Przedsiębiorczość WYKŁAD I
Transkrypt
Przedsiębiorczość WYKŁAD I
Przedsiębiorczość Akademia Górniczo-Hutnicza Przedsiębiorczość – proces planowania, organizowania i prowadzania działalności gospodarczej oraz podejmowania związanego z nią ryzyka [Griffin] Przedsiębiorczość Przedsiębiorczość to pogoń za rynkową szansą, bez względu na aktualnie dysponowane zasoby [Harvard Business School] kierunek: Zarządzanie WYKŁAD I Przedsiębiorczość w odniesieniu to organizacji oznacza podejmowanie inicjatyw we wszystkich sferach funkcjonowania organizacji, łącznie z uwzględnieniem ryzyka [Haus] dr Rafał Kusa dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I Wydział Zarządzania 2 Innowacyjność i innowacje Według Petera F. Druckera innowacja jest raczej pojęciem ekonomicznym lub społecznym niż technicznym. 3 Ekonomiczny wymiar innowacji 4 Innowacja jako „twórcza destrukcja” (I) 5 Joseph A. Schumpeter postawił tezę, że dynamiczna nierównowaga, wywołana przez innowacyjnego przedsiębiorcę, jest „normą” zdrowej gospodarki, a zarazem osią teorii i praktyki ekonomicznej, w większym stopniu niż równowaga i optymalizacja. Kluczową rolę w procesie „twórczej destrukcji” – który jest faktem o zasadniczym znaczeniu dla kapitalizmu – odgrywają przedsiębiorcy-pionierzy, którzy wprowadzają do praktyki wynalazki i odkrycia, które – przed praktycznym zastosowaniem – są pozbawione znaczenia. Wynalazki i odkrycia mające znaczenie gospodarcze J.A. Schumpeter nazywał nowymi kombinacjami, a współcześnie określa się je jako innowacje. Innowacjami są także nowe (w założeniu bardziej produktywne) technologie wytwórcze, nowe produkty oraz nowe formy gospodarki. dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I Ekonomicznym wymiarem innowacji zajmował się w swych rozważaniach już Jean B. Say, według którego innowacja jest „zastosowaniem” (application) przedsiębiorcy, które pojawia się razem z jego wysiłkiem i wiedzą w procesie wytwarzania dóbr. J.B. Say zwraca przy tym uwagę, że aby naród bogacił się ekonomicznie i korzystał z coraz to lepszych rozwiązań technicznych i organizacyjnych musi „być dobrze `zaopatrzony` w inteligentnych kupców, producentów i ziemian”, którzy są w stanie znaleźć „najkorzystniejsze zastosowanie wiedzy”. J.B. Say postrzegał społeczną rolę przedsiębiorców jako twórców, a przynajmniej efektywnych dystrybutorów bogactwa. Rola przedsiębiorcy polega na podnoszeniu uzysku z zasobów, poprzez przeniesienie ich z obszaru niższej na obszar wyższej wydajności i wyższego uzysku. Według M.E. Portera „innowacja może się przejawiać zarówno w nowym wzorze wyrobu, w nowym procesie produkcyjnym, w nowym podejściu marketingowym, jak i w nowych sposobach szkolenia”. Obecnie innowacje częściej polegają na drobnych odkryciach i udoskonaleniach, niż na pojedynczym poważnym przełomie technicznym. Takie rozumienie innowacji jest zbieżne z koncepcją kaizen (Kai – zmiana, Zen – dobro), która koncentruje się na wprowadzaniu niewielkich, stopniowych rozwiązań w sposób ciągły, w długim okresie. Często stosowaną innowacją jest zastosowanie istniejącego procesu do nowych produktów i usług – okazuje się, że nawet jeśli nowe produkty i usługi mogą się wydawać zupełnie odmienne od istniejących, to może się zdarzyć, że można je dostarczać przy względnie małych zmianach w istniejących procesach. dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I Innowacja – każda zmiana o charakterze materialnym lub niematerialnym, pozwalająca sprawniej poruszać się na rynku oraz osiągać lepsze wyniki ekonomiczne. Innowacja – wszelka myśl, zachowanie się lub rzecz, która jest nowa, ponieważ jest jakościowo różna od dotychczas istniejących [Barnett] Innowacja – praktyczne zastosowanie jakiejś twórczej idei, które przekłada się na zwiększenie sprzedaży lub zmniejszenie kosztów [3M] dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I Innowacyjność – zdolność do wprowadzania innowacji Oblicza innowacji 6 1 Innowacja jako „twórcza destrukcja” (II) 7 Biznes-plan Określa ile środków potrzebuje przedsiębiorca na realizację danej inwestycji. Jest narzędziem wyceny przedsiębiorstwa. • • • • • • • • • wsparcie podania o kredyt określenie nowej działalności ocena nowej linii produkcyjnej, promocji i ekspansji doprecyzowanie i weryfikacja pomysłów biznesowych odrzucenie przedsięwzięć przynoszących straty, jeszcze przed ich uruchomieniem ustalenie i zdefiniowanie celów, oraz metod ich osiągnięcia kontrola odpowiedniego wykorzystania środków finansowych określenie uzgodnień między partnerami ustalenie wartości biznesu, do sprzedaży lub celów prawnych 9 10 Cechy dobrego biznes-planu • • • • • 11 Streszczenie Informacje o przedsiębiorstwie Analiza rynku Opis produktu Dystrybucja i promocja Zatrudnienie i organizacja Informacje finansowe Załączniki dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I • przedstawia dokładnie przemyślany pomysł posiada logiczną i przejrzystą strukturę utrzymuje zainteresowanie osoby czytającej przedstawiony jasnym i zwięzłym językiem posiada siłę przekonywania ilustruje zdolność kierownictwa do odniesienia sukcesu w przedsięwzięciu oprócz zalet, wskazuje na słabe strony i ryzyko związane z realizacją przedsięwzięcia uwzględnia potencjalne problemy (np. opóźnienia w płatnościach od odbiorców) dokładnie określa koszty i pokazuje zyskowność jest starannie opracowany graficzne obejmuje okres minimum 3 lat długość: 15-40 stron + załączniki Struktura biznes planu dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I • • • • • • dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I Gotowy biznes plan jest źródłem informacji dla innych osób i stanowi podstawę do opracowania ewentualnej propozycji finansowania. 8 Powody dla których sporządzamy biznes-plan dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I Biznes plan to szczegółowy opis działalności przedsiębiorstwa i jego rozwoju. Jest tworzony dla firm, które dopiero planują rozpoczęcie działalności, jak i dla tych, które funkcjonują już od dawna i wciąż się rozwijają. Działalność innowacyjna – jak każda działalność gospodarcza – związana jest z ryzykiem. Jednak, jak wskazuje P.F. Drucker „obrona dnia wczorajszego – to znaczy nie wprowadzanie innowacji – jest znacznie bardziej ryzykowna niż działanie na dzień jutrzejszy”. Powodzenie działalności innowacyjnej zależy od trafnego określenia i ograniczania ryzyka. „Skuteczni nowatorzy są konserwatywni. […] Nie są nastawieni na ryzyko, lecz na okazję”. dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I Według J.A. Schumpetera funkcja przedsiębiorcy nie sprowadza się ani do dokonywania jakichkolwiek odkryć czy wynalazków, ani też do tworzenia warunków, które wykorzystuje przedsiębiorstwo, lecz polega na wprowadzaniu tych pomysłów w życie. Rolą przedsiębiorcy jest reformowanie lub rewolucjonizowanie wzorca produkcji poprzez wykorzystanie nowych pomysłów, czy – ogólnie mówiąc – nie rozpoznanej dotąd technicznej możliwości produkcji nowego towaru lub wytwarzania znanego towaru za pomocą nowych metod, poprzez udostępnienie nowych źródeł podaży surowców lub nowych rynków zbytu dla wytwarzanej produkcji lub poprzez zmiany organizacyjne w przemyśle itp. Zachęceni sukcesem przedsiębiorców-pionierów zjawiają się przedsiębiorcy-inicjatorzy, których udziałem jest rozpowszechnianie nowych rozwiązań, które – po uprzednim wdrożeniu – nie mają już charakteru innowacji. Innowacje i ryzyko 12 2 Streszczenie • • • • • • • • • • • • • pełna nazwa forma prawna charakterystyka udziałowców data rozpoczęcia działalności historia firmy rodzaj i zakres działalności zasięg działania misja, cele, zadania adres pocztowy strona www telefony e-mail REGON, NIP 13 14 Opis produktu Strategia cenowa koszt jednostkowy produktu / usługi cena u konkurencji rabaty Strategia sprzedaży i dystrybucji opis wykorzystywanych kanałów dystrybucji partnerzy handlowi (zawarte umowy, zamówienia) formy płatności usługi posprzedażowe i serwis Formy reklamy i promocji sposoby dotarcia do klienta (ulotki, foldery, billboardy, prasa, internet, radio, telewizja) budżet reklamowy (jaki procent od dochodu będzie przeznaczany na reklamę) przeprowadzone i planowane kampanie reklamowe PR (Public Relations) – jak będzie tworzony pozytywny wizerunek firmy? 15 Analiza rynku 17 • • • • • • • • • ogólne informacje o poziomie i strukturze zatrudnienia ramowy schemat organizacyjny kwalifikacje zespołu zarządzającego wiek, doświadczenie, historia kariery i osiągnięcia zawodowe kadry kierowniczej podział zadań i obowiązków pomiędzy poszczególnych członków zarządu istotni pracownicy spoza zarządu polityka płacowa, zatrudnienia i szkoleń doradcy, z pomocy których korzysta firma harmonogram realizacji przedsięwzięcia dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I wielkość rynku oraz jego perspektywy charakterystyka branży opis segmentów rynku charakterystyka klientów (kim są, jakie mają wymagania, kiedy i gdzie kupują) • opis konkurentów i ich produktów, działań i pozycji rynkowej • bariery wejścia i wyjścia z rynku • prezentacja dostawców i kooperantów 16 Zatrudnienie i organizacja dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I • • • • dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I szczegółowy opis produktu lub usługi potrzeba zaspokajana przez produkt wartość dla klienta źródła przewagi nad produktami konkurencyjnymi jakość szerokość asortymentu cena produktu lub usługi opis technologii posiadane patenty, prawa autorskie faza cyklu życia produktu Dystrybucja i promocja dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I • • • • • • • • • • dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I • cel opracowania biznes planu • wysokość i przeznaczenie wnioskowanej kwoty • krótki opis produktów i rynków zbytu z podkreśleniem korzyści dla klienta i źródeł przewagi nad konkurentami • doświadczenie i umiejętności kierownictwa w kontekście przydatności dla proponowanego przedsięwzięcia • główne dane finansowe • szczegóły na temat strategii wyjścia z inwestycji • oczekiwana stopa zwrotu oraz czas jej uzyskania, w jaki sposób inwestor skorzysta finansując projekt Informacje o przedsiębiorstwie 18 3 Informacje finansowe * dla większych przedsięwzięć w 3 wersjach: pesymistycznej, neutralnej i optymistycznej słowniczek terminów szczegółowe prognozy rachunku wyników, rachunku przepływów pieniężnych i bilansu historyczne sprawozdania finansowe za ostatnie trzy lata struktury organizacyjne założenia do prognoz wyniki badań rynkowych życiorysy członków zarządu i kluczowych pracowników dane patentowe kopie umów dzierżawy, kontraktów, promes poprzednie projekty i efekty ich realizacji lista instytucji finansujących wcześniejsze przedsięwzięcia inne dokumenty ważne do oceny firmy 19 Próg rentowności (punkt zwrotny) ZYSK Koszty zmienne KZ = JKZ · V Punkt zwrotny BEP STRATA Koszty stałe KS Kąt α Vkr KS − koszty stałe KZ – koszty zmienne KC − koszty całkowite, JKZ − jednostkowe koszty zmienne Ilość towaru w sztukach V P − przychody ze sprzedaży C − cena sprzedaży wyrobu (przychód jednostkowy) V − ilość towaru Próg rentowności (punkt zwrotny, punkt krytyczny, BEP – break-even point) PR = KS / (C – JKZ) [szt.] PR’ = KS / {(S – KZ) / S} [zł] PR – próg rentowności produkcji PR’ – próg rentowności sprzedaży C – cena sprzedaży wyrobu (przychód jednostkowy) KS – koszty stałe JKZ – jednostkowe koszty zmienne KZ – koszty zmienne S – przychód ze sprzedaży C = (KS / PR) + JKZ [zł] 21 Zalecana literatura 22 Przykładowe pytania egzaminacyjne 23 1. 2. 3. 4. Co oznacza termin przedsiębiorczość? Co to jest innowacja? Na czym polega „twórcza destrukcja”? Umiejętności, jakie powinien posiadać przedsiębiorca 5. Powody, dla których sporządzany jest biznes-plan 6. Struktura biznes-planu dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I J. Lichtarski (red.), Podstawy nauk o przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. O. Langego, Wrocław 1999 B. Piasecki, Ekonomika i zarządzanie małą firmą, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001 M. Strużycki, Zarządzanie małym i średnim przedsiębiorstwem. Uwarunkowania europejskie, Centrum Doradztwa i Informacji Difin, Warszawa 2002 J. Targalski ( red.), Przedsiębiorczość i rozwój firmy, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 1999 K. Wach, Jak założyć firmę w Unii Europejskiej, Oficyna Ekonomiczna Oddział Polskich Wydawnictw Profesjonalnych, 2006 20 dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I Przychody ze sprzedaży P = C · V KOSZTY CAŁKOWITE = koszty stałe + koszty zmienne KC= KS + KZ dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I Przychody i koszty dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I opis inwestycji przewidywane nakłady na inwestycję źródła finansowania (wkład własny, pożyczki, dotacje) wykaz środków trwałych przewidywane przepływy pieniężne dla pierwszych 3-5 lat* prognoza kosztów, przychodów i wyniku dla pierwszych 3-5 lat* • analiza progu rentowności • oczekiwana stopa zwrotu z kapitału • harmonogram spłaty kredytu dr Rafał Kusa, Przedsiębiorczość, Wykład I • • • • • • Załączniki 24 4