Śródka-prognoza ponowne uzgadnianie i III wyłożenie
Transkrypt
Śródka-prognoza ponowne uzgadnianie i III wyłożenie
MPU-ORZ3/5044-16/Sr/14 4990/14 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU OPRACOWANIE: ZESPÓŁ OPRACOWAŃ ŚRODOWISKOWYCH MGR INŻ. AGNIESZKA WIECZORKIEWICZ MGR JOANNA ZOMERSKA WSPÓŁPRACA: KRYSTYNA BEREZOWSKA-APOLINARSKA - AKUSTYKA BIEGŁY Z LISTY WOJEWODY WLKP. NR 0006 MGR POZNAŃ, MARZEC 2015 R./CZERWIEC 2015*/PAŹDZIERNIK 2015**/KWIECIEŃ 2016 R.***/SIERPIEŃ 2016 R.**** * NINIEJSZA PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO UWZGLĘDNIA ZMIANY W PROJEKCIE MPZP WPROWADZONE W CELU PONOWNEGO UZGODNIENIA Z REGIONALNYM ZARZĄDEM GOSPODARKI WODNEJ W POZNANIU ** NINIEJSZA PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO UWZGLĘDNIA ZMIANY W PROJEKCIE MPZP WPROWADZONE W WYNIKU DOKONANYCH UZGODNIEŃ I UZYSKANYCH OPINII *** NINIEJSZA PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO UWZGLĘDNIA ZMIANY PROJEKTU MPZP WPROWADZONE W WYNIKU UWZGLĘDNIENIA UWAG ZŁOŻONYCH NA ETAPIE WYŁOŻENIA DO PUBLICZNEGO WGLĄDU **** NINIEJSZA PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO UWZGLĘDNIA ZMIANY PROJEKTU MPZP WPROWADZONE W WYNIKU UWZGLĘDNIENIA UWAG ZŁOŻONYCH NA ETAPIE PONOWNEGO WYŁOŻENIA DO PUBLICZNEGO WGLĄDU PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU SPIS TREŚCI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. WPROWADZENIE ............................................................................................................................... 3 1.1 Informacje wstępne ........................................................................................................................ 3 1.2 Podstawy formalno-prawne opracowania........................................................................................... 3 1.3 Cel i zakres merytoryczny opracowania ............................................................................................. 3 1.4 Wykorzystane materiały i metody pracy ............................................................................................ 4 CHARAKTERYSTYKA ORAZ STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO .............................................. 7 2.1. Położenie, użytkowanie i zagospodarowanie terenu ............................................................................ 7 2.2. Rzeźba terenu ................................................................................................................................ 8 2.3. Budowa geologiczna i warunki gruntowe ........................................................................................... 9 2.4. Zasoby naturalne .......................................................................................................................... 10 2.5. Warunki wodne ............................................................................................................................. 10 2.6. Szata roślinna ............................................................................................................................... 11 2.6. Zwierzęta ..................................................................................................................................... 13 2.7. Gleby ........................................................................................................................................... 14 2.8. Klimat lokalny ............................................................................................................................... 15 2.9. Obszary cenne kulturowo ............................................................................................................... 16 2.10. Jakość powietrza atmosferycznego ................................................................................................. 17 2.11. Klimat akustyczny ......................................................................................................................... 19 2.12. Jakość wód................................................................................................................................... 22 ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY .................................................................................................. 25 INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU ..................................... 26 4.1. Cel opracowania projektu planu...................................................................................................... 26 4.2. Ustalenia projektu planu ................................................................................................................ 27 4.3. Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami ................................................................ 33 4.4. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu .................. 35 CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, KRAJOWYM I LOKALNYM ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ......................... 36 PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO .................. 40 6.1. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi ........................................................................................... 40 6.2. Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne .................................................................... 43 6.3. Oddziaływanie na zasoby naturalne .............................................................................................. 46 6.4. Oddziaływanie na różnorodność biologiczną .................................................................................. 46 6.5. Oddziaływanie na szatę roślinną .................................................................................................. 48 6.6. Oddziaływanie na zwierzęta ......................................................................................................... 51 6.7. Oddziaływanie na ludzi................................................................................................................ 52 6.8. Oddziaływanie na krajobraz ......................................................................................................... 54 6.9. Oddziaływanie na klimat akustyczny ............................................................................................. 56 6.10. Oddziaływanie na powietrze ........................................................................................................ 59 6.11. Oddziaływanie na klimat ............................................................................................................. 61 6.12. Oddziaływanie na dziedzictwo kulturowe ...................................................................................... 63 6.13. Oddziaływanie na dobra materialne .............................................................................................. 64 6.14. Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000 .................................................. 65 6.15. Oddziaływanie transgraniczne ...................................................................................................... 66 PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA .................................................................................. 66 ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE MPZP ................. 67 STRESZCZENIE I WNIOSKI.............................................................................................................. 68 ZAŁĄCZNIKI GRAFICZNE 1. Granica obszaru objętego opracowaniem mpzp na tle ortofotomapy miasta Poznania 2. Geologia 3. Hipsometria 4. Zasięgi oddziaływania hałasu samochodowego w porach: dzienno-wieczorno-nocnej (LDWN) oraz nocnej (LN) – w stanie istniejącym 5. Zasięgi oddziaływania hałasu tramwajowego w porach: dzienno-wieczorno-nocnej (LDWN) oraz nocnej (LN) – w stanie istniejącym 6. Zasięgi oddziaływania hałasu kolejowego w porach: dzienno-wieczorno-nocnej (LDWN) oraz nocnej (LN) – w stanie istniejącym 7. Dokumentacja fotograficzna terenu opracowania (cz. A, B i C) 8. Projekt mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu, MPU 2016 r. 2 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU 1. WPROWADZENIE 1.1 Informacje wstępne Przedmiotem niniejszego opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru „Śródka” w Poznaniu. Projekt planu sporządzany jest na podstawie uchwały Nr XVI/128/V/2007 Rady Miasta Poznania z dnia 19 czerwca 2007 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru „Śródka” w Poznaniu. Przedmiotowy obszar obejmuje tereny położone pomiędzy linią kolejową nr 3 relacji Warszawa – Kunowice, pętlą tramwajową Zawady, ul. Podwale, ul. Jana Pawła II oraz rzeką Cybiną i Kanałem Ulgi. Tereny te obejmują historyczną dzielnicę Poznania – Śródkę. Szczegółowy przebieg granic obszaru, dla którego sporządzono projekt mpzp, przedstawiono na załączniku do niniejszego opracowania (załącznik nr 1). 1.2 Podstawy formalno-prawne opracowania Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko wynika z ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko1. W myśl powyższej ustawy, prognoza oddziaływania na środowisko stanowi podstawowy dokument, niezbędny do przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu. Zgodnie z art. 51 ust. 1, organ opracowujący m.in. projekt planu zagospodarowania przestrzennego sporządza prognozę oddziaływania na środowisko. Na obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko dotyczącej projektu planu miejscowego wskazuje również art. 17, pkt. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym2, zgodnie z którym wójt, burmistrz albo prezydent miasta „sporządza projekt planu miejscowego (...), wraz z prognozą oddziaływania na środowisko”. Stosownie do tej ustawy, projekt planu wraz z prognozą oddziaływania na środowisko przedkładane są instytucjom i organom właściwym do zaopiniowania i uzgodnienia projektu planu, a także są przedmiotem społecznej oceny – podlegają wyłożeniu do publicznego wglądu. 1.3 Cel i zakres merytoryczny opracowania Prognoza oddziaływania na środowisko stanowi element procesu sporządzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Jej głównym celem jest wskazanie przewidywanego wpływu na środowisko przyrodnicze, jaki może mieć miejsce na skutek realizacji dopuszczonych w projekcie planu różnych form zagospodarowania przestrzennego. W tym celu, w prognozie ocenia się relacje pomiędzy przyjętymi w projekcie planu rozwiązaniami planistycznymi, a uwarunkowaniami środowiska przyrodniczego. W prognozie oddziaływania na środowisko analizie i ocenie podlega projekt uchwały w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (tekst) wraz z rysunkiem, stanowiącym załącznik graficzny uchwały. Szczegółowy zakres informacji wymaganych w prognozie określa w art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Zgodnie z art. 52 ust. 1 ww. ustawy, informacje zawarte w prognozie oddziaływania na środowisko muszą być opracowane stosownie do stanu współczesnej wiedzy i metod oceny, a także dostosowane do zawartości i stopnia szczegółowości informacji zawartych w projekcie planu miejscowego. Stosownie do wymogu art. 53 ww. ustawy, zakres i stopień szczegółowości informacji zawartych w niniejszej prognozie został uzgodniony z właściwymi organami, wskazanymi w art. 57 i 58 ustawy: • Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Poznaniu – pismem RDOŚ-30-OO.III-7041152/08/mm z dnia 16.12.2008 r., • Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Poznaniu – pismem NS1-0700-21(2)/09 z dnia 12.01.2009 r. 1 2 Dz. U. z 2013 r., poz. 1235 (tekst jednolity), ze zmianami Dz. U. z 2015 r., poz. 199 (tekst jednolity) 3 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU 1.4 Wykorzystane materiały i metody pracy Przy opracowaniu niniejszej prognozy wykorzystano następujące materiały źródłowe: Literatura: • Kondracki J., Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, • Krygowski B., Geografia fizyczna Niziny Wielkopolskiej, Cz. I Geomorfologia, PTPN, Wydz. Mat.Przyr., Komitet Fizjograficzny, Poznań 1961, • Jeż J., Przyrodnicze aspekty bezpiecznego budownictwa, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2001, • Szponar A., Fizjografia urbanistyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, • Wśród zwierząt i roślin, Kronika Miasta Poznania, Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2002, • Przyroda miasta Poznania, Urząd Miasta Poznania Wydział Ochrony Środowiska, Poznań 2009, • Matuszkiewicz W., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011. Materiały kartograficzne: • mapa ewidencyjna w skali 1:1000, • mapa glebowo-rolnicza, • mapa hydrograficzna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, GEOMAT Sp. z o.o., Poznań 2001, • mapa sozologiczna w skali 1:50 000, ark. . N-33-130-D Poznań, OPGK Poznań 1992, • mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1:50 000 – główny użytkowy poziom wodonośny, ark. Poznań (471), wersja cyfrowa, • mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1:50 000 – pierwszy poziom wodonośny, występowanie i hydrodynamika, ark. Poznań (471), • mapa topograficzna 1:10 000 ark. POZNAŃ – RATAJE N–33-130–D-d-2, Geokart – International Sp. z o.o., Rzeszów 1998 r., • szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. 471 – Poznań N-33-130-D, Państwowy Instytut Geologiczny, 1990. Akty prawne • Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 1232, tekst jednolity, ze zmianami), • Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko • • • • • • • • • • • (Dz. U. z 2013 r., poz. 1235, tekst jednolity, ze zmianami) Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2015 r., poz. 199, tekst jednolity), Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r., poz. 627 tekst jednolity), Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2014 r., poz. 1446, tekst jednolity), Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r., poz. 21 ze zmianami), Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r., poz. 1409, tekst jednolity, ze zmianami), Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690, ze zmianami), Rozporządzenie Ministra Infrastruktury, Budownictwa u Gospodarki Morskiej z dnia 6 listopada 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2012, poz. 1289), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r., poz. 112, tekst jednolity), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (DZ. U. 2010.213.1397), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2013 r., poz. 817), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2014, poz. 1348), 4 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych i gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (t.j. Dz. U. 2014.1713), • Rozporządzenie Ministra Środowiska, Ministra Transportu, Budownictwa i gospodarki Morskiej, Ministra Administracji i Cyfryzacji oraz Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie opracowania map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego • • • • • • • (DZ. U. z 2013 r. poz. 104), Dyrektywa Rady z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych (91/271/EWG), Dyrektywa Rady z dnia 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością otaczającego powietrza (96/62/WE), Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie ryzyka powodziowego i zarządzania nim (2007/60/WE), Dyrektywa Powodziowa, Dyrektywa Rady 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dyrektywa Siedliskowa), Rozporządzenie Nr 39/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 grudnia 2007 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań (Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 4, poz. 61 z dnia 31 stycznia 2008 r.), Uchwała Rady Ministrów z dnia 22 lutego 2011 r. Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry (M.P.2011.40.451), Uchwała Nr XXIX/561/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r. w sprawie Aktualizacji Programu ochrony powietrza dla strefy: Aglomeracja Poznań (strefa Miasto Poznań) w woj. Wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 15.01.2013 r., poz. 508), • • • • • • Uchwała Nr XXIX/566/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r. w sprawie Programu ochrony powietrza w zakresie benzo-alfa-pirenu dla stref: Aglomeracja Poznańska, Miasto Leszno, strefy gnieźnieńsko-wrzesińskiej oraz strefy pilsko-złotowskiej w woj. Wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 15.01. 2013 r., poz. 509), Uchwała Nr L/780/VI/2013 Rady Miasta Poznania w sprawie przyjęcia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Poznania (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 11.06.2013 r., poz. 3931), Uchwała Nr VI/30/2013 Zgromadzenia Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej” z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie przyjęcia regulaminu utrzymania czystości i porządku w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi na obszarze gmin wchodzących w skład Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej”, Uchwała Nr LX/927/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 10 grudnia 2013 r. w sprawie „Programu ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Poznania” (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 21 stycznia 2014 r., poz. 487), w tym Mapa akustyczna miasta Poznania 2012 (Część I), Akustix, Poznań, listopad 2012 r., Uchwała Nr LX/928/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 10 grudnia 2013 r. w sprawie Programu ochrony środowiska dla miasta Poznania na lata 2013-2016 z perspektywą do 2020 roku, Uchwała LVII/892/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 15 października 2013 r. w sprawie Miejskiego Programu Rewitalizacji dla Miasta Poznania – edycja trzecia 2013 r. Dokumenty, inne dostępne opracowania: • projekt uchwały Rady Miasta Poznania w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru „Śródka” w Poznaniu, MPU 2016, • Uchwała Nr XVI/128/V/2007 Rady Miasta Poznania z dnia 19 czerwca 2007 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru „Śródka” w Poznaniu, • Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania, Uchwała Nr XXXI/299/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 18 stycznia 2008 r., • Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania, Uchwała Nr LXXII/1137/VI/2014 Rady Miasta Poznania z dnia 23 września 2014 r., • Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2010, Biblioteka Monitoringu Środowiska, WIOŚ, Poznań 2011, • Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2012, Biblioteka Monitoringu Środowiska, WIOŚ, Poznań 2013, 5 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2013, Biblioteka Monitoringu Środowiska, WIOŚ, Poznań 2014, Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2013, WIOŚ, Poznań, kwiecień 2014, Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2014, WIOŚ, Poznań, kwiecień 2015, Ocena jakości wód podziemnych w punktach pomiarowych w ramach monitoringu operacyjnego stanu chemicznego wód podziemnych w 2013 r. (wg badań PIG), Ocena jakości wód podziemnych w punktach pomiarowych w ramach monitoringu operacyjnego stanu chemicznego wód podziemnych w 2014 r. /wg badań PIG/, poznan.wios.gov.pl, Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50000, arkusz Poznań (471), Chmal R., Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 1997, Objaśnienia do arkusza mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000, ark. Poznań (471), Biuro Studiów i Badań Hydrogeologicznych i Geofizycznych „HYDROCONSULT” Sp. z o.o., Warszawa 2000, Analiza zabezpieczenia przeciwpowodziowego Miasta Poznania ze wskazaniem stref zalewowych dla wód o prawdopodobieństwie wystąpienia p=10% p=1% p=0,5% z wykorzystaniem matematycznego modelu Mike Flood, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu Ośrodek Koordynacyjno-Informacyjny Ochrony Przeciwpowodziowej, Poznań 2008, Troć M., Sadowska A., Wiek utworów formacji poznańskiej rejonu Poznania, Przegląd Geologiczny, vol. 54, nr 7, 2006, Gołdyn R., Grabia J., 1998. Program ochrony wód rzeki Cybiny, Urząd Miasta Poznania, Wydział Ochrony Środowiska, Poznań, Laks I., Kałuża T., 2009. Analiza warunków przepływu wód wielkich na dolnym odcinku rzeki Cybiny. Nauka Przyr. Technol. 3,3, #92, Opracowanie dotyczące warunków gruntowo-wodnych w podłożu terenów rozwojowych Politechniki Poznańskiej w paśmie „Warta” w Poznaniu, Przedsiębiorstwo Geotechniczne i Geologiczne S.C Geoprojekt-Poznań, Poznań, grudzień 2003 r., Borysiak J., Kampus politechniki Poznańskiej „WARTA” Opracowanie ekofizjograficzne Część biotyczna do projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, Poznań 2003, Kaczmarski M., Kaczmarek J., Pędziwiatr K., Jakubowska A., Antkowiak M., Konieczna P, Atlas rozmieszczenia płazów na terenie miasta Poznania – narzędzie skutecznej ochrony gatunkowej, Klub Przyrodników Koło Poznańskie, Poznań 2013, Bereszyński A., Homan E., 2007, Występowanie bobra europejskiego (Castor fiber Linneaus, 1758) w Poznaniu, Nauka Przyr. Technol. 1,2,#38, Karta Informacyjna – załącznik do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia pn.: Budowa ul. Zawady w Poznaniu, odcinek od Ronda Śródka do skrzyżowania z ul. Główną; Inwestor – Zarząd Dróg Miejskich w Poznaniu, jednostka projektowa: Scott Wilson Ltd. Sp. z o.o., styczeń 2008, Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie ul. Zawady w Poznaniu – II etap realizacji, odcinek od Ronda Śródka do skrzyżowania ul. Prymasa Hlonda z ul. Główną włącznie, wydana przez Wojewodę Wielkopolskiego dnia 17 czerwca 2008 r., pismo znak: SR.VII-6.66191-2/08, prognozy ruchu pojazdów na lata 2013, 2025 i 2035 – dla ul. prym. S. Wyszyńskiego oraz planowanego północnego odcinka I ramy komunikacyjnej miasta Poznania, ZDM, 2011, własne szacunkowe obliczenia akustyczne zasięgów oddziaływania hałasu samochodowego od ul. prym. S. Wyszyńskiego, w latach 2013-2025, oraz planowanego północnego odcinka I ramy komunikacyjnej miasta Poznania, w latach 2025-2035. Inne źródła: • wizja terenowa (sierpień/wrzesień 2014 r.), • dokumentacja fotograficzna (MPU, sierpień/wrzesień 2014 r.), • www.poznan.pios.gov.pl, • mapa SIP ZGiKM GEOPOZ, • www.natura2000.gdos.gov.pl, • baza.pgi.gov.pl, • mapy.isok.gov.pl, • geoserwis.gdos.gov.pl. 6 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU Informacje uzyskane z powyższych materiałów źródłowych oraz informacje zebrane podczas przeprowadzonej wizji terenowej, pozwoliły na opracowanie ogólnej charakterystyki środowiska przyrodniczego omawianego obszaru, w podziale na jego poszczególne komponenty, w tym w szczególności: rzeźbę terenu, budowę geologiczną i warunki podłoża, warunki wodne, szatę roślinną, świat zwierzęcy, gleby, klimat lokalny. Na podstawie pozyskanych informacji określono również stan środowiska przyrodniczego w zakresie jakości powietrza, wód i klimatu akustycznego, a także wskazano obecny sposób i stan zagospodarowania obszaru objętego projektem planu. Należy jednak zaznaczyć, że przeprowadzenie wizji terenowej w ograniczonym przedziale czasowym, nie pozwoliło na przeprowadzenie inwentaryzacji w sposób wyczerpujący, umożliwiający zidentyfikowanie wszystkich gatunków roślin i zwierząt, występujących w granicach obszaru opracowania. Prognozę oddziaływania na środowisko sporządzono przy zastosowaniu metody indukcyjnoopisowej, polegającej na charakterystyce istniejących zasobów środowiska oraz łączeniu w całość posiadanych informacji o dotychczasowych mechanizmach funkcjonowania środowiska i wskazaniu, jakie potencjalne skutki mogą wystąpić w środowisku w wyniku realizacji ustaleń planu. Posłużono się również metodą porównawczą, wykorzystując wiedzę o funkcjonowaniu środowiska jako całości. Skonfrontowano zaproponowane rozwiązania planistyczne z istniejącymi uwarunkowaniami środowiskowymi. Prognozę oddziaływania na środowisko przedstawiono w zakresie, jaki umożliwia obecny stan dostępnej informacji o środowisku oraz w tym kontekście – stopień ogólności ustaleń planu. 2. CHARAKTERYSTYKA ORAZ STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 2.1. Położenie, użytkowanie i zagospodarowanie terenu Analizowany obszar obejmuje tereny położone między linią kolejową nr 3 relacji Warszawa – Kunowice, pętlą tramwajową Zawady, ul. Podwale, ul. Jana Pawła II oraz rzeką Cybiną (stanowiącą południową granicę obszaru projektu mpzp) i Kanałem Ulgi. Całkowita powierzchnia terenów objętych granicami projektu mpzp dla obszaru „Śródka” wynosi ok. 30 ha. Obszar opracowania, usytuowany w śródmiejskiej części miasta, jest historycznie związany z rzekami Cybiną i Wartą oraz Ostrowem Tumskim – terenem o najwyższym znaczeniu symbolicznym i historyczno-kulturowym rangi europejskiej, ogólnonarodowej, regionalnej i lokalnej (miejscem określającym początek chrześcijaństwa i cywilizacji państwowej). Cały obszar Środki posiada chroniony układ urbanistyczno-architektoniczny i znajduje się w strefie ochrony konserwatorskiej. Z uwagi na położenie na początku Traktu Królewsko-Cesarskiego oraz w bezpośrednim sąsiedztwie największego terenu rekreacyjnego Poznania – tzw. „Malty”, obszar ten posiada także niezwykle duży potencjał dla rozwoju turystyki, rekreacji i usług centrotwórczych. Warto także podkreślić, że układ urbanistyczny Śródki, Ostrowa Tumskiego, Chwaliszewa i Obszaru Staromiejskiego, wraz z śródmiejskimi odcinkami rzeki Warty i Cybiny oraz zespołami rekreacyjnymi Cytadeli i Jeziora Maltańskiego, jest zwornikiem zachodnich i wschodnich dzielnic miasta o znaczeniu historycznym, kulturowym, rekreacyjnym i usługowym. Jest to układ o kluczowym znaczeniu dla rozwoju centrum miasta. Stopień zainwestowania poszczególnych terenów położonych w granicach obszaru projektu mpzp, jak również funkcje występujących tu obiektów, są zróżnicowane. Na obszarze ograniczonym przez ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, ul. Bydgoską, ul. Gdańską oraz tereny sąsiadujące z Kanałem Ulgi, zabudowa reprezentowana jest przede wszystkim przez budynki mieszkalne wielorodzinne (często z usługami w parterach budynków). Istniejące kamienice, o zróżnicowanej wysokości (3, 4 lub 5 kondygnacji nadziemnych, przeważnie z poddaszem), charakteryzują się zróżnicowanym stanem technicznym. W ich sąsiedztwie zlokalizowane są zazwyczaj niskie substandardowe budynki o różnorodnej funkcji (budynki gospodarcze, garaże). W tej części analizowanego obszaru zlokalizowany jest również budynek Interaktywnego Centrum Historii Ostrowa Tumskiego (ICHOT, Brama Poznania) oraz kładka łącząca budynek wspomnianego Centrum ze Śluzą Katedralną (poza granicami projektu mpzp). Powyżej zabudowy mieszkaniowej oraz budynku ICHOT, zlokalizowane są tereny Młodzieżowego Ośrodka Sportowego przy ul. Gdańskiej 1, w obrębie którego funkcjonuje pełnowymiarowe boisko sportowe ze sztuczną nawierzchnią, bieżnia tartanowa, korty tenisowe, plac zabaw dla dzieci oraz niewielkie budynki administracyjno-gospodarcze. W centralnej części rynku Śródeckiego (stanowiącego jednocześnie centralną część całej dzielnicy), zlokalizowany jest otoczony murem kościół p.w. Św. Małgorzaty oraz budynek dawnego klasztoru Filipinów (obiekty te zostały wpisane do rejestru zabytków). W części wschodniej analizowanego obszaru, na terenach ograniczonych ul. Bydgoską, ul. Podwale i ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, dominuje zabudowa usługowa, reprezentowana przez zabytkowe budynki o funkcji usług oświaty (Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Józefa 7 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU Sikorskiego przy ul. Bydgoskiej 4a, Zespół Szkół nr 105 im. Juliana Tuwima, Poznańską Ogólnokształcącą Szkołę Muzyczną I Stopnia nr 2 im. T. Szeligowskiego przy ul. Bydgoskiej 4 oraz Katedralną ogólnokształcącą Szkołę Muzyczną I stopnia w Poznaniu przy ul. Filipińskiej) oraz zabytkowy kościół p.w. Św. Kazimierza. Zabudowa o funkcji usługowej reprezentowana jest również przez niewielkie, substandardowe pawilony handlowe, funkcjonujące na niezabudowanych terenach położonych w rejonie ronda Śródka i wschodniego fragmentu ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego. Istniejącą w granicach projektu mpzp zabudowę uzupełnia obiekt handlowy (obecnie „Biedronka”), zlokalizowany w rejonie pętli tramwajowej Zawady i ul. S. Małachowskiego, jak również budynki dworca autobusowego Śródka, pełniącego rolę ważnego węzła przesiadkowego komunikacji miejskiej i podmiejskiej (u zbiegu ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego i ul. Jana Pawła II). Poza opisanymi wcześniej walorami historycznymi i kulturowymi, duża część terenów położonych w granicach przedmiotowego obszaru ma także szczególne znaczenie w kształtowaniu systemu przyrodniczego miasta Poznania. W szczególności wymienić tu należy tereny położone w rejonie zachodniej i południowej części analizowanego obszaru – tereny zalewowe położone wzdłuż Kanału Ulgi, a także ujściowy odcinek rzeki Cybiny, wraz z fragmentem jej doliny. Tereny położone wzdłuż Kanału Ulgi położone są w obrębie doliny rzeki Warty, pełniącej rolę korytarza ekologicznego o znaczeniu krajowym, posiadającego bezpośrednie połączenie z obszarem węzłowym Wielkopolskiego Parku Narodowego, obszarem Natura 2000 „Ostoja Rogalińska PLB 300017”, Obszarem mającym znaczenie dla Wspólnoty „Rogalińska Dolina Warty” PLH300012, Rogalińskim Parkiem Krajobrazowym (od południa) oraz Parkiem Krajobrazowym Puszcza Zielonka i Obszarem mającym szczególne znaczenie dla Wspólnoty „Biedrusko” PLH300001 (od północy). Ponadto, dolina Warty stanowi główną oś współtworzącą klinowy system zieleni miasta. Z kolei dolina rzeki Cybiny (prawostronnego dopływu rzeki Warty) pełni funkcję korytarza ekologicznego rangi regionalnej i stanowi oś ekologiczną, spinającą tereny wzdłuż dolin bocznych dopływów Warty, zapewniając jednocześnie trwałość funkcjonowania poznańskiego systemu klinów zieleni. W granicach analizowanego projektu planu znalazły się następujące tereny komunikacyjne: rondo Śródka (stanowiące istotny dla całego miasta węzeł komunikacyjny), ul. Jana Pawła II (fragment I ramy komunikacyjnej), ul. Podwale (fragment II ramy komunikacyjnej), ul. Warszawska (tylko jej niewielki fragment), ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, ul. S. Małachowskiego, ul. Bydgoska, ul. Gdańska, ul. Filipińska, ul. Ostrówek, ul. Cybińska, ul. Św. Jacka, ul. Śródka oraz ul. rynek Śródecki. Jak już wcześniej wspomniano przez obszar opracowania przebiega także linia kolejowa nr 3 relacji Warszawa – Kunowice. Tereny komunikacyjne uzupełnia teren dworca autobusowego Śródka, położony u zbiegu ul. Jana Pawła II i Prymasa Stefana Wyszyńskiego oraz pętla tramwajowa Zawady w rejonie ul. S. Małachowskiego i ul. Podwale. Przez analizowany obszar przebiegają również elementy sieci infrastruktury technicznej, obejmujące: sieć wodociągową (m.in. magistrale wodociągowe biegnące przez rondo Śródka i ul. Warszawską, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego oraz ul. S. Małachowskiego), kanalizację sanitarną i ogólnospławną (w tym kolektor sanitarny Prawobrzeżny I i Prawobrzeżny II), kanalizację deszczową, gazociąg, linie kablowe SN, stacje transformatorowe 15,0/0,4 kV oraz kablową linię telekomunikacyjną. Przez tereny położone w zasięgu granic projektu mpzp przebiegają również magistrale ciepłownicze (podziemna i napowietrzna) oraz sieć rozdzielcza ciepłownicza (podziemna). 2.2. Rzeźba terenu Obszar opracowania, wg podziału Polski na jednostki fizycznogeograficzne, położony jest w obrębie makroregionu Pojezierze Wielkopolskie (315.5)3, w obszarze mezoregionu Poznański Przełom Warty (315.52)4. Zróżnicowanie rzeźby omawianego terenu wynika z jego położenia w zasięgu różnorodnych form pochodzenia rzecznego. W ukształtowaniu powierzchni terenu wyróżnić można obecność den dolin rzecznych (dolina Cybiny i dolina Warty), równiny erozyjnej (taras IV wg. nomenklatury Bartkowskiego 1957) oraz tarasów akumulacyjnych (taras I i II wg. nomenklatury Bartkowskiego 1957)5. Między doliną Cybiny a tarasem akumulacyjnym (II) występuje inna forma akumulacyjnoerozyjna – równina zastoiskowa. Na analizowanym obszarze obserwuje się wyraźne nachylenie terenu z kierunku wschodniego i północno-wschodniego w kierunku zachodnim i południowo-zachodnim (w kierunku dna doliny Warty i Cybiny). 3 4 5 Kondracki J., Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994 bazagis.pgi.gov.pl Troć M., Sadowska A., Wiek utworów formacji poznańskiej rejonu Poznania, Przegląd Geologiczny, vol. 54, nr 7, 2006 8 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU W lokalnym ukształtowaniu w sposób najbardziej wyraźny zaznacza się obecność terenów dolinnych – doliny Warty (wzdłuż wschodniej granicy analizowanego obszaru) oraz doliny Cybiny (wzdłuż granicy południowej i południowo-wschodniej), w obrębie których rzędne terenu wahają się w granicach 52-57 m n.p.m. Większość terenów położonych w granicach projektu mpzp charakteryzuje się natomiast rzędnymi mieszczącymi się w przedziale 57-59 m n.p.m (tereny położone w części centralnej i północnej). Najwyższymi rzędnymi charakteryzuje się część obszaru obejmująca tereny położone pomiędzy ul. Bydgoską i ul. Podwale (59-67 m n.p.m.). Należy jednak podkreślić, że ze względu na szereg przekształceń przedmiotowego obszaru, jakie miały miejsce na przestrzeni wieków, lokalne ukształtowanie powierzchni oraz warunki geomorfologiczne uległy znacznym zmianom, które w znacznym stopniu ograniczają ich czytelność. 2.3. Budowa geologiczna i warunki gruntowe Obszar będący przedmiotem niniejszej analizy, charakteryzuje się dość dużym zróżnicowaniem w zakresie budowy geologicznej. Różnorodność występujących tu utworów czwartorzędowych wynika przede wszystkim z licznych procesów geologicznych, jakie zachodziły na tym obszarze (związanych z akumulacyjną działalnością wód rzecznych). Zgodnie z informacjami przedstawionymi na szczegółowej mapie geologicznej Polski6, w części wschodniej i południowej, na terenach doliny Warty i Cybiny, czwartorzęd reprezentowany jest przez piaski i mułki z dużą zawartością szczątków organicznych (holoceńskie piaski rzeczne tarasów zalewowych 2,5-4,5 m n.p. rzeki), których akumulacja doprowadziła do wytworzenia tarasu akumulacyjnego. Miąższość występujących tu utworów sięga miejscami 9 m. Powyżej terenów dolinnych, w obrębie centralnej i północnej części analizowanego obszaru (taras erozyjno-akumulacyjny), w podłożu występują różnoziarniste piaski z wkładkami namułów organicznych, które w okresie starszego holocenu wykształciły wyższy taras zalewowy (piaski rzeczne tarasów zalewowych 4,0-6,0 m n.p. rzeki). Ich miąższość nie przekracza 3 m. Na terenach położonych między ul. Jana Pawła II, a południowo-wschodnią granicą projektu mpzp (sąsiadujących z jeziorem Maltańskim) występują natomiast inne utwory powstałe w procesach akumulacji rzecznej – namuły piaszczyste den dolinnych6. Jak wynika z informacji przedstawionych w szczegółowych opracowaniach dotyczących tego terenu7, występują tu namuły, namuły piaszczyste i pylaste (o zawartości materii organicznej 5-30%), tofy, piaski próchniczne (luźne i średniozagęszczone), mułki próchnicze (głównie plastyczne), a także pyły, gliny pylaste i pyły piaszczyste. Miąższość występujących tu gruntów organicznych oraz mułków rzecznych waha się w granicach od 0,5 do 3,0 m, natomiast miąższość podścielającej te utwory serii piasków wynosi od 3,0 do 10,0 m. W obrębie niewielkiego fragmentu terenów zlokalizowanych w północno-wschodniej i wschodniej części omawianego obszaru występują plejstoceńskie piaski i żwiry rzeczne tarasów nadzalewowych 8,0-12,0 m n.p. rzeki, a także piaski lodowcowe. Podłoże trzeciorzędowe omawianego obszaru reprezentują osady górnomioceńskiego zbiornika morskiego, wykształcone w postaci tzw. „iłów pstrych poznańskich”. Występują tu iły, iły pylaste, gliny pylaste oraz pyły, w obrębie których występować mogą (na różnych głębokościach) soczewy i przewarstwienia piasków o różnej miąższości. Analizując lokalne warunki gruntowe należy wspomnieć o występowaniu na przedmiotowym obszarze gruntów nasypowych, powstałych w okresie od średniowiecza do czasów współczesnych. Utwory te, w zależności od rejonu omawianego obszaru, charakteryzują się różną miąższością oraz składem, co w sposób bezpośredni wpływa na zróżnicowanie ich przepuszczalności. W obrębie większości terenów położonych w granicach przedmiotowego obszaru miąższość nasypów waha się w granicach 0,0-2,0 m. W pobliżu koryta Cybiny (południowa część obszaru opracowania) miąższość nasypów wynosi ok. 1,0 m, a w ich składzie występują głównie gliny piaszczyste z domieszką gruzu ceglanego i cegieł. Znacznie większą miąższość mają grunty nasypowe na terenach położonych wzdłuż koryta Kanału Ulgi oraz wzdłuż ul. Jana Pawła II. Utwory te zbudowane są z przypadkowych gruntów o zróżnicowanym składzie, w którym wymienić można m. in. piaski (średnie, drobne, gliniaste) z domieszką gruntów próchniczych, gliny piaszczyste oraz domieszkę różnego rodzaju materiałów tj. cegły, elementy betonowe oraz żużel. 6 7 szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. 471 – Poznań N-33-130-D, Państwowy Instytut Geologiczny, 1990 Opracowanie dotyczące warunków gruntowo-wodnych w podłożu terenów rozwojowych Politechniki Poznańskiej w paśmie „Warta” w Poznaniu, Przedsiębiorstwo Geotechniczne i Geologiczne S.C Geoprojekt-Poznań, Poznań, grudzień 2003 r 9 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU 2.4. Zasoby naturalne Na obszarze objętym granicami projektu mpzp obszaru „Śródka” w Poznaniu nie stwierdzono występowania zasobów naturalnych w postaci udokumentowanych i zarejestrowanych złóż surowców mineralnych8. 2.5. Warunki wodne Obszar objęty projektem mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu pod względem hydrograficznym należy w całości do dorzecza Odry i zlewni Warty. Położony jest w obrębie przełomowego odcinka doliny Warty, a przez tereny objęte jego granicami przepływają wody powierzchniowe – ujściowy odcinek rzeki Cybiny oraz fragment Kanału Ulgi. Tereny położone w granicach obszaru opracowania znajdują się ponadto w zasięgu Jednolitej Części Wód (JCW) Cybina (kod PLRW600017185899). Przez obszar projektu mpzp przebiega topograficzny dział wodny III-rzędu (południowa i południowo-wschodnia część). Wody powierzchniowe Analizując obecność wód powierzchniowych w granicach przedmiotowego obszaru, należy wspomnieć o silnych przekształceniach, jakich dokonywano na przestrzeni wieków w sieci hydrograficznej rzeki Warty na obszarze Śródmieścia. W przeszłości sieć tą tworzyła Warta, wraz z jej odnogami, starorzeczami, dopływami, a także podmokłymi terenami, okalającymi wyspy. Aby zabezpieczyć miasto przed zalewami powodziowymi (stanowiącymi szczególnie duże zagrożenie dla obszaru Starego Rynku oraz przybrzeżnych dzielnic), w okresie od średniowiecza do lat 80-tych XX wieku przeprowadzono szereg prac regulacyjnych i porządkowych. Obecny kształt sieci hydrograficznej rzeki Warty w Poznaniu uzyskany został w wyniku realizacji projektu „Przebudowa węzła wodnego w Poznaniu”, zrealizowanego w latach 1968-1972, a także dalszych prac porządkujących koryto Warty w górę i dół rzeki, realizowanych w latach 1973 – 19859. Kanał Ulgi Początek Kanału Ulgi (nazywanego również Cybińskim Kanałem Ulgi lub też Cybiną) znajduje się na prawym brzegu rzeki Warty, około 150 m poniżej mostu Rocha, a jego całkowita długość wynosi 1413 m. Przekrój poprzeczny zaprojektowano jako dwudzielny, o szerokości w dnie 12 m oraz nachyleniu skarp 1:2 (skarpy zabezpieczone są płytami żelbetowymi). Około 450 m od wlotu do kanału zaprojektowano żelbetowy próg piętrzący, którego zadaniem jest podtrzymanie poziomu lustra wody przy stanach niskich i średnich. W trakcie przepływu wód wielkich próg jest zatapiany. Początkowo próg ten posiadał trzy otwory zamykane zasuwami stalowymi, których zadaniem było płukanie kanału w czasie niskich stanów. Przy stanach powyżej średnich woda miała przelewać się przez próg. Założenia projektowe okazały się jednak nietrafione, gdyż próg zatrzymywał wszystkie odpady wleczone przez wodę, tworząc przed jego konstrukcją olbrzymią tamę. Z uwagi na powyższe, w 1983 r. zlikwidowano zamykane otwory, formując przelew stały o przekroju trapezowym. Poniżej progu koryto poszerza się do 20 m w dnie, przyjmując dopływ Cybiny, około 400 m poniżej progu. Nie uzyskano szczegółowych informacji na temat średnich miesięcznych stanów oraz przepływów wody w Kanale Ulgi. Należy jednak wspomnieć, że o poziomie wód w Kanale Ulgi, jak i Cybinie, w znacznej mierze decyduje stan wód rzeki Warty. Amplitudy wahań stanów wody w Warcie sięgają 580 cm, przy czym najwyższe stany notowane są najczęściej w marcu, a stany niżówkowe trwają od czerwca do końca roku hydrologicznego10. Średni stan wody rzeki Warty w Poznaniu w sierpniu 2014 r. wahał się w granicach 170-220 cm11. Cybina Rzeka Cybina jest prawobrzeżnym dopływem rzeki Warty, mającym swoje źródła w miejscowości Nekielka. Długość całkowita rzeki wynosi ok. 43 km, natomiast powierzchnia zlewni przekracza 201 km12. Rzeka ta posiada wiele naturalnych i sztucznych zbiorników wodnych. 8 baza.pgi.gov.pl Przebudowa poznańskiego węzła wodnego zabezpieczeniem przed powodzią Poznania, Regulacja Warty w Poznaniu mgr inż. Janusz Wiśniewski, w: Wody powierzchniowe Poznania. Problemy wodne obszarów miejskich, tom II, pod red. Alfreda Kanieckiego i Jadwigi Rotnickiej, Sorus Poznań 1995 10 mapa hydrograficzna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, GEOMAT Sp. z o.o., Poznań 2001 11 www.poznan.pl 12 Laks I., Kałuża T.,2009, Analiza warunków przepływu wód wielkich na dolnym odcinku rzeki Cybiny, Nauka Przyr. Technol. 3,3,392 9 10 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU W środkowym biegu przepływa przez jezioro Góra, jezioro Uzarzewskie i jezioro Swarzędzkie, natomiast w dolnym biegu przepływa przez kaskadę 4 stawów (Antoninek, Młyński, Browarny, Olszak) oraz jezioro Maltańskie. Długość odcinka Cybiny płynącego w granicach administracyjnych miasta Poznania wynosi ok. 9 km. Szerokość dna na odcinku Cybiny przepływającym przez obszar projektu mpzp (od ujścia do Kanału Ulgi do ul. Jana Pawła II) wynosi ok. 2 m, a średnia głębokość koryta cieku wynosi 1,5 m13. Koryto umocnione jest w chwili obecnej płytami betonowymi. Pod ul. Jana Pawła II zlokalizowany jest przepust (wykorzystujący fragment historycznej Śluzy Cybińskiej). Cybina wykazuje łagodne wahania stanów i przepływów wody w ciągu roku, na które wpływa przede wszystkim retencyjne oddziaływanie wspomnianych wcześniej zbiorników wodnych. Największe natężenia przepływu na Cybinie notowane są w okresie wczesnej wiosny, natomiast najniższe stany (niżówki) przypadają na miesiące letnie (lipiec, sierpień). Na rzece zlokalizowany jest jeden wodowskaz (powyżej mostu drogowego w Antoninku w km 8+700 – poza granicami obszaru opracowania). Amplituda wahań stanów wody na Cybinie oscyluje na poziomie 120 cm14. Wody podziemne Występowanie wód gruntowych na omawianym obszarze jest ściśle uzależnione od budowy geologicznej oraz lokalnej rzeźby terenu. Zgodnie z informacjami przedstawionymi na mapie hydrograficznej15, zwierciadło wód gruntowych na terenach położonych w zasięgu doliny Cybiny oraz w sąsiedztwie koryta Kanału Ulgi występuje na głębokości 0-1,0 m p.p.t. Zwierciadło wód gruntowych, występujących w utworach piaszczysto-żwirowych, ma charakter swobodny i najczęściej zalega na głębokości 0-0,5 m p.p.t. W przypadku wysokich stanów wód Warty, strefa płytkiego występowania wód gruntowych jest zalewana. Na pozostałych terenach, położonych w granicach projektu mpzp, poziom zalegania zwierciadła wód gruntowych jest głębszy i waha się w granicach 2,0-5,0 m, przy czym w większości przypadków głębokość ta wynosi 1,5-3,0 m p.p.t. Zwierciadło wód gruntowych ma na tych terenach charakter swobodny16. Należy zauważyć, że na wahanie poziomu występowania wód gruntowych bezpośredni wpływ ma stan wody w rzece Warcie, wpływający jednocześnie na poziom wody w Cybinie oraz Kanale Ulgi. Omawiany obszar znajduje się w zasięgu jednostki hydrogeologicznej cTr/I (trzeciorzędowe piętro wodonośne), w obrębie której głównym poziomem wodonośnym jest mioceński poziom zbiornika wielkopolskiego, zbudowany z piasków (drobnoziarnistych i mułkowatych) o średniej miąższości przekraczającej 40 m. Zwierciadło wody ma charakter napięty. Nadkład tego poziomu tworzą utwory słabo i bardzo słabo przepuszczalne (gliny morenowe, iły poznańskie), w związku z czym, stopień zagrożenia zanieczyszczeniem głównego poziomu wodonośnego jest bardzo niski. Zgodnie z informacjami przedstawionymi na mapie hydrogeologicznej17, głębokość występowania głównego użytkowego poziomu wodonośnego w obrębie analizowanego obszaru wynosi 50-100 m. Cały analizowany obszar znajduje się poza zasięgiem Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP). 2.6. Szata roślinna Specyficzna lokalizacja, a także zróżnicowany stopień i charakter zagospodarowania poszczególnych terenów położonych w granicach projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu, wpłynęły na znaczne zróżnicowanie występującej tu szaty roślinnej. Na analizowanym obszarze spotkać można zarówno roślinność typową dla terenów antropogenicznie przekształconych (w tym sztucznie wprowadzane nasadzenia roślin ozdobnych), jak również nieliczne zbiorowiska roślinne, charakteryzujące się znacznym stopniem naturalności. Czynnikiem wpływającym w sposób istotny na zwiększenie różnorodności gatunkowej występujących tu roślin jest także obecność wód powierzchniowych oraz terenów okresowo zalewanych. Najniższym stopniem antropogenicznego przekształcenia charakteryzują się zbiorowiska roślinne występujące na prawostronnej terasie zalewowej rzeki Cybiny oraz na tarasach zalewowych Kanału Ulgi. 13 Gołdyn R., Grabia J., 1998. Program ochrony wód rzeki Cybiny, Urząd Miasta Poznania, Wydział Ochrony Środowiska, Poznań jw. mapa hydrograficzna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, OPGK Poznań 1988/9, 16 Opracowanie dotyczące warunków gruntowo-wodnych w podłożu terenów rozwojowych Politechniki Poznańskiej w paśmie „Warta” w Poznaniu, Przedsiębiorstwo Geotechniczne i Geologiczne S.C Geoprojekt-Poznań, Poznań, grudzień 2003 r 17 mapa hydrogeologiczna w skali 1:50 000, ark. Poznań (471), wersja cyfrowa 14 15 11 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU W zasięgu terasy zalewowej Cybiny występuje m.in. fragment leśny o charakterze łęgu wierzbowego, należący do związku Salicetum albae, na obrzeżach którego rozwinęły się wilgociolubne zbiorowiska ziół i pnączy, należących do związku Convolvulion sepium. Wspomniane kompleksy roślinne charakteryzują się wysoką wartością przyrodniczą oraz dużym znaczeniem w kontekście kształtowania lokalnej różnorodności flory, jak i fauny. Należy podkreślić, że zbiorowiska te zostały wskazane w Załączniku 1 rozporządzenia Ministra Środowiska18 jako typy siedlisk przyrodniczych będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, które wymagają ochrony w formie wyznaczania obszarów Natura 2000, ze wskazaniem typów siedlisk przyrodniczych o znaczeniu priorytetowym – oznaczone kodem 91E0 łęgi wierzbowe (Salicetum albo-fragilis) – będące siedliskiem o znaczeniu priorytetowym oraz oznaczone kodem 6430 ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium). Roślinność porastającą tereny w zasięgu doliny Cybiny obejmuje również seminaturalne formacje trawiaste z udziałem łąkowych i pastwiskowych gatunków z klasy Molinio-Arrhenatheretea i rzędu Trifolio-Plantaginetalia. Zbiorowiska o naturalnym charakterze występują także w obrębie terasów zalewowych Kanału Ulgi (na powierzchniach między korytem a skarpą). Na terenach tych stwierdzono obecność zbiorowisk szuwarowych i trawiastych, reprezentowanych przez szuwar mozgowy Phalaridetum arundinaceae oraz traworośla z panującym trzcinnikiem piaskowym Calamagrostietum epigei. Zbiorowiska te zostały wykształcone na terenach antropogenicznie przekształconych (sztucznie ukształtowane tarasy), jednakże ze względu na ich strukturę florystyczną i faunistyczną, ich charakter jest zbliżony do naturalnego. Ponadto, na duże zróżnicowanie gatunkowe występujących tu roślin wpływa niewątpliwie brak wykonywania intensywnych zabiegów pielęgnacyjnych i porządkowych (przeprowadzanych m.in. w obrębie terasy zalewowej Warty) oraz okresowe zalewanie części terenu. Nieco inny charakter ma roślinność porastająca tereny zalewowe zlokalizowane powyżej mostu Biskupa Jordana, w bezpośrednim sąsiedztwie budynku Interaktywnego Centrum Historii Ostrowa Tumskiego (ICHOT). Odmienny skład gatunkowy tych zbiorowisk wynika m.in. z przeprowadzanych zabiegów pielęgnacyjnych (koszenie) i porządkowych oraz znacznie bardziej intensywnego sposobu użytkowania terenu, wynikającego z sąsiedztwa atrakcyjnego turystycznie obiektu. W miejscach narażonych na intensywne wydeptywanie i wyjeżdżanie najczęściej występuje dywanowy zespół LolioPolygonetum arenastri. Powyżej terenów podlegających okresowym zalewom, w obrębie skarp Kanału Ulgi i Cybiny, wykształcił się seminaturalny kompleks ziołoroślowo-trawiasty obejmujący zbiorowiska z udziałem gatunków z klasy Artemisietea vulgaris i Rhamno-Prunetea oraz posadzonej dendroflory (w celu stabilizacji zboczy), reprezentowanej licznie przez rokitnika zwyczajnego (Hippophae rhamnoides). W północnej części analizowanego obszaru, na terenach zlokalizowanych między koroną wału a linią kolejową, licznie występują robinie akacjowe (Robinia pseudoacacia) oraz różne gatunki drzew owocowych, stanowiących najprawdopodobniej pozostałości po istniejących tu niegdyś ogrodach. Z uwagi na występowanie w obrębie omawianego terenu wód powierzchniowych, wśród lokalnej flory stwierdzono również obecność gatunków ściśle związanych z środowiskami wodnymi. W szczelinach płyt ułożonych wzdłuż koryta Kanału Ulgi, tworzących betonową opaskę narażoną na zalewanie, stagnację wód i zamulenie, występują fitocenozy tworzone przez gatunki obcego pochodzenia, reprezentowane przez zespół uczepu amerykańskiego Bidenti-Atriplicetum prostratae, zespół moczarki kanadyjskiej Elodeetum canadensis oraz zespół rzepienia włoskiego Chenopodio rubriXanthietum riparii. Bezpośrednio nad betonową opaską lub w niewielkich szczelinach oddzielających poszczególne płyty, sporadycznie występuje także wierzba trójpręcikowa (Salix triandra) oraz wierzba krucha (Salix fragilis). Istotnym elementem szaty roślinnej obszaru objętego projektem mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu jest także roślinność wysoka, towarzysząca funkcjonującej na tych terenach zabudowie mieszkaniowej wielorodzinnej oraz obiektom usługowym. Okazałe drzewa występują przede wszystkim w sąsiedztwie obiektów oświatowych, funkcjonujących na obszarze między ul. Bydgoską i ul. Podwale. Wspomnieć można tu przede wszystkim okazałe kasztanowce pospolite (Aesculus hippocastanum) oraz rosnący na terenie Zespołu Szkół nr 105 dąb (Quercus). Na uwagę zasługują również lipy (Tilia) rosnące wzdłuż muru okalającego kościół p.w. Św. Małgorzaty, (zlokalizowanego przy ul. rynek Śródecki) oraz pojedynczy dąb (Quercus), rosnący na terenie zlokalizowanym w sąsiedztwie ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego (w bliskim sąsiedztwie ronda Śródka). Nowe nasadzenia zieleni wysokiej – w postaci rzędów klonów (Acer) – wprowadzone zostały natomiast na terenie przylegającym do ul. Gdańskiej, sąsiadującym z Młodzieżowym Ośrodkiem Sportowym. Wzdłuż 18 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych i gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U. z 2014 r., poz. 1713, tekst jednolity) 12 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU ogrodzenia wspomnianego ośrodka rośnie szpaler drzew złożony z klonów zwyczajnych (Acer platanoides), klonów jaworów (A. pseudoplatanus) oraz topoli włoskich (Populus nigra ‘Italica’), rosnących również wzdłuż linii kolejowej, przebiegającej wzdłuż północnej granicy obszaru opracowania. W granicach przedmiotowego obszaru, szata roślinna reprezentowana jest także przez zieleń ozdobną, wprowadzaną na tereny sąsiadujące bezpośrednio ze szlakami komunikacyjnymi. Obejmuje ona między innymi nasadzenia zieleni niskiej towarzyszące przebudowanej ul. Podwale, rzędy drzew w sąsiedztwie ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego i ul. Jana Pawła II oraz zieleń wprowadzoną w obrębie ronda Śródka. Liczne nasadzenia roślin ozdobnych funkcjonują również w sąsiedztwie dworca autobusowego. Na terenach komunikacyjnych, poza pielęgnowaną zielenią ozdobną, występują również powierzchnie porośnięte zielenią pojawiającą się spontanicznie. Wymienić tu można przede wszystkim ruderalny zespół karmnika rozesłanego Sagino procumbentis-Bryetum argentei oraz seminaturalne spodzichy życicowo-babkowe Lolio-Plantaginetum. 2.7. Zwierzęta Pomimo lokalizacji omawianego obszaru w centralnej części miasta, różnorodność lokalnej fauny jest stosunkowo duża. Na sytuację tą największy wpływ ma położenie części analizowanego obszaru w dolinie rzeki Warty, stanowiącej korytarz ekologiczny o randze krajowej (obszar poznański Warty – 25K) w Krajowej Sieci Ekologicznej ECONET PL19. Obecność wód powierzchniowych oraz niezabudowanych teras zalewowych, przylegających bezpośrednio do Kanału Ulgi i ujściowego odcinka rzeki Cybiny, a także obecność terenów charakteryzujących się bardziej ekstensywnym sposobem użytkowania, sprzyja pojawianiu się na tych terenach przedstawicieli wielu gatunków zwierząt. Do najbardziej widocznych przedstawicieli lokalnej fauny należą ptaki. Zwiększeniu ich różnorodności sprzyja występowanie w granicach obszaru opracowania wód powierzchniowych, a także obecność skupisk drzew i krzewów, porastających część terenów położonych w dolinie rzeki Cybiny, jak również skarpy i terasy zalewowe Kanału Ulgi. Należy tu również podkreślić niezwykle istotny wpływ położenia analizowanego obszaru w zasięgu doliny rzeki Warty, stanowiącej korytarz ekologiczny o randze krajowej. Obecność terenów charakteryzujących się niewielkim – jak na warunki miejskie – stopniem zagospodarowania i użytkowania, pozostających w bezpośredniej łączność z terenami o bardzo wysokich walorach przyrodniczych (obszary Natura 2000, Wielkopolski Park Narodowy itd.), pozwala na swobodną migrację wielu gatunków ptaków. Na wodach Kanału Ulgi oraz pobliskiej Warty zaobserwować można wiele gatunków ptaków wodnych, które szczególnie licznie pojawiają się na tych terenach w okresie zimowym. Najliczniej reprezentowanym gatunkiem, odbywającym lęgi w rejonie obszaru opracowania, jest krzyżówka (Anas platyrhynchos). Wśród gatunków zimujących tu regularnie należy wymienić łyskę (Fulica atra) oraz mewę śmieszkę (Larus ridibundus), natomiast krakwa (Anas strepera), rożeniec (Anas acuta), mewa siodłata (Larus marinus) i mewa srebrzysta (Larus argentatus) to gatunki zalatujące. Na wodach Warty widywany jest również łabędź niemy (Cygnus olor), świstun (Anas penelope), mandarynka (Aix galericulata) oraz kormoran (Phalacrocorax carbo). Generalnie tereny te stanowią atrakcyjne miejsce odpoczynku i żerowania dla ptaków związanych z siedliskami wodnymi i nadwodnymi, szczególnie w okresie chłodnych zim, kiedy wody Warty (w przeciwieństwie do innych, mniejszych cieków wodnych) nie są całkowicie zamarznięte. Wśród gatunków ptaków lęgowych, występujących w rejonie Śródki i Ostrowa Tumskiego (miejski odcinek Warty, Kanał Ulgi oraz ujściowy odcinek Cybiny), wymienić można ponadto sierpówkę (Streptopelia decaocto), czajkę (Vanellus vanellus), pliszkę żółtą (Motacilla flava), pliszkę siwą (M. alba), a także bażanta (Phasianus colchicus). Na zróżnicowanie lokalnej ornitofauny wpływa także obecność drzew i krzewów, porastających tereny przylegające bezpośrednio do wód powierzchniowych. Lokalne skupiska roślinności wysokiej są miejscem gniazdowania lub żerowania mniejszych gatunków ptaków, takich jak: cierniówka (Sylvia communis), gajówka (Sylvia borin), kapturka (Sylvia atricapilla), makolągwa (Carduelis cannabina), piegża (Sylvia carruca) i raniuszek (Aegithalos caudatus). Pośród alei i szpalerów drzew, rosnących w obrębie terenów narażonych w mniejszym stopniu na ruch i hałas, widywane są natomiast bardziej pospolite gatunki ptaków, m.in. dzwońce (Carduelis chloris), grzywacze (Columbus palumbus), sierpówki (Streptopelia decaocto), sroki (Pica pica), sójki (Garrulus glandarius), kosy (Turdus merula), kulczyki (Serinus serinus), kwiczoły (Turdus pilaris), wilgi (Oriolus oriolus) oraz zięby (Fringilla coelebs). 19 wielkoprzestrzenny system obszarów węzłowych najlepiej zachowanych pod względem przyrodniczym i reprezentatywnych dla różnych regionów przyrodniczych, wzajemnie ze sobą powiązanych korytarzami ekologicznymi, które zapewniają ciągłość więzi przyrodniczych w obrębie tego systemu 13 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU Obecność w granicach obszaru objętego projektem mpzp „Śródka” w Poznaniu wód powierzchniowych sprzyja również występowaniu ichtiofauny. W źródłach literaturowych brak jest jednoznacznych informacji o notowanych w wodach Kanału Ulgi gatunkach ryb, w związku z czym w niniejszym opracowaniu posiłkowano się informacjami dotyczącymi wód rzeki Warty. W jej wodach stwierdzono występowanie 28 gatunków ryb, w tym 17 należących do najliczniej reprezentowanej rodziny karpiowatych (Cyprinidae). Przedstawicielami tutejszej ichtiofauny są m.in.: płoć (Rutilus rutilus), leszcz (Abramis brama), krąp (Blicca bjoerkna), wzdręga (Scardinius erythrophthalmus), słonecznica (Leucaspius delineatus), ukleja (Alburnus alburnus), rozpiór (Abramis ballerus), lin (Tinca tinca), karaś pospolity (Carassius carassius), karaś srebrzysty (C. gibelio), okoń (Perca fluviatilis), piskorz (Misgurnus fossilis) szczupak (Esox lucius) oraz sum (Silurus glanis). W wodach tych stwierdzono także obecność bolenia (Aspius aspius), jazia (Leuciscus idus), jelca (Leuciscus leuciscus), miętusa (Lota lota), jazgarza (Gymnocephalus cernuus), klenia (Leuciscus cephalus), amura białego (Ctenepharyngodon idella), karpia (Cyprinus carpio) oraz węgorza (Anguilla anguilla). Ichtiofauna wód rzeki Cybiny charakteryzuje się nieco mniejszą różnorodnością gatunkową. W jej wodach występuje płoć (Rutilus rutilus), leszcz (Abramis brama), ukleja (Alburnus alburnus), okoń (Perca fluviatilis), jazgarz (Gymnocephalus cernuus), ciernik (Gasterosteus aculeatus) oraz znacznie rzadsze gatunki tj. koza (Cobitis taenia) i piskorz (Misgurnus fossilis). Z informacji wskazanych w Atlasie rozmieszczenia płazów na terenie miasta Poznania20 wynika, iż tereny objęte granicami projektu mpzp pozostają również w zasięgu migracji rodzimych gatunków płazów tj. ropuchy zielonej (Pseudepidalea viridis), ropuchy szarej (Bufo bufo) oraz żab zielonych (Rana esculenta complex). Na obszarze opracowania możliwe jest również pojawianie się przedstawicieli krajowych gatunków gadów, jednakże ich obecność nie została potwierdzona w sposób jednoznaczny na podstawie obserwacji dokonanych w trakcie przeprowadzonej wizji terenowej, jak również w wyniku analizy materiałów literaturowych. Obecność terenów położonych w zasięgu korytarzy ekologicznych o znaczeniu krajowym (doliny Warty) i lokalnym (doliny Cybiny) przyczynia się również w sposób istotny do zapewnienia możliwości migracji większych gatunków ssaków, przemieszczających się między terenami o wysokich walorach przyrodniczych. Na terenach tych widywane były sarny (Capreolus capreolus), przemieszczające się wzdłuż całej doliny Warty. Wspomnieć można również o stwierdzonym w latach ubiegłych stanowisku bobra (Castor fiber), rozciągającymi się na odcinku od mostu Mieszka I (Kanał Ulgi) do mostu Lecha (Warta)21. Poza opisanymi wyżej grupami kręgowców, w granicach analizowanego terenu występuje także szereg innych gatunków zwierząt (m. in. owadów), dla których obecność wód powierzchniowych oraz zalewanych terenów porośniętych roślinnością niską, stanowi atrakcyjne miejsce żerowania i rozrodu. Z uwagi na termin, ograniczony czas przeprowadzenia wizji terenowych, jak również brak dostępnych publikacji, odnoszących się w sposób kompleksowy do oceny różnorodności gatunkowej bezkręgowców na przedmiotowym obszarze, w niniejszym opracowaniu nie dokonano szczegółowej analizy występujących tu gatunków. 2.8. Gleby Zgodnie z informacjami przedstawionymi na mapie glebowo-rolniczej, na analizowanym obszarze występują gleby antropogenicznie przekształcone, wykształcone na piaskach gliniastych lekkich, zalegających na glinach lekkich (pierwotnie gleby te należały najprawdopodobniej do klasy IV i V klasy bonitacyjnej). Właściwości naturalnie występujących tu pierwotnie gleb zostały zmodyfikowane na skutek przeprowadzenia na przestrzeni wieków wielu prac związanych z korektą przebiegu rzeki Warty (zasypanie terenów bagiennych, utworzenie płaskich tarasów w dolinie Warty, usypanie wałów przeciwpowodziowych), lokalizacją obiektów inżynierskich, przebudową szlaków komunikacyjnych, a także realizacją zabudowy i elementów podziemnych sieci infrastruktury technicznej. Na terenach obecnie zabudowanych, naturalne właściwości gleb uległy silnym modyfikacjom przede wszystkim na skutek trwałego uszczelnienia powierzchni (posadowienie budynków, realizacja dróg) oraz zastosowania szeregu materiałów budowlanych, wpływających na zmiany przepuszczalności czy też stateczności gruntów. W przypadku dużych inwestycji (np. realizacji głównych szlaków komunikacyjnych), w celu uzyskania odpowiednich właściwości podłoża, dokonuje 20 21 Kaczmarski M., Kaczmarek J., Pędziwiatr K., Jakubowska A., Antkowiak M., Konieczna P, Atlas rozmieszczenia płazów na terenie miasta Poznania – narzędzie skutecznej ochrony gatunkowej, Klub Przyrodników Koło Poznańskie, Poznań 2013 Bereszyński A., Homan E., 2007, Występowanie bobra europejskiego (Castor fiber Linneaus, 1758) w Poznaniu, NaukaPrzyr. Technol. 1,2,#38 14 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU się przemieszczenia znacznych ilości mas ziemnych, przemieszania wierzchnich warstw gleby, zniszczenia warstwy próchniczej, jak również wzbogacenia podłoża o materiały takie jak piasek czy żwir. Działania te przyczyniają się do istotnych zmian w zakresie stopnia przepuszczalności gleb oraz tempa infiltracji wód opadowych i roztopowych. W przypadku trwałego uszczelnienia powierzchni występuje natomiast zjawisko pozbawienia gleb naturalnych właściwości biologicznych. Należy również wspomnieć, iż gleby antropogeniczne przekształcone, poza obecnością zanieczyszczeń fizycznych (takich jak: żwir, gruz i inne materiały), wykazują również obecność metali ciężkich oraz węglowodorów pierścieniowych. Ich podwyższone stężenia notowane są zazwyczaj na terenach sąsiadujących bezpośrednio z terenami dróg (np. w granicach nieutwardzonych poboczy). Zgodnie z dostępnymi informacjami, w obrębie większości terenów położonych w granicach analizowanego obszaru gleby charakteryzują się odczynem alkalicznym o pH mieszczącym się w przedziale 7,4 – 9,3. Gleby o odczynie obojętnym (pH 6,7-7,4) występują we wschodniej i południowo-wschodniej części przedmiotowego obszaru. W zasięgu granic projektu mpzp stwierdzono występowanie anomalii geochemicznych w glebach w zakresie zanotowanych stężeń: miedzi (Cu>18 mg/kg), baru (Ba>101 mg/kg) – w części zachodniej, rtęci (Hg>0,11 mg/kg), ołowiu (Pb>37 mg/kg) oraz cynku (Zn>110 mg/kg).22 2.8. Klimat lokalny Według regionalizacji klimatycznej (Woś 1994) obszar objęty granicami planu, podobnie jak obszar całego Poznania, należy do Regionu Środkowowielkopolskiego. Warunki klimatyczne w Poznaniu odzwierciedlają wartości elementów klimatu uzyskane z pomiarów prowadzonych na stacji IMGW Poznań-Ławica. Elementy klimatu na wyżej wspomnianej stacji, przedstawia poniższa tabela: Tabela 1. Elementy klimatu w rejonie Poznań - Ławica (wg IMGW w Poznaniu) OKRES ROK 2010 WIELOLECIE 1971-2000 ROK 2010 WIELOLECIE 1971-2000 ROK 2010 WIELOLECIE 1971-2000 I II -6,5 -1,0 -1,2 -0,5 85 85 86 MIESIĄC III IV V VI VII VIII IX ŚREDNIA MIESIĘCZNA TEMPERATURA POWIETRZA (°C) 3,6 8,8 11,5 17,4 22,1 18,7 12,5 ROK X XI XII 6,5 4,7 -5,6 7,7 8,2 3,2 0,3 8,3 ŚREDNIA MIESIĘCZNA WILGOTNOŚĆ WZGLĘDNA (%) 80 69 83 67 61 78 83 79 92 93 80 85 78 80 84 87 88 79 4,0 3,4 ŚREDNIA MIESIĘCZNA PRĘDKOŚĆ WIATRU (M/S) 4,0 3,7 3,4 3,0 3,1 3,1 3,3 3,8 3,8 4,1 3,6 3,9 3,8 4,0 3,3 3,8 3,9 3,5 3,2 7,7 72 3,7 13,5 69 3,3 16,4 72 3,3 18,3 72 3,2 17,7 74 2,8 13,0 3,0 ŚREDNIA MIESIĘCZNA WYSOKOŚĆ OPADU ATMOSFERYCZNEGO (MM) ROK 2010 28 18 42 27 111 17 81 153 74 8 100 58 692 WIELOLECIE 29 23 33 31 47 62 76 56 44 35 33 39 508 1971-2000 Źródło: Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2010, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska; Poznań 2011; http://www.poznan.pios.gov.pl/glowna/index.php Średnia roczna suma opadów dla terenu Poznania należy do najniższych w kraju. Pomiary wielkości opadów atmosferycznych dla posterunku Poznań-Ławica wykazały, że średnia wartość opadu atmosferycznego z wielolecia (w okresie 1971-2000) wynosiła 508 mm. Natomiast roczna suma opadów atmosferycznych, stanowiąca 136% normy, wynosiła 692 mm w roku 2010. Rozkład temperatur, podobnie jak ilości opadów, ma charakter roczny. Najcieplejszym miesiącem roku 2010 był lipiec – średnia miesięczna temperatura w Poznaniu wyniosła 22,1°C, z kolei najniższe temperatury odnotowano w styczniu, kiedy średnia miesięczna temperatura wyniosła w Poznaniu -6,5°C. W skali roku średnia temperatura wynosi dla miasta Poznania 7,7°C. Równie istotnymi czynnikami meteorologicznymi, wpływającymi na klimat miasta, a w szczególności na stężenia i rozkład przestrzenny zanieczyszczeń powietrza, jest kierunek oraz siła wiatru. Dla obszaru Poznania stwierdzono największą częstotliwość występowania wiatrów z sektora zachodniego, o dość niewielkiej sile - średnia roczna wartość wynosiła 3,6 m/s. Najwyższą średnią miesięczną prędkość wiatru zanotowano w Poznaniu w 2010 r. w grudniu – 4,1 m/s. Z kolei 22 Atlas geochemiczny Poznania i okolic, 1:100 000; Józef Lis, Anna Pasieczna; Warszawa 2005 15 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU najniższa średnia miesięczna prędkość wiatru wystąpiła, podobnie jak w wieloleciu, w lecie, jednak w czerwcu (3,0 m/s), a nie w sierpniu. Rozkład kierunków wiatru w Poznaniu w 2010 r. charakteryzuje, podobnie jak w wieloleciu 1971-2000, zdecydowana przewaga wiatrów z sektora zachodniego oraz mały udział wiatrów z kierunków N i NE (15%). Co istotne, w sierpniu i wrześniu zwiększyła się liczba cisz, co może przyczynić się do pogorszenia sytuacji aerosanitarnej w regionie. Tego typu sytuacje, charakteryzujące się między innymi bardzo małymi prędkościami wiatru utrzymującymi się przez dłużej niż 48 godzin, wystąpiły w Poznaniu, poza styczniem, również pod koniec września i października. Wilgotność względna powietrza na terenie Poznania zależna jest od pory roku. W 2010 r. na terenie Poznania nie wystąpiła susza hydrograficzna. Najwyższą wartość wilgotność osiąga w okresie zimowym, w tym najwyższą w 2010 r. zanotowano w grudniu (93%). Natomiast najniższe wartości występują w miesiącach letnich, takich jak czerwiec i lipiec, kiedy osiągnęła wartości 67% i 61%. Okres wegetacyjny w rejonie miasta Poznania należy do najdłuższych w kraju i wynosi 220 dni. Analizowany obszar, pomimo typowych dla miasta warunków klimatycznych, wyróżnia swoisty mikroklimat. Przyczyną występowania nieco odmiennych warunków klimatycznych jest przede wszystkim lokalizacja w obrębie terenów dolinnych rzeki Warty (Kanał Ulgi) i Cybiny. Takie położenie sprzyja zwiększeniu częstotliwości występowania zjawiska inwersji termicznej, a także niekorzystnych zjawisk klimatycznych w postaci częstych zamgleń i wyższej wilgotności powietrza. W obrębie dolin rzecznych obserwuje się również występowanie odchyleń od róży wiatrów (wyznaczonej dla stacji meteorologicznej Poznań-Ławica) oraz gorszych warunków przewietrzania. 2.9. Obszary cenne kulturowo Obszar objęty granicami projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru „Śródka” w Poznaniu obejmuje tereny i obiekty o niezwykle dużej wartości historycznej i kulturowej. Cały obszar projektu planu wpisany jest do rejestru zabytków jako zespół urbanistyczno – architektoniczny najstarszych dzielnic Poznania (decyzją z dnia 16.10.1982 r., nr A 239) i podlega ścisłej ochronie konserwatorskiej. Ponadto, na obszarze przedmiotowego projektu mpzp znajduje się szereg obiektów podlegających bezwzględnej i ścisłej ochronie konserwatorskiej. Należą do nich: • Zespół dawnego klasztoru Reformatów przy ul. Bydgoskiej 4A, wpisany do rejestru zabytków decyzją z dnia 20.02.1960 r. nr A 0156 wraz zachowanym ogrodzeniem, • Kościół p.w. Św. Kazimierza przy ul. Bydgoskiej 4, wpisany do rejestru zabytków decyzją z dnia 16.04.1960 r. nr A 0155 wraz z zachowanym ogrodzeniem • Zespół Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Niesłyszących przy ul. Bydgoskiej 4A, wpisany do rejestru zabytków decyzją z dnia 16.04.1966 r. nr A 0155 wraz z zachowanym ogrodzeniem • Kościół sukursalny p.w. Św. Małgorzaty wraz ze strefą ścisłej ochrony konserwatorskiej przy Rynku Śródeckim, wpisany do rejestru zabytków decyzją z dnia 14.02.1930 r. nr A 168, • Dawny dom kongregacji Filipinów przy ul. Filipińskiej 4, wpisany do rejestru zabytków decyzją z dnia 10.10.1934 r., • kapliczka Bożej Męki, wpisana do rejestru zabytków decyzją z dnia 15.03.1973 r. nr B 60. Ochronie konserwatorskiej podlegają również historyczne zabudowania mieszkaniowe (tj. kamienice, wille oraz inne budynki wolnostojące) zlokalizowane przy ul. Cybińskiej (nr 13), ul. Ostrówek (nr 6, 7, 10/11, 12, 15, 17, 17/18), ul. Św. Jacka/Śródka (nr 8-9), ul. Śródka (nr 1, 2, 3, 6, 6A), ul. rynek Śródecki (nr 1, 2, 3, 13/14, 15, 17), ul. Gdańskiej (nr 2a) i ul. Bydgoskiej (nr 2, 2A, 3, 5, 6/7). W granicach analizowanego obszaru występują także udokumentowane stanowiska archeologiczne: osada wczesnośredniowieczna, osada z epoki kamienia, osada kultury łużyckiej, osada wczesnośredniowieczna i cmentarzysko (wpisana do rejestru zabytków decyzją z dnia 27.04.1995 r. nr A456 w rejonie ulic: Ostrówek, Św. Jacka i Prymasa Stefana Wyszyńskiego), II osada epoki kamienia oraz osada późnośredniowieczna. 16 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU 2.10. Jakość powietrza atmosferycznego Do czynników wpływających na kształtowanie lokalnej jakości powietrza atmosferycznego należy przede wszystkim lokalizacja i charakter źródeł emisji oraz sposób zagospodarowania przestrzennego danego obszaru. Udział zanieczyszczeń napływających z terenów sąsiednich ma zazwyczaj znacznie mniejsze znaczenie w kształtowaniu jakości tego komponentu środowiska. W trakcie prowadzenia prac nad sporządzeniem prognozy nie uzyskano informacji wskazujących na występowanie w granicach obszaru objętego granicami projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu punktowych źródeł emisji gazów, których funkcjonowanie zagrażałoby dotrzymaniu obowiązujących standardów w zakresie jakości powietrza atmosferycznego. W przypadku omawianego obszaru do głównych źródeł emisji zanieczyszczeń należą zatem instalacje grzewcze, funkcjonujące w obrębie istniejącej zabudowy (mieszkaniowej, usługowej) oraz ruch komunikacyjny odbywający się w obrębie istniejących szlaków komunikacyjnych. Ze względu na dostępność sieci infrastruktury technicznej, zakłada się, że duża część funkcjonującej na analizowanym obszarze zabudowy zaopatrywana jest w ciepło za pośrednictwem miejskiej sieci ciepłowniczej lub też instalacji wykorzystujących paliwa gazowe (istniejący gazociąg), co w sposób istotny wpływa na wyeliminowanie źródeł emisji niskiej, szczególnie w zakresie emisji zanieczyszczeń pyłowych. Część z funkcjonujących na analizowanym obszarze budynków ogrzewana jest jednak za pomocą instalacji wykorzystujących paliwa stałe, charakteryzujące się wysokimi wskaźnikami emisji, co powodować może okresowe pogorszenie jakości powietrza atmosferycznego (szczególnie w okresie jesiennym i zimowym – okres grzewczy). Instalacje te generują zanieczyszczenia gazowe i pyłowe, obejmujące m.in. tlenki siarki (głównie SO2), tlenki azotu (NOx), dwutlenek węgla (CO2) oraz pyły o zróżnicowanym składzie frakcyjnym (w tym pył PM10). Jak już wcześniej wspomniano, na analizowanym obszarze liniowe źródło emisji stanowią istniejące szlaki komunikacyjne. Odbywający się na tych terenach ruch kołowy powoduje emisję do atmosfery szeregu zanieczyszczeń gazowych, powstających podczas spalania paliw płynnych w silnikach pojazdów, w tym m.in. węglowodorów aromatycznych, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku węgla oraz substancji pyłowych, powstających w wyniku ścierania nawierzchni jezdni i opon pojazdów. Duża część funkcjonujących w granicach obszaru projektu planu dróg (m.in. ul. Gdańska, ul. Bydgoska, ul. Filipińska, ul. Ostrówek, ul. Cybińska, ul. Św. Jacka, ul. Śródka itd.) zapewnia dojazd do istniejącej zabudowy, a co za tym idzie charakteryzuje się stosunkowo niewielkim natężeniem ruchu. Zakłada się, że emisja zanieczyszczeń komunikacyjnych z tych terenów nie stanowi zagrożenia dla dotrzymania standardów jakości powietrza poza granicami pasów drogowych. Znacznie większy wpływ na kształtowanie lokalnej jakości powietrza ma natomiast emisja generowana w granicach przebiegających przez obszar opracowania ulic: Prymasa Stefana Wyszyńskiego, Warszawskiej, Podwale, Jana Pawła II, jak również emisja generowana w obrębie ronda Śródka. Natężenie oraz specyfika ruchu kołowego odbywającego się w obrębie wspomnianych ulic sprawia, że ilość emitowanych zanieczyszczeń jest znacznie większa niż w przypadku dróg o charakterze lokalnym. W tym miejscu należy jednak zauważyć, że wyniki wielu szczegółowych analiz stężeń zanieczyszczeń powietrza w rejonie tras komunikacyjnych o podobnych parametrach i wskaźnikach natężenia ruchu pojazdów, prowadzonych w ramach ocen oddziaływania na środowisko realizacji inwestycji drogowych, wykazują brak przekroczeń dopuszczalnych poziomów stężeń substancji poza granicami pasa drogowego. Na brak docelowego występowania przekroczeń dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń poza granicami pasa drogowego wskazano również we wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie ulicy Nowe Zawady w Poznaniu (odcinek od ronda Śródka do skrzyżowania z ulicą Główną)23. Niewielkie, liniowe źródło emisji zanieczyszczeń stanowi również przebiegająca wzdłuż północnej granicy obszaru projektu mpzp linia kolejowa relacji Warszawa – Kunowice, generująca niewielkie ilości zanieczyszczeń związanych z transportem materiałów za pomocą taboru kolejowego oraz ścieraniem się poszczególnych elementów konstrukcyjnych. Istotny wpływ na kształtowanie lokalnej jakości powietrza atmosferycznego ma w analizowanym przypadku obecność terenów dolinnych, porośniętych spontanicznie pojawiającą się roślinnością, w tym roślinnością wysoką (głównie w rejonie ul. Jana Pawła II). Jednocześnie, tereny położone w zasięgu dolin rzecznych charakteryzują się specyficznymi warunkami mikroklimatycznymi (m.in. większą wilgotnością powietrza, gorszymi warunkami przewietrzania, częstszym 23 Karta Informacyjna – załącznik do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia pn.: Budowa ul. Zawady w Poznaniu, odcinek od Ronda Śródka do skrzyżowania z ul. Główną; Inwestor – Zarząd Dróg Miejskich w Poznaniu, jednostka projektowa: Scott Wilson Ltd. Sp. z o.o., styczeń 2008, 17 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU występowaniem zamgleń), które sprzyjają kumulowaniu zanieczyszczeń powietrza. Niemniej, obecność dużych powierzchniowo terenów porośniętych zielenią wpływa korzystnie na poprawę lokalnej cyrkulacji powietrza, zmniejszanie udziału CO2 oraz ograniczenie zasięgu przenoszenia zanieczyszczeń pyłowych. Ze względu na brak punktów pomiarowych, zlokalizowanych w granicach obszaru opracowania, analizę jakości powietrza atmosferycznego przeprowadzono na podstawie wykonywanej przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu rocznej oceny jakości powietrza dla poszczególnych stref24, wyznaczonych w oparciu o ustawę Prawo ochrony środowiska25. Obszar będący przedmiotem opracowania znajduje się w granicach strefy aglomeracja poznańska. Wykonana przez WIOŚ roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2014 pod kątem ochrony zdrowia ludzi dotyczyła następujących zanieczyszczeń: dwutlenku azotu (NO2), dwutlenku siarki (SO2), tlenku węgla (CO), benzenu (C6H6), pyłu PM2,5, pyłu PM10, benzo(α)pirenu B(a)P, ozonu (O3), ołowiu (Pb), arsenu (As), niklu (Ni) i kadmu (Cd). Klasyfikację stężeń poszczególnych zanieczyszczeń na obszarze strefy aglomeracja poznańska (z uwzględnieniem kryterium ochrony zdrowia ludzi) w roku 2014 przedstawia poniższa tabela. Tabela 2. Klasyfikacja strefy aglomeracja poznańska w roku 2014 r. z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony zdrowia SYMBOL KLASY STREFY DLA POSZCZEGÓLNYCH SUBSTANCJI NAZWA STREFY aglomeracja poznańska NO2 SO2 CO C6H6 PM2,5 PM10 BAP AS CD NI PB O3 A A A A B C C A A A A A Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2014, WIOŚ, Poznań, kwiecień 2015r., http://www.poznan.wios.gov.pl Stężenia NO2, SO2, CO, C6H6, As, Cd, Ni, Pb, O3, ocenianych pod kątem ochrony zdrowia ludzi za 2014 r., nie przekraczały poziomów dopuszczalnych, w związku z tym aglomeracja poznańska zaliczona została do klasy A. W przypadku pyłu PM2,5, w 2014 r. stwierdzono występowanie przekroczeń dopuszczalnego poziomu dla PM2,5, wartości stężeń nie przekroczyły jednak poziomu dopuszczalnego powiększonego o margines tolerancji (uzyskane stężenie pyłu – 26 µg/m3). Z uwagi na powyższe strefę aglomeracja poznańska zaliczono do klasy B. Wyniki pomiarów wskazują jednocześnie na pogorszenie jakości powietrza atmosferycznego w tym zakresie (na podstawie analogicznych pomiarów, przeprowadzonych dla roku 2013, strefa aglomeracja poznańska zaliczona została do klasy A). W przypadku pyłu PM10, w 2014 r. zanotowano przekroczenia dopuszczalnej częstości przekroczeń dopuszczalnego poziomu w roku kalendarzowym dla 24-godzin (na terenie Poznania przekroczenia nie odnotowano jedynie w przypadku stanowiska przy ul. Szymanowskiego). Na terenie miasta Poznania nie zanotowano natomiast na żadnym ze stanowisk pomiarowych przekroczeń stężeń średnich rocznych. Niemniej, ze względu na występowanie przekroczeń dopuszczalnego stężenia 24-godzinnego pyłu PM10, aglomeracja poznańska zakwalifikowana została do klasy C. Należy jednak podkreślić, że roczna seria pomiarów wykazuje wyraźną zmienność sezonową (w okresie zimowym odnotowywane są wyższe stężenia pyłu PM10, w sezonie letnim niższe). W przypadku stężeń benzo(α)pirenu, na wszystkich stanowiskach pomiarowych odnotowano podwyższone stężenia, przekraczające poziom docelowy. Z uwagi na powyższe, wszystkie strefy, w tym strefę aglomeracja poznańska, zaliczono do klasy C. Ze względu na występowanie na terenie Poznania przekroczeń dopuszczalnych poziomów pyłu PM10 oraz benzo(α)pirenu konieczne było podjęcie działań, których realizacja doprowadziłaby do zmniejszenia emisji wspomnianych zanieczyszczeń do poziomów pozwalających na dotrzymanie obowiązujących standardów jakości powietrza atmosferycznego. Dla pyłu PM10 program naprawczy dla Poznania został opracowany już w latach ubiegłych. Wojewoda Wielkopolski wydał na mocy Rozporządzenia Nr 39/07 z dnia 31 grudnia 2007 r. program ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań, określający m.in. podstawowe kierunki działań, których podjęcie było niezbędne do przywrócenia standardów jakości powietrza w całej strefie. Realizacja wspomnianych zadań nie doprowadziła niestety do wyeliminowania zjawiska występowania przekroczeń dopuszczalnych stężeń pyłu PM10 w powietrzu. Z uwagi na powyższe, w 2012 r. Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego przystąpił do aktualizacji programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja 24 25 Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2014, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, Poznań, kwiecień 2015 art. 87 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska 18 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU poznańska w zakresie pyłu PM10, który został zatwierdzony uchwałą Nr XXIX/561/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r. w sprawie Aktualizacji Programu ochrony powietrza dla strefy: Aglomeracja Poznań (strefa Miasto Poznań) w woj. Wielkopolskim26. We wspomnianym dokumencie przedstawiono szereg działań naprawczych, których realizacja ma doprowadzić do zmniejszenia stężeń pyłu PM10 w granicach miasta do poziomów dopuszczalnych. W kontekście analizowanego projektu mpzp (stanowiącego przedmiot niniejszej prognozy), najbardziej istotne są działania naprawcze, polegające na wprowadzaniu odpowiednich zapisów, dotyczących przede wszystkim ustalenia zakazu stosowania paliw stałych w obrębie projektowanej zabudowy (w przypadku stosowania indywidualnych systemów grzewczych). W roku 2012, z uwagi na występowanie w obrębie poszczególnych stref przekroczeń poziomu docelowego dla benzo(α)pirenu, Sejmik Województwa Wielkopolskiego podjął również uchwałę w sprawie Programu ochrony powietrza w zakresie benzo-alfa-pirenu dla stref: Aglomeracja Poznańska, Miasto Leszno, strefy gnieźnieńsko-wrzesińskiej oraz strefy pilsko-złotowskiej w woj. Wielkopolskim27. Program wskazuje na szereg koniecznych do przeprowadzenia działań naprawczych, przy czym z punktu widzenia dokumentów planistycznych najbardziej istotne są działania naprawcze, polegające na uwzględnianiu w planach zagospodarowania przestrzennego wymogów dotyczących ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami. Działania te obejmują konieczność uwzględniania (w nowotworzonych lub aktualizowanych planach) wymogów dotyczących zaopatrywania w ciepło nowopowstających budynków z nośników niepowodujących nadmiernej emisji zanieczyszczeń do powietrza oraz projektowanie linii zabudowy z uwzględnieniem przewietrzania miasta. Podjęcie działań mających na celu ograniczenie emisji benzo(α)pirenu do poziomów umożliwiających dotrzymanie obowiązujących standardów, jest szczególnie ważne w kontekście dużej szkodliwości benzo(α)pirenu dla zdrowia ludzkiego (duża toksyczność przewlekła), a także roślinności, gleb i wody. 2.11. Klimat akustyczny Analizowany obszar projektu planu dla obszaru „Śródka” w Poznaniu (z historyczną dzielnicą Śródką) obejmuje tereny położone pomiędzy linią kolejową nr 3 (E20) Warszawa – Kunowice (stanowiącą północną granicę obszaru opracowania), pętlą tramwajową Zawady, ul. Podwale, fragmentem ul. Warszawskiej w rejonie ronda Śródka, ul. Jana Pawła II – z trasami tramwajowymi pomiędzy jezdniami tych ulic (stanowiącymi granicę wschodnią) oraz rzeką Cybiną i Kanałem Ulgi rzeki Warty (stanowiącymi odpowiednio południową i zachodnią granicę obszaru projektu mpzp). Teren opracowania projektu planu przecina bardzo ruchliwa ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, z trasą tramwajową między jezdniami, która stanowi również źródło hałasu komunikacyjnego, podobnie jak wymienione wyżej źródła hałasu komunikacyjnego: kolejowego, tramwajowego i samochodowego. W obszarze projektu planu znajduje się także Dworzec Autobusowy Śródka, przy skrzyżowaniu ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego i ul. Jana Pawła II, jak również wspomniana pętla tramwajowa – przy ul. Podwale, na wysokości włączenia ul. Bydgoskiej. Obszar opracowania usytuowany jest w śródmiejskiej części miasta Poznania, związanej z terenami o najwyższym znaczeniu symbolicznym i historyczno-kulturowym dla Poznania. Cały obszar Środki posiada chroniony układ urbanistyczno-architektoniczny i znajduje się w strefie ochrony konserwatorskiej. Z uwagi na położenie na początku Traktu Królewsko-Cesarskiego w Poznaniu oraz w bezpośrednim sąsiedztwie największego terenu rekreacyjnego Poznania – tzw. „Malty”, obszar ten posiada także niezwykle duży potencjał dla rozwoju turystyki, rekreacji i usług centrotwórczych. Ponadto, obszar opracowania mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu znajduje się w granicach obszaru funkcjonalnego śródmieścia, wyznaczonego w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania miasta Poznania28, uchwalonego przez Radę Miasta Poznania we wrześniu 2014 r. W obszarze opracowania znajdują się aktualnie tereny zabudowy podlegającej ochronie akustycznej w środowisku. Należą do nich tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, głównie 4, 5 kondygnacyjnej, czyli budynków mieszkalnych położonych w rejonie ulic: Bydgoska, Gdańska, Ostrówek, Prymasa Stefana Wyszyńskiego, oraz zabudowy usługowej – usług oświaty, czyli: Poznańska Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I Stopnia nr 2 im. Tadeusza Szeligowskiego oraz Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niesłyszących im. Józefa Sikorskiego (zlokalizowane przy 26 27 28 Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 15.01.2013 r., poz. 508 Uchwała Nr XXIX/566/12 z dnia 17 grudnia 2012 r., (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 15.01. 2013 r., poz. 509) Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania, Uchwała Nr LXXII/1137/VI/2014 Rady Miasta Poznania z dnia 23 września 2014 r. 19 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU ul. Bydgoskiej), Zespół Szkół Specjalnych nr 105 im. Juliana Tuwima (przy ul. Podwale), zlokalizowane w kwartale ulic: Bydgoska, Podwale, Filipińska (przedłużenie), tudzież Katedralna Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I Stopnia i Gimnazjum Katedralne – przy ul. Filipińskiej. Obsługę komunikacyjną zlokalizowanej na analizowanym obszarze zabudowy zapewniają tereny komunikacyjne położone w granicach opracowania: rondo Śródka, ul. Jana Pawła II (fragment I ramy komunikacyjnej m. Poznania), ul. Podwale (fragment II ramy komunikacyjnej m. Poznania), ul. Warszawska (niewielki fragment), ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, ul. S. Małachowskiego (fragment), ul. Bydgoska, ul. Gdańska, ul. Filipińska, ul. Ostrówek, ul. Cybińska, ul. Św. Jacka oraz ul. rynek Śródecki. Tereny zabudowy mieszkaniowej i usługowej – usług oświaty, podlegają ochronie akustycznej w środowisku, na podstawie przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska29, a także przepisów wykonawczych – tj. rozporządzenia w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku30, które definiuje wymagane standardy akustyczne w środowisku. Dopuszczalny maksymalny równoważny poziom dźwięku hałasu komunikacyjnego, samochodowego (w tym tramwajowego) i kolejowego, wyrażony za pomocą wskaźników hałasu mających zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, wynosi obecnie odpowiednio: L*Aeq D = 61 dB i L*Aeq N = 56 dB – m.in. dla terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży (przy czym, w przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcją w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy) oraz L*Aeq D = 65 dB i L*Aeq N = 56 dB – m.in. dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, odpowiednio w całej porze dziennej (od godz. 600 do godz. 2200) i porze nocnej (od godz. 2200 do godz. 600). Definiowany dopuszczalny maksymalny długookresowy średni poziom dźwięku rozważanych rodzajów hałasu, wyrażony za pomocą wskaźników hałasu mających zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony środowiska przed hałasem, w szczególności sporządzania map akustycznych, wynosi w tym wypadku: L*DWN = 64 dB i L*N = 59 dB – m.in. dla terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży oraz L*DWN = 68 dB i L*N = 59 dB – m.in. dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, odpowiednio w porze dzienno-wieczorno-nocnej i porze nocnej. Podane wyżej kryteria klasyfikacji terenów zabudowy mieszkaniowej, w tym terenów usług oświaty – a nie jak dla terenów w strefie śródmiejskiej miast (oraz nie obowiązujące już od października 2012 r. dopuszczalne wartości poziomów hałasu), zastosowano przy ustalaniu wymaganych standardów akustycznych w środowisku – w dokumentacji Karty Informacyjnej31, stanowiącej załącznik do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia pn.: Budowa ul. Zawady w Poznaniu, odcinek od Ronda Śródka do skrzyżowania z ul. Główną, sporządzonej dla projektowanej przebudowy m.in. ul. Podwale, która znalazła się aktualnie w granicach opracowania przedmiotowego projektu planu. Kryteria i wartości dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku na podstawie obowiązujących wówczas przepisów rozporządzenia w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku32, zostały zaakceptowane w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia33, wydanej dla tej inwestycji w 2008 r. przez Wojewodę Wielkopolskiego. Nie zastosowano wówczas wymagań akustycznych, odpowiadających terenom w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców, chociaż obszar Śródki znajdował się już wówczas w „terenie funkcjonalnego śródmieścia”, na podstawie ustaleń poprzedniego Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania miasta Poznania34, podobnie jak obecnie znajduje się w „obszarze funkcjonalnego śródmieścia” – na podstawie aktualnego Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania miasta Poznania35, uchwalonego prze Radę Miasta Poznania w dniu 23 września 2014 r. Wymagane dopuszczalne poziomy hałasu dla terenów w strefie śródmiejskiej miast powyżej 29 30 31 32 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 1232, tekst jednolity, ze zmianami) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r., poz. 112, tekst jednolity) Karta Informacyjna – załącznik do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia pn.: Budowa ul. Zawady w Poznaniu, odcinek od Ronda Śródka do skrzyżowania z ul. Główną; Inwestor – Zarząd Dróg Miejskich w Poznaniu, jednostka projektowa: Scott Wilson Ltd. Sp. z o.o., styczeń 2008 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120 z 2007 r., poz. 826) 33 Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie ul. Zawady w Poznaniu – II etap realizacji, odcinek od Ronda Śródka do skrzyżowania ul. Prymasa Hlonda z ul. Główną włącznie, wydana 34 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania, Uchwała Nr XXXI/299/V/2008 Rady 35 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania, Uchwała Nr LXXII/1137/VI/2014 przez Wojewodę Wielkopolskiego dnia 17 czerwca 2008 r., pismo znak: SR.VII-6.66191-2/08 Miasta Poznania z dnia 18 stycznia 2008 r. Rady Miasta Poznania z dnia 23 września 2014 r. 20 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU 100 tys. mieszkańców wynoszą obecnie (ale także już od października 2012 r.): L*Aeq D = 68 dB i L*Aeq N = 60 dB, odpowiednio w całej porze dziennej i porze nocnej, oraz L*DWN = 70 dB i L*N = 65 dB, odpowiednio w porze dzienno-wieczorno-nocnej i porze nocnej. Do dnia października 2012 r., dopuszczalne wymagane poziomy hałasu komunikacyjnego dla strefy śródmiejskiej miast osiągały następujące wartości: L*DWN = 65 dB i L*N = 55 dB, odpowiednio w porze dzienno-wieczorno-nocnej i porze nocnej. W dokumentacji Karty Informacyjnej jw.36, przyjęto dla bezpośredniego sąsiedztwa przebudowywanej ul. Podwale obowiązujące wówczas standardy akustyczne w środowisku – jak dla terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży oraz jak dla terenów mieszkaniowo-usługowych, tj.: L*Aeq D/N = 55/50 dB dla pierwszej grupy terenów oraz L*Aeq D/N = 60/50 dB dla drugiej grupy terenów, odpowiednio w całej porze dziennej i porze nocnej. Obecnie w niniejszej prognozie, ocenę warunków akustycznych w środowisku przeprowadzono – na podstawie aktualnej Mapy akustycznej miasta Poznania 201237 – jak dla terenów w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców i zamieszczono ilustracje zasięgów oddziaływania analizowanych rodzajów hałasu: dla hałasu samochodowego od ulic: Podwale, Warszawska, Jana Pawła II, Prymasa Stefana Wyszyńskiego – w załączniku nr 4, dla hałasu tramwajowego od tras tramwajowych w ulicach jw. – w załączniku nr 5, a dla hałasu kolejowego od linii kolejowej nr 3 (E20) – w załączniku nr 6. Zasięgi oddziaływania hałasu samochodowego (załącznik nr 4) dla kryterium wymaganego w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców, w porze dzienno-wieczorno-nocnej – L*DWN = 70 dB, dla terenów zabudowy wymagających zapewnienia standardów akustycznych w środowisku, wynoszą odpowiednio (od zewnętrznej krawędzi chodnika): dla ul. Podwale – od ok. 30-35 m w części północnej tej ulicy do ok. 10 m w części środkowej i południowej, dla ul. Warszawskiej – ok. 15 m, obejmując szczytowy fragment wielorodzinnego budynku mieszkalnego (przy ul. ks. St. Konarskiego, poza obszarem planu), przy czym zagrożenie hałasem samochodowym dotyczy jedynie pory dziennej i wieczornej, bo w porze nocnej nie obserwuje się już tam przekroczeń (poziom hałasu na szczycie budynku nie przekracza wówczas wartości ok. LN = 62 dB). Z kolei, dla ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego zasięgi oddziaływania hałasu samochodowego wynoszą – od ok. 13-15 m po północnej stronie ulicy (zabudowanej) do ok. 20 m po stronie południowej (prawie niezabudowanej), przy czym wzdłuż ul. prym. S. Wyszyńskiego – poza zewnętrzną krawędzią chodnika – występują także wyższe poziomy hałasu, LDWN = 75 dB – do ok. 10 m po obu stronach tej ulicy. Dla kryterium wymaganego w strefie śródmiejskiej, w porze nocnej – L*N = 65 dB, zasięgi oddziaływania hałasu samochodowego wynoszą odpowiednio: dla ul. Podwale – ok. 10-8 m, a dla ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego – ok. 15-20 m po stronie północnej tej ulicy (zabudowanej) do ok. 40-50 m po stronie południowej (prawie niezabudowanej). Zlokalizowane wzdłuż ul. Podwale tereny usług oświaty mają zapewnione wymagane standardy akustyczne w środowisku, wymagane jak dla terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży – dzięki zrealizowanym licznym ekranom przeciwhałasowym. Ekrany przeciwhałasowe skutecznie chronią też przed hałasem tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, rozmieszczone w północno-wschodniej części od granic opracowania, objętej ulicami: Podwale i Warszawska. Z uwagi jednak na fakt, że szerokości terenów komunikacji w analizowanym obszarze projektu planu są zwykle większe niż przekroje ulic z chodnikami, od których podano szerokości zasięgów oddziaływania hałasu samochodowego, przekroczenia dopuszczalnych standardów akustycznych w środowisku w obszarze opracowania – w analizowanej strefie śródmiejskiej, często nie występują. Niemniej, ponadnormatywne oddziaływanie hałasu samochodowego jest obecnie obserwowane wzdłuż ul. prym. S. Wyszyńskiego – w zabudowie mieszkaniowej rozmieszczonej po jej północnej stronie. Zasięgi oddziaływania hałasu tramwajowego (załącznik nr 5), zarówno dla kryterium wymaganego w porze dzienno-wieczorno-nocnej – L*DWN = 70 dB, jak i w porze nocnej – L*N = 65 dB, nie przekraczają szerokości jezdni ulic, które otaczają biegnące pomiędzy nimi torowiska tramwajowe – w przypadku wszystkich odcinków analizowanych ulic: Podwale, Warszawska, Jana Pawła II oraz prym. S. Wyszyńskiego. Występujące poziomy hałasu tramwajowego, zarówno w porze dziennowieczorno-nocnej, jak i porze nocnej, są znacznie niższe niż wymagane wartości dopuszczalne 36 37 Karta Informacyjna – załącznik do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia pn.: Budowa ul. Zawady w Poznaniu, odcinek od Ronda Śródka do skrzyżowania z ul. Główną; Inwestor – Zarząd Dróg Miejskich w Poznaniu, jednostka projektowa: Scott Wilson Ltd. Sp. z o.o., styczeń 2008 Uchwała Nr LX/927/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 10 grudnia 2013 r. w sprawie „Programu ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Poznania”, w tym Mapa akustyczna miasta Poznania 2012, AkustiX, Urząd Miasta w Poznaniu, listopad 2012 (Dz. U. Woj. Wlkp. z 2014 r., poz. 487) 21 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU w środowisku, w tym obszarze. Poziom hałasu tramwajowego nie przekracza poza szerokością jezdni wartości ok. LDWN = 60 dB, w porze dzienno-wieczorno-nocnej, oraz wartości ok. LN = 50-55 dB, w porze nocnej. Oznacza to, że hałas tramwajowy nie pogarsza dodatkowo warunków akustycznych w środowisku, skażonych już wzdłuż omawianych ulic – hałasem samochodowym. Nie oznacza to jednak, że hałas tramwajowy nie jest słyszalny np. przez mieszkańców, szczególnie w porze nocnej. Zasięgi oddziaływania hałasu kolejowego (załącznik nr 6), dla wymaganych kryteriów w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców, zarówno w porze dzienno-wieczorno-nocnej – L*DWN = 70 dB, jak i w porze nocnej L*N = 65 dB, przekraczają granice terenów kolejowych, ale nie sięgają granic terenów dla których definiuje się standardy akustyczne w środowisku – zlokalizowanych po południowej stronie torów, w granicach opracowania projektu planu. Po stronie północnej występuje podobna sytuacja, poza krótkim fragmentem linii kolejowej na wysokości zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, zawartej pomiędzy przy ul. Zawady i ul. Chlebową. Z Mapy akustycznej miasta Poznania 201238 nie wynika, by obszar projektu planu znajdował się w zasięgu oddziaływania hałasu lotniczego, z lotniska wojskowego Poznań-Krzesiny oraz lotniska cywilnego Poznań-Ławica. Wewnątrz obszaru projektu planu w zasadzie nie występują obecnie źródła poważnych zagrożeń akustycznych – komunikacyjnych i przemysłowych, poza przejazdami samochodów osobowych mieszkańców – głównie ul. Bydgoską, oraz nie są zlokalizowane obiekty i działalność będąca źródłem hałasu w środowisku zewnętrznym, chociaż takie zakłócenia mogą mieć miejsce w związku z występowaniem działalności usługowej na obszarze opracowania. Brak jest jednak informacji o uciążliwym oddziaływaniu tzw. „pozostałych obiektów i działalności będącej źródłem hałasu”, a także informacji o prowadzeniu postępowań administracyjnych w tym zakresie. Nie oznacza to, że tego typu oddziaływania nie stanowią zagrożenia dla komfortu akustycznego w środowisku i w budynkach, i nie są lub nie mogą być przedmiotem skarg sąsiadów. Takie źródła hałasu związane są, lub mogą być, z działalnością usługową prowadzoną w budynkach mieszkalnych lub w budynkach usługowych na terenach zabudowy mieszkaniowej oraz na terenach mieszkaniowo-usługowych. Podsumowując należy stwierdzić, że w stanie istniejącym warunki akustyczne w środowisku, w obszarze projektu planu nie są korzystne na jego obrzeżach oraz wzdłuż ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, natomiast wewnątrz tego obszaru są dobre. 2.12. Jakość wód Wody powierzchniowe Z uwagi na brak punktów pomiarowo-kontrolnych zlokalizowanych na ciekach przepływających w granicach obszaru objętego projektem mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu, oceny jakości wód powierzchniowych dokonano w oparciu o informacje prezentujące wyniki badań jakości wód rzeki Cybiny oraz Warty, wykonane w punktach pomiarowych zlokalizowanych w najbliższej odległości od granic obszaru projektu planu (w latach 2010-2011 oraz 2013). Analiza jakości wód rzeki Cybiny została przytoczona z uwagi na położenie całego obszaru projektu mpzp w zasięgu JCWP Cybina (PLRW600017185899), natomiast informacje o jakości wód rzeki Warty zostały przedstawione z uwagi na brak jakichkolwiek badań określających jakość wód przepływającego przez analizowany obszar Kanału Ulgi. Niemniej, z uwagi na jego specyficzną charakterystykę, przyjęto, że informacje określające jakość wód rzeki Warty pozwolą w przybliżeniu określić stan jakości wód Kanału Ulgi. Monitoring największych cieków w granicach administracyjnych Poznania, obejmujących m.in. miejski odcinek rzeki Warty oraz Cybinę, prowadzony jest przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu w ramach oceny jednolitych części wód (JCWP). Jakość wód rzeki Warty monitorowana była w 2011 r. w punkcie pomiarowo kontrolnym WARTA-POZNAŃ, MOST ŚW. ROCHA (JCWP Warta od Kopli do Cybiny, kod – PLRW60002118579). Wyniki przeprowadzonych pomiarów pozwoliły na dokonanie oceny jakości JCWP, wykonywanej w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych39. Zgodnie z uzyskanymi wynikami, wody Warty we wspomnianym punkcie pomiarowo-kontrolnym pod względem klasy elementów biologicznych osiągnęły klasę III (potencjał umiarkowany), pod względem klasy elementów fizykochemicznych – klasę II (potencjał dobry), natomiast z uwagi na klasę elementów hydromorfologicznych zostały sklasyfikowane jako wody klasy 38 39 Uchwała Nr LX/927/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 10 grudnia 2013 r. w sprawie „Programu ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Poznania”, w tym Mapa akustyczna miasta Poznania 2012, AkustiX, Urząd Miasta w Poznaniu, listopad 2012 (Dz. U. Woj. Wlkp. z 2014 r., poz. 487) Dz. U. Nr 257 poz. 1545 22 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU II. Klasy poszczególnych wskaźników jakości wód, jakie podlegały pomiarom, zostały przedstawione w poniższej tabeli. Tabela 3. Wyniki badań potencjału ekologicznego w punkcie pomiarowo-kontrolnym WARTA-POZNAŃ, MOST ŚW. ROCHA (na podstawie wyników badań z roku 2011) Lp Wskaźnik jakości wody 1. Fitoplankton (IFPL) 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Temperatura wody Tlen rozpuszczony BZT5 Ogólny węgiel organiczny Przewodność w 20°C Twardość ogólna Odczyn Azot amonowy Azot Kjeldahla Azot azotanowy Azot ogólny Fosforany Fosfor ogólny Jednostka miary Średnia roczna Elementy biologiczne indeks obliczony indeks 0,56 Elementy fizykochemiczne °C 10,3 mg O2/l 9,24 mg O2/l 1,96 mg C/l 8,68 µS/cm 575,1 mg CaCO3/l 242,75 pH 7,9-8,7 mg NNH4/l 0,285 mg N/l 1,731 mg NNO3/l 2,602 mg N/l 4,75 mg PO4/l 0,117 mg P/l 0,14 Klasa wskaźnika jakości wód III I I I I I I II I II II I I I Źródło: Wstępna klasyfikacja wskaźników jakości wód płynących w województwie wielkopolskim za rok 2011 (www.poznan.wios.gov.pl) Na podstawie wyników przeprowadzonych w roku 2014 badań potencjału ekologicznego i stanu chemicznego w punkcie pomiarowo-kontrolnym WARTA – POZNAŃ (JCW Warta od Kopli do Cybiny), wody te osiągnęły II klasę pod względem elementów biologicznych, hydromorfologicznych i fizykochemicznych, a ich stan – z uwagi na klasę elementów chemicznych – określono jako stan poniżej dobrego. W roku 2010, w ramach oceny stanu jednolitych części wód, monitorowana była również jakość wód Cybiny (prawobrzeżny dopływ Warty). Ocena stanu/potencjału ekologicznego jednolitych części wód płynących w roku 2010 wykonywana była w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 roku w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych40. Przeprowadzona ocena wykazała, iż wody Cybiny (JCWP Cybina, kod PLRW600017185899) w punkcie pomiarowo-kontrolnym CYBINA-POZNAŃ zostały sklasyfikowane jako wody klasy III z uwagi na klasę elementów biologicznych. Średnie roczne wartości badanych wskaźników wraz z ich klasyfikacją zostały przedstawione w poniższej tabeli. Tabela 4. Wyniki badań stanu ekologicznego wód w punkcie pomiarowo-kontrolnym CYBINA-POZNAŃ (na podstawie wyników badań z roku 2010) Lp Wskaźnik jakości wody Jednostka miary Średnia roczna Klasa wskaźnika wód 1. Temperatura wody °C 12,0 I 2. Odczyn pH 8,0 I 3. Tlen rozpuszczony mg O2/l 7,965 Poniżej stanu dobrego 4. BZT5 mg O2/l 5,73 Poniżej stanu dobrego 5. Ogólny węgiel organiczny mg C/l 14,239 Poniżej stanu dobrego 6. Azot amonowy mg NNH4/l 0,404 I 7. Azot Kjeldahla mg N/l 2,341 Poniżej stanu dobrego 8. Azot azotanowy mg NNO3/l 2,594 Poniżej stanu dobrego 9. Azot ogólny mg N/l 4,984 Poniżej stanu dobrego 10. Fosfor ogólny mg P/l 0,325 Poniżej stanu dobrego 11. Przewodność w 20 °C µS/cm 833 II 12. Substancje rozpuszczone mg/l 453,9 Poniżej stanu dobrego 13. Fitobentos (indeks okrzemkowy) indeks III Źródło: Wyniki badań i klasyfikacja wskaźników jakości wód płynących w województwie wielkopolskim za rok 2010 (www.poznan.wios.gov.pl) Jakość wód Cybiny na odcinku przepływającym w granicach administracyjnych miasta Poznania była badana również w roku 2013. Klasyfikację wskaźników jakości wód Cybiny (jednocześnie całej JCWP) w punkcie pomiarowo-kontrolnym CYBINA-POZNAŃ ul. Wiankowa zaprezentowano w poniższej tabeli. 40 Dz. U. Nr 162, poz. 1008 23 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU Tabela 5. Wyniki badań stanu ekologicznego w punkcie pomiarowo-kontrolnym UL. WIANKOWA (na podstawie wyników badań z roku 2013) Lp Średnia roczna Klasa wskaźnika wód Obliczony indeks II 0,503 2. Temperatura wody °C 14,25 I 3. Tlen rozpuszczony mg O2/l 8,75 I 4. BZT5 mg O2/l 4,625 II 5. Ogólny węgiel organiczny mg C/l 14,48 II 6. Przewodność w 20 °C µS/cm 707 I 7. Substancje rozpuszczone mg/l 297 I 8. Twardość ogólna Mg CaCO3/l 349,9 II 9. Odczyn pH 7,3-8,6 II 10. Azot amonowy mg NNH4/l 0,638 I 11. Azot Kjeldahla mg N/l 1,77 II 12. Azot azotanowy mg NNO3/l 1,93 I 13. Azot ogólny mg N/l 3,94 I 14. Fosforany Mg PO4/l 0,058 I 15. Fosfor ogólny mg P/l 0,145 I Źródło: Klasyfikacja wskaźników jakości wód płynących w województwie wielkopolskim za rok 2013 (www.poznan.wios.gov.pl) 1. Wskaźnik jakości wody CYBINA-POZNAŃ, Fitobentos Jednostka miary indeks Zgodnie z klasyfikacją elementów biologicznych, fizykochemicznych i hydromorfologicznych wody Cybiny we wspomnianym punkcie pomiarowo-kontrolnym zostały zaliczone do klasy II. Stan ekologiczny JCWP określony został jako dobry. Wody podziemne Analizy jakości wód podziemnych (na potrzeby niniejszego opracowania) wykonano w oparciu o ocenę jakości wód podziemnych prowadzoną dla jednolitych części wód podziemnych (JCWPd). Przedmiotowy obszar, podobnie jak obszar całego miasta, położony jest w granicach jednolitej części wód podziemnych nr 62, dla której badania jakości wód wykonuje Państwowy Instytut Geologiczny (PIG). Zakres prowadzonych badań obejmuje wskaźniki ogólne (odczyn, temperatura, przewodność elektrolityczna, tlen rozpuszczony, ogólny węgiel organiczny) oraz wskaźniki nieorganiczne (amoniak, antymon, arsen, azotany, azotyny, bor, bar, beryl, chlorki, chrom, cyjanki, cynk, fluorki, fosforany, glin, kadm, kobalt, magnez, molibden, mangan, nikiel, ołów, potas, rtęć, selen, siarczany, sód, srebro, tytan, wapń, wodorowęglany, fenole, żelazo). Z uwagi na brak lokalizacji punktów pomiarowo-kontrolnych na analizowanym terenie, dla oceny jakości wód podziemnych przyjęto dane zebrane w roku 2013 i 2014 dla punktów pomiarowych zlokalizowanych w granicach powiatu poznańskiego, położonego w całości w zasięgu JCWPd nr 62. W roku 2013 zebrano informacje określające stan jakości wód podziemnych w 9 punktach41, zlokalizowanych w granicach powiatu poznańskiego. Na podstawie uzyskanych danych, wody podziemne sklasyfikowano jako wody III klasy (zadowalającej jakości). Wyjątek stanowiły wody analizowane w punkcie pomiarowo-kontrolnym zlokalizowanym w miejscowości Głęboczek (nr 2566), w którym stwierdzono obecność wód dobrej jakości (II klasy). Zgodnie z opublikowaną przez WIOŚ w Poznaniu oceną jakości wód podziemnych w punktach pomiarowych w ramach monitoringu operacyjnego stanu chemicznego wód podziemnych w 2014 r. /wg badań PIG/, jakość wód na terenie powiatu poznańskiego badana była w 14 punktach, przy czym dla 11 punktów wykonano opróbowanie dla okresu wiosennego i jesiennego. Wody najlepszej jakości, zaliczane do klasy II, stwierdzono w punktach pomiarowo-kontrolnych w miejscowości Biskupice (nr 1258), Dakowy Suche (nr 1282), Kamionki (nr 2563) oraz Gruszczyn (nr 2564). Wody należące do III klasy jakości stwierdzono w punktach pomiarowo kontrolnych nr 2547 (Pobiedziska), 2615 (Mosina) oraz w opróbowanych wyłącznie w okresie wiosennym punktach zlokalizowanych na terenie miejscowości Czachurki (nr 1, 2 oraz 3). Najgorsza jakość wód podziemnych stwierdzona została w punkcie nr 1224, zlokalizowanym na terenie Borówca (zarówno dla opróbowania wiosennego, jak i jesiennego). Ponadto, w punktach pomiarowo-kontrolnych nr 4, 5 i 6 (Borówiec) oraz nr 2566 (Głęboczek), stwierdzono zróżnicowanie klasy jakości wód w zależności od okresu opróbowania (od klasy II do klasy V, w zależności od punktu i okresu pobrania próby). 41 Monitoring operacyjny wód podziemnych w 2013 roku (wg. badań PIG), www.poznan.wios.gov.pl 24 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU Zgodnie z informacjami prezentowanymi przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, stan chemiczny wód JCWPd nr 62 (oceniany w latach 2011-2013) określony został jako dobry, podobnie jak stan ilościowy (oceniany w roku 2010 i 2012)42. Analizując jakość wód podziemnych podkreślić należy znaczenie wpływu charakterystyki utworów izolujących poziomy wodonośne, szczególnie w odniesieniu do kształtowania jakości wód głównych poziomów użytkowych. W przypadku większości terenów, w obrębie których głównym poziomem użytkowym jest poziom mioceński, stopień zagrożenia zanieczyszczeniem wód podziemnych określany jest jako bardzo niski. Czas potencjalnej migracji zanieczyszczeń w pionie przekracza w tym przypadku 50 lat, co spowodowane jest występowaniem warstwy izolującego nadkładu słabo przepuszczalnych glin. 3. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY W zasięgu granic projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu nie występują tereny o wyjątkowych walorach przyrodniczych, objęte prawną ochroną w formie parku narodowego, rezerwatu przyrody, parku krajobrazowego, obszaru chronionego krajobrazu, obszaru Natura 2000, zespołu przyrodniczo-krajobrazowego, pomnika przyrody, użytku ekologicznego, czy też stanowiska dokumentacyjnego, ustanowione w trybie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Na omawianym obszarze nie występują również obszary chronione, podlegające ochronie na podstawie innych przepisów odrębnych, tj. lasy, grunty rolne, główne zbiorniki wód podziemnych, strefy ochronne ujęć wody oraz obszary ciche w aglomeracji. Z uwagi na powyższe, stwierdza się, że na omawianym terenie nie występują istotne problemy ochrony środowiska, związane z koniecznością zachowania obszarów podlegających ochronie prawnej. Do obszarów podlegających ochronie, znajdujących się w najmniejszej odległości od analizowanego obszaru (ok. 850 m od północno-zachodniej granicy projektu mpzp), należy teren parku Cytadela, stanowiącego element współtworzący Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty „Fortyfikacje w Poznaniu” PLH300005. Obszar ten został włączony do europejskiej sieci Natura 2000 ze względu na występowanie miejsc hibernacji nietoperzy, w tym gatunków wskazanych w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej. Jak podają źródła literaturowe, w przypadku fortyfikacji najbardziej istotnym zagrożeniem dla zachowania zimowisk nietoperzy są działania powodujące zmianę mikroklimatu panującego w fortach, m.in. szczelne zamykanie otworów wlotowych, zaburzających cyrkulacje powietrza, osuszanie podziemi oraz zbyt częsta obecność człowieka w fortach w trakcie hibernacji nietoperzy. Działania te dotyczą zatem funkcjonowania samych obiektów stanowiących miejsce zimowania nietoperzy i nie są związane ze sposobem zagospodarowania terenów położonych poza ich bezpośrednim sąsiedztwem. Z uwagi na powyższe, zakłada się, że realizacja ustaleń projektu mpzp obszaru „Śródka” w Poznaniu nie spowoduje wystąpienia niekorzystnych oddziaływań na przedmiot ochrony oraz integralność wspomnianego obszaru. Niemniej, z uwagi na obecność w granicach projektu mpzp fragmentu Kanału Ulgi, współtworzącego korytarz ekologiczny doliny rzeki Warty, sąsiadujący z terenami wspomnianego powyżej parku Cytadela, zasadne jest utrzymanie w możliwie maksymalnym stopniu dotychczasowego sposobu zagospodarowania i użytkowania terenów dolinnych, współtworzących strukturalny klin zieleni i stanowiących szlak migracyjny wielu gatunków zwierząt. Lokalizacja obszaru opracowania w obrębie terenów dolinnych rzeki Warty sprawia, że do istotnych problemów ochrony środowiska, istotnych z punktu widzenia analizowanego projektu planu, należy zaliczyć lokalizację części terenów w zasięgu obszaru bezpośredniego zagrożenia powodzią. Ze względu na występujące na terenie Poznania zagrożenie powodziowe, a także stosownie do przepisów odrębnych, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu opracował „Studium ochrony przeciwpowodziowej rzeki Warty” (aktualizowany w 2009 r.), w którym wskazał obszary bezpośredniego zagrożenia powodzią o prawdopodobieństwie wystąpienia p=1%. W rejonie opracowania projektu mpzp obszary bezpośredniego zagrożenia powodzią obejmują terasy zalewowe Kanału Ulgi oraz ujściowego odcinka Cybiny, w granicach istniejących wałów przeciwpowodziowych. Z powyższego wynika, iż większość terenów położonych w granicach projektu mpzp obszaru „Śródka” w Poznaniu, w tym tereny funkcjonującej obecnie zabudowy, pozostają poza zasięgiem wód powodziowych o prawdopodobieństwie wystąpienia p=1%, a istniejące zabezpieczenia przeciwpowodziowe są wystarczające (przy założonych wartościach stanu wód). 42 www.gios.gov.pl 25 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU W 2013 roku, stosownie do postanowień Dyrektywy Powodziowej, opracowane i opublikowane43 zostały mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego, sporządzone na podstawie ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne44 oraz rozporządzenia z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie opracowania map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego45. Mapy zagrożenia powodziowego przedstawiają obszary zagrożone powodzią o określonym prawdopodobieństwie wystąpienia (raz na 10 lat, 100 lat oraz 500 lat) oraz miejsca przelania się wód powodziowych przez wał powodziowy, natomiast mapy ryzyka powodziowego określają wartości potencjalnych strat powodziowych oraz przedstawiają obiekty narażone na zalanie w przypadku wystąpienia powodzi o określonym prawdopodobieństwie wystąpienia. Tereny położone w granicach analizowanego projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu znalazły się w zasięgu obszarów, dla których opracowane zostały wspomniane powyżej mapy. Zgodnie z przedstawionymi na nich informacjami, zasięg obszarów, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie (wynosi raz na 100 lat – Q 1%) i wysokie (raz na 10 lat – Q 10%), pokrywa się w znacznej mierze z zasięgiem terenów wskazanych uprzednio w „Studium ochrony przeciwpowodziowej rzeki Warty”. Wyjątek stanowią tu tereny zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie nowopowstałego Interaktywnego Centrum Historii Ostrowa Tumskiego oraz niewielki teren położony w sąsiedztwie Mostu Mieszka I (wskazany jako obszar, na którym prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie). Zasięg obszarów, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest niskie i wynosi raz na 500 lat (Q 0,2%) jest już znacznie większy i poza wspomnianymi powyżej terenami obejmuje również tereny zabudowy zlokalizowanej w pasie terenu ograniczonym ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, ul. Gdańską i ul. rynek Śródecki oraz tereny zlokalizowane w części południowej (między ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego oraz wałem przeciwpowodziowym wzdłuż Cybiny i Kanału Ulgi). Do istniejących problemów ochrony środowiska, istotnych z punktu widzenia projektowanego dokumentu, należą również zagrożenia związane z hałasem komunikacyjnym, przy czym zagrożenie to dotyczy jedynie fragmentów terenów nie osłoniętych ekranami akustycznymi, głównie wzdłuż ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego. Ze względu na występowanie w granicach przedmiotowego projektu mpzp zbiorowisk roślinnych o charakterze naturalnym, szczególną uwagę zwrócić należy na utrzymanie terenów o największych walorach przyrodniczych. Wskazane jest dążenie do utrzymania występującego na obszarze opracowania siedliska łęgowego położonego w rejonie ul. Jana Pawła II (poniżej dworca autobusowego), m.in. poprzez wyeliminowanie możliwości zmiany sposobu użytkowania i zagospodarowania tego terenu, jak również maksymalnego ograniczenia ryzyka istotnych zmian w warunkach siedliskowych. W granicach obszaru objętego granicami projektu mpzp nie stwierdzono natomiast występowania istotnych problemów ochrony środowiska wynikających z braku dostępu do sieci infrastruktury technicznej. Jak wspomniano we wcześniejszych rozdziałach prognozy, tereny położone w granicach analizowanego obszaru posiadają dostęp do sieci wodociągowej, kanalizacji ogólnospławnej i deszczowej, gazociągu, sieci elektroenergetycznej, sieci ciepłowniczej oraz sieci telekomunikacyjnej. 4. 4.1. INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU Cel opracowania projektu planu Stosownie do zapisów art. 14 ust 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu przestrzennym, głównym celem sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest ustalenie przeznaczenia terenów oraz określenie sposobów ich zagospodarowania i zabudowy. Do sporządzenia projektu mpzp dla obszaru Śródka” przystąpiono z uwagi na fakt, że obszar Śródki został wybrany jako obszar pilotażowy Miejskiego Programu Rewitalizacji, zarówno w jego pierwszej, drugiej, jaki i trzeciej edycji46. Śródka, pomimo problemów natury przestrzennej i społecznogospodarczej, posiada duży potencjał rozwoju, tym samym posiada również duże szanse na powodzenie i zagospodarowaniu 43 w dniu 22 grudnia 2013 r. na Hydroportalu KZGW Dz. U. z 2015 r. poz. 469, tekst jednolity 45 Rozporządzenie Ministra Środowiska, Ministra Transportu, Budownictwa i gospodarki Morskiej, Ministra Administracji i Cyfryzacji oraz Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie opracowania map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego (DZ. U. z 2013 r. poz. 104) 46 Uchwała LVII/892/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 15 października 2013 r. w sprawie Miejskiego Programu Rewitalizacji 44 dla Miasta Poznania – edycja trzecia 2013 r. 26 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU rewitalizacji, a jednym z niezbędnych elementów przeprowadzenia tego procesu powinno być sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Opracowanie planu miejscowego dla Śródki służyć będzie wykorzystaniu jej potencjału oraz zapewnieniu ciągłego i harmonijnego rozwoju tej dzielnicy pod względem społecznym, gospodarczym i przestrzennym, zgodnego z założeniami Miejskiego Programu Rewitalizacji. 4.2. Ustalenia projektu planu Analizowany projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru „Śródka” w Poznaniu składa się z części tekstowej, sporządzonej w formie projektu uchwały Rady Miasta Poznania oraz z części graficznej – rysunku projektu planu, sporządzonego w skali 1:1000. Część tekstowa projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu zawiera zapisy dotyczące: przeznaczenia terenów oraz linii rozgraniczających tereny o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach zagospodarowania, zasad ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, zasad ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, wymagań wynikających z potrzeb kształtowania przestrzeni publicznych stanowiących tereny dróg publicznych, granic i sposobów zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie (ustalonych na podstawie przepisów odrębnych), szczególnych warunków zagospodarowania terenów oraz ograniczeń w ich użytkowaniu (w tym zakazu zabudowy), zasad modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji oraz systemów infrastruktury technicznej, sposobu i terminu tymczasowego zagospodarowania, urządzenia i użytkowania terenów, a przede wszystkim parametrów i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenów. Dla wszystkich terenów położonych w zasięgu granic projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu określono stawkę służąca naliczeniu opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości. W zakresie przeznaczenia terenów projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru „Śródka” w Poznaniu ustala przeznaczenie pod następujące funkcje: • tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej lub usługowej – oznaczone symbolami 1-10MW/U, • tereny zabudowy usługowej: − tereny zabudowy usługowej – oznaczone symbolami 1-5U, − teren sportu i rekreacji – oznaczony symbolem US; • tereny zieleni i wód: − teren zieleni izolacyjnej – oznaczony symbolem ZI, − teren zieleni urządzonej i infrastruktury technicznej – oznaczony symbolem ZP/IT, − tereny zieleni otwartej, w części obszary zagrożone powodzią – oznaczone symbolami 1-2ZO/ZZ, − teren wód powierzchniowych śródlądowych – oznaczony symbolem WS; • tereny komunikacji: − tereny dróg publicznych – oznaczone na rysunku planu symbolami 1-5KD-GP, KD-G, 1-2KD-L, 1-5KD-D, 1-7KD-Dxs, KD-Dxsp, KD-Dxr, − tereny kolei – oznaczone na rysunku planu symbolami 1-3kk, − teren drogi wewnętrznej – oznaczony symbolem KDW, − teren parkingu – oznaczony na rysunku planu symbolem KDWpp, − teren dworca transportu publicznego i zabudowy usługowej – oznaczony symbolem Kptz/U; • tereny infrastruktury technicznej elektroenergetyki – oznaczone symbolami 1-2E. Projektowane w planie miejscowym przeznaczenie terenów w większości przypadków kontynuuje dotychczasowe użytkowanie terenów. Dotyczy to zwłaszcza obszaru ograniczonego ulicami: Gdańską, Bydgoską, Podwale i Prymasa Stefana Wyszyńskiego, obejmującego historyczną i zabytkową zabudowę mieszkaniową oraz usługową Śródki. Z drugiej strony projekt wprowadza również nowe rozwiązania funkcjonalno-przestrzenne, zwłaszcza w zakresie rozwiązań komunikacyjnych, które w sposób istotny wpłyną na funkcjonowanie zarówno obszaru Śródki, jak również terenów położonych poza jej obszarem. Na terenach MW/U, przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową wielorodzinną lub zabudowę usługową, projekt przewiduje lokalizację zabudowy śródmiejskiej, o funkcjach mieszkaniowych wielorodzinnych albo usługowych albo mieszkaniowych wielorodzinnych i usługowych. Tereny 1-8MW/U obejmują głównie już istniejącą zabudowę, położoną pomiędzy 27 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego a ul. Gdańską. Z kolei tereny 9MW/U i 10MW/U stanowią dwa nowe tereny inwestycyjne, położone pomiędzy ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego a rzeką Cybiną. Linie zabudowy na terenach 1-8MW/U zostały wyznaczone w sposób, który pozwoli na zachowanie historycznej struktury urbanistycznej Śródki. Zapewniono ochronę wszystkich kamienic wpisanych do rejestru zabytków oraz budynków chronionych planem miejscowym (w obu przypadkach oznaczonych szrafem na rysunku planu). Obowiązujące linie zabudowy, wyznaczone na terenach 1MW/U, 2MW/U, 3MW/U, 4MW/U, 5MW/U i 8MW/U umożliwią uzupełnienie i domknięcie historycznego założenia urbanistycznego od strony Kanału Ulgi, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego oraz od strony ronda Śródka. Ponadto, przebieg linii zabudowy pozwala również na uzupełnienie brakujących fragmentów pierzei ulic: Ostrówek, Cybińskiej, rynek Śródecki, Filipińskiej i Bydgoskiej. Na terenach 9MW/U i 10MW/U ustalono lokalizację zabudowy śródmiejskiej o jednorodnym charakterze, realizowanej w ramach zamierzeń budowlanych obejmujących zabudowę i zagospodarowanie działki budowlanej, z dopuszczeniem podziału poszczególnych pól inwestycyjnych, wyznaczonych na rysunku planu liniami zabudowy, pomiędzy oddzielne zamierzenia budowlane, przy czym powierzchnia części takiego pola inwestycyjnego, objęta jednym zamierzeniem budowlanym (z zastrzeżeniem pozostałych ustaleń), nie może być mniejsza niż: 950 m2 dla terenu 9MW/U i 1000 m2 dla terenu 10MW/U. Na terenach 1-8MW/U projekt planu ustala zabudowę maksymalnie 70% powierzchni działki mieszkaniowej (a w przypadku działek narożnikowych nawet do 100%) oraz wymaga zachowania minimum 5% powierzchni działki jako biologicznie czynnej. Maksymalna wysokość budynków wynosi 20 m oraz nie więcej niż cztery kondygnacje naziemne do gzymsu dachowego, z dopuszczeniem dodatkowej kondygnacji w dachu stromym. Z kolei na terenach 9MW/U i 10MW/U ustalono 50% maksymalnej powierzchni zabudowy działek oraz 25% minimalnej powierzchni biologicznie czynnej47. Wysokość budynków – od najwyższego punktu połaci dachowej wraz z elementami kondygnacji technicznej, zgodnie z liczbą kondygnacji nadziemnych określoną na rysunku planu – na terenie 9MW/U mierzoną od rzędnej 59 m n.p.m. – ustalono od 12 m do 16 m w przypadku czterech kondygnacji nadziemnych, 10 m do 13 m w przypadku trzech kondygnacji nadziemnych oraz od 8 m do 10 m w przypadku dwóch kondygnacji nadziemnych. Dla terenu 10MW/U w polach wyznaczonych liniami zabudowy ustala się wysokość (mierzoną od rzędnej 59 m n.p.m.) wynoszącą od 15 m do 20 m w przypadku pięciu kondygnacji nadziemnych, od 12 m do 16 m w przypadku czterech kondygnacji nadziemnych oraz od 10 m do 13 m w przypadku trzech kondygnacji nadziemnych. W sposób szczegółowy określono także możliwości stosowania dachów stromych oraz dopuszczono możliwość podkreślenia historycznych podziałów geodezyjnych na elewacjach budynków poprzez zastosowanie odpowiedniej geometrii i rytmu detalu architektonicznego lub zastosowania odmiennego materiału wykończenia elewacji. Na terenach MW/U dopuszczono lokalizację kondygnacji podziemnych, stacji transformatorowych (o określonych parametrach) oraz lokalizacji stanowisk postojowych dla pojazdów samochodowych w kondygnacji podziemnej lub na terenie48. Zakazano lokalizacji ogrodzeń. Tereny U, przeznaczone pod zabudowę usługową, obejmują tereny z już istniejącym zainwestowaniem, w tym duży kompleks zabudowań oświatowych (Zespół Szkół Specjalnych nr 105, Poznańska Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I Stopnia, Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niesłyszących) i sakralnych (kościół pw. Św. Kazimierza), położonych na obszarze pomiędzy ul. Bydgoską a ul. Podwale (1U), zabudowa usługowa (dawny dom kongregacji Filipinów, dawne kino Malta) przy ul. Filipińskiej (2U), kościół pw. św. Małgorzaty przy rynku Śródeckim (3U), Brama Poznania ICHOT (4U) oraz obiekt handlowy przy ul. S. Małachowskiego (5U). Projekt ustala zachowanie i ochronę wszystkich budynków usługowych wpisanych do rejestru zabytków oraz budynków chronionych planem miejscowym (w obu przypadkach oznaczonych szrafem na rysunku planu). Z tego względu na terenach 1U i 3U nie są przewidywane większe inwestycje budowlane, ponieważ większość obiektów na tych terenach to budynki zabytkowe. Na pozostałych terenach usługowych dopuszczone są większe zamierzenia budowlane, zgodnie z wyznaczonymi w projekcie planu liniami i parametrami zabudowy. Na terenie 4U ustalono zachowanie budynku służącego propagowaniu historii obszaru Środki i Ostrowa Tumskiego z dopuszczeniem przebudowy i rozbudowy z uwzględnieniem linii zabudowy. Na terenie 5U dopuszczono lokalizację obiektu handlowego o powierzchni sprzedaży nie większej niż 800 m². W zakresie parametrów kształtowania zabudowy na terenach U ustalono: 47 przy czym należy ją uwzględnić w każdym zamierzeniu budowlanym, a w przypadku działki wydzielonej pod lokalizację wolno stojącej stacji transformatorowej nie mniejszą niż 10% powierzchni działki budowlanej 48 przy czym zakazuje się lokalizacji stanowisk postojowych w parterach budynków i w formie garażu wielopoziomowego 28 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU • powierzchnię zabudowy wyznaczoną na rysunku planu liniami zabudowy, nie większą niż: — na terenie 1U – 20% powierzchni działki budowlanej, — na terenie 2U – 30% powierzchni działki budowlanej, — na terenie 3U – 40% powierzchni działki budowlanej, — na terenie 4U – 90% powierzchni działki budowlanej, — na terenie 5U – 60% powierzchni działki budowlanej; • powierzchnię biologicznie czynną nie mniejszą niż: — na terenach 1U, 2U – 20% powierzchni działki budowlanej, — na terenach 3U, 4U i 5U – 5% powierzchni działki budowlanej; • wysokość budynku,: — na terenie 1U – od 8 m do 24 m49, — na terenach 2U i 3U – od 8 m do 20 m, — na terenie 4U – do 17 m, — na terenie 5U – do 16 m; Na terenach U dopuszczono lokalizację kondygnacji podziemnych, dojść, dojazdów i stacji transformatorowych (z wyjątkiem terenu 3U). Na terenach 4U i 5U zakazano lokalizacji ogrodzeń, które dopuszczone zostały na terenach 1U i 2U, przy uwzględnieniu ograniczeń ustalonych w projekcie w zakresie ich parametrów. Teren US, przeznaczony pod usługi sportu i rekreacji, obejmuje istniejące budynki Młodzieżowego Ośrodka Sportowego POSiR-u i Zespołu Szkół Specjalnych nr 105, a także boisko sportowe wraz z zapleczem. W granicach terenu US znalazł się również teren zieleni urządzonej położony pomiędzy boiskiem a ul. Gdańską. Projekt planu umożliwia zarówno zachowanie istniejących budynków, jak i nowe inwestycje budowlane w obrębie linii zabudowy wskazanych na rysunku planu. Ponadto, dopuszczono lokalizację obiektów małej architektury, plenerowych urządzeń sportoworekreacyjnych przeznaczonych do rekreacji, boisk sportowych, urządzeń służących utrzymaniu porządku, w tym siatek ochronnych, placów zabaw dla dzieci oraz budynku administracyjnosocjalnego. Dopuszczono również realizację chodnika pomiędzy ul. Gdańską (2KD-D) a terenem parkingu (KDWpp), dojść, dojazdów, stacji transformatorowych, ogrodzeń ażurowych. Maksymalna powierzchnia zabudowy działki budowlanej wynosi 5%, natomiast minimalna powierzchnia biologicznie czynna działki 70% (z dopuszczeniem sztucznej nawierzchni przepuszczalnej). Nieprzekraczalna wysokość nowej zabudowy wynosi 8 m. Na terenie ZI, przeznaczonym pod zieleń izolacyjną, ustalono zagospodarowanie zielenią urządzoną co najmniej 50% powierzchni działki budowlanej i uzupełnienie zieleni od strony ul. Podwale (4KD-GP). Wprowadzono zakaz lokalizacji stanowisk postojowych dla pojazdów samochodowych, wolno stojących stacji transformatorowych. Dopuszczono lokalizację dróg pieszych i ogrodzeń ażurowych o maksymalnej wysokości 1,80 m. Na terenie ZP/IT, przeznaczonym pod zieleń urządzoną i infrastrukturę techniczną, położonym w północno-wschodnim fragmencie projektu planu, ustalono zagospodarowanie zielenią urządzoną nie mniej niż 50% powierzchni działki budowlanej, dopuszczenie lokalizacji dojazdów, parkingu, stanowisk postojowych dla pojazdów samochodowych, dróg pieszo – jezdnych i rowerowych. Dopuszczono lokalizację stacji transformatorowych wolno stojących małogabarytowych, o ustalonych parametrach (maksymalna powierzchnia 15 m², maksymalna wysokość 3,50 m). Wokół stacji, co najmniej w strefie do 2 m od ich przegród zewnętrznych, należy wprowadzić zakrzewienia o wysokości w fazie maksymalnego wzrostu nie mniejszej niż 2 m, z zapewnieniem dojazdu do stacji dla pojazdów obsługi technicznej oraz z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z przebiegu sieci infrastruktury technicznej. Ustalono zakaz lokalizacji ogrodzeń, z wyjątkiem wynikających z potrzeb zapewnienia bezpieczeństwa (ażurowych, o maksymalnej wysokości 1,80 m). Tereny ZO/ZZ, przeznaczone pod zieleń otwartą, w części stanowiące obszar zagrożony powodzią, stanowią tereny wyłączone z zabudowy położone pomiędzy rzeką Cybiną i Kanałem Ulgi a wałami przeciwpowodziowymi. Na terenach tych ustalono zagospodarowanie nie mniej niż 70% powierzchni terenu zielenią, zachowanie wału przeciwpowodziowego, z dopuszczeniem jego przebudowy. Ustalono zakaz lokalizacji stanowisk postojowych dla pojazdów samochodowych, stacji transformatorowych oraz ogrodzeń, z wyjątkiem wynikających z potrzeb zapewnienia bezpieczeństwa (o maksymalnej wysokości 1,80 m ). Dopuszczono lokalizację budowli hydrotechnicznych, obiektów 49 z dopuszczeniem lokalizacji na terenie 1U dominanty w formie wieży dobudowanej do budynku kościoła lub w formie wieży jako nadbudowy budynku kościoła, o wysokości do 35 m 29 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU małej architektury, sieci infrastruktury technicznej oraz zbiornika retencyjnego dla wód opadowych i roztopowych oraz chodników i ścieżek rowerowych. Uwzględniono również przebieg przez tereny ZO/ZZ mostów, w tym: • mostu kolejowego dla przeprowadzenia linii kolejowej (z dopuszczeniem rozbudowy linii do czterech torów), • mostu drogowego dla przeprowadzenia drogi publicznej klasy głównej (dwóch jezdni po nie mniej niż trzy pasy ruchu każda, jednostronnego chodnika i ścieżki rowerowej po stronie południowej oraz przystosowania drogi publicznej do prowadzenia komunikacji autobusowej poprzez zabezpieczenie odpowiednich parametrów jezdni), • mostu drogowego dla przeprowadzenia drogi publicznej klasy dojazdowej (ścieżki pieszorowerowej, wymaga się zachowania stalowego przęsła mostu Biskupa Jordana, z dopuszczeniem przebudowy nawierzchni i balustrad), • mostu drogowego dla przeprowadzenia drogi publicznej klasy lokalnej (jezdni i chodnika po stronie południowej, chodnika i ścieżki rowerowej po stronie północnej, dwutorowej trasy tramwajowej oraz przystosowania drogi publicznej do prowadzenia komunikacji autobusowej poprzez zabezpieczenie odpowiednich parametrów jezdni). Pod wszystkimi ww. mostami dopuszczono również lokalizację ciągu pieszego i rowerowego. Ponadto, w projekcie mpzp wskazano także lokalizację mostu dla ruchu pieszego oraz mostu dla ruchu pieszego i rowerowego. Na terenie WS, obejmującym wody rzeki Cybiny oraz Kanału Ulgi, ustalono zachowanie wód powierzchniowych śródlądowych. Ustalono zakaz lokalizacji stanowisk postojowych dla pojazdów samochodowych, stacji transformatorowych oraz ogrodzeń, z wyjątkiem wynikających z potrzeb zapewnienia bezpieczeństwa (o maksymalnej wysokości 1,80 m). Dopuszczono lokalizację budowli hydrotechnicznych oraz sieci infrastruktury technicznej. Podobnie jak w przypadku terenów ZO/ZZ, w zapisach dla terenu WS uwzględniono również istniejące i projektowane przeprawy mostowe, przy czym tu uwzględniono dodatkowo most dla ruchu pieszego biegnący pomiędzy budynkiem Bramy Poznania ICHOT a Śluzą Katedralną na Ostrowie Tumskim oraz most dla ruchu pieszego i rowerowego na Cybinie. Na terenach E, przeznaczonych pod infrastrukturę techniczną, utrzymano lokalizację istniejących stacji transformatorowych. Na terenie 1E dopuszczono realizację sieci rozdzielczej. Określono dopuszczalne parametry stacji. Dopuszczono lokalizację dojść i dojazdów, sieci infrastruktury technicznej. Zakazano lokalizacji ogrodzeń, z wyjątkiem wynikających z potrzeb zapewnienia bezpieczeństwa (ażurowych, o maksymalnej wysokości 1,80 m. W zakresie układu komunikacyjnego projekt planu utrzymuje przebieg istniejących tras szybkiego ruchu, stanowiących fragment II ramy komunikacyjnej, a więc ul. Jana Pawła (1KD-GP) i ul. Podwale (4KD-GP). W granicach projektu znajduje się również rondo Śródka (2KD-GP) i niewielki fragment ul. Warszawskiej (3KD-GP). W północnej części projektu wyznaczono nowy teren komunikacyjnej, na którym planowana jest realizacja drogi publicznej klasy głównej (KD-G), która stanowić będzie fragment I ramy komunikacyjnej. Dla nowej drogi ustalono sytuowanie dwóch jezdni po nie mniej niż dwa pasy ruchu każda, wykonanych częściowo w murach oporowych lub na estakadzie oraz jednostronnego chodnika i ścieżki rowerowej po stronie południowej. Na przedłużeniu projektowanej drogi – na terenach 1ZO/ZZ i WS – ustalono lokalizację mostu drogowego dla przeprowadzenia drogi publicznej klasy głównej, oznaczonego na rysunku projektu planu jako strefa mostu nr 2. W obrębie istniejącej, zabytkowej zabudowy wyznaczono sieć dróg publicznych klasy lokalnej i dojazdowej, współtworzących historyczny układ urbanistyczny Śródki, w tym: ul. Ostrówek (1KD-Dxs), ul. Śródkę (1KD-Dxs), rynek Śródecki (KD-Dxsp), ul. Filipińską (1KD-Dxs), ul. Cybińską (1KD-Dxs), ul. Św. Jacka (1KD-Dxs), ul. Bydgoską (2KD-L) i ul. Gdańską (2KD-D). Wyznaczono tu również nowe drogi, które zapewnią dostęp do dróg publicznych nowym terenom inwestycyjnym oraz usprawnią komunikację w obrębie Śródki. Są to następujące tereny: drogi klasy dojazdowej 3KD-D, 4KD-D, 5KD-D, pieszo-jezdnie 2KD-Dxs, 3KD-Dxs, 4KD-Dxs, 5KD-Dxs, 6KD-Dxs i 7KD-Dxs oraz droga pieszo-rowerowa KD-Dxr. Projekt planu wprowadza również istotne zmiany dla ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego. Docelowo, projekt zakłada zawężenie ulicy i obniżenie jej klasy do ulicy lokalnej (1KD-L). Jej północne fragmenty (w tym chodnik i jezdnia) włączone zostaną w plac rynkowy – teren KD-Dxsp – obejmujący również obecny rynek Śródecki i fragment ul. Filipińskiej. Zasięg placu wskazano na rysunku planu szrafem. Plac rynkowy stanowić ma pieszo-jezdnię o wyodrębnionej nawierzchni 30 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU z płyt lub bruku z kamienia naturalnego. Dopuszczono tu lokalizację przystanku tramwajowego przez wyodrębnienie inną nawierzchnią oraz stanowisk postojowych dla pojazdów samochodowych w miejscach nieutrudniających ruch na placu. Projekt planu w miejscu obecnej, północnej części ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, przewiduje również lokalizację nowej zabudowy mieszkaniowousługowej, stanowiącej domknięcie kwartałów zabudowy na terenach 2MW/U, 3MW/U i 5MW/U, a także realizację nowych dróg klasy dojazdowej 1KD-Dxs (na przedłużeniu obecnej ul. Cybińskiej), 4KD-Dxs i 5KD-Dxs. Dla ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego wprowadzono ustalenia w zakresie sposobu i terminu tymczasowego zagospodarowania, urządzenia i użytkowania terenów. Ustalono zachowanie istniejącego zagospodarowania ulicy na terenach 2KD-GP, 1KD-L, 2KD-L, 1KD-Dxs, 4KD-Dxs, 5KD-Dxs, KD-Dxsp, 2MW/U, 3MW/U i 5MW/U w strefie tymczasowego zagospodarowania, wskazanej na rysunku planu, do czasu realizacji północnego odcinka I ramy komunikacyjnej pomiędzy ulicą Podwale i ulicą Kazimierza Pułaskiego. W północnej części projektu planu wyznaczono tereny, przez które przebiega magistralna trasa kolejowa nr 3 relacji Warszawa Zachodnia – Kunowice (1-3kk). Na terenach tych ustalono lokalizację dwutorowej linii kolejowej, z dopuszczeniem rozbudowy do czterech torów. Na terenach 1kk i 3kk dopuszczono również lokalizację bocznicy kolejowej. Ustalono zakaz lokalizacji budynków, dróg wewnętrznych, stanowisk postojowych dla pojazdów samochodowych oraz stacji transformatorowych oraz ogrodzeń, z wyjątkiem wynikających z potrzeb zapewnienia bezpieczeństwa (ażurowych, o maksymalnej wysokości 1,80 m). Część działek położonych w obrębie terenów kolejowych znajdują się w ewidencji terenów zamkniętych (tereny TZ), dla których nie sporządza się planu miejscowego. Na terenie Kptz/U, przeznaczonym pod dworzec transportu publicznego i zabudowę usługową, utrzymano lokalizację istniejącego dworca autobusowego przy rondzie Śródka, dopuszczono jednak jego rozbudowę o funkcję usługową, nie wymagającą jednak zapewnienia określonych przepisami odrębnymi standardów akustycznych. Dopuszczono tu lokalizację kondygnacji podziemnych, dojść i dojazdów, stacji transformatorowych wbudowanych w budynek o innym przeznaczeniu lub wolno stojących (o określonych w projekcie planu parametrach). Ustalono zakaz lokalizacji ogrodzeń, z wyjątkiem wynikających z potrzeb zapewnienia bezpieczeństwa (ażurowych, o maksymalnej wysokości 1,80 m). Maksymalna powierzchnia zabudowy działki budowlanej wynosi 50%, natomiast minimalna powierzchnia biologicznie czynna działki 25%. Nieprzekraczalna wysokość nowej zabudowy wynosi 20 m i nie więcej niż cztery kondygnacje nadziemne do gzymsu dachowego, z dopuszczeniem dodatkowej kondygnacji w dachu stromym lub wycofanej w stosunku do linii elewacji frontowej. Szerokość elewacji frontowej budynku – nie mniej niż 20 m. Na terenie KDWpp, położonym w północnej części projektu planu pomiędzy ul. Bydgoską a terenem sportowo-rekreacyjnym (US), ustalono lokalizację parkingu (w tym dla autobusów turystycznych), z dopuszczeniem sytuowania parkingu lub garażu wielostanowiskowego, w tym także wielokondygnacyjnego. W obrębie terenu wyznaczono liniami zabudowy obszar, na którym ustalono lokalizację pawilonu dla obsługi parkingu. Dopuszczono tu również lokalizację zabudowy usługowej (w parterze garażu wielokondygnacyjnego), z wyjątkiem usług wymagających zapewnienia komfortu akustycznego. Maksymalna powierzchnia zabudowy działki budowlanej nie może być większa niż 30%, (przy czym powierzchnia zabudowy pawilonu nie może być większa niż 130 m2), minimalna powierzchnia biologicznie czynna nie może stanowić mniej niż 20%, a maksymalna wysokość budynku nie może przekraczać 5 m w przypadku pawilonu oraz 3 kondygnacje nadziemne i nie więcej niż 10 m – w przypadku garażu wielokondygnacyjnego. Na terenie KDWpp dopuszczono ponadto lokalizację kondygnacji podziemnych, umożliwiono zachowanie istniejącego zbiornika retencyjnego i przepompowni kanalizacji deszczowej, jak również dopuszczono lokalizację dojść i dojazdów, stacji transformatorowych wbudowanych w budynek o innym przeznaczeniu oraz wolno stojących małogabarytowych (o określonych w projekcie parametrach) oraz ogrodzeń (ażurowych, o maksymalnej wysokości 1,80 m). W zakresie zasad modernizacji, rozbudowy i budowy systemów sieci infrastruktury technicznej ustalono powiązanie sieci infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu do sieci. Dopuszczono roboty budowlane w zakresie sieci infrastruktury technicznej, w tym w szczególności sieci: wodociągowej, kanalizacyjnej, elektroenergetycznej, gazowej, ciepłowniczej, telekomunikacyjnej, systemu monitoringu wizyjnego oraz systemu służb ratowniczych i bezpieczeństwa publicznego. Ustalono zaopatrzenie w wodę z sieci wodociągowej oraz wprowadzono ustalenia w zakresie sposobów zagospodarowania wód opadowych i roztopowych. W zakresie gospodarowania wodami opadowymi i roztopowymi ustalono: 31 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU • na terenach oznaczonych na rysunku planu symbolami 1MW/U, 2MW/U, 3MW/U, 4MW/U, 5MW/U, 6MW/U, 7MW/U, 8MW/U, 9MW/U, 10MW/U, 1U, 2U, 3U, 4U, 5U, 1KD-GP, 2KD-GP, 3KD-GP, 4KD-GP, 5KD-GP, KD-G, 1KD-L, 2KD-L, KDWpp i Kptz/U odprowadzanie wód opadowych i roztopowych do sieci kanalizacji deszczowej lub ogólnospławnej, z dopuszczeniem zagospodarowania wód na terenie; • na terenach oznaczonych na rysunku planu symbolami 1KD-D, 2KD-D, 3KD-D, 4KD-D, 5KD-D, 1KD-Dxs, 2KD-Dxs, 3KD-Dxs, 4KD-Dxs, 5KD-Dxs, 6KD-Dxs, 7KD-Dxs, KD-Dxsp, KD-Dxr i KDW odprowadzanie wód opadowych i roztopowych do sieci kanalizacji deszczowej lub ogólnospławnej, z dopuszczeniem zagospodarowania wód na terenie; • na terenach oznaczonych na rysunku planu symbolami US, ZI, ZP/IT, 1ZO/ZZ i 2ZO/ZZ zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych na terenie; Ustalono również lokalizację urządzeń podczyszczających wody opadowe i roztopowe przed odprowadzeniem ich do rzeki. W projekcie planu ustalono zachowanie istniejących kolektorów sanitarnych na terenach ZI, ZP/IT, 1KD-GP, 2KD-GP, 4KD-GP i 3kk oraz zachowanie istniejących kolektorów deszczowych na terenach 1ZO/ZZ, 1KD-GP, 2KD-GP, 4KD-GP, KD-G, 2KD-L i KDWpp. W zakresie zasad ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego ustalono ochronę zieleni wysokiej, a w przypadku kolizji z planowaną infrastrukturą lub zabudową, wymóg jej przesadzenia lub wprowadzenia nowych nasadzeń na danym terenie. Wprowadzono nakaz zagospodarowania zielenią wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia, z uwzględnieniem wymagań i ograniczeń wynikających z przebiegu sieci infrastruktury technicznej. Na rysunku planu, na terenach 2MW/U, 9MW/U, 10MW/U, 3U, US, 1-2KD-L, 4KD-GP, 1KD-Dxs i Kptz/U, wskazano lokalizację pojedynczych drzew, szpalerów lub rzędów, wskazanych do zachowania. Ustalono zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, z wyjątkiem inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej oraz przedsięwzięć dopuszczonych pozostałymi ustaleniami planu. W przypadku stosowania indywidualnych systemów grzewczych wprowadzono zakaz stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe. Ponadto, przedmiotowy projekt planu ustala również zasady kształtowania komfortu akustycznego w środowisku i w budynkach, poprzez: • nakaz zapewnienia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku dla terenów oznaczonych na rysunku planu symbolami 1MW/U, 2MW/U, 3MW/U, 4MW/U, 5MW/U, 6MW/U, 7MW/U, 8MW/U, 9MW/U, 10MW/U, 1U i 2U – jak dla terenów w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców, a w przypadku lokalizacji usług oświaty na terenie 1U – jak dla terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, • dla budynków z pomieszczeniami wymagającymi komfortu akustycznego stosowanie zasad akustyki architektonicznej i budowlanej, • na terenach komunikacji stosowanie rozwiązań przeciwhałasowych, z wyłączeniem ekranów akustycznych, przy czym na terenie 4KD-GP dopuszcza się zachowanie, przebudowę i odbudowę istniejących ekranów akustycznych. W zakresie ochrony przeciwpowodziowej na rysunku planu wskazano zasięg granic szczególnego zagrożenia powodzią, dla których prawdopodobieństwo powodzi jest wysokie i wynosi raz na 10 lat oraz dla których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie i wynosi raz na 100 lat. Na rysunku projektu mpzp zilustrowano także granicę obszaru, dla którego prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest niskie i wynosi raz na 500 lat oraz granicę obszaru obejmującego tereny narażone na zalanie w przypadku zniszczenia lub uszkodzenia wału przeciwpowodziowego. Zgodnie z zapisami projektu mpzp, ustala się uwzględnienie w zagospodarowaniu ograniczeń wynikających z obszaru szczególnego zagrożenia powodzią, w szczególności lokalizację elementów zagospodarowania dopuszczonych w ustaleniach planu na tym obszarze, pod warunkiem, że nie utrudni to ochrony przed powodzią. Ponadto, na wszystkich terenach na których zlokalizowane są wały przeciwpowodziowe, a więc na terenach 1,2ZO/ZZ, 9MW/U, 4U, US, 1KD-L, 5KD-D, 7KD-Dxs, KD-Dxr, KD-G, 1kk, 2kk, wprowadzono zapis o zachowaniu wałów oraz o dopuszczeniu ich przebudowy. W zakresie granic i sposobów zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie, ustalonych na podstawie przepisów odrębnych, ustalono również przebieg granic terenu i obszaru górniczego Swarzędz IGH-1. W zakresie zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej ustalono ochronę obejmującego obszar planu zespołu urbanistyczno-architektonicznego kolebki miasta, najstarszego przedmieścia i najstarszych dzielnic XIX-wiecznego Poznania, wpisanego do 32 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU rejestru zabytków decyzją nr A 239 z dnia 6.10.1982 r. oraz zachowanie wszystkich obiektów wpisanych do rejestru zabytków, w tym: • zespołu dawnego klasztoru Reformatów, wpisanego do rejestru zabytków decyzją z dnia 20.02.1960 r., nr A 156 wraz z zachowanym ogrodzeniem, • kościoła p.w. Św. Kazimierza (obecnie polsko-katolicki), wpisanego do rejestru zabytków decyzją z dnia 20.02.1960 r., nr A 155 wraz z zachowanym ogrodzeniem, • zespołu Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Niesłyszących, wpisanego do rejestru zabytków decyzją z dnia 16.04.1966 r., nr A 011 wraz z zachowanym ogrodzeniem, • kościoła sukursalnego p.w. Św. Małgorzaty wraz z strefą ścisłej ochrony konserwatorskiej oraz ogrodzeniem i bramą, wpisanego do rejestru zabytków decyzją z dnia 14.02.1930 r., nr A 168, • dawnego domu kongregacji Filipinów, wpisanego do rejestru zabytków decyzją z dnia 10.10.1934 r., nr A 169, • kapliczki Bożej Męki, wpisana do rejestru zabytków decyzją z dnia 15.03.1973 r. nr B 60. Ponadto, w projekcie mpzp ustala się ochronę zabytków archeologicznych w strefach stanowisk archeologicznych, zlokalizowanych na obszarze mpzp – osady wczesnośredniowiecznej, osady z epoki kamienia, osady kultury łużyckiej, osady wczesnośredniowieczna i cmentarzyska (wpisanych do rejestru zabytków decyzją z dnia 27.04.1995 r., nr A 456 – wskazanych na rysunku planu), II osady epoki kamienia i osady późnośredniowiecznej. Dla wszystkich zabytkowych budynków określono szczegółowo zakres ochrony oraz zakres możliwych ingerencji budowlanych. Projekt planu ustanowił również formę ochrony zabytków dla nowych budynków, wskazanych na rysunku planu szrafem, wśród których znalazły się kamienice zlokalizowane m.in. przy ul. Ostrówek, ul. Śródka, rynku Śródeckim, ul. Bydgoskiej. Dla tych budynków również określono zasady ochrony. Zgodnie z ustaleniami projektu planu, ochronie podlega też oryginalna, historyczna nawierzchnia brukowa wraz z krawężnikami rynku Śródeckiego oraz ulic: Filipińskiej, Śródka, Ostrówek i Św. Jacka. Na rysunku planu wskazano również miejsca lokalizacji śladów pamięci (na terenach 10MW/U, 5KD-D, 2KD-GP, US i 2KD-L), dla których dopuszczono wyeksponowanie tych lokalizacji poprzez usytuowanie obiektów małej architektury, zastosowanie innego materiału posadzki w stosunku do otoczenia lub odbudowę w sposób niekolidujący z określonym w planie przeznaczeniem. 4.3. Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami Stosownie do ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, zapisy projektu planu miejscowego muszą być zgodne z zapisami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, a rada gminy uchwala plan miejscowy dopiero po stwierdzeniu, że nie narusza on ustaleń studium. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy sporządza się w celu określenia polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego. W Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania50 obszar projektu planu dla obszaru „Śródka” w Poznaniu położony jest w zasięgu terenów o zróżnicowanym kierunku przeznaczenia. Obejmuje zarówno tereny przeznaczone pod zabudowę, tereny transportu, jak i tereny o specjalnych warunkach zabudowy i zagospodarowania w kategorii terenów zieleni i w kategorii terenów zabudowy. Na omawianym obszarze Studium wskazuje następujące kierunki przeznaczenia terenów: • Tereny przeznaczone pod zabudowę: MW/U - tereny zabudowy mieszkaniowej lub zabudowy usługowej w obszarze funkcjonalnego Śródmieścia, • Tereny o specjalnych warunkach zabudowy i zagospodarowania, w kategorii terenów zieleni: ZP* - parki i inne tereny zieleni urządzonej z poszerzoną funkcją rekreacyjną, • Tereny o specjalnych warunkach zabudowy i zagospodarowania, w kategorii terenów pod zabudowę: US1* - tereny zabudowy sportu i rekreacji w zieleni, 50 Uchwała LXXII/1137/VI/2014 Rady Miasta Poznania z dnia 23 września 2014 r. 33 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU • Tereny transportu: kdGP.2.3 – ul. Podwale i ul. Jana Pawła II, droga klasy głównej ruchu przyspieszonego, fragment II ramy komunikacyjnej, wyznaczonej wokół szeroko rozumianego śródmieścia, kdGP.5 – ul. Warszawska, droga klasy głównej ruchu przyspieszonego, kdG.1.1 – projektowana droga klasy głównej, fragment I ramy komunikacyjnej, wyznaczonej wokół centrum miasta, kdt.2 – istniejąca trasa tramwajowa w ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, kdd – Dworzec Śródka, dworzec miejski, kk.3.1 – linia kolejowa nr 3, relacji Warszawa Zachodnia – Kunowice. Należy podkreślić, że tereny Kanału Ulgi i rzeki Cybiny oraz tereny położone wzdłuż tych cieków, a także teren istniejącego boiska wraz z zapleczem sportowym w północno-zachodniej części Śródki (tereny ZP* i US1*) współtworzą strukturalne kliny zieleni, których zasięg wskazano na rysunku Studium. W Studium Śródka położona jest w zasięgu obszaru funkcjonalnego śródmieścia, który wyznaczony został w obrębię historycznej, intensywnej zabudowy. Oprócz Śródki obejmuje on również Ostrów Tumski, strefę centralną (w tym Stare Miasto), historycznie ukształtowane dzielnice: Jeżyce, Łazarz, Wilda, Sołacz oraz wskazane tereny prawobrzeżnej Warty, w tym obszar tzw. Łaciny i Głównej. Na obszarze funkcjonalnego śródmieścia Studium nie przewiduje lokalizacji nowych obiektów produkcyjno-magazynowo-składowych (z wyjątkiem parków naukowo-technologicznych), a dotychczasowe tereny o takim charakterze proponuje się do przekształceń funkcjonalnoprzestrzennych w kierunku mieszkaniowo-usługowym, z preferencją dla funkcji mieszkaniowej oraz usług ogólnomiejskich i metropolitalnych z zakresu kultury, nauki, rekreacji. W zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego Studium określa dla Śródki szereg zasad zagospodarowania, jakie należy uwzględnić na etapie sporządzania planu miejscowego, a dotyczących: • ochrony pierwotnego rozwiązania architektonicznego w odniesieniu do budynków historycznych w zakresie gabarytów i form budynku oraz kompozycji elewacji i detali architektonicznych; • utrzymania w miarę możliwości historycznych parcelacji, a w przypadku sytuowania budynku na kilku dawnych działkach, wymagane jest kompozycyjne podzielenie jego elewacji w nawiązaniu do historycznych podziałów architektonicznych lub budowlanych; • dostosowania wizualnie nowej zabudowy do zabudowy historycznej i historycznego kontekstu przestrzennego oraz harmonijnego wpisania się w zastany układ, z zachowaniem charakteru i skali zabudowy, • wyeksponowania zespołu zabudowy poklasztornej przy ulicy Bydgoskiej; • zaakcentowania krawędzi zabudowy od strony rzeki Cybiny; • dążenia do uspokojenia ruchu na ulicy Prymasa S. Wyszyńskiego; • dążenia do przywrócenia pierwotnego układu urbanistycznego wraz z wytworzeniem pierzei rynku Śródeckiego. Rozwiązania funkcjonalne wskazane w projekcie planu dla obszaru „Śródka” w pełni nawiązują do kierunków przeznaczenia wyznaczonych dla przedmiotowego obszaru w Studium. Ochronie podlegają tereny współtworzące strukturalne kliny zieleni, obejmujące wody Kanału Ulgi oraz fragment rzeki Cybiny wraz z terenami zieleni położonymi wzdłuż tych cieków oraz istniejące boisko wraz z zapleczem sportowym. Tereny te w projekcie planu przeznaczone zostały pod tereny zieleni i wód (tereny WS, ZO/ZZ) oraz teren usług sportu i rekreacji (US). Ustalenia w zakresie przeznaczenia i parametrów zagospodarowania tych terenów uniemożliwiają zabudowę terenów WS i ZO/ZZ oraz znacznie ograniczają możliwość zabudowy i zagospodarowania terenu US (max. 10% powierzchni zabudowy, min. 70% powierzchni biologicznie czynnej, max. wysokość budynków 8 m). Zgodnie z zapisami Studium, ustalenia w zakresie przeznaczenia, parametrów i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenów MW/U i U pozwolą na ochronę i uzupełnienie pierwotnego rozwiązania urbanistyczno-architektonicznego Śródki oraz na wyeksponowanie wartościowych zespołów zabudowy, np. zabudowy poklasztornej przy ulicy Bydgoskiej. W projekcie znalazły się liczne ustalenia w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego, które zapewnią ochronę zabytkowych budynków i innych wartościowych obiektów budowlanych. Ustalone na rysunku planu linie zabudowy pozwolą na uzupełnienie i zaakcentowanie krawędzi historycznego założenia Śródki od strony rzeki Cybiny, Kanału Ulgi, a także od strony ronda Śródki. Zgodnie z zapisami Studium, ustalone w projekcie planu rozwiązania funkcjonalnoprzestrzenne pozwolą na złagodzenia negatywnego oddziaływania ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 34 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU jako istotnej bariery przestrzenno-funkcjonalnej. W tym celu wyznaczono trasę pod projektowaną drogę klasy głównej, która będzie stanowiła domknięcie I ramy komunikacyjnej od strony północnej (teren KD-G) oraz zawężono przekrój ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego i obniżono jej klasę do drogi lokalnej (1KD-L), co w przyszłości pozwoli na obniżenia znaczenia w układzie komunikacyjnym całego ciągu ulic: Solna, Wolnica, Małe Garbary, E. Estkowskiego i Prymasa Stefana Wyszyńskiego. 4.4. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu Brak planu miejscowego dla danego obszaru powoduje utrudnienia w określeniu zasad kształtowania polityki przestrzennej i sposobu postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy (stosownie do ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym). Sytuacja taka utrudnia kształtowanie ładu przestrzennego obszaru oraz skuteczną ochronę jego środowiska przyrodniczego. W przypadku omawianego terenu brak realizacji ustaleń projektu planu będzie miał negatywne skutki zarówno dla samego obszaru Śródki, ale również i w większej skali – dla obszaru śródmiejskiego Poznania oraz całego miasta. Obszar Śródki ze względu na swój wyjątkowo duży potencjał rozwojowy wskazany został jako obszar pilotażowy Miejskiego Programu Rewitalizacji, a sporządzenie i uchwalenie planu miejscowego dla tego terenu stanowi jeden z zasadniczych elementów przeprowadzenia tego Programu. Brak planu dla obszaru Śródka spowoduje zatem utrudnienie skutecznej i sprawnej realizacji Miejskiego Programu Rewitalizacji, a tym samym utrudnienie w osiągnięciu podstawowych celów tego Programu, w tym m.in. z jednej strony zachowania i ochrony niezwykle cennego dziedzictwa historycznego tego miejsca, a z drugiej strony umożliwienia jego rozwoju gospodarczego, powstanie nowych miejsc pracy, pozwalających na przywrócenie Śródce rangi i funkcji centrotwórczych oraz integracji funkcjonalno-przestrzennej z resztą miasta. Taka sytuacja skutkować może podejmowaniem na tym terenie działań niespójnych funkcjonalnie i przestrzennie lub wręcz wykluczających się. Poza tym, brak realizacji projektowanego planu miejscowego pozbawi władze istotnego instrumentu wspomagającego starania o pozyskanie środków unijnych na sfinansowanie konkretnych działań, wynikających z realizacji ww. Programu, polegających chociażby na modernizację obiektów, renowacji budynków zabytkowych czy realizacji elementów infrastruktury technicznej, komunikacyjnej, społecznej. Odstąpienie od realizacji ustaleń projektowanego planu utrudni skuteczne prowadzenie polityki przestrzennej również i w szerszej skali. Zrewitalizowanie obszaru Śródki ma niezwykłe znaczenie w skutecznej poprawie wizerunku całego śródmieścia Poznania, co z kolei warunkuje prawidłowy rozwój całego organizmu miejskiego. W tym kontekście Śródka stanowi jeden z obszarów, któremu należy przywrócić rangę obszaru śródmiejskiego, centrotwórczego oraz fragment miasta, na którym ze względu na położenie na początku Traktu Królewsko-Cesarskiego, należy odtworzyć i wyeksponować walory historyczne i turystyczne. Brak planu miejscowego dla danego terenu często oznacza dużo większą swobodę w podejmowaniu decyzji przez inwestorów, co w przypadku obszaru Śródki jest bardzo niebezpiecznym zjawiskiem. Realizacja polityki przestrzennej tylko w oparciu o decyzje administracyjne nie gwarantuje władzom Miasta wystarczającej kontroli nad kształtem przyszłej zabudowy. Niekontrolowane, przypadkowe zmiany wprowadzane w zagospodarowaniu w obrębie pojedynczych nieruchomości, mogą prowadzić do zaburzenia historycznego założenia urbanistycznego Śródki. Inwestorzy nie zawsze biorą pod uwagę ład przestrzenny otoczenia, walory historyczne, krajobrazowe, przyrodnicze czy kompleksowe podejście do terenu z uwzględnieniem jego otoczenia jest to zadanie władz Miasta, a skuteczne wyegzekwowane może zostać tylko poprzez uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Brak realizacji ustaleń projektu planu pozbawi Miasto realnej szansy na poprawę wizerunku Śródki, wyeliminowania z jej krajobrazu fragmentów zaniedbanych, zdegradowanych funkcjonalnie i przestrzennie, a eksponowanych z głównych tras komunikacyjnych, chociażby terenu najbardziej widocznego z ronda Śródka, obecnie zagospodarowanego tymczasowymi i substandardowymi obiektami handlowymi, znacznie pogarszającymi fizjonomię tej części miasta. Pozostawienie obszaru opracowania bez planu miejscowego często utrudnia również ochronę środowiska przyrodniczego. Plan miejscowy, w powiązaniu z innymi przepisami prawa, określa i porządkuje szereg zagadnień związanych z ochroną środowiska przyrodniczego, w tym z ochroną i kształtowaniem zieleni, ochroną zasobów wodnych, gleb oraz innych znaczących komponentów środowiska, gospodarką wodno-ściekową, ochroną powietrza atmosferycznego oraz ochroną przed hałasem. Analizowany obszar, z uwagi na jego silne zurbanizowanie, podlega wielu negatywnym 35 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU procesom antropogenicznym. Do jego głównych obszarów problemowych w zakresie środowiska przyrodniczego zaliczyć należy: • emisję hałasu komunikacyjnego, zwłaszcza samochodowego, powodującego znaczne obniżenie standardu funkcjonowania istniejących terenów mieszkaniowych i usługowych (wrażliwych akustycznie) położonych najbliżej dużych tras komunikacyjnych (zwłaszcza ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego), • emisję zanieczyszczeń ze źródeł komunalnych i komunikacyjnych, powodujących skażenie powietrza i środowiska gruntowo-wodnego, a w rezultacie i negatywne oddziaływania na rośliny, zwierzęta i ludzi, • znaczące i nieodwracalne przekształcenie w obrębie uwarunkowań siedliskowych oraz krajobrazowych. Niezależnie od tego, czy plan miejscowy zostanie zrealizowany czy nie, środowisko przyrodnicze będzie nadal podlegać antropopresji na skutek funkcjonowania terenów zabudowanych, komunikacyjnych i infrastrukturalnych. Dlatego niezwykle ważne jest sporządzenie planu, którego ustalenia pozwolą na ograniczenie powyższych negatywnych oddziaływań źródeł antropogenicznych oraz które zapewnią ład przestrzenny i prawidłowe kształtowanie uwarunkowań krajobrazowych. 5. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, KRAJOWYM I LOKALNYM ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU Akcesja Polski do Unii Europejskiej nałożyła na Polskę nowe obowiązki, wynikające z Akcesja Polski do Unii Europejskiej nałożyła na Polskę nowe obowiązki, wynikające z konieczności dostosowania prawa polskiego do regulacji unijnych. Ochrona środowiska wraz z Traktatem z Maastricht (1991) włączona została przez Wspólnoty Europejskie do spisu ich stałych zadań, dla których określono cele działań zapobiegawczych i regulujących. Obecnie prawo Unii Europejskiej regulujące ochronę środowiska liczy sobie kilkaset aktów prawnych, obejmujących dyrektywy, rozporządzenia, decyzje i zalecenia. Do priorytetów Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska zaliczyć należy m.in. przeciwdziałanie zmianom klimatu, ochronę różnorodności biologicznej, ograniczenie wpływu zanieczyszczenia na zdrowie, a także lepsze wykorzystanie zasobów naturalnych. Do dokumentów rangi międzynarodowej – wspólnotowej – formułujących cele ochrony środowiska, istotne z punktu widzenia projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu, zaliczyć można: • Dyrektywę Rady z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych (91/271/EWG), nakładającą na Państwa Członkowskie wymóg wyposażenia aglomeracji w systemy zbierania ścieków komunalnych – cel istotny z uwagi na występowanie w obszarze opracowania zabudowy, realizowany w projekcie mpzp poprzez wprowadzenie zapisów regulujących prowadzenie gospodarki wodno-ściekowej na obszarze opracowania; • Dyrektywę Rady z dnia 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością otaczającego powietrza (96/62/WE), nakładającą na Państwa Członkowskie obowiązek utrzymania jakości powietrza tam, gdzie jest ona dobra, oraz jej poprawie w pozostałych przypadkach – cel szczególnie istotny w kontekście obowiązywania dla Poznania Programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań, realizowany w projekcie mpzp poprzez ustalenie zakazu stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe (również przypadku stosowania indywidualnych systemów grzewczych, dopuszczonych zgodnie z ustaleniami projektu planu). Na szczeblu krajowym cele ochrony środowiska ustanawiają strategiczne dokumenty rządowe: II Polityka Ekologiczna Państwa oraz Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016. Oba te dokumenty respektują zapisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r., mówiące o konieczności zapewnienia przez Rzeczpospolitą Polską ochrony środowiska kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju oraz konieczności zapewnienia przez władze publiczne bezpieczeństwa ekologicznego współczesnemu i przyszłym pokoleniom. II Polityka Ekologiczna Państwa Wiodącą zasadą polityki ekologicznej państwa jest zasada zrównoważonego rozwoju, ustanowiona w ramach Konferencji Narodów Zjednoczonych w Rio de Janeiro w 1992 r. Podstawowym założeniem zrównoważonego rozwoju jest takie prowadzenie polityki i działań w poszczególnych sektorach gospodarki i życia społecznego, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie 36 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU zapewniającym trwałe, nie doznające uszczerbku, możliwości korzystania z nich zarówno przez obecne jak i przyszłe pokolenia, przy jednoczesnym zachowaniu trwałości funkcjonowania procesów przyrodniczych oraz naturalnej różnorodności biologicznej na poziomie krajobrazowym, ekosystemowym, gatunkowym i genowym. Istotą zrównoważonego rozwoju jest równorzędne traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza konieczność integrowania zagadnień ochrony środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinach gospodarki. Podstawowym celem polityki jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego kraju, czyli mieszkańców, infrastruktury społecznej i zasobów przyrodniczych. Wśród metod realizacji polityki ekologicznej państwa priorytet ma stosowanie tzw. dobrych praktyk gospodarowania i systemów zarządzania środowiskowego, które pozwalają powiązać efekty gospodarcze z efektami ekologicznymi, zwłaszcza w przemyśle i energetyce, transporcie, rolnictwie, leśnictwie, budownictwie i gospodarce komunalnej, zagospodarowaniu przestrzennym, turystyce, ochronie zdrowia, handlu i działalności obronnej. Cele szczegółowe polityki ekologicznej państwa ujęto w dwóch grupach: w sferze racjonalnego użytkowania zasobów naturalnych (np. racjonalizację użytkowania wody, ochronę zasobów kopalin, wzbogacenie i racjonalną eksploatację zasobów leśnych, ochronę gleb itd.) i w zakresie jakości środowiska. Cele dotyczące jakości środowiska odnoszą się w szczególności do gospodarowania odpadami, stosunków wodnych i jakości wód, jakości powietrza, zmiany klimatu, hałasu i promieniowania, nadzwyczajnych zagrożeń środowiska, a także różnorodności biologicznej i krajobrazowej. Wśród nich, w kontekście zakresu ustaleń projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu, wymienić należy m.in.: • racjonalizację użytkowania wody, jakość wód, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: sposób zagospodarowania wód opadowych i roztopowych dla poszczególnych terenów, lokalizacje urządzeń podczyszczających wody roztopowe i opadowe przed odprowadzeniem ich do rzeki, zaopatrzenie w wodę z sieci wodociągowej, zachowanie wód powierzchniowych śródlądowych (na terenie WS), zapewnienie dostępu do wód powierzchniowych na potrzeby wykonywania robót konserwacyjnych i hydrotechnicznych, zachowanie przepustu dla rzeki Cybiny na terenie 1KD-GP (z dopuszczeniem jego przebudowy), • ochronę gleb, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: nakaz zagospodarowania zielenią wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia, z uwzględnieniem wymagań i ograniczeń wynikających z przebiegu sieci infrastruktury technicznej, określenie maksymalnej powierzchni zabudowy dla terenów, przeznaczonych pod zabudowę, określenie minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnej na działkach budowlanych/terenach; • jakość powietrza, zmiany klimatu, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: zakaz stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe, w pośredni sposób także poprzez wyznaczenie terenu zieleni izolacyjnej (ZI) oraz realizację zakazu lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, z wyjątkiem inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej oraz przedsięwzięć dopuszczonych pozostałymi ustaleniami planu; • hałas, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: nakaz zapewnienia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku dla terenów 1-10MW/U oraz 1-2U – jak dla terenów w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców, a w przypadku lokalizacji usług oświaty na terenie 1U – jak dla terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, następnie stosowanie zasad akustyki architektonicznej dla budynków z pomieszczeniami wymagającymi komfortu akustycznego, a na terenach komunikacji – stosowanie rozwiązań przeciwhałasowych, z wyłączeniem ekranów akustycznych, przy czym na terenie 4KD-GP dopuszczono zachowanie, przebudowę i odbudowę istniejących ekranów akustycznych; • różnorodność biologiczną i krajobrazową, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: nakaz zagospodarowania zielenią wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia, z uwzględnieniem wymagań i ograniczeń wynikających z przebiegu sieci infrastruktury technicznej, ochronę zieleni wysokiej (a w przypadku kolizji z planowaną infrastrukturą lub zabudową, wymóg jej przesadzenia lub wprowadzenia nowych nasadzeń na danym terenie), określenie minimalnych powierzchni biologicznie czynnych jakie muszą być zachowane w obrębie działek budowlanych lub terenów, wprowadzenie zadrzewień w miejscach wskazanych na rysunku (na terenach 9-10MW/U, 2KD-L), zachowanie wskazanych na rysunku planu drzew (na terenie 3U), wprowadzenie i uzupełnienie zadrzewień na terenie 37 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU US (w miejscu wskazanym na rysunku), uzupełnienie zieleni wysokiej na terenie ZI od strony terenu 4KD-GP. Ponadto, dokument wskazuje na konieczność stworzenia spójnego wewnętrznie systemu prawa ochrony środowiska, dostosowanego do wymagań unijnych. Wymaga poddania dokumentów programowych z dziedziny ochrony środowiska (planów, strategii, polityk, itp.) ocenie ekologicznej skuteczności lub ocenie oddziaływania na środowisko (w formie strategicznych ocen oddziaływania na środowisko), ocenie efektywności kosztowej, konsultacjom społecznym, ocenie zgodności z wymogami Unii Europejskiej. Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 stanowi załącznik do uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 maja 2009 r. w sprawie przyjęcia Polityki. Sporządzona została przez Ministerstwo Środowiska, zgodnie z wymogiem ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Omawiany dokument określa cele średniookresowe do 2016 r. oraz wskazuje kierunki działań do wykonania w latach 2009-2012 w odniesieniu do zagadnień związanych z: • kierunkami działań systemowych, • ochroną zasobów naturalnych, • poprawą jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego. Wśród działań systemowych dokument wymienia aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym i w jego ramach cel dotyczący podnoszenia roli planowania przestrzennego, które powinno być podstawą lokalizacji nowych inwestycji. Wskazuje się na konieczność wdrażania wytycznych, dotyczących uwzględnienia w planach zagospodarowania przestrzennego wymagań ochrony środowiska i gospodarki wodnej, wdrożenie przepisów, umożliwiających przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko już na etapie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, zatwierdzenie wszystkich obszarów europejskiej sieci Natura 2000, uwzględnianie obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi, określenie zasad ustalania progów tzw. chłonności środowiskowej oraz pojemności przestrzennej zależnie od typu środowiska, uwzględniania w planach wyników monitoringu środowiska. Na szczeblu gminnym wyraz realizacji Polityki stanowi Program Ochrony Środowiska dla Miasta Poznania na lata 2013-2016 z perspektywą do 2020 roku. W Programie wytypowano – w poszczególnych obszarach działań – priorytety ekologiczne wraz z kierunkami działań, które sformułowano na podstawie głównych zagrożeń środowiska rozpatrywanych w kontekście aktualnych i planowanych wymogów prawnych oraz potrzeb i możliwości realizacyjnych Miasta. Scharakteryzowano także długoterminowe ekologiczne cele strategiczne (do roku 2020). Wśród celów strategicznych i kierunków działań polityki ekologicznej miasta wskazano m.in.: • osiągnięcie poprawy jakości powietrza i jakości życia mieszkańców, • zrównoważone użytkowanie zasobów wodnych oraz ochronę przed powodzią i suszą, • zmniejszenie stopnia narażenia mieszkańców na ponadnormatywny hałas, • zapewnienie funkcjonowania zrównoważonego systemu gospodarki odpadami, • ochronę różnorodności biologicznej oraz tworzenie sieci obszarów chronionych, • zrównoważoną gospodarkę leśną z zachowaniem potencjału rekreacyjnego, • utrzymanie wysokiego poziomu systemu zieleni miejskiej, • zapewnienie właściwej opieki i ochrony zwierząt w mieście, • ochronę złóż kopalin, • minimalizację zagrożenia spowodowanego ruchami masowymi ziemi, • poprawę jakości gleby i ziemi. Część z celów znajduje swoje odzwierciedlenie w zapisach omawianego projektu mpzp. Są to cele dotyczące: • poprawy jakości gleby i ziemi, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: nakaz zagospodarowania zielenią wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia, z uwzględnieniem wymagań i ograniczeń wynikających z przebiegu sieci infrastruktury technicznej, określenie maksymalnej powierzchni zabudowy dla terenów, w obrębie których przewiduje się możliwość lokalizacji zabudowy, określenie minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnej na działkach budowlanych/terenach; • zrównoważonego użytkowania zasobów wodnych oraz ochrony przed powodzią i suszą, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: sposób zagospodarowania wód opadowych i roztopowych dla poszczególnych terenów, lokalizację urządzeń podczyszczających wody roztopowe i opadowe przed odprowadzeniem ich do rzeki, zaopatrzenie w wodę z sieci 38 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU • • • wodociągowej, zachowanie wód powierzchniowych śródlądowych (na terenie WS), zapewnienie dostępu do wód powierzchniowych na potrzeby wykonywania robót konserwacyjnych i hydrotechnicznych, zachowanie przepustu dla rzeki Cybiny na terenie 1KD-GP (z dopuszczeniem jego przebudowy), ustalenie granic obszarów szczególnego zagrożenia powodzią (dla których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest wysokie i wynosi raz na 10 lat oraz dla którego prawdopodobieństwo to jest średnie i wynosi raz na 100 lat), ustalenie granicy obszaru, dla którego prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest niskie i wynosi raz na 500 lat, ustalenie granicy obszaru obejmującego tereny narażone na zalanie w przypadku zniszczenia lub uszkodzenia wału przeciwpowodziowego, uwzględnienie w zagospodarowaniu ograniczeń wynikających z obszaru szczególnego zagrożenia powodzią – w szczególności lokalizację elementów zagospodarowania dopuszczonych w ustaleniach planu na tym obszarze – pod warunkiem, że nie utrudni to ochrony przed powodzią, zachowanie wału przeciwpowodziowego (z dopuszczeniem jego przebudowy) na terenach 1,2ZO/ZZ, 9MW/U, 4U, US, 1KD-L, 5KD-D, 7KD-Dxs, KD-Dxr, KD-G, 1kk, 2kk, dopuszczenie lokalizacji budowli hydrotechnicznych na terenie WS; osiągnięcia poprawy jakości powietrza i jakości życia mieszkańców, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: zakaz stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe, w pośredni sposób także poprzez wyznaczenie terenu zieleni izolacyjnej (ZI) oraz realizację zakazu lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, z wyjątkiem inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej oraz przedsięwzięć dopuszczonych pozostałymi ustaleniami planu; zmniejszenia stopnia narażenia mieszkańców na ponadnormatywny hałas, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: nakaz zapewnienia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku dla terenów 1-10MW/U oraz 1-2U – jak dla terenów w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców, a w przypadku lokalizacji usług oświaty na terenie 1U – jak dla terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, następnie stosowanie zasad akustyki architektonicznej dla budynków z pomieszczeniami wymagającymi komfortu akustycznego, a na terenach komunikacji – stosowanie rozwiązań przeciwhałasowych, z wyłączeniem ekranów akustycznych, przy czym na terenie 4KD-GP dopuszczono zachowanie, przebudowę i odbudowę istniejących ekranów akustycznych; ochronę różnorodności biologicznej oraz tworzenie sieci obszarów chronionych, realizowany w projekcie mpzp poprzez zapisy ustalające: nakaz zagospodarowania zielenią wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia, z uwzględnieniem wymagań i ograniczeń wynikających z przebiegu sieci infrastruktury technicznej, ochronę zieleni wysokiej (a w przypadku kolizji z planowaną infrastrukturą lub zabudową, wymóg jej przesadzenia lub wprowadzenia nowych nasadzeń na danym terenie), określenie minimalnych powierzchni biologicznie czynnych jakie muszą być zachowane w obrębie działek budowlanych lub terenów, wprowadzenie zadrzewień w miejscach wskazanych na rysunku (na terenach 9-10MW/U, 2KD-L), zachowanie wskazanych na rysunku planu drzew (na terenie 3U), wprowadzenie i uzupełnienie zadrzewień na terenie US (w miejscu wskazanym na rysunku), uzupełnienie zieleni wysokiej na terenie ZI od strony terenu 4KD-GP. Dokumentem o charakterze strategicznym, przenoszącym założenia i cele zawarte w tzw. Ramowej Dyrektywie Wodnej51, jest „Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry”52. Plan ten jest narzędziem planistycznym, stanowiącym pewnego rodzaju fundament przy podejmowaniu decyzji wpływających na stan zasobów wodnych oraz zasady gospodarowania wodami w przyszłości. W planie tym ustalono cele środowiskowe dla wód powierzchniowych oraz odstępstwa od osiągnięcia celów środowiskowych. Przy ustalaniu celów środowiskowych dla JCWP brano pod uwagę aktualny stan JCWP w związku z wymaganym zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną warunkiem niepogarszania ich stanu. Dla JCWP, będących obecnie w bardzo dobrym stanie/potencjale ekologicznym celem środowiskowym będzie utrzymanie tego stanu/potencjału. Ze względu na istotne różnice między naturalnymi oraz silnie zmienionymi i sztucznymi częściami wód, zróżnicowano cele środowiskowe wymagane do osiągnięcia dla poszczególnych rodzajów wód. W przypadku naturalnych części wód celem będzie osiągnięcie co najmniej dobrego stanu ekologicznego, a w przypadku wód silnie zmienionych i sztucznych – co najmniej dobrego potencjału ekologicznego. W obydwu 51 Dyrektywa 2000/60/WE Parlamenty Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz. Urz. WE L 327 z 22 grudnia 2000 r.) 52 M.P. Nr 40, poz. 451 39 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU przypadkach, w celu osiągnięcia dobrego stanu lub potencjału wymagane jest jednocześnie utrzymanie co najmniej dobrego stanu chemicznego. W kontekście analizowanego projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu istotne jest uwzględnienie celów środowiskowych wyznaczonych dla JCW Cybina (PLRW600017185899). W „Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry” Cybina została uznana jako naturalna część wód o złym stanie, zagrożona nieosiągnięciem celów środowiskowych. Analizując wpływ realizacji ustaleń projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu na osiągnięcie celów środowiskowych dla wspomnianej JCW nie przewiduje się wystąpienia negatywnego oddziaływania w tym zakresie. Należy natomiast podkreślić, że do projektu mpzp wprowadzono szereg zapisów, których docelowa realizacja sprzyjać będzie osiągnięciu wskazanych celów środowiskowych. Wśród nich wymienić należy przede wszystkim ustalenie: • zachowania wód powierzchniowych śródlądowych na terenie WS, • sposobu zagospodarowania wód opadowych i roztopowych dla poszczególnych terenów, • lokalizacji urządzeń podczyszczających wody roztopowe i opadowe przed odprowadzeniem do rzeki, • zaopatrzenia w wodę z sieci wodociągowej. Analizując opisane powyżej cele ochrony środowiska, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, określone na szczeblu międzynarodowym, krajowym i lokalnym, należy uznać, że poprzez wprowadzenie odpowiednich zapisów zostały one uwzględnione w projekcie planu w sposób właściwy. 6. 6.1. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO Oddziaływanie na powierzchnię ziemi Występowanie zjawisk wpływających na kształtowanie powierzchni ziemi oraz lokalnych warunków gruntowych związane jest nierozerwalnie z realizacją większości inwestycji budowlanych, drogowych, jak i infrastrukturalnych. W przypadku analizowanego projektu mpzp przewiduje się wystąpienie niekorzystnych oddziaływań na kształtowanie powierzchni ziemi i warunków gruntowych o zróżnicowanym charakterze i zasięgu. Analizując prognozowany wpływ realizacji nowych inwestycji budowlanych na kształtowanie powierzchni ziemi i warunków gruntowych należy zwrócić szczególną uwagę na charakterystykę występujących tu gruntów, a także intensywność przekształceń, jakim tereny te podlegały na przestrzeni wieków. Zwiększenie udziału terenów zabudowanych w południowej części omawianego obszaru, uzupełnienie zabudowy istniejącej, a także realizacja projektowanego fragmentu I ramy komunikacyjnej, związana będzie z wystąpieniem niekorzystnych zjawisk o znacznie mniejszej intensywności niż przeprowadzone niegdyś na tych terenach działania związane m.in. z przełożeniem i uregulowaniem koryta rzeki, zniwelowaniem różnicy wysokości w obrębie obecnie funkcjonujących tarasów zalewowych (wzdłuż Kanału Ulgi i Cybiny), przebudową i likwidacją obiektów hydrotechnicznych, a także uformowaniem wałów przeciwpowodziowych. Realizacja projektowanych inwestycji skutkować będzie wystąpieniem niekorzystnych oddziaływań o znacznie mniejszej skali i zakresie, a ich lokalizacja nie spowoduje tak diametralnych zmian w ukształtowaniu powierzchni terenu oraz warunkach gruntowych w granicach całego analizowanego obszaru. Zgodnie z ustaleniami omawianego projektu mpzp, istotne zmiany w zakresie dotychczasowego sposobu zagospodarowania i użytkowania dotyczyć będą m.in. terenów położonych między ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, a skarpą doliny Cybiny, a także terenów położonych w północnej części obszaru – wzdłuż istniejącej linii kolejowej Warszawa – Kunowice. W przypadku terenów obecnie zabudowanych, obejmujących historyczną zabudowę Śródki, nie przewiduje się wprowadzenia znaczących zmian w dotychczasowym sposobie zagospodarowania i użytkowania (projekt planu uwzględnia charakter i parametry istniejącej zabudowy, przewidując uzupełnienie i domknięcie istniejących kwartałów), w związku z czym, skala ewentualnych oddziaływań na powierzchnię ziemi oraz grunty będzie w tym przypadku nieporównywalnie mniejsza. Realizacji inwestycji oddziałujących w sposób negatywny na powierzchnię ziemi i lokalne warunki gruntowe nie przewiduje się natomiast w przypadku terenów położonych w zasięgu obszaru zagrożonego powodzią (wyjątek stanowi realizacja projektowanego mostu). Niemniej, realizacja części zapisów analizowanego projektu mpzp, wskazujących na lokalizację nowych inwestycji budowlanych, komunikacyjnych i infrastrukturalnych, wymagać będzie dokonania lokalnych zmian w dotychczasowym ukształtowaniu powierzchni ziemi oraz właściwościach podłoża. Realizacja nowej zabudowy mieszkaniowej i usługowej wymaga przeprowadzenia szeregu działań, związanych m.in. z wyrównaniem powierzchni, deniwelacją, wykonaniem wykopów (fundamenty 40 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU budynków), przemieszczeniem znacznych ilości mas ziemnych, wprowadzeniem do profilu glebowego elementów konstrukcyjnych budynków i innych obiektów budowlanych, a także różnego rodzaju materiałów, wpływających na zmianę dotychczasowych właściwości podłoża (m.in. jego przepuszczalności oraz właściwości plastycznych). Do najbardziej niekorzystnych zjawisk, jakie pojawią się w wyniku wprowadzanych zmian, należy zaliczyć trwałe uszczelnienie powierzchni ziemi oraz usunięcie wierzchniej warstwy gleby w obrębie terenów przeznaczonych bezpośrednio pod posadowienie projektowanych budynków. Z uwagi na głębokość zmian w profilu glebowym, skala niekorzystnych oddziaływań będzie znacznie większa w przypadku realizacji kondygnacji podziemnych (dopuszczonych na terenach MW/U i U). W przypadku poszerzenia zasięgu terenów wskazanych pod zabudowę, niekorzystne oddziaływania wystąpią również na terenach sąsiednich, wykorzystywanych na etapie prowadzenia prac budowlanych (dojazd, składowanie materiałów). Ze względu na ich ograniczony czas trwania oraz odwracalny charakter, nie będą one jednak wpływały na modyfikację warunków gruntowych i ukształtowania powierzchni w granicach całego obszaru projektu mpzp. Do inwestycji, których realizacja wpłynie w sposób znaczący na lokalne ukształtowanie powierzchni ziemi oraz warunki gruntowe, należy również projektowana droga klasy głównej (KD-G), stanowiąca fragment I ramy komunikacyjnej. Zrealizowanie tak dużego zamierzenia inwestycyjnego związane będzie niewątpliwie z koniecznością dokonania istotnych zmian w zakresie warunków gruntowych i ukształtowania terenu. Zakłada się, że konieczne będzie przeprowadzenie głębokich wykopów, przemieszczenie znacznych ilości mas ziemnych, jak również wprowadzenie materiałów zmieniających przepuszczalność i stabilność podłoża. Przewiduje się zatem, że grunty na terenach wskazanych pod lokalizację nowej drogi zostaną w sposób trwały pozbawione dotychczasowych właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych. Do inwestycji związanych z najbardziej znaczącym wpływem na lokalne kształtowanie powierzchni ziemi i warunków gruntowych należeć będzie niewątpliwie budowa nowego mostu drogowego w ciągu projektowanej drogi, oznaczonej symbolem KD-G. Wskazany w projekcie planu korytarz budowy przeprawy mostowej (poniżej istniejącej linii kolejowej) przebiega przed tereny dotąd niezagospodarowane, porośnięte spontanicznie pojawiającą się roślinnością (występującą na brzegach i skarpach Kanału Ulgi). Realizacja tego rodzaju obiektu inżynierskiego związana będzie m.in. z koniecznością naruszenia powierzchni terenu (prace ziemne przy wykonaniu fundamentów i podpór), wprowadzeniem elementów konstrukcyjnych oraz odpowiednim zagęszczeniem i wyprofilowaniem podłoża. Wystąpienie oddziaływań o niekorzystnym charakterze prognozowane jest również w przypadku realizacji inwestycji polegającej na rozbudowie istniejącej linii kolejowej WarszawaKunowice (lokalizacja nowych torów po południowej stronie istniejącej linii), jednakże z uwagi na odmienny charakter koniecznych do przeprowadzenia prac (wykonanie nasypów kolejowych, brak konieczności trwałego uszczelnienia powierzchni ziemi), skala tych oddziaływań może być nieco mniejsza. W przypadku pozostałych dróg, wskazanych w omawianym projekcie mpzp, nie przewiduje się wystąpienia zjawisk negatywnie wpływających na ukształtowanie powierzchni i warunki gruntowe. Sytuacja ta wynika z wyznaczenia większości dróg po śladzie funkcjonujących obecnie ulic. Ewentualne prace, związane z ich modernizacją i rozbudową, nie powinny wpływać w sposób istotny na lokalne warunki gruntowe i ukształtowanie terenu. Zmiany w ukształtowaniu terenu oraz właściwościach fizycznych i chemicznych podłoża wystąpić mogą również w przypadku przeprowadzenia dopuszczonych w planie robót budowlanych w zakresie sieci infrastruktury technicznej (wodociągowej, kanalizacyjnej, elektroenergetycznej, gazowej, ciepłowniczej, telekomunikacyjnej). Prowadzenie tego rodzaju inwestycji skutkować może powstaniem lokalnych przekształceń powierzchni ziemi i warunków gruntowych, wynikających z konieczności dokonania wykopów, a także przemieszczenia lub wprowadzania nowych elementów sieci infrastruktury. Umieszczenie pod powierzchnią terenu nowych, trwałych elementów, powodować może także oddziaływania o długoterminowym charakterze, związane z umieszczeniem elementów ograniczających przepuszczalność czy też naruszających dotychczasową strukturę gruntu. Niemniej, przewiduje się, że z uwagi na dotychczasowy stopień przekształcenia poszczególnych terenów oraz obecność licznych elementów sieci infrastruktury technicznej, zjawisko to nie będzie odgrywało znaczącej roli w kształtowaniu powierzchni ziemi oraz zmianie warunków gruntowych w granicach całego analizowanego obszaru. Z uwagi na prawdopodobieństwo wystąpienia opisanych powyżej oddziaływań, związanych ze zmianą sposobu zagospodarowania i użytkowania części terenów, do projektu mpzp obszaru „Śródka” w Poznaniu wprowadzono zapisy, których pełna i docelowa realizacja pozwoli zminimalizować i ograniczyć skalę i intensywność zjawisk, pojawiających się w wyniku realizacji projektowanych inwestycji. 41 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU Z punktu widzenia ochrony powierzchni ziemi i warunków gruntowych najbardziej korzystnym zapisem projektu mpzp jest ograniczenie możliwości wprowadzenia znaczących zmian w dotychczasowym sposobie zagospodarowania i użytkowania terenów 1-2ZO/ZZ, obejmujących terasy zalewowe Kanału Ulgi oraz Cybiny. Uniemożliwienie lokalizacji na tych terenach stanowisk postojowych dla pojazdów samochodowych oraz stacji transformatorowych pozwoli na ograniczenie ryzyka pojawienia się zmian w dotychczasowych właściwościach tutejszych gruntów i zapobiegnie możliwości znaczących przekształceń powierzchni ziemi. Funkcje, których lokalizacja prawdopodobnie nie będzie związana z wystąpieniem istotnych, negatywnych oddziaływań na powierzchnię i warunki gruntowe, wskazano również dla terenów oznaczonych symbolami ZI, ZP/IT oraz US. W przypadku terenu ZI wprowadzono wymóg zagospodarowania zielenią urządzoną nie mniej niż 50% powierzchni działki budowlanej. Identyczny minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej został ustalony dla terenu ZP/IT, dla którego dopuszcza się jedynie lokalizację stacji transformatorowych wolno stojących małogabarytowych (o określonej powierzchni zabudowy i wysokości). Określenie takiego sposobu zagospodarowania i użytkowania terenów pozwala założyć, że tereny te nie będą narażone na oddziaływania związane ze znaczącym przekształceniem powierzchni ziemi, wynikającym z realizacji nowych inwestycji budowlanych. Czynnikiem wpływającym korzystnie na utrzymanie dotychczasowych warunków gruntowych będzie w tym przypadku utrzymanie dużego udziału powierzchni zagospodarowanych zielenią oraz ograniczenie możliwości trwałego uszczelniania powierzchni. Z uwagi na powyższe, pozytywnie ocenić należy także zapisy odnoszące się do terenu US, obejmującego istniejące obecnie boisko sportowe oraz towarzyszące mu budynki. Zapisy projektu mpzp wymagają utrzymania znaczącego udziału powierzchni biologicznie czynnej (minimum 70% powierzchni działki budowlanej, z dopuszczeniem zastosowania sztucznej nawierzchni przepuszczalnej) oraz ograniczają możliwość istotnego zwiększenia udziału zabudowy (nie więcej niż 5% powierzchni działki budowlanej). W celu ograniczenia skali występowania negatywnych oddziaływań na ukształtowanie powierzchni ziemi i warunki gruntowe, jakie mogą nastąpić w konsekwencji realizacji dopuszczonych w projekcie planu zamierzeń inwestycyjnych, dla wszystkich terenów wskazanych pod zabudowę wprowadzono zapisy ustalające jej maksymalną powierzchnię. Powierzchnia ta, w zależności od przeznaczenia terenu, funkcji projektowanej zabudowy i istniejącego zagospodarowania, wynosi od 20 do 100% (dla działek narożnikowych na terenach 1-8MW/U) powierzchni działki budowlanej. W celu ograniczenia ryzyka pojawienia się w obrębie większości terenów zbyt intensywnej zabudowy, ustalono także minimalną powierzchnię działek budowlanych oraz minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej, jaki musi zostać utrzymany w granicach działek budowlanych (od 5 do 70%). W tym miejscu należy również podkreślić, iż przewidziany w projekcie mpzp niewielki udział powierzchni biologicznie czynnej w obrębie terenów 1-8MW/U wynika z charakteru, funkcji oraz historycznej i kulturowej wartości obecnej zabudowy. Generalnie jednak, wprowadzone do projektu mpzp zapisy określające sposób kształtowania zabudowy, pozwolą na ograniczenie możliwości drastycznego zmniejszenia udziału powierzchni biologicznie czynnej w obrębie poszczególnych terenów, umożliwiając tym samym zmniejszenie skali przekształceń powierzchni ziemi oraz utrzymanie charakteru przeważającego na omawianym obszarze sposobu zagospodarowania i użytkowania terenów. Oddziaływania na powierzchnię ziemi związane będą również w sposób pośredni ze zwiększeniem ilości odpadów generowanych na terenach projektowanej zabudowy, której lokalizację przewidziano zgodnie z zapisami projektu planu. W projekcie nie znalazły się natomiast zapisy odnoszące się w sposób bezpośredni do sposobu prowadzenia gospodarki odpadami na obszarze opracowania. Zasady gospodarowania odpadami szczegółowo określają przepisy odrębne, w tym ustawa o odpadach, ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz akty wykonawcze do tych ustaw, w tym. m.in. Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta Poznania53 i Regulamin utrzymania czystości i porządku w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi na obszarze gmin wchodzących w skład Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej”54. Stąd w przedmiotowym projekcie planu brak jest ustaleń odnoszących się w sposób szczegółowy do zagadnień związanych z gospodarką odpadami. Istotne jest natomiast wprowadzenie do projektu mpzp ustaleń zapewniających możliwość prawidłowego prowadzenia gospodarki odpadami 53 54 Uchwała Nr LVIII/780A/2009 Rady Miasta Poznania w sprawie przyjęcia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Poznania Uchwała Nr VI/30/2013 Zgromadzenia Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej” z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie przyjęcia regulaminu utrzymania czystości i porządku w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi na obszarze gmin wchodzących w skład Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej” 42 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU w granicach poszczególnych terenów, m.in. poprzez zapewnienie dostępu działek budowlanych, czy też określenie parametrów kształtowania zabudowy, umożliwiających wyznaczenie na każdej działce budowlanej miejsc na pojemniki służące do czasowego gromadzenia odpadów. W tym miejscu należy zaznaczyć, że prowadzenie gospodarki odpadami we właściwy sposób pozwoli na ograniczenie możliwości zanieczyszczenia podłoża gruntowego (w tym również zasobów wód podziemnych) substancjami niebezpiecznymi, przedostającymi się do gruntu na skutek niewłaściwego składowania odpadów. Reasumując, zaproponowany w projekcie mpzp sposób zagospodarowania i użytkowania jest w znaczniej mierze zgodny z aktualnym sposobem zainwestowania dużej części terenów położonych w zasięgu granic opracowania. Zakłada się zatem, że w przypadku większości terenów skala negatywnych oddziaływań na powierzchnię ziemi i warunki gruntowe będzie stosunkowo niewielka. W największym stopniu zjawiska te dotyczyć będą terenów przeznaczonych pod lokalizację nowej zabudowy oraz elementów układu komunikacyjnego, jednakże przestrzeganie ustaleń wprowadzających ograniczenia w zakresie powierzchni i charakteru projektowanych inwestycji budowlanych oraz wymagających zachowania odpowiedniego udziału powierzchni niezabudowanych i biologicznie czynnych, pozwoli ograniczyć skalę tego zjawiska. 6.2. Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne Ze względu na specyficzne położenie przedmiotowego obszaru, a także występowanie w jego granicach wód powierzchniowych, minimalizacja niekorzystnych oddziaływań na jakość i zasoby wód powierzchniowych oraz podziemnych należy do jednych z najbardziej istotnych zadań projektu mpzp (w zakresie ochrony środowiska). Obecność wód powierzchniowych oraz terenów zalewowych wymusiła jednocześnie wprowadzenie odpowiednich zapisów i rozwiązań w zakresie zapewnienia właściwej ochrony przeciwpowodziowej. Zapewnienie możliwie maksymalnej ochrony przed negatywnymi oddziaływaniami na kształtowanie zasobów i jakości wód podziemnych oraz powierzchniowych jest konieczne z uwagi na ryzyko wystąpienia niekorzystnych oddziaływań, związanych z realizacją na obszarze planu nowej zabudowy oraz nowych (niezwykle istotnych) elementów układu komunikacyjnego. Prowadzenie prac budowlanych przy realizacji powyższych zamierzeń inwestycyjnych niewątpliwie wymaga ingerencji w powierzchnię ziemi i warunki gruntowe, a co za tym idzie, oddziałuje również na kształtowanie lokalnych warunków wodnych. Niekorzystne zjawiska powiązane są zazwyczaj ze zwiększeniem udziału powierzchni trwale uszczelnionych, ograniczających swobodną infiltrację wód opadowych i roztopowych do gruntu oraz przyspieszeniem tempa spływu powierzchniowego. Lokalizacja zabudowy bez uwzględnienia lokalnych warunków gruntowo-wodnych może w konsekwencji doprowadzić do obniżenia poziomu zalegania wód podziemnych oraz zaburzenia ich dotychczasowego przepływu (szczególnie w przypadku realizacji kondygnacji podziemnych), wpływając negatywnie również na kształtowanie zasobów wód powierzchniowych. Powiększanie powierzchni zabudowanych związane jest także z pojawieniem się nowych obiektów, stanowiących punktowe źródła emisji ścieków. Niewłaściwy sposób gromadzenia i odprowadzania ścieków doprowadzić może w konsekwencji do skażenia gruntów oraz zanieczyszczenia zasobów wód podziemnych i powierzchniowych substancjami niebezpiecznymi dla środowiska, w tym substancjami biogennymi. W tym miejscu należy jednak zaznaczyć, iż ryzyko wystąpienia tego rodzaju oddziaływań jest w przypadku analizowanego obszaru stosunkowo niewielkie, gdyż funkcjonująca obecnie zabudowa posiada dostęp do sieci infrastruktury technicznej, w tym sieci kanalizacji sanitarnej lub ogólnospławnej, częściowo również kanalizacji deszczowej. W przypadku nieodpowiedniego zabezpieczenia powierzchni wykorzystywanych na etapie realizacji poszczególnych obiektów lub też niewłaściwego sposób postepowania ze ściekami oraz materiałami budowlanymi, do lokalnego zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego może dojść natomiast na etapie realizacji projektowanej zabudowy oraz elementów układu komunikacyjnego. Aby ograniczyć lub wyeliminować opisane powyżej niekorzystne oddziaływania na wody powierzchniowe i podziemne, wynikające z realizacji na przedmiotowym obszarze projektowanych inwestycji, konieczne było wprowadzenie do projektu mpzp zapisów odnoszących się w sposób kompleksowy do zagadnień związanych z ochroną wód powierzchniowych i podziemnych. Najbardziej istotne dla zachowania lokalnych zasobów wód powierzchniowych są ustalenia projektu planu odnoszące się bezpośrednio do występujących na tych terenach wód powierzchniowych – Kanału Ulgi oraz ujściowego odcinka rzeki Cybiny. Projekt wskazuje te tereny jako teren wód powierzchniowych śródlądowych WS, dla którego ustala się zachowanie wód powierzchniowych 43 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU śródlądowych, z dopuszczeniem lokalizacji budowli hydrotechnicznych oraz sieci infrastruktury technicznej. Ze względu na szczególne uwarunkowania lokalne, wynikające z obecności wód powierzchniowych oraz terenów zalewowych, do projektu mpzp wprowadzono także zapisy ustalające granice obszarów szczególnego zagrożenia powodzią55, granicę obszaru, dla którego prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest niskie i wynosi raz na 500 lat oraz granicę obszaru obejmującego tereny narażone na zalanie w przypadku zniszczenia lub uszkodzenia wału przeciwpowodziowego. Ustalono jednocześnie uwzględnienie w zagospodarowaniu ograniczeń wynikających z obszaru szczególnego zagrożenia powodzią, w szczególności lokalizację elementów zagospodarowania dopuszczonych w ustaleniach planu na tym obszarze, pod warunkiem, że nie utrudni to ochrony przed powodzią. Zapisy projektu mpzp zapewniają jednocześnie dostęp do wód powierzchniowych na potrzeby wykonywania robót konserwacyjnych i hydrotechnicznych oraz wymagają zachowania wałów powodziowych (na terenach 9MW/U, 4U, US, ZO/ZZ, 1KD-L, 7KD-Dxs, KD-Dxr i 1-2kk), z dopuszczeniem ich przebudowy. Z uwagi na konieczność zapewnienia możliwości sprawnego prowadzenia gospodarki wodnej na obszarze opracowania, w projekcie mpzp dopuszczono lokalizację budowli hydrotechnicznych oraz zbiornika retencyjnego dla wód opadowych i roztopowych (na terenach ZO/ZZ) oraz ustalono zachowanie przepustu dla rzeki Cybiny (na terenie 1KD-GP), z dopuszczeniem jego przebudowy i rozbudowy. Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia negatywnych oddziaływań, wynikających z rozwoju terenów zabudowy oraz lokalizacji nowych elementów układu komunikacyjnego, konieczne było również wprowadzenie do projektu mpzp szczegółowych ustaleń m.in. sposobu zagospodarowania wód opadowych i roztopowych, czy też możliwości trwałego uszczelnienia powierzchni w obrębie poszczególnych terenów wskazanych pod zabudowę. Zminimalizowaniu zagrożeń związanych z istotnym ograniczeniem zasilania zasobów wód podziemnych służyć będzie natomiast realizacja zapisów odnoszących się do intensywności i sposobu zagospodarowania poszczególnych terenów, a także sposobu zaopatrzenia w wodę pitną. Określenie docelowego sposobu zagospodarowania wód opadowych i roztopowych jest niezwykle istotne, gdyż podjęcie odpowiednich działań powala nie tylko ograniczyć ryzyko lokalnego obniżenia poziomu występowania wód podziemnych (wpływających jednocześnie na poziom wód powierzchniowych), ale również pozwala uniknąć zanieczyszczenia zasobów wód podziemnych szkodliwymi dla środowiska substancjami, przenikającymi do gruntu z zanieczyszczonych powierzchni. Z uwagi na powyższe, wśród najbardziej korzystnych – dla kształtowania lokalnych zasobów wód – zapisów, należy wskazać wprowadzenie dla terenów ZI, ZP/IT, 1-2ZO/ZZ i US zapisu ustalającego zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych na terenie. Zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych w granicach terenów, dla których ogranicza się możliwość zabudowy oraz ustala się konieczność zagospodarowania zielenią znacznych powierzchni, umożliwi zatrzymanie wód, spowolnienie tempa spływu do odbiornika oraz ich naturalne oczyszczenie m. in. poprzez spływ przez powierzchnie zadarnione. Odmienne rozwiązania wprowadzono w odniesieniu do terenów zabudowy oraz terenów komunikacyjnych o największym znaczeniu. Obecność powierzchni trwale uszczelnionych, narażonych na zanieczyszczenie, w sposób znaczący ogranicza możliwość zagospodarowania wód opadowych i roztopowych w granicach terenu w sposób nie zagrażający utrzymaniu jakości wód podziemnych. W przypadku terenów wskazanych w projekcie mpzp pod lokalizację zabudowy – 1-10MW/U, 1-5U, 1-5KD-GP, KD-G, 1-2KD-L, KDWpp i Kptz/U – wody opadowe i roztopowe muszą być odprowadzane do sieci kanalizacji deszczowej lub ogólnospławnej. Brak dopuszczenia możliwości ich zagospodarowania na terenie działki budowlanej wynika ze znacznej powierzchni zabudowy (sięgającej w niektórych przypadkach 100% powierzchni działki budowlanej) oraz niewielkiego udziału powierzchni biologicznie czynnej, umożliwiającej swobodną infiltrację wód. Dla terenów dróg publicznych, oznaczonych symbolami 1-5KD-D, 1-7KD-Dxs, KD-Dxsp, KD-Dxr, drogi wewnętrznej KDW oraz terenów kolei 1-3kk, ustala się odprowadzenie wód opadowych i roztopowych do sieci kanalizacji deszczowej lub ogólnospławnej, z dopuszczeniem ich zagospodarowanie na terenie. Ewentualna możliwość zagospodarowania wód w granicach terenów komunikacyjnych może być rozwiązaniem korzystnym wyłącznie w przypadku dróg charakteryzujących się niewielkim natężeniem ruchu (minimalna ilość zanieczyszczeń generowanych w ich obszarze nie będzie stanowić zagrożenia dla utrzymania jakości lokalnych zasobów wód podziemnych). Odprowadzanie do kanalizacji deszczowej (lub ogólnospławnej) wód opadowych i roztopowych 55 dla których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest wysokie i wynosi raz na 10 lat oraz dla których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie i wynosi raz na 100 lat 44 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU spływających z terenów komunikacyjnych uznaje się za rozwiązanie najbardziej korzystne w przypadku większości dróg o nawierzchni bitumicznej, gdyż wody opadowe i roztopowe spływające z tych terenów charakteryzują się najczęściej zwiększonymi stężeniami substancji ropopochodnych, czy też obecnością zawiesin. Z tego też względu, dla terenów dróg 1-5KD-GP, KD-G, 1-2KD-L, KDWpp i Kptz/U ustalono konieczność odprowadzania wód opadowych i roztopowych do sieci kanalizacji deszczowej lub ogólnospławnej. Wśród zapisów, których przestrzeganie będzie miało bezpośredni wpływ na wyeliminowanie ryzyka zanieczyszczenia wód powierzchniowych, należy wymienić natomiast ustalenie lokalizacji urządzeń podczyszczających wody opadowe i roztopowe przed odprowadzeniem ich do rzeki. Generalnie, należy zauważyć, że wprowadzenie do projektu mpzp różnych rozwiązań w zakresie zagospodarowania wód opadowych i roztopowych ocenia się pozytywnie, przede wszystkim z uwagi na zróżnicowanie sposobu zagospodarowania i użytkowania poszczególnych terenów oraz występowanie różnic w lokalnych warunkach gruntowo-wodnych. Aby zapewnić możliwość odbioru znacznych ilości ścieków generowanych w obrębie zabudowy oraz wód opadowych i roztopowych, spływających z powierzchni obszaru objętego granicami projektu mpzp, wprowadzono zapisy ustalające zachowanie istniejących kolektorów ogólnospławnych, przebiegających przez tereny ZI, ZP/IT, 1-2KD-GP, 4KD-GP i 3kk oraz istniejących kolektorów deszczowych na terenach 1ZO/ZZ, 1-2KD-GP, 4KD-GP, KD-G, 2KD-L i KDWpp. Ponadto, zgodnie z zapisami projektu planu, ustala się zachowanie istniejącego zbiornika retencyjnego i przepompowni kanalizacji ogólnospławnej na terenie 7KD-Dxs oraz kanalizacji deszczowej na terenie KDWpp. Dla sprawnego prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej bardzo ważne jest jednocześnie ustalenie powiązanie sieci infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu do sieci. Jak wspomniano w pierwszej części rozdziału, dla kształtowania lokalnych zasobów wód podziemnych (i pośrednio wód powierzchniowych) istotne jest ograniczenie możliwości drastycznego zwiększenia udziału terenów o powierzchni trwale uszczelnionej (m.in. na skutek lokalizacji zabudowy). Aby zapobiec tego rodzaju sytuacjom, dla wszystkich terenów wskazanych pod zabudowę, wprowadzono zapisy w zakresie szczegółowych parametrów i wskaźników kształtowania zabudowy. Przede wszystkim określono maksymalną powierzchnię zabudowy, jaka może być lokalizowana w obrębie poszczególnych terenów (MW/U, U, US) oraz określono minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej, jaka musi zostać utrzymany w granicach działki budowlanej lub terenu. Możliwość wprowadzenia zabudowy o powierzchni równej 100% powierzchni działki została dopuszczona jedynie w pojedynczych przypadkach, obejmujących działki narożnikowe na terenach 1-8MW/U (tereny zabudowy śródmiejskiej). W większości przypadków, realizacja ustaleń projektu mpzp pozwoli jednak uniknąć sytuacji, w której na skutek znacznego zwiększenia udziału terenów trwale uszczelnionych, wystąpiłoby zjawisko znacznego ograniczenia stopnia zasilania wód podziemnych i powierzchniowych wodami opadowymi i roztopowymi, skutkującego obniżeniem poziomu występowania zwierciadła wód gruntowych. Z uwagi na obszar i charakter zlewni występujących na obszarze projektu mpzp wód powierzchniowych, nie przewiduje się natomiast wystąpienia zauważalnych zmian w zakresie wielkości przepływu oraz poziomu lustra wody. Wśród ustaleń projektu mpzp, których realizacja wpłynie korzystnie na utrzymanie dotychczasowego stopnia zasilania wód podziemnych na skutek infiltracji wód opadowych i roztopowych, wymienić należy również zapisy ustalające utrzymanie dużej części terenów zagospodarowanych obecnie zielenią. Ograniczenie możliwości lokalizacji obiektów na terenie ZP/IT oraz ustalenie konieczności zachowania dużego udziału powierzchni zagospodarowanej zielenią (minimum 70% na terenach 1-2ZO/ZZ i 50% na terenach ZP/IT oraz ZI), zapewni warunki swobodnego przenikania wód opadowych i roztopowych do głębszych warstw gruntu, a tym samym zasilania lokalnych zasobów wód podziemnych. W pewnym stopniu ochronie lokalnych zasobów wód podziemnych służyć będzie realizacja zapisu ustalającego zaopatrzenie w wodę pitną z sieci wodociągowej (dla wszystkich terenów w granicach projektu mpzp). Dostarczenie wody pitnej z miejskiej sieci wodociągowej wyeliminuje ryzyko eksploatacji zasobów wód podziemnych na skutek ewentualnego użytkowania indywidualnych studni ujmujących wody podziemne. Reasumując, ustalenia projektu mpzp przewidują możliwość wprowadzenia nowych inwestycji, których realizacja może przyczynić się do wystąpienia niekorzystnych oddziaływań na wody podziemne, zakłada się natomiast, że docelowa realizacja zapisów regulujących sposób zagospodarowania poszczególnych terenów oraz zasady prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej, pozwoli na zminimalizowanie skali niekorzystnych oddziaływań w możliwie maksymalnym stopniu. Charakter oraz zakres przyjętych rozwiązań pozwala również założyć, że realizacja nowych inwestycji 45 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU na obszarze projektu planu nie spowoduje wystąpienia negatywnych oddziaływań w odniesieniu do wód powierzchniowych w obrębie całej JCW. 6.3. Oddziaływanie na zasoby naturalne Z uwagi na brak stwierdzenia obecności w granicach analizowanego obszaru udokumentowanych i zarejestrowanych złóż zasobów mineralnych, jak również charakter ustaleń projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru „Śródka” w Poznaniu, nie przewiduje się wystąpienia oddziaływań wpływających negatywnie na kształtowanie zasobów naturalnych, wynikających z realizacji ustaleń przedmiotowego projektu planu. Jednocześnie należy podkreślić, iż do projektu mpzp wprowadzono zapis ustalający granice terenu i obszaru górniczego Swarzędz IGH-1. 6.4. Oddziaływanie na różnorodność biologiczną Rozpatrując potencjalny wpływ realizacji ustaleń projektu mpzp na kształtowanie różnorodności biologicznej, należy zwrócić uwagę przede wszystkim na dotychczasową bioróżnorodność, jaką charakteryzuje się obszar opracowania, a także proponowany sposób zagospodarowania terenów, mających najistotniejsze znaczenie z przyrodniczego punktu widzenia. W przypadku przedmiotowego obszaru, na kształtowanie lokalnej różnorodności biologicznej największy wpływ ma obecność niezabudowanych terenów zalewowych, położonych wzdłuż Kanału Ulgi oraz ujściowego odcinka rzeki Cybiny, jak również obecność samych cieków wodnych. W mniejszym stopniu na tutejszą różnorodność wpływa obecność terenów zieleni urządzonej, a także zieleni towarzyszącej istniejącej zabudowie mieszkaniowej i usługowej. Do najważniejszych zadań projektu mpzp należało więc wprowadzenie takich zapisów, których realizacja pozwoliłaby w sposób maksymalny ograniczyć ryzyko dokonania znacznych ingerencji w dotychczasowy sposób zagospodarowania i użytkowania tych terenów. Biorąc pod uwagę powyższe, w przedmiotowym projekcie mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu uwzględniono konieczność utrzymania dotychczasowej funkcji terenów zieleni, obejmujących tereny zalewowe zlokalizowane wzdłuż Kanału Ulgi oraz w dolinie Cybiny. Zostały one określone w projekcie planu jako tereny zieleni otwartej (obszar zagrożony powodzią) i oznaczone na rysunku planu symbolami 1-2ZO/ZZ. Dla terenów tych wprowadzono zakaz lokalizacji stanowisk postojowych dla pojazdów samochodowych oraz stacji transformatorowych, a przede wszystkim ustalono wymóg zagospodarowania zielenią nie mniej niż 70% powierzchni terenu. Maksymalne ograniczenie możliwości poważnych ingerencji w granicach wspomnianych terenów pozwoli na utrzymanie występującej tu dotychczas roślinności oraz miejsc bytowania, żerowania i rozrodu przedstawicieli lokalnej fauny. Jest to szczególnie ważne w kontekście charakteru występującej tu dotychczas roślinności, w tym roślinności wysokiej, wpływającej niewątpliwie na zwiększenie różnorodności gatunkowej występujących tutaj zwierząt. Dla utrzymania różnorodności biologicznej w granicach obszaru opracowania bardzo istotne jest także wskazanie w projekcie mpzp zasięgu terenu wód powierzchniowych śródlądowych, oznaczonego na rysunku symbolem WS, obejmującego wody Kanału Ulgi oraz Cybiny. Przestrzeganie zapisu ustalającego zachowanie wód powierzchniowych śródlądowych (z uwzględnieniem pozostałych zapisów projektu mpzp) pozwoli utrzymać występujące tu siedliska wodne, nadwodne, a także związane z okresowym zalewaniem części terenów. Ewentualne istotne zmiany w warunkach siedliskowych tych terenów skutkowałyby w przyszłości zanikaniem siedlisk i populacji, związanych w sposób nierozerwalny z obecnością wód powierzchniowych. Analizując charakter ustaleń projektu mpzp przyjętych dla terenów zalewowych (oznaczonych jako 1-2ZO/ZZ) należy jednak wspomnieć o inwestycjach, jakie zostaną zrealizowane na obszarze projektu mpzp w związku z lokalizacją nowej drogi KD-G oraz ewentualnym poszerzeniem istniejącej linii kolejowej. W przypadku wspomnianych inwestycji konieczne będzie zrealizowanie nowej przeprawy mostowej w ciągu projektowanej ulicy KD-G oraz poszerzenie istniejącego mostu kolejowego. Działania te związane będą z istotną ingerencją w powierzchnię i warunki gruntowe w zasięgu części terenu 1ZO/ZZ (w północnej części analizowanego obszaru), co skutkować będzie również lokalnym zmniejszeniem powierzchni dostępnej dla roślin i zwierząt. Zniszczeniu ulegną fragmenty siedlisk występujących na terenach przeznaczonych bezpośrednio pod posadowienie elementów konstrukcyjnych mostów. Na stosunkowo niewielkim odcinku najprawdopodobniej zawężony zostanie również pas terenu (tarasu zalewowego) położony między Kanałem Ulgi, a fragmentem wału przeciwpowodziowego. Niemniej, analizując zasięg negatywnych oddziaływań, 46 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU jakie wystąpiły w przypadku realizacji istniejących już przepraw mostowych, można założyć, iż negatywne oddziaływania nie wpłyną na kształtowanie różnorodności biologicznej całego analizowanego obszaru oraz nie spowodują powstania barier przestrzennych, uniemożliwiających migrację zwierząt wzdłuż korytarza ekologicznego, jakim jest dolina Warty. Z wystąpieniem zjawisk wpływających w sposób niekorzystny na kształtowanie lokalnej różnorodności biologicznej związana będzie także realizacja ustaleń dotyczących wskazania nowych terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej lub usługowej. Analizując potencjalne skutki realizacji inwestycji dopuszczonych w granicach terenów wskazanych w projekcie planu pod zabudowę, przede wszystkim przewiduje się możliwość wystąpienia lokalnego uszczuplenia bioróżnorodności na skutek usunięcia pokrywy roślinnej, zniszczenia wierzchniej warstwy gleby oraz trwałego uszczelnienia części powierzchni na terenach przeznaczonych bezpośrednio pod lokalizację budynków oraz innych obiektów budowlanych. Najbardziej istotny wpływ lokalizacji zabudowy na kształtowanie lokalnej różnorodności biologicznej dotyczyć będzie terenów 9-10MW/U, obejmujących powierzchnie porośnięte obecnie spontanicznie pojawiającą się roślinnością niską, której towarzyszą stosunkowo duże skupiska drzew i krzewów. Zmiana sposobu zagospodarowania i użytkowania tych terenów z pewnością doprowadzi do uszczuplenia powierzchni biologicznie czynnej oraz zniszczenia występującej tu obecnie roślinności, stanowiącej atrakcyjne miejsce występowania licznych gatunków rodzimej fauny. Ze względu na znacznie mniejszy udział powierzchni dotąd niezabudowanych, a także obecność siedlisk typowych dla terenów antropogenicznie przekształconych, znacznie mniejszy wpływ na kształtowanie lokalnej bioróżnorodności będą miały inwestycje związane z uzupełnieniem istniejącej zabudowy, zlokalizowanej na obszarze położonym powyżej ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego (tereny oznaczone symbolami 1-8MW/U). W przypadku większości inwestycji związanych z budową, rozbudową i modernizacją sieci infrastruktury technicznej oraz elementów układu komunikacyjnego, niekorzystne oddziaływania na kształtowanie lokalnej różnorodności biologicznej będą miały charakter krótkotrwały i w dużym stopniu odwracalny (niewielki stopień uszczelnienia powierzchni terenu, infrastruktura podziemna). Zmian w lokalnej bioróżnorodności należy spodziewać się natomiast w przypadku realizacji, wspomnianej w pierwszej części rozdziału, drogi klasy głównej (KD-G) oraz rozbudowy istniejącej linii kolejowej (możliwa rozbudowa do czterech torów). Projektowane inwestycje wskazane zostały na terenach obecnie niezagospodarowanych, porośniętych zielenią, w tym liczną zielenią wysoką. Ich realizacja związana będzie zatem z koniecznością usunięcia istniejących zadrzewień i zakrzewień, a także trwałym uszczelnieniem powierzchni terenu, co z kolei skutkować będzie trwałym zmniejszeniem powierzchni dostępnych dla roślin i zwierząt. Pomimo, iż projektowane inwestycje stanowić będą przyczynę znacząco negatywnych oddziaływań na lokalną bioróżnorodność, nie przewiduje się jednak ich istotnego wpływu na kształtowanie różnorodności biologicznej w granicach całego obszaru projektu planu. Sytuacja ta wynika przede wszystkim ze stosunkowo niewielkiej różnorodności występujących tu siedlisk oraz obecności znaczących barier przestrzennych, ograniczających możliwość swobodnej migracji większych gatunków zwierząt. Ze względu na prawdopodobieństwo wystąpienia niekorzystnych oddziaływań na kształtowanie różnorodności biologicznej, wynikających z realizacji inwestycji przewidzianych w projekcie mpzp, konieczne było wprowadzenie rozwiązań, zmniejszających skalę strat, jakie mogą pojawić się w środowisku na skutek zmiany dotychczasowego sposobu zagospodarowania i użytkowania części terenów. Wśród takich ustaleń, należy przede wszystkim wskazać ograniczenie maksymalnej powierzchni zabudowy działek budowlanych (głównie w obrębie nowo wyznaczanych terenów zabudowy) oraz wyznaczenie minimalnych udziałów powierzchni biologicznie czynnej, jakie muszą zostać zachowane na terenach przeznaczonych pod zabudowę. Zgodnie z zapisami projektu, ustalono również nakaz zagospodarowania zielenią wszystkich powierzchni terenu wolnych od utwardzenia (na całym obszarze projektu mpzp, z uwzględnieniem wymogów i ograniczeń wynikających z lokalizacji przebiegu sieci infrastruktury technicznej), ochronę zieleni wysokiej (w przypadku kolizji z planowaną infrastrukturą lub zabudową wymóg jej przesadzenia lub wprowadzenia nowych nasadzeń na danym terenie), a także wprowadzenia zadrzewień w miejscach wskazanych na rysunku planu. Realizacja wspomnianych zapisów ograniczy możliwość całkowitego zabudowywania działek budowlanych w obrębie nowych terenów zabudowy oraz wymusi pozostawienie części powierzchni dostępnej dla przedstawicieli lokalnej flory i fauny. Podkreślenia wymaga również fakt, iż różnorodność biologiczna na terenach funkcjonującej obecnie zabudowy została ukształtowana przede wszystkim na skutek ich dotychczasowego sposobu zagospodarowania i użytkowania, a docelowe zwiększenie udziału powierzchni zabudowy nie powinno stanowić zagrożenia dla utrzymania różnorodności gatunkowej tutejszych przedstawicieli świata roślin i zwierząt. W przypadku większości terenów wskazanych pod zabudowę (1-8MW/U), straty 47 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU w istniejącej zieleni, stanowiącej miejsce występowania pospolitych gatunków zwierząt przystosowanych do życia w bezpośrednim sąsiedztwie człowieka, zostaną najprawdopodobniej zrekompensowane przez nowe nasadzenia roślin ozdobnych, wprowadzane po zakończeniu etapu realizacji poszczególnych (projektowanych) inwestycji. Aby ograniczyć negatywny wpływ na kształtowanie lokalnej bioróżnorodności, związany z lokalizacją zabudowy na terenach 9-10MW/U, dla terenów tych ustalono wyższy udział powierzchni biologicznie czynnej (nie mniej niż 25% powierzchni działki budowlanej, przy czym należy ją uwzględnić w każdym zamierzeniu budowlanym) oraz wskazano na konieczność wprowadzenia zadrzewień w miejscach wskazanych na rysunku planu. Działania te z pewnością nie pozwolą na utrzymanie występujących tu dotychczas siedlisk, niemniej umożliwią w przyszłości utrzymanie miejsc występowania pospolitych gatunków roślin i zwierząt, spotykanych licznie na terenach miejskiej zabudowy. Wśród rozwiązań wpływających korzystnie na utrzymanie lokalnej bioróżnorodności wskazać można także ustalenia projektu mpzp dotyczące terenów oznaczonych na rysunku symbolami US, ZI i ZP/IT. Uwzględnienie dotychczasowego sposobu użytkowania terenów o funkcji sportowej (US), wykluczającego możliwość wprowadzenia znacznej powierzchniowo zabudowy, a także wprowadzenie dla terenów ZI i ZP/IT zapisów wymagających zagospodarowania zielenią urządzoną nie mniej niż 50% powierzchni działki budowlanej, sprzyjać będzie utrzymaniu dotychczasowych miejsc występowania roślinności i zwierząt, reprezentujących gatunki typowe dla obszarów antropogenicznie przekształconych. Reasumując, ze względu dotychczasowy sposób zagospodarowania i użytkowania dużej części terenów zlokalizowanych w granicach projektu mpzp, a także zaproponowaną funkcję i sposób zagospodarowania terenów o największych walorach przyrodniczych (tereny ZO/ZZ, WS), nie przewiduje się wystąpienia oddziaływań wpływających w sposób znaczący na kształtowanie lokalnej różnorodności biologicznej. Część z przewidzianych w projekcie zamierzeń inwestycyjnych niewątpliwie stanowić będzie przyczynę wystąpienia niekorzystnych oddziaływań o lokalnym zasięgu, niemniej ich pojawienie się nie powinno doprowadzić w konsekwencji do uszczuplenia różnorodności gatunkowej występujących tu organizmów żywych. 6.5. Oddziaływanie na szatę roślinną Analizowany w prognozie projekt mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu przewiduje możliwość wprowadzenia nowego sposobu zagospodarowania i użytkowania części terenów położonych w zasięgu jego granic. Jak już wcześniej wspomniano, nowe inwestycje obejmować będą przede wszystkim lokalizację zabudowy na niezagospodarowanych dotąd terenach położonych w południowej części projektu mpzp, realizację projektowanego fragmentu I ramy komunikacyjnej i związanej z jej przebiegiem przeprawy mostowej, a także rozbudowę istniejącej linii kolejowej. W projekcie przewiduje się także uzupełnienie istniejących kwartałów zabudowy oraz domknięcie pierzei zabudowy, zlokalizowanej powyżej ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego. Zrealizowanie wspomnianych inwestycji związane będzie z wystąpieniem oddziaływań wpływających negatywnie na lokalną szatę roślinną. Skala i zasięg tych oddziaływań będą jednak zróżnicowane i zależne bezpośrednio od charakteru oraz lokalizacji konkretnej inwestycji. Oddziaływania, których bezpośrednią przyczyną będzie realizacja zabudowy na niezagospodarowanych dotąd terenach, związane będą przede wszystkim z usunięciem pokrywy roślinnej z powierzchni przeznaczonych bezpośrednio pod lokalizację budynków, a także zniszczeniem roślinności na terenach wykorzystywanych na etapie realizacji inwestycji (składowanie materiałów budowlanych itd.). Długofalowe oddziaływania o niekorzystnym charakterze związane będą również z ograniczeniem powierzchni potencjalnie dostępnych dla roślinności, wynikającym z trwałego uszczelnienia terenów (o powierzchni zazwyczaj odpowiadającej powierzchni zabudowy). Przewiduje się, że tego rodzaju oddziaływania w największym stopniu dotyczyć będą terenów oznaczonych na rysunku planu symbolami 9-10MW/U, obejmujących niezabudowane obecnie powierzchnie, porośnięte w znacznej mierze roślinnością wysoką oraz towarzyszącą jej roślinnością niską. W przypadku realizacji zabudowy stanowiącej uzupełnienie istniejących kwartałów (m.in. na terenach 5MW/U, 8MW/U) przewidywany, niekorzystny wpływ na szatę roślinną będzie znacznie mniejszy, a długofalowe skutki wprowadzenia na te tereny zabudowy najprawdopodobniej nie wpłyną na obniżenie walorów szaty roślinnej całego analizowanego obszaru. Sytuacja ta wynika przede wszystkim z charakteru występującej tu roślinności, obejmującej głównie gatunki adaptujące się do warunków typowych dla siedlisk antropogenicznie przekształconych. Wyjątek stanowi tu 48 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU realizacja nowej zabudowy w granicach terenu oznaczonego symbolem 2MW/U, w obrębie którego występują obecnie znaczne powierzchnie porośnięte zielenią, w tym zielenią wysoką. Istotnych, lokalnych zmian w szacie roślinnej spodziewać się należy w przypadku realizacji nowego elementu układu komunikacyjnego o dużym znaczeniu – drogi klasy głównej KD-G. Ze względu na znaczną powierzchnię projektowanej inwestycji (pas terenów wzdłuż istniejącej linii kolejowej), a także charakter koniecznych do przeprowadzenia prac, przewiduje się, że uszczuplenie powierzchni zajmowanej przez zieleń będzie w tym przypadku znaczące. Rosnące tu drzewa i krzewy, wraz z towarzyszącą im roślinnością niską (reprezentowaną przez pospolicie spotykane gatunki), zostaną usunięte z powierzchni przeznaczonych pod lokalizację poszczególnych elementów pasa drogowego, które docelowo zostaną trwale uszczelnione (zastosowanie nawierzchni bitumicznych itd.). Część z nich wymagać będzie usunięcia również w przypadku poszerzenia istniejącej linii kolejowej, przebiegającej wzdłuż północnej granicy obszaru opracowania. Czasowe i lokalne usunięcie pokrywy roślinnej nastąpi również w obrębie tymczasowych dróg umożliwiających dojazd na budowę oraz w miejscach przeznaczonych pod zaplecze techniczne. Zaznaczyć należy jednak, że część negatywnych oddziaływań będzie występować jedynie na etapie prac prowadzonych przy realizacji inwestycji i powinna ustąpić po ich zakończeniu. Niekorzystne oddziaływania na lokalną szatę roślinną wystąpią również w przypadku realizacji przeprawy mostowej w ciągu drogi KD-G oraz poszerzenia istniejącego mostu kolejowego (w związku z rozbudową linii kolejowej do czterech torów). W przypadku realizacji podpór lub poszerzenia istniejących nasypów, konieczne będzie usunięcie zieleni porastającej tereny zalewowe Kanału Ulgi, jak również część zieleni rosnącej w obrębie skarpy i wału przeciwpowodziowego. Z uwagi na brak szczegółowych informacji w zakresie projektu budowlanego wspomnianych obiektów oraz powierzchni jaką obiekty te zajmą, niezwykle trudno jest określić (na obecnym etapie projektowania) przybliżoną wielkość powierzchni, jaka zostanie trwale pozbawiona szaty roślinnej. Można jednak założyć, że z uwagi na ograniczony zasięg projektowanej inwestycji, oddziaływania te nie wpłyną na kształtowanie szaty roślinnej na całym obszarze projektu mpzp. Ze względu na prognozowane wystąpienie opisanych powyżej niekorzystnych oddziaływań, konieczne było wprowadzenie do projektu mpzp zapisów, których realizacja pozwoli w maksymalnie możliwy sposób ograniczyć skalę tego rodzaju zjawisk oraz pozwoli na utrzymanie roślinności porastającej najcenniejsze z przyrodniczego punktu widzenia tereny. Do najważniejszych ustaleń należy określenie docelowego sposobu zagospodarowania i użytkowania terenów położonych w bezpośrednim sąsiedztwie Kanału Ulgi oraz rzeki Cybiny, w obrębie których występują zbiorowiska roślinne o największej wartości przyrodniczej. Ustalenie dla tych terenów funkcji uwzględniającej dotychczasowy sposób zagospodarowania – tereny zieleni otwartej, obszar bezpośredniego zagrożenia powodzią (1-2ZO/ZZ) – oraz wprowadzenie zakazu stanowisk postojowych dla pojazdów samochodowych i stacji transformatorowych, w sposób istotny ograniczy ryzyko zniszczenia tutejszej szaty roślinnej. Ze względu na wartość przyrodniczą terenów ZO/ZZ, a także konieczność zapewnienia ochrony przed powodzią, na terenach tych zrealizowane zostaną nieliczne inwestycje, których oddziaływanie będzie miało niekorzystny wpływ na tutejszą florę (budowa przeprawy mostowej, dopuszczenie przebudowy wału przeciwpowodziowego, dopuszczenie lokalizacji budowli hydrotechnicznych itd.). Przewiduje się jednak, że zasięg koniecznych do przeprowadzenia prac nie wpłynie na zachowanie najcenniejszych elementów lokalnej szaty roślinnej, obejmujących m.in. fragment lasu łęgowego w dolinie Cybiny (poniżej ul. Jana Pawła II). Czynnikiem minimalizującym ryzyko zniszczenia występującej tu zieleni będzie także przestrzeganie zapisu ustalającego zagospodarowanie nie mniej niż 70% powierzchni terenu zielenią. Ograniczenie możliwości wprowadzenia istotnych zmian dotyczy także terenu wód śródlądowych WS (obejmującego fragment Kanału Ulgi oraz ujściowy odcinek Cybiny), stanowiącego miejsce występowania kilku gatunków roślin wodnych. Zawężenie zakresu możliwych do realizacji inwestycji ograniczy w tym przypadku ryzyko uszczuplenia lokalnej flory na skutek zmian warunków siedliskowych, zagrażających utrzymaniu różnorodności gatunkowej występujących tu roślin. Dla kształtowania lokalnej szaty roślinnej istotne było również wprowadzenie odpowiednich zapisów odnoszących się do terenów wskazanych pod zabudowę. W przypadku braku wprowadzenia szczegółowych ustaleń odnoszących się do sposobu kształtowania zieleni w obrębie istniejącej i projektowanej zabudowy (o charakterze śródmiejskim) mogłoby dojść do całkowitego uszczelnienia powierzchni w obrębie działek budowlanych oraz wyeliminowania niewielkich skupisk zieleni towarzyszącej zabudowie. Aby zminimalizować skalę negatywnych zmian związanych z poszerzeniem zabudowy, w projekcie mpzp ustalono minimalne udziały powierzchni biologicznie czynnej, jakie muszą być zachowane w obrębie poszczególnych terenów MW/U i U. Ich wielkość waha się w zależności od terenu od 5 do 25% powierzchni działki budowlanej. Wyjątek stanowią narożnikowe 49 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU działki budowlane na terenach 1-8MW/U, dla których dopuszcza się całkowitą zabudowę działki. Niemniej, przestrzeganie ustaleń dotyczących minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnej, w powiązaniu z wprowadzonymi dla całego obszaru projektu mpzp zapisami ustalającymi nakaz zagospodarowania zielenią wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia oraz ochronę zieleni wysokiej (w przypadku kolizji z planowaną infrastrukturą lub zabudową wymóg jej przesadzenia lub wprowadzenia nowych nasadzeń na danym terenie), pozwoli ograniczyć skalę niekorzystnych oddziaływań na kształtowanie lokalnej szaty roślinnej. Szczególnie ważne jest wprowadzenie bardziej restrykcyjnych ustaleń odnoszących się dla nowoprojektowanych terenów zabudowy 9-10MW/U, obejmujących tereny porośnięte obecnie spontanicznie pojawiającą się roślinnością. Ustalenie maksymalnej powierzchni zabudowy na poziomie nie przekraczającym 50% powierzchni działki budowlanej oraz minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnej, wynoszącego nie mniej niż 25% powierzchni działki (przy czym należy ją uwzględnić w każdym zamierzeniu budowlanym), pozwoli na docelowe utrzymanie większych powierzchni zagospodarowanych zielenią. Niemniej, przewiduje się, że wprowadzana zieleń będzie miała odmienny charakter (wprowadzanie zieleni ozdobnej, stosowanej pospolicie na terenach zabudowy) i z uwagi na swój prawdopodobny skład gatunkowy, nie będzie stanowiła rekompensaty strat, jakie poniesione zostaną w przypadku lokalizacji nowej zabudowy. Należy również pamiętać, że realizacja na tym terenie inwestycji w sposób nie uwzględniający lokalnych warunków gruntowo-wodnych, a także powiązań z terenami o znacznie większej wartości przyrodniczej, położonymi w bezpośrednim sąsiedztwie, może skutkować wystąpieniem niekorzystnych oddziaływań na kształtowanie szaty roślinnej terenów sąsiednich. Szczegółowe wytyczne, dotyczące sposobu realizacji inwestycji budowlanych, a także rozwiązań minimalizujących niekorzystny wpływ na lokalne warunki siedliskowe, pozostają poza zakresem ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, niemniej konieczne będzie uwzględnienie – na etapie projektowania i realizacji poszczególnych zamierzeń budowlanych – specyficznych warunków siedliskowych, panujących na terenach sąsiadujących z projektowanymi obiektami. Podobna sytuacja dotyczyć będzie terenu Kptz/U (istniejący dworzec autobusowy), dla którego przewidziano w projekcie mpzp możliwość zwiększenia udziału zabudowy do 50% powierzchni działki budowlanej, przy minimalnym udziale powierzchni biologicznie czynnej wynoszącym 25%. Nieco inny charakter mają ustalenia projektu mpzp wprowadzone dla terenu US, który z uwagi na specyficzną funkcję, charakteryzuje się niewielkim udziałem powierzchni trwale uszczelnionej. Aby zapobiec w przyszłości znaczącemu wzrostowi powierzchni zabudowy na tym terenie, w projekcie mpzp ustalono jej maksymalną powierzchnię (5% powierzchni działki, a w przypadku działki wydzielonej pod lokalizację wolno stojącej stacji transformatorowej – 30%) oraz określono minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej (nie mniej niż 70% powierzchni działki budowlanej). Należy jednak podkreślić, że w przypadku zastosowania sztucznej nawierzchni przepuszczalnej (dopuszczonej zapisami planu), ustalenie znacznego udziału powierzchni biologicznie czynnej nie będzie miało znaczenia dla kształtowania lokalnej szaty roślinnej. Tego rodzaju zapisy mają natomiast wpływ na kształtowanie zieleni w obrębie terenów ZP/IT oraz ZI, zlokalizowanych w północno-wschodniej i wschodniej części analizowanego obszaru. Przestrzeganie wymogów zagospodarowania zielenią znacznych powierzchni (50% powierzchni działki budowlanej), w połączeniu z realizacją pozostałych zapisów odnoszących się do kształtowania zieleni (w tym uzupełnienia zieleni wysokiej od strony terenu 4KD-GP), wpłyną na utrzymanie i uzupełnienie znacznych powierzchni porośniętych zielenią. Korzystnie należy również postrzegać pozostałe ustalenia projektu mpzp, odnoszące się do kształtowania zieleni w ujęciu lokalnym (odnoszące się do pojedynczych terenów zabudowy i komunikacji). Realizacja tych ustaleń nie będzie wpływała na kształtowanie charakteru szaty roślinnej całego omawianego obszaru, jednakże w ujęciu lokalnym, będzie pełniła niezwykle istotną rolę w zachowaniu niewielkich skupisk i elementów zieleni, zapobiegając całkowitemu wykluczeniu obecności zieleni na terenach intensywnie zabudowanych. Wśród tego rodzaju rozwiązań należy wymienić ustalenie zachowania wskazanych na rysunku planu drzew na terenie 3U, dopuszczenie zachowania wskazanego na rysunku planu drzewa jako elementu wnętrza urbanistycznego na terenie 2MW/U, wprowadzenie zadrzewień w miejscach wskazanych na rysunku planu na terenach 9-10MW/U, US, 1-2KD-L, a także dopuszczenie wprowadzenia zadrzewień na terenie 2KD-D. 50 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU 6.6. Oddziaływanie na zwierzęta Realizacja ustaleń omawianego w prognozie projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu skutkować będzie wystąpieniem oddziaływań na przedstawicieli lokalnej fauny o zróżnicowanym charakterze i zasięgu. Zjawiska o negatywnym charakterze pojawią się głównie w obrębie terenów, dla których projekt planu przewiduje wprowadzenie nowego sposobu zagospodarowania i użytkowania. Ich niekorzystny wpływ związany będzie przede wszystkim z uszczupleniem powierzchni biologicznie czynnej, usunięciem dotychczasowej pokrywy roślinnej w obrębie powierzchni przeznaczonych pod posadowienie budynków i realizację elementów układu komunikacyjnego, jak również (w pewnym stopniu) z ograniczeniem dostępności do bazy pokarmowej. Czasowy oraz ograniczony przestrzennie niekorzystny wpływ na organizmy żywe, w tym na zwierzęta, wystąpi także na etapie realizacji poszczególnych inwestycji, wymagających prowadzenia intensywnych prac budowlanych z wykorzystaniem ciężkiego sprzętu. Działania te wiązać się będą z generowaniem hałasu przez silniki pracujących maszyn oraz zniszczeniem pokrywy roślinnej w obrębie części terenu (tymczasowe drogi dojazdowe), co skutkować będzie czasowym wycofywaniem się z tych terenów poszczególnych gatunków zwierząt. Przewiduje się jednak, że niekorzystne oddziaływania ustąpią po zakończeniu prac budowlanych i nie będą wpływać w sposób długofalowy na kształtowanie charakteru lokalnej fauny. Do inwestycji, których realizacja związana będzie z najbardziej negatywnymi oddziaływaniami na kształtowanie zasobności tutejszej fauny, należy (podobnie jak w przypadku oddziaływań na szatę roślinną) realizacja projektowanej zabudowy na terenach 9-10MW/U w południowej części omawianego obszaru oraz budowa nowego elementu układu komunikacyjnego – fragmentu I ramy komunikacyjnej, drogi oznaczonej symbolem KD-G. W przypadku terenów 9-10MW/U negatywne skutki związane będą z usunięciem dotychczasowych siedlisk i miejsc żerowania występujących tu zwierząt i wprowadzeniem zabudowy o znacznej kubaturze, której najprawdopodobniej towarzyszyć będą powierzchnie zagospodarowane zielenią urządzoną. Prognozuje się, że działania te skutkować będą zanikaniem gatunków zwierząt przystosowanych do życia na terenach o znacznie mniej intensywnym zagospodarowaniu (zadrzewione, mało uczęszczane tereny położone w pobliżu rzeki) i wypieraniem ich przez gatunki przystosowane do życia w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowy. Przewiduje się, że największe zmiany w składzie gatunkowym dotyczyć będą lokalnej ornitofauny oraz bezkręgowców. W przypadku realizacji nowej, istotnej inwestycji drogowej (drogi KD-G) oraz związanej z jej funkcjonowaniem przeprawy mostowej (w zasięgu wskazanej na rysunku planu strefy lokalizacji mostu oznaczonej nr 2), zniszczeniu ulegnie roślinność porastająca tereny przeznaczone bezpośrednio pod lokalizację projektowanych inwestycji. W przypadku lokalizacji elementów pasa drogowego na terenie KD-G, zmiany obejmować będą konieczność trwałego uszczelnienia powierzchni porośniętych obecnie roślinnością (w tym drzewami i krzewami). Działania te doprowadzą zatem do trwałego uszczuplenia powierzchni życiowej występujących tu zwierząt oraz lokalnego ograniczenia dostępności do bazy pokarmowej. Realizacja drogi tej klasy (droga główna o dużym natężeniu ruchu) spowoduje ponadto pojawienie się nowej, bardzo istotnej bariery przestrzennej, ograniczającej możliwość swobodnej migracji zwierząt. Możliwość swobodnego przemieszczania się zwierząt w rejonie północnej części obszaru opracowania, jest już obecnie ograniczona ze względu na funkcjonowanie linii kolejowej relacji Warszawa – Kunowice, niemniej, przewidywany poziom natężenia ruchu kołowego na projektowanym terenie KD-G stanowić będzie znacznie większe zagrożenie dla migrujących zwierząt. Ze znacznie mniejszym uszczupleniem powierzchni dostępnej dla zwierząt wiązać się będzie natomiast planowana realizacja mostu drogowego w ciągu projektowanego fragmentu I ramy komunikacyjnej (KD-G), przecinającego tereny WS i 1ZO/ZZ. Budowa tego typu obiektu wymagać będzie zajęcia części porośniętych zielenią powierzchni, w obrębie których posadowione zostaną podpory oraz inne elementy mostu (o wielkości zależnej od przyjętych rozwiązań konstrukcyjnych i technologicznych). Poza ograniczeniem dostępności do siedlisk i miejsc żerowania występujących tu gatunków zwierząt, realizacja nowej przeprawy mostowej wiązać się może również z niewielkim ograniczeniem możliwości migracji poszczególnych gatunków wzdłuż Kanału Ulgi (pojawienie się nowej bariery przestrzennej). Dokładne określenie skutków realizacji tej inwestycji będzie jednak możliwe dopiero w przypadku uzyskania szczegółowych informacji określających charakterystykę oraz podstawowe parametry planowanego przedsięwzięcia. Skala i natężenie negatywnego oddziaływania zależeć będzie od rozwiązań przyjętych ostatecznie w projekcie konstrukcyjnym, niemniej, analizując możliwy maksymalny zasięg projektowanej inwestycji (zgodnie z ustaleniami projektu mpzp) można przypuszczać, że niekorzystne oddziaływania na kształtowanie różnorodności fauny będą miały w tym 51 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU przypadku charakter lokalny. Należy również zauważyć, że projektowany most drogowy, zlokalizowany będzie w bezpośrednim sąsiedztwie istniejącego obecnie mostu kolejowego (dla którego umożliwia się rozbudowę), co w pewnym stopniu powinno ograniczyć zasięg niekorzystnych oddziaływań. W przypadku realizacji pozostałych, przewidzianych w projekcie mpzp inwestycji, nie przewiduje się wystąpienia oddziaływań wpływających w sposób znacząco negatywny na kształtowanie różnorodności fauny. Zwiększenie intensywności zabudowy na terenach położonych powyżej ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego (głównie na skutek uzupełnienia zabudowy istniejącej), a także zwiększenie powierzchni i kubatury zabudowy w obrębie funkcjonującego dworca autobusowego (Kptz/U), najprawdopodobniej nie będzie stanowiło zagrożenia dla utrzymania różnorodności gatunkowej występujących tu zwierząt, reprezentowanych przez gatunki stosunkowo łatwo adaptujące się do warunków typowych dla terenów antropogenicznie przekształconych. Analizując prognozowany wpływ realizacji ustaleń projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu, w sposób szczególny podkreślić należy wagę zapisów odnoszących się do terenów o największej wartości przyrodniczej, stanowiących w dużym stopniu o różnorodności gatunkowej przedstawicieli fauny, występujących w granicach obszaru opracowania. Utrzymanie dotychczasowej funkcji i sposobu zagospodarowania terenu WS (Kanał Ulgi oraz ujściowy odcinek Cybiny), a także przylegających do wód powierzchniowych terenów porośniętych zielenią nieurządzoną 1-2ZO/ZZ, pozwoli na wyeliminowanie ryzyka zniszczenia najcenniejszych siedlisk, występujących w granicach projektu planu. Przestrzeganie zapisów ustalających zachowanie wód powierzchniowych (warunkujących obecność zwierząt związanych z siedliskami wodnymi i nadwodnymi) oraz zagospodarowanie nie mniej niż 70% powierzchni terenów ZO/ZZ zielenią, w połączeniu z ograniczeniem katalogu możliwych do zrealizowania na tych terenach inwestycji, pozwoli również na zachowanie ciągłości terenów zieleni współtworzących korytarze ekologiczne o znaczeniu lokalnym i krajowym. Sytuacji tej sprzyjać będzie jednocześnie przestrzeganie zakazu lokalizacji ogrodzeń, wprowadzonego dla terenów ZO/ZZ i WS (z wyjątkiem wynikających z potrzeb zapewnienia bezpieczeństwa) oraz terenów MW/U. Należy podkreślić, że zachowanie łączności między terenami o dużej wartości przyrodniczej jest niezwykle istotne w kontekście utrzymania różnorodności biologicznej, w tym różnorodności gatunkowej przedstawicieli tutejszej fauny. Utrzymaniu miejsc występowania gatunków zwierząt spotykanych pospolicie na terenach śródmiejskich, charakteryzujących się znacznym stopniem przekształcenia poszczególnych komponentów środowiska, sprzyjać będzie natomiast realizacja zapisów dotyczących sposobu zagospodarowania terenów ZP/IT, ZI i US, jak również realizacja szeregu ustaleń w zakresie sposobu kształtowania zabudowy oraz towarzyszącej jej zieleni na całym analizowanym obszarze. Opisane szerzej w poprzednim rozdziale zapisy projektu mpzp, ustalające zachowanie odpowiednich powierzchni biologicznie czynnej (m.in. na terenach MW/U i U), nakazujące zagospodarowanie zielenią wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia, wymagające ochrony zieleni wysokiej oraz określające miejsca, w obrębie których wymaga się wprowadzenia, uzupełnienia lub zachowania zadrzewień, w większości przypadków pozwolą na zminimalizowanie strat, poniesionych w wyniku wprowadzania nowych elementów zagospodarowania. Utrzymanie – w możliwie dużej ilości przypadków – istniejącej zieleni wysokiej (szczególnie w obrębie terenów intensywnej zabudowy), wprowadzanie i uzupełnianie zadrzewień w miejscach wskazanych na rysunku planu (m.in. na terenach 9-10MW/U, US), jak również zapewnienie obecności nawet stosunkowo niewielkich powierzchni biologicznie czynnych zagospodarowanych zielenią, sprzyjać będzie utrzymaniu występujących tu populacji pospolitych gatunków ptaków oraz licznych przedstawicieli bezkręgowców. Istotną rolę spełniać będą również elementy zieleni wprowadzane w granicach terenów komunikacyjnych. Reasumując, realizacja ustaleń omawianego w prognozie projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu, związana będzie z wystąpieniem niekorzystnych oddziaływań na przedstawicieli lokalnej fauny, jednakże ich skala oraz zasięg nie powinny wpłynąć na kształtowanie różnorodności gatunkowej całego analizowanego obszaru. Ograniczeniu niekorzystnych zmian w tym zakresie sprzyjać będzie również realizacja szeregu zapisów projektu mpzp dotyczących sposobu kształtowania zieleni w granicach poszczególnych terenów. 6.7. Oddziaływanie na ludzi Realizacja inwestycji przewidzianych w projekcie mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu skutkować będzie pojawieniem się czynników wpływających w zróżnicowany sposób na mieszkańców analizowanego obszaru. 52 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU Niekorzystne oddziaływania związane będą ze zjawiskami występującymi przede wszystkim na etapie realizacji poszczególnych inwestycji, obejmującymi m.in. czasowy i lokalny wzrost zapylenia (na skutek wykonywania prac ziemnych i budowlanych) oraz wzrost hałasu (związany z pracą sprzętu budowlanego oraz zwiększeniem natężenia ruchu ciężkich pojazdów na terenach inwestycyjnych). Należy jednak zauważyć, że zjawiska te będą miały charakter tymczasowy i odwracalny, a ich zasięg – w większości przypadków – ograniczał się będzie raczej do pojedynczych działek budowlanych i ich najbliższego sąsiedztwa. Po zakończeniu realizacji poszczególnych inwestycji oddziaływania te ustaną i nie będą przyczyną pojawiania się dyskomfortu w odczuciu mieszkańców terenów sąsiednich. Analiza ustaleń przedmiotowego projektu mpzp pozwala natomiast założyć, iż realizacja jego zapisów zasadniczo nie będzie związana z długofalowym, niekorzystnym oddziaływaniem na mieszkańców analizowanego obszaru, jak i obszarów bezpośrednio z nim sąsiadujących. Zwiększenie udziału powierzchni terenów wskazanych pod zabudowę, poprzez wyznaczenie nowych terenów zabudowy 9-10MW/U oraz umożliwienie uzupełnienia zabudowy funkcjonującej w obrębie terenów 1-8MW/U (powyżej ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego) nie powinno przyczynić się do pogorszenia komfortu życia mieszkańców tych terenów. Wśród czynników ograniczających ryzyko pogorszenia dotychczasowych warunków życia mieszkańców analizowanego obszaru (na skutek rozwoju zabudowy) wymienić należy przede wszystkim uniemożliwienie lokalizacji nowej zabudowy o funkcjach kolidujących z dominującą zabudową mieszkaniową wielorodzinną lub usługową. Bardzo istotne jest również określenie sposobu obsługi komunikacyjnej poszczególnych terenów, wskazanie wymogów parkingowych, jakie muszą zostać spełnione w odniesieniu do nowych i rozbudowywanych obiektów (na terenach MW/U, U, US oraz Kptz/U), a także zapewnienie utrzymania połączeń pieszych między poszczególnymi terenami, poprzez wskazanie stref pasaży, przejść i przejazdów bramowych. Realizacja ustaleń przedmiotowego projektu mpzp związana będzie również z wystąpieniem zjawisk mających korzystny wpływ na mieszkańców analizowanego obszaru. Docelowa realizacja zapisów projektu mpzp spowoduje uporządkowanie funkcji i sposobu zagospodarowania terenów znajdujących się w granicach obszaru opracowania, a przede wszystkim terenów istniejącej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i usługowej. Umożliwienie – w ramach uzupełnienia istniejącej zabudowy na terenach 1-8MW/U – lokalizacji nowych budynków, o charakterystyce nawiązującej do historycznej zabudowy Śródki, pozwoli na uzupełnienie pierzei zabudowy oraz likwidację substandardowych, parterowych obiektów (m.in. garaży i innych obiektów), co z kolei w sposób korzystny przyczyni się do podniesienia walorów przestrzeni w tej części miasta. Założyć można również, iż realizacja nowych budynków sprzyjać będzie zwiększeniu zainteresowania rewitalizacją części zaniedbanych kamienic. Podniesieniu komfortu życia mieszkańców Śródki sprzyjać będzie także szeroko pojęty rozwój funkcji usługowych, kulturalnych oraz turystycznych, który w połączeniu z działaniami dotyczącymi uporządkowania i przywrócenia walorów architektonicznych tutejszej zabudowy, przyczyni się najprawdopodobniej do przywrócenia prestiżu tej części miasta. Zwiększeniu komfortu mieszkańców terenów położonych w rejonie ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego w pewnym stopniu sprzyjać będzie także realizacja docelowych rozwiązań, dotyczących wytworzenia placu rynkowego na terenie KD-Dxsp (rynek Śródecki) oraz przede wszystkim zmniejszenia natężenia ruchu pojazdów samochodowych w obrębie ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, która zgodnie z ustaleniami projektu mpzp, ma mieć charakter drogi lokalnej po realizacji północnego odcinka I ramy komunikacyjnej miasta Poznania na terenie KD-G. Wytworzenie przyjaznej dla mieszkańców przestrzeni oraz zmniejszenie natężenia ruchu samochodowego w obrębie ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego z pewnością przyczyni się do poprawy komfortu zamieszkania w tym rejonie. Korzystnie należy oceniać również utrzymanie w projekcie mpzp istniejących terenów zieleni otwartej, położonych wzdłuż Kanału Ulgi i Cybiny (1-2ZO/ZZ), a także terenu sportu i rekreacji (US), zlokalizowanego w północnej części przedmiotowego obszaru. Odpowiednie zagospodarowanie tych terenów powinno sprzyjać w przyszłości zwiększeniu ich wykorzystania na cele zaspokojenia potrzeb indywidualnej rekreacji i sportu mieszkańców całego analizowanego obszaru. W celu zapewnienia wyższej jakości życia oraz bezpieczeństwa mieszkańców analizowanego obszaru, niezbędne było także podjęcie działań pozwalających na zachowanie i właściwą ochronę elementów środowiska przyrodniczego. Działania te są niezwykle ważne z punktu widzenia ochrony zdrowia mieszkańców miasta, gdyż rosnące zanieczyszczenie poszczególnych komponentów środowiska (zwłaszcza powietrza i klimatu akustycznego) pogarsza warunki życia, a długotrwałe narażenie na działanie szkodliwych substancji może być czynnikiem wpływającym na wzrost zachorowań i umieralności, na skutek wywoływanych chorób. W związku z powyższym, konieczne było 53 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU wprowadzanie takich ustaleń, których realizacja pozwoliłaby na zmniejszenie ryzyka zanieczyszczenia środowiska, a co za tym idzie pogorszenia jakości życia mieszkańców przedmiotowego terenu. Z uwagi na to, do analizowanego projektu planu wprowadzono zapisy dotyczące między innymi: • ochrony i kształtowania jakości powietrza atmosferycznego; • uregulowania zasad prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej; • ochrony i kształtowania zieleni; • zasad kształtowania komfortu akustycznego. Bezpośredni i korzystny wpływ na utrzymanie lub poprawę komfortu życia w obszarze przedmiotowego planu będzie miała realizacja zapisów w zakresie modernizacji, rozbudowy i budowy sieci infrastruktury technicznej, ustalających m.in. powiązanie sieci infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu do sieci. W projekcie mpzp znalazły się również zapisy dopuszczające prowadzenie robót budowlanych w zakresie sieci technicznej (w tym sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, elektroenergetycznej, gazowej, ciepłowniczej i telekomunikacyjnej) oraz w zakresie systemu monitoringu wizyjnego oraz systemu służb ratowniczych i bezpieczeństwa publicznego. Reasumując, realizacja inwestycji przewidzianych w projekcie mpzp może w pewnym stopniu niekorzystnie wpływać na mieszkańców analizowanego obszaru na etapie realizacji poszczególnych inwestycji, jednak docelowa i pełna realizacja wszystkich ustaleń projektu mpzp, przy jednoczesnym przestrzeganiu obowiązujących przepisów m.in. w zakresie ochrony środowiska, pozwoli na utrzymanie lub niekiedy podniesienie komfortu i jakości życia mieszkańców obszaru objętego projektem mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu. 6.8. Oddziaływanie na krajobraz W przypadku analizowanego projektu planu szczególnie istotne było wprowadzenie ustaleń umożliwiających zachowanie i wyeksponowanie dotychczasowych walorów krajobrazowych Śródki, wynikających z jej położenia w śródmiejskiej części miasta – w obrębie historycznego układu urbanistyczno-architektonicznego, obecności licznych, cennych kulturowo obiektów zabytkowych oraz obecności terenów cennych przyrodniczo, związanych z dolinami rzeki Warty i Cybiny. Istotne było również wprowadzenie rozwiązań, które pozwolą na poprawę zagospodarowania tych fragmentów Śródki, które obecnie charakteryzują się niską jakością przestrzeni. Realizacja wszystkich ustaleń mpzp dla obszaru „Śródka” spowoduje znaczące oddziaływania na krajobraz, zwłaszcza w jej niektórych fragmentach. Szczególne znaczenie będzie miała realizacja tych ustaleń, które umożliwią wprowadzenie nowych, istotnych przestrzennie inwestycji. Obejmować będą one przede wszystkim: • realizację nowej zabudowy śródmiejskiej na terenach położonych poniżej ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego (9-10MW/U, Kptz/U), • uzupełnienie istniejących kwartałów zabudowy na terenach położonych między ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego a ul. Gdańską (1-8MW/U) oraz z tym związane znaczące przekształcenia funkcjonalno-przestrzenne w obrębie ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego (1KD-L, KD-Dxsp), • realizację nowej drogi klasy głównej, stanowiącej fragment I ramy komunikacyjnej (KD-G) oraz nowej przeprawy mostowej w ciągu projektowanej drogi. Realizacja nowej zabudowy na terenach 9-10MW/U, położonych między ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego a wałem przeciwpowodziowym w dolinie Cybiny, wpłynie w sposób znaczący na kształtowanie krajobrazu w tej części obszaru opracowania. W miejscu obecnie niezabudowanych, porośniętych zielenią, powierzchni pojawią się obiekty o znacznej kubaturze, zmieniające diametralnie dotychczasową panoramę tych terenów, zwłaszcza z perspektywy mostu Mieszka I i ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego. Dodatkowo, projekt planu umożliwia lokalizację nowej zabudowy usługowej w bezpośrednim sąsiedztwie dworca autobusowego na terenie Kptz/U, co również przyczyni się do zmiany krajobrazu w południowej części Śródki. Zarówno na terenach 9-10MW/U, jak i na terenie Kptz/U w południowej części wyznaczono obowiązujące linie zabudowy, co pozwoli na domknięcie układu urbanistycznego Śródki od strony południowej. Przekształcenia funkcjonalno-przestrzenne prowadzone na terenach 9-10MW/U i Kptz/U przyczynią się do uporządkowanego i prawidłowego zagospodarowania południowej, dotąd chaotycznej części Śródki oraz, co szczególnie istotne, do domknięcia historycznego układu urbanistycznego Śródki od strony rzeki Cybiny. Pozytywnie na kształtowanie lokalnych walorów krajobrazowych wpłynie również uzupełnienie zabudowy na terenach 1-8MW/U, położonych pomiędzy ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego a ul. Gdańską. Lokalizacja nowej zabudowy na terenach 1MW/U, 2MW/U, 3MW/U, 4MW/U, 54 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU 5MW/U i 8MW/U zgodnie z obowiązującymi liniami zabudowy umożliwi uzupełnienie i domknięcie historycznego założenia urbanistycznego Śródki od strony Kanału Ulgi, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego oraz od strony ronda Śródka. Ponadto, przebieg linii zabudowy w tej części obszaru pozwala również na uzupełnienie brakujących fragmentów pierzei ulic: Ostrówek, Cybińskiej, rynek Śródecki, Filipińskiej i Bydgoskiej. W największym stopniu zmiany uwarunkowań krajobrazowych widoczne będą na terenie 2MW/U i części terenu 3MW/U. Zgodnie z założeniami projektu mpzp, na dotychczas niezabudowanym terenie, na którym obecnie funkcjonują tymczasowe budynki usługowe (pawilony handlowe), pojawi się nowa zabudowa śródmiejska, nawiązująca swym przeznaczeniem, charakterem i parametrami do historycznej zabudowy. Usunięte zostanie chaotyczne, tymczasowe zainwestowanie, o niskich walorach estetycznych, szczególnie negatywnie wpływające na odbiór wizualny Śródki. Wprowadzony zostanie nowy, kompleksowy układ zabudowy, domykający historyczne założenie historycznej dzielnicy. Realizacja powyższych inwestycji pozwoli na wyeksponowanie szczególnej wartości historycznej zabudowy Śródki. Do jednych z najważniejszych założeń projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu należy niewątpliwie docelowe ograniczenie negatywnego oddziaływania bariery przestrzennej, jaką obecnie stanowi ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego. W tym celu wprowadzono rozwiązania funkcjonalnoprzestrzenne, których realizacja wpłynie w sposób znaczący na sposób funkcjonowania tej części Śródki oraz zmianę jej uwarunkowań krajobrazowych. Obejmują one: przesuniecie dotychczasowej linii zabudowy w kierunku południowym, odtworzenie przestrzeni rynku Śródeckiego (KD-Dxsp) poprzez odpowiednie kreowanie pierzei zabudowy oraz zawężenie i obniżenie klasy ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego do ulicy lokalnej (1KD-L). Pozwoli to na zminimalizowanie jej negatywnego wpływu na funkcjonowanie Śródki i znaczną poprawę uwarunkowań krajobrazowych historycznej dzielnicy. Docelowe zmniejszenie rangi ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, umożliwiające stworzenie lub przywrócenie połączeń między północną i południową częścią Śródki, uwarunkowane jest realizacją projektowanego fragmentu I ramy komunikacyjnej (KD-G), która z kolei wpłynie w sposób istotny na kształtowanie walorów przestrzennych terenów zlokalizowanych w północnej części obszaru projektu planu. Zasięg przestrzenny oraz charakter zmian, jakie muszą zostać przeprowadzone w celu zapewnienia właściwego sposobu funkcjonowania i użytkowania tego rodzaju inwestycji, związany będzie z koniecznością usunięcia elementów współtworzących dotychczas lokalny krajobraz. Realizacja elementów pasa drogowego oraz towarzyszącej szlakom komunikacyjnym infrastruktury związana będzie przede wszystkim z koniecznością usunięcia występującej tu dotychczas zieleni (w tym zieleni wysokiej), wyrównaniem powierzchni terenu, a także wprowadzeniem elementów wpływających na odbiór przestrzeni. Docelowa realizacja projektowanego fragmentu I ramy komunikacyjnej spowoduje zatem diametralną zmianę w zakresie funkcji oraz walorów krajobrazowych tej części obszaru opracowania. Ustalenia projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu w sposób korzystny odnoszą się do utrzymania walorów krajobrazowych terenów położonych w dolinach rzek Warty i Cybiny. Ograniczenie możliwości wprowadzania istotnych zmian w granicach terenów WS i ZO/ZZ służyć będzie zachowaniu jednych z najcenniejszych elementów lokalnego krajobrazu, definiujących niejako charakter tej części miasta. Wyjątek stanowi tu przewidziana, zgodnie z zapisami projektu mpzp, lokalizacja nowej przeprawy mostowej w ciągu projektowanej drogi KD-G, zapewniającej połączenie komunikacyjne obszaru Śródki z Ostrowem Tumskim. Lokalizacja tego typu inwestycji niewątpliwie w sposób istotny będzie ingerować w krajobraz terenów doliny Warty, jednakże jednoznaczne określenie skali tego oddziaływania, bez znajomości szczegółów dotyczących konstrukcji mostu oraz jego parametrów, nie jest możliwe na obecnym etapie projektowania. Zaznaczyć należy, że w przypadku możliwie najbardziej korzystnego wkomponowania tego obiektu w otaczający krajobraz, jak również zastosowania elementów i detali nawiązujących w pewnym stopniu do zlokalizowanych w sąsiedztwie obiektów, można w sposób znaczący ograniczyć skalę niekorzystnego oddziaływania na walory krajobrazowe doliny rzecznej. W tym miejscu podkreślić należy również, iż projektowany most zlokalizowany będzie w bezpośrednim sąsiedztwie istniejącego mostu kolejowego (którego poszerzenie dopuszcza projekt mpzp), stanowiącego element ingerujący w panoramę doliny Warty. Projekt planu zawiera szereg ustaleń służących wyeliminowaniu lub ograniczeniu negatywnego oddziaływania realizacji ustaleń planu na uwarunkowania krajobrazowe. Uwzględniając konieczność ochrony oraz wyeksponowania walorów architektonicznych i historycznych funkcjonującej na obszarze opracowania zabudowy, do projektu mpzp wprowadzono szereg szczegółowych zapisów, regulujących kwestie związane z charakterem i parametrami zabudowy, jaka może zostać zrealizowana w obrębie poszczególnych terenów. Poza ustaleniami dotyczącymi powierzchni zabudowy, wysokości budynków 55 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU i możliwej liczby kondygnacji, dla całego obszaru projektu planu ustala się dostosowanie proporcji i wysokości nowej zabudowy do budynków znajdujących się na sąsiednich działkach budowlanych (w obrębie danego terenu) poprzez kontynuację zabudowy kalenicowej, linii gzymsu wieńczącego i kątów nachylenia połaci dachowych, a także zastosowanie detali architektonicznych. Z punktu widzenia kształtowania pierzei zabudowy niezwykle istotne jest także lokalizowanie zabudowy zgodnie z liniami zabudowy, wyznaczonymi na rysunku planu oraz przestrzeganie zapisów dotyczących możliwości wycofania elewacji frontowej budynków oraz stosowania detali architektonicznych. Poza zapisami odnoszącymi się bezpośrednio do sposobu kształtowania zabudowy, do projektu planu wprowadzono również zapisy ograniczające możliwość lokalizowania elementów dysharmonizujących przestrzeń. W tym zakresie ustalono m.in. zakaz lokalizacji: wolno stojących garaży i budynków gospodarczych, ogrodzeń z betonowych elementów prefabrykowanych, ogrodzeń na terenach 1-10MW/U, 4-5U, ZO/ZZ, WS i ZP/IT, klimatyzatorów i wentylatorów na połaciach dachowych oraz elewacjach budynków zlokalizowanych od strony dróg publicznych (z wyjątkiem terenu 5U), żaluzji i rolet zewnętrznych (z wyjątkiem ozdobnych krat w oknach wystawowych parteru oraz z wyjątkiem terenu 5U), a także urządzeń reklamowych (za wyjątkiem dopuszczonych zapisami planu). Szczegółowo uregulowano również zasady umieszczania szyldów, zakazując jednocześnie lokalizacji szyldów i tablic informacyjnych z wykorzystaniem ekranów plazmowych lub typu LED, podświetlanych kasetonów lub wyświetlanych obrazów ruchomych, jak również przesłaniających otwory okienne, drzwiowe oraz detale architektoniczne. 6.9. Oddziaływanie na klimat akustyczny Analizowany projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru „Śródka” w Poznaniu obejmuje tereny śródmiejskie, z potencjalnymi źródłami hałasu komunikacyjnego: samochodowego i tramwajowego oraz kolejowego. Obecne oddziaływanie tych źródeł na środowisko w obszarze objętym granicami opracowania projektu planu opisano szczegółowo w rozdz. 2.11. Obszar opracowania znajduje się aktualnie – podobnie jak wcześniej, przed podjęciem prac nad projektem planu – w granicach obszaru funkcjonalnego śródmieścia, wyznaczonego w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania miasta Poznania56, które Rada Miasta Poznania uchwaliła we wrześniu 2014 r. Ustalenia projektu planu zawierają zapisy dotyczące m.in.: przeznaczenia terenów o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach zagospodarowania, w tym terenów wymagających zapewnienia odpowiednich standardów akustycznych w środowisku, oraz zasad ochrony środowiska, w tym zasad kształtowania komfortu akustycznego w środowisku i w budynkach, tudzież np. zasad ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, a także dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej. Projekt planu określa również m.in. wymagania wynikające z potrzeb kształtowania przestrzeni publicznych, stanowiących tereny dróg publicznych, szczególnych warunków zagospodarowania tych terenów oraz ograniczeń w ich użytkowaniu, jak również zasad ich modernizacji, rozbudowy i budowy. Projekt planu dla obszaru „Śródka” w Poznaniu ustala na analizowanym obszarze m.in. lokalizację terenów podlegających ochronie akustycznej w środowisku – na podstawie przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska57, a także przepisów wykonawczych, tj. rozporządzenia w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku58, które definiuje wymagane standardy akustyczne w środowisku. W granicach opracowania projektu planu następujące tereny podlegają ochronie akustycznej w środowisku: tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej lub usługowej, oznaczone na rysunku planu symbolami 1-10MW/U oraz tereny zabudowy usługowej – obecnie usług oświaty i kultury (które szczegółowo wymieniono w rozdz. 2.11), oznaczone na rysunku planu symbolami 1-2U. Pozostałe tereny 3-5U nie podlegają ochronie akustycznej w środowisku. Projekt planu ustala dla wszystkich tych terenów nakaz zapewnienia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku – jak dla terenów w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców. W przypadku lokalizacji usług oświaty na terenie 1U, projekt planu ustala wyższe wymagania akustyczne w środowisku – jak dla terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem 56 57 58 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania, Uchwała Nr LXXII/1137/VI/2014 Rady Miasta Poznania z dnia 23 września 2014 r. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 1232, tekst jednolity, ze zmianami) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r., poz. 112, tekst jednolity) 56 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU dzieci i młodzieży. Ustalenie to jest związane z faktem zapewnienia obecnie wysokiego komfortu akustycznego w środowisku dla tego terenu, w wyniku realizacji rozwiązań przeciwhałasowych – na podstawie wydanej przez Wojewodę Wielkopolskiego w roku 2008 – decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia59. W związku z powyższym, dla terenów oznaczonych na rysunku planu symbolami: 1MW/U, 2MW/U, 3MW/U, 4MW/U, 5MW/U, 6MW/U, 7MW/U, 8MW/U, 9MW/U, 10MW/U, 1U i 2U – dopuszczalny wymagany poziom hałasu komunikacyjnego w środowisku to: np. L*DWN = 70 dB i L*N = 65 dB, odpowiednio w porze dzienno-wieczorno-nocnej i porze nocnej, czyli jak dla terenów w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców, a w przypadku lokalizacji usług oświaty na terenie 1U – dopuszczalny wymagany poziom hałasu komunikacyjnego w środowisku to: np. L*DWN = 64 dB i L*N = 59 dB, czyli jak dla terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży. Z przedstawionych w rozdz. 2.11 – na podstawie aktualnej Mapy akustycznej miasta Poznania 201260 – zasięgów oddziaływania analizowanych źródeł hałasu komunikacyjnego wynika, że obecnie niekorzystne warunki akustyczne w środowisku, wymagane dla terenów w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców (L*DWN = 70 dB i L*N = 65 dB), występują jedynie wzdłuż ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego (załącznik nr 4) – zarówno w porze dzienno-wieczorno-nocnej, jak i w porze nocnej – na granicach sąsiadujących terenów zabudowy oraz wzdłuż projektowanych linii zabudowy. Przewiduje się jednak, że nastąpi poprawa warunków akustycznych wzdłuż tej ulicy w przyszłości – w związku z realizacją północnego odcinka I ramy komunikacyjnej miasta Poznania, której planowany przebieg (we fragmencie) wyznaczono w granicach niniejszego projektu planu (KD-G). Dostępne prognozy ruchu wykazują61, że projektowany północny odcinek I ramy komunikacyjnej przejmie ok. 2/3 natężenia ruchu pojazdów z ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego. Oznacza to, na podstawie wyników przeprowadzonych własnych szacunkowych obliczeń akustycznych62, że poziom hałasu samochodowego od ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego zmniejszy się nawet o ok. 5 dB, przez co na granicach otaczających terenów zabudowy, w tym również planowanej nowej – po południowej stronie tej ulicy – zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, możliwe będzie uzyskanie wymaganych dopuszczalnych standardów akustycznych w środowisku. Będzie to możliwe tym bardziej, że dla terenów komunikacji ustalono stosowanie rozwiązań przeciwhałasowych (z wyłączeniem jednak ekranów akustycznych). Należy zaznaczyć przy tym, że przeniesienie części potoku ruchu pojazdów samochodowych z ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, którą zredukowano do drogi klasy lokalnej (KD-L), na północny odcinek I ramy komunikacyjnej miasta Poznania (KD-G), której przebieg zaplanowano w północnej część obszaru opracowania – poniżej trasy linii kolejowej nr 3 (E20), nie spowoduje zagrożeń akustycznych w środowisku – na podstawie wyników własnych przeprowadzonych szacunkowych obliczeń akustycznych63 – dla znajdujących się w tej części opracowania terenów zabudowy wymagających zapewnienia odpowiednich standardów akustycznych w środowisku, w tym przede wszystkim obiektów i terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży. Przyjęto, że pozostałe źródła hałasu komunikacyjnego – tramwajowego i kolejowego, analizowane w rozdz. 2.11 (załączniki nr 5 i 6), nie będą stanowiły zagrożenia dla kształtowania warunków akustycznych w środowisku, a emisja z tych źródeł hałasu będzie utrzymywała się na poziomie znacznie niższym, niż dominujący mimo wszystko hałas samochodowy, nie wpływając na całkowite podwyższenie wartości akustycznych w środowisku. Nie oznacza to jednak, że pojedyncze przejazdy tramwajów i pociągów nie będą słyszalne. Ponadto, obszar projektu planu nie znajduje się w obszarze oddziaływania hałasu lotniczego, z lotniska wojskowego Poznań-Krzesiny oraz lotniska cywilnego Poznań-Ławica. 59 60 61 62 63 Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie ul. Zawady w Poznaniu – II etap realizacji, odcinek od Ronda Śródka do skrzyżowania ul. Prymasa Hlonda z ul. Główną włącznie, wydana przez Wojewodę Wielkopolskiego dnia 17 czerwca 2008 r., pismo znak: SR.VII-6.66191-2/08 Uchwała Nr LX/927/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 10 grudnia 2013 r. w sprawie „Programu ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Poznania”, w tym Mapa akustyczna miasta Poznania 2012, AkustiX, Urząd Miasta w Poznaniu, listopad 2012 (Dz. U. Woj. Wlkp. z 2014 r., poz. 487) prognozy ruchu pojazdów na lata 2013, 2025 i 2035 – dla ul. prym. S. Wyszyńskiego oraz planowanego północnego odcinka I ramy komunikacyjnej miasta Poznania, ZDM, 2011 własne szacunkowe obliczenia akustyczne zasięgów oddziaływania hałasu samochodowego od ul. prym. S. Wyszyńskiego, w latach 2013-25 własne szacunkowe obliczenia akustyczne zasięgów oddziaływania hałasu samochodowego od planowanego północnego odcinka I ramy komunikacyjnej miasta Poznania, w latach 2025-35 57 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU Mimo, że wymagane standardy akustyczne w środowisku będą osiągalne, to jednak wzdłuż budynków mieszkalnych i innych, przeznaczonych na pobyt ludzi, wartości poziomów hałasu będą przekraczały wartości gwarantujące uzyskanie wymaganych warunków akustycznych wewnątrz pomieszczeń, przy zamkniętych oknach i zastosowaniu standardowych materiałów budowlanych przegród zewnętrznych, w tym okien. W związku z powyższym, projekt planu ustala też stosowanie zasad akustyki architektonicznej i budowlanej dla budynków z pomieszczeniami, wymagającymi zapewnienia komfortu akustycznego wewnątrz, przy zamkniętych oknach. Ustalenie to przeznaczone jest dla budynków z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi, czyli przede wszystkim dla budynków mieszkalnych, które znajdują się lub są planowane w granicach opracowania projektu planu. Stosowanie zasad akustyki architektonicznej i budowlanej powinno dotyczyć budynków, które znajdą się nawet poza obszarami ponadnormatywnych oddziaływań akustycznych w środowisku, zdefiniowanych w obowiązującym rozporządzeniu w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku64. Ustalenie to powinno być stosowane wszędzie tam, gdzie poziomy hałasu w środowisku, na zewnątrz pomieszczenia, są wyższe niż poziomy: L*Aeq D = 60 dB (wyznaczone w czasie 8-miu najniekorzystniejszych, kolejno po sobie następujących godzin pory dziennej) oraz L*Aeq N = 50 dB (wyznaczone w czasie najmniej korzystnej półgodziny pory nocnej), które gwarantują wymagany komfort akustyczny wewnątrz pomieszczeń zamkniętych, przy zastosowaniu przegród zewnętrznych o standardowych parametrach izolacyjności akustycznej (według wymagań polskich norm, stosowanych w dziedzinie akustyki budowlanej). Ustalenie to ma na celu zwrócenie uwagi na już występujące wysokie poziomy hałasu – mimo, że nie przekraczają dopuszczalnych standardów akustycznych w środowisku – bądź potencjalne zagrożenie hałasem komunikacyjnym w przyszłości. Taka sytuacja może wystąpić w przypadku ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, gdy realizacja północnego odcinka I ramy komunikacyjnej miasta Poznania nie nastąpi w planowanym czasie. Ustalenie to ma na celu zwrócenie także wagi na problemy, które mogą wiązać się z zastosowaniem akustycznych przegród zewnętrznych w budynkach, w tym przede wszystkim okien o wymaganej podwyższonej izolacyjności akustycznej, oraz konieczność zapewnienia wówczas wymiany powietrza z otoczeniem. Zagadnienie to wiąże się również z odpowiednim projektowaniem rozkładu pomieszczeń w budynkach przeznaczonych na pobyt ludzi, mimo zastosowania rozwiązań budowlanych o wymaganej izolacyjności akustycznej przegród zewnętrznych, jak również z właściwym zaprojektowaniem rozwiązań zapewniających skuteczną wymianę powietrza z otoczeniem. Obowiązujące przepisy rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie65 (DZIAŁ IX, § 325, ust. 2), które dopuszczają lokalizację budynków z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi w strefach ponadnormatywnych oddziaływań źródeł hałasu – mówią m.in.: „Budynki z pomieszczeniami wymagającymi ochrony przed zewnętrznym hałasem i drganiami należy chronić przed tymi uciążliwościami poprzez … racjonalne rozmieszczenie pomieszczeń w budynku i zapewnienie wymaganej izolacyjności przegród zewnętrznych.”. Ponadto, w ustaleniach projektu planu sformułowanych w zakresie kształtowania komfortu akustycznego w środowisku i w budynkach ustalono także, że na terenach komunikacji należy stosować rozwiązania przeciwhałasowe, z wyłączeniem jednak ekranów akustycznych, przy czym na terenie 4KD-GP – czyli wzdłuż ul. Podwale – dopuszcza się zachowanie, przebudowę i odbudowę istniejących ekranów akustycznych. Ustalenie to pozwoli na realizowanie rozwiązań przeciwhałasowych ograniczających uciążliwy i niepożądany hałas komunikacyjny, nie tylko samochodowy, ale także hałas tramwajowy i kolejowy. Pozwoli także na zastosowanie skutecznych rozwiązań na ulicach zlokalizowanych wewnątrz obszaru opracowania, w tym przede wszystkim na ul. Bydgoskiej, dla której prognozy wskazują na znaczny, ponad dwukrotny, wzrost liczby pojazdów w perspektywie. Z kolei, wybudowane w związku z przebudową ul. Podwale ekrany akustyczne pozostaną i będą mogły być odbudowywane. Umożliwi to uzyskiwanie lepszych warunków akustycznych w środowisku – na terenie 1U oraz na terenach zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej rozmieszczonej po północno-wschodniej stronie ronda Śródka, niż wymagane dla terenów w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców, zgodnie w przepisem ustawy Prawo ochrony środowiska66 mówiącym, że (art. 112): 64 65 66 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r., poz. 112) Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690, ze zmianami) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 1232, tekst jednolity, ze zmianami) 58 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU „Ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska, w szczególności poprzez: 1) utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub co najmniej na tym poziomie; 2) zmniejszanie poziomu hałasu co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany.”. Poza tym, nie przewiduje się występowania wewnątrz obszaru projektu planu źródeł innych zagrożeń akustycznych: komunikacyjnych, z wyłączeniem przejazdów samochodów osobowych mieszkańców (poza ul. Bydgoską), oraz przemysłowych – związanych z działalnością usługową, chociaż takie zakłócenia mogą mieć miejsce w związku z występowaniem tego typu działalności na obszarze opracowania. Przyjęto również, że klimatyzatory i wentylatory umieszczane na wewnętrznych elewacjach budynków – bowiem zakazano ich lokalizacji na elewacjach budynków od strony dróg publicznych oraz na połaciach dachowych, z wyjątkiem terenu 5U – nie będą źródłem hałasu przekraczającego dopuszczalne standardy akustyczne w środowisku, które dla terenów w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców dla tzw. „pozostałych obiektów i działalności będącej źródłem hałasu” wynoszą np.: L*DWN = 55 dB, w przedziale czasu odniesienia równym wszystkim dobom w roku, oraz L*N = 45 dB, w przedziale czasu odniesienia równym wszystkim porom nocy. Poza omówionymi wyżej zagrożeniami dla komfortu akustycznych, przewiduje się, że mogą występować uciążliwości charakterystyczne dla okresu budowy. Niekorzystne oddziaływania będą wynikały przede wszystkim z realizacji poszczególnych inwestycji na terenach przeznaczonych pod nową zabudowę, w tym przede wszystkim na terenach 9-10MW/U, obecnie jeszcze niezabudowanych. Uciążliwości te będą związane z pracą sprzętu budowlanego i wzrostem natężenia ruchu ciężkich pojazdów na terenach inwestycyjnych. Należy jednak zauważyć, że hałas taki będzie miał charakter tymczasowy i odwracalny. Po zakończeniu realizacji poszczególnych inwestycji niekorzystne oddziaływania akustyczne (i nie tylko) ustaną i nie będą przyczyną pojawiania się dyskomfortu w odczuciu mieszkańców terenów sąsiednich. Podsumowując należy stwierdzić, że w stanie istniejącym warunki akustyczne w środowisku, w obszarze projektu planu, będą korzystne zarówno na jego obrzeżach, jak i wewnątrz obszaru, spełniając wymagania akustyczne dla strefy śródmiejskiej, a także – dzięki zrealizowanym wcześniej ekranom akustycznym – wyższe wymagania dla funkcjonujących w obszarze planu usług oświaty, zlokalizowanych na terenie 1U. 6.10. Oddziaływanie na powietrze Przewiduje się, iż docelowa i pełna realizacja ustaleń projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu nie będzie przyczyną pojawienia się w granicach przedmiotowego obszaru nowych, istotnych źródeł emisji zanieczyszczeń do powietrza, których funkcjonowanie mogłoby doprowadzić do znaczącego pogorszenia się lokalnej jakości powietrza atmosferycznego. Do największych zmian w sposobie zagospodarowania i użytkowania terenów położonych w zasięgu granic projektu mpzp należy – jak już wcześniej wielokrotnie wspomniano – wskazanie nowych terenów przeznaczonych pod zabudowę (przede wszystkim 9-10MW/U), uzupełnienie istniejącej zabudowy śródmiejskiej (1-8MW/U) oraz wyznaczenie terenu drogi klasy głównej KD-G, obejmującej projektowany fragment I ramy komunikacyjnej (wraz z nową przeprawą mostową). Niemniej, zgodnie z zapisami projektu planu, dominującą funkcję w dalszym ciągu stanowić będą tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej lub usługowej (MW/U), której towarzyszyć będą tereny o funkcji usługowej (w znacznej mierze związane z usługami szkolnictwa), teren sportu i rekreacji (US) oraz tereny zieleni otwartej, sąsiadujące z Kanałem Ulgi oraz ujściowym odcinkiem rzeki Cybiny (ZO/ZZ). W większości przypadków realizacja nowej zabudowy o funkcji mieszkaniowej wielorodzinnej i usługowej skutkować może lokalnym zwiększeniem liczby źródeł emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych, wynikającym z uruchomienia nowych, indywidualnych instalacji grzewczych, wykorzystywanych w celu dostarczenia ciepła do poszczególnych budynków. Wzrost poziomu emisji zanieczyszczeń nastąpić może również na skutek lokalnego zwiększenia natężenia ruchu pojazdów, obsługujących nowopowstającą zabudowę. Przewiduje się natomiast, że z uwagi na dostępność do istniejącej sieci cieplnej oraz gazowej, ryzyko zwiększenia liczby emitorów zanieczyszczeń w postaci instalacji grzewczych, będzie w analizowanym przypadku znikome. Dostępność do tego rodzaju infrastruktury pozwala założyć, iż większość instalacji grzewczych będzie wykorzystywać paliwa 59 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU gazowe, charakteryzujące się niskimi wskaźnikami emisji lub też będzie zaopatrywana w ciepło za pośrednictwem miejskiej sieci ciepłowniczej. Nieco inne zagrożenia niesie za sobą wyznaczenie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego terenów o funkcji usługowej (U), które niekiedy związane są z funkcjonowaniem instalacji oddziałujących w sposób negatywny na środowisko, w tym na powietrze atmosferyczne. W przypadku omawianego obszaru, tereny usługowe obejmują w dużej mierze istniejące obiekty (szkoły, kościół, ICHOT, dworzec autobusowy), w odniesieniu do których nie przewiduje się wprowadzania usług stanowiących istotne źródło emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych do powietrza. W większości przypadków nie przewiduje się również możliwości wystąpienia istotnych zagrożeń dla utrzymania jakości powietrza, wynikających z realizacji nowych elementów układu komunikacyjnego. Większość wskazanych w projekcie dróg przebiega po śladzie istniejących obecnie dróg, a nowe inwestycje, jakie zostały dopuszczone w granicach tych terenów, obejmować będą najprawdopodobniej przebudowę, rozbudowę lub modernizację elementów lokalnego układu komunikacyjnego. Do nowo projektowanych szlaków komunikacyjnych należą m.in. drogi oznaczone na rysunku symbolami 3-5KD-D, 6-7KD-Dxs i KD-Dxr, których realizacja umożliwi właściwą obsługę projektowanej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i usługowej (9-10MW/U, 2MW/U itd.). Ze względu na klasę wspomnianych dróg, przewiduje się, że odbywający się tędy ruch kołowy będzie charakteryzował się niewielkim natężeniem, a poziom związanej z nim emisji zanieczyszczeń nie będzie stanowił zagrożenia dla utrzymania lokalnej jakości powietrza atmosferycznego. Jedynym, nowo projektowanym źródłem emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych o znacznym poziomie będzie droga KD-G, obejmująca fragment I ramy komunikacyjnej. Ze względu na klasę oraz parametry projektowanej drogi, przewiduje się, że przejmie ona znaczną część potoku pojazdów przemieszczających się obecnie ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego i docelowo charakteryzować się będzie bardzo dużym natężeniem ruchu. W chwili obecnej trudno jednoznacznie określić prognozowany poziom emisji zanieczyszczeń, niemniej, mając na uwadze informacje zawarte w dokumentacjach i opracowaniach sporządzanych na potrzeby realizacji inwestycji drogowych o zbliżonych parametrach (raporty oddziaływania na środowisko, karty informacyjne przedsięwzięć), można założyć, iż poziom emisji zanieczyszczeń nie będzie przekraczał dopuszczalnych norm poza granicami pasa drogowego, wyznaczonego na rysunku planu liniami rozgraniczającymi. Na ograniczenie ryzyka wystąpienia przekroczeń dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń niewątpliwie będzie wpływał także fakt, iż w ostatnich latach notuje się zwiększanie udziału pojazdów spełniających wyższe normy emisji EURO67 oraz stopniowe wycofywanie z użytku pojazdów nie spełniających tych norm. Należy jednocześnie podkreślić, że realizacja projektowanego fragmentu I ramy komunikacyjnej spowoduje docelowe przeniesienie głównego potoku ruchu z ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, co w konsekwencji przyczyni się do zmniejszenia poziomu emisji i stężeń zanieczyszczeń komunikacyjnych w bezpośrednim sąsiedztwie zwartej zabudowy śródmiejskiej i przeniesienia ruchu o największym natężeniu na obszar sąsiadujący z terenami wolnymi od intensywnej zabudowy, stwarzającymi znacznie lepsze warunki przewietrzania i mieszania się mas powietrza. Lokalnego i ograniczonego czasowo wzrostu emisji zanieczyszczeń spodziewać się można na etapie realizacji poszczególnych inwestycji budowlanych. We wspomnianym przypadku źródłami emisji będą prace ziemne, których prowadzenie związane jest z generowaniem znacznych ilości pyłu, a także prace prowadzone przy użyciu sprzętu budowlanego, napędzanego silnikami spalinowymi. Przewiduje się jednak, że ilość zanieczyszczeń generowanych w trakcie prowadzenia prac budowlanych nie będzie miała istotnego wpływu na kształtowanie jakości powietrza atmosferycznego, głównie z uwagi na ograniczoną powierzchnię, ograniczony czas przeprowadzania robót budowlanych oraz niewielkie odległości unoszenia cząstek pyłowych. Pomimo opisanego powyżej, stosunkowo niewielkiego ryzyka pojawienia się na analizowanym obszarze obiektów, których funkcjonowanie mogłoby wpłynąć na pogorszenie lokalnych warunków aerosanitarnych, do projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu wprowadzono zapisy, których realizacja ma na celu zminimalizowanie lub wyeliminowanie niekorzystnych oddziaływań na kształtowanie lokalnej jakości powietrza atmosferycznego, jakie mogą pojawić się w wyniku realizacji jego ustaleń. Do najważniejszych ustaleń w tym zakresie należy wprowadzenie zakazu stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe. Zapis ten dotyczy indywidualnych systemów grzewczych, których stosowanie dopuszczają zapisy omawianego projektu planu. Jego przestrzeganie pozwoli w możliwie maksymalny sposób ograniczyć emisję zanieczyszczeń powstających w obrębie 67 norma emisji EURO I (91/441/EC), EURO II (94/12/EC, 96/69/EC), EURO III i EURO IV (wprowadzona Dyrektywą 98/69/EC) oraz EURO V (2007/715/EC) 60 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU indywidualnych systemów grzewczych (w szczególności zanieczyszczeń pyłowych). Jest to szczególnie istotne z uwagi na konieczność wyeliminowania niekorzystnych (z punktu widzenia ochrony środowiska i ochrony zdrowia) zjawisk, związanych z przekraczaniem dopuszczalnych stężeń pyłu zawieszonego w powietrzu, w szczególności w obrębie terenów ścisłej zabudowy śródmiejskiej. Wprowadzenie tego rodzaju zakazu nawiązuje ponadto do ustaleń zawartych w Aktualizacji Programu ochrony powietrza dla strefy: Aglomeracja Poznań (strefa Miasto Poznań) w woj. Wielkopolskim68 oraz Programie ochrony powietrza w zakresie benzo-alfa-pirenu dla stref: Aglomeracja Poznańska, Miasto Leszno, strefy gnieźnieńsko-wrzesińskiej oraz strefy pilsko-złotowskiej w woj. Wielkopolskim69. W sposób pośredni, na ograniczenie ryzyka pojawienia się obiektów, których funkcjonowanie mogłoby spowodować lokalne przekroczenia obowiązujących standardów jakości powietrza atmosferycznego (szczególnie w obrębie terenów U), wpływać będzie realizacja zakazu lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, z wyjątkiem inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej oraz przedsięwzięć dopuszczonych pozostałymi ustaleniami planu. Wśród zapisów, których realizacja w sposób pośredni wpływać będzie na lokalną jakość powietrza atmosferycznego, wymienić należy również ustalenia z zakresu ochrony i kształtowania zieleni. Najbardziej istotne jest w tym przypadku utrzymanie terenów zieleni sąsiadujących z Kanałem Ulgi oraz rzeką Cybiną (1-2ZO/ZZ), wskazanie zasięgu terenu zieleni izolacyjnej (ZI) oraz terenu zieleni urządzonej i infrastruktury technicznej (ZP/IT), dla których ustala się wymóg zagospodarowania zielenią znacznych powierzchni. Zgodnie z ustaleniami projektu planu konieczne jest także utrzymanie na terenach przeznaczonych pod zabudowę minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnej. Zachowanie większych enklaw zieleni, w połączeniu z realizacją zapisów ustalających zagospodarowanie zielenią wszystkich powierzchni terenu wolnych od utwardzenia (na całym obszarze projektu mpzp, z uwzględnieniem ograniczeń), sprzyjać będzie utrzymaniu lokalnej jakości powietrza atmosferycznego, gdyż obecność różnorodnej zieleni – a w szczególności roślinności wysokiej – wpływa na zmniejszenie udziału dwutlenku węgla w powietrzu atmosferycznym oraz ograniczenie zasięgu przenoszenia zanieczyszczeń pyłowych. Szczególną rolę w tym zakresie pełnić będzie teren ZI, sąsiadujący z drogą stanowiącą istotne, liniowe źródło emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych (droga 4KD-GP). Nawiązując do ważnej roli, jaką w kontekście kształtowania jakości powietrza atmosferycznego pełni zieleń wysoka, wspomnieć należy także o wprowadzeniu do projektu mpzp zapisów ustalających ochronę zieleni wysokiej (dopuszczających jej usunięcie w określonych przypadkach), czy też wprowadzanie oraz uzupełnianie zadrzewień w miejscach wskazanych na rysunku planu (m.in. 9-10MW/U, 2KD-L). Z punktu widzenia ograniczenia rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń pyłowych, generowanych w obrębie szlaków komunikacyjnych, podkreślenia wymaga również wprowadzenie zapisów ustalających wprowadzenie zieleni w ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego (w strefie wskazanej na rysunku) oraz wymagających zagospodarowania zielenią wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia. 6.11. Oddziaływanie na klimat Diametralne zmiany w sposobie zagospodarowania i użytkowania terenów, jakie wprowadzane są niekiedy w efekcie realizacji miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, skutkować mogą wystąpieniem niekorzystnych oddziaływań na lokalne warunki klimatyczne, szczególnie w przypadku terenów o specyficznym mikroklimacie. Wśród najważniejszych czynników, których pojawienie się stanowi przyczynę znaczących zmian lokalnego klimatu, wymienić można między innymi: zwiększanie zasięgu powierzchni trwale zabudowanych, zmniejszanie udziału powierzchni biologicznie czynnej w obrębie terenów przeznaczonych pod zabudowę, zmniejszanie powierzchni zadrzewionych, wprowadzanie znaczących zmian w obrębie wód powierzchniowych (pojawianie się sztucznych zbiorników wodnych, kanalizowanie dużych cieków wodnych itd.), zwiększanie liczby źródeł (punktowych, liniowych i powierzchniowych) emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych do powietrza, umożliwienie stosowania w instalacjach grzewczych paliw o wysokich wskaźnikach spalania (w nowo projektowanej zabudowie), czy też projektowanie układu komunikacyjnego w sposób nieuwzględniający konieczności redukcji emisji zanieczyszczeń do powietrza, w szczególności na terenach intensywnie zabudowanych. 68 69 Uchwała Nr XXIX/561/12 Sejmiku województwa wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r. (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 15.01.2013 r., poz. 508) Uchwała Nr XXIX/566/12 Sejmiku województwa wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r. (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 15.01. 2013 r., poz. 509) 61 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU W przypadku obszaru objętego granicami projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu, zmiany w dotychczasowym sposobie zagospodarowania i użytkowania dotyczyć będą jedynie części terenów i najprawdopodobniej nie będą wpływać w sposób znaczący na kształtowanie warunków mikroklimatycznych całego analizowanego obszaru. Jak już wcześniej wielokrotnie zaznaczono, do głównych zmian jakie wprowadza analizowany projekt planu należy wskazanie nowych terenów zabudowy w południowej części przedmiotowego obszaru (9-10MW/U), uzupełnienie istniejącej zabudowy na terenach 1-8MW/U, a także wskazanie przebiegu projektowanego fragmentu I ramy komunikacyjnej (drogi KD-G) wraz z nową przeprawą mostową. Przewiduje się, że realizacja pozostałych inwestycji, jakie umożliwia analizowany projekt planu, nie będzie miała większego wpływu na modyfikacje lokalnych warunków klimatycznych. Niekorzystne oddziaływania, jakie mogą wystąpić na skutek realizacji zapisów projektu mpzp, związane będą przede wszystkim z pojawieniem się nowej zabudowy poniżej ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, na terenach porośniętych spontanicznie pojawiającą się zielenią (w tym zielenią wysoką) oraz ewentualnym zwiększeniem powierzchni zabudowy na terenie dworca autobusowego (Kptz/U). Związane będą one głównie z ograniczeniem możliwości przewietrzania terenu na skutek realizacji obiektów o znacznej kubaturze, ograniczeniem udziału powierzchni porośniętych zielenią (sprzyjających korzystnej cyrkulacji oraz napływowi niezanieczyszczonych mas powietrza) oraz zwiększeniem liczby źródeł emisji zanieczyszczeń, wynikającej m.in. z pojawienia się nowych dróg obsługujących zabudowę. Sytuacja ta dotyczyć będzie także (w znacznie mniejszym stopniu) inwestycji obejmujących realizację nowych budynków w ramach uzupełnienia zabudowy na terenach 1-8MW/U. Mniejsza skala prognozowanych zjawisk o niekorzystnym charakterze wynika w tym przypadku z dotychczasowego stopnia przekształcenia tych terenów (obecność zabudowy i obsługujących ją dróg), a co za tym idzie, znacznie mniejszej ingerencji w dotychczasowy sposób zagospodarowania i użytkowania terenów 1-8MW/U, wynikającej z realizacji zapisów projektu mpzp. Do projektu mpzp wprowadzono szereg rozwiązań, których realizacja pozwoli na zminimalizowanie niekorzystnego wpływu realizacji części inwestycji na kształtowanie lokalnego mikroklimatu. Przede wszystkim, dla terenów wskazanych pod zabudowę określono przebieg linii zabudowy (obowiązujących i nieprzekraczalnych), maksymalną powierzchnię zabudowy oraz minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej, jaki musi zostać zachowany w obrębie działek budowlanych (lub terenów). Przestrzeganie tych zapisów, w połączeniu z realizacją wymogu zagospodarowania zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia powierzchni oraz realizacją zapisów ustalających ochronę zieleni wysokiej, umożliwi utrzymanie niewielkich powierzchni zagospodarowanych zielenią, wpływających pozytywnie na kształtowanie mikroklimatu w obrębie poszczególnych kwartałów zabudowy. Pozytywnie oceniać można również wprowadzenie zapisów odnoszących się do wskazania docelowej lokalizacji placu rynkowego (KD-Dxsp), wskazania lokalizacji stref pasaży, przejść i przejazdów bramowych, a także zakazu lokalizacji ogrodzeń (w tym w szczególności z betonowych elementów prefabrykowanych). Ich przestrzeganie w niewielkim stopniu sprzyjać będzie możliwości przewietrzania kwartałów zabudowy, co z kolei ograniczy zjawisko stagnacji mas powietrza i kumulowania zanieczyszczeń w obrębie terenów intensywnie zainwestowanych. W pewnym stopniu wpływ na lokalne warunki klimatyczne będzie miała realizacja istotnego (z punktu widzenia całego miasta) elementu układu komunikacyjnego – projektowanego fragmentu I ramy komunikacyjnej, oznaczonego symbolem KD-G. Realizacja tej inwestycji spowoduje pojawienie się nowego, liniowego źródła emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych, którego funkcjonowanie spowodować może lokalne podwyższenie stężeń zanieczyszczeń, wpływając jednocześnie na zwiększenie ryzyka występowania niekorzystnych zjawisk. Należy jednocześnie podkreślić, że realizacja projektowanego fragmentu I ramy komunikacyjnej spowoduje docelowe przeniesienie głównego potoku ruchu z ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, co w konsekwencji przyczyni się do zmniejszenia poziomu emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych w bezpośrednim sąsiedztwie zwartej zabudowy śródmiejskiej i przeniesienia ruchu o największym natężeniu na obszar sąsiadujący z terenami wolnymi od intensywnej zabudowy, stwarzającymi znacznie lepsze warunki przewietrzania i mieszania się mas powietrza. Do najbardziej istotnych ustaleń projektu mpzp, mających wpływ na kształtowanie lokalnych warunków klimatycznych, należy natomiast utrzymanie dotychczasowego sposobu zagospodarowania i użytkowania występujących w granicach obszaru opracowania terenów zagospodarowanych zielenią nieurządzoną – oznaczonych na rysunku projektu mpzp symbolami 1-2ZO/ZZ (tereny zieleni otwartej, w części obszar zagrożony powodzią). Tereny te obejmują porośnięte zielenią tarasy zalewowe, przylegające do Kanału Ulgi oraz rzeki Cybiny. Sposób ich dotychczasowego zagospodarowania i użytkowania wpływa w sposób niezwykle korzystny na kształtowanie lokalnego 62 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU mikroklimatu, szczególnie w kontekście ich położenia na obszarze śródmiejskim. Obecność dużych powierzchni porośniętych zielenią, w tym zielenią wysoką, wpływa korzystnie na zmniejszenie udziału CO2 w powietrzu atmosferycznym oraz stężeń zanieczyszczeń pyłowych, których obecność wpływa na zwiększenie częstotliwości i intensywności niekorzystnych zjawisk klimatycznych (cząstki pyłowe stanowią jadra kondensacji). W przypadku terenów porośniętych zielenią wysoką (np. niewielkiego terenu w dolinie Cybiny) obserwuje się natomiast zwiększenie wilgotności powietrza oraz ograniczenie nasłonecznienia części powierzchni, co z kolei wpływa na lokalne obniżenie temperatury powietrza. Uniemożliwienie wprowadzania na te tereny zabudowy oraz wyeliminowanie ryzyka znacznego zmniejszenia udziału powierzchni zagospodarowanych zielenią jest szczególnie istotne w kontekście specyficznych warunków mikroklimatycznych, jakie występują w obrębie terenów dolinnych, np. większa częstotliwość zamgleń, zwiększona wilgotność itd. Niezwykle istotnym zapisem projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu, którego przestrzeganie będzie miało wpływ na kształtowanie lokalnych warunków mikroklimatycznych, jest wprowadzenie zakazu stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwa stałe. Egzekwowanie tego zapisu wpłynie w sposób bezpośredni na wyeliminowanie możliwości pojawienia się na obszarze projektu planu nowych źródeł emisji niskiej, których funkcjonowanie mogłoby skutkować wzrostem emisji zanieczyszczeń powietrza (szczególnie w zakresie emisji pyłów), a tym samym w sposób pośredni niekorzystnie oddziaływać na kształtowanie lokalnego klimatu. Wagę tego rodzaju ustaleń należy pokreślić szczególnie w przypadku terenów zabudowy śródmiejskiej, która ze względu na swoje parametry (intensywność, wysokość itd.), przyczynia się w sposób istotny do zwiększenia częstotliwości występowania zjawisk o negatywnym charakterze (np. miejska wyspa ciepła). Korzystnie należy oceniać również wprowadzenie do projektu mpzp szeregu zapisów dotyczących ochrony i kształtowania zieleni na całym analizowanym obszarze. Do najważniejszych z nich zaliczyć należy: ustalenie wymogu zagospodarowania zielenią wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia oraz wprowadzenie szeregu zapisów odnoszących się do utrzymania, uzupełnienia lub wprowadzenia zieleni i zadrzewień w obrębie poszczególnych terenów (wskazane na rysunku rzędy, szpalery i pojedyncze drzewa). Pozytywny wpływ obecności zieleni przewiduje się szczególnie w przypadku terenów ZI oraz ZP/IT, dla których ustala się wymóg zagospodarowania zielenią urządzoną znacznych powierzchni (nie mniej niż 50% powierzchni działki budowlanej). Jest to szczególnie ważne w przypadku terenu zieleni izolacyjnej ZI, dla którego ustala się uzupełnienie zieleni wysokiej od strony terenu 4KD-GP. Reasumując, prognozuje się, iż realizacja ustaleń analizowanego projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu nie będzie stanowiła przyczyny pojawienia się jego w granicach czynników wpływających w sposób znacząco negatywny na lokalne warunki klimatyczne, pomimo wprowadzenia nowego sposobu zagospodarowania i użytkowania części terenów. 6.12. Oddziaływanie na dziedzictwo kulturowe Ze względu na specyfikę, położenie oraz wyjątkową wartość historyczną terenów znajdujących się w zasięgu granic projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu, do analizowanego projektu planu wprowadzono szereg zapisów w zakresie zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków, których przestrzeganie zapewni właściwą ochronę zlokalizowanych na tych terenach obiektów. Do najważniejszych zapisów w tym zakresie należy ustalenie ochrony zespołu urbanistycznoarchitektonicznego kolebki miasta, najstarszego przedmieścia i najstarszych dzielnic XIX-wiecznego Poznania (obejmującego obszar planu) oraz zachowania wskazanych na rysunku planu obiektów wpisanych do rejestru zabytków – zespołu dawnego klasztoru Reformatów (wraz z zachowanym ogrodzeniem), kościoła p.w. Św. Kazimierza (wraz z zachowanym ogrodzeniem), zespołu Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Niesłyszących (wraz z zachowanym ogrodzeniem), kościoła sukursalnego p.w. Św. Małgorzaty (wraz ze strefą ścisłej ochrony konserwatorskiej oraz ogrodzeniem i bramą) oraz dawnego domu kongregacji Filipinów oraz kapliczki Bożej Męki. Ponadto, w odniesieniu do wspomnianych powyżej budynków (wpisanych do rejestru zabytków), zapisy projektu mpzp wymagają zachowania bryły, kompozycji i artykulacji elewacji, kształtu i kąta nachylenia oraz rodzaju pokrycia połaci dachowych, charakterystycznych otworów okiennych i drzwiowych, jak również zachowania pełnego wystroju architektonicznego oraz stolarki drzwiowej i okiennej. Zgodnie z zapisami projektu mpzp, dopuszczono jedynie zmianę sposobu użytkowania budynków (zgodnie z przeznaczeniem w planie) oraz nadbudowę części budynków stanowiących m.in. oficyny – do wysokości określonych w planie. Całkowicie zakazano natomiast lokalizacji stacji bazowych telefonii komórkowej oraz instalacji teletechnicznych na dachach oraz elewacjach budynków wpisanych do rejestru zabytków. 63 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU Dla zachowania i ochrony walorów architektonicznych istniejącej zabudowy, na rysunku projektu planu wskazano również budynki chronione planem, dla których ustalono jednocześnie zachowanie ukształtowania bryły, artykulacji elewacji oraz kąta nachylenia połaci dachowych. Podobnie jak w przypadku budynków wpisanych do rejestru zabytków, dopuszczono zmianę sposobu użytkowania (zgodnie z przeznaczeniem w planie) oraz nadbudowę części budynków stanowiących m.in. oficyny. Czynnikiem sprzyjającym utrzymaniu szczególnych walorów historycznych i architektonicznych istniejącej zabudowy będzie również przestrzeganie zapisu ustalającego zachowanie oryginalnej, historycznej nawierzchni brukowej rynku Śródeckiego oraz ul. Filipińskiej, ul. Śródka, ul. Ostrówek i ul. Św. Jacka. W projekcie mpzp zapewniono także odpowiednią ochronę dla zlokalizowanych na przedmiotowym obszarze stanowisk archeologicznych, stanowiących m.in. o bardzo bogatej historii obszaru Śródki. W tym zakresie ustala się zachowanie zlokalizowanej na tych terenach osady wczesnośredniowiecznej, osady z epoki kamienia, osady kultury łużyckiej, osady wczesnośredniowiecznej i cmentarzyska (wpisanych do rejestru zabytków), II osady epoki kamienia oraz osady późnośredniowiecznej. Projekt mpzp odnosi się także do miejsc lokalizacji śladów pamięci (wskazanych na rysunku planu), dopuszczając wyeksponowanie ich lokalizacji poprzez sytuowanie obiektów małej architektury, zastosowanie innego materiału posadzki (w stosunku do otoczenia) lub też odbudowę w sposób nie kolidujący z określonym w planie przeznaczeniem. Reasumując, charakter oraz szczegółowy zakres ustaleń dotyczących ochrony elementów dziedzictwa kulturowego i zabytków pozwala założyć, że ich realizacja zapewni skuteczną ochronę istniejącym zabytkom oraz innym obiektom i obszarom cennym kulturowo. 6.13. Oddziaływanie na dobra materialne Nie przewiduje się wystąpienia znacząco negatywnych oddziaływań na dobra materialne, wynikających z realizacji ustaleń projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu. Realizacja nowych inwestycji, obejmujących lokalizację nowej zabudowy o korzystnych walorach estetycznych, wpisujących się w sposób możliwie maksymalny w układ i charakter zabudowy istniejącej, a także rozbudowa i przebudowa sieci infrastruktury technicznej oraz realizacja istotnego z punktu widzenia całego miasta elementu układu komunikacyjnego, przyczyni się natomiast do wzrostu ilości dóbr materialnych, zlokalizowanych w granicach przedmiotowego obszaru. Poza pozytywnymi oddziaływaniami, związanymi w sposób bezpośredni z pojawieniem się w granicach obszaru opracowania nowych obiektów i elementów układu komunikacyjnego, wskazać należy również wystąpienie korzystnych zjawisk związanych z podniesieniem atrakcyjności i wartości obiektów sąsiadujących bezpośrednio z projektowanymi inwestycjami. Sytuacja ta dotyczyć będzie przede wszystkim istniejącej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, w sąsiedztwie której funkcjonują obecnie obiekty substandardowe, wpływające negatywnie na odbiór przestrzeni. Ich docelowe wyeliminowanie oraz wprowadzenie zabudowy uzupełniającej (np. na terenie 1MW/U) o wysokich walorach estetycznych, przyczyni się do podniesienia wartości i atrakcyjności całych kwartałów zabudowy. Korzystny wpływ na wartość dóbr materialnych będzie miała również realizacja zapisów projektu planu odnoszących się do kształtowania przestrzeni i eliminowania elementów dysharmonizujących, wpływających negatywnie m.in. na ekspozycję wyjątkowych walorów historycznych zlokalizowanych na przedmiotowym obszarze obiektów. Korzystne oddziaływania na dobra materialne związane będą również z pełnym i docelowym przestrzeganiem zapisów projektu mpzp w zakresie zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej. Utrzymanie oraz przywrócenie wartości kulturowej i historycznej zlokalizowanych na analizowanym obszarze obiektów, stanowiących jednocześnie elementy składowe całego zespołu urbanistyczno-architektonicznego, wpłynie niezwykle korzystnie na zwiększenie wartości i atrakcyjności wszystkich terenów położonych w zasięgu granic projektu mpzp. Możliwość wystąpienia oddziaływań o negatywnym charakterze przewiduje się jedynie na etapie realizacji poszczególnych inwestycji, których lokalizacja została przewidziana zgodnie z ustaleniami projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu. Ich wystąpienie związane będzie z koniecznością przeprowadzenia intensywnych prac budowlanych, skutkujących niekiedy uszkodzeniem nawierzchni w obrębie istniejących dróg, czy też zwiększeniem zapylenia i hałasu na obszarach sąsiadujących z placami budowy. Przewiduje się, że tego rodzaju zjawiska w największym nasileniu wystąpią w przypadku realizacji projektowanej drogi KD-G oraz nowej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i usługowej na terenach 2MW/U, 3MW/U i 9-10MW-U. 64 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU Niemniej, z uwagi na ich lokalny i ograniczony czasowo charakter, nie będą miały one znaczącego wpływu na dobra materialne zlokalizowane na całym analizowanym obszarze. 6.14. Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000 Jak wspomniano we wcześniejszych rozdziałach prognozy, w granicach projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu nie występują obszary objęte ochroną prawną w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody, w tym obszary włączone do europejskiej sieci Natura 2000. Obszarem włączonym do sieci Natura 2000, znajdującym się w najbliższej odległości od terenów objętych granicami projektu mpzp, są tereny parku Cytadela (oddalone o ok. 850 m od północno-zachodniej granicy projektu mpzp). Park Cytadela jest największym obszarowo elementem OZW PLH300005 „Fortyfikacje w Poznaniu” (o łącznej powierzchni 97,2 ha), stanowiącym jednocześnie bardzo istotny element systemu zieleni miejskiej (teren ten stanowi punkt łączący poznańskie kliny zieleni). W przeszłości teren ten pełnił niezwykle istotną rolę w funkcjonowaniu systemu fortyfikacji miasta – zrealizowany w latach 1829-1872 Fort Winiary był największym elementem pierścienia fortyfikacji. Obszar Cytadeli, wraz z obszarami 18 fortów, został włączony do międzynarodowej sieci obszarów specjalnej ochrony Natura 2000, głównie ze względu na występowanie na ich terenie stanowisk zimowania cennych gatunków nietoperzy. W poznańskich fortyfikacjach najczęściej występują nietoperze z gatunków: nocek Natterera (Myotis nattereri), mopek (Barbastella barbastelus), nocek duży (Myotis myotis), nocek rudy (Myotis daubentonii) oraz gacek brunatny (Plecotus auritus). W obiektach fortyfikacyjnych zlokalizowanych na terenie parku Cytadela stwierdzono obecność nocka dużego (Myotis myotis), nocka rudego (Myotis daubentonii), nocka Nattarera (Myotis nattareri), nocka wąsatka (Myotis mystacinus), mroczka późnego (Eptesicus serotinus), gacka brunatnego (Plecotus auritus), gacka szarego (Plecotus austriacus) oraz mopka (Barbastella barbastellus). Analizując prognozowany wpływ realizacji ustaleń projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu na przedmiot ochrony i integralność terenów zlokalizowanych w zasięgu granic OZW PLH300005 „Fortyfikacje w Poznaniu”, przede wszystkim uwzględniono informacje dotyczące czynników stanowiących potencjalne zagrożenie dla utrzymania zimowisk nietoperzy. Wśród nich wymienia się przede wszystkim zmiany mikroklimatu w obrębie miejsc hibernacji oraz płoszenie zwierząt w okresie zimowym, a więc działania odnoszące się bezpośrednio do samych obiektów stanowiących miejsca hibernacji nietoperzy. Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, iż realizacja ustaleń projektu mpzp nie będzie stanowić potencjalnej przyczyny wystąpienia oddziaływań na przedmiot ochrony obszaru „Fortyfikacje w Poznaniu” o niekorzystnym charakterze. Czynnikiem wpływającym w sposób bardzo istotny na wyeliminowanie ryzyka wystąpienia negatywnych oddziaływań jest w tym przypadku również stosunkowa duża odległość od obszaru podlegającego ochronie (ok. 850 m). Podkreślenia wymaga również charakter ustaleń projektu mpzp, odnoszących się do najważniejszych z przyrodniczego punktu widzenia terenów, pozostających w łączności z terenami podlegającymi ochronie, zlokalizowanymi poza granicami obszaru opracowania (w tym obszarami włączonymi do sieci Natura 2000). Wymienić tu należy przede wszystkim ustalenia dotyczące sposobu zagospodarowania i użytkowania terenów WS i 1-2ZO/ZZ, ochrony zieleni wysokiej, a także wymogów dotyczących utrzymania i kształtowania elementów zieleni na całym obszarze projektu mpzp. Utrzymanie dotychczasowej funkcji terenów obejmujących fragment doliny Warty (korytarz ekologiczny rangi krajowej) oraz doliny Cybiny (korytarz ekologiczny rangi regionalnej), pozwoli na zachowanie łączności między terenami o dużej wartości przyrodniczej oraz zapobiegnie pojawianiu się istotnych ograniczeń, wpływających znacząco negatywnie na zapewnienie możliwości migracji przedstawicieli rodzimej fauny (w tym nietoperzy.) Reasumując, ze względu na charakter zmian w dotychczasowym sposobie użytkowania terenów oraz stosunkowo dużą odległość od obszarów objętych ochroną, realizacja ustaleń planu dla terenów znajdujących się w granicach projektu mpzp obszaru „Śródka” w Poznaniu nie wpłynie negatywnie na zachowanie cennych przyrodniczo walorów obszaru Cytadeli oraz innych fortów, stanowiących obszar specjalnej ochrony Natura 2000 („Fortyfikacje w Poznaniu” PLH 300005). Zaplanowane inwestycje nie spowodują powstania czynników wpływających negatywnie na zachowanie cennych siedlisk nietoperzy oraz mogących pogorszyć środowisko tych terenów jako całości. 65 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU 6.15. Oddziaływanie transgraniczne Ze względu na położenie geograficzne Poznania (znaczne oddalenie od terenów przygranicznych państwa) stwierdzić należy, że realizacja ustaleń omawianego projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu nie spowoduje oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, w rozumieniu Konwencji z Espoo z 25 lutego 1991 r. 7. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA Do najważniejszych skutków realizacji ustaleń analizowanego projektu mpzp należeć będzie uporządkowanie i określenie docelowej funkcji wszystkich terenów znajdujących się w granicach przedmiotowego obszaru, ze szczególnym uwzględnieniem konieczności ochrony występujących tu terenów i obiektów o wyjątkowej wartości historycznej, a także siedlisk o dużej wartości przyrodniczej (zlokalizowanych w sąsiedztwie ujściowego odcinka rzeki Cybiny). W wyniku realizacji ustaleń projektu mpzp możliwe będzie również wprowadzenie nowej zabudowy w południowej części analizowanego obszaru, uzupełnienie istniejących kwartałów zabudowy w części północnej (z zachowaniem parametrów i wskaźników kształtowania zabudowy, nawiązujących do zabudowy istniejącej), jak również zrealizowanie nowego, istotnego elementu układu komunikacyjnego (drogi KD-G – fragmentu I ramy komunikacyjnej). W kontekście wpływu realizacji ustaleń omawianego w prognozie projektu planu na poszczególne komponenty środowiska, istotne będzie zatem monitorowanie: • realizacji ustaleń nakazujących utrzymanie minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnej w obrębie działek budowlanych lub terenów, • realizacji ustaleń w zakresie zachowania określonych parametrów zabudowy na terenach, na których dopuszczono jej realizację, • zapewnienia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku na terenach wymagających ochrony akustycznej (pomiar hałasu na terenach narażonych na jego oddziaływanie), • przestrzegania zakazu stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe, • respektowania zakazu lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, z wyjątkiem inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej oraz przedsięwzięć dopuszczonych pozostałymi ustaleniami planu. Analiza skutków realizacji postanowień mpzp wykonana będzie m.in. w ramach analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym miasta Poznania, przeprowadzanej na podstawie ustawy z dnia 23 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym70. Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy prezydent miasta ma obowiązek co najmniej raz w czasie kadencji przeprowadzić analizę zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy w celu oceny aktualności planów miejscowych oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Analiza dotyczy również kontroli realizacji ustaleń planów miejscowych w zakresie ochrony i kształtowania środowiska. Skutki realizacji postanowień planu podlegać będą również bieżącym pomiarom, ocenom oraz analizom wpływu na środowisko wielu czynników, prowadzonym m.in. w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska71 przez zobligowane do tego instytucje i służby. Stosownie do art. 10 ust. 2 Dyrektywy 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko dla monitoringu znaczącego wpływu na środowisko realizacji planów możliwe jest wykorzystanie istniejącego systemu monitoringu, w celu uniknięcia jego powielania. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, Państwowy Instytut Geologiczny, a także Prezydent Miasta Poznania, pełniący jednocześnie obowiązki starosty powiatu grodzkiego, prowadzą monitoring poszczególnych komponentów środowiska, w tym jakości powietrza, jakości wód, jakości gleby i ziemi, hałasu i pól elektromagnetycznych, w zakresie określonym w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska oraz ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne. Zakres i częstotliwość monitoringu, obejmującego pomiary stężeń zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, badania poszczególnych wskaźników zanieczyszczenia wód podziemnych i powierzchniowych, a także pomiary poziomów hałasu na terenach zlokalizowanych na analizowanym obszarze, będą zatem dostosowane do zakresu i częstotliwości monitoringu prowadzonego w ramach 70 71 Dz. U. z 2015 r., poz. 199, tekst jednolity utworzonemu ustawą z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska 66 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU programów Państwowego Monitoringu Środowiska. Pomiary i badania prowadzone w celu określenia stanu poszczególnych komponentów środowiska prowadzone będą natomiast zgodnie z metodyką i wymogami określonymi w poszczególnych rozporządzeniach72, a także specjalistycznych opracowaniach – określających metodyki referencyjne, odnoszące się do sposobu analizowania stanu jakości poszczególnych komponentów środowiska. Stosowanie właściwych metodyk prowadzenia badań i pomiarów jest niezwykle istotne ze względu na ograniczenie możliwości wystąpienia błędów w ostatecznej ocenie jakości poszczególnych komponentów środowiska. Z uwagi na różnorodność zagadnień dotyczących metody i wymogów jakie wskazane są w przypadku prowadzenia monitoringu poszczególnych komponentów środowiska, w niniejszym opracowaniu nie przytoczono ich brzmienia. Precyzyjne określenie częstotliwości monitoringu, prowadzonego w ramach uzupełnienia pomiarów prowadzonych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, a także podanie jego zakresu nie jest możliwe na obecnym etapie projektowania, niemniej wskazuje się, iż w celu szczegółowego określenia wpływu realizacji ustaleń mpzp najbardziej korzystne byłoby prowadzenie badań monitorujących stan poszczególnych komponentów środowiska raz w roku. Należy również zauważyć, iż zakres i częstotliwość prowadzonego monitoringu powinien być dostosowany do stopnia zaawansowania realizacji poszczególnych ustaleń projektu mpzp, dotyczących lokalizacji nowych inwestycji (budowlanych, komunikacyjnych itd.). 8. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE MPZP Możliwość wprowadzenia bardziej zróżnicowanego sposobu zagospodarowania i użytkowania terenów znajdujących się w zasięgu granic projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu została znacząco ograniczona z uwagi na zapisy obowiązującego „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania”, które określa kierunki przeznaczenia terenów znajdujących się na przedmiotowym obszarze. Wprowadzenie rozwiązań alternatywnych zostało również ograniczone z uwagi na znaczny udział terenów już trwale zainwestowanych, obecność obszarów i obiektów objętych ochroną konserwatorską, jak również położenie części terenów w zasięgu obszaru zagrożonego powodzią. Niemniej, na etapie prowadzenia prac planistycznych rozpatrywano różne rozwiązania dotyczące sposobu kształtowania przestrzeni w obrębie poszczególnych części przedmiotowego obszaru. Analizowane warianty dotyczyły m.in. określenia docelowej funkcji zabudowy śródmiejskiej w historycznej (północnej) części Śródki, a także nowo projektowanej zabudowy w części południowej. Ze względu na konieczność ograniczenia zjawiska wyludniania się tej części miasta rozważano przeznaczenie tych terenów wyłącznie pod lokalizację zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, jednakże z uwagi na śródmiejski charakter dzielnicy oraz jej położenie na początku Traktu KrólewskoCesarskiego (w sąsiedztwie Bramy Poznania), za najbardziej optymalny uznano wariant zakładający wielofunkcyjne przeznaczenie terenów pod zabudowę mieszkaniową wielorodzinną lub usługową (umożliwiający m.in. adaptację historycznych kamienic na obiekty hotelarskie). W odniesieniu do terenów zabudowy zlokalizowanych w południowej części Śródki rozważano również odmienne sposoby kształtowania kwartałów zabudowy. Przede wszystkim analizowano możliwość zapewnienia obsługi komunikacyjnej przy jednoczesnym ograniczeniu powierzchni i ilości terenów wskazanych na cele komunikacyjne. Ostatecznie wybrano wariant uwzględniający zarówno funkcjonalność układu komunikacyjnego, jak i możliwość wykształcenia dodatkowej drogi o przebiegu nawiązującym do historycznej ulicy Katarzynki, łączącej rynek Śródecki z terenem dawnego młyna nad Cybiną. Wśród najbardziej istotnych rozwiązań alternatywnych, których wprowadzenie rozpatrywano w okresie prowadzenia prac nad sporządzeniem projektu mpzp, należy natomiast wskazać rozwiązania dotyczące przebiegu ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego wraz z linia tramwajową. Analizie podlegała korekta przebiegu wspomnianej ulicy, zaproponowana zgodnie z rozwiązaniem konkursowym dla południowej części Śródki. Wspomniane rozwiązania, z uwagi na stan prawny nieruchomości objętych proponowanym przebiegiem ulicy, potrzebę zachowania funkcjonalności i korzystnych parametrów trasy tramwajowej (jako alternatywy dla transportu indywidualnego), a także uzyskane opinie eksperckie, nie zostały ostatecznie przyjęte. 72 w tym m.in. w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. 2011 Nr 258, poz. 1550), rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów substancji lub energii w środowisku przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem lub portem (Dz. U. 2011 Nr 288 poz.1697) 67 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU Ewentualne wprowadzenie wskazanych powyżej rozwiązań alternatywnych w większości przypadków nie spowodowałoby istotnych zmian w zasięgu i charakterze oddziaływań na środowisko, których wystąpienie przewidziano w przypadku realizacji rozwiązań przyjętych w ostatecznej wersji ustaleń projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu. Prognozuje się, że wskazanie możliwości lokalizacji o funkcji usługowej na terenach zabudowy śródmiejskiej oraz określenie sposobu przebiegu terenów komunikacyjnych w części południowej nie będzie stanowić przyczyny wystąpienia oddziaływań o znacząco większym i bardziej niekorzystnym charakterze niż rozwiązania przyjęte ostatecznie w projekcie mpzp dla obszaru „Śródki” w Poznaniu. Jedynym rozwiązaniem alternatywnym, którego realizacja związana byłaby najprawdopodobniej ze zmianami w zakresie zasięgu oraz skali oddziaływania na kształtowanie lokalnego klimatu akustycznego, było skorygowanie przebiegu ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego. Takie rozwiązanie skutkowałoby zmniejszeniem negatywnego oddziaływania hałasu komunikacyjnego na tereny zabudowy zlokalizowane obecnie w bezpośrednim sąsiedztwie wspomnianej ulicy, przy jednoczesnym zwiększeniu narażenia na niekorzystne warunki akustyczne przyszłych użytkowników zabudowy projektowanej w południowej części. Reasumując, ustalenia wprowadzone ostatecznie do analizowanego projektu mpzp ocenia się pozytywnie z punktu widzenia ochrony środowiska. Przyjęte rozwiązania dotyczące przeznaczenia i zagospodarowania przestrzennego poszczególnych terenów są zasadniczo zgodne z uwarunkowaniami przyrodniczymi oraz zapisami Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania. Ponadto, projekt uwzględnia uwarunkowania środowiska przyrodniczego i kulturowego, podkreślając jednocześnie konieczność kształtowania ładu przestrzennego na omawianym obszarze oraz ochrony walorów przyrodniczych fragmentów dolin rzecznych. 9. STRESZCZENIE I WNIOSKI Prognoza oddziaływania na środowisko dotyczy projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru „Śródka” w Poznaniu. Projekt planu opracowywany jest na podstawie uchwały Nr XVI/128/V/2007 Rady Miasta Poznania z dnia 19 czerwca 2007 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru „Śródka” w Poznaniu. Obszar objęty granicami projektu mpzp obejmuje tereny położone pomiędzy linią kolejową Warszawa – Kunowice, pętlą tramwajową Zawady, ul. Podwale, ul. Jana Pawła II oraz rzeką Cybiną i Kanałem Ulgi. Tereny te stanowią jednocześnie historyczną dzielnicę Poznania – Śródkę. Szczegółowy przebieg granic obszaru, dla którego sporządzono projekt mpzp, przedstawiono na załączniku do niniejszego opracowania (załącznik nr 1). Powierzchnia obszaru objętego sporządzeniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wynosi ok. 30 ha. Przedmiotowy obszar obejmuje tereny zlokalizowane w śródmiejskiej części miasta, znajdujące się w strefie ochrony konserwatorskiej (chroniony układ urbanistyczno-architektoniczny). Stopień zainwestowania poszczególnych terenów położonych w granicach obszaru opracowania, jak również funkcja istniejących obiektów, jest zróżnicowana. W części centralnej, na obszarze między ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego a ul. Gdańską dominuje zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna (z usługami w parterach budynków), której towarzyszą obiekty usługowe – Interaktywne Centrum Historii Ostrowa Tumskiego oraz sakralne – kościół p.w. Św. Małgorzaty. W części wschodniej, między ul. Bydgoską a ul. Podwale dominuje zabudowa o funkcji usługowej, reprezentowana przez obiekty o funkcji usług oświaty – Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Józefa Sikorskiego (ul. Bydgoska 4a), Zespół Szkół nr 105 im. Juliana Tuwima oraz Poznańską Ogólnokształcącą Szkołę Muzyczną I Stopnia nr 2 im. T. Szeligowskiego (ul. Bydgoska 4), jak również zabytkowy kościół p.w. Św. Kazimierza. Zabudowę usługową na obszarze projektu mpzp uzupełnia dworzec autobusowy w sąsiedztwie ronda Śródka, obiekt handlowy o znacznej powierzchni („Biedronka”), a także szereg innych, niewielkich pawilonów handlowych. Znaczną część obszaru opracowania zajmują tereny komunikacyjne, w tym drogi o dużym znaczeniu w kontekście układu komunikacyjnego całego miasta – ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, ul. Podwale, fragment ul. Jana Pawła II i ul. Warszawskiej oraz rondo Śródka. Wzdłuż północnej granicy projektu mpzp przebiega linia kolejowa relacji Warszawa – Kunowice. Przedmiotowy obszar charakteryzuje się znacznym zróżnicowaniem zarówno pod względem rzeźby terenu, warunków gruntowo-wodnych, jak i charakteru występujących tu siedlisk. Różnorodność ukształtowania powierzchni w granicach analizowanego obszaru, wynika przede wszystkim z obecności terenów dolinnych oraz terenów podlegających silnym przekształceniom antropogenicznym, natomiast zróżnicowanie występujących tu siedlisk związane jest przede wszystkim 68 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU z obecnością wód powierzchniowych (Kanału Ulgi oraz Cybiny) oraz sposobem dotychczasowego sposobu zagospodarowania i użytkowania73. Na terenach trwale zainwestowanych (zabudowa w obrębie obszaru ograniczonego ulicami: Prymasa Stefana Wyszyńskiego, Podwale, Bydgoską, Gdańską i Cybińską) przekształceniom uległy niemal wszystkie elementy środowiska naturalnego, obejmujące m.in. rzeźbę terenu, powierzchnię ziemi, warunki gruntowe (grunty nasypowe) oraz gleby. Dotychczasowe przekształcenia wpłynęły także na kształtowanie różnorodności i charakteru flory i fauny na obszarach trwale zabudowanych. Dużą część terenów położonych w granicach analizowanego obszaru stanowią natomiast tereny wolne od zabudowy i znacznych przekształceń, które zachowały swoje szczególne walory przyrodnicze i krajobrazowe. Obejmują one przede wszystkim tereny położone w dolinie Cybiny oraz terasy zalewowe Kanału Ulgi, które z uwagi na brak trwałego zainwestowania oraz narażenie na zalewanie wodami powodziowymi, charakteryzują się znacznym bogactwem florystycznym i faunistycznym, wpływającym na kształtowanie różnorodności biologicznej całego obszaru opracowania. W niniejszym opracowaniu wskazano także na istotny wpływ obecności wód powierzchniowych i terenów dolinnych na kształtowanie lokalnych warunków mikroklimatycznych. Opierając się na danych publikowanych dla obszaru całego miasta przeanalizowano jakość wód powierzchniowych i podziemnych oraz powietrza atmosferycznego, zwracając jednocześnie uwagę na odnotowywane w granicach Poznania przekroczenia dopuszczalnych stężeń pyłu. Klimat akustyczny na obszarze opracowania określony został natomiast głównie w oparciu o analizę danych przedstawionych na Mapie akustycznej miasta Poznania 2012. Wykazała ona, iż w stanie istniejącym warunki akustyczne w środowisku, w obszarze projektu planu nie są korzystne na jego obrzeżach oraz wzdłuż ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, natomiast wewnątrz tego obszaru są dobre. W granicach obszaru projektu planu zidentyfikowano różne problemy ochrony środowiska, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu. W prognozie wskazano głównie na problemy związane z lokalizacji części terenów w zasięgu obszarów szczególnego zagrożenia powodzią oraz zagrożenia związane z hałasem komunikacyjnym. Nie stwierdzono natomiast występowania istotnych problemów ochrony środowiska, wynikających z braku dostępu do sieci infrastruktury technicznej, a także występowania terenów podlegających ochronie na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody74. Do sporządzenia projektu mpzp dla obszaru Śródka” przystąpiono z uwagi na fakt, że obszar Śródki został wybrany jako obszar pilotażowy Miejskiego Programu Rewitalizacji, zarówno w jego pierwszej, drugiej, jaki i trzeciej edycji75. Obszar ten, pomimo problemów natury przestrzennej i społeczno-gospodarczej, posiada duży potencjał rozwoju. Sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego będzie zatem jednym z niezbędnych elementów dla skutecznego przeprowadzenia tego procesu, gdyż zgodnie z założeniami Miejskiego Programu Rewitalizacji, umożliwi wykorzystanie potencjału Śródki oraz zapewnieni ciągły i harmonijny rozwój tej dzielnicy pod względem społecznym, gospodarczym i przestrzennym. Projektowane w planie miejscowym przeznaczenie terenów w większości przypadków kontynuuje dotychczasowe użytkowanie terenów. Dotyczy to zwłaszcza obszaru ograniczonego ulicami: Gdańską, Bydgoską, Podwale i Prymasa Stefana Wyszyńskiego, obejmującego historyczną i zabytkową zabudowę mieszkaniową oraz usługową Śródki. Omawiany projekt mpzp dla terenów tych przewiduje utrzymanie historycznego układu zabudowy, dopuszczając wprowadzenie zabudowy uzupełniającej w obrębie poszczególnych terenów MW/U, której realizacja przyczyni się do wyartykułowania i uzupełnienia poszczególnych pierzei zabudowy. Znaczących zmian w zakresie dotychczasowego sposobu zagospodarowania i użytkowania nie przewiduje się natomiast w odniesieniu do terenów zieleni położonych wzdłuż Kanału Ulgi oraz ujściowego fragmentu rzeki Cybiny (1-2ZO/ZZ), jak również funkcjonujących obecnie terenów o funkcji usługowej (w tym usług oświaty, usług sakralnych czy też usług sportu i rekreacji). Z drugiej strony projekt wprowadza również nowe rozwiązania funkcjonalno-przestrzenne, zwłaszcza w zakresie rozwiązań komunikacyjnych, które w sposób istotny wpłyną na funkcjonowanie zarówno obszaru Śródki, jak również terenów położonych poza jej obszarem. W tym zakresie za najbardziej istotne należy uznać zapisy przedmiotowego projektu planu wskazujące przebieg projektowanego fragmentu I ramy komunikacyjnej (KD-G) na terenach położonych wzdłuż istniejącej linii kolejowej (oraz nowej przeprawy mostowej w ciągu projektowanej drogi). Docelowa realizacja tej 73 74 75 szczegółowa charakterystyka poszczególnych elementów środowiska została przedstawiona w drugiej części niniejszej prognozy. Dz. U. z 2013 r., poz. 627 tekst jednolity, Uchwała LVII/892/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 15 października 2013 r. w sprawie Miejskiego Programu Rewitalizacji dla Miasta Poznania – edycja trzecia 2013 r. 69 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU inwestycji związana będzie jednocześnie z obniżeniem klasy ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego do klasy drogi lokalnej (1KD-L). Wśród najistotniejszych zmian w dotychczasowym sposobie zagospodarowania i użytkowania terenów, jakie przewidziano w przedmiotowym projekcie mpzp, wymienić należy również wskazanie nowych terenów inwestycyjnych, położonych między ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego a terenami zieleni w dolinie rzeki Cybiny (9-10MW/U). Tereny te wskazane zostały pod lokalizację zabudowy śródmiejskiej o jednorodnym charakterze, harmonizującej z otoczeniem oraz nawiązującej do zabudowy zlokalizowanej powyżej ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego. Zapisy projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu są również zgodne z zapisami Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania, które w przypadku obszaru objętego granicami projektu planu wskazuje zarówno tereny przeznaczone pod zabudowę (MW/U) i tereny transportu (kdGP.2.3, kdGP.5, kd.G.1.1., kdt.2, kdd i kk.3.1.), jak i tereny o specjalnych warunkach zabudowy i zagospodarowania w kategorii terenów zieleni i w kategorii terenów zabudowy (ZP*, US1*). Generalnie, zakłada się, że docelowa realizacja ustaleń projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu przyczyni się do trwałego uporządkowania funkcji zlokalizowanych na tym obszarze terenów, podniesienia walorów estetycznych zlokalizowanej tu zabudowy oraz wyeksponowania szczególnych walorów obiektów o znacznej wartości historycznej i kulturowej. Niemniej, część z inwestycji, których realizację umożliwiają zapisy analizowanego projektu, związana będzie niewątpliwie z wystąpieniem niekorzystnych oddziaływań na poszczególne komponenty środowiska. W prognozie wskazano przede wszystkim na znaczenie oddziaływań związanych z realizacją nowej zabudowy (głównie na terenach 9-10MW/U) oraz rozbudową układu komunikacyjnego (droga KD-G). W największej skali oddziaływania te będą dotyczyć powierzchni ziemi, warunków gruntowych oraz szaty roślinnej, gdyż przewidziane w projekcie inwestycje związane będą z koniecznością trwałego uszczelnienia powierzchni ziemi, zniszczenia wierzchniej warstwy gleby oraz usunięciem dotychczasowej pokrywy roślinnej w obrębie terenów inwestycyjnych. W odniesieniu do pozostałych elementów środowiska, niekorzystne oddziaływania wystąpią, jednakże ich skala oraz zasięg nie spowoduje najprawdopodobniej istotnych zmian w środowisku. Analizując wpływ realizacji ustaleń projektu mpzp na środowisko podkreślić należy natomiast rozwiązania dotyczące sposobu zagospodarowania i użytkowania terenów o największym znaczeniu i walorach przyrodniczych – terenów wód powierzchniowych (Kanału Ulgi oraz rzeki Cybiny) oraz porośniętych zielenią terenów zlokalizowanych w zasięgu terenów dolinnych. Ograniczenie możliwości wprowadzenia znaczących (niekorzystnych) zmian w granicach tych terenów należy do jednych z najbardziej istotnych zadań przedmiotowego projektu mpzp. Niemniej, ze względu na opisane w prognozie prawdopodobieństwo wystąpienia niekorzystnych oddziaływań o zróżnicowanym charakterze, intensywności oraz zasięgu przestrzennym, do projektu mpzp wprowadzono szereg zapisów, których realizacja w sposób znaczący zminimalizuje ryzyko wystąpienia negatywnych skutków w środowisku. Do najważniejszych z nich należą zapisy ustalające: • maksymalną powierzchnię zabudowy na terenach, na których umożliwiono realizację zabudowy, • minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej, jaki musi zostać zachowany w obrębie działek budowlanych lub terenów, • zakaz lokalizacji budynków na terenach 1-2ZO/ZZ i ZI, • nakaz zagospodarowania zielenią wszystkich powierzchni wolnych od utwardzenia, • ochronę zieleni wysokiej, a w przypadku kolizji z planowaną infrastrukturą lub zabudową, wymóg jej przesadzenia lub wprowadzenia nowych nasadzeń na danym terenie, • wprowadzenie zieleni w miejscach wskazanych na rysunku, • zachowanie wód powierzchniowych śródlądowych (na terenie WS), • sposób zagospodarowania wód opadowych i roztopowych w granicach poszczególnych terenów, • lokalizację urządzeń podczyszczających wody roztopowe i opadowe przed wprowadzeniem ich do rzeki, • zaopatrzenie w wodę z sieci wodociągowej, • zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, z wyjątkiem inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej oraz przedsięwzięć dopuszczonych pozostałymi ustaleniami planu, • zakaz stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe. 70 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP DLA OBSZARU „ŚRÓDKA” W POZNANIU Z uwagi na obecność w granicach analizowanego obszaru znacznych powierzchni terenów wymagających ochrony akustycznej, niezwykle ważne było również wprowadzenie zapisów umożliwiających zapewnienie właściwego klimatu akustycznego. Wpływ realizacji i przestrzegania zapisów projektu mpzp na ograniczenie potencjalnych oddziaływań o negatywnym charakterze, został opisany w sposób szczegółowy w szóstym rozdziale niniejszej prognozy, niemniej, wśród najbardziej istotnych zapisów wskazać należy określenie maksymalnej powierzchni zabudowy, określenie minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnej, określenie sposobu prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej, wprowadzenie ustaleń w zakresie kształtowania klimatu akustycznego oraz wprowadzenie szeregu zapisów w zakresie sposobu kształtowania zieleni na obszarze projektu mpzp. Wprowadzone do projektu mpzp ustalenia z zakresu ochrony środowiska i przyrody uznaje się za wystarczające. Przewiduje się, że ich realizacja pozwoli na zminimalizowanie skali negatywnych oddziaływań związanych z realizacją nowych inwestycji budowlanych i infrastrukturalnych oraz zapobiegnie możliwości wystąpienia znacząco negatywnych zmian w zakresie jakości poszczególnych komponentów środowiska (na analizowanym obszarze). Warunkiem zachowania dotychczasowego stanu i prawidłowego funkcjonowania środowiska w obrębie terenów zlokalizowanych w granicach obszaru opracowania będzie precyzyjne wyegzekwowanie ustaleń projektu mpzp i restrykcyjne przestrzeganie przepisów i wymogów ochrony środowiska, wynikających z obowiązujących przepisów prawa. Analiza rozwiązań przyjętych w projekcie mpzp pozwala także założyć, iż pełna i docelowa ich realizacja nie spowoduje wystąpienia znaczących negatywnych oddziaływań w odniesieniu do przedmiotu ochrony Obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty PLH300005 „Fortyfikacje w Poznaniu” oraz jego integralności. W niniejszej prognozie przedstawiono także propozycje dotyczące zakresu monitoringu realizacji ustaleń projektu mpzp, wskazując jednocześnie na trudności z określeniem częstotliwości jego przeprowadzania, wynikające z charakteru miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Analizie poddano również rozwiązania alternatywne, rozważane na etapie prowadzenia prac planistycznych w zakresie opracowania projektu mpzp dla obszaru „Śródka” w Poznaniu oraz wskazano argumenty wskazujące na zasadność rozwiązań przyjętych ostatecznie w przedmiotowym projekcie planu – szczególnie w kontekście konieczności uwzględnienia różnorodnych czynników ograniczających docelowy sposób zagospodarowania i użytkowania poszczególnych terenów. W tym miejscu należy zaznaczyć, że zapisy przedmiotowego projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru „Śródka” w Poznaniu, poza ustaleniami wspomnianego wcześniej Studium, uwzględniają jednocześnie cele ochrony środowiska ustalone na szczeblu międzynarodowym, krajowym i lokalnym (opisane szerzej w czwartej i piątej części prognozy) – w tym cele wskazane w II Polityce Ekologicznej Państwa, Polityce ekologicznej państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016, Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry oraz Programie Ochrony Środowiska dla Miasta Poznania na lata 2013-2016 z perspektywą do 2020 roku. 71