strategia rozwoju gminy wyszki

Transkrypt

Załącznik
do uchwały Nr X/62/07
Rady Gminy Wyszki
z dnia 31 grudnia 2007 r.
Gmina Wyszki
STRATEGIA ROZWOJU
GMINY WYSZKI
DO 2015 ROKU
Wyszki, grudzień 2007
Spis treści
RAPORT O STANIE GMINY WYSZKI.........................................................................3
1. Informacje wstępne....................................................................................................4
1.1. Wprowadzenie.....................................................................................................4
1.2. Położenie .............................................................................................................4
1.3. Historia Gminy Wyszki.......................................................................................4
1.4. Zarządzanie Gminą..............................................................................................5
2. Społeczeństwo .........................................................................................................10
2.1. Demografia Gminy............................................................................................10
2.2. Walory miejsca zamieszkania ...........................................................................15
2.3. Infrastruktura techniczna ...................................................................................20
2.4. Infrastruktura społeczna ....................................................................................28
3. Finanse gminne ........................................................................................................31
4.Gospodarka ...............................................................................................................32
4.1. Charakterystyka lokalnego sektora gospodarczego...........................................32
4.2. Rolnictwo ..........................................................................................................33
4.3. Lokalny rynek pracy..........................................................................................36
ANALIZA UWARUNKOWAŃ ROZWOJOWYCH GMINY WYSZKI .....................37
1. Analiza SWOT.......................................................................................................38
2. Wyniki ankiety przeprowadzonej wśród mieszkańców gminy Wyszki. ...............39
STRATEGICZNE CELE ROZWOJU GMINY WYSZKI.............................................43
1. Strategia ...................................................................................................................44
2. Powiązanie Strategii z krajowymi dokumentami strategicznymi............................48
PROGRAMY OPERACYJNE........................................................................................50
PROJEKTY KLUCZOWE .............................................................................................78
PROMOCJA, MONITORING I EWALUACJA STRATEGII ......................................83
1. Monitoring Strategii.................................................................................................84
2. Ewaluacja Strategii ..................................................................................................86
3. Partnerstwo publiczno - społeczne ..........................................................................87
4. Promocja Strategii....................................................................................................89
Spis rysunków .................................................................................................................91
Spis tabel .........................................................................................................................92
2
Część I
RAPORT
O STANIE GMINY WYSZKI
3
1. Informacje wstępne
1.1. Wprowadzenie
Niniejszy „Raport o Stanie Gminy” to pierwszy etap prac nad Strategią Rozwoju
Gminy Wyszki, stanowiący jej integralną część. Dane w nim zawarte współtworzą
materiał informacyjny służący do przeprowadzenia analizy uwarunkowań rozwojowych
Gminy.
W pracach nad Raportem zastosowano metodę analityczno - opisową, z
zastosowaniem tabel i wykresów obrazujących zmiany trendów w czasie.
1.2. Położenie
Gmina Wyszki położona jest w obrębie mezoregionu Równina Bielska
wchodzącego
w
skład
wielkiego
rejonu
fizyczno-geograficznego
-
Niziny
Północnopodlaskiej, pozostała niewielka północna część obszaru gminy leży w obrębie
mezoregionu „Dolina Górnej Narwi”.
Powierzchnia
gminy w granicach administracyjnych wynosi 20.650 ha, co
stanowi 1,0% powierzchni województwa podlaskiego i 14,9 % powierzchni powiatu
bielskiego.
W układzie administracyjnym gmina Wyszki położona jest w północnozachodniej części powiatu bielskiego województwa podlaskiego i graniczy z gminami:
od północy z gm. Suraż i Juchnowiec Kościelny, od wschodu z gm. Bielsk Podlaski, od
południa z gm. Brańsk oraz od zachodu z gm. Poświętne.
1.3. Historia Gminy Wyszki
Ośrodek gminny Wyszki, pierwotnie nosił nazwę Piórkowo i prawdopodobnie
istniał już w I połowie XV w. Latem 1457 r. właściciel dóbr, podsędek ziemski Wisław,
ufundował tutaj kościół. Od niego też wywodzi się ród Wyszkowskich herbu
„Ślepowron”. To właśnie na jego cześć miejscowość Piórkowo zaczęto nazywać
Wyszki. W 1528 r. mieszkało tutaj 19 szlachciców zobowiązanych do służby ziemskiej.
Wyszkowscy byli szlachtą aktywną w życiu ziemi bielskiej. Osiągali znaczne godności,
przykładowo w XVI w. Wojciech był sędzią grodzkim i ziemskim, Michał - pisarzem
grodzkim brańskim, w XVII w. Aleksander - podstolim, Baltazar - chorążym i posłem
na sejm 1607 r., Krzysztof - podczaszym, Zygmunt i Stanisław - łowczymi bielskimi.
4
W 1591 r. Wyszki obejmowały dziesięć i pół włóki gruntów (bez włości
kościelnych). W 1674 r. w Wyszkach, zwanych Kościelnymi, od 40 osób opłacono
podatek „pogłówny”. W tym było 15 rodzin szlacheckich, jedna rzemieślnicza i jedna
żydowska. Osiem rodów nosiło nazwisko „Wyszkowski”. Na gruntach kościelnych
mieszkał proboszcz, nauczyciel z żoną oraz służba. Łącznie liczba mieszkańców wsi
wynosiła wówczas około 60 osób. W parafii znajdowały się wsie: Warpechy Stare,
Wyszki Łubice, Warpechy Nowe, Niewino Borowe, Niewino Leśne, Sasiny, Tworki,
Kalinówka, Szczepany, Zakrzewo, Łuczaje, Wyszki Kościelne, Wyszki Tworki. Razem
493 dusze podatkowe.
Od 1861 do 1915 r. Wyszki znajdowały się w gminie Rajsk. W 1905 r.
mieszkało tutaj 162 chrześcijan. W latach 1902-1905 miejscowy proboszcz ks.
Wincenty Wojtekunas doprowadził do wybudowania nowego kościoła wymurowanego
w stylu neogotyckim, istniejącego do dzisiaj.
W okresie międzywojennym wieś gminna obejmująca 47 wsi, folwarków,
kolonii i in. W 1921 r. gminę zamieszkiwało ok. 6.500 mieszkańców. W Wyszkach w
tym czasie w 36 domach mieszkało 215 osób.
1.4. Zarządzanie Gminą
Gmina Wyszki - w myśl ustawy o samorządzie gminnym - jest wyposażoną w
osobowość prawną wspólnotą samorządową wszystkich jej mieszkańców. Jako
jednostka samorządu terytorialnego realizuje swoje ustawowe zadania posiadając
własną strukturę, wykorzystując procedury i systemy informacyjno - decyzyjne, za
pośrednictwem zatrudnionych w administracji pracowników.
Gmina wykonuje zadania publiczne o znaczeniu lokalnym, te z nich, których
celem jest zaspokajanie potrzeb mieszkańców są jej zadaniami własnymi, obok których
realizowane są zadania zlecone odpowiednimi przepisami prawnymi. W tym miejscu
należy jednak zwrócić uwagę na dwie funkcje władz lokalnych, które mają charakter
kluczowy i zawierają w sobie większość zadań własnych gminy.
Pierwszą jest służebny charakter gminy w stosunku do członków wspólnoty
lokalnej, który determinuje zorganizowanie gminy wokół procesów świadczenia
usług publicznych w taki sposób, aby:
− wszystkie działania władz lokalnych były podporządkowane dostarczaniu usług
mieszkańcom,
5
− podstawą oceny władz gminy była jakość świadczonych usług,
− jakość świadczonych usług była oceniana przez ich wartość dla odbiorców,
− odbiorcy usług byli traktowani jak klienci domagający się obsługi na wysokim
poziomie,
− dla pełnego poznania potrzeb i preferencji klienta utrzymywać z nim bliski kontakt.
Druga funkcja gminy ma charakter strategiczny dla całej wspólnoty lokalnej i chociaż nie wynika bezpośrednio z przepisów prawnych to - jej waga nie budzi dzisiaj
żadnych wątpliwości. Rozwój gospodarczy gminy powinien być głównym punktem
odniesienia wszystkich decyzji i działań podejmowanych przez władze lokalne,
ponieważ w znaczącym stopniu determinuje on stopień, w którym zaspokajane są
potrzeby mieszkańców. Jakość życia ludności jest uwarunkowana jej siłą nabywczą.
Dlatego najważniejszym zadaniem władz lokalnych staje się wspieranie rozwoju
gospodarczego gminy i procesu tworzenia miejsc pracy.
Konieczność wspierania rozwoju gospodarczego tworzy sprzężenie zwrotne z
procesem świadczenia wysokiej jakości usług komunalnych. Z jednej strony poziom
rozwoju gospodarczego gminy wpływa na jakość zaspokajania potrzeb mieszkańców, a
z drugiej strony to między innymi jakość i dostępność usług komunalnych tworzy
warunki dla rozwoju istniejących przedsiębiorstw oraz lokowania się nowych
przedsięwzięć gospodarczych. To wymaga przyjęcia nowego sposobu sprawowania
władzy, nowej organizacji pracy i kierowania ludźmi.
Ustawa o samorządzie terytorialnym określa główne elementy struktury gminy,
którą współtworzą władze gminy - rada gminy i wójt, urząd gminy, jednostki
pomocnicze - sołectwa oraz jednostki organizacyjne, powoływane dla realizacji
konkretnych zadań gminy.
Głównym organem stanowiącym i kontrolnym w Gminie Wyszki jest wybierana
przez mieszkańców na cztery lata Rada Gminy. Do właściwości rady należą wszystkie
sprawy pozostające w zakresie działania gminy. Większość decyzji zastrzeżonych do jej
wyłącznej kompetencji ma znaczący wpływ na gospodarkę lokalną. Dotyczą one
budżetu gminy, struktury organizacyjnej, kierunków działań Wójta, powoływania
skarbnika
i
sekretarza,
gospodarki
przestrzennej,
programowania
rozwoju,
gospodarowania majątkiem gminy, polityki inwestycyjnej, tworzenia, likwidacji i
6
warunków funkcjonowania jednostek organizacyjnych, przejmowania do realizacji
zadań na zasadzie porozumienia z innymi organami administracji publicznej, jak
również współpracy z innymi jednostkami samorządu terytorialnego. Uprawnienia
kontrolne rady w zakresie działalności wójta, gminnych jednostek organizacyjnych oraz
jednostek pomocniczych realizuje komisja rewizyjna.
Organem wykonawczym Gminy Wyszki jest wybierany w wyborach
bezpośrednich Wójt. Kieruje on bieżącą działalnością gminy i reprezentuje ją na
zewnątrz. Wykonuje uchwały rady gminy oraz wynikające z przepisów zadania gminy,
a w szczególności odpowiada za przygotowywanie projektów uchwał rady gminy, jak
również określanie sposobów ich wykonywania. Do kompetencji wójta należy również
gospodarowanie mieniem komunalnym, wykonanie budżetu gminy oraz polityka
kadrowa w stosunku do pracowników urzędu gminy i kierowników gminnych jednostek
organizacyjnych.
Dla pełnej realizacji idei samorządności oraz włączenia mieszkańców w proces
zarządzania gminą rada gminy może powoływać jednostki pomocnicze - sołectwa,
określając w odrębnym statucie organizację i zadania organów jednostki, czyli rady
sołeckiej i sołtysa, wykaz zadań przekazywanych sołectwu, sposoby ich realizacji, jak
również zakres i formy kontroli oraz nadzoru nad działalnością sołectwa. Na terenie
Gminy Wyszki funkcjonuje 49 sołectw: Bagińskie, Budlewo, Bujnowo, Falki, Filipy,
Gawiny, Godzieby, Górskie, Ignatki, Kalinówka, Kowale Łubice, Kożuszki, Koćmiery,
Łapcie, Łuczaje, Malesze, Mierzwin Duży, Mierzwin Mały, Mieszuki, Moskwin,
Mulawicze, Niewino Borowe, Niewino Leśne, Niewino Kamieńskie, Niewino
Popławskie, Niewino Stare, Olszanica, Osówka, Pulsze, Samułki Duże, Samułki Małe,
Sasiny, Sieśki, Stacewicze, Strabla - Łyse, Szczepany, Szpaki, Topczewo,
Trzeszczkowo, Tworki, Warpechy Stare, Warpechy Nowe, Wodźki, Wólka Pietkowska,
Wólka Zaleska, Wypychy, Wyszki, Zakrzewo, Zalesie .
Szeroki zakres realizowanych zadań i usług świadczonych przez gminę wymaga
tworzenia wyspecjalizowanych jednostek organizacyjnych dla prowadzenia gospodarki
komunalnej. W strukturach Gminy Wyszki funkcjonują następujące jednostki
organizacyjne:
− Zakład Usług Komunalnych w Wyszkach,
− Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Wyszkach,
− Zespół Szkół im. Jana Pawła II w Wyszkach,
7
− Szkoła Podstawowa im. Ks. F. J. Falkowskiego w Falkach,
− Szkoła Podstawowa w Topczewie,
− Szkoła Podstawowa w Strabli,
− Gminny Ośrodek Kultury Sportu i Turystyki w Wyszkach,
− Gminna Biblioteka Publiczna w Wyszkach.
Elementem struktury Gminy, od którego w znaczącym zakresie zależy
sprawność zarządzania Gminą, jak również przez pryzmat, którego postrzegana jest
jakość zarządzania Gminą, jest Urząd Gminy. Sposób zorganizowania urzędu został
pozostawiony do decyzji władz gminy, ponieważ to rada uchwala statut gminy, a
organizację i zasady funkcjonowania urzędu określa regulamin organizacyjny
wprowadzany zarządzeniem wójta. Będący kierownikiem urzędu gminy wójt może
powierzyć prowadzenie określonych spraw gminy swojemu zastępcy lub sekretarzowi
gminy. Jednakże delegacja kompetencji nie ma charakteru decentralizacji, a raczej
dekoncentracji, ponieważ przekazywane uprawnienia są wykonywane w imieniu Wójta.
Struktura organizacyjna odzwierciedla i konstytuuje całokształt stosunków
pomiędzy elementami organizacji, jak również stanowi ważne narzędzie kierowania
organizacją, które musi uwzględniać przedmiot i cele działalności gminy, jej wielkość
oraz skomplikowane relacje z otoczeniem.
Struktura Urzędu Gminy Wyszki nawiązuje do modeli klasycznych i cechuje się
wysokim stopniem sformalizowania i centralizacji. Wynika ono przede wszystkim z
obligatoryjnego charakteru większości zadań realizowanych przez gminę oraz
ustrojowej pozycji wójta jako organu administracji. W tym zakresie gminy związane są
przepisami prawa materialnego i procedury administracyjnej, jak również szczegółową
instrukcją
kancelaryjną,
kancelaryjnych,
która
określającą
ma
zasady
zapewnić
i
tryb
wykonywania
ujednolicenie
procesów
czynności
tworzenia,
ewidencjonowania, przechowywania i ochrony dokumentów.
Struktura Urzędu Gminy Wyszki bliska jest modelowi liniowo - sztabowemu,
zachowując jedność rozkazodawstwa oraz jasny układ władzy i odpowiedzialności,
zapewniając jednocześnie wykorzystanie wiedzy specjalistycznej do wspomagania
procesów decyzyjnych i podwyższania efektywności organizacji. Ma ona charakter
referatowy i
wyodrębnia
stanowiska
pracy
w
ramach
referatów
(komórek
organizacyjnych) odpowiadających poszczególnym grupom zadań należących do
8
kompetencji gminy. Struktura organizacyjna Urzędu Gminy Wyszki przedstawia się
następująco:
Rysunek 1. Schemat organizacyjny Urzędu Gminy w Wyszkach
Źródło: Regulamin Organizacyjny Urzędu Gminy w Wyszkach
Szczegółowe zadania i kompetencje poszczególnych referatów określa
Regulamin Organizacyjny.
Struktura organizacyjna gminy, rozumiana jako układ wzajemnie powiązanych
komórek organizacyjnych opisuje organizację w układzie statycznym. Natomiast
dynamika organizacji gminy przejawia się poprzez procedury, tj. procesy realizowane w
urzędzie niezbędne do realizacji zadań gminy. Proces w organizacji jest ciągiem
czynności zaprojektowanych tak, aby w ich wyniku powstawał produkt lub usługa. W
tym kontekście produktami działalności jednostek samorządu terytorialnego są:
9
− decyzje administracyjne wraz z następstwami jakie powodują,
− promocja gminy,
− informacja,
− wyniki usług publicznych.
2. Społeczeństwo
2.1. Demografia Gminy
2.1.1. Wstęp
Celem poniższej analizy jest zbadanie procesów zmian i tendencji demograficznych na
terenie Gminy Wyszki w latach poprzednich. Analiza została sporządzona na podstawie
danych statystycznych1, jak również w oparciu o informacje i wyliczenia przedstawione
przez pracowników Urzędu Gminy.
2.1.2. Potencjał ludnościowy Gminy
Według danych Urzędu Stanu Cywilnego w Wyszkach na terenie Gminy w
grudniu 2007 mieszkało 5086 osób, w tym 2511 kobiet. Na potrzeby dalszej analizy
demograficznej wykorzystano dane statystyczne GUS, które jakkolwiek odbiegają od
danych ewidencji ludności Urzędu Gminy Wyszki, to jednak pozwalają na analizę
trendów w czasie. I tak, według danych statystycznych na koniec 2006 roku obszar
Gminy Wyszki zamieszkiwało 5114 osób. Ludność Gminy stanowi 0,42% ludności
Województwa Podlaskiego i odpowiednio 8,52% ludności Powiatu Bielskiego.
Powierzchnia Gminy wynosi 206 km2 i stanowi 14,87% powierzchni Powiatu
Bielskiego oraz 1,02% powierzchni Województwa Podlaskiego.
Od końca II Wojny Światowej liczba ludności Gminy sukcesywnie zmniejsza
się, co przedstawia poniższa tabela:
Tabela 1. Zmiany ludności na przestrzenni lat 1946-2006
Rok
1946
1950
1960
1970
1978
1988
1990
1998
2006
Mieszkańcy
9182
8528
8340
7860
6745
5914
5876
5408
5041
Źródło: Bank Danych Regionalnych GUS
1
Bank Danych Regionalnych, na stronie www.stat.gov.pl
10
Zmiany w liczbie mieszkańców Gminy na przestrzeni ostatnich 11 lat
przedstawia poniższy wykres:
Rysunek 2. Zmiany liczby ludności Gminy Wyszki w latach 1995-2006.
Liczba ludności Gminy Wyszki w latach 1995-2006
83
5
6 000
32
9
5
5
5 000
04
1
08
9
15
1
5
5
5
5 200
19
9
25
3
5
5
5
5 400
38
6
45
4
5
54
6
5
5 600
65
4
5
73
8
5
5 800
4 800
4 600
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Wskaźnik gęstości zaludnienia dla Gminy w 2006 roku wynosił 24 osoby/km2,
podczas gdy dla całości województwa wynosił on 59 osób/km2, a dla powiatu 44
osoby/km2.
Przyrost naturalny w Gminie w 2006 roku wynosił -,2,6 i - tak jak w przypadku
większości polskich gmin wiejskich - jest ujemny. Był on jednocześnie niższy od
przyrostu naturalnego obliczonego dla województwa, ale wyższy od wskaźnika dla
powiatu.
Ważnym elementem decydującym o zmniejszaniu się liczby ludności jest
ujemne saldo migracji stałej, które w 2006 roku. Jednakże jest to zjawisko zbieżne z
trendami występującymi na terenie całego województwa, gdzie liczba ludności
wiejskiej systematycznie maleje, a saldo migracji jest ujemne. Kształtowanie się tego
wskaźnika w ciągu ostatnich 11 lat przedstawia poniższa tabela:
11
2006
Tabela 2. Saldo migracji w ruchu wewnętrznym
Saldo migracji w ruchu wewnętrznym
J. m.
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
ogółem
osoba
-14
-100
-65
-97
-57
-45
-26
-55
-28
-28
-29
-37
mężczyźni
osoba
-5
-37
-34
-44
-20
-14
-16
-28
-19
-14
-3
-11
kobiety
osoba
-9
-63
-31
-53
-37
-31
-10
-27
-9
-14
-26
-26
Podstawowe wskaźniki demograficzne Gminy Wyszki przedstawia poniższa tabela:
Tabela 3. Wskaźniki demograficzne dla Gminy Wyszki
Wskaźnik obciążenia demograficznego
ludność w wieku nieprodukcyjnym
na 100 osób w wieku produkcyjnym
ludność w wieku poprodukcyjnym
na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym
ludność w wieku poprodukcyjnym
na 100 osób w wieku produkcyjnym
Jedn. Gmina Powiat Region
osoba
87,0
74,2
62,0
osoba
125,1
109,2
76,8
osoba
48,3
38,8
27,0
Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem
%
%
%
w wieku przedprodukcyjnym
w wieku produkcyjnym
w wieku poprodukcyjnym
20,7
53,5
25,9
20,4
57,4
22,2
21,7
61,7
16,6
24
97
6,3
9,9
12,5
-2,6
44
103
5,4
8,2
12,1
-3,9
59
105
5,4
9,1
9,8
-0,7
Ludność wskaźniki modułu gminnego
ludność na 1 km2
kobiety na 100 mężczyzn
małżeństwa na 1000 ludności
urodzenia żywe na 1000 ludności
zgony na 1000 ludności
przyrost naturalny na 1000 ludności
osoba
osoba
para
osoba
osoba
osoba
2.1.3. Rozmieszczenie ludności na obszarze Gminy Wyszki
Sieć osadniczą Gminy należy ocenić jako równomiernie rozmieszczoną. Jej
system
tworzy 59 jednostek osadniczych, w tym miejscowość gminna Wyszki.
Największymi skupiskami ludności są wsie Strabla z 534 mieszkańcami, ośrodek
gminny Wyszki liczący 367 mieszkańców, Pulsze z 322 mieszkańcami oraz Topczewo
z 236 mieszkańcami. Pozostałe jednostki nie odgrywają większego znaczenia w
strukturze zaludnienia obszaru. Rozmieszczenie ludności na obszarze Gminy
przedstawia poniższa tabela:
12
Tabela 4. Rozmieszczenie ludności na terenie gminy Wyszki
Lp
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
Nazwa miejscowości
Bogusze
Budlewo
Bujnowowo
Falki
Filipy
Gawiny
Godzieby
Górskie
Ignatki
Kalinówka
Kamienny Dwór
Koćmiery
Kowale
Kożuszki
Krupice
Łapcie
Łuczaje
Łubice
Łyse
Malesze
Mieszuki
Mierzwin Duży
Mierzwin Mały
Moskwin
Mulawicze
Niewino Borowe
Niewino Kamieńskie
Niewino Leśne
Niewino Popławskie
Niewino Stare
Nowe Bagińskie
Olszanica
Osówka
Ostrówek
Pierzchały
Pulsze
Samułki Duże
Samułki Małe
Sasiny
Sieśki
Stacewicze
Stare Bagińskie
Strabla
Szczepany
Szpaki
Topczewo
Trzeszczkowo
Tworki
31.XII.2003
31
23
144
133
231
45
140
57
62
49
173
48
55
44
1
103
15
23
47
154
70
69
58
55
165
141
14
59
41
50
35
55
53
14
37
337
155
59
62
37
61
20
533
31
73
254
10
33
Liczba ludności na dzień
31.XII.2004 31.II.2005
30
23
142
134
224
43
143
54
66
51
178
49
55
42
1
100
15
23
47
142
71
69
58
55
164
145
15
59
41
49
35
54
52
13
35
329
152
56
61
37
58
20
534
33
72
244
10
33
31
23
143
132
218
42
142
54
68
52
174
50
60
41
0
98
14
27
46
140
73
68
63
50
164
144
15
58
40
49
34
48
51
12
36
324
148
54
61
37
55
22
525
32
72
233
10
33
31.XII.2006
29
22
140
126
216
41
139
56
68
53
165
49
60
41
0
89
14
25
44
139
73
70
63
51
163
147
15
58
39
49
32
47
53
12
37
322
140
53
61
37
54
21
534
32
74
236
10
32
13
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
Warpechy Nowe
Warpechy Stare
Wodźki
Wiktorzyn
Wólka Pietkowska
Wólka Zalewska
Wypychy
Wyszki
Zakrzewo
Zalesie
Zdrojki
98
125
36
5
172
45
21
385
66
150
23
5285
99
126
29
5
169
45
21
383
66
152
24
5235
99
124
31
4
167
45
21
376
65
149
24
5171
96
119
31
4
164
45
21
367
64
148
25
5115
Źródło: Urząd Gminy w Wyszkach
2.1.4. Struktura wieku ludności Wyszki
Do analizy struktury wieku ludności przyjęto następujący podział na grupy
wiekowe:
− wiek przedprodukcyjny - poniżej 15 lat
− wiek produkcyjny: 15-59 lat kobiety, 15-64 lata mężczyźni
− wiek poprodukcyjny: powyżej 60 lat kobiety, powyżej 65 lat mężczyźni
Na potrzeby prezentacji struktury wiekowej ludności wykorzystano dane
agregowane w Banku Danych Regionalnych GUS:
Tabela 5. Struktura wieku ludności Gminy Wyszki
J. m. 1995 1996 1997 1998 1999 2000
ogółem
osoba 5 717 5 595 5 478 5 408 5 319 5 276
mężczyźni osoba 2 901 2 856 2 804 2 769 2 712 2 694
kobiety
osoba 2 816 2 739 2 674 2 639 2 607 2 582
w wieku przedprodukcyjnym - poniżej 15 lat
ogółem
osoba 1 261 1 219 1 170 1 130 1 089 1 055
mężczyźni osoba
638
624
597
575
555
546
kobiety
osoba
623
595
573
555
534
509
w wieku produkcyjnym: 15-59 lat kobiety, 15-64 lata mężczyźni
ogółem
osoba 3 063 2 995 2 941 2 940 2 925 2 927
mężczyźni osoba 1 747 1 713 1 678 1 676 1 639 1 635
kobiety
osoba 1 316 1 282 1 263 1 264 1 286 1 292
w wieku poprodukcyjnym
ogółem
osoba 1 393 1 381 1 367 1 338 1 305 1 294
mężczyźni osoba
516
519
529
518
518
513
kobiety
osoba
877
862
838
820
787
781
2001
5 217
2 658
2 559
2002
5 174
2 634
2 540
2003
5 114
2 591
2 523
2004
5 062
2 561
2 501
2005
5 003
2 533
2 470
2006
4 951
2 512
2 439
1 003
527
476
973
515
458
942
501
441
895
478
417
834
441
393
808
429
379
2 907 2 887 2 875 2 880 2 895 2 863
1 613 1 603 1 593 1 591 1 611 1 596
1 294 1 284 1 282 1 289 1 284 1 267
1 307 1 314 1 297 1 287 1 274 1 280
518
516
497
492
481
487
789
798
800
795
793
793
14
Według danych statystycznych w roku 2006 na terenie Gminy zamieszkiwało
808 osób w wieku przedprodukcyjnym, 2863 w wieku produkcyjnym oraz 1280 osób w
wieku poprodukcyjnym.
2.2. Walory miejsca zamieszkania
2.2.1. Mieszkalnictwo
Zasoby mieszkaniowe Gminy Wyszki w 2006 roku wynosiły:
-
1 693 mieszkania
-
6 613 izby
-
135 636 m2 powierzchni użytkowej
Strukturę własnościową mieszkań przedstawia poniższa tabela:
Tabela 6. Struktura własnościowa mieszkań na terenie Gminy Wyszki
Forma własności
ogółem
mieszkania
izby
powierzchnia użytkowa mieszkań
zasoby gmin (komunalne)
mieszkania
izby
zasoby zakładów pracy
mieszkania
izby
zasoby osób fizycznych
mieszkania
izby
zasoby pozostałych podmiotów
mieszkania
izby
j.m.
miesz.
izba
m2
Wartość
1 693
6 613
135 636
miesz.
izba
m2
40
134
2 073
miesz.
izba
m2
24
73
1 029
miesz.
izba
m2
1 619
6 367
131 674
miesz.
izba
m2
10
39
860
Ponad 70% mieszkań wyposażonych jest w wodociąg, ponad 48% posiada
łazienkę, warunków 35,5% centralne ogrzewanie. Najważniejsze wskaźniki warunków
mieszkaniowych przedstawiają się następująco:
Tabela 7 Wskaźniki warunków mieszkaniowych na terenie gminy Wyszki
Mieszkania wyposażone w instalacje techniczno-sanitarne
wodociąg
ustęp spłukiwany
1 198
794
15
łazienka
centralne ogrzewanie
gaz sieciowy
Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania w m2
1 mieszkania
na 1 osobę
828
608
35
80,1
27,1
Generalnie w badanych okresach korzystnie kształtowały się wszystkie
wskaźniki warunków zamieszkania i w większości przypadków były zbliżone do
średnich wskaźników dla województwa.
W
celu
zobrazowania
stopnia
zaspokojenia
potrzeb
mieszkaniowych
mieszkańców posłużono się wskaźnikiem ilości mieszkań na 1000 mieszkańców, który
odniesiono do średniej dla województwa. Wskaźniki te kształtują się następująco:
Gmina - 330,99
Województwo Podlaskie - 311,3
Obszary wiejskie województwa - 296,5
Jeżeli przyjmiemy, za państwami Europy Zachodniej, średni wskaźnik
zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych na poziomie 309 mieszkań na 1000
mieszkańców obszarów wiejskich, okaże się, że wskaźnik ten dla Gminy Wyszki jest
wyższy, co wskazuje na wysoki poziom zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych
ludności. Co jednak nie współgra z jakością życia i wyposażeniem w infrastrukturę
sanitarną.
2.2.2. Ochrona zdrowia i opieka społeczna
Gmina Wyszki znajduje się w rejonie obsługi Podlaskiego Oddziału
Narodowego Funduszu Ochrony Zdrowia. Opiekę zdrowotną na terenie Gminy
zapewniają 3 ośrodki podstawowej opieki zdrowotnej, w których w 2006 roku
udzielono łącznie 22927 porad.
W zakresie lecznictwa zamkniętego i specjalistycznego gmina obsługiwana jest
przez szpitale i poradnie specjalistyczne w Bielsku Podlaskim i Białymstoku oraz inne
będące w zasięgu funkcjonowania Regionalnego Oddziału NFZ.
Gminne zadania z zakresu opieki społecznej oraz zadania zlecone w tym
zakresie realizuje Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Wyszkach, będący jednostką
16
budżetową Urzędu Gminy. Zgodnie z § 7 Statutu zadania GOPS obejmują w
szczególności:
− tworzenie warunków do funkcjonowania systemu pomocy społecznej,
− opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych
ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i
rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja
osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka,
− sporządzanie bilansu potrzeb gminy w zakresie pomocy społecznej,
− udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego
pozbawionym,
− opłacanie składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe za osobę, która zrezygnuje
z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej
opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie nie
zamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem,
− praca socjalna,
− dożywianie dzieci,
− analizowanie, ocenianie i prognozowanie zjawisk rodzących i określanie
zapotrzebowania na świadczenia z pomocy społecznej,
− pobudzanie społecznej aktywności do zwalczania i przeciwdziałania powstawaniu
zjawisk patologicznych,
− oddziaływanie na poszczególne środowiska celem ich uaktywnienia w kierunku
samodzielnego przezwyciężania sytuacji kryzysowych,
− kierowanie osób wymagających całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub
niepełnosprawności do domów pomocy społecznej, ponoszenie płatności za pobyt
mieszkańca gminy w tym domu,
− organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania,
− przyznawanie i wypłacanie przewidzianych ustawą świadczeń oraz przyznawanie
pomocy w naturze,
− realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej,
mających na celu ochronę poziomu życia rodzin i grup społecznych oraz rozwój
specjalistycznego wsparcia
17
2.2.3. Kultura, sport, turystyka i wypoczynek
Podstawową jednostką gminną w obszarze kultury i sportu jest Gminny Ośrodek
Kultury, Sportu i Turystyki w Wyszkach. Zakres działalności Ośrodka obejmuje w
szczególności:
− organizowanie imprez kulturalnych: spektakli, koncertów, wystaw, prezentacji
filmów;
− prowadzenie zespołów, kółek i ognisk artystycznych oraz edukacji kulturalnej dzieci
i młodzieży;
− prowadzenie zajęć, których celem jest rozwijanie zainteresowań dzieci, młodzieży i
dorosłych różnymi dziedzinami wiedzy, z uwzględnieniem informatyki i języków
obcych;
− organizowanie obchodów świąt narodowych oraz uroczystości gminnych;
− prowadzenie działalności wydawniczej i promocyjnej;
− gromadzenie i opracowywanie materiałów bibliotecznych;
− udostępnianie zbiorów bibliotecznych;
− popularyzowanie czytelnictwa;
− zaspokajanie potrzeb informacyjnych i edukacyjnych czytelników;
− świadczenie usług z zakresu kultury i sportu;
− tworzenie warunków dla rozwoju kultury fizycznej;
− popularyzowanie sportu wśród młodzieży;
− rozwijanie i upowszechnianie rekreacji ruchowej;
− rozwijanie i upowszechnianie turystyki;
− współpraca
ze
stowarzyszeniami
kulturalnymi,
placówkami
oświatowo
-
wychowawczymi, fundacjami, stowarzyszeniami zawodowymi i twórców oraz
wszystkimi osobami prawnymi i fizycznymi mogącymi służyć pomocą przy
realizacji zadań Ośrodka.
Na terenie Gminy Wyszki funkcjonują dwie placówki biblioteczne. Podstawowe
wskaźniki związane z czytelnictwem prezentuje poniższa tabela.
Tabela 8 Czytelnictwo na terenie Gminy Wyszki
Placówki biblioteczne
biblioteki i filie
pracownicy bibliotek
ob.
osoba
2
2
18
księgozbiór
czytelnicy w ciągu roku
wypożyczenia księgozbioru na zewnątrz
Placówki biblioteczne wg organu prowadzącego
biblioteki i filie
pracownicy bibliotek
księgozbiór
czytelnicy w ciągu roku
wypożyczenia księgozbioru na zewnątrz
Biblioteki - wskaźniki
ludność na 1 placówkę biblioteczną
księgozbiór bibliotek na 1000 ludności
czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 ludności
wypożyczenia księgozbioru na 1 czytelnika w woluminach
wol.
osoba
wol.
18 904
619
13 336
ob.
osoba
wol.
osoba
wol.
2
2
18 904
619
13 336
osoba
wol.
osoba
wol.
2 501,50
3 703,98
120,13
22,05
Infrastrukturę kultury uzupełniają świetlice we wsiach Bujnowo, Godzieby,
Samułki Duże, Topczewo, Pulsze, Wyszki ( funkcjonujące łącznie z remizami
strażackimi) oraz indywidualne w Filipach, Mierzwinie i Niewinie Borowym. W
obiektach tych odbywają się zebrania wiejskie, narady, imprezy okolicznościowe.
Atrakcyjność turystyczną Gminy determinują warunki przyrodnicze (Dolina
Górnej Narwi) oraz obiekty dziedzictwa kulturowego (wg danych Urzędu Gminy w
Wyszkach):
− Falki - cmentarz wojenny
− Górskie Kolonia - mogiły z czasów II wojny światowej
− Kamienny Dwór, dwór drewniany w zespole dworskim
− Kamienny Dwór, dwór murowany w zespole dworskim
− Kamienny Dwór, lamus w zespole dworskim
− Kamienny Dwór, mleczarnia w zespole dworskim
− Kamienny Dwór, pozostałości parku w zespole dworskim
− Malesze, cmentarz prawosławny
− Olszanica, wiatrak koźlak
− Pulsze, kaplica cmentarna na cmentarzu rzymskokatolickim
− Pulsze, cmentarz rzymskokatolicki, grzebalny
− Strabla, kościół parafialny p.w. Wniebowstąpienia Pańskiego
− Strabla, dzwonnica w zespole kościoła parafialnego p.w. Wniebowstąpienia
Pańskiego
19
− Strabla, cmentarz przykościelny, dawny w zespole kościoła parafialnego p.w.
Wniebowstąpienia Pańskiego
− Strabla, cmentarz parafialny, dawny w zespole kościoła parafialnego p.w.
Wniebowstąpienia Pańskiego
− Strabla, dom katechetyczny w zespole kościoła parafialnego p.w. Wniebowstąpienia
Pańskiego
− Strabla, pałac w zespole dworsko-pałacowym
− Strabla, lamus w zespole dworsko-pałacowym
− Strabla, kuźnia w zespole dworsko-pałacowym
− Strabla, czworak w zespole dworsko-pałacowym
− Strabla, pozostałości parku w zespole dworsko-pałacowym
− Topczewo, układ ruralistyczny
− Topczewo, kościół parafialny p.w. św. Stanisława Biskupa
− Topczewo, cmentarz parafialny, grzebalny p.w. św. Stanisława Biskupa
− Wyszki, kościół parafialny p.w. św. Andrzeja Arcybiskupa
− Wyszki, ogrodzenie z bramami w zespole kościoła parafialnego p.w. św. Andrzeja
Arcybiskupa
− Wyszki, cmentarz przykościelny w zespole kościoła parafialnego p.w. św. Andrzeja
Arcybiskupa
2.3. Infrastruktura techniczna
2.3.1. Zaopatrzenie w wodę
Na dzień 31.12.2006 roku całkowita długość sieci wodociągowej na terenie
Gminy Wyszki wynosiła 121,91km m. Liczba przyłączy wodociągowych wynosi 1119
szt, w tym 955 przyłączy do gospodarstw rolnych. Zaopatrzenie w wodę obszaru
odbywa się za pośrednictwem dwóch wodociągów „Wyszki” i „Budlewo”. W pełni
zwodociągowanych jest 50 wsi sołeckich oraz trzy częściowo.
20
I. Wodociąg „Wyszki”
Ujęcie wody podziemnej z utworów czwartorzędowych składa się z trzech
studni wierconych:
− SW – 1 o głębokości 111,5 m i zatwierdzonych zasobach Qe = 57 m3/h przy depresji
s = 35,8 m
− SW – 2 o głębokości 111,0 m i Qe = 64 m3/h przy s = 32,5 m.
− SW – 3 o głębokości 88,0 m i Qe = 69 m3/h przy s = 17,0 m.
Woda surowa ze studni zawiera ponadnormatywne ilości związków żelaza (0,8 – 1,3
mgFe/dm3).
Urządzeniami do poboru i uzdatniania wody są:
-
2 pompy G.C.O. 06 o mocy 11 kW każda (SW – 1 i SW – 2)
-
pompa G.C.O. 05 o mocy 9 kW (SW – 3)
-
2 hydrofory o V = 4,5 m3 każdy
21
-
4 odżelaziacze o średnicy 1200 mm każdy
-
4 aeratory o średnicy 500 mm każdy
-
sprężarka typu WAN – LE
-
chlorotor C – 52
-
3 wodomierze 80 mm
-
1 wodomierz sprężarkowy 100/40
-
agregat prądotwórczy.
Stacja wodociągowa pracuje w układzie jednostopniowego pompowania. Do
wodociągu podłączonych jest 784 mieszkańców gminy wsi Wyszki, Pulsze, Sasiny.
Wydajność potencjalna istniejących urządzeń do ujmowania i uzdatniania wody wynosi
1920 m3/d, natomiast wydajność rzeczywista wynosi 252 m3/d.
II. Wodociąg Budlewo
Ujęcie wody podziemnej z utworów czwartorzędowych składa się z dwóch
studni głębinowych SW – 1 o głębokości 67 m i SW –2 o głębokości 70 m i
zatwierdzonych zasobach ujęcia w kat. „B” - Q = 75 m3/h przy depresji s = 7,4 – 9,2 m
Woda pobierana ze studni wierconych zawiera ponadnormatywne ilości związków
żelaza i manganu.
Urządzeniami do poboru i uzdatniania wody są:
-
2 pompy typu D 80 V/B – SGMf – 18 d,
-
hydrofiltr Nr 142970 BPWN w Zielonej Górze / zbiornik hydroforowy o
pojemności 40 m3, filtr o pojemności 4,60 m2,
-
3 mieszacze wodno – powietrzne Ø 500 mm,
-
chlorator C – 52,
-
2 sprężarki typu WAN – ES ( w tym jedna rezerwowa),
-
wodomierz śrubowy Ø 80 mm,
-
wodomierz sprężynowy MZ/JŚ – 200/40 mm.
Strefa ochrony bezpośredniej w promieniu 10 m wokół każdej studni.
Do wodociągu Budlewo podłączonych jest 3880 mieszkańców gminy.
Wydajność potencjalna do ujmowania i uzdatniania wody wynosi 2208 m3/d, natomiast
wydajność rzeczywista urządzeń do ujmowania i uzdatniania wody wynosi 1021 m3/d.
22
2.3.2. Kanalizacja sanitarna.
Całkowita długość sieci kanalizacyjnej na terenie gminy Wyszki wynosi 4286
m. Do sieci podłączonych jest 172 osoby, co daje w sumie 3,25% skanalizowanie
gminy.
Ścieki z terenu Gminy za pośrednictwem przepompowni w Kamiennym Dworze
podawane są do oczyszczalni w Łapach poprzez sieć kanalizacyjną gminy Poświętne i
Łapy. Maksymalna przepustowość przepompowni to 511,2 m3/d, z czego wykorzystane
jest 35,2% max. przepustowości czyli 180 m3/d. Jednostką organizacyjną zajmująca się
eksploatacją systemów wodociągowych jest Zakład Usług Komunalnych w Wyszkach.
W Gminie Wyszki znajduje się również oczyszczalnia ścieków przy Zespole
Szkół w Wyszkach. Jej przepustowość wynosi 11 m3/na dobę. Do sieci kanalizacyjnej
23
odprowadzane są ścieki bytowo – gospodarcze z urządzeń takich jak: toalety, natryski,
umywalki oraz ze stołówki i podłączonego budynku mieszkalnego. Ścieki sanitarne
odprowadzane są grawitacyjnie do studzienki z układem pompowym. Następnie do
szczelnej studzienki rewizyjnej i dalej płyną grawitacyjnie do biologicznej oczyszczalni
ścieków typu MINIFLO - 20 i osadnika gnilnego typu PURFLO.
Oczyszczalnie ścieków przy Zespole Szkół w Wyszkach odbywa się za pomocą
procesów biologicznych w oparciu o bakterie beztlenowe – oczyszczalnie wstępne oraz
oczyszczalnie właściwe w oparciu o bakterie tlenowe. Odbiornikiem oczyszczonych
ścieków jest rzeka Pulszanka.
Rozpoczęto program budowy przyzagrodowych oczyszczalni ścieków. Gmina
dysponuje projektem przedmiotowych oczyszczalni, które nieodpłatnie udostępnia
zainteresowanym. W 2007 roku na terenie gminy powstało 10 oczyszczalni
przyzagrodowych z filtrem roślinnym.
Stan
gospodarki
ściekowej
na
terenie
gminy
należy
ocenić
jako
niezadowalający. Znaczna większość gospodarstw domowych nie posiada uregulowanej
gospodarki ściekowej. Na posesjach wybudowane są bezodpływowe zbiorniki, które są
okresowo wywożone, indywidualnie przez właścicieli gospodarstw.
Ścieki komunalno - bytowe z budynków komunalnych wywożone są do
oczyszczalni ścieków w Bielsku Podlaskim. Jednostką obsługująca w zakresie wywozu
jest firma MPO Białystok, oddział w Wyszkach.
2.3.3. Gospodarka odpadami
Głównym sposobem zagospodarowania odpadów na terenie Gminy Wyszki jest
ich składowanie2. Gminne składowisko odpadów komunalnych znajduje się w
miejscowości Szpaki. Całkowita powierzchnia składowiska to 0,72 ha, powierzchnia
składowa to 0,49 ha.
Składowisko posiada uszczelnienie mineralne z gliny.
Liczba składanych odpadów zmieszanych przedstawia się następująco:
Rok
Ilość złożonych
odpadów
2002
2003
2004
2005
2006
98 Mg
115 Mg
175 Mg
257 Mg
283 Mg
2
Charytoniuk A. Sanik J. Plan gospodarki odpadami dla gminy Wyszki na lata 2004 - 2007 z
uwzględnieniem perspektywy na lata 2008 - 2011, Białystok, Maj 2004, s. 7-11.
24
Obsługę składowiska w zakresie odbioru i składowania odpadów prowadzi
Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Białystok, odział w Wyszkach..
Składowisko odpadów w Szpakach posiada uregulowany stan prawny. Dla
obiektu tego wykonany został przegląd ekologiczny oraz instrukcja eksploatacji
składowiska. Składowisko ma duże braki w wyposażeniu, nie posiada wagi, brodzika
dezynfekującego, piezometrów, geomembrany, odgazowania.
Jest jedynie ogrodzone metalową siatką na linkach i słupkach z małymi
ubytkami siatki i brakiem bramy wjazdowej. Brak też jest oznakowania tabliczka
informacyjną. Brak jest stałej obsługi i stałego nadzoru. Składowisko nie posiada
zbiornika na nieczystości płynne. Nie prowadzi się też segregacji odpadów.
W roku 2007 Gmina przystąpiła do inicjatywy budowy zakładu odzysku
odpadów w ramach Związku Gmin Puszczy Białowieskiej. Zakład zostanie
zlokalizowany na terenie Gminy Bielsk Podlaski.
2.3.4. Elektroenergetyka
Źródłem zasilania w energię elektryczną gminy są stacje transformatorowo rozdzielcze RPZ 110/15 kW w Bielsku Podlaskim i Łapach. Rozprowadzenie energii
elektrycznej do poszczególnych odbiorców odbywa się poprzez układ sieci SN 15kV
wychodzące z RPZ – tu w Bielsku Podlaskim (3 szt.) łączą się z liniami z RPZ – tu
Łapy (2 szt.). Istniejące linie główne tworzą tzw. „pierścienie” – co daje większą
pewność zasilania. Powstałe linie SN 15kV na terenie gminy są odgałęzieniami od w/w
linii głównych, zasilających poszczególne stacje transformatorowe na obszarze całej
gminy. Na terenie gminy istnieje 78 stacji transformatorowych słupowych, w tym w
miejscowości Wyszki jest zlokalizowanych 5 stacji transformatorowych.
Ze względu na konfigurację sieci elektroenergetycznej SN i jej stan techniczny,
dostarczana odbiorcom moc i energia elektryczna odpowiada ich potrzebom w tym
zakresie.
2.3.5. Zaopatrzenie w gaz.
Przez teren gminy Wyszki przebiega trasa gazociągu wysokiego ciśnienia DN200 relacji Łapy-Wyszki. Jest to odgałęzienie od istniejącego gazociągu zasilającego
relacji Bobrowniki - Białystok - Zambrów -Wyszki.
25
W miejscowości Wyszki zlokalizowana jest stacja redukcyjno-pomiarowa Io.
Obecnie sieć średniego ciśnienia rozbudowana jest jeszcze w niewielkim stopniu. Na
razie z gazu korzystają mieszkańcy wschodniej części Wyszek. Zaledwie 35 mieszkań
posiada dostęp do gazu sieciowego.
2.3.6. Drogi
Podstawowym układem komunikacyjnym w Gminie Wyszki
jest i w
dalszym ciągu pozostanie układ drogowy.
Przez teren gminy Wyszki przebiegają dwa ciągi dróg wojewódzkich o łącznej
długości 14,6 km. Są to drogi:
− Nr 681 Roszki Wodzki - Łapy - Poświętne - Brańsk - Ciechanowiec, klasy G z
dopuszczeniem kursowania pojazdów o nacisku 80kN/oś,
− Nr 659 Topczewo - Zalesie - Kiewłaki - granica powiatu (Hodyszewo) klasy Z z
dopuszczeniem kursowania pojazdów o nacisku 60kN/oś.
Ciągi dróg powiatowych na terenie Gminy Wyszki wynoszą łącznie 113,263
km i są to drogi:
Tabela 9. Drogi powiatowe na tereni Gminy Wyszki
Numer
drogi
1566B
1568B
1569B
1571B
1574B
1575B
1576B
1577B
1578B
1579B
1580B
1581B
1582B
Przebieg drogi
Brzozowo Stare - Wilkowo - Łukawica - od granicy powiatu do Wólki
Pietkowskiej,
droga 659 - Wodzki,
Zalesie - Wólka Zaleska - Olszewo,
Glinnik - Zanie - Świrydy - Załuskie Koronne - Malesze,
Bielsk Podlaski (ul. 11-go Listopada) - Augustowo- Wyszki - Topczewo,
Bielsk Podlaski - Orzechowicze - Stołowacz - Mulawicze - Strabla - Doktorce,
droga 1574B - Falki - Filipy - Samułki Duże - Samułki Małe - droga 1575B
Pietkowo - Osówka - Godzieby - Falki,
Budlewo - Ignatki,
droga 1575B - Łapcie - Pulsze - Sasiny - Szpaki - Malesze - Bujnowo - Kadłubówka,
Falki - Werpechy Stare - Mieszuki - Warpechy Nowe - Stacewicze - Stołowacz,
Wyszki - Filipy,
Wyszki (droga 1581B) - Pulsze - Stacewicze,
droga 1579B - Szczepany - Niewino Borowe - Niewino Leśne - Niewino Popławskie 1583B
droga 1582 B,
1585B
droga 1574B - Nałogi - Orzechowicze,
1587B
Chraboły - Strabla,
1588B
Plutycze - Jacewicze - droga 1575B,
1592B
Wyszki - Bagińskie - Mierzwin Mały - Olędzkie,
1594B
Pierzchały - Kożuszki
1595B
Malesze - Brześcianka - Łubin Rudołty – Łubin Kościelny
26
Pozostałe ciągi drogowe to 73,108 km dróg i ulic gminnych.
Stan nawierzchni sieci drogowej przedstawia poniższa tabela:
Tabela 10 Stan nawierzchni sieci drogowej na terenie gminy Wyszki
Rodzaj
drogi wg
własności
gminna
powiatowa
wojewódzka
RODZAJ NAWIERZCHNI
gruntowa RAZEM
naturalna
bitumiczna
betonowa
brukowcowa
tłuczniowa
gruntowa
żwirowa
3,82
---
2,9
---
58,953
7,435
73,108
52,777
0,129
10,676
34,234
11,049
4,398
113,263
14,6
---
---
---
---
---
14,6
200,971
Sieć drogową na terenie Gminy Wyszki przedstawia poniższa mapa:
Rysunek 3. Sieć drogowa na terenie Gminy Wyszki
27
2.3.7. Kolej
Przez obszar gminy Wyszki przebiega pierwszorzędna jednotorowa linia
kolejowa Białystok – Bielsk Podlaski – Czeremcha – granica państwa. Długość linii na
terenie gminy wynosi ok. 3 km. Gęstość sieci wynosi 1,4 km/100km2, a w
województwie podlaskim 4,1 km/100km2). Obsługa podróżnych odbywa się na stacji
Strabla. Stan techniczny torów jest zły.
2.4. Infrastruktura społeczna
2.4.1. Oświata
Na terenie Gminy Wyszki funkcjonuje pięć placówek oświatowych:
− Zespół Szkół im. Jana Pawła II w Wyszkach,
− Szkoła Podstawowa im. Ks. F. J. Falkowskiego w Falkach,
− Szkoła Podstawowa w Topczewie,
− Szkoła Podstawowa w Strabli,
− Publiczna Szkoła Podstawowa w Niewinie Borowym prowadzona przez
Stowarzyszenia "Edukator" w Łomży.
Łącznie w szkołach podstawowych uczy się 345 uczniów w 28 oddziałach. Na
terenie Gminy funkcjonuje 1 gimnazjum w ramach Zespołu Szkół w Wyszkach.
Uczęszcza do niego 190 uczniów z terenu całej Gminy.
Tabela 11 Szkolnictwo na terenie Gminy Wyszki
J. m.
SZKOLNICTWO PODSTAWOWE
Szkoły podstawowe dla dzieci, młodzieży i dorosłych wg gestora
szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży bez specjalnych
ogółem
podporządkowane samorządowi gminnemu
podporządkowane organizacjom społecznym i stowarzyszeniom
pomieszczenia szkolne
ogółem
oddziały w szkołach
ogółem
uczniowie
ogółem
absolwenci
ob.
ob.
ob.
2003 2004 2005 2006
6
5
1
6
5
1
5
4
1
5
4
1
pom.
pom.
pom.
50
44
6
52
46
6
42
36
6
43
37
6
oddział
oddział
oddział
31
27
4
30
26
4
27
23
4
28
24
4
427
401
26
403
375
28
372
342
30
345
314
31
osoba
osoba
osoba
28
ogółem
SZKOLNICTWO GIMNAZJALNE
Gimnazja ogółem
pomieszczenia szkolne ogółem
oddziały w szkołach ogółem
uczniowie ogółem
absolwenci ogółem
osoba
osoba
osoba
ob.
pom.
oddział
osoba
osoba
92
88
4
73
71
2
81
76
5
68
65
3
1
7
9
213
67
1
13
9
218
60
1
11
9
211
75
1
11
8
190
76
Podstawowe wskaźniki scholaryzacji i komputeryzacji na obszarze Gminy
Wyszki przedstawia poniższa tabela:
Tabela 12 Podstawowe wskaźniki scholaryzacji i komputeryzacji dla Gminy Wyszki
J. m.
SKOLARYZACJA
współczynnik skolaryzacji brutto
szkoły podstawowe
gimnazja
współczynnik skolaryzacji netto
szkoły podstawowe
gimnazja
KOMPUTERYZACJA
komputery w szkole
ogółem
szkoły podstawowe
gimnazja
pracownie komputerowe
ogółem
szkoły podstawowe
gimnazja
komputery podłączone do Internetu
ogółem
szkoły podstawowe
Gimnazja
uczniowie przypadający na 1 komputer
szkoły podstawowe
Gimnazja
2003
2004
2005
2006
%
102,20
99,80
96,60
95,04
%
86,20
85,20
87,90
86,36
%
101,70
99,50
96,60
94,49
%
84,60
83,60
86,70
85,91
szt
55
70
77
76
szt
45
60
54
53
szt
10
10
23
23
izba
6
7
6
6
izba
5
6
5
5
izba
1
1
1
1
szt
40
56
70
71
szt
30
46
52
53
szt
10
10
18
18
osoba
15
9
8
7
osoba
24
24
15
14
2.4.2. Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Turystyki w Wyszkach
Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Turystyki w Wyszkach został powołany
Uchwałą Rady Gminy Wyszki Nr XIX/188/04. Jest on instytucją kultury prowadząca
działalność kulturalną, biblioteczną oraz w sferze kultury fizycznej.
Zakres działalności Ośrodka obejmuje między innymi:
29
− organizowanie imprez kulturalnych: spektakli, koncertów, wystaw, prezentacji
filmów;
− prowadzenie zespołów, kółek i ognisk artystycznych oraz edukacji kulturalnej dzieci
i młodzieży;
− prowadzenie zajęć, których celem jest rozwijanie zainteresowań dzieci, młodzieży i
dorosłych różnymi dziedzinami wiedzy, z uwzględnieniem informatyki i języków
obcych;
− organizowanie obchodów świąt narodowych oraz uroczystości gminnych;
− prowadzenie działalności wydawniczej i promocyjnej;
− gromadzenie i opracowywanie materiałów bibliotecznych;
− udostępnianie zbiorów bibliotecznych;
− popularyzowanie czytelnictwa;
− zaspokajanie potrzeb informacyjnych i edukacyjnych czytelników;
− świadczenie usług z zakresu kultury i sportu;
− tworzenie warunków dla rozwoju kultury fizycznej;
− popularyzowanie sportu wśród młodzieży;
− rozwijanie i upowszechnianie rekreacji ruchowej;
− rozwijanie i upowszechnianie turystyki;
− współpraca
ze
stowarzyszeniami
kulturalnymi,
placówkami
oświatowo
-
wychowawczymi, fundacjami, stowarzyszeniami zawodowymi i twórców oraz
wszystkimi osobami prawnymi i fizycznymi mogącymi służyć pomocą przy
realizacji zadań Ośrodka.
Kalendarz imprez GOKSiT na 2007 rok obejmował:
− Turnieje halowe - Wyszki
− Kulig z ogniskiem (w zależności od pogody).
− Dyskoteka walentynkowa dla młodzieży gimnazjalnej.
− Bal karnawałowy dla dzieci.
− Bal karnawałowy dla dorosłych.
− Konkurs na najpiękniejszą pisankę i palmę wielkanocną.
− Dzień patrona SP w Falkach.
− Festyn Gminny „POWITANIE LATA 2007”- Wyszki
− Gminny Dzień Dziecka
− Konkurs Gminny „POSESJA TWOJĄ WIZYTÓWKĄ”
30
− Festyn Gminny „ŻEGNAJ SZKOŁO”
− konkurs „LATAWCE GÓRĄ” Rodzinne puszczanie latawców
− Festyn Gminny „POŻEGNANIE LATA 2007” Wyszki konkurs na „WIENIEC
DOŻYNKOWY”
− Zawody sportowo - pożarnicze
− Konkurs na „NAJPIĘKNIEJSZĄ SZOPKĘ I STROIK ŚWIĄTECZNY
− Bal sylwestrowy
3. Finanse gminne
Kształtowanie się dochodów i wydatków budżetowych Gminy w latach
1995-2005 przedstawia poniższy wykres:
Rysunek 4 Zmiany w dochodach i wydatkach Gminy Wyszki w latach 1995-2006
12 000 000
10 000 000
8 000 000
6 000 000
4 000 000
2 000 000
0
1995
1996
1997
1998
1999
2000
Dochody budżetowe
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Wydatki budżetowe
W roku 2006 Gmina osiągnęła dochody w wysokości 10.356.285 złotych i
zrealizowała wydatki na poziomie 10.814.643 złotych. Struktura dochodów w roku
2005 była następująca: dochody własne - 31%, subwencje - 49%, dotacje - 14%,
Środki na dofinansowanie własnych zadań pozyskane z innych źródeł - 6%. Jest to mało
korzystna relacja, chociaż powszechna w przypadku Gmin wiejskich, które nie mają
większych możliwości stymulowania wzrostu dochodów własnych. Natomiast wśród
31
wydatków największe nakłady przeznaczono na: oświatę i wychowanie - 43,1%,
administrację publiczną - 15% oraz opiekę społeczną -13%.
Tabela 13 Dochody per capita w 2005 roku
Dochody na 1 mieszkańca w 2005 roku
ogółem
dochody własne
dochody własne - dochody podatkowe
1 834,99
569,32
265,93
4. Gospodarka
4.1. Charakterystyka lokalnego sektora gospodarczego
Zgodnie z danymi Urzędu Statystycznego w Białymstoku i według stanu na
koniec grudnia 2006 roku na terenie Gminy Wyszki prowadziło działalność 166
podmiotów gospodarczych, z czego 15 w sektorze publicznym.
Ogromna większość, bo 127 firm to osoby fizyczne prowadzące działalność
gospodarczą, a przewaga tej formy prowadzenia działalności gospodarczej jest normą w
polskiej rzeczywistości gospodarczej i Gmina nie odbiega od trendów krajowych w tym
zakresie. Strukturę własnościową lokalnych firm przedstawia poniższa tabela:
Tabela 14 Struktura własnościowa przedsiębiorstw na terenie Gminy Wyszki
ogółem
Sektor publiczny
podmioty gospodarki narodowej ogółem
państwowe i samorządowe jednostki
prawa budżetowego ogółem
Sektor prywatny
podmioty gospodarki narodowej ogółem
osoby fizyczne prowadzące działalność
gospodarczą
spółki handlowe
spółdzielnie
fundacje
stowarzyszenia i organizacje społeczne
2001
170
2002
178
2003
196
2004
172
2005
171
2006
166
15
15
15
15
15
15
14
13
13
12
12
12
155
163
181
157
156
151
136
2
2
0
3
137
2
2
0
10
155
2
2
0
10
134
2
2
0
10
132
2
2
0
10
127
2
2
0
9
Przekrój branżowy lokalnych podmiotów gospodarczych przedstawia poniższa
tabela.
32
Tabela 15 Firmy według branż
Liczba
firm
Sekcja
Polska Klasyfikacja działalności (PKD)
A
D
E
F
Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo
Przetwórstwo przemysłowe
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę
Budownictwo
Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli
oraz artykułów użytku osobistego i domowego
Hotele i restauracje
Transport, gospodarka magazynowa i łączność
Pośrednictwo finansowe
Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem
działalności gospodarczej
Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia
społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne
Edukacja Sekcja
Ochrona zdrowia i pomoc społeczna Sekcja
Działalność usługowa, komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała Sekcja P
Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników
Ogółem
G
H
I
J
K
L
M
N
O
20
14
1
33
43
2
12
1
8
10
8
4
10
166
Niestety brak jest kompletnych danych na temat lokalizacji podmiotów
gospodarczych w poszczególnych miejscowościach Gminy.
4.2. Rolnictwo
Na terenie Gminy Wyszki funkcjonuje 1365 gospodarstw rolnych, w tym
1364 gospodarstwa indywidualne, z czego 1162 gospodarstwa o powierzchni
powyżej 1 ha. Strukturę obszarową gospodarstw przedstawia poniższa tabela:
Tabela 16 Struktura obszarowa gospodarstw na terenie Gminy Wyszki
Powierzchnia gospodarstwa
do 1 ha włącznie
powyżej 1 do mniej niż 2 ha
od 2 do mniej niż 5 ha
100 ha i więcej
Razem
Liczba gospodarstw
202
149
192
120
184
225
125
160
5
3
1 365
Odsetek gospodarstw
14,80
10,92
14,07
8,79
13,48
16,48
9,16
11,72
0,37
0,22
100,00
33
Użytkowanie gruntów na terenie Gminy przedstawia się następująco:
Tabela 17 Struktura użytkowania gruntów na terenie Gminy Wyszki
Lasy
i grunty
Pastwiska RAZEM
leśne
Użytki rolne
Wyszczególnienie
RAZEM
Grunty orne Sady
Łąki
Pozostałe
grunty
9 572
148
2321
2739
14 780
4612
822
47,35
100
w%
0,73
11,48
13,55
73,11
22,82
4,07
Powierzchnia
gruntów
w ha
20 214
Rysunek 5. Struktura użytkowania gruntów w gospodarstwach rolnych
Grunty orne
4%
Sady
23%
Łąki
47%
Pastwiska
Lasy i grunty leśne
Pozostałe grunty
14%
11%
1%
W strukturze użytkowania dominują użytki rolne, wskaźnik wyższy niż
wojewódzki (59,5%), wśród których 64% to grunty orne.
Strukturę gospodarstw z uprawą wg rodzaju i powierzchni zasiewów
przedstawia poniższa tabela.
Tabela 18 Rodzaj i powierzchnia zasiewów
Rodzaj zasiewów
pszenica ozima
pszenica jara
żyto
jęczmień ozimy
jęczmień jary
owies
pszenżyto ozime
pszenżyto jare
mieszanki zbożowe ozime
mieszanki zbożowe jare
gryka, proso i inne zbożowe
kukurydza na ziarno
Liczba gospodarstw
117
273
615
9
98
248
300
91
0
708
0
5
34
208
0
871
10
0
0
20
540
42
1 031
kukurydza na zielonkę
strączkowe jadalne
ziemniaki
buraki cukrowe
rzepak ozimy
rzepak jary
okopowe pastewne
warzywa gruntowe
truskawki
Razem
Struktura gospodarstw wg rodzaju zwierząt przedstawia się następująco:
Tabela 19 Struktura gospodarstw wg rodzaju zwierząt
Rodzaj zwierząt
Liczba gospodarstw
bydło
krowy
trzoda chlewna
konie
owce
bez zwierząt gospodarskich
752
726
602
119
12
560
Bonitacja gruntów jest wyższa od bonitacji gleb dla województwa i przedstawia
się następująco:
Tabela 20 Bonitacja gruntów
grunty orne i sady
klasa
ha
%
II
IIIa
4
0,0
IIIb
647
6,4
IVa
2575
25,7
IVb
2738
27,3
V
2789
27,8
1224
12,2
VI
VIz
60
0,6
razem
10037
100,0
klasa
II
III
IV
V
VI
VIz
użytki zielone
ha
1
235
2658
1650
267
17
razem
4828
%
0,0
4,9
55,0
34,2
5,5
0,4
100,0
Obsługę rolnictwa na terenie Gminy zapewniają:
− zlewnie mleka we wsiach: Bujnowo, Falki, Filipy, Godzieby, Mulawicze, Pulsze,
Samułki Małe, Topczewo, Wypychy, Zalesie.
− usługi weterynaryjne we wsi: Wyszki.
35
4.3. Lokalny rynek pracy
Według danych statystycznych na koniec 2006 roku na terenie Gminy Wyszki
zamieszkiwały 2863 osoby w wieku produkcyjnym (1596 mężczyzn i 1267 kobiet).
Natomiast
według
danych
statystycznych
poza
rolnictwem
indywidualnym
zatrudnionych było 162 osoby, z tego 141 osób w sektorze publicznym. Podział
zatrudnionych według sektorów ekonomicznych i płci przedstawia poniższa tabela:
sektor rolniczy
ogółem
mężczyźni
kobiety
sektor przemysłowy
ogółem
mężczyźni
kobiety
sektor usługowy razem
ogółem
mężczyźni
kobiety
sektor usługowy - usługi rynkowe
ogółem
mężczyźni
kobiety
4
4
0
36
31
5
154
38
116
60
15
45
Tabela 21 Zatrudnienie na terenie Gminy Wyszki
sektor usługowy - usługi nierynkowe
ogółem
mężczyźni
kobiety
94
23
71
Według danych Powiatowego Urzędu pracy w Bielsku Podlaskim na dzień
31.07.2007 na obszarze Gminy Wyszki zarejestrowanych było 141 bezrobotnych.
Wskaźniki bezrobocia obliczane dla Gminy nie uwzględniają bezrobocia ukrytego w
rolnictwie, które tworzy specyfikę Gminy.
36
Część II
ANALIZA
UWARUNKOWAŃ ROZWOJOWYCH
GMINY WYSZKI
37
1. Analiza SWOT
Rozpatrywanie możliwości i wizji tego, co powinno wystąpić w przyszłości,
wymaga konkretnej wiedzy o tym, co dzieje się dziś, zrozumienia organizacji w jej
obecnym kształcie. Koniecznym staje się przeprowadzenie diagnozy aktualnego stanu
organizacji, która polega na określeniu jej mocnych i słabych stron.
Funkcjonowanie gminy, tak jak każdej organizacji, odbywa się w kontekście
silnych relacji z otoczeniem, które w znacznym stopniu determinuje jej warunki
działania. Czynniki warunkujące rozwój organizacji występują tak wewnątrz jej, jak i
na zewnątrz. Dopiero rzetelna ich analiza, połączona z wnioskowaniem przynosi pełny
obraz wewnętrznych i zewnętrznych uwarunkowań rozwoju gminy i może stanowić
podstawę do identyfikowania celów strategicznych i bezpośrednich.
Powszechnie stosowanym narzędziem służącym do oceny czynników wzrostu i
regresu jest analiza SWOT (skrót od angielskich słów Strenghts – mocne strony,
Weaknesses – słabe strony, Opportunities – szanse, Threats – zagrożenia). Przy
zastosowaniu tej metody oceniono wewnętrzne uwarunkowania rozwoju (słabe i mocne
strony) oraz czynniki zewnętrzne (szanse i zagrożenia).
MOCNE STRONY
SŁABE STRONY
−
Dobrze zachowane środowisko naturalne,
−
−
Brak źródeł większych zanieczyszczeń,
−
Atrakcyjne położenie geograficzne w „Dolinie
−
Brak inwestycji zewnętrznych,
Górnej Narwi”,
−
Niska jakość rolniczej przestrzeni
Słaba kondycja lokalnego sektora
produkcyjnego ,
−
Dobra dostępność komunikacyjna gminy,
−
Wysoki wskaźnik zwodociągowania,
−
Słabe otoczenie rolnictwa,
−
Wysoki poziom telefonizacji,
−
Niski wskaźnik przedsiębiorczości,
−
Niskie ceny gruntów,
−
Niska aktywność ekonomiczna ludności gminy,
−
Dostępność terenów pod lokowanie
−
Niski poziom zarobków ludności,
działalności gospodarczej,
−
Mała świadomość ekologiczna mieszkańców
−
produkcyjnej,
gminy,
Przychylność władz dla rozwoju
przedsiębiorczości,
−
Brak racjonalnej gospodarki odpadami,
Systematyczne doskonalenie metod
−
Zły stan techniczny dróg lokalnych,
zarządzania gminą,
−
Mała sieć kanalizacji sanitarnej,
−
Rozwój współpracy międzygminnej,
−
Słabo rozwinięta infrastruktura społeczna,
−
Konsekwentne rozbudowywanie infrastruktury −
−
−
Słaba baza rekreacyjno – sportowa,
technicznej,
−
Negatywne tendencje demograficzne,
Dostępność siły roboczej,
−
Niski poziom wykształcenia mieszkańców,
38
−
Wystarczająca siatka szkół,
−
Niska dostępność form kształcenia
ustawicznego,
−
Odczuwalne negatywne skutki ukrytego
bezrobocia
ZAGROŻENIA
SZANSE
−
Dogodne położenie geograficzne ,
−
Dobre warunki klimatyczne,
- Trudności w dostępie do funduszy pomocowych,
−
Wysokie tempo wzrostu gospodarczego,
- Nadmierny fiskalizm w polityce gospodarczej
−
Europejska Polityka Spójności i fundusze
- Upolitycznienie wielu dziedzin życia społeczno –
strukturalne,
−
Europejska i krajowa polityka rozwoju
obszarów wiejskich,
−
państwa,
Dostępność wsparcia w ramach Wspólnej
gospodarczego,
- Niestabilny system dochodów samorządu
terytorialnego,
- Niestabilność przepisów regulujących
Polityki Rolnej ,
−
Atrakcyjne warunki dla rozwoju turystyki,
−
Wzrost ilości turystów przyjeżdżających do
kompetencje Gminy,
- Stagnacja wymiany z rynkami wschodnimi,
Polski,
2. Wyniki ankiety przeprowadzonej wśród mieszkańców gminy Wyszki.
W ramach prac nad Strategią Rozwoju Gminy Wyszki przeprowadzono wśród
jej mieszkańców badania ankietowe, których celem było skonstruowanie obrazu
mieszkańców gminy, ich statusu zawodowego, majątkowego oraz określenie ich
nastawienia i oczekiwań, co do przyszłości.
Większość, bo ponad 53% respondentów stanowili mężczyźni. Strukturę
wiekową ankietowanych osób przedstawia poniższa tabela:
Tabela 22 Struktura wiekowa uczestników badania ankietowego
Do 20 lat
Udział procentowy w grupie respondentów
%
5,26
21-30 lat
15,79
31-45 lat
37,59
46-55 lat
15,79
56-60 lat
9,02
61-70 lat
6,77
Powyżej 70 lat
9,77
Wiek osoby ankietowanej
39
Wśród ankietowanych największą część stanowiły osoby czynne zawodowo
(63,43%), emeryci i renciści stanowili 25,38% próby, a pozostali respondenci to
uczniowie i studenci oraz osoby bezrobotne. W zakresie wykształcenia największą
grupę (60,74%) stanowiły osoby z wykształceniem średnim, 25,93% to osoby z
wykształceniem
podstawowym,
a
ponad
13%
respondentów
legitymuje
się
wykształceniem wyższym.
Ważną część ankiety stanowiły pytania o warunki i standard życia mieszkańców
gminy. Miesięczne dochody 29,77% badanych kształtują się poniżej 650 złotych, a
4,46% badanych zarabia pomiędzy 650 a 1300 złotych, 12,98% zarabia w granicach
1300 - 2000 złotych 16,79% powyżej 2000 złotych. Na pytanie o miesięczne
oszczędności ponad 66% badanych odpowiedziało, że nie ma żadnych, około 11%
oszczędza do 100 złotych miesięcznie, 6,98% pomiędzy 100 a 500 złotych, a
miesięczne oszczędności pozostałej części respondentów kształtują się powyżej 500
złotych. Zdaniem prawie 27,82% ankietowanych ich warunki życia w ostatnim okresie
pogorszyły się, dla 20,3% polepszyły się, a dla pozostałych nie zmieniły się.
Raczej ostrożnie patrzą ankietowani w przyszłość - 21,88% twierdzi, że ich
sytuacja w niedługim czasie pogorszy się, ponad 58% nie przewiduje zmiany swoich
warunków życia w najbliższym czasie, a niespełna 20% spodziewa się poprawy swojej
sytuacji życiowej. Ponad 69% ocenia swoje warunki życia w porównaniu z innymi
osobami jako podobne, natomiast ponad 15% uważa swoje warunki życia jako gorsze
od innych. W odpowiedzi na pytanie o to, od kogo zależy sytuacja życiowa
mieszkańców ponad 48% wskazało na rząd centralny, a prawie 12% upatruje w
działalności władz gminnych wpływu na zmianę ich sytuacji życiowej. Natomiast
ponad 10% uważa, iż wpływ na nią maja osoby trzecie, a 28,87% ankietowanych
uzależnia swoją sytuację życiową od własnej aktywności.
Ponad 70% badanych jest zadowolonych ze swego miejsca zamieszkania, a
prawie ponad 16% respondentów jest to obojętne. Ponad 45% ankietowanych
pozytywnie ocenia pracę władz gminy, negatywnie wypowiada się niewiele ponad 21%
respondentów, a pozostałe 33% nie ma w tym zakresie zdania. W zakresie oceny
wypełniania
obowiązków
służbowych
przez
urzędników
gminnych
47,37%
respondentów uznało ich za osoby kompetentne, natomiast oceniając stosunek
urzędników do interesantów, ponad 64% określiło ich jako osoby uprzejme.
Na pytania o poziom dostępności usług publicznych ankietowani dokonali
następującej oceny:
40
Tabela 23 Ocena dostępności usług publicznych wg badań ankietowych
OCENA
dobra
zadawalająca
słaba
niewystarczająca
zaopatrzenie w wodę
55,81
27,13
11,63
5,43
gospodarka odpadami stałymi
24,81
255,58
31,78
17,83
zaopatrzenie w energię elektryczną
44,36
33,08
18,80
3,76
zaopatrzenie w gaz
33,07
10,24
31,50
25,20
usługi telekomunikacyjne
45,74
27,91
20,16
6,20
stan dróg
1,52
6,82
56,82
34,85
Za najbardziej priorytetowe działania dla władz lokalnych uznano pozyskiwanie
inwestycji zewnętrznych, walkę z bezrobociem, edukację oraz gospodarkę wodno ściekową. Rozkład akcentów i skalę ważności poszczególnych działań przedstawiają
poniższa tabela i wykres.
Tabela 24 Hierarchizacja priorytetów działań władz miejskich wg badań ankietowych
mieszkańców.
nieważne⇐
%
⇒bardzo ważne
1
2
3
4
5
Transport
7,69
17,31
22,12
17,31
35,58
Gospodarka odpadami
2,63
10,53
17,54
30,70
38,60
Gospodarka wodno – ściekowa
9,57
4,35
19,13
20,00
46,96
Pomoc społeczna
4,67
10,28
37,38
20,56
27,10
Bezpieczeństwo mieszkańców
2,63
11,40
17,54
20,18
48,25
Ochrona środowiska
3,45
5,17
25,00
31,03
35,34
Kultura
8,18
10,91
22,73
30,00
28,18
Edukacja
5,36
5,36
13,39
26,79
49,11
Sport i wypoczynek
9,52
12,38
31,43
24,76
21,90
Turystyka
14,55
18,18
28,18
23,64
15,45
Pozyskiwanie inwestycji zewnętrznych
8,04
3,57
10,71
16,96
60,71
Wspieranie przedsiębiorczości
6,96
2,61
13,91
25,22
51,30
Walka z bezrobociem
6,96
6,96
15,65
12,17
58,26
Na ostatnie pytanie o gotowość mieszkańców do społecznego zaangażowania się
w
realizację
strategicznych
celów
Gminy,
29,55%
ankietowanych
wyraziło
zdecydowaną gotowość, 37,12% odpowiedziało „chyba tak”, natomiast wątpliwości
41
miało 6,06% respondentów, a 20,45% nie miało w tym zakresie zdania. Natomiast
6,82% respondentów kategorycznie odmówiło współpracy.
Rysunek 6 Priorytety działań władz lokalnych wg badań ankietowych mieszkańców
Walka z bezrobociem
Wspieranie przedsiębiorczości
Pozyskiwanie inwestycji zewnętrznych
Turystyka
Sport i wypoczynek
Edukacja
Kultura
Ochrona środowiska
Bezpieczeństwo mieszkańców
Pomoc społeczna
Gospodarka wodno – ściekowa
Gospodarka odpadami
Transport
0%
20%
nieważne
mało ważne
40%
60%
80%
średnio ważne
ważne
najważniejsze
100%
42
Część III
STRATEGICZNE CELE
ROZWOJU GMINY WYSZKI
43
1. Strategia
Strategia rozwoju gminy pełni kilka ważnych funkcji dla zarządzania rozwojem
lokalnym. Funkcja aktywizacyjna przejawia się w pobudzaniu zespołowego myślenia o
przyszłości gminy. Koncentracja zapobiega rozpraszaniu ograniczonych środków i
pozwala na skupienie działań na zagadnieniach najważniejszych dla rozwoju gminy, a
przez to w sposób maksymalnie efektywny alokować zasoby. Funkcja orientacyjna
strategii umożliwia jednolite ukierunkowanie i skoordynowanie działań lokalnych w
sposób zapewniający osiągnięcie założonych celów rozwojowych. Dysponowanie
wypracowaną strategią ułatwia i przyspiesza proces oceny lokalnych przedsięwzięć w
kontekście ich zgodności ze strategicznymi kierunkami rozwoju, przez co znacząco
redukuje niepewność decyzyjną. Podobnie pomaga ona w łagodzeniu konfliktów i
harmonizowaniu aktywności podmiotów lokalnych, przez co zapewnia spójność działań
na rzecz rozwoju gminy. Funkcja elastyczności strategii związana jest z koniecznością
antycypacyjnego analizowania przyszłych uwarunkowań funkcjonowania gminy oraz
umiejętnego
dostosowywania
do
nich
planowanych
działań
i
ewentualnego
modyfikowania ich charakteru w zależności od spełnienia się któregoś z
przewidywanych scenariuszy przyszłości.
Na strategiczne podejście do zarządzania organizacjami składają się cztery
główne elementy:
− zorientowanie na przyszłość, z uświadomieniem sobie zmienności środowiska i
próbą antycypowania zmian, niż reagowaniem na nie wtedy gdy już zaistnieją;
− spojrzenie na otoczenie organizacji i wykorzystanie jego niektórych elementów, jak
technologia, polityka, gospodarka i wymiar społeczny;
− zapewnienie dobrych relacji pomiędzy organizacją i jej środowiskiem (włączając
misję, cele, strategie, strukturę i zasoby) oraz przewidywanie przyszłych
koniecznych dostosowań;
− ciągły proces uwzględniający potrzebę modyfikacji celów i działań wraz ze
zmianami uwarunkowań w środowisku; potrzebuje on mechanizmów monitoringu i
przeglądu dla zapewnienia kierownictwu informacji.
W tym kontekście zarządzanie (planowanie) strategiczne jest cyklicznym
procesem i nie kończy się wraz z opracowaniem strategii rozwoju. Jest ono pewnym
wyjątkowym podejściem do zarządzania organizacją i jest czymś więcej niż
44
narzędziem, jest stanem świadomości władz i aktorów lokalnych3. Świadome
zmienności środowiska i warunków funkcjonowania gminy władze lokalne zadają sobie
znane powszechnie filozoficzne pytania o to „gdzie jesteśmy, dokąd zmierzamy i jak
tam dotrzemy?”. Tym samym planowanie strategiczne rozwoju lokalnego wymaga
głębokiego spojrzenia do wewnątrz organizacji, szerokiego spojrzenia na zewnątrz
gminy oraz długiego spojrzenia w przyszłość4.
Pojęcie strategii przeplata się w większości definicji planowania strategicznego,
bo i jest ona jego immanentnym elementem i kwintesencją. Istota strategii może być
ujmowana poprzez dwa podejścia: podmiotowe i przedmiotowe. W ujęciu
podmiotowym strategia oznacza zbiór zasad (kryteriów) determinujących proces
podejmowania decyzji kluczowych dla rozwoju gminy. Przedmiotowe podejście do
strategii ukazuje ją jako spójny zbiór rozwiązań (wynikających z zastosowania zasad
podmiotowych) określających charakter działań podejmowanych przez władze lokalne
teraz i w przyszłości. Na zbiór rozstrzygnięć o charakterze przedmiotowym składają się
decyzje dotyczące kolejno wizji, priorytetowych domen aktywności, kluczowych
problemów, kierunków, celów, przedsięwzięć oraz systemu kontroli podejmowanych
działań5.
Strategia jest ogólnym programem określania celów i zamierzeń organizacji oraz
przyjęcia kierunków działania, z uwzględnieniem reakcji na otoczenia, Odpowiada ona
na pytanie o główne i szczegółowe cele działania oraz co powinno być zrobione i kiedy,
jakich należy spodziewać się rezultatów. Strategia jest jakościową koncepcja
przyszłości, zbiorem celów i zadań oraz głównych przedsięwzięć organizacyjnych w
powiązaniu z zasobami, układem decyzji i skupieniem wysiłków na jej realizację. Jej
opracowanie uprzedza działania podejmowane na rzecz rozwoju lokalnego6.
Będąc - obok struktury, procedur oraz kultury organizacyjnej - jednym z
instrumentów zarządzania strategia jest zawsze funkcją władzy, co oznacza konieczność
zaangażowania władz lokalnych w proces jej opracowania i wdrożenia7. Odpowiadając
na podstawowe pytanie o to, co należy zrobić, aby w przyszłości funkcjonować i
3
Crosby B.L. Strategic Planning and Stategic Management: What are they and how they are different?
USIAD Implementing Policy Change Project, Technical Notes, No. 1, Washington 1991, s. 2.
4
Ziółkowski M. Zarządzanie strategiczne rozwojem lokalnym, op. cit. s. 63
5
Biniecki J., Szczupak B. Strategie rozwoju lokalnego (w:) Zarządzanie strategiczne rozwojem lokalnym
i regionalnym. Klasik A., Kuźnik F. (red.), Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach,
Katowice 2001, s. 63-64.
6
Potoczek A. Polityka regionalna i gospodarka przestrzenna. Agencja TNOiK i Centrum Kształcenia i
Doskonalenia Kujawscy, Toruń 2003, s. 104
7
Bończak Kucharczyk E., Herbst K., Chmura K. op. cit., s. 111.
45
rozwijać się dla optymalnego zaspokojenia zbiorowych potrzeb mieszkańców strategia
staje się podstawą prowadzenia polityki władz lokalnych8. Powinna być ona
realizowana w ścisłej współpracy z pozostałymi podmiotami gospodarki lokalnej, która
to przy założeniu maksymalnego wykorzystania potencjału lokalnego przyniesie
realizację założonych celów rozwoju.
Strategia służy ustaleniu podstawowych długoterminowych celów organizacji
oraz przyjęciu kierunków działania i przydziałowi zasobów do osiągnięcia tych celów.
Planowanie
strategiczne
należy
traktować
jako
świadomy,
systematyczny
i
ukierunkowany na przyszłość proces przygotowywania i podejmowania – przez władze
samorządowe – decyzji dotyczących przyszłego poziomu rozwoju gminy, stopnia
zaspokojenia potrzeb społeczności lokalnej oraz koordynacji i integracji działań
podejmowanych dla realizacji przyjętego planu, uwzględniających zewnętrzne i
wewnętrzne uwarunkowania rozwojowe. Jest to etap strategicznych wyborów wizji
organizacji
oraz
długoterminowych
modelu
celów
jej
działania,
organizacji,
których
stanowiących
efektem
jest
kwintesencję
określenie
zarządzania
strategicznego, ponieważ prowadzących do urzeczywistnienia wizji przyszłego stanu
gminy. Ta właśnie wizja w wyniku przeprowadzonych prac nad Strategią Rozwoju
Gminy Wyszki przybrała następującą postać:
Wizja Gminy Wyszki
Gmina Wyszki atrakcyjnym miejscem zamieszkania - ośrodkiem rozwoju aktywności
zawodowej, gospodarczej i obywatelskiej mieszkańców.
Wizja jest przyszłym pożądanym stanem, do którego osiągnięcia dążyć powinny
wszystkie podmioty gospodarki lokalnej. Na drodze tej powinny być one niesione
misją, odzwierciedlającą podstawowe wartości, którymi kierować się będą w procesie
dochodzenia do osiągnięcia przyjętej wizji przyszłości.
Misja:
Sprawnie zarządzana Gmina, racjonalnie i skutecznie wykorzystująca lokalne zasoby
dla kreowania i stymulowania procesów wielofunkcyjnego rozwoju obszaru.
8
Ziółkowski M. Proces formułowania strategii rozwoju gminy. Instytut Przedsiębiorczości i
Samorządności, Warszawa 2000, s. 13
46
Urzeczywistnienie przyjętej misji nastąpi poprzez realizację trzech, równorzędnych i
wzajemnie powiązanych ze sobą celów strategicznych rozwoju Gminy Wyszki:
Cel strategiczny A
Rozwój bazy ekonomicznej Gminy
Cel zostanie osiągnięty poprzez wdrożenie następujących programów operacyjnych:
A.1. Wsparcie tworzenia nowych przedsiębiorstw
A.2. Pozyskanie inwestorów zewnętrznych
A.3. Rozwój sieci instytucji obsługi rolnictwa
A.4. Tworzenie grup producenckich
A.5. Rozwój gospodarstw ekologicznych
A.6. Rozwój infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej
A.7. Rozwój agroturystyki
A.8. Estetyzacja Gminy
A.9. Ochrona walorów ekologicznych środowiska naturalnego
Cel strategiczny B
Rozbudowa infrastruktury technicznej
B.1. Modernizacja dróg gminnych
B.2. Budowa kanalizacji sanitarnej
B.3. Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków
B.4. Modernizacja i rozwój sieci wodociągowej
B.5. Rozwój infrastruktury energetycznej
B.6. Rozbudowa infrastruktury zaopatrzenia w gaz ziemny
B.7. Rozbudowa infrastruktury społecznej
B.8. Rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego
B.9. Racjonalizacja gospodarki odpadami
Cel strategiczny C
Poprawa lokalnego kapitału ludzkiego
47
C.1. Program lokalnego rynku pracy
C.2. Edukacja wiejska
C.3. Promocja postaw przedsiębiorczych
C.4. Aktywna społeczność lokalna
C.5. Polityka promocyjna Gminy
C.6. Pozyskanie funduszy pomocowych
C.7. Wdrożenie nowoczesnych metod zarządzania rozwojem lokalnym
C.9. Inicjatywa LEADER
C.9 Rozwój współpracy zagranicznej
2. Powiązanie Strategii z krajowymi dokumentami strategicznymi
Strategiczne cele rozwoju Gminy Wyszki są zgodne z – określonymi w
Narodowej Strategii Spójności – celami:
− Poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej
− Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji
społecznej, gospodarczej i przestrzennej
− Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na
obszarach wiejskich
Strategia Rozwoju Gminy przyczynia się do realizacji celu główne
Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego: Zwiększenie tempa
wzrostu gospodarczego i tworzenie nowych pozarolniczych miejsc pracy przy
poszanowaniu i zachowaniu dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego regionu, a w
szczególności realizuje cel szczegółowy Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej
województwa.
Programy operacyjne oraz projekty kluczowe przyczyniają się do osiągnięcia
następujących celów Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego:
− Cel 1: Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej województwa
− Cel 2: Rozwój zasobów ludzkich zgodnie z potrzebami rynku pracy
− Cel 4: Ochrona środowiska naturalnego
− Cel 5: Rozwój turystyki z wykorzystaniem walorów przyrodniczych i dziedzictwa
kulturowego
− Cel 7: Rozwój rolnictwa i tworzenie warunków wielofunkcyjnego rozwoju wsi.
48
Strategia wpisuje się również w realizację następujących priorytetów i działań
Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego:
Priorytet I. Infrastruktura techniczna
− Działanie 1. Rozwój systemu transportowego województwa
− Działanie 2. Rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego
− Działanie 3. Rozwój systemów zaopatrzenia w wodę, odprowadzania i oczyszczania
ścieków oraz usuwania i unieszkodliwiania odpadów stałych
− Działanie 4. Rozwój systemów energetycznych
Priorytet II. Infrastruktura społeczna
− Działanie 2. Rozwój kultury i ochrona dziedzictwa kulturowego
− Działanie 3. Rozwój sportu i rekreacji
− Działanie 4. Rozwój szkolnictwa
Priorytet III. Baza ekonomiczna
− Działanie 1. Rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich
− Działanie 3. Wsparcie przedsiębiorczości
− Działanie 6. Rozwój kadr gospodarki regionu, w tym kształcenia ustawicznego
49
Część IV
PROGRAMY OPERACYJNE
50
PROGRAM OPERACYJNY
A.1.
Wsparcie tworzenia nowych przedsiębiorstw
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny A
Cel realizacji programu: Tworzenie warunków dla rozwoju przedsiębiorczości i
powstawania nowych miejsc pracy poza rolnictwem
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Wójt Gminy, ośrodek doradztwa
rolniczego, PUP
Zadania:
-
zadanie A.1.1. Dostosowanie polityki przestrzennej pod względem wymagań
potencjalnych inwestorów
-
zadanie A.1.2. Punkt Informacji dla przedsiębiorców
Wskaźniki i rezultaty realizacji programu:
-
liczba zakładanych firm,
-
liczba udzielonych informacji
Źródła finansowania zadań: budżet Gminy, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
2007-2013, Program Operacyjny Kapitał Ludzki
51
PROGRAM OPERACYJNY
A.2.
Pozyskanie inwestorów zewnętrznych
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny A
Cel realizacji programu: Zwiększenie ilości podmiotów gospodarczych na terenie
Gminy, o nieuciążliwej działalności gospodarczej, co przyczyni się do zmniejszenia
bezrobocia i wzrostu dochodów mieszkańców oraz budżetu Gminy.
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Wójt Gminy, lokalni przedsiębiorcy,
Powiatowy Urząd Pracy;
Zadania:
-
zadanie A.2.1. Zabezpieczenie i promocja oferty inwestycyjnej
-
zadanie A.2.2. Intensyfikacja działań marketingowych
-
zadanie A.2.3. Prezentacja oferty i podjęcie negocjacji z potencjalnymi inwestor-rami.
-
liczba nowych podmiotów gospodarczych
-
liczba utworzonych miejsc pracy
-
plan promocji Gminy
Źródła finansowania zadań: budżet Gminy, środki inwestorów, pozabudżetowe środki
pomocowe
52
PROGRAM OPERACYJNY
A.3.
Rozwój sieci instytucji obsługi rolnictwa
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny A
Cel realizacji programu: Zapewnienie producentom rolnym dogodnego dostępu do
usług, urządzeń i organizacji otoczenia rolnictwa
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Wójt Gminy, instytucje obsługi
rolnictwa
Zadania:
− zadanie A.3.1. Rozwój bazy przechowalniczej
− zadanie A.3.2. Doradztwo i kształcenie zawodowe
− zadanie A.3.3. Przetwórstwo
− zadanie A.3.4. Wzrost dostępu do usług weterynaryjnych
-
ilość instytucji otoczenia rolnictwa funkcjonujących na terenie Gminy
-
liczba podmiotów korzystających ze świadczonych usług
Źródła finansowania zadań: Środki zainteresowanych podmiotów, Program Rozwoju
Obszarów Wiejskich 2007-2013, Regionalny Program Operacyjny Województwa
Podlaskiego
53
PROGRAM OPERACYJNY
A.4.
Tworzenie grup producenckich
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny A
Cel realizacji programu: Wsparcie samoorganizowania się rolników dla ochrony i
reprezentacji ich interesów zawodowych
Podmioty zaangażowane w realizację programu: zainteresowani rolnicy, Wójt Gminy,
organizacje zawodowe rolników, instytucje otoczenia rolnictwa
Zadania:
-
zadanie A.4.1. Przeprowadzenie kampanii informacyjnej wśród rolników na temat
specyfiki i korzyści odnoszonych dzięki zorganizowaniu się w grupy producenckie
-
zadanie A.4.2. Opracowanie koncepcji funkcjonowania grup(-y)
-
zadanie A.4.3. Zorganizowanie i rozpoczęcie działalności
-
zadanie A.4.4 Marketing produktów oferowanych przez powstałe grupy producenckie
-
Ilość uczestników spotkań informacyjnych i szkoleń
-
Ilość powstałych grup producenckich
Źródła finansowania zadań: Środki zainteresowanych rolników, Program Rozwoju
Obszarów Wiejskich 2007-2013
54
PROGRAM OPERACYJNY
A.5.
Rozwój gospodarstw ekologicznych
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny A
Cel realizacji programu: Stworzenie szansy specjalizacji gospodarstw rolnych w
produkcji żywności czystej ekologicznie
Podmioty zaangażowane w realizację programu: zainteresowani rolnicy, instytucje
otoczenia rolnictwa
Zadania:
-
zadanie A.5.1. Zainteresowanie rolników zmianą specjalizacji produkcji rolnej
-
zadanie A.5.2. Analiza popytu na żywność czystą ekologicznie
-
zadanie A.5.3. Dostarczenie zainteresowanym rolnikom wiedzy i umiejętności w
zakresie produkcji ekologicznej
-
zadanie A.5.4. Marketing wytworzonych produktów
-
liczba rolników uczestniczących w programie
-
wykonana analiza rynku na żywność ekologiczną
Źródła finansowania zadań: środki zainteresowanych rolników, Program Rozwoju
Obszarów Wiejskich 2007-2013, pozabudżetowe środki pomocowe, fundusze ochrony
środowiska
55
PROGRAM OPERACYJNY
A.6.
Rozwój infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny A
Cel realizacji programu: Zapewnienie atrakcyjnej i zdywersyfikowanej oferty rekreacyjno
– sportowej odpowiadającej oczekiwaniom mieszkańców i turystów
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Wójt Gminy, podmioty gospodarcze,
inwestorzy zewnętrzni
Zadania:
− zadanie A.6.1 Opracowanie listy projektów inwestycyjnych
− zadanie A.6.2 Ustalenie harmonogramu realizacji zadań
− zadanie A.6.3 Realizacja inwestycji
-
liczba nowych inwestycji
-
kubatura nowopowstałych obiektów
-
kubatura zmodernizowanych obiektów,
-
liczba użytkowników
Źródła finansowania zadań: Środki zainteresowanych podmiotów, Program Operacyjny
Województwa Podlaskiego, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013, budżet
gminy, budżet państwa
56
PROGRAM OPERACYJNY
A.7.
Rozwój agroturystyki
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny A
Cel realizacji programu: Wspieranie generowania dodatkowych źródeł dochodu
mieszkańców poprzez wykorzystanie atrakcji przyrodniczych Gminy i obsługę ruchu
turystycznego
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Wójt Gminy, zainteresowani rolnicy,
instytucje otoczenia rolnictwa
Zadania:
-
zadanie A.7.1. Identyfikacja infrastruktury do potencjalnego wykorzystania na
potrzeby tworzenia bazy agroturystycznej
-
zadanie A.7.2. Popularyzacja formy gospodarstwa agroturystycznego
-
zadanie A.7.3. Promocja gospodarstw agroturystycznych
-
ilość gospodarstw agroturystycznych na terenie Gminy
-
liczba turystów korzystających z tej formy wypoczynku
Źródła finansowania zadań: środki osób zainteresowanych, Program Rozwoju Obszarów
Wiejskich 2007-2013
57
A.8.
PROGRAM OPERACYJNY
Estetyzacja Gminy
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny A
Cel realizacji programu: Poprawa wizerunku obszaru poprzez odnowę przestrzeni
wiejskiej
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Wójt Gminy, administratorzy obiektów,
właściciele nieruchomości
Zadania:
-
zadanie A.8.1. Opracowanie programu
-
zadanie A.8.2. Wykonanie szczegółowych rozwiązań projektowych
-
zadanie A.8.3. Realizacja projektów szczegółowych
-
liczba zrealizowanych projektów
-
parametry techniczne powstałej i zmodernizowanej infrastruktury
Źródła finansowania zadań: środki osób zainteresowanych, Program Rozwoju Obszarów
Wiejskich 2007-2013, pozabudżetowe środki pomocowe
58
PROGRAM OPERACYJNY
A.9.
Ochrona walorów środowiska naturalnego
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny A
Cel realizacji programu: Zachowanie podstawowych elementów systemu
przyrodniczego gminy oraz ochrona i wzbogacanie jego walorów ekologicznych i wartości
użytkowych.
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Wójt Gminy, organizacje ekologiczne
Zadania:
− zadanie A.9.1. Ochrona wód powierzchniowych
− zadanie A.9.2. Ochrona powietrza atmosferycznego
− zadanie A.9.3. Ochrona powierzchni ziemi przed zanieczyszczeniami
− zadanie A.9.4. Ograniczenie hałasu
-
klasa czystości wód
-
poziom zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego
-
długość sieci oraz ilość przyłączy kanalizacji sanitarnej
-
poziom hałasu
Źródła finansowania zadań: budżet Gminy, Regionalny Program Operacyjny
Województwa Podlaskiego, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013,
pozabudżetowe środki pomocowe, fundusze ochrony środowiska, budżet państwa
59
PROGRAM OPERACYJNY
B.1.
Modernizacja dróg gminnych
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny B
Cel realizacji programu: Zapewnienie dostępności i spójności komunikacyjnej Gminy
oraz poprawa warunków jazdy i bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Wójt Gminy
Zadania:
− zadanie B.1.1. Określenie potrzeb
− zadanie B.1.2. Opracowanie harmonogramu inwestycji
− zadanie B.1.3. Wdrożenie harmonogramu
-
ilość kilometrów zmodernizowanej nawierzchni
-
czas przejazdu
-
natężenie ruchu
-
średnia prędkość
-
wzrost bezpieczeństwa podróży
Województwa Podlaskiego, Program Operacyjny Polska – Białoruś – Ukraina,
pozabudżetowe środki pomocowe, budżet państwa
60
PROGRAM OPERACYJNY
B.2.
Budowa kanalizacji sanitarnej
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny B
Cel realizacji programu: Zapewnienie kontroli nad gospodarką ściekową, ochrona
środowiska naturalnego, poprawa warunków życia mieszkańców
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Wójt Gminy, mieszkańcy
Zadania:
− zadanie B.2.1. Weryfikacja zgodności z miejscowym planem zagospodarowania
terenu
− zadanie B.2.2. Opracowanie dokumentacji technicznej
− zadanie B.2.3. Wydanie pozwolenia na budowę
-
zadanie B.2.4. Przeprowadzenie przetargu
-
długość sieci kanalizacyjnej
-
liczba przyłączy
-
ilość ścieków bytowych odprowadzanych poprzez sieć kanalizacyjną
Źródła finansowania zadań: budżet Gminy, wpłaty mieszkańców, Regionalny Program
Operacyjny Województwa Podlaskiego, Program Operacyjny Polska – Białoruś – Ukraina,
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013, pozabudżetowe środki pomocowe,
fundusze ochrony środowiska, budżet państwa
61
PROGRAM OPERACYJNY
B.3.
Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny B
Cel realizacji programu: Zapewnienie kontroli nad gospodarką ściekową, ochrona
środowiska naturalnego, poprawa warunków życia mieszkańców
Zadania:
− zadanie B.3.1. Stworzenie banku projektów
− zadanie B.3.3. Wydanie pozwolenia na budowę
-
zadanie B.3.4. Przeprowadzenie przetargu
-
liczba wybudowanych oczyszczalni
-
ilość ścieków bytowych odprowadzanych poprzez sieć kanalizacyjną
Źródła finansowania zadań: wpłaty mieszkańców, Program Rozwoju Obszarów
Wiejskich 2007-2013; pozabudżetowe środki pomocowe, fundusze ochrony środowiska,
budżet państwa
62
PROGRAM OPERACYJNY
B.4.
Modernizacja i rozwój sieci wodociągowej
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny B
Cel realizacji programu: Zapewnienie społeczności lokalnej dostaw wody w ilościach
zaspokajających potrzeby i o jakości zgodnej z obowiązującymi standardami w tym
zakresie
Zadania:
− zadanie B.4.1. Weryfikacja zgodności z miejscowym planem zagospodarowania
terenu
− zadanie B.4.3. Uruchomienie procesów inwestycyjnych
-
długość sieci wodociągowej,
-
liczba przyłączy wodociągowych,
-
pobór wody przez nowych odbiorców
Źródła finansowania zadań: budżet Gminy, fundusze ochrony środowiska, Regionalny
Program Operacyjny Województwa Podlaskiego, Program Operacyjny Polska – Białoruś –
Ukraina, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013, pozabudżetowe środki
pomocowe, budżet państwa
63
PROGRAM OPERACYJNY
B.5.
Rozwój infrastruktury energetycznej
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny B
Cel realizacji programu: Zapewnienie dostaw energii o jakości i wielkości
zaspokajającej lokalne potrzeby
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Wójt Gminy, Zakład Energetyczny
Białystok S.A.
Zadania:
-
zadanie B.5.1. Oszacowanie potrzeb w zakresie rozwoju infrastruktury energetycznej
-
zadanie B.5.2. Opracowanie programu inwestycyjnego
-
zadanie B.5.3. Realizacja wybranych projektów
-
-
moc dostarczona odbiorcom
Źródła finansowania zadań: budżet Gminy, fundusze ochrony środowiska, Program
Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013, pozabudżetowe środki pomocowe, budżet
państwa, środki ZEB S.A.
64
PROGRAM OPERACYJNY
B.6.
Rozbudowa infrastruktury społecznej
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny B
Cel realizacji programu: Poprawa warunków życia mieszkańców poprzez zapewnienie
dostępności do wysokiej jakości infrastruktury edukacyjnej, kulturalnej, zdrowotnej i
opieki społecznej
Podmioty zaangażowane w realizację programu: mieszkańcy, Wójt Gminy
Zadania:
-
zadanie B.6.1. Identyfikacja projektów
-
zadanie B.6.2. Przygotowanie procesów inwestycyjnych
-
zadanie B.6.3. Realizacja inwestycji
-
-
kubatura zmodernizowanych obiektów
Województwa Podlaskiego, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013, Program
Operacyjny Polska – Białoruś - Ukraina
65
PROGRAM OPERACYJNY
B.7.
Rozbudowa infrastruktury zaopatrzenia w gaz ziemny
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny B
Cel realizacji programu: Zapewnienie mieszkańcom obszaru ekologicznego paliwa do
celów grzewczych oraz poprawa warunków życia mieszkańców.
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Wójt Gminy, P.P. Polskie Górnictwo
Gazowe i Naftowe, stowarzyszenia i związki gmin.
Zadania:
− zadanie B.7.1. Opracowanie programu gazyfikacji
− zadanie B.7.2. Przygotowanie procesu inwestycyjnego
− zadanie B.7.3. Realizacja inwestycji
-
ilość kilometrów sieci rozdzielczej
-
ilość połączeń do domów mieszkalnych
-
liczba odbiorców gazu
-
zmniejszenie emisji zanieczyszczeń środowiska
Źródła finansowania zadań: środki P.P. Polskie Górnictwo Gazowe i Naftowe S.A.,
budżet Gminy, pozabudżetowe środki pomocowe, fundusze ochrony środowiska, budżety
związków i stowarzyszeń gmin,
66
PROGRAM OPERACYJNY
B.8.
Rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny B
Cel realizacji programu: Promocja i wdrożenie rozwiązań teleinformatycznych i
wykorzystania Internetu dla rozwoju mieszkańców
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Wójt Gminy, przedsiębiorstwa branży
teleinformatycznej
Zadania:
− zadanie B.8.1. Określenie możliwych wdrożeń technik teleinformatycznych na terenie
Gminy
− zadanie B.8.2. Identyfikacja konkretnych projektów wdrożeń
− zadanie B.8.3. Wdrożenie projektów
-
liczba wdrożonych projektów
-
liczba użytkowników Internetu w Gminie
Źródła finansowania zadań: budżet Gminy, środki mieszkańców, środki przedsiębiorstw,
Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego, Program Rozwoju Obszarów
Wiejskich 2007-2013, pozabudżetowe środki pomocowe,
67
PROGRAM OPERACYJNY
B.9.
Racjonalizacja gospodarki odpadami
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny B
Cel realizacji programu: Dostosowanie lokalnej gospodarki odpadami do rosnących
wymogów i standardów w tym zakresie
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Wójt Gminy, Związek Gmin Puszczy
Białowieskiej
Zadania:
− zadanie B.9.1. Promocja systemu selektywnej zbiórki odpadów wśród mieszkańców
Gminy
− zadanie B.9.2. Zwiększenie zakresu zbiórki odpadów
− zadanie B.9.3. Udział w budowie zakładu odzysku odpadów w ramach Związku Gmin
Puszczy Białowieskiej
-
liczba ludności objętej systemem odbioru odpadów
-
ilość odzyskiwanych odpadów
Źródła finansowania zadań: budżet Gminy, budżet Związku Gmin Puszczy
Białowieskiej, środki mieszkańców, środki przedsiębiorstw, Regionalny Program
Operacyjny Województwa Podlaskiego, pozabudżetowe środki pomocowe,
68
PROGRAM OPERACYJNY
C.1.
Program lokalnego rynku pracy
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny C
Cel realizacji programu: Rozwój dialogu społecznego i form partnerstwa publiczno –
prywatnego dla wsparcia procesu tworzenia miejsc pracy.
Podmioty zaangażowane w realizację programu: mieszkańcy, przedsiębiorcy, Wójt
Gminy, urzędy pracy, eksperci
Zadania:
-
zadanie C.1.1. Stworzenie lokalnego partnerstwa na rzecz tworzenia miejsc pracy
-
zadanie C.1.2. Identyfikacja możliwych instrumentów kreowania wzrostu zatrudnienia
-
zadanie C.1.3. Opracowanie planu działań na rzecz zatrudnienia
-
zadanie C.1.4. Realizacja planu
-
liczba osób zaangażowanych w realizację programu
-
liczba osób uczestniczących w poszczególnych przedsięwzięciach
-
liczba powstałych/utrzymanych miejsc pracy
Źródła finansowania zadań: środki przedsiębiorców, budżet Gminy, Program
Operacyjny Kapitał Ludzki, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013,
pozabudżetowe środki pomocowe
69
C.2.
PROGRAM OPERACYJNY
Edukacja wiejska
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny C
Cel realizacji programu: Zmniejszenie barier w dostępie mieszkańców
do oferty edukacyjnej, kulturalnej, informacyjnej i sportowej.
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Wójt Gminy, placówki oświatowe,
organizacje gospodarcze, organizacje pozarządowe, mieszkańcy
Zadania:
− zadanie C.2.1. Analiza potrzeb edukacyjnych mieszkańców
− zadanie C.2.2. Określenie niezbędnej oferty edukacyjnej
− zadanie C.2.3. Przygotowanie koncepcji projektów
− zadanie C.2.4. Realizacja projektów
-
liczba inicjatyw edukacyjnych
-
liczba uczestników szkoleń,
-
wzrost kwalifikacji zawodowych i osobistych mieszkańców,
Źródła finansowania zadań: Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Program Rozwoju
Obszarów Wiejskich 2007-2013, pozabudżetowe środki pomocowe, środki
zainteresowanych przedsiębiorców, budżet Gminy
70
PROGRAM OPERACYJNY
C.3.
Promocja postaw przedsiębiorczych
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny C
Cel realizacji programu: Wsparcie rozwoju przedsiębiorczości i tworzenia nowych
podmiotów gospodarczych
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Wójt Gminy, placówki oświatowe,
organizacje gospodarcze
Zadania:
− zadanie C.3.1. Zorganizowanie inicjatywy na rzecz kreowania przedsiębiorczości
− zadanie C.3.2. Opracowanie programu działań
− zadanie C.3.3. Pozyskanie funduszy na realizację programu
− zadanie C.3.4. Wdrożenie programu
-
liczba uczestników programu
-
realizacja budżetu programu
-
liczba osób podejmujących indywidualną działalność gospodarczą
Obszarów Wiejskich 2007-2013, pozabudżetowe środki pomocowe, środki
zainteresowanych przedsiębiorców, budżet Gminy
71
PROGRAM OPERACYJNY
C.4.
Aktywna społeczność lokalna
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny C
Cel realizacji programu: Poprawa konkurencyjności obszaru dzięki zacieśnieniu więzi
międzyludzkich oraz rozwojowi form współpracy w gospodarce lokalnej
Podmioty zaangażowane w realizację programu: instytucje edukacyjno – szkoleniowe,
organizacje pozarządowe, przedsiębiorcy, związki wyznaniowe, Wójt Gminy, samorządy
wiejskie
Zadania:
− zadanie C.4.1. Opracowanie programu wsparcia kapitału społecznego
− zadanie C.4.2. Pozyskanie środków finansowych
− zadanie C.4.3. Wdrożenie programu
-
liczba osób objętych programem
-
wyniki badań grupy docelowej
Obszarów Wiejskich 2007-2013, środki sektora pozarządowego, budżet Gminy,
pozabudżetowe środki pomocowe, fundusze ochrony środowiska
72
PROGRAM OPERACYJNY
C.5.
Polityka promocyjna Gminy
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny C
Cel realizacji programu: Intensyfikacja i wzrost efektywności działań promocyjnych
Gminy.
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Wójt Gminy, lokalne podmioty
gospodarcze, samorządy wiejskie, organizacje pozarządowe
Zadania:
-
zadanie C.5.1. Analiza dotychczasowych działań promocyjnych Gminy.
-
zadanie C.5.2. Opracowanie oferty promocyjnej Gminy.
-
zadanie C.5.3. Określenie adresatów przekazu promocyjnego.
-
zadanie C.5.4. Ustalenie wskaźników pomiaru skuteczności działań promocyjnych
-
zadanie C.5.5. Wdrożenie programu promocji Gminy
-
raport o działaniach i możliwościach promocyjnych Gminy
-
oferta promocyjna
-
lista adresatów przekazu
-
zidentyfikowane wskaźniki pomiaru skuteczności działań promocyjnych
Źródła finansowania zadań: budżet Gminy, środki lokalnych podmiotów gospodarczych,
Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013,
73
PROGRAM OPERACYJNY
C.6.
Pozyskanie funduszy pomocowych
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny C
Cel realizacji programu: Podwyższenie dochodów Gminy poprzez pozyskanie środków
finansowych z zewnętrznych źródeł finansowania
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Wójt Gminy, eksperci, organizacje
pozarządowe
Zadania:
-
zadanie C.6.1. Zebranie informacji na temat dostępnych źródeł finansowania
-
zadanie C.6.2. Wybór inwestycji do współfinansowania ze środków pomocowych
-
zadanie C.6.3. Wykonanie dokumentacji technicznej
-
zadanie C.6.4. Opracowanie studiów i niezbędnych analiz
-
zadanie C.6.5. Zabezpieczenie środków finansowych jako wkładu własnego
− zadania C.6.6. Złożenie wniosków wraz z dokumentacją
-
bank projektów do współfinansowania
-
przygotowana dokumentacja
-
ilość złożonych wniosków
-
wysokość pozyskanych środków
Źródła finansowania zadań: budżet Gminy, Program Operacyjny Kapitał Ludzki,
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013,
74
PROGRAM OPERACYJNY
C.7.
Wdrożenie nowoczesnych metod zarządzania Gminą
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny C
Cel realizacji programu: Poprawa efektywności i wydajności zarządzania gospodarką
lokalną
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Wójt Gminy,
Zadania:
-
zadanie C.7.1. Identyfikacja podstawowych procesów zarządzania
-
zadanie C.7.2. Identyfikacja procesów pomocniczych
-
zadanie C.7.3. Analiza procesów i ich optymalizacja
− zadanie C.7.4. Określenie metod i narzędzi zarządzania właściwych do wdroże-nia na
poziomie lokalnym
− zadanie C.7.5. Adaptacja i wdrożenie wybranych metod zarządzania
-
czas podejmowania decyzji
-
satysfakcja klientów/interesantów
-
oszczędności na kosztach procesów
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013,
75
PROGRAM OPERACYJNY
C.8.
Inicjatywa LEADER
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny C
Cel realizacji programu: Rozwój form partnerstwa publiczno – prywatno – społecznego
dla wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Wójt Gminy, władze gmin sąsiednich,
partnerzy społeczni i gospodarczy
Zadania:
-
zadanie C.8.1. Przystąpienie Gminy do Lokalnej Grupy Działania
-
zadanie C.8.2. Aktywizacja partnerów lokalnych
-
zadanie C.8.3. Identyfikacja lokalnych projektów typu LEADER
-
zadanie C.8.4. Opracowanie lokalnej strategii rozwoju
-
zadanie C.8.5 Realizacja strategii i projektów
-
stworzone partnerstwo międzysektorowe na poziomie ponadlokalnym
-
opracowana lokalna strategia rozwoju obszaru Lokalnej Grupy Działania
-
liczba projektów zrealizowanych w ramach LEADER na terenie Gminy
Źródła finansowania zadań: Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013, budżet
Gminy
76
PROGRAM OPERACYJNY
C.9.
Rozwój współpracy zagranicznej
Termin realizacji:
2007-2013
Cel strategiczny C
Podmioty zaangażowane w realizację programu: Wójt Gminy, partnerzy zagraniczni
Zadania:
− zadanie C.9.1. Określenie profilu i przedmiotu potencjalnej współpracy oraz krajów
pochodzenia partnerów
− zadanie C.9.2. Przygotowanie i rozesłanie propozycji współpracy
− zadanie C.9.3. Identyfikacja programów współfinansujących współpracę zagra-niczną
− zadanie C.9.4. Podpisanie porozumień o współpracy
-
podpisane porozumienia o współpracy
-
liczba wspólnych przedsięwzięć
-
liczba adresatów wspólnych działań
Program Operacyjny Polska - Białoruś - Ukraina, Program Operacyjny Polska - Litwa,
Program Operacyjny Polska - Litwa - Rosja, pozabudżetowe środki pomocowe, środki
partnerów zagranicznych, środki zainteresowanych podmiotów gospodarczych
77
Część V
PROJEKTY KLUCZOWE
78
Kategoria
projektów
kluczowych
oznacza
projekty
najważniejsze
dla
rozwiązania podstawowych problemów Gminy Wyszki. Podstawą ich identyfikacji były
budżet Gminy wraz z wieloletnim programem inwestycyjnym. Drugim kryterium była
sprawa własności efektów projektu, która powinna pozostać gminną. Natomiast trzecim
kryterium była dostępność dofinansowania poszczególnych zadań ze środków funduszy
pomocowych Unii Europejskiej.
Lista projektów kluczowych zawiera:
− nazwę zadania,
− okres realizacji projektu,
− wartość projektu,
− przyporządkowanie właściwemu programowi operacyjnemu Strategii
− potencjalne źródła dofinansowania projektu.
W kategorii potencjalnych źródeł dofinansowania zidentyfikowane zostały
działania i priorytety właściwych programów operacyjnych zapewniających środki na
ich dofinansowanie. Główne źródła pomocy dla realizacji projektów kluczowych to:
− Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego 20007-2013
(RPOWP) współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego w ramach celu „Konwergencja” polityki Spójności Unii Europejskiej
− Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 (PROW) współfinansowany
ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obszarów Wiejskich w
ramach Wspólnej Polityki Rolnej i Rozwoju Obszarów Wiejskich.
− Program Operacyjny Polska - Białoruś - Ukraina 2007-2013 (POPBU)
współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i
Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa w ramach Polityki Sąsiedztwa
Unii Europejskiej.
79
Wartość
Zadania
(PLN)
Nazwa projektu
Okres
realizacji
1.
Budowa wodociągu Wyszki – Zdrojki, Kowale – Łubice, Warpechy Stare
– Łuczaje i odcinek w m. Warpechy Stare
2008
329 000,00
B.4.
Działanie 5.2. Lokalna infrastruktura ochrony środowiska (RPOWP)
Działanie Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej (PROW)
Działanie 2.1. Ochrona środowiska w obszarze przygranicznym (POPBU)
2.
Kanalizacja wsi Wólka Pietkowska
2008
617 200,00
B.2.
3.
Dofinansowanie przebudowy drogi powiatowej Nr 1576B odcinek od
miejscowości Samułki Duże do szosy Wyszki – Strabla
2008
300 000,00
B.1.
Poddziałanie 2.1.2. Lokalna infrastruktura drogowa (RPOWP)
Działanie 1.3. Poprawa dostępności obszaru (POPBU)
4.
Modernizacja drogi gminnej Samułki Małe – Łapcie – Mulawicze
2008
2 601 200,00
B.1.
5.
Modernizacja drogi Mierzwin – Olszewo
2008
229 420,00
B.1.
6.
Współfinansowanie projektu „Szlak wodny Górnej Narwi”, plaża i
infrastruktura w m. Strabla – Łyse
2008
309 600,00
B.7.
Działanie Odnowa i rozwój wsi (PROW)
7.
Zagospodarowanie centrum miejscowości Topczewo (chodniki, remont
świetlicy i zagospodarowanie posesji, urządzenie boiska i wyposażenie)
2008
315 000,00
A.8.
8.
Zakup samochodu dla Ochotniczej Straży Pożarnej w Niewinie
Borowym, Zalesiu, Godziebach, Bujnowie
2008-2011
200 000,00
B.7.
Działanie Leader (PROW)
9.
Kanalizacja wsi Topczewo
2007-2009
1 530 000,00
B.2.
10.
Modernizacja oświetlenia ulicznego na terenie Gminy Wyszki
2007–2012
534 544,00
B.5.
11.
Dofinansowanie budowy drogi powiatowej - ulicy w miejscowości
Malesze
2008 – 2009
505 000,00
B.1.
12.
Przebudowa ulicy Kolejowej w Strabli Łyse o dł. 2,3 km
2008–2009
714 150,00
B.1.
13.
Modernizacja drogi Górskie – Bogusze – Bagińskie
2008-2009
697 760,00
B.1.
Lp.
Program
Operacyjny
Potencjalne źródła współfinansowania
80
14.
Termomodernizacja budynku mieszkalnego przy szkole w Wyszkach
2008 – 2009
160 000,00
B.7.
15.
Termomodernizacja 6 – rodzinnego budynku mieszkalnego przy ul.
Nowej 1
2008 – 2009
118 000,00
B.7.
16.
Termomodernizacja 18 – rodzinnego budynku mieszkalnego w Wyszkach
przy ul. Nowej 3
2008 – 2009
218 000,00
B.7.
17.
Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej w Topczewie
2008–2009
118 500,00
B.6.
Działanie 6.1. Rozwój infrastruktury z zakresu edukacji (RPOWP)
18.
Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej w Wyszkach
2008–2009
265 930,00
B.6.
19.
Koordynacja przy tworzeniu szerokopasmowego dostępu do Internetu na
terenie gminy
2008-2009
---
B.8.
Oś priorytetowa IV: Społeczeństwo Informacyjne (RPOWP)
20.
Modernizacja przyszkolnych boisk sportowych
2008-2010
450 000,00
B.6.
21.
Modernizacja drogi gminnej Mulawicze – Olszanica – Warpechy Nowe –
Stacewicze
2008–2010
1 134 000,00
B.1.
22.
Modernizacja świetlic wiejskich
2008-2010
100 000,00
B.6.
23.
Udział w budowie zakładu odzysku odpadów w ramach Związku Gmin
Puszczy Białowieskiej
2008-nast.
45.000.000 wart ogólna
zadania
B.9.
Działanie 5.1. Regionalna infrastruktura ochrony środowiska (RPOWP)
24.
Rozwój Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Turystyki
2008-2011
90 000,00
B.7.
Działanie 6.3. Infrastruktura z zakresu kultury i ochrony dziedzictwa kulturowego
(RPOWP)
25.
Modernizacja ośrodków zdrowia
2008-2011
---
B.7.
Działanie 6.2. Rozwój infrastruktury z zakresu opieki zdrowotnej
26.
Racjonalizacja sieci szkół na terenie Gminy Wyszki
2008-2015
150 000,00
B.7.
27.
Melioracja użytków rolnych w obrębie zlewni rzeki Bronka i Pulszanka
2008-2015
---
A.9.
28.
Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej w Falkach
2009–2010
205 000,00
B.6.
81
29.
Kanalizacja wsi Strabla i Łyse
2009-2010
2 010 000,00
B.2.
30.
Modernizacja drogi Niewino Popławskie – Niewino Stare – Niewino
Kamieńskie
2009–2011
2 041 000,00
B.1.
31.
Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowościach Wyszki i Pulsze z
budową biologicznej oczyszczalni oraz budowa gminnego wylewiska
ścieków
2010-2013
2 000 000,00
B.2.
32.
Modernizacja hydroforni w Wyszkach
2011
500 000,00
B.4.
33.
Modernizacja drogi powiatowej 1577B Osówka- Godzieby- Falki
2012
1 650 000,00
B.1.
34.
Modernizacja drogi powiatowej 1567 B Wólka Pietkowska - Łukawica
2012
850 000,00
B.1.
35.
Modernizacja drogi powiatowej 1569 B Zalesie – Wólka Zal.-Olszewo
2013
1 300 000,00
B.1.
36.
Modernizacja drogi powiatowej 1583B-Szczepany-Niewino Bor.Niew.Leśne – Niew. Popław.
2013-2015
3 900 000,00
B.1.
37.
Modernizacja drogi powiatowej Falki – Kowale- Warpechy St.-Mieszuki
– Warpechy Now.Stołowacz.- dr.1575B
2013-2015
4 500 000,00
B.1.
38.
Modernizacja drogi wewnętrznej w Zalesiu
2014
430 000,00
B.1.
39.
Modernizacja drogi w miejscowości Kalinówka od dr. wewn. Nr geod. 90
dalej przez wieś do dr pow. nr 1585B
2014
430 000,00
B.1.
40.
Modernizacja drogi gminnej nr 107543B Koćmiery od ulicy przez wieś
do dr. pow. 1579B
2015
280 000,00
B.1.
41.
Modernizacja drogi gminnej nr 107542 Tworki od dr. gminnej nr
107532B w kierunku wsi Zakrzewo do dr. pow. nr 1583B
2015
390 000,00
B.1.
82
Część VI
PROMOCJA, MONITORING I
EWALUACJA STRATEGII
83
1. Monitoring Strategii
Monitoring jest to element procesu bieżącego zarządzania programami
publicznymi, mający na celu zapewnienie prawidłowości i wydajności wdrażania
programów finansowanych ze środków publicznych, poprzez zbieranie wiarygodnych
danych o tych programach, porównywanie ich z zakładanymi wskaźnikami oraz
podejmowanie przy udziale partnerów samorządowych, gospodarczych i społecznych
decyzji o zmianach w tych programach.
Podstawową funkcją monitoringu i oceny Strategii Rozwoju Gminy jest
umożliwienie sprawnego zarządzania jej realizacją poprzez monitorowanie postępów
realizacji i oceny skuteczności wdrażanych programów operacyjnych i projektów.
Zadanie to obejmuje zarówno monitoring rzeczowy, będący elementem zarządzania
poprzez cele określone w programach operacyjnych, jak i monitorowanie wskaźników
finansowych będących funkcją zarządzania finansowego programami i projektami.
Monitoring jest procesem zbierania, przetwarzania i analizy danych na temat
zakresu realizacji celów programu. Dla monitoringu stopnia realizacji strategii ważne
jest stworzenie systemu wskaźników, dzięki któremu możliwe byłoby zmierzenie
zakresu realizacji strategicznych priorytetów rozwoju Gminy. Ze względu na fakt, iż
osiągnięcie celów strategicznych ma nastąpić w wyniku wdrożenia poszczególnych
programów operacyjnych i zadań inwestycyjnych, każde z nich zawiera indywidualnie
zidentyfikowane rezultaty i mierniki efektów realizacji. To właśnie te wskaźniki będą
podstawą do ilościowego i jakościowego monitoringu realizacji Strategii.
Jednym z podstawowych elementów systemu monitorowania i ewaluacji
Strategii jest system instytucjonalny, w jakim będzie on funkcjonował. W tym celu
przed planowaniem procedur i mechanizmów dotyczących monitorowania i oceny
Strategii należy nazwać i określić rolę w systemie monitoringu i oceny następujących
instytucji uczestniczących w zarządzaniu jej realizacją:
•
Wójt Gminy,
•
Rada Gminy,
•
Sekretarz Gminy,
84
Monitoring Strategii i poszczególnych programów operacyjnych odbywać się
będzie na poziomie oceny realizacji poszczególnych zadań.
Każde zadanie będzie posiadać kartę oceny realizacji. Karta oceny konstruowana jest na
początku opracowywania projektu. Karta oceny realizacji powinna zawierać planowane
efekty realizacji w postaci wskaźników ilościowych takich jak: (czas realizacji, liczba
osób korzystających, planowane efekty inwestycyjne, itp.). Jednocześnie, osoba
odpowiedzialna za realizację projektu przedstawia terminy zbierania informacji
niezbędnych do wypełnienia karty oceny realizacji.
Bieżąca ocena powinna pozwolić na natychmiastowe dostosowywanie
projektów lub ich elementów do zmieniających się warunków zewnętrznych (zmiana
partnerów, inne źródła finansowania, zmiana priorytetów).
Odpowiedzialność za prowadzenie procedury monitoringu spoczywa na osobach
realizujących
poszczególne zadania,
do
których
obowiązku
będzie należało
prowadzenie kart ocen realizacji projektu.
Karty oceny składane będą do Sekretarza Gminy, koordynującego monitoring i
ewaluację Strategii. Wnioski wynikające z analizy realizacji zadań będą prezentowane
w raporcie rocznym.
Roczne raporty z postępów w realizacji zapisów Strategii będą zawierać
informacje o stanie zaawansowania poszczególnych zadań oraz prezentować poziom
osiągniętych wskaźników, a w szczególności:
− Postęp we wdrażaniu poszczególnych zadań w nawiązaniu do ich szczegółowych
celów wraz z kwantyfikacją osiągniętych wskaźników rezultatów i oddziaływania,
− Finansowe wdrażanie pomocy, streszczające dla każdego działania całkowite
wydatki faktycznie poniesione przez gminę wraz z wykazem całkowitych płatności
otrzymanych ze środków pomocowych i wskaźnikami finansowymi,
− Wszelkie zmiany warunków ogólnych istotnych z punktu widzenia wdrażania
Strategii, zwłaszcza zmiany głównych trendów społeczno-gospodarczych w gminie,
− Działania podjęte przez Urząd Gminy w zakresie zagwarantowania jakości i
efektywności wdrażania Strategii, w tym w szczególności w zakresie monitoringu,
kontroli finansowej, oceny, znaczących problemów napotkanych w trakcie
zarządzania programem,
85
− Działania
podjęte
w
zakresie
zagwarantowania
zgodności
z
politykami
wspólnotowymi oraz zapewnienia koordynacji pomocy strukturalnej wspólnoty
europejskiej.
Oprócz wykorzystywania wskaźników ilościowych osiąganych efektów należy
zwracać pilną uwagę na społeczny odbiór realizacji Planu i prowadzić szerokie
konsultacje społeczne, celem określenia stopnia zadowolenia mieszkańców oraz
celowości podejmowanych działań, co wzbogaci system monitoringu Planu o ocenę
jakościową oraz zapewni szerszą partycypację społeczną w procesach podejmowania
decyzji oraz ich oceny.
2. Ewaluacja Strategii
Nieodłącznym, elementem monitorowania postępów realizacji Strategii, jest
ewaluacja skuteczności podejmowanych działań, zarówno na podstawie określonych
wskaźników rzeczowych, efektywności wykorzystania środków finansowych oraz
skuteczności pozyskiwania środków do montażu finansowego, jak również oceny
sprawności systemu realizacji Planu.
Przez ocenę (ewaluację) polityki, programu lub projektu należy rozumieć
określenie wartości polityki, programu lub projektu w odniesieniu do wcześniej
zdefiniowanych kryteriów i w oparciu o odpowiednie informacje. Jest to ocena
realizacji
programów
pod
względem
porównania
faktycznych
rezultatów
z
planowanymi, szerszego wpływu społeczno-ekonomicznego (impact assessment) oraz
porównania poniesionych nakładów z rezultatami (analiza efektywności).
Każdy z projektów wdrażanych w ramach niniejszej Strategii powinien być
przedmiotem oceny (ewaluacji) ex-ante oraz ex-post.
Ocena (ewaluacja) ex-ante będzie polegała na przygotowaniu analizy kosztów i
korzyści (cost-benefit analysis) każdego projektu. Jej przedmiotem będzie ocena
rentowności projektu, wymagań w zakresie finansowania zewnętrznego, przychodów z
opłat od użytkowników oraz przepływów finansowe z nim związanych. Analizie
poddane również zostaną generowane przez projekt efekty społeczno – ekonomiczne
dla skonfrontowania ich z nakładami inwestycyjnymi. W tym zakresie dla każdego
86
projektu zidentyfikowane zostaną wskaźniki rentowności inwestycji NPV, IRR i CBR
w ujęciu finansowym i ekonomicznym (ENPV, ERR).
Głównym celem oceny (ewaluacji) ex-post projektów, będzie ocena ich
efektywności i skuteczności, a także sposobu wykorzystania dostępnych środków.
Dotyczyć będzie także oceny czynników mających wpływ na sukces lub niepowodzenie
danego projektu.
Ocena ex-ante i ex-post będzie przeprowadzona na zlecenie urzędu Gminy przez
niezależnych ekspertów, obejmując wykorzystanie środków, skuteczność i wydajność
pomocy oraz jej oddziaływanie. Ocena ex-post kończy się nie później niż dwa lata po
zakończeniu okresu programowania.
Główne kryteria ewaluacyjne, które będą stosowane podczas ewaluacji Strategii to:
− skuteczność (effectiveness) - pozwalająca określić, czy osiągnięto zakładane cele,
− efektywność (efficiency) - polegająca na porównaniu zaangażowanych zasobów z
osiągnięciami na poziomie produktów, rezultatów lub oddziaływania programu,
− trafność (relevance) - pozwalająca ocenić zgodność celów programu z potrzebami
gospodarki lokalnej,
− użyteczność (utility) - polegająca na porównaniu potrzeb lokalnych z osiągnięciami
danego programu,
− trwałość (sustainability) - polegająca na określeniu trwałości efektów programu po
zakończeniu jego finansowania.
Osobą odpowiedzialną za ewaluację w Urzędzie Gminy jest Sekretarz Gminy,
który będzie ściśle w tym zakresie współpracował z Radą Gminy i jej komisjami.
Wyniki oceny będą udostępniane mieszkańcom na żądanie.
3. Partnerstwo publiczno - społeczne
Zarządzanie rozwojem lokalnym w kontekście partnerstwa sprowadza się do
tworzenia właściwych warunków dla aktywności społeczności lokalnej i odnosi się ono
do określenia koniecznych zmian i opracowywania efektywnych metod ich
wprowadzania. Wymaga to włączenia wielu organizacji i osób w uspołeczniony proces
określania priorytetów rozwojowych i ich osiągania przy wsparciu ze strony organizacji
oraz zaangażowanych grup, na co składają się:
87
− Wysłuchiwanie i angażowanie lokalnej społeczności,
− Tworzenie wizji i kierunku,
− Efektywne działanie oparte na partnerstwie,
− Doprowadzanie działań do skutku,
− Opowiadanie się w obronie społeczności,
− Upodmiotowienie lokalnych społeczności,
− Odpowiedzialność przed społecznościami,
− Efektywne wykorzystanie zasobów społeczności.
Elementami kluczowymi tak pojętego partnerstwa są koncentracja na potrzebach
społeczności jako całości, zintegrowanie procesów planowania rozwoju w lokalnym
systemie instytucjonalnym oraz pełne zaangażowanie, konsultacje i uczestnictwo
społeczności oraz organizacji partnerskich w określeniu celów, przygotowaniu Strategii
i jej realizacji.
Proces przygotowania i realizacji Strategii oparto na następujących zasadach:
-
Dobrobyt mieszkańców jako najważniejsze dobro,
-
Koncentracja na wynikach, która wymaga określenia harmonogramu zadań,
systemu oceny wyników działań, monitoringu i sprawozdawczości zwrotnej,
-
Integracja środowisk lokalnych wokół sposobów rozwiązywania problemów,
-
Zapewnienie uczestnictwa i informacji zwrotnej od mieszkańców,
-
Dostępność, włączenie, otwartość na potrzeby i problemy jednostek,
-
Partnerstwo priorytetów równość szans,
-
Nastawienie na działanie,
-
Odpowiedzialność i rewizja,
-
Własność misji i celów rozwojowych Gminy,
W skład przedstawicielstwa społeczności lokalnej wchodzą przedsiębiorcy,
rolnicy, organizacje pozarządowe, samorząd wiejski oraz instytucje publiczne.
Reprezentacja partnerów społecznych jest powołana, informowana i konsultowana w
sprawach
dotyczących
realizacji
Planu.
Inicjatywy
wszystkich
projektów
i
przedsięwzięć pochodzą bezpośrednio od mieszkańców gminy lub też zostały
zidentyfikowane podczas konsultacji społecznych przeprowadzanych w formie zebrań
wiejskich oraz dyskusji z sołtysami i radnymi podczas odbywanych sesji rady gminy.
88
Partnerzy społeczni i gospodarczy uczestniczą także w procesie wdrażania
projektów wynikających z Planu Rozwoju Lokalnego. Wszędzie tam gdzie ich
współudział podnosi wartość dodaną projektu są oni włączani w proces konceptualizacji
projektu oraz jego realizacji.
Ponadto wszyscy partnerzy społeczni i gospodarczy są na bieżąco informowani
o pomocy udzielanej z funduszy strukturalnych.
4. Promocja Strategii
Działania promocyjne i informacyjne mają na celu przede wszystkim
informowanie potencjalnych i aktualnych beneficjentów o możliwościach korzystania
ze wsparcia na realizację projektów w ramach Planu Strategii, jak również
informowania opinii publicznej o zasięgu i rozmiarze wsparcia wspólnotowego dla
poszczególnych projektów oraz o rezultatach tych działań.
Odpowiedzialność za rozpowszechnianie informacji o realizowanych projektach
oraz rezultatach spoczywa na Sekretarzu Gminy. Głównym jego zadaniem jest
rozpowszechnienie informacji o Strategii na szczeblu gminnym oraz ponadgminnym.
Osoby i instytucje odpowiedzialne za realizację poszczególnych projektów będą
również odpowiedzialne za rozpowszechnianie informacji i promocję. Jednostki te będą
wykonywały następujące zadania:
− dostarczanie i rozpowszechnianie informacji dotyczących funduszy wspierających
projekty realizowane w gminie w ramach Strategii;
− dostarczanie i rozpowszechnianie informacji o projektach realizowanych na terenie
Gminy w ramach Strategii;
− inicjowanie i realizacja dodatkowych działań promocyjnych (akcje informacyjne,
itp.).
Głównymi kanałami informacyjnymi są:
− billboardy i tablice informacyjne umieszczane w miejscu realizacji projektów
współfinansowanych ze środków funduszy pomocowych,
− strona internetowa,
− Biuletyn Informacji Publicznej,
− ogłoszenia na tablicy ogłoszeń w Urzędzie Gminy,
89
− informacje prasowe (press release),
− informacje przekazywane na sesjach Rady Gminy,
− konsultacje w postaci zebrań wiejskich.
Działania informacyjne i promocyjne podlegają regularnej ewaluacji oraz ocenie
dokonywanej przez Radę Gminy.
90
Spis rysunków
Rysunek 1. Schemat organizacyjny Urzędu Gminy w Wyszkach ............................................... 9
Rysunek 2. Zmiany liczby ludności Gminy Wyszki w latach 1995-2006. ................................ 11
Rysunek 3. Sieć drogowa na terenie Gminy Wyszki ................................................................ 27
Rysunek 4. Zmiany w dochodach i wydatkach Gminy Wyszki w latach 1995-2006 ............... 31
Rysunek 5. Struktura użytkowania gruntów w gospodarstwach rolnych................................... 34
Rysunek 6. Priorytety działań władz lokalnych wg badań ankietowych mieszkańców............ 42
91
Spis tabel
Tabela 1. Zmiany ludności na przestrzenni lat 1946-2006 ........................................................ 10
Tabela 2. Saldo migracji w ruchu wewnętrznym ....................................................................... 12
Tabela 3. Wskaźniki demograficzne dla Gminy Wyszki ........................................................... 12
Tabela 4. Rozmieszczenie ludności na terenie gminy Wyszki .................................................. 13
Tabela 5. Struktura wieku ludności Gminy Wyszki................................................................... 14
Tabela 6. Struktura własnościowa mieszkań na terenie Gminy Wyszki.................................... 15
Tabela 7. Wskaźniki warunków mieszkaniowych na terenie gminy Wyszki ............................ 15
Tabela 8. Czytelnictwo na terenie Gminy Wyszki..................................................................... 18
Tabela 9. Drogi powiatowe na tereni Gminy Wyszki ................................................................ 26
Tabela 10. Stan nawierzchni sieci drogowej na terenie gminy Wyszki ..................................... 27
Tabela 11. Szkolnictwo na terenie Gminy Wyszki .................................................................... 28
Tabela 12. Podstawowe wskaźniki scholaryzacji i komputeryzacji dla Gminy Wyszki ........... 29
Tabela 13. Dochody per capita w 2005 roku ............................................................................. 32
Tabela 14. Struktura własnościowa przedsiębiorstw na terenie Gminy Wyszki........................ 32
Tabela 15. Firmy według branż.................................................................................................. 33
Tabela 16. Struktura obszarowa gospodarstw na terenie Gminy Wyszki .................................. 33
Tabela 17. Struktura użytkowania gruntów na terenie Gminy Wyszki...................................... 34
Tabela 18. Rodzaj i powierzchnia zasiewów ............................................................................. 34
Tabela 19. Struktura gospodarstw wg rodzaju zwierząt............................................................. 35
Tabela 20. Bonitacja gruntów .................................................................................................... 35
Tabela 21. Zatrudnienie na terenie Gminy Wyszki.................................................................... 36
Tabela 22. Struktura wiekowa uczestników badania ankietowego ............................................ 39
Tabela 23. Ocena dostępności usług publicznych wg badań ankietowych ................................ 41
Tabela 24. Hierarchizacja priorytetów działań władz miejskich wg badań ankietowych
mieszkańców........................................................................................................................ 41
92

strategia rozwoju gminy wyszki

Transkrypt

Podobne dokumenty

połączenie instytucji kultury i utworzenie Centrum

3/2009 - Gmina Wyszki

3/2006 - Gmina Wyszki

Emilia Łupińska - PÓŁNOC Nieruchomości

Wieści Gminne - Gmina Wyszki

W G IEŚCI MINNE

3-4/2008 - Gmina Wyszki