Polifonia Sardynii i energia afrykańskich rozbitków

Materiały prasowe, 8 lipca 2013 r.
Polifonia Sardynii i energia afrykańskich rozbitków
Znamy pierwsze gwiazdy 9. Warszawskiego Festiwalu Skrzyżowania Kultur
Tenores di Bitti Mialinu Pira, najsłynniejsi śpiewacy Sardynii, a także pochodzący z Hondurasu
Aurelio Martinez z grupą The Garifuna Collective to pierwsi ujawnieni artyści tegorocznego
Warszawskiego Festiwalu Skrzyżowanie Kultur. Od dziś w sprzedaży są karnety na wielokulturowe
wydarzenie, którego 9. edycja przybliży muzyczne tradycje Wysp Świata. Festiwal odbędzie się
w dniach 25-29 września.
Tym razem na scenie muzyki świata zaprezentują się artyści z dziesięciu wysp położonych w odległych
zakątkach globu – od północnych terytoriów Kanady po wyspy na Oceanie Indyjskim. Już wiadomo, że
podczas festiwalu wystąpią najznakomitsi śpiewacy sardyńscy – słynący z perfekcyjnych pieśni
polifonicznych Tenores di Bitti Mialinu Pira. Tradycja wykonywanego przez nich śpiewu cantu a
tenore sięga 3 tysięcy lat i wywodzi się z najstarszych kultur Morza Śródziemnego. To polifoniczny
śpiew przypominający chór. Do jego wykonania potrzeba czterech głosów męskich: prowadzącego
melodię Oche (tenor lub baryton), cytującego wersy poezji miłosnej lub improwizującego tekst, a
także gardłowego - Bassu, budującego tło - Contra oraz falsetu - Mesu Oche. Wykonywany przez
Sardyńczyków śpiew przypomina techniki gardłowe i asymetryczną rytmikę ludowych pieśni Oceanii i
Afryki. Podczas występu Sardyńczycy stoją w kole, trzymają się za ręce, wykonują sekwencje kroków
– wszystko po to, by lepiej wyrazić jedność i siłę wspólnoty. Cantu a tenore narodziło się we
wspólnotach pasterskich wyspy. Utwory i tajemnice śpiewu przekazywali sobie ojcowie i synowie.
Zespół Tenores di Bitti Mialinu Pira powstał w 1995 r., uchodzi za najznamienitszy wśród
wykonawców pieśni polifonicznych. Jego członkowie uczyli się śpiewu jako dzieci, występowali w
teatrach, kościołach i na placach Sardynii. Teraz koncertują w prestiżowych salach wielu krajów,
występowali m.in. przed Janem Pawłem II. Jako jedyni włączają do repertuaru elementy pieśni
religijnych, wyróżnia ich subtelność melodii. Prowadzą szkołę wokalną, w której kształcą następców.
Z Hondurasu i Belize, gdzie wciąż mieszkają przedstawiciele grupy etnicznej garifuna, przyjadą
Aurelio Martinez i zespół The Garifuna Collective. W XVII wieku afrykańscy niewolnicy, którzy uciekli
od pracy na plantacjach, rozbili się u wybrzeży wyspy Saint Vincent na Morzu Karaibskim. Tam
wspólnie z lokalną ludnością zakładali rodziny i stawiali opór kolonizacji. Nazywano ich Czarnymi
Karaibami. Podbici przez Brytyjczyków, zostali przesiedleni do Ameryki Środkowej. Do ich potomków
należy Aurelio Martinez - znakomity perkusista, kompozytor i wokalista. Urodził się na wybrzeżu
Hondurasu, jako jedno z dziewięciorga dzieci. W jego rodzinnej wiosce wciąż nie ma elektryczności.
Jego pierwszą zabawką była samodzielnie zrobiona gitara, już jako chłopiec występował podczas
rytuałów i ceremonii. Jest synem trubadura i śpiewaczki, ale nikt nie uczył go muzyki.
„Odziedziczyłem ją po przodkach, płynie w mojej krwi” – mówi artysta, którego misją jest
pielęgnowanie tradycji muzycznych i tanecznych Garifunów. Wcześnie doświadczył dyskryminacji – w
szkole nie wolno było mu używać języka garifuna (w Hondurasie urzędowym językiem jest hiszpański)
ani jeść posiłków z honduraskimi dziećmi. Po świetnym debiucie płytowym „Garifuna Soul” w 2004 r.
Martinez stał się cenionym, a wkrótce także najsłynniejszym reprezentantem kultury Garifunów,
których muzyka łączy motywy Zachodniej Afryki, Ameryki Środkowej i Karaibów. W 2011 r. ukazała
się jego druga solowa płyta „Laru Beya”.
Przez osiem lat zajmował się polityką – był pierwszym czarnoskórym parlamentarzystą w Hondurasie,
ale rozczarowany dyskryminacją i korupcją wrócił do muzyki. W utworach porusza kwestie społeczne,
śpiewa m.in. o HIV i AIDS, które dotykają ubogą społeczność regionu. Martinez założył fundację Sol
Garifuna wspierającą edukację kulturalną Garifunów i dbającą o zachowanie ich języka. Wystąpi w
Warszawie razem z The Garifuna Collective – zespołem gromadzącym muzyków z różnych pokoleń i
krajów, celebrujących wspólne korzenie etniczne. Grupa została powołana w Belize przez Andy’ego
Palacio. Ich płyta „Watina” z 2007 r. była sensacją – jest zaliczana do najważniejszych albumów
muzyki świata. Po nagłej śmierci Andy’ego Palacio liderem muzyczno-społecznego odrodzenia
Garifunów stał się jego przyjaciel i współpracownik – Aurelio Martinez. Dzięki nagraniom i koncertom
świat dowiedział się o liczącej dziś około 600 tys. osób i przez lata dyskryminowanej grupie etnicznej.
Jej kultura i język zostały wpisane na listę Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO.
Kolejnych artystów tegorocznego Warszawskiego Festiwalu Skrzyżowanie Kultur poznamy w
najbliższy czwartek.
Dziś rusza sprzedaż karnetów na wszystkie wydarzenia festiwalu. Kosztują 90 zł.
Są dostępne w sieci eBilet, w Empikach oraz w siedzibie Stołecznej Estrady (ul. Marszałkowska 77/79,
od poniedziałku do piątku, w godzinach 10-17).
Warszawski Festiwal Skrzyżowanie Kultur, poświęcony prezentacji wielokulturowości
i różnorodności świata, odbywa się od 2005 r. W wydarzeniu wzięło dotąd 170 artystów z 54 krajów.
Festiwal jest wydarzeniem o randze międzynarodowej, rekomendowanym przez prestiżowy magazyn
„Songlines” jako jedno z 25 najciekawszych wydarzeń muzyki świata. Program tworzy Rada
Programowa w składzie: Maria Pomianowska – Dyrektor Artystyczna, Maciej Szajkowski, Marta
Dobosz. Organizatorem wydarzenia jest Stołeczna Estrada. Festiwal powstaje dzięki finansowemu
wsparciu Urzędu m. st. Warszawy.
Wejdź na: www.festival.warszawa.pl oraz na www.facebook.com/SkrzyzowanieKultur
Informacji udziela:
Go Culture. Komunikacja dla kultury
Katarzyna Petrykowska
t: + 48 790 797 611, 22 499 10 20
[email protected]
Paulina Wilk
t: + 48 790 797 610, 22 416 53 37
[email protected]