CZY INTERNET I KOMÓRKA SĄ GROŹNE DLA

CZY INTERNET I KOMÓRKA SĄ GROŹNE DLA NASZYCH DZIECI?
Istnieje wiele niebezpieczeństw, przed którymi stają dzieci i młodzież. Przyprawiają one rodziców o ból
głowy, niepokój, czasem przerażenie. Najczęściej mówi się tutaj alkoholu, papierosach, narkotykach, dopalaczach,
przemocy ze strony rówieśników. Można jednak zaryzykować stwierdzenie, że największym zagrożeniem dla
dziecka i nastolatka jest nie zaangażowany w swoją rolę rodzic, tj. nieświadomy swej roli, nie mający czasu dla
dziecka, nie rozwijający swych rodzicielskich kompetencji lub nie korzystający z nich. Wielu rodziców w sytuacjach
problemów z dzieckiem przyjmuje którąś z wymienionych niżej postaw: bagatelizują ewentualne trudności lub
wpadają w panikę. Bywa, że z jednego skrajnego nastawienia po pewnym czasie popadają w drugie. Kwestią, w
odniesieniu do której rodzice częściej skłonni są przyjąć postawę dystansu czy pomijania jest korzystanie przez ich
dzieci z komputera, Internetu, telewizji i telefonu komórkowego. Czujność rodziców usypiać może fakt, iż są to
znaczące i przynoszące korzyści, mające wiele praktycznych zastosowań osiągnięcia cywilizacji, bez których, jak
często się słyszy trudno byłoby w dzisiejszym świecie funkcjonować. Łatwo zatem nie docenić niebezpieczeństw,
które za sobą niosą. Najgroźniejszym z nich jest uzależnienie. Zarówno w odniesieniu do komputera/Internetu,
telewizji i telefonu komórkowego oznacza ono nabytą silną potrzebę stałego korzystania z ww. w celu regulowania
określonego stanu psychicznego mimo, iż koszty ponoszone na skutek takiego zachowania przewyższają korzyści
z niego płynące. Nadmiarowe korzystanie
z komputera, telewizji i telefonu prowadzić może do uzależnienia
od tych przedmiotów, treści, których dostarczają czy też czynności związanych z ich obsługą.
W pierwszej kolejności można zaakcentować negatywne skutki przekładające się na kondycję fizyczną i
stan zdrowia wynikające z przeciążenia wzroku, kręgosłupa, nadgarstka, braku higieny w zakresie snu i
odżywiania. Wśród negatywnych skutków psychologicznych uzależnienia od Internetu wymienić można:
zaburzenia w sferze emocjonalnej i zanik więzi emocjonalnych, zamknięcie się w sobie, w świecie wewnętrznych
przeżyć, nierealizowanie planów życiowych, zaniedbywanie obowiązków i pełnionych ról, zaspakajanie w
nienaturalny sposób potrzeb życiowych – kontaktów z innymi, potrzeb seksualnych, oswojenie
z aktami
agresji, zachowaniami nieetycznymi, zachowaniami pozbawionymi kontroli.
Zbyt duże zaangażowanie w wykorzystywanie możliwości, które oferuje Internet, komputer, telewizja,
komórka powoduje brak czasu, okazji i autentycznych sytuacji pozwalających na kontakt z rzeczywistym
człowiekiem, co uniemożliwia właściwe rozwijanie kompetencji społecznych, budowanie zdrowych relacji z innymi.
Nie można także ignorować ryzyka związanego z utożsamianiem się szczególnie młodszych dzieci z bohaterami
będącymi wytworem wyobraźni, agresywnymi, posiadającymi wiele „żyć”, mającymi nadprzyrodzone cechy.
Jeśli chodzi o zagrożenia, które niosą za sobą treści, dostępne w Internecie, telewizji, a co za tym idzie
przy użyciu dwóch pozostałych narzędzi – komputera, telefonu komórkowego, nie powinno się lekceważyć faktu,
iż mogą być źródłem silnych przeżyć emocjonalnych, których skala przekracza możliwości dziecka. Istnieje
poważne niebezpieczeństwo związane z prezentowanymi w różnych kontekstach zachowaniami agresywnymi, w
momencie kiedy dziecko z uwagi na etap rozwojowy, na którym się znajduje nie
jest w stanie dokonać ich
właściwej interpretacji i oceny.
Mocno podkreśla się i niejednokrotnie przeceniania rolę telefonu komórkowego. Pomijany jest natomiast
aspekt negatywnego wpływu „nadmiernego przywiązania” do komórki na funkcjonowanie i rozwój dziecka. Mówi
się nawet o konfliktogennym nawyku korzystania z komórki, które bywa czasochłonne, kosztowne i
niekontrolowane.
Zachowanie
osób
uzależnionych
od
telefonu
komórkowego
związane
jest
m.in.
z
przywiązywaniem bardzo dużej wagi do posiadania telefonu (w zasięgu ręki, wzroku, pierwszeństwo przed innymi
przedmiotami codziennego użytku), ze szczególną dbałością o markę, model, wielość funkcji, a jego brak czy też
opcja rozładowania powoduje silny dyskomfort. Warto dostrzec znaczenie komórki jako narzędzia sprawowania
kontroli i stałego elementu pośredniczącego w
kontaktach między rówieśnikami. Przy użyciu komórki
demonstrowana jest przynależność do danej grupy, tworzy się specyficzny rodzaj pozornej bliskości opartej na
„nieustannej dostępności”. Posługiwanie się komórką prowadzi do tego, że międzyludzka, bezpośrednia
komunikacja zostaje zastąpiona komunikacją pośrednią, przy użyciu określonych haseł, skrótów myślowych.
Wskazać można dodatkowo na to, co z jednej strony stanowi przyczynę uzależnienia od komórki, jak również bywa
jego skutkiem. Chodzi tutaj o poczucie osamotnienia, przyzwyczajenie do wykonywania określonych czynności
związanych z telefonem i jego obsługą, podążanie za modą, monotonię, brak zainteresowań, które można byłoby
rozwijać i poświęcać im czas.
Jak widać obok zalet telewizji, komputera, Internetu i telefonu komórkowego, o których nie można
zapominać istnieje szereg zagrożeń z nimi związanych szczególnie niebezpiecznych dla prawidłowego rozwoju
dzieci i młodzieży. Czynnikiem, który może narażać dzieci i młodzież na ryzyko uzależnienia i czynić szczególnie
podatne na zamykanie się we własnym świecie za pomocą możliwości jakie stwarzają ww. technologie jest
zaburzona relacja rodzic-dziecko. Nie można przecenić roli rodzica w kształtowaniu postawy dziecka wobec
zachowań ryzykownych, sytuacji zagrażających i uzależnień od różnego typu środków, przedmiotów, czynności.
Prawdopodobnie w wielu przypadkach dziecko chętnie wybierze wspólne spędzenie czasu z rodzicem, podejmując
razem z nim lubianą przez obie strony aktywność, rezygnując z gry komputerowej, kolejnego filmu, kolejnej
danego dnia rozmowy telefonicznej z tym samym kolegą. Rodzic poświęcając czas, budując zaufanie do swojej
osoby oraz pracując nad własnym autorytetem pomaga dojrzewać dziecku do podejmowania właściwych wyborów
m.in. w zakresie korzystania z Internetu, komputera, komórki i telewizji.
Joanna Staniszewska
psycholog