Eksport do Kanady artykułów spożywczych

Eksport do Kanady artykułów
spożywczych
2015-11-18 21:04:42
2
Możliwości eksportu do Kanady polskich artykułów spożywczych, wymogi, bariery w handlu.
1. Eksport polskich artykułów spożywczych do Kanady (dane statystyczne).
Według kanadyjskich danych statystycznych w 2012 r. polski eksport produktów rolno-spożywczych do Kanady
osiągnął wartość 69,19 mln CAD odnotowując wzrost o ponad 20% w stosunku do roku poprzedniego (57,6 mln
CAD w 2011 r.).
W 2012 r. eksport z Polski produktów spożywczych stanowił 6,3% całkowitego eksportu polskiego do Kanady (4%
w 2011 r.) więcej...
2. Podstawowe bariery w eksporcie artykułów rolno-spożywczych.
Rynek niektórych produktów podlega w Kanadzie licznym restrykcjom mającym na celu jego ochronę przed
wyrobami spoza Kanady. Ograniczeniom podlega również obrót między poszczególnymi prowincjami, pomiędzy
którymi wymiana odbywa się w oparciu o system kontyngentów wewnętrznych.
Organem administracji federalnej nadzorującym obrót z zagranicą towarami reglamentowanymi jest Biuro
Kontroli Eksportu i Importu (The Exports and Imports Controls Bureau - EICB - podlegające federalnemu
Ministerstwu Spraw Zagranicznych i Handlu Zagranicznego - Department of Foreign Affairs and International
Trade (DFAIT)http://www.international.gc.ca/controls-controles/index.aspx
a) Kontyngenty taryfowe:
Z uwagi na fakt, że Kanada podpisała Porozumienia ws. Rolnictwa WTO z grudnia 1993 r., w 1995 roku system
stosowanych uprzednio ilościowych ograniczeń importowych ("quantitative agricultural import controls") został
zastąpiony przez kontyngent taryfowy tzw. „tariff rate quotas" - TRQ.
System kontyngentów taryfowych stosowany jest w stosunku do następujących artykułów rolno-spożywczych:
■
■
■
wyroby mleczarskie (Dairy Products):
drób i jaja (Poultry and Eggs) - podzielone na cztery kategorie:
§ masło (butter),
§ sery (cheese of all types other than imitation cheese),
§ maślanka (buttermilk in dry, liquid or other form),
§ mleko (fluid milk),
§ serwatka w proszku (dry whey),
§ mleko w proszku i skondensowane (evaporated and condensed milk),
§ śmietana (heavy cream),
§ wyroby ze składników otrzymywanych z mleka (products consisting of natural milk constituents),
§ przetwory spożywcze objęte kodem celnym 1901.90.33 (food preparations),
§ lody przeznaczone do sprzedaży detalicznej (ice cream and ice cream novelties in retail packaging),
§ jogurty (yoghurt).
margaryna (Margarine);
§ kurczaki i wyroby z kurczaków (chicken and chicken products);
§ indyki i wyroby z indyków (turkey and turkey products);
§ jaja wylęgowe i pisklęta (broiler hatching eggs and chicks);
§ jaja i wyroby z jaj (eggs and egg products);
3
■
wołowina i cielęcina (Beef and veal);
pszenica, jęczmień i ich wyroby (Wheat, barley and their products);
mrożona wieprzowina (Frozen pork).
■
■
Ilości sprowadzone do Kanady w ramach "tariff rate quotas" podlegają niższym stawkom celnym, które w
kanadyjskiej taryfie celnej figurują jako "within access commitment". Importerzy kanadyjscy po wystąpieniu o
przyznanie, otrzymują tzw. "import allocations" określane też mianem "quota-shares". Dodatkowo Kanada w
ramach umów o wolnym handlu: Canada-U.S. Free Trade Agreement (FTA) i North American Free Trade
Agreement (NAFTA) przyjęła na siebie zobowiązania dotyczące preferencyjnego dopuszczania wyrobów z USA
(FTA) oraz USA i Meksyku (NAFTA) w ramach "access level commitments". Jeżeli któreś z przyjętych zobowiązań
jest wyższe (WTO lub NAFTA lub FTA) - obowiązującymi są ilości z przyjętego przez Kanadę "najwyższego" z
zobowiązań.
Elementem uzupełniającym system są dodatkowe pozwolenia na import po preferencyjnych stawkach celnych w
przypadku, jeżeli:
■
■
■
■
Importowany wyrób przeznaczony jest do dalszego przerobu - a wyrób końcowy będzie reeksportowany
"supplementary import permits" w ramach Import For Re-Export Program - IREP) - szczegółowe informacje
dotyczące wyrobów mleczarskich można znaleźć na stronie
http://www.international.gc.ca/controls-controles/prod/agri/dairy-laitiers/notices-avis/663.aspx?lang=eng
Wydawane są także zgody na import po niższych stawkach celnych celem zbadania rynku ("import of dairy
products for the purpose of test marketing"). Dotyczą one tylko nowych na rynku wyrobów ("new products that
are, for example, unique or are produced with unique processes and require a substantial capital investment
for their production");
Zgody wydawane są także w sytuacjach wyjątkowych ("Other applications for authorization for supplementary
imports due to extraordinary or unusual circumstances will be evaluated on their individual merits. In deciding
whether or not to authorize supplementary imports, the Minister will consider, amongst other criteria, the
availability of like or substitutable products in the Canadian market");
Minister Spraw Zagranicznych i Handlu Zagranicznego (Minister of Foreign Affairs and International Trade)
może także wydać konkretne pozwolenie specjalne (specific import permit): "Pursuant to subsection 8 (1) of
the EIPA, the Minister may issue to any resident of Canada applying therefor, a permit (a "specific import
permit") to import goods included on the ICL, in such quantity and of such quality, by such persons, from such
places or persons, and subject to such other terms and conditions as are described in the permit or in the
regulations.
Szczegółowy raport z z działań wynikających z ustawy EXPORT AND IMPORTS PERMIT ACT federalnego Ministra
Spraw Zagranicznych i HZ Kanady za rok 2008 (rok obrachunkowy - tzw."quota year" liczony jest od dnia 1
sierpnia 2007 do dnia 31 lipca 2008) jest dostępny pod linkiem:
http://www.international.gc.ca/controls-controles/assets/pdfs/documents/AnnualReport2008rapportannuel.pdf
Ilości przekraczające TRQ podlegają zdecydowanie wyższym stawkom celnym określanym w taryfie jak "over
access commitment". W tym przypadku firmy kanadyjskie mogą importować dowolne ilości w ramach tzw.
General Import Permit No.100 Import po wyższych stawkach celnych czyni go praktycznie nieopłacalnym Treść
dokumentu na stronie
http://www.international.gc.ca/controls-controles/report-rapports/list_liste/handbook-manuel/GIP100.aspx?lang=
eng)
b) Funkcjonowanie monopoli:
Import wyrobów alkoholowych pozostaje w gestii władz poszczególnych prowincji. Powołane przez władze
4
prowincji agencje jak np. LCBO w prowincji Ontario czy SAQ w prowincji Quebek kontrolują obrót i dostęp do
alkoholu poprzez sieć własnych sklepów. W ograniczonym stopniu odbywa się również sprzedaż wyrobów
alkoholowych w sklepach prywatnych. Akceptacja towaru następuje po przekazaniu danych fizyko-chemicznych
danego produktu i przyjęciu obowiązującego programu promocyjnego towaru ustalanego przez daną agencję.
Wymagania w poszczególnych prowincjach są zróżnicowane i towar dopuszczony w jednej prowincji nie jest
automatycznie dopuszczony do obrotu w drugiej.
c) Inne czynniki hamujące eksport
■
Zasady wprowadzania produktów na rynek
Utrudnieniem we wprowadzaniu artykułów rolno-spożywczych na rynek kanadyjski jest konieczność spełniania
przez wyrób federalnych wymogów sanitarnych i przepisów dotyczących jego opakowania (etykiety i
oznakowanie). Instytucją nadzorującą w tym zakresie jest federalna Kanadyjska Agencja Inspekcji Żywności (The
Canadian Food Inspection Agency) www.inspection.gov.pl
CFIA stosuje odmienne zasady dopuszczania na rynek wg następującego podziału asortymentowego
http://www.inspection.gc.ca/english/fssa/impe.shtml:
■
■
■
■
■
nabiał (dairy products) - na stronie internetowej http://www.inspection.gc.ca/english/fssa/dailai/cdnreqe.shtml
opisane są warunki, jakie musi spełniać towar i jego opakowanie aby mógł być dopuszczony do obrotu na rynku
kanadyjskim;
ryby i owoce morza (fish and seafood) http://www.inspection.gc.ca/english/fssa/fispoi/import/importe.shtml);
miód (honey) http://www.inspection.gc.ca/english/fssa/honmiel/cdnreqe.shtml);
świeże owoce i warzywa (fresh fruits and vegetables);
http://www.inspection.gc.ca/english/fssa/frefra/impe.shtml);
żywność przetworzona - owoce, warzywa i wyroby z klonu (chodzi głównie o syrop klonowy) - processed
products - fruits, vegetables and maple products
http://www.inspection.gc.ca/english/fssa/protra/protrae.shtml#imp
Kanada posiada jeden z najlepszych systemów kontroli żywności na świecie. Od 2005 roku wprowadzono do
pracy ponad pięciuset nowych inspektorów oraz wdrożono nowoczesny system ewidencji towarów.
Kontrole CFIA dokonywane są zwykle po rozładunku kontenerów i przewiezieniu próbek do badania. W tym
czasie pozostała część dostawy jest zatrzymana przed obrotem. Zwolnienie przez inspektora CFIA towaru
następuje po pomyślnym przejściu wszystkich badań i kontroli składu. W wielu przypadkach przedłużający się
czas kontroli prowadzi niestety do przeterminowania się całości dostawy. Dotyczy to głównie takich produktów
jak przetwory rybne i konserwy mięsne.
Z drugiej strony pojawiają się głosy kanadyjskich farmerów, którzy wysuwają krytykę rządu wobec nadmiernych
obostrzeń w produkcji żywności i nierównej pozycji w tym względzie w stosunku do konkurentów zagranicznych.
Krytykowana jest również polityka importowa, która według producentów daje większe szanse importerom niż
rodzimym producentom.
■
Wymogi dotyczące opakowań
W ostatnim czasie CFIA usystematyzowała zasady oraz wprowadziła nowe regulacje dotyczące opakowań i
etykietowania produktów sprzedawanych na terenie Kanady. Powyższe zasady zostały zamieszczone na stronie
internetowej: http://www.inspection.gc.ca/english/fssa/labeti/labetie.shtml.
Doświadczenia firm działających na terenie Kanady importujących żywność z Polski oraz Europy pokazują, iż
egzekwowanie norm etykietowania i datowania produktów odbywa się najczęściej w siedzibach tychże firm lub
bezpośrednio u ich odbiorców.
5
Według przeprowadzanych przez CFIA w ostatnim czasie kontroli słodyczy i wyrobów piekarskich, ponad 50%
badanych produktów nie było w pełni zgodne z deklarowanym na etykiecie składem.
■
Licencje i pozwolenia importowe
Na importerów towarów objętych regulacjami obrotu nałożony jest również obowiązek posiadania:
■
■
pozwoleń importowych - Ustawa o pozwoleniach eksportowo-importowych (The Export and Import Permits
Act) wymaga od importera posiadania pozwolenia importowego (Import Permit) na produkty mleczarskie.
Importer, jeśli nie posiada pozwolenia importowego, może sprowadzać wyroby mleczarskie, jednak w takim
przypadku są one obłożone wyższymi stawkami celnymi:
http://www.inspection.gc.ca/english/fssa/dailai/cdnreqe.shtml
licencji importowych na ser - w przypadku serów twardych importer zobowiązany jest do posiadania ważnej
licencji na import serów (Cheese import licence) przyznawanej przez CFIA. Licencję można uzyskać za
pośrednictwem regionalnych biur CFIA. http://www.inspection.gc.ca/english/fssa/dailai/comp/compe.shtml
W roku bieżącym CFIA zapowiedziała wprowadzenie licencji dla importerów żywności w Kanadzie. Na obecny
moment nowe zasady są w trakcie konsultacji również z importerami. Importerzy żywności oraz składników do
produkcji żywności, których działalność reguluje ustawa o żywności i lekach (Food and Drugs Act) zobowiązani
będą uzyskać licencję oraz wykazać, że wdrożyli system bezpieczeństwa żywności oraz zapewnili zgodność
sprowadzanych do Kanady towarów zgodnie z ustawą i regulacjami dotyczącymi opakowań i oznaczania
produktów konsumenckich (Consumer Product Packaging and Labelling Act and Regulations).
Wydawanie licencji będzie podlegało pod ustawę o produktach rolnych (Agricultural Products Act) i będą je
musieli uzyskać importerzy takich towarów jak:
■
Pozostałe czynniki:
napoje alkoholowe i bezalkoholowe,
wyroby cukiernicze,
tłuszcze i oleje,
odżywki dla dzieci,
kawa i herbata,
zboża,
przyprawy,
soki,
wyroby piekarnicze.
■
■
■
■
■
■
■
■
■
Wydaje się, że Kanada nie stanie się znaczącym odbiorcą polskiej żywności, nawet w przypadku istotnego
zliberalizowania dostępu na rynek dla towarów z importu z następujących powodów:
■
■
■
■
■
Kanada jest i pozostanie przez długie lata wiodącym światowym producentem eksporterem art. rolnospożywczych, stosującym przy tym system wysokich subsydiów do produkcji rolnej;
Liczba konsumentów jest relatywnie mała (35 mln mieszkańców) i pomimo tego, iż przeważająca ich część żyje
w dużych aglomeracjach, jest to kraj ogromnych odległości (drugi co do powierzchni na świecie). Powoduje to
kłopoty logistyczne i w sposób naturalny sprawia, iż część asortymentu pochodzi z produkcji lokalnej (danej
prowincji);
Z powodu odległości dzielącej Kanadę i Polskę, artykuły o krótkim terminie przydatności do spożycia (np. część
wyrobów mleczarskich, świeże boczniaki itp.) muszą być dostarczana frachtem lotniczym, co znacznie
podwyższa koszt importu i obniża konkurencyjność tych wyrobów na rynku;
Kanadyjczycy przywiązani są do znanych i sprawdzonych marek północnoamerykańskich i światowych.
Występują trudności z wprowadzeniem towarów do dużych sieci dystrybucyjnych, obsługiwanych często przez
centrale zakupów (zaopatrujące w niektórych przypadkach także północne stany USA). Duże sieci oczekują i
6
■
wymagają zapewnienia przez dostawcę/eksportera lub miejscowego importera/dystrybutora: dużych partii
towaru o stałej jakości i cenie, przy ścisłym zachowaniu uzgodnionego harmonogramu wysyłek i w opakowaniu
w pełni odpowiadającym aktualnym przepisom, oferując jednocześnie trudne warunki finansowe. Eliminuje to
praktycznie polskie MŚP z grona potencjalnych dostawców. Wskutek rosnącej konkurencji na rynku
wewnętrznym i malejących marż (także w wyniku recesji, przez którą przechodzi Kanada), niektóre kanadyjskie
sieci dystrybucyjne ograniczają oferowany asortyment, eliminując pozycje nie zapewniające wystarczającej
wielkości sprzedaży.
Część asortymentu, na przykład wędliny i pierogi, produkowana jest lokalnie przez firmy polonijne w oparciu o
polskie receptury, co abstrahując nawet od zawiłych procedur CFIA, praktycznie uniemożliwia (wędliny) lub
znacznie utrudnia ich eksport do Kanady (mrożone pierogi).
3. Możliwości rozwoju eksportu artykułów rolno-spożywczych.
Objęcie niektórych towarów systemem kontyngentów taryfowych nie oznacza, iż należy całkowicie zrezygnować
z prób wprowadzenia części z nich na rynek kanadyjski (obecne są np. polskie sery twarde i twarożki oraz
jogurty, choć w niedużych ilościach). Biorąc jednak pod uwagę wspomniane środki ochrony rynku wewnętrznego
- nie należy się spodziewać możliwości dużego eksportu z Polski do Kanady (tym bardziej ze jak np. w przypadku
serów twardych, importerzy dysponujący licencjami kierują swoje zainteresowanie i zamówienia głównie do
państw mających od lat ugruntowaną pozycję i marki, takich jak Francja, Holandia czy Włochy).
Generalnie, polski eksport artykułów rolno-spożywczych do Kanady, pomimo istniejących barier i ograniczeń
rośnie z roku na rok, zaś jego asortyment ulega rozszerzeniu. Najlepsze perspektywy mają towary już
eksportowane z Polski do Kanady i których dostawy z roku na rok rosną.
Interesującym natomiast i korzystnym dla nas trendem jest rosnące znaczenie wyrobów tzw. "etnicznych"
(głównie specjalności kuchni różnych krajów) coraz chętniej nabywanych przez klientów (wskutek m.in. podróży
zagranicznych), których gust i dieta uległy na przestrzeni ostatnich 20 lat znacznemu urozmaiceniu (następuje
stopniowe odchodzenie od podstawowych artykułów spożywczych, którymi były i nadal w dużej mierze są: białe
pieczywo tostowe, bekon i jaja, hot-dogi, pizza, hamburgery i steki z frytkami).
Napływ ludności z Europy Środkowo-Wschodniej doprowadził do rozwoju sieci tak zwanych sklepów
europejskich, gdzie klienci zaopatrują się w towary ze swoich macierzystych krajów jak również coraz liczniej
Kanadyjczycy.
Mniejsze kanadyjskie sieci handlowe, takie jak Food Basics czy Price Chopper, odpowiadając na rosnący popyt na
produkty polskie również wprowadzają je do swojego asortymentu (przykładem mogą tu być polskie wyroby
cukiernicze).
Coraz częściej polskie artykuły spożywcze mają szansę wejść do kanadyjskich sieci dystrybucyjnych pod
prywatną marką (private label), które cieszą się coraz większą popularnością w Kanadzie. Rezultatem
występowania pod prywatną marką jest wprawdzie brak rozpoznawalności polskiego producenta i utożsamiania
oferowanego towaru z Polską, jednakże zapewnia to większy i pewniejszy rynek zbytu.
Dodatkowo działa rosnąca świadomość klientów w temacie zdrowej żywności, co kieruje ich zainteresowanie w
stronę wspomnianych sklepów europejskich. Prowadzi to do rosnącej popularności również towarów z Polski. Na
pewno na rozwój tej tendencji będzie miała wpływ coraz większa popularność żywności tzw. biologicznej.
Przydatne strony internetowe:
■
Ustawa o pozwoleniach eksportowo-importowych: http://laws.justice.gc.ca/en/E-19/
7
■
■
■
■
Pełna lista towarów objętych kontrolą obrotu: http://laws.justice.gc.ca/en/ShowTdm/cr/C.R.C.-c.604///en
Strona Kanadyjskiej Inspekcji Żywności: http://www.inspection.gc.ca/english/toce.shtml
Aktualne dane statystyczne kanadyjskiej wymiany handlowej:
http://cansim2.statcan.gc.ca/cgi-win/CNSMCGI.PGM?Lang=E&CIMT_Action=Sections&ResultTemplate=CII_CIMT
5
Strona kanadyjskiego Biura Regulacji Eksportu i Importu:
http://www.international.gc.ca/controls-controles/index.as
Opracowanie: Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Konsulatu Generalnego RP w Montrealu.
8