Nowi wykluczeni. Ryzyko finansowe codzienności
Transkrypt
Nowi wykluczeni. Ryzyko finansowe codzienności
Studia i Monografie nr 37 JAN KRZYSZTOF SOLARZ Nowi wykluczeni. Ryzyko finansowe codzienności Społeczna Akademia Nauk Łódź − Warszawa 2012 Spis treści Wprowadzenie .................................................................. 5 Rozdział pierwszy. Tradycyjni wykluczeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. Społeczne wykluczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2. Finansowe wykluczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3. Mikrofinanse w walce z wykluczeniem społecznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 29 33 37 Rozdział drugi. „Nowi wykluczeni” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. „Błędny krąg” nowego wykluczenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Kredyty konsumenckie. Nadmierne zadłużenie gospodarstw domowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3. Kredyty hipoteczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.4. Poziom kompetencji finansowych ludności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 43 Rozdział trzeci. Ryzyko finansowe codzienności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. Emerytalny szok dochodowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Nagła utrata zatrudnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3. Nagła utrata zdrowia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4. Rozpad związku małżeńskiego/partnerskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.5. Narodziny trzeciego dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.6 Starość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 76 79 80 82 84 85 47 50 58 Rozdział czwarty. Perspektywy ograniczenia narastania nowego wykluczenia . 90 4.1. Antycykliczne zatrudnienie i sposoby jego finansowania . . . . . . . . . . . . . . . . 90 4.1.1. Nepotyzm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 4.1.2. Firmy rodzinne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104 4.1.3. Społeczne spółdzielnie pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 4.2. Monitorowanie efektów zewnętrznych funkcjonowania systemu finansowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 4.2.1. Systemy rozliczeń i rozrachunków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 4.2.2. Koszty zewnętrzne funkcjonowania systemu finansowego . . . . . . . 117 4.3. Nierówności dochodowe i ich wpływ na powstawanie „nowych wykluczonych” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 4.3.1. Jakość życia w warunkach nadmiernych rozpiętości dochodowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 4.3.2. Ubóstwo a „nowe wykluczenie”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 4.4. Innowacje finansowe i ich wpływ na jakość życia „nowych wykluczonych” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 4.4.1. Dialektyka codzienności. Innowacje społeczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 4.4.2. Instrumenty zarządzania ryzykiem finansowym codzienności . . . . 136 4.5. Edukacja finansowa „nowych wykluczonych” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137 4.5.1. Horyzont inwestowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 4.5.2. Strategie inwestowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 4.5.3.Najgroźniejsze przestępstwa pośredników finansowych . . . . . . . . . . 145 4.5.4. Upadłość konsumencka w Unii Europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149 Zakończenie Bibliografia ................................................................... 151 .................................................................... 155