Nazwa jednostki Instytut Języka Polskiego UMK Prowadzący

Nazwa jednostki
Instytut Języka Polskiego UMK
Prowadzący
pracownicy Zakładu Współczesnego Języka Polskiego IJP
1. Nazwa przedmiotu
kultura języka i wypowiedzi
2. Rodzaj studiów
(tryb, rok, semestr)
stacjonarne studia pierwszego stopnia
(specjalność ogólna, wiedza o kulturze i logopedyczna) – III rok, semestr 1
3. Rodzaj zajęć/liczba godzin
konwersatorium, 30 godzin
4 Przedmioty wprowadzające gramatyka opisowa języka polskiego
5 Punkty ECTS
3
6. Opis treści programowych
Cel zajęć:
Zapoznanie studenta z pojęciami z zakresu teorii kultury języka oraz z wybranymi
zagadnieniami poprawności fleksyjnej, słowotwórczej i składniowej języka
polskiego. W rezultacie student wyposażony jest w narzędzia pomagające mu ocenić
analizowane zjawiska językowe z normatywnego punktu widzenia.
Treści:
1. Rozumienie kultury języka; cele i zadania kultury języka w Polsce; etyka i
estetyka słowa jako składniki kultury języka.
2. Pedagogika językowa: podstawowe podręczniki, słowniki, poradniki,
telefoniczne i internetowe poradnie językowe; rola i zadania Rady Języka Polskiego,
Towarzystwa Kultury Języka, Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego; Ustawa o
ochronie języka polskiego.
3. System języka a norma językowa; zróżnicowanie normy; świadomość językowa;
postawy wobec języka; poprawność językowa; kryteria oceny poprawności
językowej; typy innowacji językowych, typy błędów językowych.
4. Najczęstsze błędy wymawianiowe.
5. Tworzenie, odmiana i cechy składniowe nazw żeńskich (tytuły i zawody);
odmiana nazwisk żeńskich.
6. Odmiana nazwisk męskich.
7. Inne problemy fleksyjne (odstępowanie od użycia form wołaczowych, odmiana
zapożyczonych rzeczowników zakończonych na –o; trudniejsze formy
rzeczownikowe i czasownikowe, np. dopełniacz liczby mnogiej, tryb rozkazujący,
formy czasu przeszłego; stopień wyższy przymiotników: stopniowanie proste i
opisowe) Odmiana nazw geograficznych; tworzenie przymiotników i nazw
mieszkańców od nazw geograficznych.
8. Skróty i skrótowce; poprawność pisowni skrótów; pisownia, odmiana i zasady
ustalania liczby i rodzaju skrótowców.
9. Trudności w odmianie i składni liczebników.
10. Trudniejsze związki składniowe: akomodacja biernika i/lub dopełniacza; dopełniacz po przeczeniu; konstrukcje z przyimkami (m.in. dla, dzięki, na).
11. Konstrukcje z formami imiesłowowymi – norma a praktyka; pomijanie podrzędników akomodowanych przez poszczególne człony konstrukcji współrzędnej.
12. Problemy związane z uporządkowaniem linearnym składników zdania: silne
ograniczenia swobody uporządkowania, typowe uporządkowanie podstawowych
członów zdania, tj. frazy werbalnej i fraz przez nią wymaganych, typowe
uporządkowanie składników grup nominalnych.
7. Wybrana literatura
przedmiotu
1. D. Buttler, H. Kurkowska, H. Satkiewicz, Kultura języka polskiego. Zagadnienia
poprawności gramatycznej, Warszawa 1986.
2. W. Doroszewski, O kulturę słowa, t. I-III, Warszawa 1962, 1968, 1979.
3. Formy i normy, czyli poprawna polszczyzna w praktyce, red. K. MosiołekKłosińska, Warszawa 2001 (lub nowsze).
4. J. Grzenia, Słownik nazw własnych, Warszawa 1998 i nast.
5. A. Hącia, B. Pędzich, Język polski. 365 ćwiczeń z pisowni i wymowy, Warszawa
2007.
6. A. Hącia, Język polski. 365 ćwiczeń z gramatyki, Warszawa 2007.
7. H. Jadacka, Kultura języka polskiego. Fleksja. Słowotwórstwo. Składnia,
Warszawa 2005.
Nazwa jednostki
Prowadzący
Instytut Języka Polskiego UMK
pracownicy Zakładu Współczesnego Języka Polskiego IJP
8. H. Jadacka, A. Markowski, D. Zdunkiewicz-Jedynak, Poprawna polszczyzna,
Warszawa 2008.
9. W. Kochański, B. Klebanowska, A. Markowski, O dobrej i złej polszczyźnie,
Warszawa 1989.
10. A. Markowski, Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne,
Warszawa 2005.
11. A. Markowski, Poradnik prof. Markowskiego, Warszawa 2007.
12. Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. A. Markowski, Warszawa
2002 (lub nowsze jako Wielki słownik poprawnej polszczyzny).
13. O zagrożeniach i bogactwie polszczyzny, red. J. Miodek, Wrocław 1996.
14. J. Podracki, Słownik skrótów i skrótowców, Warszawa 1999 i nast.
15. Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, red.
W. Pisarek, Kraków 1999.
16. J. Puzynina, Słowo – Wartość – Kultura, Lublin 1997.
17. Z. Saloni, Błędy językowe w pracach pisemnych uczniów liceum
ogólnokształcącego. Próba analizy językoznawczej, Warszawa 1971.
18. Słownik wyrazów kłopotliwych, red. M. Bańko, M. Krajewska Warszawa 1995
(lub nowsze).
8. Forma i warunki zaliczenia Uczestniczenie w zajęciach (dopuszczalne 2 nieobecności), zaliczenie sprawdzianu