pobierz - Finansjalizacja

Europejska
i polska architektura nadzoru
finansowego
Michał Kruszka
Departament Analiz i Współpracy z Zagranicą
Urząd Komisji Nadzoru Finansowego
1
Geneza zmian instytucjonalnych
• Światowy kryzys finansowy:
– niedostatki regulacyjne – nadmierna
liberalizacja
– arbitraż regulacyjno - nadzorczy
– brak wzajemnie uzgodnionych standardów
nadzorczych
– brak forum koordynacyjnego.
• Nacisk opinii publicznej, ruchy
alterglobalistyczne => zwiększenie nacisku
na „demokratyzację” procesu nadzorczego.
Architektura globalna
• Financial Stability Board (2009)
– globalne forum koordynacyjne
– makroekonomiczny (bądź nawet
makroostrożnościowy) mandat funkcjonowania
– swoista „nadrzędność” nad wyspecjalizowanymi
organizacjami zajmującymi się ustanawianiem
standardów nadzorczych nad poszczególnymi
segmentami rynku finansowego.
• Bazylejski Komitet ds. Nadzoru Bankowego
(1974)
• IOSCO (1983)
• IAIS (1994)
• IOPS (2004)
Europejski System Nadzoru Finansowego –
ESNF (2011)
• Pokłosie raportu De Larosiere’a (2009).
• Klarowne instytucjonalne ustanowienie
nadzoru makroostrożnościowego – ERRS
(ESRB).
• Ustanowienie europejskich organów (urzędów)
nadzoru mikroostrożnościowego nad
poszczególnymi sektorami rynku finansowego:
EBA, ESMA, EIOPA.
• Obligatoryjność uczestnictwa państw
członkowskich w pracach europejskich
organów nadzoru i ERRS (ESRB) – krajowe
organy nadzoru są składową ESNF.
Macierzowa struktura ESNF (2011-2014)
Unia bankowa
• Idea wskazana w raporcie Van Rompuy’a (2011)
i przyjęta w czerwcu 2012 – podmiotowa
zawężona do państw strefy euro.
• Komponenty:
– Jednolity Mechanizm Nadzorczy – SSM – od 2014
– Jednolity Mechanizm Restrukturyzacji i Uporządkowanej
Likwidacji – SRM – od 2014, de facto 2016 lub później
– Europejski System Gwarantowania Depozytów – EDIS
– Harmonizacja regulacji nadzorczych – Single Rulebook
• Pomimo przedłożenia projektu rozporządzenia
ustanawiającego EDIS (listopad 2015) nie wydaje
się by ostatni filar unii bankowej powstał w
najbliższym czasie. Kluczowa jest postawa
Niemiec.
Macierzowa struktura ESNF od 2015
Wzajemne relacje: „spaghetti bowl effect”?
• Wzajemne przenikanie się instytucji i
powiązań osobowych.
• Rekomendacje globalnych instytucji vs.
normy prawnie wiążące. Przykład: FSB =>
Basel III => CRDIV => prawo państwa
członkowskiego.
• SSM a architektura ESNF.
• Komitety, komitety, komitety…..
Polski model nadzoru finansowego
• Od 2008 r. – model zintegrowanego nadzoru
mikroostrożnościowego sprawowanego przez
Komisję Nadzoru Finansowego. Z czasem
wykształciła się praktyka typu „twin peak”: KNF +
UOKiK.
• Brak powierzenia KNF wprost mandatu
makroostrożnościowego, ale de facto kluczowe
rekomendacje dla banków wprowadziły takie
narzędzia.
• Od 2012 r. toczyła się dyskusja nad
zdefiniowaniem nadzoru makroostrożnościowego.
• Konieczne jest także wskazanie organu
odpowiedzialnego za proces resolution.
Polski model nadzoru finansowego
• Od listopada 2015 r. – mandat
makroostrożnościowy został przypisany do
Komitetu Stabilności Finansowej.
• „Spaghetti bowl effect” w krajowej skali?
• KSF = nadzór typu oversight. KNF = nadzór o
charakterze supervision. Dodatkowo rola
ministra finansów jako regulatora (twórcy
prawa).
Polska w globalnej i europejskiej
architekturze nadzorczej
• FSB, Komitet Bazylejski, unia bankowa: NIE
• IOSCO, IAIS: TAK
• ESNF: TAK. EBA, ESMA, EIOPA – byli lub
obecni członkowie zarządu. ERRS (ESRB) –
członek Komitetu Sterującego.
• Dylematy w związku z możliwością
nawiązania „bliskiej współpracy” z SSM, a
więc de facto objęcia też reżimem SRM.
• Powstrzymanie się od „bliskiej współpracy” z
SSM nie oznacza braku realnej współpracy –
kolegia nadzorcze.
Podsumowanie
• Niezbędna bliska koordynacja działań nadzorczych,
ale rozwiązania instytucjonalne są niespójne i
nieprzejrzyste.
• Nazbyt częste dublowanie zakresu działania.
• Niezrozumiałe utrzymywanie arbitrażu
transatlantyckiego.
• W UE – nazbyt silna tendencja do maksymalnej
harmonizacji regulacyjnej (pozytywna zmiana w
propozycji pt. Unia rynków kapitałowych, ale jaka
rola ESMA?). Chyba zbyt silny dyktat kazuistycznych
norm prawnych.
• Jednak: TO DZIAŁA ! Istotna rola globalnych i
europejskich mechanizmów oceny procesów
nadzorczych.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
Departament Analiz i Współpracy z Zagranicą
UKNF
[email protected]
13