Najważniejsze aspekty „Inicjatywy Pro UNCOPAC”

Najważniejsze aspekty „Inicjatywy Pro UNCOPAC”
Cele
„Inicjatywa Pro UNCOPAC” chce poddać pod międzynarodową debatę utworzenie gremium,
będącego organem wspomagającym Walne Zgromadzenie Narodów Zjednoczonych (ONZ),
w którego skład wchodziliby doświadczeni i cenieni przedstawiciele społeczeństwa
obywatelskiego. Zadaniem tego gremium byłoby podejmowanie działań zapobiegających
powstawaniu sytuacji kryzysowych oraz stosowaniu przemocy. Zadaniem tego gremium
byłaby również praca na rzecz pokoju, wychowanie w duchu pokoju jak również
podejmowanie badań służącym utrzymaniu pokoju na świecie. Inicjatywa ta pragnie wnieść
swój wkład w proces tworzenia i instytucjonalizowania narodowych i międzynarodowych
struktur służących wzmocnieniu obywatelskich koncepcji zapobiegania kryzysom oraz
działań mających na celu rozwiązywanie konfliktów.
Środki
W tym celu opracowano i szczegółowo uzasadniono opracowanie modelu statusu organizacji
United Nations Commission on Peace and Crisis Prevention / UNCOPAC. Model ten
zakłada, że akredytowane przy ONZ organizacje pozarządowe opracują listy członków
Komisji, którzy cieszą się uznaniem społecznym i dysponują odpowiednim doświadczeniem.
Z listy tej Walne Zgromadzenie ONZ wybierze po cztery osoby z każdego regionu ONZ.
Członkowie Komisji nie będą wprawdzie przedstawicielami organizacji pozarządowych, będą
jednak mogli przedstawiać propozycje i zgłaszać wnioski w konkretnych sprawach.
Propozycja ta, aktualnie omawiana w gronie wybitnych przedstawicieli nauk politycznych i
znawców prawa międzynarodowego (Ernst Otto Czempiel, Klaus Dicke, Horst Fischer,
Norman Paech), jest rozpowszechniana w języku angielskim, niemieckim i hiszpańskim, w
tym m.in. na stronie www.pro-uncopac.info. (Teksty te można również otrzymać w punkcie
koordynacyjnym; patrz pod hasłem „Kontakt”).
„Inicjatywa Pro UNCOPAC” pragnie nawiązać współpracę z organizacjami obywatelskimi i
placówkami badawczymi reprezentujących różne dziedziny. W ramach tej inicjatywy
zbierane są deklaracje poparcia od osób prywatnych i organizacji pozarządowych. Aktualnie
najważniejszym celem jest m.in. informowanie i kontaktowanie się ze wszystkimi
organizacjami pozarządowymi, które są akredytowane przy ONZ i których dążeniem jest
praca na rzecz pokoju oraz łagodzenie skutków wojny. W dalszej perspektywie podjęta ma
być próba utworzenia grupy składającej się z przedstawicieli rządów i organizacji
obywatelskich („Friends of UNCOPAC”), która przedstawiałaby swoje propozycje Walnemu
Zgromadzeniu Narodów Zjednoczonych. Informacje dotyczące aktualnie podejmowanych
działań można uzyskać na w/w stronie internetowej wzgl. w punkcie koordynacyjnym.
Zadania i kompetencje proponowanej Komisji ONZ
UNCOPAC powinna
▪
sporządzać analizy potencjalnych (etno-) politycznych konfliktów, w których
stosowana jest przemoc i na ich podstawie przedstawiać Walnemu Zgromadzeniu i
Radzie Bezpieczeństwa formy działań nie militarnych (szczegółowe „zalecenia”),
▪
umożliwiać odpowiednio wczesne oddziaływanie na te konflikty, aby nie doszło do
użycia siły i przemocy,
▪
regularnie kontrolować, czy proponowane działania mające na celu zapobieganie
kryzysom są realizowane,
▪
wspierać i koordynować działania na rzecz dalszej instytucjonalizacji wychowania w
duchu pokoju i rozwiązywaniu konfliktów.
Jaki wkład może wnieść UNCOPAC?
Proponowane przez UNCOPAC zalecenia
1. stwarzałyby – niezależnie od interesów danych rządów – oficjalny argument do
podejmowania wczesnych nie militarnych działań („early action”),
2. wyznaczałyby coraz trudniejszy do zdefiniowania moment, od którego wskazane
byłoby
3. przedstawienie dobrze przygotowanej i przemyślanej koncepcji działania,
co w konkretnej sytuacji zwiększałoby uzasadnienie często spornych działań w ramach early
action.
Dlaczego teraz?
W czerwcu 2001 r. Sekretarz Generalny ONZ, Kofi Annan, zaproponował w swoim
sprawozdaniu „Preventing Armed Conflict”, aby „w odniesieniu do zapobiegania
konfliktom rozważyć bardziej aktywne wykorzystanie uprawnień ONZ zgodnie z art.
10, 11 i 14 Karty Narodów Zjednoczonych” oraz „sprawdzić możliwość zastosowania
mechanizmów innowacyjnych, takich jak np. powołanie organu posiłkowego czy też
utworzenie nieformalnej grupy wzgl. wdrożenie innej regulacji technicznej, mającej na
celu systematyczną analizę przypadków, w których niezbędne jest zastosowanie
działań prewencyjnych.” Reakcją na te działania było uchwalenie w czerwcu 2003 r.
przez Walne Zgromadzenie Narodów Zjednoczonych „Rezolucji Landmark”, mającej
na celu zapobieganie konfliktom. Nie jest to jeszcze w pełni wykrystalizowana forma
działań, ale jest to światełko w tunelu, które stwarza przesłanki do podejmowania
dalszych kroków.
Jakie nowe elementy zawiera pomysł utworzenia UNCOPAC?
Komisja jest instrumentem działań prewencyjnych i działać będzie w ramach stałych
sformalizowanych kontaktów wspólnie z istniejącymi 25 grupami i projektami wczesnego
ostrzegania. Gremium to ze względu na proponowany sposób wyborów jest niezależne od
aktualnych interesów rządu wzgl. interesów politycznych i wykorzystuje w swoich
działaniach doświadczenia społeczeństwa obywatelskiego zdobyte w ramach pracy nad
rozwiązywaniem i zapobieganiem konfliktom. Zarówno w Komisji jak i w 50-osobowym
sztabie współpracowników na płaszczyźnie ONZ stosuje się zasadę gender balance
(przynajmniej 40 % kobiet wzgl. mężczyzn). Dzięki odbywającym się co dwa lata obradom
inicjatywy UNCOPAC z delegatami organizacji pozarządowych (rotacyjnie w 5 regionach
ONZ) jak również dzięki funkcjonującemu systemowi efektywnej sprawozdawczości istnieć
będzie płaszczyzna kontaktowa pomiędzy ONZ a społeczeństwem obywatelskim.
Struktura „Inicjatywy Pro UNCOPAC”
Utworzona w styczniu 2003 r. Inicjatywa UNCOPAC jest nieformalnym i nie
zarejestrowanym związkiem funkcjonującym na bazie dobrowolnej współpracy. W jego skład
wchodzi ośmiu członków, reprezentujących takie obszary działań jak prawo
międzynarodowe, badania pokojowe, rozwiązywanie konfliktów oraz ruch na rzecz pokoju.
Bieżącą działalność tego związku prowadzi placówka koordynacyjna utworzona ze środków
Fundacji Berghof zajmującej się badaniami na rzecz rozwiązywania konfliktów. Sprawami
finansowymi zajmuje się Stowarzyszenie Kobiet na rzecz Pokoju w Bonn /stowarzyszenie
zarejestrowane/. Inicjatywa ta pragnie łączyć organizacje, grupy i osoby na całym świecie jak
również uczestniczyć w ich pracach zgodnie z zawartymi w projekcie statutu obszarami
działalności tej inicjatywy. Na przewodniczącą Inicjatywy UNCOPAC wybrana została Heide
Schütz, przewodnicząca Stowarzyszenia Kobiet na rzecz Pokoju, zastępcą jest natomiast
mecenas Michael Bouteiller, były burmistrz miasta Lubeki. Sprawami z zakresu prawa
międzynarodowego zajmuje się dr Franz Leidenmühler z Uniwersytetu w Linz. Public
Relations oraz koordynacja projektu leżą w gestii Ute Hegener.
Kontakt: Inicjatywa UNCOPAC / Ute Hegener (koordynacja i rzecznik prasowy)
Am Glockenburg 8b, D-45134 Essen, Tel. / Fax: +49 201 2696730
E-mail: [email protected]; www.pro-uncopac.info
Wsparcie finansowe: Pro UNCOPAC / Stowarzyszenie Kobiet na rzecz Pokoju
/stowarzyszenie zarejestrowane/ Sparkasse Bonn, (BLZ 38050000),
Kto.: 51006062, Swift BIC: BONSDE 33, IBAN No. DE 16 3805 0000 0051 0060 62)