Program Domowych Detektywów

PROGRAM
DOMOWYCH
DETEKTYWÓW
Informacje dla Rodziców
Czego dotyczy Program Domowych Detektywów?
•
•
•
Program Domowych Detektywów to pierwsza cześć programu profilaktyki alkoholowej dla
starszych klas szkoły podstawowej. Część druga nosi tytuł "Fantastyczne Możliwości" i jest
realizowana w kolejnym roku szkolnym.
Program opiera się na przekonaniu, że normą jest stan, w którym młodzież szkolna nie pije
alkoholu. Wobec tego nastolatkom wchodzącym w okres dojrzewania przekazuje się
zdecydowany komunikat "nie pij". Ten komunikat jest przekazywany uczniom zarówno w
czasie zajęć Programu Domowych Detektywów organizowanych w szkole, jak i w
propozycjach zadań do wspólnej pracy z. rodzicami.
Obejmuje następujące tematy: prawdy i mity na temat alkoholu, wpływ reklamy i mediów na
kształtowanie przekonań na temat alkoholu, rodzaje presji rówieśniczej, powody dla których
młodzi ludzie piją alkohol oraz konsekwencje picia alkoholu przez dzieci i młodzież.
Główne cele programu:
•
•
•
opóźnienie momentu, w którym młodzi ludzie po raz pierwszy sięgną po alkohol, czyli
opóźnienie tzw. inicjacji alkoholowej;
zmniejszenie spożycia alkoholu przez młodych ludzi, którzy już próbują pić;
ułatwienie współpracy pomiędzy nauczycielami a rodzicami uczniów.
Dlaczego program przeznaczony jest dla dzieci w wieku 10-11 lat?
•
•
•
Istotą, wczesnej profilaktyki jest zapobieganie problemom zanim one wystąpią. Większość
dzieci w tym wieku nie piła jeszcze alkoholu, natomiast starsi uczniowie, w wieku 12-14 lat, w
większości (prawie 70% młodzieży) mają już za sobą pierwsze doświadczenia w piciu
alkoholu. Oznacza to. że działania profilaktyczne podejmowane w klasie szóstej i gimnazjum,
choć potrzebne, są już nieco spóźnione.
Dzieci w tym wieku znajdują, się na progu okresu dojrzewania, a więc także na progu okresu
sięgania po "zakazane owoce", do których należą alkohol czy papierosy.
Podejmowanie pracy profilaktycznej w takim momencie życia uczniów daje dobre rezultaty,
co potwierdzają wyniki wielu badań prowadzonych wśród młodzieży.
Realizacja programu
Program realizowany jest w szkole pod kierunkiem nauczyciela i w domu razem z rodzicami - w
ramach tzw. Domowych Drużyn. Program zawiera następujące elementy:
•
•
•
•
spotkanie informacyjne dla rodziców;
zajęcia w klasie - osiem 45-minutowych lekcji;
pracę Domowych Drużyn, czyli rodziców z dziećmi - prowadzoną równolegle z zajęciami w
klasie przez cztery pierwsze tygodnie trwania programu (około pól godziny w każdym
tygodniu);
Wieczór Jasia i Małgosi - kończące program, popołudniowe spotkanie dzieci, ich rodziców i
zaproszonych gości.
2
Dlaczego potrzebny jest udział rodziców w programie?
•
•
•
Od aktywnego udziału rodziców zależy powodzenie Programu Domowych Detektywów.
Dla dzieci w wieku 10-11 lat rodzice są najważniejszym autorytetem. Z tego względu
podejmowanie w rodzinie działań, dotyczących problemów związanych z piciem alkoholu,
sprzyja kształtowaniu u nastolatków odpowiednich postaw i zachowań.
Zaproszenie rodziców do aktywnego udziału w programie profilaktycznym, sprzyja lepszej
współpracy rodziców i szkoły w wychowywaniu dzieci, a co za tym idzie - ułatwia dorosłym
ochronę młodych ludzi przed zagrożeniami.
Zadania rodziców przewidziane w programie
W Programie Domowych Detektywów przyjęto rozwiązanie, które znacznie ułatwia włączenie się do
programu niemal wszystkich rodziców. Polega ono na tworzeniu tak zwanych Domowych Drużyn. W
skład Domowej Drużyny wchodzi uczeń i jego rodzic (lub oboje z rodziców). W przypadku, gdy rodzice
nie mogą pracować z dzieckiem. Domowa Drużyna tworzona jest z innym dorosłym domownikiem.
Drużyny otrzymują z rąk nauczyciela materiały do pracy w domu, które uprzednio zostały omówione
w klasie. Wspólna praca z dzieckiem to nie tylko wykonywanie zadań. W intencji autorów programu
jest to przede wszystkim stworzenie okazji rodzicom do rozmowy z dzieckiem na ważne tematy.
Zgoda rodziców na udział w programie oznacza więc:
•
•
•
utworzenie wraz z dzieckiem Domowej Drużyny;
zapoznawanie się z kolejnymi zeszytami i rozwiązywanie wraz z dziećmi zadań domowych
oraz
udział w spotkaniu kończącym program - Wieczorze Jasia i Małgosi.
Rodzice mogą także włączyć się do pomocy w organizacji Wieczoru Jasia i Małgosi.
Program daje rodzicom okazję do:
•
•
wyrażenia swojej jasnej postawy wobec picia alkoholu przez nastolatków i własne dzieci;
wypracowania lub ugruntowania rodzinnych zasad chroniących młodych ludzi przed
sięganiem po alkohol.
3
Dobra zabawa
Program Domowych Detektywów utrzymany jest w konwencji nauki poprzez zabawę. Dla dzieci w
wieku 10-11 lat zabawa jest nadal ważnym sposobem poznawania świata, zdobywania nowej wiedzy i
umiejętności. Dlatego autorzy programu posługują się zabawnymi historyjkami komiksowymi,
wykorzystują elementy gier i zabaw, oraz wprost zachęcają do tego, aby dzieci dobrze bawiły się
rozwiązując zadania Domowych Drużyn czy uczestnicząc w Wieczorze Jasia i Małgosi. Elementy
zabawy służą zwiększeniu atrakcyjności programu, przez co mają zapewnić jak największy udział i
zaangażowanie dzieci. Ten zabieg metodyczny służy także modelowaniu pożądanych zachowań
nastolatków. Pokazuje bowiem, że można atrakcyjnie spędzać czas i dobrze bawić się bez sięgania po
alkohol.
Spodziewane efekty oraz opinie o programie
Przeprowadzone badania ewaluacyjne wskazują, że:
•
program w trakcie realizacji spotyka się z dobrym przyjęciem ze strony wszystkich
uczestników: uczniów, ich rodziców oraz wychowawców.
Bezpośrednio po zakończeniu programu1 możemy się spodziewać następujących jego efektów:
•
•
•
•
•
program sprzyja podejmowaniu rozmów pomiędzy dziećmi i rodzicami na tematy związane z
piciem alkoholu i paleniem papierosów;
wpływa na ograniczenie prób picia alkoholu przez uczniów oraz na
mniejszą skłonność (intencję) uczniów co do picia alkoholu w przyszłości;
wpływa na wzrost wiedzy uczniów na temat problemów, jakie mogą wiązać sic z piciem
alkoholu przez dzieci i młodzież;
może także wpływać na ograniczenie prób palenia papierosów.
Efekty programu nie są tylko doraźne, ale długotrwale. Pełna realizacja obu części programu czyli
Programu Domowych Detektywów i Fantastycznych Możliwości (w dwu kolejnych latach edukacji)
przynosi efekty, utrzymujące się nawet przez cały rok od zakończenia zajęć. Program trwale wpływa
na:
•
•
•
wiedzę i postawy uczestników,
na większą ich gotowość do odpierania presji rówieśników skłaniającej dopicia alkoholu oraz
na ograniczenie pierwszych doświadczeń w upijaniu się alkoholem.
1
Program stanowi adaptację Project Northland, opracowanego na Uniwersytecie Stanowym Minnesota, w
USA. Prace adaptacyjne oraz badania ewaluacyjne prowadziła Pracownia Profilaktyki Młodzieżowej "ProM" z
Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie. Bliższe dane na temat wyników badań ewaluacyjnych można
znaleźć w wielu publikacjach, np. w kwartalniku "Alkoholizm i Narkomania".
4