plan rozwoju lokalnego plan rozwoju lokalnego
Transkrypt
plan rozwoju lokalnego plan rozwoju lokalnego
PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA NA LATA 20072007-2013 Zleceniodawca: Wójt Gminy Warta Bolesławiecka (umowa o dzieło z dnia 23 listopada 2005 roku) ZESPÓŁ WYKONAWCÓW: mgr Janina SZYMKIEWICZ ............................................ mgr Małgorzata KWIATKOWSKA .............................................. Warta Bolesławiecka, dnia 30 marca 2006 roku Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 1 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA SPIS TREŚCI strona I. WSTĘP ..................................................................................................................................... 3 OBSZAR 4 I CZAS TRWANIA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO .................................................. II. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA OBSZARU OBJĘTEGO WDRAŻANIEM PLANU ..................................................................................................................................... 1. 2. 3. 4. III. INFORMACJE OGÓLNE: .................................................................................................. 1.1. położenie, powierzchnia, ludność ........................................................... 1.2. środowisko przyrodnicze .......................................................................... 1.3. kultura, sport, turystyka ........................................................................... 1.4. analiza SWOT ........................................................................................... SFERA PRZESTRZENNA ................................................................................................ 2.1. uwarunkowanie ochrony środowiska naturalnego, w tym na terenach poprzemysłowych i powojskowych ......................................... 2.2. własność gruntów i budynków ................................................................ 2.3. infrastruktura techniczna ........................................................................ 2.4. stan obiektów dziedzictwa kulturowego ................................................. SFERA GOSPODARCZA .................................................................................................. 3.1. struktura branż na terenie gminy ........................................................... 3.2. pracodawcy .............................................................................................. 3.3. zatrudnienie według branż ...................................................................... SFERA SPOŁECZNA ....................................................................................................... 4.1. sytuacja demograficzna .......................................................................... 4.2. warunki i jakość życia i bezpieczeństwo mieszkańców ........................ 4.3. grupy społeczne wymagające wsparcia ................................................. 4.4. możliwości rynku pracy ........................................................................... IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W WYZNACZONYCH PRIORYTETACH I DZIAŁANIACH STRATEGICZNYCH ................................................................................................................ 1. Sfera przestrzenna .................................................................................................. 2. Sfera gospodarcza .................................................................................................. 3. Sfera społeczna ...................................................................................................... IV. CELE STRATEGICZNE I CELE OPERACYJNE .......................................................................... 1. Sfera przestrzenna................................................................................................... 2. Sfera gospodarcza .................................................................................................. 3. Sfera społeczna ...................................................................................................... V. 5 5 5 7 15 17 23 23 25 26 43 45 45 46 48 50 50 51 55 58 96 96 103 105 109 109 115 117 120 ZGODNOŚĆ PRZYJĘTYCH CELÓW STRATEGICZNYCH Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI WSPÓLNOTY, KRAJU, REGIONU, GMINY ............................................... VI. MIERNIKI PRODUKTU I REZULTATU JAKO WYZNACZNIKI EFEKTÓW REALIZACJI CELÓW OPERACYJNYCH I OSIĄGNIĘCIA CELÓW STRATEGICZNYCH PRZYJĘTYCH W PLANIE ROZWOJU LOKALNEGO ......................................................................................................... 127 VII. REALIZACJA CELÓW OPERACYJNYCH/ZADAŃ W LATACH 2007-2013 ORAZ STOPIEŃ ICH WAŻNOŚCI ....................................................................................................................... 138 VIII. SYSTEM WDRAŻANIA PLANU, SPOSÓB MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ .......................................................................................................................... 1. System wdrażania Planu ........................................................................................ 2. Sposób monitorowania Planu ................................................................................ 3. Sposób oceny Planu ............................................................................................... 4. Komunikacja Społeczna – czyli public relations Planu ........................................ 5. Inicjowanie współpracy pomiędzy sektorem publicznym, 151 151 151 154 155 157 prywatnym i organizacjami pozarządowymi ................................ Strona 2 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA WSTĘP Plan Rozwoju Lokalnego (PRL) jest dokumentem planistycznym wyznaczającym kierunek przyszłych zmian społeczno-gospodarczych gminy Warta Bolesławiecka i wpływających na jej atrakcyjność. Obowiązek opracowania planu wynika z zapisów Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego i dotyczy głównie tych zadań i inwestycji, których wykonanie może być dofinansowane z Europejskiego Funduszy Rozwoju Regionalnego oraz innych środków zewnętrznych. Zapisy Planu RL są między innymi spójne z Narodowym Planem Rozwoju 2007-2013, ze Strategią Rozwoju Województwa Dolnośląskiego do 2020 roku, projektem Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia 2007-2013, założeniami Regionalnego Programu Operacyjnego i Zintegrowanego Programu Wojewódzkiego 2007-2013 i z wielu innymi, wymienionymi w treści podstawowej Planu. Priorytetowe inwestycje i zadania dla gminy Warta Bolesławiecka przeznaczone do realizacji na najbliższe lata wskazali zaproszeni na konsultacje radni Rady Gminy w Warcie Bolesławieckiej, kierownicy i dyrektorzy gminnych jednostek organizacyjnych, sołtysi oraz przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą na obszarze gminy. Sporządzając Plan RL autorki opierały się na źródłach udostępnionych przez gminę Warta Bolesławiecka z wykorzystaniem zapisów obowiązujących dokumentów, w tym „Strategii Rozwoju Gminy do roku 2008”, „Programu Rozwoju Oświaty do 2007 roku” „Programu Ochrony Środowiska”, „Planu Gospodarki Odpadami”, Gminnym Programem Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2006 rok i innych dokumentów – w tym statystycznych. Autorki dziękują wszystkim, którzy przyczynili się do powstania Planu Rozwoju Lokalnego dla Gminy Warta Bolesławiecka, bez zaangażowania których stworzenie niniejszego opracowania nie byłoby możliwe. Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 3 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA I. OBSZAR I CZAS TRWANIA PLANU Plan Rozwoju Lokalnego to dokument, który przedstawia informacje i zestawienie aktualnych danych analizujących sytuację społeczno-gospodarczą gminy i wskaże – w dalszym okresie czasowym czynniki sprzyjające jej rozwojowi gminy, a także te, które rozwój mogą ograniczać. Konstrukcja zasadniczej treści Planu sporządzanego na okres lat 2007-2013 oparta jest o analizę porównawczą rozwoju gminy od wejścia w samorządność do roku 2005. Przedstawione zostały też zadania i projekty, których realizacja nastąpi w 2006 roku. Plan Rozwoju Lokalnego umożliwi więc dokładny wgląd w sytuację gospodarczą i społeczną samorządu w chwili opracowywania dokumentu. Planowane inwestycje okresu 2007-2013 tworzą spójny element rozwoju gminy z dotychczasową jej działalnością inwestycyjną, zmierzającą do osiągnięcia założonych wcześniej celów, ale przede wszystkim określą trendy dalszego rozwoju przestrzennego, gospodarczego i społecznego w zaplanowanym okresie czasowym. Osią Planu Rozwoju Lokalnego jest jego misja – stanowi ona jeden z rezultatów przeprowadzonego planowania strategicznego. Misja wyznacza, w sposób najbardziej ogólny, kierunek dalszych, określonych w niniejszym Planie RL, działań. M I S J A Gmina jako najmniejsza jednostka administracyjnego podziału Państwa przyszłą rzeczywistość tworzy na bazie swoich aktualnych zasobów naturalnych, szacunku dla tradycji historycznych, spójnego i zrównoważonego rozwoju gospodarczego jej wszystkich jednostek pomocniczych, troski o przedsiębiorczość, dbałość o rozwój i wiedzę potencjału ludzkiego, a szczególnie jej najmłodszego pokolenia, starając się być przyjazną i atrakcyjną dla rodzimej społeczności, przedsiębiorców i jej potencjalnych mieszkańców i inwestorów. Misja jest wizją docelowego, oczekiwanego stanu i zakresu funkcji spełnianych przez gminę wobec jej mieszkańców i otoczenia. stan opisywany w misji ma charakter idealny, a jego osiągnięcie powinno być zasadniczym celem wszelkich działań podejmowanych przez społeczność gminy i jej władze. Zgodnie z powyższym postulatem wszystkie cele określone w ramach Planu odwołują się do zadeklarowanej misji, a zaproponowane w ramach podstawowych stref działania, programy operacyjne i zadania prowadzić będą do postulowanego w misji stanu docelowego. Strona 4 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO II. GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO GOSPODARCZA OBSZARU OBJĘTEGO WDRAŻANIEM PLANU 1. INFORMACJE OGÓLNE 1.1. położenie, powierzchnia, powierzchnia, ludność Gmina wiejska Warta Bolesławiecka leży w północno-zachodniej części województwa dolnośląskiego, a w południowo-zachodniej części dawnego województwa legnickiego. Obecnie tworzy jedną z 6 gmin powiatu bolesławieckiego. Jej obszar jest wydłużony, o długości ok. 15 km (południkowo) i szerokości 7 km (równoleżnikowo). Gmina graniczy: od północy z gminą Gromadka, od wschodu z gminą Chojnów, od południowego wschodu – z gminą Zagrodno, od południa z gminą Pielgrzymka, od zachodu z gminami Lwówek Śląski i Bolesławiec. Obszar gminy należy do makroregionu Niziny Śląsko-Łużyckiej oraz do makroregionu Pogórza Zachodniosudeckiego. Północną część gminy obejmuje mikroregion Wysoczyzny Chojnowskiej, stanowiący część mezoregionu Równiny Chojnowskiej. Południowa część należy do Pogórza Zachodniosudeckiego, a granicę między nimi wyznacza droga wojewódzka nr 363 biegnąca z Bolesławca przez Wartę Bolesławiecką w kierunku Iwin. Od przecięcia drogi przez rzekę Bobrzyca wyznaczona linia skręca na północny wschód od Iwin. Południowa część gminy należy do mezoregionu Pogórze Kaczawskie i mikroregionu Pogórze Bolesławieckie. Teren gminy charakteryzuje się dość urozmaiconą rzeźbą. Przez środek gminy , w kierunku południkowym, prowadzi wąska głęboko wcinająca się w podłoże dolina rzeki Bobrzycy – prawobrzeżnego dopływu rzeki Bóbr. Środkowy i dolny obszar dorzecza Bobrzycy stanowią głównie tereny równinne, w znacznym stopniu zalesione. W górnym biegu rzeka ma charakter potoku górskiego, o dużym spadku i wąskim korycie. Od Tomaszowa Bolesławieckiego prędkość przepływu Bobrzycy maleje, a jej koryto poszerza się. Centralną miejscowością gminy, w której mieszczą się władze gminy jest Warta Bolesławiecka. Gminę tworzy 10 wsi i 11 sołectw, w tym jedna rada osiedla. Powierzchnia ogólna gminy wynosi 11 016 ha. Liczba ludności według stanu na dzień 31 grudnia 2005 roku wynosiła 7 730 mieszkańców. Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 5 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO Rysunek 1/mapa gminy Warta Bolesławiecka Strona 6 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA TABELA I. Analiza liczby mieszkańców na przestrzeni lat 19971997-2005 i szacunkowo na koniec 2006 roku Lp. Wyszczególnienie 1997 1. 2. 3. 4. 5. Ludność ogółem w tym: 7 518 Ludność w latach 2002 2005 7 430 7 730 2006 7 785 mężczyźni 3 756 3725 3856 3886 kobiety 3 762 3705 3874 3899 liczba kobiet na 100 mężczyzn 100,2 99,5 100,5 100,3 Przyrost naturalny w %o 3,2 0,12 0,27 Saldo migracji - 53 +118 +154 Struktura wieku ludności w %: 100,0 100,0 100,0 wiek przedprodukcyjny 29,2 26,5 27,1 wiek produkcyjny 57,8 60,7 60,3 wiek poprodukcyjny 13,0 12,8 12,6 Liczba bezrobotnych ogółem: 725 870 756 755 w tym kobiety 402 383 388 385 Liczba ludności w gminie systematycznie rośnie i jest to związane głównie z zasiedlaniem osiedla powojskowego w Szczytnicy, lecz również napływem ludności, która na terenie naszej gminy nabyła działki budowlane. W roku 2005 w porównaniu z rokiem 2004 liczba mieszkańców wzrosła o 85 osób. W strukturze wiekowej ludności notujemy niewielkie zmiany – nieznacznie maleje liczba osób w wieku produkcyjnym i liczba mieszkańców w wieku poprodukcyjnym (dla kobiet – pow. 60 lat i mężczyzn – pow. 65 lat). Równocześnie nastąpił niewielki wzrost w grupie ludności w wieku przedprodukcyjnym, co łącznie może oznaczać, że społeczeństwo naszej gminy odmładza się, w przeciwieństwie do ogólnej tendencji – starzenia się - społeczeństwa naszego kraju. Spadła (w porównaniu z 2002 rokiem) liczba zarejestrowanych osób bezrobotnych, jednak nie spadła znacznie liczba zarejestrowanych kobiet, co oznacza że nie ma dla nich wystarczającej liczby ofert zatrudnienia. Stopa bezrobocia w gminie w grudniu 2005 roku wyniosła 20,5%. Dla porównania w tym samym czasie stopa bezrobocia wynosiła: w powiecie – 22,9% województwie dolnośląskim –20,5% w kraju – 17,6% środowisko przyrodnicze Pod względem budowy geologicznej geologicznej obszar gminy Warta Bolesławiecka należy do Niecki Północnosudeckiej. Stanowi ona rozległą formę synklinarną zorientowaną w kierunku NW-SE, zbudowaną w części centralnej ze skał osadowych, a na skrzydłach i w głębokim jej podłożu z serii skał metamorficznych. Jest ona pocięta licznymi Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 7 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA uskokami, a jej formacje skalne były przemieszczane blokowo w okresie trzeciorzędowym (orogeneza alpejska). W części południowej tego obszaru przeważają formy typu horstów i skały synkliny występują blisko powierzchni terenu lub miejscami odsłaniają się w formie wychodni. Północne skrzydło synkliny północnosudeckiej budują różnowiekowe skały metamorficzne, datowane od ordoniku po dolny karbon. Są to łupki krzemionkowe, łupki kwarcowe serycytowe, łupki ilaste oraz piaskowce szarogłazowe. Występują one blisko powierzchni lub nawet w formie wychodni w zachodniej części gminy. Składają się one z ordowickich łupków serycytowych i kwarcowo-serycytowych oraz sylurskich łupków krzemionkowych, krzemionkowo-ilastych i ilastych. Najstarszymi skałami osadowymi synklinorium północnosudeckiego są dolnokarbońskie piaskowce szarogłazowe (odsłaniają się na powierzchnie na NE od Bolesławca). Bardziej rozpowszechnione są formacje skał permskich. Z piętra dolnego permu – czerwony spągowiec – występują piaskowce i zlepieńce kwarcowe, a z cechsztynu wapienie, dolomity, margle, iłowce, anhydryty, mułowce i piaskowce. Występują tu również cechsztyńskie brunatne łupki bitumiczne, posiadające dużą zawartość miedzi. Do niedawna były one eksploatowane w Zakładach Górniczych „Konrad” i w Iwinach. Z cechsztynem związane są też płytko leżące gipsy i anhydryty występujące w okolicach Lubkowa wydobywane do dziś przez Kopalnię Gipsu i Anhydrytu „Nowy Ląd” w Niwnicach Kopalnia „Lubichów” w Lubkowie. Skały triasu to piaskowce , zlepieńcem mułowce, iłowce, margle i dolomity piętra piaskowiec pstry oraz wapienie, margle i dolomity wapienia muszlowego. Skały krety górnej zalegają na podłożu permo-triasowym i w S oraz W części gminy zajmują największy obszar. Składają się one z piaskowców gruboziarnistych i drobnoziarnistych, zlepieńców, piaskowców ciosowych, margli, piaskowców z wkładkami iłów, mułowców. Osady trzeciorzędowe cechują się zmienną miąższością. Najczęściej spotykanymi osadami są żwiry kwarcowe z materiałem miejscowym. Są one niekiedy podesłane iłami z węglem brunatnym. Rozbudowany profil trzeciorzędu składa się głównie z utworów miocenu środkowego i górnego. Zbudowane są one z serii piasków i żwirów oraz mułów z wkładkami węgla brunatnego. Przewarstwiają się one wzajemnie, a poszczególne poziomy często zmieniając grubość łączą się ze sobą lub wyklinowują. Osady plejstocenu na terenie gminy pochodzą z dwóch zlodowaceń – południowopolskiego i środkowopolskiego oraz z okresów pośrednich. składają się one z piasków i żwirów wodnolodowcowych, glin zwałowych, rezyduów glin, piasków i żwirów rzecznych (w dolinach Bobrzycy, Osiki i Brenny), piasków i mułów. Ze schyłku plejstocenu pochodzą – w N1 części obszaru – piaski eoliczne, a w S – lokalnie pokrywy glinek pylastych lessowych. Przy powierzchni, zwłaszcza w N części omawianego obszaru, przeważają osady czwartorzędowe o charakterze piaszczystym lub piaszczysto-żwirowym. Omawiany obszar leży na pograniczu Sudetów i ich przedpola. Skały starszego podłoża leżą tam pod cienką (do 100m) pokrywą luźnych osadów trzecio- i czwartorzędowych. Są to w przewadze piaskowce kredowe, a w rejonie Iwiny-Raciborowice Górne – triasowe dolomity, margle i piaskowce. Między Bolesławcem a Tomaszowem Bolesławieckim oraz w rejonie Szczytnicy leżą piaski i iły trzeciorzędowe. Większą część powierzchni pokrywają piaski i żwiry wodnolodowcowe – szczególnie na NE od 1 kierunki świata, gdzie: N – oznacza północ; E – wschód; S – południe; W – zachód; NE – północny wschód; SE – południowy wschód; SW – południowy zachód; NW – północny zachód. Strona 8 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA doliny Bobrzycy. Na odcinku od Raciborowic Górnych do Wilczego Lasu ciągnie się zachodnie zbocze wielkiego kemu żwirowo-piaszczystego tzw. Wału Okmiańskiego. Na północ od Tomaszowa Bolesławieckiego leżą żwiry i piaski plejstoceńskich stożków napływowych (utwory rzeczne). Na S od Bolesławca do Warty Bolesławieckiej leżą iły warwowe. Budowa wgłębna terenu gminy jest niezwykle skomplikowana: południową i środkową część zajmuje Niecka Grodziecka, długa na 20 km, szeroka na 6 km i biegnąca generalnie w kierunku NW-SE. TABELA II. UOGÓLNIONY PROFIL GEOLOGICZNY GMINY CZWARTORZĘD TRZECIORZĘD GÓRNA KREDA WAPIEŃ MUSZLOWY PSTRY PIASKOWIEC CECHSZTYN GÓRNY CECHSZTYN ŚRODKOWY CECHSZTYN DOLNY CZERWONY SPĄGOWIEC iły, piaski, żwiry, namuły, glina morenowa piaski, żwiry, bazalty, margiel brunatny piaskowce, margle piaszczyste wapienie, margle, łupki piaskowce drobnoziarniste Iły, dolomity, piaskowce czerwone margle przeławicone szarym wapieniem okruszcowanym mieszankami ołowiu, margle czarne, margle wapniste z miedzią, margle szare wapienie, piaskowce, zlepieńce tufy, porfiry, zlepieńce ŚREDNIA MIĄŻSZOŚĆ 30 m 5-20 m 110-380 m 0-200 m 400-900 m 50-90 m W obszarach górniczych „Grodziec” i „Lubichów” warstwa miedzionośna zalega na głębokości od 30 do 1000 m. W trzeciorzędzie został wypiętrzony Blok Sudecki. Miała wówczas miejsce ożywiona działalność wulkaniczna, z której pochodzi stożek wulkaniczny Grodźca, leżący w pobliżu Jurkowa. Ukształtowanie terenu gminy, będące rezultatem lodowców, wód lodowcowych i rzecznych oraz wiatru w zasadniczy sposób rzutuje na rozmieszczenie sieci rzecznej na obszarze gminy. Obszar gminy należy do dorzeczy Bobru oraz Kaczawy (lewe dopływy Odry). W ramach dorzecza Kaczawy część terenu jest odwadniana przez dopływy Czarnej Wody (lewy dopływ Kaczawy). Wododział oddzielający dorzecza tych rzek biegnie od wschodu w kierunku NW przez Szczytnicę do autostrady na S od Różyńca (w gminie Gromadka). Obszar E i NE od tego wododziału należy do dorzecza Czarnej Wody, a reszta terenu – do dorzecza Bobru. Najważniejszym ciekiem w dorzeczu Bobru jest Bobrzyca (dorzecze 174,9 km2), przepływająca przez Raciborowice, Iwiny, Lubków, Tomaszów Bol. na długości 17,2 km. Bobrzyca ma swoje źródła na Pogórzu Kaczawskim na wysokości ok. 350 m npm. Jej zlewnia całkowita przy ujściu wynosi 170 km2, natomiast na granicy Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 9 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA dawnego województwa legnickiego i gminy – 115 km2. Na całej długości na obszarze gminy rzeka jest uregulowana. W dolnym odcinku – do Iwin - regulacja została przeprowadzona w 1975 roku, natomiast odcinek górny został uregulowanych w latach 1979-1984. Potok Osika – lewobrzeżny dopływ Bobrzycy (wpada do niej na wysokości 13.750 km), przepływa przez Wartowice, Wartę Bolesławiecką i Tomaszów Bolesławiecki na odcinku 5.2 km. W latach 1980-1983 potok został uregulowany na całej długości, w wyłączeniem odcinków utrzymujących się w dobrym stanie. Jedynie północna część gminy zbiera wody do dopływów Czarnej Wody (Skora Brenna, Świnie Błoto). Potok Brenna, przepływający przez Szczytnicę i Wilczy Las na długości 5,2 km – to prawobrzeżny dopływ Czarnej Wody o powierzchni dorzecza wynoszącej 71,4 km2. Na terenie naszej gminy znajduje się jego odcinek źródłowy. Odbudowę cieku wykonano w latach 1983-1985. Ciek spełnia głównie funkcję rowu melioracyjnego. Rzeki i potok biegnące przez teren gminy są uregulowane i w zasadzie nie stwarzają zagrożenia powodziowego. Nie bez znaczenia jest dofinansowywanie z budżetu gminy okresowego czyszczenia rzek. Na terenie gminy brak jest większych naturalnych zbiorników wodnych. W przeszłości znajdowało się kilkadziesiąt małych stawów, jednak znaczna ich część uległa spłyceniu, zanikowi lub zasypaniu. Istniejące na naszym terenie dwa duże zbiorniki osadowo-ściekowe , które powstały w wyniku działalności Zakładów Górniczych „KONRAD” w Iwinach powodują stałe, powolne zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych na coraz większej powierzchni gminy. Warunki wodne tworzą na obszarze naszej gminy wody podziemne, które generalnie – w zależności od głębokości występowania – dzielą się na wody przypowierzchniowe i głębinowe. Wody przypowierzchniowe występują w naszej gminie w trzech strefach zalegania obejmując poziomy od 0-2 metrów głębokości, poprzez 2-5 m głębokości, aż do 5-10 m głębokości. Wody te lokalizują się głównie w sąsiedztwie cieków wodnych, płynących w głęboko wyciętych dolinach. Teren gminy leży w dwóch regionach hydrogeologicznych: przedsudeckim - na północy (podregion legnicki) i sudeckim – w części południowej (podregion lwówecki), a ich granica biegnie przez Kruszyn (w gm. Bolesławiec), Tomaszów Bol. i koło Lubkowa. Większość podregionu lwóweckiego zajmuje główny zbiornik wód podziemnych (oznaczony jako GZWP 317) wykształcony w utworach kredy górnej i częściowo czwartorzędu na głębokości 100-200 m. Zbiornik ten został zaliczony do obszarów najwyższej oraz wysokiej ochrony. Zbiorniki wód wgłębnych w utworach trzeciorzędowych występują w środkowej i S części obszaru gminy. Miejscami zalegają bardzo płytko. Wszystkie są naporowe. Cechują się w przewadze znacznymi ciśnieniami, najczęściej jednak subartezyjskimi. Przeciętne wydajności uzyskuje się w nich otworami od kilku do kilkunastu m3/h. Zawierają wody słodkie, niekiedy nawet o niskiej mineralizacji – dość często z podwyższoną zawartością Fe, rzadziej Fe i Mn. Strona 10 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Głębsze, permskie zbiorniki wgłębne w seriach skał osadowych permu zostały nacięte systemami chodników i szybów zlikwidowanej kopalni miedzi w Iwinach. Sięgają one do około 830 m pod poziom terenu po cechsztyńską serię margli miedzionośnych i ołowionośnych. Były to wody słodkie o bardzo dobrej jakości. Zostały one jeszcze w trakcie eksploatacji kopalń ujęte na poziomach o głębokościach 830 i 350 m i odrębnie wprowadzane na powierzchnię do wykorzystywania dla celów komunalnych oraz produkcji wód butelkowanych. Działalność kopalni doprowadziła na obszarze gminy do znaczącej zmiany stosunków wodnych, która doprowadziła do powstania rozległego leja depresyjnego, zaniku wody w studniach i konieczności budowy systemu wodociągowego dla części m.in. gminy Warta Bolesławiecka. Wody kopalniane w ilości około 12,5 m3/min. wykorzystywane były w procesie wzbogacania rudy, w ilości 5,0 m3/min. ujmowane na poziomie 650 zasilały wodociąg grupowy Niecki Grodzieckiej, a pozostałe ilości tj. około 19,2 m3/min. poprzez osadnik Nr 2 lub bezpośrednio z kopalni „Lubichów” były odprowadzane do rzeki Bobrzyca. Sytuacja uległa zmianie w trakcie procesu likwidacji kopalni poprzez zatapianie jej wyrobisk, której celem zasadniczym było wejście w fazę końcową zanikania leja depresji. W wyniku tych działań zaprzestano zrzutu wód kopalnianych, a sama woda utraciła parametry wody pitnej. Ujęcia wody „Okmiany” posiadają zatwierdzone zasoby eksploatacyjne w kategorii B w ilości 133,0 m3/h przy depresji otworowej 5,7 – 19,0 m. Należy zwrócić uwagę, iż w niedalekiej przeszłości, a dokładnie w latach 60-tych XX wieku większość gospodarstw rolnych na terenie naszej gminy czerpała wodę pitną z własnych studni. Jeszcze w 1995 roku na obszarze naszej gminy inwentaryzacja studni kopanych wykazała, że jest ich 220. W roku 2001 liczba ta spadła do 1602. Obecnie jednak, na skutek zanieczyszczenia wód powierzchniowych i nadal występujących szkód górniczych głównym źródłem zaopatrzenia mieszkańców w wodę pitną są zasoby wód podziemnych. Mieszkańcy Gminy korzystają z ujęć wody podawanej z terenu Bolesławca, ujęcia w Okmianach oraz własnych ujęć wody w Warcie Bolesławieckiej i Tomaszowie Bolesławieckim. Te dwa z ostatnich ujęć zostały uruchomione po awarii na terenie ZG „KONRAD” w Iwinach. W trakcie poszukiwań wykonane zostały dwa odwierty zabudowane kręgami o średnicy 1,2 m i głębokości 3,0 m. Oba otwory tj. Nr 1 i Nr 1a zlokalizowane są na południe od Warty Bolesławieckiej. Odwierty wykonane zostały w listopadzie 2002 roku. W chwili obecnej mieszkańcom podawana jest woda z odwiertu 1a, którego wydajność wynosi 12 m3/h, co w pełni zabezpiecza potrzeby kręgu odbiorców. W rejonie Tomaszowa Bolesławieckiego eksploatowane są ujęcia wody z otworów studziennych Nr 1 i Nr 2 przejętych przez Urząd Gminy od Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa i przekazanych do administracji Gminnemu Zakładowi Gospodarki Komunalnej w Warcie Bol. z/s w Lubkowie. Otwory zlokalizowane są na północ od 2 Wstępna koncepcja zamykania i rekultywacji składowisk odpadów flotacyjnych Nr 1, Nr 2 i Nr 3 oraz składowiska skały płonnej K-1 wykonana przez Centrum Badawczo-Projektowe Miedzi „CUPRUM” sp. z o.o. Wrocław Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 11 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA granicy boiska i w kierunku zachodnim od drogi biegnącej wzdłuż zaplecza Osiedla Młodych. Studnie dostarczają przemiennie wodę na potrzeby mieszkańców Tomaszowa Bolesławieckiego i Szczytnicy. W roku 2005 mieszkańcom podano 74 700 m3 wody. Wydajność każdej studni wynosi 21 m3/h. Działania gminy będą skierowane nadal na poszukiwanie własnych ujęć wody pitnej, w celu uniezależnienia się od KGHM S.A. „Polska Miedź” w Lubinie, które dąży do likwidacji na obszarze gminy leja depresji a w konsekwencji – radykalnego podwyższenia opłat za sprzedaż wody. Gleby stanowią jeden z podstawowych zasobów środowiska przyrodniczego, wpływającego bezpośrednio na kształtowanie się szaty roślinnej i sposoby przyrodniczego użytkowania powierzchni ziemi. Zróżnicowanie rzeźby terenu, budowy geologicznej i stosunków wodnych, wpłynęło decydująco na wykształcenie się różnych typów gleb – patrz tabela Nr 2. Na terenie gminy Warta Bolesławiecka występuje kompleks gleb bielicowych wytworzonych z piasków, glin i iłów, lessów i utworów lessowych (60%) oraz gleb brunatnych wytworzonych z lessów (34%), a także mady (4%) i czarne ziemie (2%). Generalnie północną część gminy zajmują gleby bielicowe gliniaste wytworzone z piasków, część środkową i południową pokrywają gleby bielicowe wytworzone z utworów lessopodobnych lub utworów pyłowych pochodzenia wodnego. Gleby bielicowe cechują się silnym zakwaszeniem powierzchniowym, rozpadem glinokrzemianów i ługowaniem wgłąb wszystkich składników poza krzemionką. Gleby brunatne zaś charakteryzują się profilem niezróżnicowanym, bez poziomu wymywania. Gleby te są zaliczanie do II (na niewielkim – bo zajmującym łącznie 10,21 ha obszarze), III , IV i V klasy bonitacyjnej (bardzo dobre, dobre i średnie). Pod względem przydatności rolniczej w części północnej dominują kompleksy gleb pszennych słabych oraz żytnich słabych i dobrych, a tylko w rejonie Tomaszowa Bolesławieckiego kompleks żytni bardzo dobry. W części południowej od Nowych Jaroszowic (w gminie Bolesławiec) w kierunku wschodnim aż do rzeki Bobrzyca ciągnie się zwarty pas kompleksu pszennego bardzo dobrego. Wskutek tego na terenie gminy Warta Bolesławiecka w uprawie zbóż dominuje uprawa pszenicy i jęczmienia. Generalnie w strukturze zasiewów przeważają rośliny intensywne wymagające gleb o odpowiedniej jakości. TABELA III. STRUKTURA UŻYTKOWANIA GRUNTÓW NA TERENIE GMINY Lp. Wyszczególnienie 1 2 1 GRUNTY ROLNE 2 grunty orne sady łąki, pastwiska trwałe LASY I ZADRZEWIENIA 3 Powierzchnia (ha)3 ogółem w tym: 3 4 5 7 315 65,96 6 314 18 983 2 404 ŹRÓDŁO INFORMACJI: Wydział Geodezji Starostwa Powiatowego w Bolesławcu wg stanu na dzień 31.12.2005 Strona 12 Warta Bolesławiecka, luty/marzec % 2006 21,68 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO 3 4 5 WODY OTWARTE UŻYTKI KOPALNE TERENY KOMUNIKACJI GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 75 13 394 0,68 0,12 3,55 drogi koleje 1 6 7 9 351 43 2 3 TERENY MIESZKANIOWE zabudowa zagrodowa tereny mieszkaniowe inne TERENY PRZEMYSŁOWE ZIELEŃ TERENY INNE ORAZ NIEUŻYTKI 4 5 282 2,54 240 42 386 12 209 razem 11 090 3,48 0,11 1,89 100,00 Na ogólną powierzchnię 11 090 ha gruntów na użytki rolne przypada 7 315 ha, co stanowi prawie 66% powierzchni całej gminy. Grunty orne zajmują 86% wszystkich użytków rolnych, natomiast użytki zielone zajmują prawie 14%. Udział użytków rolnych w ogólnej powierzchni gruntów jest bardzo zróżnicowany w poszczególnych obrębach gminy. Najniższy udział użytków rolnych w ogólnej powierzchni gruntów danego obrębu występuje w Jurkowie i wynosi 29,2%, natomiast najwyższy w Szczytnicy i wynosi 82,1%. Użytkowanie gruntów może ulec zmianie po realizacji przyjętych w opracowanym dla gminy Warta Bolesławiecka Planie Zagospodarowania Przestrzennego, w którym zachowano założenia ujęte w Studium dotyczące przejęcia 430 ha terenów gminy w chwili obecnej użytkowanych rolniczo pod inwestycje przemysłu przetwórczego (cementownia w Raciborowicach Dolnych) i wydobywczego (kamieniołom margli i wapieni pod potrzeby cementowni). Na drugim miejscu pod względem użytkowania gruntów znajdują się lasy i zadrzewienia, które stanowią ponad 21% powierzchni gminy. Plan przewiduje przejęcie 380 ha użytków rolnych pod lasy, w tym głównie dotyczyć to ma terenów o najniższych klasach bonitacyjnych, większych spadkach i nieużytków. Kierunek leśny jest również przewidziany dla rekultywacji stawu osadowego Nr 3 w Wartowicach o pow. 232 ha. Łącznie przewiduje się zalesienie 715 ha gruntów, co pozwoliłoby zwiększyć lesistość naszej gminy do 27%. Niewielkie powierzchnie są zajęte pod działalność przemysłową – ok. 4%, tereny komunikacji – ok. 3,7%, tereny mieszkaniowe – nieco ponad 2,5% oraz inne tereny i nieużytki – 1,6%. Obszar Gminy Warta Bolesławiecka jest położony w sudeckiej krainie klimatycznej z silnymi wpływami atlantyckimi oraz Pogórzy Sudeckich, które kształtują miejscowe cechy klimatu na tym obszarze. Średnia temperatura roczna mieści się w przedziale 78oC, a okres wegetacyjny trwa 210-220 dni. Początek robót polowych przypada w gminie przeciętnie na ostatnią dekadę marca i pierwszą dekadę kwietnia. Dni gorących z temperaturą powyżej 25oC rejestruje się w gminie średnio około 30, a z temperaturą oscylującą przy OoC – około 140 dni. Średnia roczna suma opadów atmosferycznych wynosi 640-670 mm, a maksymalna suma opadów przypada na lipiec lub sierpień. Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 13 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Średnia maksymalna grubość pokrywy śnieżnej na całym obszarze gminy wynosi 1015 cm, a jej zanik przypada najczęściej na termin 20-25 marca. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec ze średnią temperaturą około 18oC, najzimniejszymi są najczęściej styczeń i luty. Średnie roczne sumy opadów dla gminy są raczej niskie o wynoszą około 491 mm. Zdecydowanie przeważają opady w półroczu ciepłym obejmującym okres od kwietnia do września. Największa suma opadów przypada na czerwiec (71,5 mm) i sierpień (71,4 mm), zaś najmniejsza na luty (18,4 mm). Z punktu widzenia przyrodniczego warunki klimatyczne gminy należy ocenić jako przeciętne, zaś niedobór opadów w ciągu roku w zasadniczy sposób wpływa na przebieg wegetacji roślinności. Środowisko przyrodnicze gminy jest bardzo zróżnicowane – sprzyjają temu warunki klimatyczne oraz położenie geograficzne. W gminie krzyżują się zasięgi roślin i zwierząt subatlantyckich, subkontynentalnych, śródziemnomorskich i borealnych. Najbardziej naturalną z przyrodniczego punktu widzenia formację stanowią użytki leśne i zadrzewienia, na które w większości składają się w większości drzewostany iglaste z sosną zwyczajną, sosną czarną, jodłą, daglezją, modrzewiem i świerkiem, a w mniejszości drzewostany liściaste z dębem, bukiem, brzozą, grabem, klonem, lipą, jesionem i olchą. W krajobrazie gminy dominują użytki rolne i leśne. Tereny nie zajęte pod uprawę zajmuje roślinność łąkowa. Użytki zielone to okresowo wilgotne łąki, na których rosną trzęsica modra, śmiałek darniowy, dwa gatunki sitów, cztery gatunki ostrożeni, wiązówka błotna, firletka poszarpana i inne. Polom uprawnym oraz terenom zabudowanym towarzyszy typowo antropogeniczna roślinność, Zbiorowiska chwastów polnych są różne w zależności od położenia terenu. W części północnej dominują miotła zbożowa, chaber bławatek, rumianek pospolity, ostrożeń polny, a w części południowej dominują poziewnik szorstki, łoczyga pospolita, gwiazdnica, przytulia czepna, ostrożeń polny, komosa biała i rdest powojowy. Niewielkie powierzchnie w obrębie borów sosnowych zajmują krzewinkowo-torfowcowe zbiorowiska torfowisk wysokich, wykształcające się na siedliskach kwaśnych, oligo- i dystroficznych. Charakteryzuje je bogata flora torfowców oraz udział modrzewicy zwyczajnej. Na torfowiskach przejściowo może rosnąć rosiczka pośrednia (objęta całkowitą ochroną gatunkową) oraz przegiełka biała. Brzegi rzek porośnięte są towarzyszy szuwar trzcinowy. najczęściej zaroślami wierzbowymi, którym z kolei Ogólnie należy stwierdzić, że brak kompleksowego opracowania w postaci inwentaryzacji przyrodniczej dla gminy Warta Bolesławiecka powoduje, iż stan zbadania flory i roślinności w gminie jest niewystarczający. Również fauna gminy nie została rozpoznana w zadowalającym stopniu. Brak dla gminy opracowań naukowych i publikacji w tej dziedzinie. Tereny gminy zamieszkują bardzo licznie m.in. lisy, susły, różne gatunki nornic, jelenie, dziki, łasice łaski, kuny leśne, wiewiórki, myszy, różne gatunki nietoperzy, borsuki, popielice i koszatki. Obszary leśne i pola uprawne oraz parki, cmentarze i zadrzewienia są miejscem występowania licznych gatunków ptaków: sowy, dzięcioła, sójki, derkacza, gawrona, jastrzębia, szpaka, drozda, sroki, wróbla, orzechówki, pliszki i świergotki nadobnej. Na Strona 14 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA polach można również spotkać kuropatwy, turkawki, skowronki, bociany i żurawie. Ponadto teren gminy jest szczególnie bogaty w ślimaki winniczki oraz ślimaki nagie. W obrębie stawów żerują dzikie kaczki, mewy i łabędzie nieme. Z płazów na terenie gminy Warta Bolesławiecka stwierdzono salamandrę plamistą , ropuchę, a z gadów – jaszczurkę zwinną. Na terenach leśnych gminy występują liczne mrowiska. Mrówki z grupy Fornica rufa budują pojedyncze lub grupowe kopce z igliwia i drobnych gałązek. Z innych chronionych gatunków owadów na obszarze gminy można wymienić trzmiela i pazia żeglarza. Walory przyrodnicze Gminy Warta Bolesławiecka zasługują na szczególną uwagę, a ochronie powinny podlegać w pierwszej kolejności: istniejące oraz projektowane pomniki przyrody, istniejące, lecz aktualnie w większości zdewastowane parki zabytkowe ze szczególnie cennym drzewostanem, zadrzewienia w dolinach rzek i potoków, zadrzewienia śródpolne, gniazda bociana białego położone w obszarach zabudowanych. W gminie występują różne formy ochrony przyrody: obszar chronionego krajobrazu tzn. terenu o wyróżniających się cechach krajobrazowych i przyrodniczych, o stosunkowo łagodnych ograniczeniach, zapewniający stan względnej równowagi ekologicznej systemów przyrodniczych tj. Obszar Chronionego Krajobrazu „Grodziec” obejmujący część gminy w okolicach Jurkowa o powierzchni około 600 ha, indywidualne formy ochrony przyrody, które obejmują pomniki przyrody i zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, odznaczające się szczególnymi wartościami naukowymi, kulturowymi, historyczno-pamiątkowymi i krajobrazowymi. ochrona gatunkowa roślin i zwierząt. 1.3. kultura, sport, turystyka Wszystkie miejscowości istniejące na obszarze gminy posiadają długi rodowód sięgający czasów średniowiecza. Obiekty zabytkowe, z wyjątkiem obiektów archeologicznych, znajdują się w obrębie istniejącej zabudowy dziesięciu miejscowości na terenie gminy, która jest bardzo bogata w obiekty dziedzictwa kulturowego. Rejestr obiektów zabytkowych zawiera 35 pozycji, a 457 obiektów znajduje się na liście obiektów o wartościach kulturowych. Większość z nich wymaga remontów i konserwacji, a w najlepszym stanie są obiekty o charakterze sakralnym. W rejestrach Służby Ochrony Zabytków figuruje kilkadziesiąt obiektów archeologicznych różnego charakteru, wieku, wielkości i znaczenia. Występują one z różnym zagęszczeniem, również poza obecnymi obszarami zabudowań, co będzie wymagało – w razie uruchomienia na terenie ich występowania zamierzeń inwestycyjnych - podjęcia określonych przepisami działań. Najważniejszymi problemami w zakresie ochrony dziedzictwa kultury są: niezadawalający, a w wielu przypadkach zły stan obiektów, brak właścicieli niektórych obiektów, brak dostatecznych środków na utrzymanie obiektów. Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 15 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Warto dodać, że pierwsze wzmianka o: Warcie Bolesławieckiej – pochodzi z 1217 roku Wartowicach – pochodzi z 1346 roku Tomaszowie Bolesławieckim – pochodzi z 20.02.1259 roku, Szczytnicy – pochodzi z 1233 roku, Wilczym Lesie – pochodzi z 1396 roku, Iwinach - pochodzi z 1346 roku, Lubkowie – pochodzi z 1388 roku, Raciborowicach – pochodzi z 1268 roku. Brak takich danych o Jurkowie, o którym wiemy tylko, że jest młodszy od Raciborowic. Gmina posiada w chwili obecnej bogatą bazę dla prowadzenia działalności kulturalnej i sportowej. W pierwszych latach samorządności obiektami, które można byłoby wykorzystywać na cele kultury były głównie obiekty będące własnością: Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” – „kluby rolnika” usytuowane w Warcie Bolesławieckiej, Lubkowie, Wartowicach, Szczytnicy. cementowni „Podgrodzie” w Raciborowicach Górnych – świetlica wraz z boiskiem sportowym i zapleczem, Zakładów Górniczych „Konrad” w Iwinach – świetlica i kino. Gmina podjęła więc działania dla pozyskania własnej bazy obiektów, które mogłyby pozwolić na organizowanie działalności kulturalnej i innego typu dla - i przez społeczność lokalną w każdej wsi. Z taką inicjatywą wystąpili najwcześniej mieszkańcy Tomaszowa Bolesławieckiego, którzy rozpoczęli budowę świetlicy wiejskiej w czynie społecznym. Obiekt budowany z udziałem środków budżetu gminnego został oddany w 1992 roku. W kolejnych latach gmina zaczęła przejmować obiekty upadającej Gminnej Spółdzielni w Warcie Bolesławieckiej, jednak zostały one przeznaczone do sprzedaży, gdyż remont na cele prowadzenia w nich działalności kulturalnej był zbyt kosztowny, a w owym czasie – 1994-1998 - gmina prowadziła inne ważne inwestycje infrastrukturalne. Początek tworzenia własnej bazy kulturalnej dała świetlica wraz z remizą strażacką, która została wybudowana w Jurkowie w 1999 roku. Kolejna świetlica powstała – w 2001 roku w Lubkowie, w 2002 roku gmina oddała mieszkańcom obiekt w Warcie Bolesławieckiej (z remizą strażacką) i rozpoczęła budowę świetlicy w Wilczym Lesie. W roku 2003 zakończony został remont przejętego od syndyka masy upadłości cementowni w Raciborowicach obiektu sportowo-kulturalnego i rozpoczęta budowa nowej świetlicy w parku w Iwinach. W 2004 roku mieszkańcom Wilczego Lasu i Iwin przekazane zostały dwa nowe obiekty. W międzyczasie prowadzone były również prace remontowe we własnych lub przejętych świetlicach w Wartowicach, Iwinach - osiedle, Szczytnicy. W chwili obecnej mieszkańcy w każdej wsi mają do swojej dyspozycji własny obiekt z zapleczem kuchennym, dającym możliwość organizacji uroczystości rodzinnych, młodzież korzysta z zakupionych do świetlic urządzeń: bilardów, stołów pingpongowych, „piłkarzyków”, sprzętu audio-video ect. W 2006 roku w świetlicach prowadzone będą bieżące remonty, które poprawią ich standard i usuną dokonane w trakcie użytkowania zniszczenia. Strona 16 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Gmina we wszystkich miejscowościach zbudowała lub utrzymuje boiska sportowe, place zabaw dla dzieci. Mieszkańcy mogą również korzystać ze szkolnych sal gimnastycznych do organizacji zajęć sportowych. Atrakcyjność turystyczna gminy należy do przeciętnych i wiąże się głównie z lesistością jej wschodniej części oraz zabytkami architektury zlokalizowanymi głównie w Warcie Bolesławieckiej, Raciborowicach i Lubkowie. Gmina nie posiada obiektów stacjonarnych służących turystyce i rekreacji. Zwiedzanie gminy i poznawanie jej walorów przyrodniczo-dydaktycznych umożliwia pięć zaprojektowanych szlaków turystycznych pieszych: czerwony – szlak II Armii Wojska Polskiego biegnący przez Wilczy Las. Tomaszów Bolesławiecki (wariant południowy trasy biegnie od Bolesławca do Wilczkowa), czarny – biegnący przez Lubków, Iwiny, Jurków (trasa rozpoczyna się w Okmianach i kończy na Grodźcu), żółty – biegnie przez Wartę Bolesławiecką i Tomaszów Bolesławiecki rozpoczynając i kończąc bieg w Bolesławcu, niebieski – biegnie przez Wartowice i Raciborowice Górne (zaczyna się w Bolesławcu i kończy w Lwówku Śląskim o łącznej długości 39 km), zielony – „szlak leśny” przebiega przez Szczytnicę i kolonię Tomaszów Bolesławiecki (trasa biegnie od Bolesławca do Lubina i ma długość 71 km) Plan zagospodarowania przestrzennego gminy zakłada lokalizację ścieżek pieszo – rowerowych, jednak bez dokładnego ich rozmieszczenia. Należy uznać, że powstanie takich ścieżek jest uzasadnione, choćby dla zachowania ciągłości ich przebiegu z planowanymi do realizacji ścieżkami w powiecie bolesławieckim i ich połączenia z istniejącymi już trasami w powiecie lwóweckim. Powstania innych – większych obiektów turystycznych na obszarze gminy Warta Bolesławiecka nie przewiduje się. 1.4. Analiza SWOT – czyli mocne i słabe strony gminy SWOT - to jedna z podstawowych technik analitycznych, stosowana najczęściej do analizy wewnętrznego i zewnętrznego środowiska danego przedsiębiorstwa czy też gminy, której wynik jest bazą planowania strategicznego. Składa się ona z analizy czterech obszarów: Strengths – silne strony, Weaknesses – słabe strony, Opportunities – szanse i możliwości, Threats – zagrożenia. Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 17 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Analiza SWOT dla gminy Warta Bolesławiecka wykonana jest w sposób uwzględniający podstawy struktury Planu Rozwoju Lokalnego, a więc obejmujący następujące dziedziny: przestrzenną, gospodarczą, społeczną. ANALIZA SWOT – DZIEDZINA PRZESTRZENNA PRZESTRZENNA Mocne strony Słabe strony 1. Dobra, wysoka klasa bonitacyjna gruntów ornych. 2. Pełne stelefonizowanie terenu gminy z ok. 350 wolnymi numerami; anteny kilku operatorów sieci komórkowej (ERA, PLUS GSM, ORANGE) pozwalają na swobodne korzystanie z łączności. 3. Zakończony proces kanalizowania gminy z dwoma oczyszczalniami odbierającymi ścieki komunalne. 4. Sprawny system odbioru i wywozu odpadów stałych (przygotowanie do segregacji odpadów) 5. Działające wysypisko odpadów i dwa punkty gromadzenia odpadów. 6. Zgazyfikowanie ponad 69% terenu gminy. 7. Dobrze rozbudowany system elektryfikacji gminy oraz oświetlenia ulicznego. 8. Brak przemysłu silnie zanieczyszczającego środowisko. 9. Nadal wolne tereny pod nieuciążliwą działalność gospodarczą. 10. Dobra jakość techniczna sieci wodociągowej. 1. Intensywny ruch przy drodze krajowej nr 4 powodujący zanieczyszczenie i hałas oraz wpływający na stan zdrowia mieszkańców wsi, przez teren których droga biegnie. 2. Brak systemu segregacji zbieranych odpadów komunalnych. 3. Brak własnych ujęć wody w południowej części gminy. 4. Degradacja terenów i głębinowych ujęć wody na skutek wieloletniej działalności wydobywczej, powodująca m.in. zmianę stosunków wodnych na terenie gminy. 5. Nadal niewielka liczba chodników we wsiach gminnych. 6. Niski standard dróg powiatowych i wojewódzkich. 7. Niska wiedza ekologiczna dorosłej grupy społeczeństwa gminy. 8. Zdewastowanie części nieruchomości pozostałych po zlikwidowanych pgr-ach. 9. Postępujący upadek zaplecza technicznego i usługowego dla rolnictwa. 10. Brak wolnych, tanich mieszkań i zorganizowanych form budownictwa mieszkaniowego. 11. Znaczne wykorzystanie materiałów budowlanych zawierających azbest w Strona 18 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA budownictwie mieszkaniowym i obiektach gospodarczych. SZANSE ZAGROŻENIA 1. Stały wzrost ruchu pojazdów kołowych, w tym związanego z działalnością wydobywczą z kopalni „Podgrodzie II” w Raciborowicach Górnych. 2. Niewielkie wykorzystanie istniejącej sieci gazowej do celów grzewczych. 3. Rosnące koszty utrzymania zbudowanej infrastruktury technicznej. 4. Spadek dochodów własnych na skutek 4. rekultywacji terenów pozostałych po Likwidacja istniejących jeszcze dzikich działalności górniczej. wysypisk odpadów. 5. 5. Rosnący zakres zadań własnych Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków przekazywanych gminie bez zabezpieczenia dla posesji znacznie oddalonych od centrum środków na ich realizację. wsi. 6. 6. ograniczone prawnie możliwości finansowe, Dalsze działania na rzecz poprawy nawierzchni techniczne i organizacyjne ludności gminy dla oraz dobre oznakowanie dróg gminnych, sprawnego usunięcia i utylizacji wyrobów powiatowych i krajowych przebiegających zawierających azbest przez gminę. 7. Lokalizacja kolejnych inwestycji gospodarczych w gminie. 8. Zalesienie nieużytków i terenów położonych na stokach, niewykorzystywanych rolniczo. 9. Budowa własnych ujęć wody pitnej w Raciborowicach i tym samym uniezależnienie się od dostawcy (KGHM „Polska Miedź” S.A.) 10. Ustalenie jasnych sposobów finansowania zadań związanych z usuwaniem wyrobów zawierających azbest, w tym również przy udziale gminy 1. Budowa ścieżek rowerowych i dla ruchu pieszego. 2. Wzrost świadomości ekologicznej poprzez działania edukacyjne i akcje promujące ochronę środowiska i dbałość o własne posesje. 3. Pozyskiwanie środków zewnętrznych źródeł finansowania inwestycji proekologicznych. ANALIZA SWOT – DZIEDZINA GOSPODARCZA Mocne strony Słabe strony 1. 1. Bogactwo złóż surowców mineralnych: margli i Brak zakładów przetwórstwa rolnowapieni, gipsu i anhydrytu, piaskowca spożywczego zaspokajającego potrzeby gminy. 2. ciosowego, piasków i żwirów, rudy miedzi. Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 19 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 2. Ograniczone możliwości zbytu płodów rolnych Atrakcyjne położenie gospodarcze, blisko 3. granicy z Zachodem i dużego ważnego miasta Bardzo słabo rozwinięta turystyka, dla regionu (Wrocławia). ograniczająca się do przebiegających przez 3. teren gminy szlaków turystycznych. Dobre położenie komunikacyjne, w tym 4. lokalizacja przy autostradzie A4, przez teren Niski udział kapitału zagranicznego w gminy biegnie droga krajowa nr 4 będąca działalności gospodarczej. tranzytem na zachód oraz linia kolejowa o 5. znaczeniu międzynarodowym. Szczupłość wykwalifikowanej kadry 4. menedżerskiej w gminie. Korzystne warunki naturalne do produkcji 6. rolniczej, z wysoką bonitacją gleb. Słaba infrastruktura przedsiębiorczości (brak 5. firm szkoleniowych, doradczych, ustalonych Dostępność do oczekiwanej przez form finansowania działalności). potencjalnych inwestorów infrastruktury Słabe perspektywy rynkowe w przemyśle technicznej w tym kanalizacji, gazyfikacji, budowlanych i gumowym. telefonizacji. 7. 6. Nadal znaczne zacofanie technologiczne w Bardzo dobrze przygotowana sieć dróg rolnictwie i spadek opłacalności w produkcji gminnych. roślinnej i zwierzęcej. 7. 8. Różnorodność zasobów i walorów naturalnych, Niski poziom usług gastronomicznych. na które składają się głównie zasoby skalne i metaliczne. 8. Tania siła robocza. 9. Równomierny rozwój wszystkich sołectw w gminie. 10. Dobrze rozwijające się podmioty działalności gospodarczej. SZANSE ZAGROŻENIA 1. 1. Pełne uzbrojenie terenów budowlanych w Niestabilna polityka podatkowa i finansowa infrastrukturę techniczną. państwa. 2. 2. Poprawa jakości nawierzchni autostrady, dróg Brak wysoko wykwalifikowanych kadr. krajowych, wojewódzkich i powiatowych. 3. 3. Odchodzenie wykształconej młodzieży z terenu Powiększanie i unowocześnianie istniejących gminy w poszukiwaniu szansy na zatrudnienie. wielkoobszarowych gospodarstw rolnych. 4. 4. Kontynuowanie polityki ustalania niskich Spadek opłacalności produkcji w rolnictwie. stawek podatków przez gminę; poszerzanie 5. Ogólny, niski stan gospodarki kraju. katalogu ulg i zwolnień z płatności dla podmiotów gospodarczych. 6. 5. Planowana likwidacja zjazdu na autostradę z Profesjonalna i stała promocja gminy. terenu gminy. 6. 7. Pozyskiwanie inwestorów spoza terenu gminy, Niszczejąca częściowo infrastruktura po byłych w tym zagranicznych. pgr-ach. Strona 20 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 7. Rozwój przetwórstwa rolno-spożywczego. ANALIZA SWOT – DZIEDZINA SPOŁECZNA Mocne strony Słabe strony 1. 1. Dobrze działająca sieć szkół i przedszkoli Nadal bardzo wysoki wskaźnik bezrobocia. gminnych. 2. 2. Niewielkie zasoby finansowe ludności. Dobrze zorganizowanych system dowozu 3. dzieci do szkół. Słabo rozwinięte specjalistyczne usługi 3. medyczne. Sprawnie realizująca zadania pomoc 4. społeczna. Stała konieczność zabezpieczania znacznych 4. kwot z budżetu gminy na utrzymanie oświaty Zadowalający stan bezpieczeństwa w gminie, gminnej i pomocy społecznej. wzmocniony system dyżurów w terenie dzięki 5. dotacjom z budżetu gminy. Brak na terenie gminy szkolnictwa 5. ponadpodstawowego. Bardzo dobrze rozwinięta baza kultury i sportu przygotowana do organizacji czasu wolnego 6. dzieci i młodzieży (czynne świetlice wiejskie, Zlikwidowana, poza jedną placówką, sieć kafejki internetowe z bezpłatnym dostępem) przedszkoli. 6. Wielość imprez i innych form dla 7. społeczeństwa proponowanych przez Gminne Nadal wymagająca działań oferta dla Centrum Kultury młodzieży na spędzenie czasu wolnego. 7. 8. Dobra baza podstawowej opieki zdrowotnej i Stale rosnąca liczba środowisk zagrożonych system opieki medycznej. patologiami społecznymi. 8. 9. Dobre warunki dla działalności jednostek Brak tanich mieszkań komunalnych. ochotniczych straży pożarnych. 10. 9. Stale obniżający się poziom wykształcenia w Wysoki procent uczniów podejmujących naukę mniej zamożnej grupie mieszkańców gminy. w szkolnictwie ponadpodstawowym poza 11. obszarem gminy. Napływowa ludność nabywająca mieszkania 10. pozostałe na terenie powojskowym w Aktywna działalność gminnych klubów Szczytnicy, wywodząca się w znacznej części z sportowych korzystających z bogatej bazy obszarów biedy, pozostająca obecnie na sportowej, wykorzystującej również szkolne utrzymaniu pomocy społecznej. sale gimnastyczne. 11. 12. Dobrze rozwinięta na bazie prywatnych Słabo rozwinięty system programów i zajęć przewoźników komunikacja. profilaktycznych dla dzieci i młodzieży. 12. 13. Najwyższa (w 2005 r.) liczba utworzonych Niewielki dostęp do szybkich sieci stałych miejsc pracy w powiecie teleinformatycznych w gminie. bolesławieckim. 13. Wysoka liczba nauczycieli posiadających Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 21 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA wykształcenie wyższe oraz stopień przygotowania zawodowego, w tym specjalizacji przedmiotowych. 14. Dobre doświadczenia w organizacji wypoczynku letniego dzieci i młodzieży gminnej. SZANSE ZAGROŻENIA 1. Wzrost dochodów gminy poprzez zwiększoną działalność gospodarczą na terenie gminy 2. Wzrost wykształcenia mieszkańców gminy. 1. Postępujące zubożenie społeczeństwa i rozwój różnych postaci patologii. 2. Rosnące koszty edukacji. 3. Kultywowanie zwyczajów i tradycji przodków przybyłych na teren gminy w okresie powojennym (głównie z d.Jugosławii, Litwy, Ukrainy) 4. Poprawa sprawności fizycznej dzieci i młodzieży gminnej. 3. Zwiększanie się obszarów biedoty i patologii społecznej w tym na terenach powojskowych w Szczytnicy. 4. Problemy z pozyskaniem wysoko wykwalifikowanej kadry nauczycieli do nauczania języków obcych w szkołach podstawowych i gimnazjum. 5. Budowa basenu krytego. 6. Wydanie w formie książkowej monografii gminy. 7. Prowadzenie działalności komercyjnej skierowanej do mieszkańców gminy z wykorzystaniem obiektów sportoworekreacyjnych oświaty. 8. Tworzenie warunków dla rozwoju budownictwa jednorodzinnego i taniego budownictwa komunalnego. Strona 22 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 2. SFERA PRZESTRZENNA 2.1. Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego, w tym na terenach poprzemysłowych i powojskowych. Niemal całe środowisko naturalne w gminie Warta Bolesławiecka zostało przekształcone na skutek działalności człowieka. Warunki najbardziej zbliżone do naturalnych zachowały się w niektórych partiach lasów oraz na łąkach i terenach podmokłych. Stosunkowo skromne działania na rzecz ochrony przyrody ograniczają się do obejmowania ochroną, jako pomników przyrody, wyjątkowych okazów drzew, rosnących najczęściej w prawnie chronionych parkach oraz nieingerencji w obszar chronionego krajobrazu. Rozwój gminy Warta Bolesławiecka przez wiele lat był zdominowany przez działalność dużych zakładów przemysłowych: Zakładów Górniczych „Konrad” w Iwinach i Cementowni „Podgrodzie” w Raciborowicach Górnych. W ciągu prowadzonej przez kilkadziesiąt lat wgłębnej i odkrywkowej eksploatacji górniczej i związanej z tym flotacji znaczne obszary gminy uległy degradacji. Zaniechanie eksploatacji w kopalni „Konrad” powstrzymał ten proces, jednak pozostają do wykonania prace rekultywacyjne na składowiskach odpadów z flotacji rud miedzi Nr 1, 2 i 3 i składowiska skały płonnej K-1. Koncepcja zamykania i rekultywacji składowisk Nr 1 i 34 przyjmuje jako preferencyjne (w znacznym uproszczeniu) – wprowadzanie roślinności zielnej i zadarnianie powierzchni oraz modyfikację składu gatunkowego drzewostanu. Dla składowiska Nr 2 przyjmuje się – ze względu na jego specyfikę i położenie – zalesienie całej powierzchni. Rozwiązaniem optymalnym dla zamykania składowiska skały płonnej K-1 byłaby jego likwidacja poprzez eksploatację dla wykorzystania skały płonnej w budownictwie drogowym, a w przypadku braku popytu na materiał – uformowanie masywu składowiska i obsianie mieszankami traw i roślin motylkowych. Etap realizacji projektów zamykania i rekultywacji składowisk obejmowałby lata 2006-2015. 4 Wstępna koncepcja zamykania i rekultywacji składowisk odpadów flotacyjnych Nr 1, Nr 2 i Nr 3 oraz składowiska skały płonnej K-1 wykonana przez Centrum Badawczo-Projektowe Miedzi „CUPRUM” sp. z o.o. Wrocław Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 23 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Nadal eksploatowane są złoża gipsu i anhydrytu przez Kopalnię Gipsu i Ahnydrytu „Nowy Ląd” w Niwnicach Kopalnia „Lubichów” w Lubkowie, kooperującą z firmą „ATLAS” – odbiorcą przetworzonego surowca. Nie są (czasowo) realizowane zamierzenia dotyczące budowy nowej cementowni w Raciborowicach Górnych. Obecny właściciel Firma HEIDELBERGCEMENT AG utrzymała w mocy wszystkie ustalenia dotyczące zamierzeń, jakie zostały opracowane i wprowadzone do Planu Zagospodarowania Przestrzennego przez poprzedniego właściciela – Firmę KLÖSTERS. Firma prowadzi obecnie działalność w cementowni Górażdże (woj. opolskie) i dysponuje koncesją na prowadzenie wydobycia w kopalni „Podgrodzie”. W 2006 roku firma zamierza wydobyć nie mniej niż 30 tys. ton surowca, który zostanie sprzedany firmie „ATLAS” Należy przyjąć, że tereny w Raciborowicach są obecnie przede wszystkim zapleczem, które zapewni Firmie surowiec do produkcji w czasie, gdy zwiększy się światowe zapotrzebowanie na cement. Złoża zostały zinwentaryzowane i dają gwarancję prowadzenia działalności wydobywczej na około 25-40 lat przy założeniu produkcji w wielkości 0,5 - 1 mln. ton cementu rocznie. W rejonie Wartowic od początków 1990 roku ponowiona została eksploatacja metodą odkrywkową - złóż piaskowca ciosowego, a w rejonie Jurkowa i Wilczego Lasu (kopalnia Okmiany)– złoża kruszywa naturalnego. Obecnie w gminie około 4% powierzchni zajęta jest pod działalność przemysłową, a tereny wyznaczone pod tę działalność w planie zagospodarowania przestrzennego gminy dokładniej przedstawione zostały w poniższej tabeli. TABELA IV. TERENY WYZNACZONE POD DZIAŁALNOŚĆ DZIAŁALNOŚĆ PRZEMYSŁOWĄ/według aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Oznaczenie w planie Miejscowość Powierzchnia Przeznaczenie 1 2 3 4 AG 1-5 P/1(1-2) P/2 (1-2) 1P, S, U SZCZYTNICA 66,1 ha TOMASZÓW BOLESŁAWIECKI 10,68 ha AG/1 2,74 ha AG/1 WILCZY LAS 2,72 ha P1 WARTA BOLESŁAWIECKA 6,65ha Strona 24 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 teren powojskowy przeznaczony pod lokalizację przemysłu, składów, usług teren powojskowy użytkowany przez firmę „CETUS” pod działalność związaną z zagospodarowaniem ogumienia teren aktywności gospodarczej – dawna baza PGR teren aktywności gospodarczej teren pod usługi i nieuciążliwą produkcję – wykorzystanie PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA istniejącej bazy P/1; P/2 IWINY 28,8 ha PG/1 P/1-2 1 PE; 2 PE LUBKÓW 9,74 ha 1,94 290 ha PG/1 1/99 PE WARTOWICE 11,8 ha PG/1 IWINY 12,11 ha RACIBOROWICE DOLNE, GÓRNE teren byłej kopalni „Konrad” obecnie częściowo wykorzystywany, przeznaczony pod działalność przemysłową istniejąca kopalnia anhydrytu teren działalności produkcyjnej teren przejęty na prowadzenie działalności wydobywczej i przetwórczej cementowni zespół kamieniołomów piaskowca ciosowego eksploatowanego obecnie przez trzy firmy nieczynna żwirownia Wszystkie działania wydobywcze, a szczególnie prowadzone metodą odkrywkową powodują znaczną degradację środowiska. Jej sprawcy muszą liczyć się z kosztami przywrócenia zdegradowanych terenów do stanu pierwotnego poprzez wykonanie kosztownej rekultywacji. Nie jest dokładnie określony stan zanieczyszczenia gleb na dawnych terenach powojskowych w rejonie Szczytnicy. W granicach gminy teren ten był do 1992 roku wykorzystywany głównie w celach mieszkaniowych, więc należy sądzić że degradacja tego terenu – w tym zakresie - jest nieznaczna. W chwili obecnej teren przeznaczony jest nadal na cele mieszkaniowe, a jego niewielki obszar zajmujący powierzchnię 66,1 ha ma przypisaną funkcję terenów przeznaczonych pod nieuciążliwą działalność gospodarczą. Aktualny stan prawny pozwolił gminie na dokonanie częściowej oceny zagrożenia, jakie wiąże się z wykorzystaniem w budownictwie mieszkaniowym i pozostałym, materiałów budowlanych zawierających azbest. Na apel gminy mieszkańcy złożyli 108 informacji o obiektach (głównie dachach), do których budowy użyto eternitu. Według tych danych na terenie gminy zbudowano 20.434 m2 dachów z eternitu. Nie są to dane kompletne, jednak w tym przypadku trudno jest rzetelnie oszacować dane rzeczywiste potwierdzające wykorzystanie do budowy materiałów zawierających azbest. Przypuszczać należy, że w miarę zbliżania się do ostatecznego terminu utylizacji azbestu, co nie nastąpi w okresie realizacji niniejszego Planu, gmina będzie dysponowała szczegółowymi danymi. 2.2. własność gruntów i budynków Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 25 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Własność gruntów i budynków jest w obecnych czasach wielkością względną, płynną i stale zmienną. Powodują to przekształcenia ustrojowe obecnych czasów, skierowane na prywatyzację tych zasobów mienia, których administrowaniem zajmował się wcześniej Skarb Państwa reprezentowany przez różne podmioty. TABELA V. STRUKTURA WŁASNOŚCI GRUNTÓW NA OBSZARZE GMINY W 2005 ROKU) ROKU)5 Powierzchnia w ha Lp. Forma własności ogółem w tym 1 1 2 3 2 4 38,24 2197 1361 606 77 376 230 3,39 1.68 187 2 3 PRYWATNE W tym: 4 5 6 255 56,40 spółki prawa handlowego rolnicze nierolnicze 5 5 4 241 lasy państwowe Agencja Nieruchomości Rolnych Oddane w wieczyste użytkowanie drogi GMINNE w tym: drogi SPÓŁDZIELCZE 1 4 3 SKARB PAŃSTWA w tym: % 353 5 559 343 POZOSTAŁE (powiat, województwo) 31 RAZEM 11 090 100,0 TABELA VI. BUDYNKI I ZNAJDUJĄCE SIĘ W NICH MIESZKANIA WEDŁUG LUDNOŚCI W MIESZKANIACH I RODZAJU BUDYNKÓW I FORMY WŁASNOŚCI)6 Wyszczególnienie Budynki OGÓŁEM 1138 Budynki mieszkalne 1006 stanowiące własność: Osób fizycznych Spółdzielni mieszkaniowych Gminy Skarbu Państwa Zakładów pracy Pozostałych podmiotów Wspólną 5 6 Mieszkania Ludność w w tym mieszkaniach ogółem zamieszkane stale 2261 2108 826 5 5 0 65 3 102 2066 1915 1027 86 12 6 250 3 724 7410 6819 995 84 12 4 241 3 576 źródło informacji – Wydział Geodezji Starostwa Powiatowego w Bolesławcu. dane wg stanu na dzień 31.12.2005 źródło informacji – Narodowy Spis Powszechny 2002 Strona 26 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 3881 282 32 10 751 4 1859 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO Budynki mieszkalno-inwentarskie i mieszkalno-gospodarskie Budynki pozostałe i o nie ustalonej formie własności 125 7 GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 145 8 144 7 564 27 Analiza danych w rocznikach statystycznych za kolejne lata ujawnia znaczący wzrost liczby mieszkań. Z danych statystycznych z 2004 roku wynika, że gmina posiada 2346 mieszkań, co oznacza - w porównaniu z danymi NSP - ich wzrost o 85, przy równoczesnym wzroście ogólnej powierzchni mieszkań do wielkości 186 491 m2 (w 2002 – 176 879m2). W latach 2003-2004 na terenie gminy oddano do użytku łącznie 36 budynków mieszkalnych jednorodzinnych, a w roku 2005 – kolejnych 9. Poprzez adaptację budynku gospodarczego wybudowane zostały również 3 mieszkania socjalne o łącznej powierzchni 132 m2 ze środków budżetu gminy. Taka informacja świadczy dość pozytywnie o skali ruchu budowlanym na terenie gminy. 2.3. Infrastruktura techniczna Gdy w 1990 roku gmina otrzymała dzięki zmianie przepisów ważne dla jej funkcjonowania atrybuty władzy tj. samodzielność, samorządność i samofinansowanie, stanęła przed bardzo trudnym do rozwiązania zadaniem. W rok 1990 gmina weszła z infrastrukturą, na którą składały się: sieć kanalizacyjna o długości 2,1 km, sieć gazowa o długości 1,9 km, sieć wodociągowa o długości 60,4 km. 149 abonentów telekomunikacji, w tym 10 abonentów prywatnych, 24,5 km dróg o nawierzchni utwardzonej, z czego 0,15 km stanowiły drogi gminne. Nienajgorsza, poza Wartą Bolesławiecką, jednak wymagająca wielu prac remontowych, była baza oświatowa. Najlepszy gminie był stan sieci wodociągowej. Tylko dwie wsie w gminie nie były zwodociągowane i to one stały się miejscem pierwszych większych z naszych zadań inwestycyjnych. Już w 1992 roku gmina wybudowała w Szczytnicy i Wartowicach wodociągi, stając się pierwszą w województwie legnickim w pełni zwodociągowaną gminą. Z tego sukcesu mieszkańcy korzystali nieprzerwanie do 2002 roku, kiedy na skutek katastrofy geologicznej której Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 27 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA przyczyną był ruch górotworu, na terenie kopalni w Iwinach doszło do zanieczyszczenia ujęcia wody pitnej. Od tego momentu podawana woda straciła parametry wody pitnej. Jednym z jej licznych mankamentów były uciążliwości natury technicznej oraz smakowej: mętność i barwa o zabarwieniu miedzianym. Z tych głównie względów wymiana sieci wodociągowej stała się koniecznością. Wielokrotne czyszczenie wodociągów nie poprawiło czystości wody podawanej starym wodociągiem. Po wynegocjowaniu środków na wymianę starych żeliwnych rur Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej w Lubkowie systematycznie wymienia rury na PCV i dokonuje równoczesnego opomiarowania wsi. W chwili obecnej gmina posiada 104,6 km sieci wodociągowej z przyłączami. Do roku 2006 roku gmina zdołała wymienić 85 km istniejących wodociągów wraz z przyłączami co stanowi ponad 80% ogólnej długości sieci i przyłączy wodociągowych TABELA VII. STAN SIECI WODOCIĄGOWEJ NA TERENIE GMINY istniejący wodociąg sieciowy ilość Długość Długość przyłączy bez przyłączy przyłączy (w km) (w km) 125 11,0 4,9 58 6,3 0,7 151 12,9 3,6 108 10,9 3,3 lp. nazwa wsi 1. 2. 3. 4. Warta Bolesławiecka Wartowice Tomaszów Bolesławiecki Szczytnica 1 2 3 4 5 5. 6. 7. 8. 9. 10 Wilczy Las Lubków Iwiny Raciborowice Dolne Raciborowice Górne Jurków RAZEM 25 68 144 115 169 60 1 023 0,6 5,3 4,7 8,1 15,0 2,8 77,6 1,2 2,0 2,3 1,4 6,9 0,9 27,2 Decyzja w sprawie stelefonizowania gminy zapadła w 1992 roku. Realizacja zamierzenia odbyła się poprzez Społeczny Komitet Telefonizacji Gminy. Do końca 1993 roku gmina wykonała aktualizację podkładów geodezyjnych i dokumentację techniczną oraz uzyskała pozwolenia na budowę. W latach 1994-1995 wybudowana została sieć dla 600 nowych numerów telefonicznych, jednak gdy inwestycja była na ukończeniu, powstała nowa grupa chętnych na telefony. Kolejny Społeczny Komitet Telefonizacji zainicjował ponowienie inwestycji w 1997 roku. Te działania przyczyniły się do uzyskania kolejnych nowych 800 numerów telefonicznych. Obecnie Gmina wykorzystuje około 1670 numerów telefonicznych. W realizacji zadania pomógł udział gminy w pilotażowym programie zwalczania bezrobocia strukturalnego. Strona 28 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA TABELA TABELA VIII. STAN TELEFONIZACJI GMINY lp. lokalizacja istniejącej centrali telefonicznej 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10 Warta Bolesławiecka wsie podłączone do centrali telefonicznej (wymienić nazwy wsi) istniejąca liczba numerów telefonicznych)7 Warta Bolesławiecka Wartowice Tomaszów Bolesławiecki Szczytnica Wilczy Las Lubków Iwiny Raciborowice Dolne Raciborowice Górne Jurków 207 59 399 83 27 82 313 454 46 W przededniu wejścia Polski do Unii Europejskiej gmina zakończyła kanalizowanie swoich wszystkich miejscowości – tym samym zakończyła najtrudniejszą i najkosztowniejszą inwestycję w dziedzinie ochrony środowiska. Kanalizacją nie został objęty tylko tzw. przysiółek z dwoma budynkami mieszkalnymi oraz Gospodarstwo Rolne w Lubkowie, dla których - z powodu odległości od wsi o około 1,5 km. – koszt podłączenia do sieci wykonywanej dla wsi Lubków był zbyt wysoki. Wykonanie przyłącza do tych posesji nie miało więc uzasadnienia ekonomicznego. Wszystkie inne gospodarstwa domowe w gminie mają sieć kanalizacyjną i są podłączone do dwóch oczyszczalni ścieków. Koncepcja skanalizowania Gminy powstała w 1992 roku. Jako najwłaściwszy przyjęto kierunek rozpoczęcia inwestycji w górnych biegach rzek przebiegających przez gminę. Ustalone zostały 4 etapy realizacji zadania: I. II. III. IV. Kanalizowanie wsi Raciborowice wraz z oczyszczalnią ścieków w Iwinach; Kanalizowanie wsi Tomaszów Bolesławiecki wraz z oczyszczalnią ścieków w Tomaszowie Bol.; Kanalizowanie wsi Warta Bol., Lubków i Iwiny; Kanalizowanie pozostałych miejscowości tj. Szczytnica – Wilczy Las – Jurków – Wartowice. Zadanie kanalizowania Raciborowic Dolnych i Górnych rozpoczęte zostało w 1993, a zakończone w 1994 roku. Połączenie budowy kanalizacji z budową oczyszczalni, która została rozpoczęta w dniu 9 listopada 1994 roku spowodowało przesunięcie się terminu zakończenia budowy sieci kanalizacji w czasie. Oba zadania zostały zakończone 30 listopada 1995 roku. 7 dane szacunkowe ustalone na podstawie rzeczywistych liczb z 1999 roku. Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 29 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Ważnym elementem dla przebiegu obu inwestycji, byli wykonawcy zadań, a więc Firma „BUDEX” z Legnicy – wykonawca sieci kanalizacji ściekowej i „ENERGOPOL 7” z Poznania – wykonawca oczyszczalni ścieków, którzy z dużą starannością i szybko zrealizowali te bardzo trudne zadania. Wykonane zostało 24,1 km sieci kanalizacyjnej od Ø 90 do Ø 300 za kwotę 2.350.917,- złotych, na którą to kwotę składały się pozyskane z WFOŚiGW w Legnicy środki w kwocie 1.000.000,- złotych i 142.200,złotych z budżetu Wojewody Legnickiego. Średni koszt wykonania 1 km sieci w tym etapie wyniósł 97,5 tys. zł. Drugi etap kanalizacji rozpoczął się od budowy sieci kanalizacyjnej w Tomaszowie Bol. i wykonania 26,3 km sieci od Ø 90 do Ø 300 i 13 przepompowni ścieków na kwotę 5.345.178,- złotych w tym: 3.000.000,- zł. z WFOŚ i 613.789.- zł. z budżetu wojewódzkiego . Zadanie etapu II realizowane było od 1998 do 2000 roku, a koszt wykonania 1 km kanalizacji zamknął się kwotą 171 tys. złotych. Podobnie jak w Raciborowicach, na rok przed zakończeniem budowy sieci kanalizacyjnej, „HYDROBUDOWA” Wrocław 3 rozpoczęła budowę oczyszczalni ścieków o przepustowości 1050 m /dobę za kwotę 4.429.993,- złotych – zadanie zakończone zostało dopiero 31 maja 2001 roku Trzeci etap kanalizowania Gminy rozpoczęła w 1999 roku Firma „INSTALBUD” z Legnicy, która wykonała w Warcie Bolesławieckiej około 19 km sieci od Ø 90 do Ø 300 wraz z sześcioma przepompowniami ścieków za kwotę 4.771.953,- złotych, w tym 2.080 tys. zł. pozyskane z WFOŚ. W tym etapie koszt 1 km sieci wyniósł 230 tys. zł. Również w ramach III etapu w okresie od 30.11.2001 do 30.11.2002 r. realizowana była sieć kanalizacyjną w Lubkowie i Iwinach, której wykonawca - Firma „INS-BUD” z Lubina niemal pod koniec realizacji zadania ogłosiła upadłość. Do momentu ogłoszenia upadłości Firma wykonała 17.092 km sieci i 4 przepompownie. Zadanie zakończyła już Firma „INSTALBUD” z Legnicy wykonując 12,5km sieci na osiedlach w Iwinach i kończąc prace we wsi Iwiny. Koszt całego zadania to kwota 5.386.787,złotych z czego gmina pozyskała 2.851.320,- złotych, co stanowiło 54% kosztów zadania. Wykonanie 1 km sieci w tym etapie wyniosło 169 tys. zł. Ostatni etap kanalizowania rozpoczęty został jeszcze w trzeciej kadencji samorządu i praktycznie zaledwie w ciągu 1,5 roku zakończony oddaniem ostatnich odcinków sieci kanalizacji ściekowej w gminie Warta Bolesławiecka. Od sierpnia 2002 roku do czerwca 2003 roku Firma „EKOMEL” z Jeleniej Góry za kwotę 1.754.928,- złotych wybudowała około 17,5 km sieci kanalizacyjnej oraz 6 przepompowni we wsiach Wilczy Las i Szczytnica. Na to zadanie gmina pozyskała dodatkowe środki w kwocie 758 tys. zł., a koszt wykonania 1 km sieci od Ø 90 do Ø 250 był najniższy z dotychczasowych i wyniósł 81 tys. zł. W ciągu 3,5 miesiąca zrealizowane zostało zadanie w Jurkowie. Konsorcjum „MELIOBUD-WODBUD” z Nowogrodźca wykonało około 8 km sieci i 1 przepompownię za kwotę 770 tys. zł. Na realizację zadania pozyskane zostały dodatkowe środki z WFOŚiGW w kwocie 374 tys. zł., a koszt wykonania 1 km sieci wyniósł 99 tys. zł. Ostatnią kanalizowaną miejscowością w Gminie Warta Bolesławiecka były Wartowice, w których prace zostały zakończone w dniu 30 marca 2004 roku. We wsi zbudowanych zostało 9 km sieci kanalizacji ściekowej oraz 2 przepompownie za kwotę 1.035.990,- Strona 30 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA złotych, a wykonawcą była Firma „INSTALBUD” z Legnicy. Realizację zadania wspomogły środki z WFOŚiGW z Legnicy w kwocie 446 tys. zł. TABELA IX. STAN ISTNIEJĄCEJ SIECI KANALZIACJI ŚCIEKOWEJ Z PRZYŁĄCZAMI lp. nazwa wsi 1. Warta Bolesławiecka Wartowice Tomaszów Bolesławiecki Szczytnica Wilczy Las Lubków Iwiny-wieś i osiedla I i II Raciborowice Dolne Raciborowice Górne Jurków 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10 RAZEM: istniejąca sieć kanalizacyjna w 2005 roku ilość Długość w km (bez Długość Planowana budowa przyłączy przyłączy) przyłączy w km. w 2006 183 18,8 4,4 73 249 8,0 22,6 1,8 4,5 3,2 159 30 78 113 15,1 4,6 11,9 17,6 0,8 0,2 0,4 0,9 - 109 8,9 2,0 - 164 10,0 3,5 - 69 6,8 1,0 - 1 227 124,3 19,5 3,2 Przez 10 lat prowadzenia inwestycji na budowę sieci z kanalizacji ściekowej gmina przeznaczyła łącznie 26.898.237,- złotych, na którą składały się środki w wysokości 12.298.000,- złotych pozyskane z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Legnicy i w wysokości 1.503.362,- złotych z budżetu wojewodów (legnickiego, a potem dolnośląskiego). Te środki pozwoliły na wykonanie 143,8 km sieci kanalizacyjnej, 32 przepompowni i dwóch oczyszczalni ścieków. W 2006 roku planowana jest budowa sieci równoległej (wspomagającej istniejącą sieć kanalizacyjną ) w Tomaszowie Bol. o długości 3,2 km. Obecnie 69,8% mieszkańców naszej gminy ma możliwość podłączenia się do sieci gazowej – na co pozwala 497 przyłączy do gazu ziemnego w Iwinach i Raciborowicach Dolnych i Górnych i Tomaszowie Bolesławieckim. W roku 2001 oddaliśmy do użytku sieć gazową dla mieszkańców Tomaszowa Bolesławieckiego o długości ponad 20,6 km. i liczbie 207 przyłączy. TABELA X. SIEĆ GAZOWA W GMINIE Z LICZBĄ PRZYŁĄCZY lp. nazwa wsi istniejąca sieć gazowa brak sieci gazowej planowana budowa sieci gazowej do 2006 roku Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 31 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO ilość przyłączy 1. 2. 3. 4. 5. 6. Warta Bolesławiecka Tomaszów Bolesławiecki Iwiny Raciborowice Dolne Raciborowice Górne 207 145 145 Wartowice, Lubków, Jurków, Szczytnica, Wilczy Las GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA długość (km) 20,6 16,7 19,3 - ilość przyłączy 180 - - brak sieci - długość (km) 16,5 - Nie będzie realizowana planowana wcześniej sieć gazowa dla Warty Bolesławieckiej. Niestety – pomimo deklaracji mieszkańców wsi, w których wykonana została inwestycja, odbiór gazu na cele grzewcze jest zbyt niski. TABELA XI. Oczyszczalnie ścieków w gminie Warta Bolesławiecka lp. 1. 2. Lokalizacja oczyszczalni ścieków wsie obecnie podłączone do oczyszczalni moc przerobowa wsie podłączone wykorzyst rezerwa a (m3/%) na (m3) Raciborowice Dolne Raciborowice Górne, Raciborowice Dolne, Sędzimirów gm.Pielgrzymka Jurków Tomaszów Bol. Tomaszów Bol. wieś i osiedle Warta Bolesławiecka LSSE „KRZYWA” – osiedla i tereny przemysłowe Szczytnica Wilczy Las Wartowice Iwiny – wieś Iwiny osiedle I i II, 541 704 180/ 75% 347/ 67% Na terenie gminy działają dwie oczyszczalnie ścieków: mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków w Raciborowicach Dolnych o przepustowości 721 m3/d. mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków w Tomaszowie Bolesławieckim o przepustowości 1051 m3/d. Wszystkie ścieki wymagające oczyszczenia (ogółem 236,1 tys. m3 z czego 195,0 tys. m3 pochodzi z gospodarstw domowych) z terenu gminy, zostały w 100% oczyszczone w obu oczyszczalniach. Należy podkreślić, iż niewiele gmin wiejskich w Polsce , może pochwalić się takimi osiągnięciami w dziedzinie gospodarki ściekowej. W powiecie bolesławieckim oczyszczalnie ścieków obsługują 66,1% ludności, a w województwie – 73,1% ludności. TABELA XII. Oczyszczanie ścieków w powiecie bolesławieckim i woj. dolnośląskim w 2004 r.)8 8 Dane z Gminnego Planu Gospodarki Odpadami Strona 32 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Oczyszczane REGION Wymagające oczyszcza-nia Razem Z podwyższo nym Mechaniczn Chemicznie Biologicznie ie usuwanie m biogenów Nieoczyszczane w dam3 Województwo Dolnośląskie 180514 173408 27316 29814 63015 53263 7106 Powiat Bolesławiecki 7229 7055 3962 - 660 2433 174 Gmina Warta Bolesławiecka 2004 r. 236,1 236,1 236,1 - 236,1 - - Sytuacja w oczyszczaniu ścieków na terenie województwa dolnośląskiego jest ogólnie dobra, a do rzek trafia 2,4% w powiecie i 3,9% w województwie nieoczyszczonych ścieków z istniejących oczyszczalni. Najważniejszymi źródłami powstawania odpadów komunalnych w gminie są przede wszystkim gospodarstwa domowe generujące odpady komunalne oraz obiekty infrastruktury takie jak: handel, usługi i rzemiosło, szkolnictwo. Odpady podobne do komunalnych generują także zakłady produkcyjne podczas swojej działalności. Odpady przemysłowe niebezpieczne i inne niż niebezpieczne wytwarzają zakłady przemysłowe, ale także tego rodzaju odpady występują w strumieniu odpadów komunalnych. W obrębie tych dwóch największych grup wyróżniono następujące strumienie odpadów: odpady organiczne (domowe odpady organiczne pochodzenia roślinnego i pochodzenia zwierzęcego ulegające biodegradacji oraz odpady pochodzące z pielęgnacji ogródków przydomowych, kwiatów domowych, balkonowych ulegające biodegradacji), odpady zielone (odpady z ogrodów i parków, targowisk, z pielęgnacji zieleńców miejskich, z pielęgnacji cmentarzy - ulegające biodegradacji), papier i karton (opakowania z papieru i tektury, opakowania wielomateriałowe na bazie papieru, papier i tektura - nieopakowaniowe), tworzywa sztuczne (opakowania z tworzyw sztucznych, tworzywa sztuczne nieopakowaniowe), tekstylia, szkło (opakowania ze szkła, szkło - nieopakowaniowe), metale (opakowania z blachy stalowej, opakowania z aluminium, pozostałe odpady metalowe), odpady mineralne - odpady z czyszczenia ulic i placów: gleba, ziemia, kamienie itp., drobna frakcja popiołowa - odpady ze spalania paliw stałych w piecach domowych (głównie węgla), z uwagi na udział w składzie odpadów Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 33 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA komunalnych popiołu wyodrębniono tę frakcję jako nieprzydatną do odzysku i unieszkodliwiania innymi metodami poza składowaniem, odpady wielkogabarytowe, odpady budowlane - odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych - w części wchodzącej w strumień odpadów komunalnych, odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie domowych odpadów komunalnych. W poniższej tabeli przedstawiono dane z powiatu bolesławieckiego, w zakresie ilości wytworzonych odpadów komunalnych – przeniesione z powiatowego planu gospodarki odpadami. TABELA XIII. Ilość zebranych odpadów komunalnych w powiecie bolesławieckim [Mg]. Gmina Bolesławiec ( gm. miejska) Bolesławiec ( gm. wiejska) Nowogrodziec Osiecznica Gromadka Warta Bolesławiecka Razem 2001 15606 2128 1290 545 1326 760 20367 2002 15457 2108 1335 468 1404 730 20167 2003 15489 2112 1462 468 1430 970 21931 Działalnością związaną z odbiorem, transportem, odzyskiem oraz unieszkodliwianiem odpadów w gminie Warta Bolesławiecka zajmuje się Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej w Warcie Bolesławieckiej z/s w Lubkowie. Odbioru i wywozu odpadów z gospodarstw domowych dokonuje się raz w tygodniu z pojemników 110, 660, 1100 dm3 lub raz na dwa tygodnie z pojemników o pojemności 240 dm3. Prowadzona już od kilku lat systematyczna praca na rzecz zorganizowanej zbiórki odpadów sprawiła, że corocznie zakład odbiera więcej odpadów – w roku 2004 zebrano ich prawie 1400 m3 , a w 2005 roku – 2.160 m3, z których 390 m3 stanowią odpady z działalności handlowej i usługowej. System gospodarki odpadami, który w gminie działa już od 1996 roku, wymaga jedynie modyfikacji w zakresie selektywnej zbiórki odpadów, wydzielenia odpadów niebezpiecznych i problematycznych, odpadów wielkogabarytowych oraz odpowiedniego doposażenia zakładu w instrumenty pozwalające na zminimalizowanie negatywnego wpływu na środowisko i jego otoczenie. Wszystkie zebrane odpady są składowane są na trzech wysypiskach odpadów, których aktualny stan przedstawia poniższa tabela. TABELA XIV. Strona 34 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Stan istniejących wysypisk śmieci na terenie gminy Warta Bolesławiecka Lp. 1. 2. 3. lokalizacja wysypiska śmieci Warta Bolesławiecka Tomaszów Bolesławiecki Raciborowice Dolne obsługiwane wsie (podać nazwy wsi) Wartowice, Warta Bolesławiecka Iwiny, Lubków Tomaszów Bolesławiecki Szczytnica Wilczy Las Raciborowice Dolne Raciborowice Górne Jurków pojemność planowana wysypiska (m3) pow. wysypiska (ha) stopień wypełnienia /wykorzystaniaw ysypiska (w %) Okres eksploatacji 16 049 0,76 15 2005 11 440 0,50 10 2009 12 320 1,36 8 2018 Na wysypisku odpadów w Warcie Bolesławieckiej – począwszy od 2006 roku – nie będą składowane odpady komunalne. Wysypisko będzie zabezpieczane i przygotowywane do rekultywacji. Ostateczne zamknięcie obiektu nastąpi w latach 2008 – 2010. Warto zaznaczyć, że zorganizowany odbiór odpadów w niewielkim zakresie – w porównaniu z innymi gminami powiatu bolesławieckiego - obciąża mieszkańców gminy. Opłata w gminie Warta Bolesławiecka, jest najniższa w powiecie i wynosi 22,80 zł; w cenie uwzględnione są wszystkie koszty związane z odbiorem, transportem oraz utylizacją odpadów. Mieszkaniec gminy jest obciążany jednak znacznie niższą stawką, która w 2006 roku wynosi 13 zł. W pozostałych gminach opłaty są zbliżone do średniego poziomu opłat w Polsce – szczegóły w poniżej przedstawionym wykresie. WYKRES 1. Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 35 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA KOSZTY OPŁAT ZA ODBIÓR ODPADÓW W GMINACH POWIATU BOLESŁAWIECKIEGO w zł. 89,10 90,00 80,00 70,00 48,00 60,00 50,00 40,71 39,75 40,00 41,04 22,80 30,00 Gromadka Bolesławiec miasto Nowogrodziec Bolesławiec Osiecznica Warta Bolesławiecka 20,00 10,00 0,00 Obecnie w gminie segregacja odpadów prowadzona jest na minimalną skalę. Problem potrzeby prowadzenia restrykcyjnej polityki w zakresie gospodarki odpadami został poruszony w „Strategii rozwoju Gminy Warta Bolesławiecka do 2008 roku” przyjętej uchwałą Nr XV/71/04 Rady Gminy w Warcie Bolesławieckiej z dnia 24 lutego 2004 roku, jako : „Zadanie 5/3 : Wprowadzenie wobec mieszkańców Gminy bardziej restrykcyjnej polityki związanej z gospodarką odpadami, poprzez kontrolę umów na odbiór odpadów i systematyczną likwidacje „dzikich” wysypisk odpadów”. W „Planie gospodarki odpadami w gminie Warta Bolesławiecka” przyjętym w 2005 roku przyjęto ustalenia dotyczące zorganizowania systemu zbierania odpadów wysegregowanych. Do zbiórki odpadów w zabudowie wielorodzinnej przyjęto „system na donoszenie” do pojemników 1100 dm3 i 240 dm3, a w zabudowie jednorodzinnej „u źródła” w pojemnikach 110 dm3. Do selektywnej zbiórki odpadów zakupione zostaną: pojemniki w kolorze niebieskim – do zbiórki papieru, pojemniki w kolorze zielonym – do zbiórki szkła, pojemniki w kolorze żółtym – do zbiórki tworzyw sztucznych. W roku 2006 na zakup ww. pojemników gmina w swoim budżecie zabezpieczyła środki w kwocie 113.000,- złotych. Ogólna ilość dróg w gminie wynosi – 519,50 km, w tym: prawie 120 km dróg o nawierzchni asfaltowej (wg poniższej tabeli); pozostałe to drogi śródpolne, zaliczone do dróg gminnych – w tym 90 km o nawierzchni ulepszonej. TABELA XV. Strona 36 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Stan istniejącej sieci dróg w gminie Warta Bolesławiecka RODZAJ DRÓG OZNACZENIE krajowe nr 4 A4 wojewódzkie nr 363 powiatowe 20592 20515 20519 20582 gminne TRASA PRZEBIEGU PRZEBIEGU Bolesławiec Krzywa Golnica - Krzywa Bolesławiec – Złotoryja Warta Bol. – Tomaszów Bol. Krzywa - Iwiny Ustronie - Iwiny Raciborowice Grodziec teren gminy DŁUGOŚĆ RODZAJ NAWIE ODCINKA w mb. RZCHNI na terenie Gminy 8.270 bitumiczna III klasa 7.930 betonowa II klasa – w trakcie przebudowy 9.379 bitumiczna III klasa 3.460 klasa V 11.310 5.559 4.650 klasa V klasa V klasa V 71.000 mineralno – bitumiczna Inwestycje drogowej prowadzone są od początków samorządności i należą do najlepiej odbieranych przez społeczeństwo gminy inwestycji infrastrukturalnych. Pomimo stałych nakładów środków na ten cel, oczekiwania społeczne nadal nie maleją W okresie od 1990 roku gmina wybudowała: w latach 1990-1994 - łącznie 29 km dróg (i placów), w latach 1995-1998 - 27,4 km dróg (i placów), w latach 1999-2002– łącznie 14 km dróg (i placów) gminnych oraz 1 km drogi powiatowej do oczyszczalni ścieków w Tomaszowie Bol. w latach 2003-2005 - łącznie 14 km dróg (i placów) gminnych. W 2006 roku gmina planuje wykonanie niewielkich odcinków dróg o łącznej długości 3,5km na terenie niemal wszystkich miejscowości. Wartość tych prac oszacowany został wstępnie na 460 tys. zł. Równocześnie gmina – dążąc do ogólnej poprawy jakości dróg na swoim terenie zaczęła wspierać finansowo remonty dróg powiatowych i wojewódzkich partycypując w znacznym zakresie finansowo w realizacji zadań. Dzięki temu wykonano: w 2004 – remont drogi nr 2291D na odcinku 3.3 km Łaziska-Wartowice-Warta Bolesławiecka, w 2005 - remont chodnika w m.Warta Bolesławiecka w ciągu drogi wojewódzkiej nr 363 i odnowę nawierzchni drogi powiatowej nr 2286 D na odcinku Tomaszów Bolesławiecki – Szczytnica o długości 1,7 km; Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 37 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA W 2006 roku zabezpieczono w budżecie gminy środki na wykonanie: przebudowy drogi powiatowej nr 2276D Tomaszów Bolesławiecki – Warta Bolesławiecka o długości 3,2 km; odnowy nawierzchni drogi powiatowej nr 2277 D na odcinku Lubków – Iwiny o długości 2,6 km; odnowy nawierzchni drogi nr 2278 D Iwiny – Raciborowice (do granicy powiatu) na długości 2,9 km; budowy chodnika wraz z odwodnieniem w m.Warta Bolesławiecka w ciągu drogi wojewódzkiej nr 363 – Etap II; odnowa nawierzchni drogi wojewódzkiej nr 363 na odcinku Warta Bolesławiecka – Bolesławiec o długości 1,1 km. Wartość dofinansowania, na powyższe zadania, z budżetu gminy wyniesie 2,0 mln. zł. Podsumowując - poziom infrastruktury technicznej na terenie gminy Warta Bolesławiecka należy ocenić jako wysoki, a osiągnięcia samorządu lat 1990-2005 ogromne, co jest widoczne w poniższych zestawieniach. TABELA XVI. Liczba użytkowników i dynamika przyłączeń w gminie Warta Bolesławiecka Sieć: Wodociągowa Kanalizacyjna Drogowa (zarejestrowane pojazdy) Gazowa Elektryczna Telefoniczna stacjonarna Liczba użytkowników na koniec 1990 r.: 6615 15 brak danych Liczba użytkowników na koniec 2004 r.: 7 656 7 956 2 500 49 2 873 153 555 2 986 1 670 TABELA XVII. Długość sieci infrastruktury technicznej w gminie Warta Bolesławiecka Sieć: Długość w 1990 r. w km. Długość sieci w 2004 r. w km: Wodociągowa Kanalizacyjna Drogowa 63,4 2,1 77,6 a) 143,8a) Gazowa Elektryczna Telefoniczna a) gminne – 28 km gminne dojazdowe do gruntów rolnych i leśnych 447 km powiatowe – 43 km wojewódzkie – 9,4 km krajowe – 14,2 w tym autostrada A4 – 6 km. 43,853 km 252,7 brak danych 1,9 226,9 brak danych długość na koniec 2005 roku Strona 38 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Gmina w 2006 rok wchodzi z bogatą bazą własnych – nowych, zmodernizowanych lub pozostających w trakcie kapitalnych remontów – obiektów oświatowych, kulturalnych i sportowych. Obiekty oświaty gminnej tworzą: Szkoła Podstawowa im. Henryka Sienkiewicza w Raciborowicach – mieści się w budynku z salą gimnastyczną wybudowanym w 1970 r. w ramach akcji 1000 szkół na tysiąclecie Polski; Zespół Szkolno-Przedszkolny w Iwinach, który tworzy Szkoła Podstawowa im. Pionierów Polskiej Miedzi w Iwinach – mieszcząca się w budynku wybudowanym w latach 50-tych z oddaną w 1996 roku salą gimnastyczną i zmodernizowaną kotłownią oraz Przedszkole Gminne w Iwinach działające w budynku wolnostojącym wybudowanym w latach 50-tych Szkoła Podstawowa im. W.S.Reymonta w Warcie Bolesławieckiej oddana do użytku w marcu 1994 roku wraz z salą gimnastyczną i ekologiczną kotłownią Szkoła Podstawowa im. II Armii Wojska Polskiego w Tomaszowie Bolesławieckim przeniesiona w 1986 roku do zaadoptowanego na cele placówki obiektu poklasztornego; Szkoła Podstawowa w Szczytnicy - niepubliczna – prowadzona przez Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Szczytnica i Okolice począwszy od roku szkolnego 2001/2002 szkoły ponadpodstawowe – Gimnazjum im. Jana Pawła II w Iwinach, które powstało po adaptacji pomieszczeń po Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Iwinach. Wszystkie sale przekazane na Gimnazjum zostały odnowione, wymieniono instalację elektryczną i oświetlenie. Zakupiono do klas nowy sprzęt i inne wyposażenie. Placówka zajmuje parter i I piętro budynku. W tej bogatej bazie oświatowej w 2005 roku naukę podjęło 997 uczniów szkół podstawowych, w tym 91 uczniów klas zerowych oraz 365 uczniów gimnazjum. Dla porównania – w roku 2000 naukę w szkołach gminnych rozpoczęło 1104 uczniów tj. 691 uczniów szkół podstawowych, 319 uczniów gimnazjalnych i 94 uczniów klas zerowych. W porównaniu z tymi danymi, notujemy spadek ogólnej liczby uczniów o niepełne 10%, TABELA XVIII. Uczniowie szkół podstawowych z klasami zerowymi w liczbach i procentach klasy II-VI WYSZCZEGÓLNIENIE SP Warta Bol. SP Iwiny SP Tomaszów Bol. SP Raciborowice Dolne PSP Szczytnica klasy „O” liczba uczniów ogółem (O(O-VI) liczba % liczba % liczba % 85 138 141 182 86 77 120 118 155 71 14,2 22,2 21,8 28,7 13,1 8 18 23 27 15 8,8 19,8 25,2 29,7 16,5 Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 39 13,5 21,8 22,3 28,8 13,6 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA WYKRES 2. UCZNIOWIE SZKÓŁ PODSTAWOWYCH (z kl. "O") W ROKU SZKOLNYM 2005/2006 200 182 160 SP Warta Bol. 138 120 141 SP Iwiny SP Tomaszów Bol. 80 86 85 SP Raciborowice D. PSP Szczytnica 40 0 Z przedstawionych powyżej danych wynika, że najliczniejszą placówką nauczania podstawowego w gminie jest nadal Szkoła Podstawowa w Raciborowicach Dolnych, w której z nauczania korzysta 28,8% dzieci i młodzieży w klasach 0-VI. Nie uległa likwidacji – a takie były plany określone w Programie Rozwoju Oświaty do 2007 roku – dawna Filia Szkoły Podstawowej w Tomaszowie Bol. z/s w Szczytnicy. Placówkę prowadzi obecnie Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Szczytnica i Okolice, które począwszy od roku szkolnego 2003/2004 prowadzi już nauczanie w klasach I-VI z liczbą dzieci przewyższającą (o 1 dziecko) już liczbę dzieci uczących się w Szkole Podstawowej w Warcie Bolesławieckiej, w której z uwagi na bardzo niską liczbę dzieci w klasie „O” i pierwszej – prowadzi się nauczanie w klasie łączonej. Stowarzyszenie przejęło również – od 2003 roku – nauczanie w klasie zerowej. Liczba uczniów gimnazjum utrzymuje się na uzyskanym w roku szkolnym 2002/2003 poziomie - z tendencją spadkową - i wynosi obecnie 365 uczniów. W gminie nauczanie prowadzone jest obecnie w 31 oddziałach szkolnych oraz 4 oddziałach przedszkolnych. Najwyższą liczbę oddziałów szkolnych nadal utrzymuje Szkoła Podstawowa w Raciborowicach (8 oddziałów), najniższą – Szkoła Podstawowa w Warcie Bolesławieckiej, która nauczanie prowadzi obecnie w 6 oddziałach. Szczegóły zawiera poniższa tabela. Strona 40 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA TABELA XIX. Liczba oddziałów szkolnych w placówkach szkolnictwa podstawowego w gminie w roku szkolnym 2005/2006 9 WYSZCZEGÓLNIENIE SP Warta Bol. SP Iwiny SP Tomaszów Bol. SP Raciborowice Dolne SP Szczytnica KLASY II-VI a) 6 6 6 7 6 KLASY „O” 1 1 1 1 RAZEM 6 7 7 8 7 a) klasa łączona O+1 W roku szkolnym 2005/2006 dla uczniów Gimnazjum utworzono 15 oddziałów, w tym (w każdym z roczników) po jednym oddziale klasy specjalnej dla uczniów z Ośrodka Szkolno-wychowawczego w Iwinach. TABELA XX. Uczniowie Gimnazjum w Iwinach w latach 20002000-2005 ROK SZKOLNY ABSOLWENCIa) 2000/2001 2001/2002 2002/2003 2003/2004 2004/2005 128 122 118 124 108 a) absolwenci UCZNIOWIE KLAS I-III 438 415 379 364 366 w tym: UCZNIOWIE Z OŚRODKA 33 33 33 33 33 z pięciu szkół z terenu gminy Kadrę pedagogiczną zatrudnioną w szkołach działających na terenie gminy Warta Bolesławiecka w roku szkolnym 2005/2006 w ogromnym, bo wynoszącym 64% stanowią nauczyciele mianowani (zatrudnieni w pełnym i niepełnym wymiarze zajęć), a następną – nauczyciele dyplomowani, stanowiący 18,4% ogółu pedagogów zatrudnionych w gminie. To świadczy o wysokim poziomie przygotowania tej grupy zawodowej. Tym niemniej w szkoły podstawowe i gimnazjum mają problemy z zatrudnieniem nauczycieli do nauczania języków obcych – niestety ten problem pozostaje nierozwiązany od wielu już lat, ze szkodą dla naszych dzieci. 9 dane ze sprawozdania EN-3 opracowanego na dzień 10 września 2005 r. Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 41 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA TABELA XXI. Liczba stosunków pracy nauczycieli w roku szkolnym 2005/2006 w podziale na pełno i niepełnozatrudnionych liczba stosunków pracy nauczycieli wyszczególnienie ogółem bez stopnia stażysta kontraktowy mianowany dyplomowany zatrudnieni w pełnym wymiarze zajęć 72 1 2 5 48 16 zatrudnieni w niepełnym wymiarze zajęć 42 3 2 7 25 5 ogółem 114 4 4 12 73 21 WYKRES 3. Liczba stosunków pracy nauczycieli w roku szkolnym 2005/2006 80 70 60 50 40 30 20 10 0 zatrudnieni w niepełnym wymiarze zajęć y y an m ow dy pl o ow an wy m ian ra kto ko nt be z sto p ni a zatrudnieni w pełnym wymiarze zajęć Przedstawiona poniżej tabela ma za zadanie pokazanie czy, i w jakim zakresie w okresie minionych już pięciu lat zmieniły się podstawowe wskaźniki związane z realizacją procesu nauczania na terenie naszej gminy. Celem, jaki postawiła sobie gmina było zwiększenie liczby uczniów przypadających na jeden oddział przy równoczesnym zmniejszeniu liczby nauczycieli. Strona 42 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA TABELA XXII. Uczniowie, nauczyciele, oddziały – porównawczo w 2000 i 2005 roku WYSZCZEGÓLNIENIE /SP – klasy I-VI GIMNAZJUM – I-III/ ODDZIAŁY /liczba/ 2000 2005 UCZNIOWIE /liczba/ 2000 2005 NAUCZYCIELE /etaty/ 2000 2005 UCZNIOWIE /ODDZIAŁ 2000 2005 UCZNIOWIE /1 NAUCZYCIELA 2000 2005 7 8 8 11 6 6 6 7 125 164 172 211 77 120 118 155 10,2 11,5 18 19 10,16 11,29 10,68 12,34 17,8 20,5 21,5 19,2 12,83 20,0 19,67 22,14 12,2 14,3 9,5 11,1 7,58 10,63 11,05 12,56 SP Szczytnica GIMNAZJUM 2 13 6 15 19 319 71 365 2 30 3,02 28,97 9,5 24,5 11,83 24,4 9,5 10,6 23,51 12,63 RAZEM/ŚREDNIO 49 46 1 010 906 90,7 76,5 18,8 18,6 11,2 13,0 SP Warta Bol. SP Iwiny SP Tomaszów Bol. SP Dolne Raciborowice Cel pierwszy nie został osiągnięty, gdyż liczba uczniów utrzymuje się na zbliżonym do istniejącego w 2000 roku poziomie i wynosi 18.6 uczniów na oddział. Jednak równocześnie nastąpiły korzystne zmiany w liczbie etatów nauczycieli i liczby uczniów przypadających na jednego nauczyciela (patrz tabela XXII). Przy istniejącym równocześnie wysokim poziomie przygotowania zawodowego nauczycieli obserwowane zmiany powinny korzystnie wpływać na jakość nauczania. Obiekty do prowadzenia różnych form działalności kultury tworzą: Dom Kultury w Tomaszowie Bol. – oddany w 1992 r. Dom Kultury w Warcie Bol. – oddaną w 2002 r. Świetlicę Wiejską w Raciborowicach – oddaną w 2003 r. Świetlicę Wiejską w Szczytnicy – działającą od 1987 r. Świetlicę Wiejską w Jurkowie – oddaną w 1999 r. Świetlicę Wiejską w Lubkowie – oddaną w 2000 r. Świetlicę Wiejską w Wilczym Lesie – oddaną w 2004 r. Świetlicę Wiejską w Iwinach (park) – oddaną w 2004 r. Świetlicę Wiejską w Iwinach (osiedle) – oddaną po remoncie w 2004 r. Kino „KUJAWY” w Raciborowicach Dolnych działające od 1950 r. Gminne Centrum Kultury swoją strukturą organizacyjną objął działalność bibliotek publicznych, których księgozbiór liczy 49566 woluminów i które działają poprzez cztery placówki w Warcie Bol., Raciborowicach Dolnych, Tomaszowie Bol. i Iwinach. Najstarsza z placówek – w Warcie Bol. - działa od 1949 roku. Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 43 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Na bazę opieki zdrowotnej składają się obiekty: w Raciborowicach Górnych (budynek wolnostojący) - publiczny zakład podstawowej opieki zdrowotnej z dwoma filiami w Warcie Bolesławieckiej – zlokalizowanej w wydzielonej części budynku szkolnego, oddanej mieszkańcom w lutym 2006 i Iwinach – w części budynku zajmowanego przez przedszkole; Tomaszowie Bolesławieckim (parter w bloku mieszkalnym) – niepubliczny zakład opieki zdrowotnej - praktyka lekarza rodzinnego; W gminie działa 6 placówek aptecznych w Iwinach, Raciborowicach Dolnych (2) , Warcie Bolesławieckiej (2) i Tomaszowie Bolesławieckim; O środki sportowe i typu rekreacyjnego działają głównie przy szkołach i są to: sala gimnastyczna przy Szkole Podstawowej w Iwinach, sala gimnastyczna przy Szkole Podstawowej w Warcie Bolesławieckiej, sala gimnastyczna przy Szkole Podstawowej w Raciborowicach Dolnych, sala gimnastyczna przy Szkole Podstawowej w Tomaszowie Bol. , boiska sportowe w każdej - za wyjątkiem Wartowic – wsi, place zabaw dla dzieci. W 2006 roku zostanie opracowana dokumentacja budowy basenu krytego dla uczniów i mieszkańców gminy w Iwinach. Od kilku lat, z myślą o niepełnosprawnych mieszkańcach, gmina podejmuje działania likwidujące bariery, do których między innymi należą: budowa nowego wejścia do ośrodka zdrowia w Raciborowicach Górnych, eliminującego schody i strony zjazd, budowa podjazdu dla niepełnosprawnych w ośrodku zdrowia w Tomaszowie Bol. budowa świetlic wiejskich z wejściem na poziomie parteru, podjazdem w części obiektów oraz w każdym zapleczem socjalnym dla niepełnosprawnych. przebudowa wejścia do budynku Urzędu Gminy 2.4. Stan obiektów dziedzictwa kulturowego Do rejestru zabytków prowadzonego przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wpisanych jest 28 obiektów podlegających ochronie konserwatorskiej, 11 parków i cmentarzy, dwa zespoły obiektów, jeden obiekt archeologiczny i 40 stanowisk archeologicznych. Zasady i zakres ich ochrony określa plan zagospodarowania gminy, ustalając – jako najważniejsze - dwie strefy ochrony środowiska kulturowego. Strefa „B” ochrony konserwatorskiej ustanowiona została dla: Strona 44 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA założenia parkowo-folwarczno-pałacowego w Tomaszowie Bolesławieckim oraz historycznej zabudowy tej wsi; historycznego układu wsi wraz z założeniem parkowo-pałacowym w Warcie Bolesławieckiej; dla terenu zabytkowego cmentarza oraz założenia parkowo-pałacowego w Lubkowie. Dla zapewnienia ochrony tych obiektów zalecane jest m.in. zachowanie zasadniczych elementów historycznego rozplanowania, w tym przede wszystkim układu dróg, podziału działek i sposobu ich zagospodarowania, restaurację i modernizację techniczną obiektów z dostosowaniem współczesnej funkcji do wartości obiektów, dostosowanie nowej zabudowy do historycznej kompozycji przestrzennej w zakresie skali i formy bryły zabudowy, przy założeniu harmonijnego współistnienia elementów kompozycji historycznej i współczesnej. Dla zapewnienia spełnienia wymogów związanych z zapewnieniem ochrony konserwatorskiej wszelkie prace przy obiektach ujętych w wykazie muszą być uzgodnione z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Znacząca większość obiektów objętych ochroną konserwatorską jest w sposób znaczny zdewastowana i wymaga remontów zabezpieczających. Lepiej zachowane są obiekty wykorzystywane na cele mieszkalne, a najlepiej zachowane pozostają obiekty sakralne poza kościołem poewangelickim w Tomaszowie Bol. Jako kolejną plan wymienia strefę „OW” – obserwacji archeologicznej, która została ustanowiona dla stanowiska archeologicznego nr 188/arch/66 nr 22w (ruiny zamku) w obrębie Warty Bolesławieckiej. W tym przypadku wszelkie inwestycje w obrębie strefy powinny być uzgodnione z wojewódzkim konserwatorem zabytków. W konserwatorskim spisie dóbr kultury znajduje się 453 obiekty, głównie budynki mieszkalne, mieszkalno-gospodarcze oraz zagrody, które są zazwyczaj własnością prywatną i dla których prowadzenie prac remontowych będzie wymagało uzyskania pozwolenia od wojewódzkiego konserwatora zabytków, zaś rozbiórka, ze względu na znaczące walory architektoniczne lub historyczne może zostać uzależniona od wcześniejszego wykonania kart ewidencyjnych zabytków architektury i budownictwa. Obiekty są głównie własnością prywatną osób fizycznych lub wspólnot mieszkaniowych – w zależności od zamożności właścicieli w lepszym lub gorszym stanie; część – najczęściej budynków gospodarczych - nadająca się wyłącznie do rozbiórki. Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 45 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 3. SFERA GOSPODARCZA Gminę Warta Bolesławiecka do 1990 roku charakteryzowano jako teren przemysłowo – rolniczy. Postępujące w latach 1990-1995 załamanie gospodarcze w kraju i tym samym działalności dużych przedsiębiorstw spowodowało zmianę tego charakteru na rolniczo-przemysłowy; w chwili obecnej obserwujemy równoważenie się tych dziedzin działalności gospodarczej, a nawet powrót do przemysłowo-rolniczego charakteru gminy. Jest to głównie związane z restrukturyzacją Zakładów Górniczych „KONRAD” w Iwinach, na bazie których powstały Zakłady Gumowe w Iwinach, Kopalnia Gipsu i Anhydrytu „LUBICHÓW” w Lubkowie. Nie działa już Wytwórnia Wód Mineralnych „AQUAKONRAD” w Iwinach, która utraciła surowiec do produkcji - zasoby wody pitnej - po katastrofie jaka nastąpiła w 2002 roku spowodowanej ruchem górotworu. Są szanse na uruchomienie działalności Cementowni w Raciborowicach. Obecny właściciel – Firma HEIDELBERGCEMENT AG prowadząca już działalność w cementowni GÓRAŻDŻE w województwie opolskim nie wyklucza uruchomienia produkcji cementu na naszym tereniu, po zwyżce zapotrzebowania na ten surowiec. Działania władz gminnych są nadal skierowane na rozwój przedsiębiorczości, głównie z uwagi na konieczność stworzenia mieszkańcom Gminy odpowiedniego poziomu życia, co jest możliwe poprzez tworzenie stałych miejsc pracy. Uruchamianie rozwiązań instytucjonalnych i mechanizmów wspomagających przedsiębiorczość w Gminie, szczególnie w odniesieniu do już działających lokalnie, jak też nowotworzonych przedsiębiorstw i inicjatyw gospodarczych jest podstawowym działaniem tworzącym przyszłość gminy. Prowadzone i stale modelowane działania pomagające przedsiębiorcom osadzić swoją działalność na obszarze naszej Gminy, to głównie pomoc prawna, organizacyjna, informacyjna, a w miarę możliwości również lokalowa. Instrumenty sprzyjające rozwojowi przedsiębiorczości na terenie gminy zostały już zbadane i wypracowane. Zdobyty w 2005 roku tytuł „Gmina Fair Play” udowadnia pozycję konkurencyjną gminy w zakresie lokalizacji inwestycji na jej terenie. Dokonana przez zespół autorski analiza konkurencyjności gminy wykazała jej wysoką, bo mieszczącą się najczęściej pomiędzy średnią oceną najwyższą pozycję gminy w ocenie m.in. ekonomiczności inwestycji, jej bezpieczeństwa, informacji i promocji ect. Inwestorzy ocenili gminę jako bardzo przyjazną (50,6%) i wyróżniająco-przyjazną (30,2%). 3.1. Struktura branż na terenie gminy W rejestrze REGON w roku 2004 w gminie zarejestrowanych było 330 podmiotów gospodarki narodowej, z których 16 działało w sektorze publicznym, a 314 w sektorze prywatnym. Strona 46 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Sektor publiczny – ogółem - 16 w tym: - przedsiębiorstwa państwowe i komunalne – 1 - spółki prawa handlowego –11 - spółki z udziałem kapitału zagranicznego - 1 - inne – 3 Sektor prywatny – ogółem: 314 w tym: - spółdzielnie – 7 - spółki cywilne – 22 - osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą – 246 - fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne – 8 - inne - 31 3.2. Pracodawcy Główni pracodawcy gminy wykorzystują bogate złoża różnorodnych zasobów mineralnych (anhydryt, piaskowiec ciosowy) oraz tereny pozostałe po restrukturyzacji Zakładów Górniczych „Konrad” w Iwinach. Gmina z uwagą obserwuje plany i zamierzenia nabywcy cementowni w Raciborowicach, które mogłyby być – po wybudowaniu zakładu – największym pracodawcą gminy. Celem gminy jest wspieranie wszelkich inicjatyw gospodarczych oraz zagospodarowanie wolnych nadal terenów poprzemysłowych w Iwinach. Działające już firmy mogą oczekiwać pomocy w obniżeniu stawek podatkowych w przypadku zatrudniania bezrobotnych gminy oraz bezpłatnych form promocji ich działalności. TABELA XXIII. Najważniejsze podmioty działalności gospodarczej w gminie PRZEDMIOT DZIAŁALNOŚCI NAZWA 1 2 Liczba ROK zatrudnionych POWSTANIA 3 4 10 1992 172 1997 wydobycie piaskowca 10 1994 obróbka piaskowca 10 1998 9 1994 73 1991 rozbudowa w „AVA” Zakład Dziewiarski Tomaszów Bolesławiecki Kopalnia Gipsu i Anhydrytu „Nowy Ląd” Niwnice Oddział Lubków Kopalnia Piaskowca „BOBER” sp. z o.o. w Wartowicach szycie wyrobów z dzianiny „HOFMANN” Zakład Obróbki Kamienia w Warcie Bol. oraz Zakłady Kamienia Naturalnego w Krakowie – Zakład w Wartowicach P.P.H.U. „RADE” w Szczytnicy wydobycie i przerób anhydrytu wydobycie piaskowca produkcja i sprzedaż zniczy Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 47 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO P.P.H.U. „DELIX” oraz „DELIX II” w Szczytnicy „HEIDELBERGCEMENT Group” w Raciborowicach Górnych GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA produkcja wyrobów cukierniczych Zaplecze surowcowe dla cementowni Górażdże 1 2 URZĄD GMINY i jednostki organizacyjne Gminy administracja samorządowa, oświata i wychowanie, usługi komunalne, kultura i sztuka Zakłady Wyrobów Gumowych w produkcja wyrobów z Iwinach gumy, usługi Ubojnia „BROJLEX” s.c. w Iwinach ubojnia, skup i hodowla drobiu, sprzedaż hurtowa i detaliczna „APRO” sp.jawna uprawy rolne, K.J.Wojciechowski w warzywnictwo, Tomaszowie Bolesławieckim ogrodnictwo Ceramika szlachetna wyroby użytkowe z Rutyna Władysław ceramiki Tomaszów Bolesławiecki Produkcja okien i drzwi z PCV wyrób i sprzedaż drzwi i Hil Romuald Raciborowice okien, usługi Sklep Żelazny sprzedaż art. do produkcji Rozmus Julian Iwiny rolnej, materiałów budowlanych, ceramiki sanitarnej, armatury c.o. Tkacz Bogdan młyn gospodarczy Warta Bolesławiecka Stacja Doświadczalna Oceny doświadczenia Odmian w Tomaszowie Bol. Gospodarstwo Rolne produkcja roślina, Kuduk Stanisław warzywna, chów zwierząt Warta Bolesławiecka przechowalnictwo warzyw Gospodarstwo Rolne produkcja roślinna, Borucki Stanisław warzywna, Warta Bolesławiecka usługi transportowe „UNIDREW” przerób drewna w Iwinach „CETUS” Spółka z o.o. w Serwis i recykling opon; Tomaszowie Bolesławieckim produkcja granulatu ENERGIA PRO Konserwacja oświetlenia Punkt Energetyczny w Iwinach na terenie gminy Gospodarstwo Rolne produkcja roślina, chów Jacek Kozłowski zwierząt, przechowalnictwo w Lubkowie płodów rolnych „STUDIO BOROWSKI” sp z o.o. w produkcja szkła Tomaszowie Bolesławieckim dekoracyjnego Stacja paliw wraz z obiektami sprzedaż paliw i usługi Strona 48 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 16 1997 1996 6 1996 3 4 163 1975 41 1996 42 1991 18 1994 62 1996 27 1994 6 1995 5 1995 11 14 1994 5 1994 11 1997 34 1998 10 8 1994 8 1992 11 1992 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA towarzyszącymi (zajazd i sklep towarzyszące spoż.-przem.) w Wilczym Lesie Powiatowy Bank Spółdzielczy w usługi bankowe Złotoryi Oddział w Warcie Bolesławieckiej 11 1963 Gmina Warta Bolesławiecka zapewnia korzyści ekonomiczne inwestorom zagranicznym, którzy zdecydują się ulokować swoją działalność gospodarczą na terenie gminy oraz posiadają możliwość zbywania produktów lub usług na rynku międzynarodowym. Dotyczy to różnych dziedzin gospodarki, ale także niemal wszystkich branż przemysłu. Korzyści te sięgają od około 20 eurocentów na każde euro wytwarzanego produktu do nawet – w skrajnych przypadkach – do 70 eurocentów. Wartości te są porównywalne do oferowanych korzyści przez takie kraje jak Słowacja, Czechy i Węgry. Na podstawie analizy danych rzeczywistych można stwierdzić, że kluczową rolę w kompleksowym wskaźniku odgrywa różnica w kosztach pracy. Podatki odgrywają stosunkowo mniejszą rolę.)10 3.3. Zatrudnienie według branż Według danych przeprowadzonego w 2002 roku Narodowego Spisu Powszechnego, w gminie pozostaje 55% aktywnych zawodowo mieszkańców tj. pracujących i bezrobotnych łącznie. W ogólnej grupie mężczyzn aktywnych pozostaje 65,4% mężczyzn, a w grupie kobiet ta liczba jest mniejsza i wynosi tylko 46%, a więc poniżej średniej dla gminy. Równocześnie wskaźnik zatrudnienia przekracza nieco wartość 40% i jest również wyższy dla grupy mężczyzn wynosząc ponad 47%. Wśród kobiet aktywna pozostaje jej 33% grupa. Według danym opublikowanych w roczniku statystycznym na terenie gminy Warta Bolesławiecka w 2004 roku było zatrudnionych 627 mieszkańców , co w porównaniu z rokiem 1998 oznacza zmniejszenie liczby miejsc pracy w gminie o prawie 1000 osób. TABELA XXIV. PRACUJĄCY W GMINIE WEDŁUG RODZAJÓW DZIAŁALNOŚCI. Rok 1998 2004 ogółem rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo, rybactwo przemysł i budownictwo 125 30 911 315 1623 a) 627 a) Usługi rynkowe nierynkowe 259 103 328 179 a) według faktycznego miejsca pracy i faktycznego rodzaju działalności; bez podmiotów gospodarczych, w których liczba zatrudnionych nie przekracza 9 osób; bez rolników indywidualnych 10 „Wnioski końcowe” materiału „Ocena korzyści ekonomicznych lokalizacji inwestycji zagranicznych w gminie Warta Bolesławiecka, powiat bolesławiecki, województwo dolnośląskie” Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym. Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 49 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Dane dotyczące zatrudnienia w 2004 roku nie obrazują jednak rzeczywistej liczby miejsc pracy w gminie. Do wykazanej powyżej liczby zatrudnionych należy dodać zatrudnienie z 246 podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, a zatrudniających do 9 osób (niestety – urzędy statystyczne nie zbierają już takich danych). Szacunkowo można przyjąć – korzystając również z informacji z NSP 2002, że z pracy w swoim gospodarstwie rolnym11 w gminie utrzymuje się 479 osób, że zatrudnienie na terenie naszej gminy oscyluje w granicach 1800 osób. Strukturę działalności gospodarczej w podziale na sektory przedstawia poniższy wykres kołowy. Do pozostałych usług zaliczone zostały: ceramika, krawiectwo, stolarstwo, instalatorstwo elektrycznej, usługi lekarskie oraz biura rachunkowe. WYKRES 4. Liczba podmiotów w gminie w podziale na sektory w 2005 roku 22 117 26 produkcja budow nictw o handel gastronomia transport pozostałe usługi 50 11 5 26 źródło informacji - Narodowy Spis Powszechny 2002 Strona 50 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 4. SFERA SPOŁECZNA 4.1. Sytuacja demograficzna Ludność gminy Warta Bolesławiecka według stanu na dzień 31 grudnia 2005 roku liczyła 7 730 mieszkańców, z tego 50,1% stanowiły kobiety. Ponad 57% mieszkańców zamieszkuje trzy największe sołectwa tj. Tomaszów Bol. (1 719 osób), Raciborowice Górne (1 431) i Iwiny (1 276). Najmniejsze nasze sołectwo – Wilczy Las – zamieszkuje 186 mieszkańców. Największą dynamikę wzrostu liczby mieszkańców obserwujemy w Szczytnicy, w której zasiedlane są osiedla na terenie powojskowym. Niewiele ponad 60% mieszkańców gminy stanowi ludność w wieku produkcyjnym – ta liczba ma niewielką tendencję rosnącą, przy niewielkim również spadku liczby osób w wieku poprodukcyjnym, która w końcu 2005 roku stanowiła 12,6% ogółu ludności gminy (w 1997 – 13%), co jest procesem odwrotnym do panującej tendencji starzenia się społeczeństwa naszego kraju. Prawdopodobną przyczyną takich zmian w gminie jest napływ głównie młodego pokolenia zasiedlającego tereny powojskowe oraz koncentrujących swoje plany życiowe na terenie gminy, po wcześniejszym wykupie działek budowlanych. Gmina jest – poza Bolesławcem – terenem o najwyższym w powiecie wskaźniku gęstości zaludnienia – na 1 km2 przypada prawie 70 mieszkańców, przy średniej gęstości zaludnienia w województwie wynoszącej 149 osób/km2. Obecną Gminę Warta Bolesławiecka tworzy niemal wyłącznie ludność napływowa. Badanie ksiąg meldunkowych, jakie powstawały w pierwszych latach powojennych i były prowadzone do lat 70-tych pozwalają nam na ustalenie pochodzenia naszych mieszkańców. I tak przykładowo: SZCZYTNICA – to w niemal w 100% przesiedleńcy z Jugosławii. Zanotowaliśmy także przybycie do tej wsi 2 przesiedleńców z Tarnobrzegu i 5 z byłego Związku Radzieckiego; RACIBOROWICE GÓRNE – to w 16% przesiedleńcy z byłego ZSRR, 40% z centralnej Polski, 40% - z Jugosławii, 3% stanowią Niemcy i autochtoni, 1% stanowią Polacy, którzy powrócili z Francji; WARTA BOLESŁAWIECKA - jej ludność w 80% stanowią Polacy z byłego ZSRR, 15% - z Jugosławii i ok. 5% to przesiedleńcy z terenów Polski; Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 51 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA WARTOWICE – niemal w 94% to Polacy, którzy przybyli na nasz teren z Jugosławii, 5% - stanowią przesiedleńcy z terenów Polski, 1% - z Ukrainy.12 Według danych zebranych podczas Narodowego spisu Powszechnego w 2002 roku prawie 57% mieszkańców to ludność zamieszkująca na obszarze gminy od urodzenia, 32% przybyło na teren gminy do 1988 roku, a pozostała grupa tj. 11% osiedliła się po 1989 roku. WYKRES 5. LICZBA LUDNOŚCI W GMINIE WARTA BOLESŁAWIECKA W LATACH 1946-2005 9000 7896 7656 8000 7553 7453 7479 7730 7000 6000 1946 5436 5000 4000 1950 4309 1960 1970 3000 1980 2000 1990 1000 2000 2005 0 1946 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2005 4.2. Warunki i jakość życia oraz bezpieczeństwo mieszkańców Gminę Warta Bolesławiecka zamieszkuje niemal 2415 gospodarstw domowych z przeciętną liczbą 3,26 osoby na jedno mieszkanie. Z tej liczby prawie 80% stanowią samodzielne gospodarstwa domowe, z przeciętną liczbą 3,4 osoby w gospodarstwie domowym; pozostałe osoby zamieszkują wspólnie z innymi gospodarstwami. Prawie 18% z ogólnej liczby gospodarstw stanowią jednoosobowe gospodarstwa domowe. W ogólnej liczbie mieszkań największa grupa mieszkańców gminy bo aż 45% zajmuje mieszkania o liczbie 5 izb i więcej. Pozostali mieszkańcy zajmują mieszkania: z trzema izbami - 24% z czterema izbami – 23,9% z dwoma izbami – 6,3% z jedną izbą – 0,8%. 12 dane ustalone na podstawie ksiąg meldunkowych przechowywanych w archiwum gminy Strona 52 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Mieszkańcy gminy zamieszkują głównie mieszkania i budynki będące ich własnością – 65,7%, kolejną grupę stanowią mieszkańcy będący najemcami mieszkań – stanowią oni 13,2% ogólnej liczby gospodarstw domowych i są to głównie najemcy mieszkań komunalnych gminy i upadłej cementowni. Liczba tych mieszkań ma tendencję malejącą z uwagi na systematyczną sprzedaż tych mieszkań po przejęciu ich przez gminę. Ogółem w roku 2005 gmina przejęła od Syndyka Masy Upadłości Cementowni w Raciborowicach Górnych 95 mieszkań. Dotychczas zostało sprzedanych 30 mieszkań, w tym 3 w 2006 roku. W odniesieniu do pozostałej puli przejętych zasobów przeprowadzono rozeznanie wśród najemców przedstawiając ofertę ich sprzedaży na zasadach wyjątkowo korzystnych zapisów w przepisach gminnych. Gmina uzyskała na swoje zapytanie 54 deklaracji zakupu. Nabywcy 11 mieszkań nie podjęli dotąd decyzji. Sprzedaż mieszkaniowych zasobów komunalnych gminy zmieni w sposób istotny strukturę własności lokali na jej obszarze. Pozostała grupa mieszkańców zajmuje mieszkania będące własnością spółdzielni mieszkaniowej – 3,6%, zamieszkiwane z tytułu pokrewieństwa – 0,7% i innych tytułów – 16,8%. Z ogólnej populacji rodzin zamieszkujących gminę: 20,2% rodzin to małżeństwa (łącznie ze związkami partnerskimi) bez dzieci, 62% rodzin to małżeństwa (łącznie ze związkami partnerskimi) z dziećmi, 17,8% to samotni rodzice z dziećmi. W gminie podstawowym jest model „2+2”, którego zwolennikami jest niemal 39,6% rodzin. Zaraz po nim plasują się małżeństwa z jednym dzieckiem, które stanowią 38,7% rodzin, następnie rodziny z trojgiem dzieci stanowiąc 14,7% rodzin, a 7% to rodziny z czterema i więcej dziećmi. W grupie samotnych rodziców 62,5% stanowi rodzic z jednym dzieckiem, 25,2% - z dwojgiem dzieci, 8,5% - z trojgiem dzieci i 3,8% z czworgiem i więcej dzieci. Małżeństwa z dziećmi w zdecydowanej, bo przekraczającej 90,5% rodzin z liczby ogółem, zamieszkują głównie w mieszkaniach, w których przypada od 10 do 30 i więcej m2 na osobę. Tylko niespełna 10% zamieszkuje w mieszkaniach, w których przypada 9,9 i mniej m2 na osobę. Zaledwie 0,4% rodzin zamieszkujących na terenie gminy mieszka w mieszkaniach, w których przypada poniżej 5m2 na osobę. Jeszcze korzystniej przedstawia się sytuacja w grupie samotnych rodziców z dziećmi – aż 96,4% rodzin mieszka w mieszkaniach, w których na jedną osobę przypada od 10 do 30 i więcej m2. Tylko 3,6% rodzin zamieszkuje mieszkania o powierzchni poniżej 10m2 na osobę, a tylko 1% rodzin zajmuje mieszkania, w których przypada poniżej 5 m2 na osobę.13 Średnia powierzchnia użytkowa jednego mieszkania w gminie wynosi 79,5 m2, a na jedną osobę przypada 24,4 m2. Dla porównania: średnia powierzchnia użytkowa jednego mieszkania w powiecie bolesławieckim wynosi 65,7 m2, a na jedną osobę przypada 23,0 m2, a w województwie dolnośląskim odpowiednio 65,9 m2 i 22,9 m2 na osobę. 13 z danych Narodowego Spisu Powszechnego 2002 Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 53 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Według danych z 1999 roku w gminie Warta Bolesławiecka 35,5% mieszkańców posiadało wykształcenie podstawowe, 52% - zasadnicze zawodowe, 11% - średnie i 1,5% - wyższe. Z danych uzyskanych w wyniku przeprowadzonego w 2002 roku Narodowego Spisu Powszechnego wynika, że w gminie do 3% wzrosła liczba osób z wykształceniem wyższym, wykształcenie średnie posiada 21% mieszkańców (w tym 1,9% - policealne), 32,6% mieszkańców posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe, a 38,6% mieszkańców gminy - wykształcenie podstawowe, a ponadto 4,8% stanowią osoby z nieukończonym wykształceniem podstawowym i bez wykształcenia szkolnego. Tę ostatnią grupę tworzą głównie osoby powyżej 65 roku życia stanowiąc jej 75%. Niemniej – bez wykształcenia szkolnego pozostają również osoby w wieku poniżej 19 lat stanowiąc niemal 13% tej grupy. Należy pozytywnie ocenić dążenie młodych ludzi do podnoszenia swojego wykształcenia, co jest widoczne przy porównaniu grup mieszkańców o wykształceniu wyższym, wzroście grupy ludności z wykształceniem średnim przy równoczesnym spadku liczby mieszkańców z wykształceniem zasadniczym zawodowym. Niepokojący jest wzrost liczby osób, które swoją edukację kończą na poziomie szkoły podstawowej (obecnie zapewne gimnazjum), gdyż może to być potwierdzeniem rosnącego zjawiska ubożenia społeczeństwa gminy. WYKRES 6. WYKSZTAŁCENIE MIESZKAŃCÓW GMINY (NSP 2002) 4,80 38,60 podstawowe 32,60 1 zasadnicze zawodowe 1,90 policealne 19,10 średnie wyższe 3,00 0,00 10,00 bez wykształcenia 20,00 30,00 40,00 Nad bezpieczeństwem mieszkańców gminy czuwają funkcjonariusze Posterunku Policji w Warcie Bolesławieckiej. Teren gminy podzielony na trzy rejony służbowe obsługuje trzech dzielnicowych i jeden policjant prewencji. Dzielnicowi prowadzą rozpoznania terenowe i osobowe środowisk przestępczych, obiektów zagrożonych działalnością przestępczą, rozpoznanie środowisk nieletnich zagrożonych demoralizacją i nieletnich sprawców czynów karalnych. Realizują spotkania w szkołach Strona 54 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA z uczniami i nauczycielami, uczestniczą w zebraniach wiejskich. Współpracują z Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej i Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Warcie Bolesławieckiej. Prowadzą postępowania sprawdzające i postępowania w sprawach o wykroczenia. W 2005 roku funkcjonariusze Policji ujawnili 946 wykroczeń nakładając 121 mandatów karnych na kwotę 17.850,- złotych. Równocześnie udzielili 825 pouczeń za popełnione wykroczenia. Spośród 49 prowadzonych postępowań w sprawach o wykroczenie prowadzonych przed Sądem Rejonowym w Bolesławcu sporządzonych zostało 9 wniosków o ukaranie. W roku 2005 wobec niewykrycia sprawcy umorzono 9 postępowań. W stosunku do osób zakłócających porządek przeprowadzono aż 279 interwencji, z tego: 82 – w miejscach publicznych, 182 – w mieszkaniach, 15 – w innych miejscach. Przeprowadzono także 33 postępowania dotyczące przemocy w rodzinie w ramach wdrażania Niebieskiej Karty. Posterunek Policji w Warcie Bolesławieckiej w 2005 roku wszczął 139 dochodzeń i śledztw. W badanym okresie stwierdzono 146 czynów przestępczych, z których wykryto 107 tj. 73,3%. Z tej liczby ponad 40,4% stanowią przestępstwa przeciwko mieniu. TABELA XXV. Przestępczość w latach 20042004-2005 w rozbiciu na poszczególne kategorie i uzyskane efekty wykrywalności w gminie przedstawia tabela poniżej: 2004 s wk kategoria ws z 1 2 3 4 Włamanie Kradzież Wymuszenia rozbójnicze Przywłaszczenie Oszustwo Uszkodzenie mienia Rozbój Zabójstwo paserstwo Nietrzeźwi kierowcy Bójka i pobicie Przestępstwa przeciwko 16 21 1 15 19 1 3 3 4 2005 s wk % Dynamika wszczęć 2005/2004 % ws z 5 6 7 8 9 10 11 12 36 29 5 25 17 5 69 59 100 21 29 1 21 30 1 21 30 1 5 13 1 24 38 100 131 138 100 2 3 4 1 3 5 1 3 3 100 100 60 2 3 2 3 3 2 1 2 2 1 1 100 50 66 300 50 1 2 37 1 2 36 1 7 36 0 7 36 100 100 2 1 60 2 1 62 2 1 63 1 1 63 50 100 100 162 5 4 4 3 75 5 5 5 4 80 100 6 4 2 2 100 6 8 8 8 100 100 (kol.7:2) Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 55 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO rodzinie Inne z K.k. RAZEM 16 16 13 12 7 GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 5 10 9 115 107 142 114 80.1 139 143 146 107 73,3 120.8 Oznaczenia kolumn: kolumn Ws – sprawy wszczęte Z – sprawy zakończone S – liczba czynów ustalona w wyniku postępowania Wk – czyny wykryte w wyniku postępowania % - stosunek liczby czynów wykrytych do liczby czynów ustalonych w wyniku postępowania Oceniając wyniki pracy dochodzeniowej należy stwierdzić, że przestępczość w 2005 roku w porównaniu do roku 2004 wyraźnie wzrosła osiągając wskaźnik w wysokości 120,8%. Największy wzrost liczby wszczętych postępowań zanotowano we włamaniach, kradzieżach mienia i kierowaniu pojazdami w stanie nietrzeźwym, które są zazwyczaj wiodącym typem przestępstw na terenie naszej gminy. Spadła równocześnie o prawie 7% wykrywalność przestępstw. Najbardziej zagrożonymi przestępczością miejscowościami gminy są od wielu lat niezmiennie Tomaszów Bolesławiecki, Iwiny i Raciborowice. Wobec powyższych wyników gmina słusznie wspiera działalność Policji poprzez finansowanie zakupu sprzętu niezbędnego do prowadzenia postępowań oraz dodatkowych dyżurów funkcjonariuszy Policji. 4.3. Grupy społeczne wymagające wymagające wsparcia Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą za zadanie umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nawet poprzez wykorzystanie własnych środków, możliwości i uprawnień nie są w stanie pokonać. Nie ułatwiają takim osobom warunki i przemiany, jakie wiążą się z obecnymi czasami. W ostatnich latach pogłębia się problem marginalizacji społecznej, czyli ograniczenia uczestnictwa sporej grupy ludzi w określonym porządku społecznym i braku dostępu do podstawowych instytucji takich rynek pracy, rynek konsumpcji, system instytucji wymiaru sprawiedliwości, system edukacyjny czy system gwarancji socjalnych. W wielu przypadkach spotykamy się z przekazywaniem niskiego statusu społecznego z pokolenia na pokolenie. Pogłębiające się trudności na rynku pracy, w tym rosnące bezrobocie oraz utrzymująca się od wielu lat niekorzystna sytuacja finansowa gospodarstw domowych, stanowią główną przyczynę pogorszenia się sytuacji materialnej polskich rodzin. Trudna sytuacja bytowa sporej nadal grupy mieszkańców naszej gminy spowodowana jest bezrobociem, tym trudniejszym, że w gminie występuje bezrobocie typu strukturalnego. Powstało ono w wyniku likwidacji Państwowego Gospodarstwa Rolnego w Tomaszowie Bolesławieckim zatrudniającego 550 pracowników, Cementowni „Podgrodzie” w Raciborowicach Górnych, która zatrudniała niemal 350 pracowników oraz Zakładów Górniczych „Konrad” w Iwinach, które w czasie swojej Strona 56 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA świetności zatrudniały ponad 2.200 pracowników. W części środowisk mamy do czynienia z bezrobociem długotrwałym, nawet już pokoleniowym, co obserwujemy szczególnie w środowisku Raciborowic. Taka sytuacja sprzyja występowaniu bezradności, a w konsekwencji prowadzi do ubóstwa skrajnego. Czynnikiem decydującym o sytuacji materialnej jednostki i jej rodziny jest miejsce zajmowane na rynku pracy. Według opracowań GUS, obecność osoby bezrobotnej w rodzinie zwiększa zagrożenie ubóstwem aż trzykrotnie. W gminie Warta Bolesławiecka liczba bezrobotnych oscyluje od kilku lat w granicach 800 osób, z których 50% stanowią kobiety. Należy przy tym zauważyć, że liczby te nie w pełni odzwierciedlają faktyczną stopę bezrobocia. Powiatowy Urząd Pracy wykazuje w swoich danych te osoby, które figurują stale w prowadzonych przez instytucję ewidencjach – nie ma w liczbie bezrobotnych tych osób, które z różnych przyczyn nie pozostają w tzw. „stanie gotowości do podjęcia zatrudnienia”. Mamy w tym przypadku do czynienia z „szarą strefą” bezrobocia, która w rzeczywistości obejmuje osoby aktywne zawodowo, ale zatrudniające się „na czarno” lub też – co występuje najczęściej - poza granicami kraju. Zadania z zakresu pomocy realizuje Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, który teren działania dzieli na 2 rejony opiekuńcze obsługiwane przez dwóch pracowników socjalnych. Dodatkowo placówka zatrudnia pracownika obsługującego zagadnienie świadczeń rodzinnych i zasiłków alimentacyjnych. W gminie Warta Bolesławiecka można wyodrębnić trzy do czterech grupy społeczne wymagające szczególnych działań, nie tylko realizowanych poprzez ustawę o pomocy społecznej, ale także gminę mającą szerszy wachlarz instrumentów i form pomocy tym grupom, i tak: GRUPA PIERWSZA – to osoby długotrwale bezrobotne. W ramach wsparcia tej grupy konieczne jest zabezpieczenie odpowiednich środków w ramach wsparcia socjalnego. Najskuteczniejszym sposobem zmniejszenia liczebności tej grupy wsparcia są systematyczne działania wspierające rozwój przedsiębiorczości, w tym poprzez promocję gminy w sferze gospodarczej przyjaznej potencjalnym inwestorom – zarówno rodzimym jak i zewnętrznym – tworzącym nowe miejsca pracy; W 2005 roku z pomocy skorzystało 853 osoby w 234 rodzinach. Bezrobocie jest drugą z grupy podstawowych przyczyn kierowania pomocy stanowiąc 31,6%. tj. 290 rodzin. Towarzyszy mu ubóstwo, z powodu którego pomocą objętych było 39,3% tj. 234 rodziny. GRUPĘ DRUGĄ – tworzą osoby o niskim poziomie wykształcenia. Niestety mamy do czynienia z rosnącą liczbą osób, które ze względu na brak odpowiednich środków ekonomicznych rezygnują z dalszego kształcenia się i pozostają na poziomie podstawowym (szczególnie osoby starsze, które były związane z działalnością rolniczą), gimnazjalnym lub średnim (osoby młode pochodzące z ubogich rodzin – co istotne – problem częściej występujący na terenach wiejskich). Tymczasem obecny rynek pracy oraz wymagania stawiane potencjalnym pracownikom są jasne: poszukiwani są głównie młodzi pracownicy z wysokimi kwalifikacjami zawodowymi. Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 57 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA TRZECIA GRUPA - to niepełnosprawni mieszkańcy gminy, którzy mieszkając na terenie wiejskim przez wiele lat byli niechcianym marginesem społeczeństwa. Ich problem zamykał się do problemu rodziny. W obecnych czasach otwarcia na różne problemy – w tym na istnienie niepełnosprawności pomaga tej grupie mieszkańców gminy. Działania gminy powinny polegać na zwiększaniu dostępności osób niepełnosprawnych do obiektów gminnych oraz planowaniu i realizacji projektów zapewniających tej grupie odpowiednie wsparcie socjalne i medyczne. Pomoc udzielana z powodu niepełnosprawności trafia do 91 rodzin, stanowiąc 12,3% ogólnej liczby rodzin będących w trudnej sytuacji rodzinnej. Inne przyczyny sytuacji życiowej powodującej konieczność zwrócenia się o pomoc do opieki społecznej to długotrwała lub ciężka choroba – 7,4% tj. 55 rodzin, bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych – 5,9% tj. 44 rodziny. Dalsze przyczyny, dla których została udzielona pomoc to potrzeba ochrony macierzyństwa – 2,3% tj. 17 rodzin, bezdomność – 0,4% tj. 3 rodziny oraz zdarzenie losowe – jeden przypadek stanowiący 0,1%. Tylko w przypadku 5 rodzin powodem do udzielenia pomocy był alkoholizm stanowiąc 0,7% rodzin, którym udzielono pomocy. WYKRES 7. POWODY PRZYZNANIA POMOCY W GMINIE WARTA BOLESŁAWIECKA W 2005 ROKU zdarzenie losowe 31,60% 39,30% bezdomność bezradność w sprawach opieki alkoholizm długotrwała lub ciężka choroba niepełnosprawność bezrobocie 12,30% 7,40% 0,70% 2,30% 5,90% 0,10% 0,40% Strona 58 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 ubóstwo potrzeba ochrony macierzyństwa PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA TABELA XXVI. Zakres form pomocy i liczba osób korzystających z pomocy społecznej FORMA POMOCY 2000 2003 2005 1 2 3 4 Zasiłek stały Zasiłek stały wyrównawczy Zasiłek okresowy gwarantowany 17 9 14 23 11 3 20 - Zasiłek okresowy specjalny Zasiłek okresowy Zasiłek z tytułu ochrony macierzyństwa 2 151 41 0 140 20 183 - 1 2 3 4 Zasiłek pielęgnacyjny Zasiłek celowy i w naturze Posiłki (obiady w szkołach) Renta socjalna schronienie Świadczenia rodzinne (liczba świadczeń) LICZBA OSÓB KORZYSTAJĄCYCH Z POMOCY SPOŁECZNEJ OGÓŁEM 14 240 159 28 2 11 437 9 273 285 35 0 6 656 767*) 266 191 ZUS 1 17.378*) 553 *) formy pomocy wyłączone z ustawy o pomocy społecznej Zakres danych przedstawiony w powyższej tabeli pokazuje zmiany w ustawie o pomocy społecznej, jakie wprowadzone zostały w 2004 roku w celu uporządkowania obszaru pomocy społecznej, a które zmieniły m.in. kryterium dochodowe oraz wprowadziły nowy uproszczony katalog świadczeń. W 2003 roku pomoc społeczna zajęła się świadczeniami rodzinnymi, a od września 2005 roku zasiłkami alimentacyjnymi, które zostały już wypłacone 28 matkom na kwotę 31.507,- złotych. Pomoc społeczna w 2005 roku wypłaciła na różne formy świadczeń (rodzinne, zasiłki pielęgnacyjne, świadczenia pielęgnacyjne, zasiłki rodzinne z dodatkami i składki ZUS) łączną kwotę 2.881.577,- złotych kierując pomoc do 1 316 osób, które otrzymały łącznie 33.980 świadczeń. Równolegle wypłacono 381.656,- złotych w formach pomocy objętych ustawą o pomocy społecznej w zakresie realizacji zadań własnych (zasiłki okresowe, schronienie, posiłek, usługi opiekuńcze , zasiłki celowe) oraz 54.866,- złotych w ramach realizacji zadań zleconych z zakresu administracji rządowej (zasiłki stałe). Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 59 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 4.4. Możliwości rynku pracy W roku 2004 w gminie zarejestrowanych było 330 podmiotów gospodarki narodowej. Największą grupę stanowią podmioty zatrudniające nie więcej niż 9 pracowników i stanowią one 93% ogółu zarejestrowanych na terenie gminy podmiotów. Podmioty zatrudniające od 10 do 49 pracowników stanowią 6,4%, a 0,6% to firmy zatrudniające powyżej 50 pracowników. Do największych pracodawców gminy niewątpliwie należy Kopalnia Gipsu i Anhydrytu „Nowy Ląd” w Niwnicach Kopalnia „Lubichów” w Lubkowie oraz P.P.H.U. „Rade” w Szczytnicy, która w sezonie zatrudnia nawet do 120 pracowników. Jeszcze w 2004 roku prawie 80 pracowników zatrudniała firma pana Władysława Rutyny z Tomaszowa Bolesławieckiego, jednak wzmocnienie pozycji złotego na rynku międzynarodowym spowodowała straty w działalności, która oparta była głównie na eksporcie produkcji do Stanów Zjednoczonych. W chwili obecnej firma poszukuje również innych rynków zbytu towaru. Właśnie północna część gminy – a głównie Toamszów Bol. i Szczytnica – rozwija w chwili obecnej najprężniej. To na tym terenie po 1990 roku najliczniej powstały podmioty działalności gospodarczej ja firmy „DELIX” i „DELIX II” (pieczywo cukiernicze), wspomniana już wyżej „RADE” (świece i znicze), „AVA”(szycie bielizny), a w 2004 roku – firma KARTOPANK-OPAKOWANIA; w Wilczym Lesie powstała duża stacja paliw. Na tereny powojskowych powstała firma „CETUS” zajmująca się zagospodarowaniem ogumienia, a od w 2004 roku prowadząca wytwórnię granulatu ze zużytych opon i taśm gumowych. Wytworzony granulat jest wykorzystywany w budownictwie do budowy m.in. placów sportowych, bieżni i skoczni. Ten kierunek rozwoju firmy sprawdził się, co zaowocuje w 2006 roku kolejne zwiększenie zatrudnienia do 50 osób. W Warcie Bolesławieckiej będącej siedzibą władz gminnych i banku spółdzielczego, do niedawna działającej gminnej spółdzielni „Samopomoc Chłopska” miejsc pracy raczej nie brakuje. Dzieje się tak również dzięki dwóm dużym gospodarstwom rolnym, dającym zarówno stałe, jak i sezonowe zatrudnienie mieszkańcom gminy, firmie „HOFMANN” zajmującej się przetwarzaniem głównie piaskowca oraz mniejsze podmioty, w których wymienić należy firmę „POLIMER”, zakład stolarski i piekarnia „Familijna”. W sąsiednich Wartowicach działają ponadto trzy firmy wydobywające piaskowiec ciosowy. Kolejna miejscowość gminy – Iwiny, mają łatwiejszą sytuację z uwagi na istniejące tereny poprzemysłowe, dzięki którym niejako tradycyjnie kontynuują działalność gospodarczą - niestety – z różnym skutkiem. Od wielu lat prowadzą działalność dwie firmy rodzinne, Juliana Rozmus oraz Wiesława i Iwiny Rozmus, którzy prowadzą działalność handlową (w tym również na rzecz rolnictwa) oraz zbierają odpady przemysłowe, zakład kamieniarski, firma „UNIDREW”, pieczarkarnia. Najmniej aktywna wydaje się południowa część gminy. Największa – złożona z dwóch sołectw miejscowość gminy – Raciborowice (Dolne i Górne) ma niewiele przykładów pozytywnej działalności gospodarczej. Obecnie w tej dużej wsi największym Strona 60 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA pracodawcą (poza szkołą, Publicznym ZOZ, punktem kasowym) jest zakład stolarki okiennej „ALBUD” oraz rodzinna firma „ARKADIA” zajmująca się m.in. sprzedażą słoików i nakrętek, produkcją choinek, świec i zniczy. Bez wątpienia – największe nadzieje na rozbudzenie miejscowego rynku pracy kierowane są nadal w stronę obecnego właściciela Cementowni II w Raciborowicach. Budowa i uruchomienie produkcji cementu – zgodnie z planami, jakie miał zbywca cementowni tj. Firma Klösters – pozwoliłoby stworzyć do 150 miejsc pracy. Spadek popytu na cement uniemożliwia w chwili obecnej realizację pierwotnych zamierzeń, jednak władze gminy liczą na ich urealnienie po zmianie zapotrzebowania na ten produkt. Analiza sytuacji na gminnym rynku pracy jednoznacznie wskazuje na Iwiny, na terenie których mogą być nadal są osadzone różne formy działalności gospodarczej– również przemysłowej. Dostępność niezbędnej do prowadzenia działalności infrastruktury technicznej, dróg, niewielka odległość od autostrady daje potencjalnym inwestorom szerokie możliwości i sprawia wiele ułatwień w jej pierwszym etapie. Gmina zgłosiła te tereny w 2005 roku do konkursu „Grunt na medal”, traktując je również jako formę promocji. Na pewno niewykorzystanym dotąd potencjałem gminy jest przetwórstwo rolne, które obecnie jest marginalnym elementem działalności rolniczej prowadzonej – na szerszą skalę - w wielkoobszarowych gospodarstwach rolnych. Modna w Polsce agroturystyka, również na terenie gminy Warta Bolesławiecka mogłaby rozwinąć się stanowiąc dodatkowe źródło dochodów w gospodarstwach rolnych – tego typu działalność mogłyby np. rozwinąć gospodarstwa rolne zlokalizowane w pobliżu wyznaczonych szlaków turystycznych lub leżące w strefie obszaru chronionego krajobrazu „Grodziec”. Ważna dla szans na uruchomienie działalności nowych podmiotów gospodarczych jest również przychylne nastawienie gminy i jej władz do wszelkich inicjatyw gospodarczych. Gmina od wielu lat oferuje inwestorom: ulgi podatkowe na indywidualne wnioski przedsiębiorstw, wykonywanie brakujących przyłączy wodociągowych, kanalizacyjnych poprzez Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej w Lubkowie, wszelką pomoc w załatwianiu spraw formalno-prawnych na szczeblu powiatowym, wojewódzkim, centralnym, wykonanie dróg dojazdowych do miejsca zlokalizowania działalności, ulgi podatkowe na podstawie uchwały nr XV/70/04 Rady Gminy Warta Bolesławiecka z dnia 24 lutego 2004 roku w sprawie zwolnień z podatku od nieruchomości dla przedsiębiorców w ramach programu zwalczania bezrobocia na terenie Gminy Warta Bolesławiecka, wykonanie w trybie pilnym brakujących przyłączy wodociągowych i kanalizacyjnych. Z powoływanej już „Oceny korzyści ekonomicznych z lokalizacji inwestycji zagranicznych w gminie Warta Bolesławiecka (...)” jasno wynika, że uzyskane w trakcie badania wyniki wskazują na bardzo wysokie korzyści ekonomiczne z przeniesienia nierentownej produkcji z 13 krajów Unii Europejskiej na teren gminy. Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 61 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Do dziedzin, których przeniesienie zapewni największe korzyści finansowe zaliczyć można produkcję przemysłową, transport, gospodarkę magazynową i łączność, edukację oraz ochronę zdrowia. Rynek pracy to nie tylko nowe podmioty działalności gospodarczej, lecz również odpowiednio przygotowani zawodowo ludzie. Ważnym dla zapewnienia im możliwości zatrudnienia jest współdziałanie gminy z powiatowym urzędem pracy w celu realizacji zadań podnoszących kwalifikacje i umiejętności zawodowe mieszkańców gminy. W ramach realizacji tego celu gmina udziela obecnie i udzieli w przyszłości wsparcia organizacyjnego – w tym również finansowego i lokalowego – dla działań pozwalających mieszkańcom gminy zmianę lub podniesienie kwalifikacji i umiejętności zawodowych. III. IDENTYFIKACJA IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW 1. SFERA PRZESTRZENNA Przyjęty w Strategii Rozwoju Gminy do 2008 roku zasadniczy obszar problemowy – zrównoważony rozwój inwestycyjny gminy – obejmuje zagadnienia związane z prowadzoną polityką inwestycyjną Gminy we wszystkich dziedzinach życia społecznogospodarczego oraz wychodzi naprzeciw realizacji priorytetu przyjętego przez Strategię Rozwoju Województwa dolnośląskiego do roku 2020 tj. zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich Obecna sytuacja społeczno-gospodarcza społeczności lokalnej daje podstawy do stwierdzenia, że dotychczasowe działania podejmowane przez władze samorządowe po konsultacjach i przy akceptacji mieszkańców gminy przyniosły bardzo korzystne efekty . Priorytety przyjęte w tym obszarze skierowane są przede wszystkim na przedsięwzięcia będące aktywnym wkładem na rzecz poprawy jakości ochrony środowiska; poprawy infrastruktury drogowej; rozwoju wielofunkcyjnego obszarów wiejskich, zapewnienia zrównoważonego rozwoju w gospodarce leśnej ( zwiększenie lesistości oraz poprawa kondycji obecnego drzewostanu) tworzenia i rozbudowy infrastruktury społecznej i kulturalnej, PRIORYTET 1 POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA UZASADNIENIE PROJEKTU Ekologiczny zrównoważony rozwój obszarów gminy, korzystanie z dóbr natury w sposób odpowiedzialny odpo wiedzialny i oszczędny z myślą o przyszłych pokoleniach Przywrócenie czystości wód powierzchniowych oraz ochrona zasobów wód podziemnych i zapewnienie wysokiej jakości wody do picia, z uwzględnieniem racjonalnego użycia. Strona 62 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Kreowanie zrównoważonego , wielofunkcyjnego wielofunkcyjnego rozwoju Gminy , racjonalnie wykorzystującego jej walory przyrodnicze, kulturowe i krajobrazowe oraz zapobiegającego degradacji środowiska dla zachowania różnorodności biologicznej i walorów przyrodniczych Poprawa jakości środowiska wiąże się z takimi elementami jak: zaopatrzenie w wodę ,gospodarka odpadami, gospodarka wodno- ściekowa, ochrona przeciwpowodziowa, poprawa jakości wód, powietrza, ochrony przyrody i krajobrazu. Między poszczególnymi elementami składającymi się na środowisko zachodzą ścisłe wzajemne zależności. Zmiana jednego elementu może negatywnie wpłynąć na pozostałe. Działanie 1.1. Zaopatrzenie w wodę , jakość wód Najważniejszym składnikiem dla życia i bytu społeczności lokalnej jest zabezpieczenie źródeł wody pitnej. Wysoka jakość wody gwarantuje zdrowie i właściwy rozwój mieszkańców. Elementem istotnym w tej kwestii jest zapewnienie dostawy wody dobrej a jednocześnie po kosztach , które są w stanie ponieść mieszkańcy gminy. Obecnie w ramach szkód górniczych kombinat KGHM „POLSKA MIEDŹ” S.A. Lubin zobowiązany jest do dostawy bezpłatnej wody do gospodarstw domowych i jednostek gospodarczych. Wskutek zatapiania byłej kopalni ZG „Konrad” na przestrzeni 1- 2 lat zostanie wypełniony lej depresyjny i tym samym ustanie obowiązek dostarczania bezpłatnej wody przez kombinat . Ustawowym obowiązkiem gminy jest zapewnienie dostawy wody społeczności lokalnej. Istnieje realne niebezpieczeństwo , iż w przypadku braku ujęcia koszt dostarczenia wody dla mieszkańców będzie niewspółmiernie wysoki w stosunku do obecnego. Rada Gminy przyjęła w Programie Ochrony Środowiska budowę nowych ujęć wody. Występujące na terenie gminy zasoby wód podziemnych są znaczne i cenne ze względu na jakość. Należy zatem prowadzić działania idące w dwóch kierunkach. Pierwszy to realizowany obecnie system monitoringu wód podziemnych gwarantujący stałą kontrolę ich jakości i ochronę przed zagrożeniami. Drugi to podjęcie przedsięwzięcia – budowa ujęć wody – którego efektem byłoby wykorzystanie źródeł wody pitnej i racjonalizacja jej użycia. Przedsięwzięcie jest niezbędne dla : ● zapewnienia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańców; ● pozyskania alternatywnego źródła wody pitnej; ● zminimalizowania kosztów dostarczania wody dla mieszkańców- własne ujęcie zdecydowanie zmniejsza koszt dostawy i zabezpiecza przed szybkimi wzrostami kosztów dostawy z ujęć obcych; ● ciągłości dostaw. Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 63 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Wody powierzchniowe z powierzchni terenu Gminy odprowadzane są przez rzekę Bobrzycę oraz potoki; Osika i Brenna. Rzeka Bobrzyca na całej długości przepływającej przez teren Gminy Warta Bolesławiecka jest uregulowana . Na terenie Gminy występuje niewielkie zagrożenie powodziowe. Jednakże konieczne jest systematyczne oczyszczanie koryt rzek i rowów melioracyjnych dla zapobieżenia ewentualnego zagrożenia powodziowego. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W OBSZARZE - ZAOPATRZENIE W WODĘ 1. niewystarczająca ilość własnych ujęć wody wraz z infrastrukturą stanowiącą potencjalne zagrożenie przed: ● utratą bezpłatnej dostawy wody pitnej dla społeczności lokalnej przez kombinat KGHM „POLSKA MIEDŹ” S.A. Lubin wskutek wypełnienia leja depresji i ustania obowiązku bezpłatnej dostawy przez kombinat; ● brakiem dostatecznego mieszkańców; zapewnienia bezpieczeństwa ekologicznego ● brakiem alternatywnego własnego źródła wody pitnej mimo posiadania znacznych zasobów wysokiej jakości wód podziemnych; ● niedostatecznym wpływem samorządu gminnego na koszty dostarczania wody pitnej ujęć obcych; ● niebezpieczeństwem szybkiego wzrostu kosztów dostarczania wody pitnej z ujęć obcych; 2. niewystarczający stopień systematycznego oczyszczania koryt rzek i rowów melioracyjnych. Poszukiwanie i budowa własnego ujęcia jest zadaniem priorytetowym dla samorządu. Jednakże realizacja tego zadania związana jest z koniecznością posiadania odpowiednich środków finansowych. Nieocenionym źródłem uzyskania środków są fundusze europejskie. Należy jednak zdać sobie sprawę, iż pozyskanie tych funduszy zależy od złożenia bardzo dobrego wniosku określającego tytuł projektu oraz niezbędnych , wymaganych załączników. Najważniejszym załącznikiem jest studium wykonalności zawierające między innymi :uzasadnienie projektu , wskaźniki produktu, rezultatu , analizę ekonomiczną, finansową . Przygotowanie tego dokumentu wymaga pracy i jest czasochłonne , dlatego niezbędne jest podjęcie działań w tym kierunku już w bieżącym roku. Działanie 1.2. Budowa i modernizacja infrastruktury wodnowodno-kanalizacyjnej Gmina Warta Bolesławiecka jest gminą w pełni zwodociągowaną i skanalizowaną . W tym zakresie jej działania powinny być skierowane na poprawę istniejącej sieci wodno-kanalizacyjnej. System kanalizacji sanitarnej obejmuje wszystkie wsie gminy Sieć kanalizacyjna zbudowana jest z rur z tworzywa sztucznego PCV .Modernizacji Strona 64 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA wymaga sieć kanalizacyjna wybudowana w latach siedemdziesiątych z rur betonowych na osiedlach mieszkaniowych w Warcie Bolesławieckiej ,w Iwinach osiedle I. Sieć wodociągowa jest w pełni zmodernizowana. Niestety dotychczasowe działania w zakresie ochrony środowiska w bardzo małym stopniu objęły budowę kanalizacji burzowej, która zapewnia właściwy stopień zebranych wód i odprowadzania ich bezpośrednio do rzeki Bobrzyca z pominięciem oczyszczalni ścieków oraz zapobiega ewentualnym powodziom, podtopieniem podczas gwałtownych opadów deszczu lub roztopów wiosennych. W chwili obecnej wykonano jedynie kanalizację burzową na osiedlu w Szczytnicy. W Gminie działają dwie mechaniczno- biologiczne oczyszczalnie ścieków; w Tomaszowie Bolesławieckim oraz w Raciborowicach Dolnych. Oczyszczalnia ścieków w Raciborowicach Dolnych jest obiektem wybudowanym na początku lat dziewięćdziesiątych . Wymaga ona modernizacji niezbędnej dla poprawy jej funkcjonowania i spełnienia wymogów określonych przepisami prawa. Obecnie wykorzystana jest w 75%. Oczyszczalnia ścieków w Tomaszowie Bolesławieckim jest obiektem nowoczesnym położonym w pobliżu Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej . Obecnie wykorzystana jest w 67% . W perspektywie uwzględniając potrzeby LSSE ( nowi inwestorzy tworzący nowe miejsca pracy ) oraz coraz liczniej zasiedlanego osiedla pojarowskiego w Szczytnicy należałoby ją rozbudować kładąc szczególny nacisk na gospodarcze zagospodarowanie osadów . Obecnie prowadzona polityka gminy idzie w kierunku zagospodarowania powstających w coraz większych ilościach osadów komunalnych na oczyszczalni w Tomaszowie Bolesławieckim. Zagospodarowanie to rozważane jest w dwóch kierunkach: wykorzystania osadów do rekultywacji terenów zdegradowanych przemysłowo i rekultywacji stawów osadowych oraz produkcji biogazu z wykorzystaniem cieplnym i produkcją energii. Niezbędnym elementem realizacji przyjętych zamierzeń jest konieczność zakupu linii technologicznej do produkcji z komunalnych osadów ściekowych ziemi przeznaczonej między innymi dla celów rolniczych, rekultywacji terenów. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W OBSZARZE – BUDOWA I MODERNIZACJA INFRASTRUKTURY WODNO - KANALIZACYJNEJ ● brak w pełni zmodernizowanej sieci kanalizacyjnej w gminie; ● niski stopień realizacji kanalizacji burzowej; ● brak właściwych metod i sposobów zagospodarowania komunalnych osadów ściekowych; ● niski stopień upowszechniania wiedzy o skutkach niewłaściwego odprowadzania ścieków oraz wprowadzania zanieczyszczeń do wód powierzchniowych Działanie 1.3. Racjonalna gospodarka odpadami odpadami Kolejnym elementem poprawy środowiska jest właściwa i racjonalna gospodarka odpadami. Gmina jest w trakcie porządkowania gospodarki odpadami. Działania podjęte do chwili obecnej sprowadzają się do przyjęcia Planu Gospodarki Odpadami , w którym nakreślone zostały kierunki działań oraz wprowadzenia na terenie Gminy Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 65 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA kubłów , w których gromadzone są odpady komunalne bez możliwości ich segregacji. Odpady te są odbierane przez Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej i składowane na trzech składowiskach Składowisko odpadów w Raciborowicach Dolnych o powierzchni 1,36 ha eksploatowane jest od 1998 roku. Na składowisko dostarczane są odpady inne niż niebezpieczne – komunalne z gospodarstw domowych w Raciborowicach Dolnych , Górnych i Jurkowa oraz odpady obojętne z ww. terenu. Składowisko odpadów w Warcie Bolesławieckiej o powierzchni 0,76ha , eksploatowane jest od 1992 roku . Na składowisko dostarczane są odpady inne niż niebezpieczne – komunalne z gospodarstw domowych w Warcie Bolesławieckiej, Wartowicach i Iwinach oraz odpady obojętne z w.w. terenu. Składowisko odpadów w Tomaszowie Bolesławieckim o powierzchni 0,50 ha , eksploatowane jest od 1998 roku. Na składowisko dostarczane są odpady inne niż niebezpieczne- komunalne z gospodarstw domowych w Tomaszowie Bolesławieckim, Szczytnicy , Wilczego Lasu i Lubkowa oraz odpady obojętne z ww. terenu. Czas eksploatacji składowiska w Warcie Bolesławieckiej mija z uwagi na jego wypełnienie. Związane to będzie z koniecznością przygotowania się do jego rekultywacji. Czas eksploatacji składowiska odpadów komunalnych w Tomaszowie Bolesławieckim przewidywany był na rok 2018 , jednakże z chwilą zamknięcia składowiska w Warcie Bolesławieckiej składowisko w Tomaszowie Bolesławieckim przyjmować będzie również odpady komunalne z miejscowości Wartowic , Warty Bolesławieckiej , Iwin i Lubkowa. W związku z tym czas jego eksploatacji będzie skrócony do 2009 roku. Czas eksploatacji składowiska odpadów komunalnych w Raciborowicach Dolnych planowany jest do końca 2018 roku. Okres ten został uwzględniony w aktualizacji wojewódzkiego planu gospodarki odpadami oraz w planie gospodarki odpadami dla powiatu bolesławieckiego. Polityka unijna , krajowa i regionalna prowadzona jest w sposób spójny i jednoznaczny w sprawie gospodarki odpadami . Wyznaczone kierunki w tej dziedzinie wskazują na bezwzględne uporządkowanie powstających odpadów. Stąd też w przyjętym przez Radę Gminy Planie Gospodarki Odpadami , Programie Ochrony Środowiska a wcześniej w Strategii Rozwoju Gminy wyznaczono podstawowe problemy w tym zakresie . Istotnym problemem gminy jest brak rozwiązania systemowego związanego z usuwaniem odpadów azbestowych. Przyjęty przez Radę Gminy „Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Warta Bolesławiecka” zawiera jedynie informację o obowiązku zlecania utylizacji azbestu specjalistycznym przedsiębiorstwom i wykazie tych przedsiębiorców. Brak jest natomiast: rozwiązań organizacyjnych dot. prawidłowego gospodarowania odpadami azbestowymi i roli samorządu gminnego w tym obszarze; metod i sposobów współpracy samorządu gminnego i społeczności lokalnej w tym stopień i formę zaangażowania samorządu gminnego w zakresie pomocy organizacyjnej i informacyjnej o źródłach pomocy finansowej przy usuwaniu wyrobów zawierających azbest IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W OBSZARZE - GOSPODARKA ODPADADMI ● brak odpowiednich składowisk , które powierzchnią i wyposażeniem odpowiadałyby wymogom unijnym; Strona 66 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA ● brak pojemników do selektywnej zbiórki odpadów mieszkańców; gromadzonych przez ● brak rozwiązania związanego z wywozem odpadów użytkowych celem wtórnego ich wykorzystania; ● brak urządzeń do produkcji z komunalnych osadów ziemi oraz urządzeń sortowniczych do odpadów; ● brak programu rekultywacji składowisk przewidzianych w najbliższym czasie do zamknięcia; ● brak działań w kierunku skutecznego wydzielania odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych i ich odrębnej zbiórki na terenie Gminy; ● brak działań wspierających indywidualne oraz przemysłowe formy utylizacji odpadów pochodzenia organicznego; ● brak organizacji i środków transportu dla odpadów wielkogabarytowych; ● brak dostatecznej wiedzy wśród społeczności lokalnej o szkodliwości tworzenia „dzikich” składowisk; ● mała skuteczność działań w kierunku likwidacji „dzikich” składowisk; ● brak rozwiązań organizacyjnych dot. prawidłowego gospodarowania odpadami azbestowymi i roli samorządu gminnego w tym obszarze oraz metod i sposobów współpracy samorządu gminnego i społeczności lokalnej w tym stopień i formę zaangażowania samorządu gminnego w zakresie pomocy organizacyjnej i informacyjnej o źródłach pomocy finansowej przy usuwaniu wyrobów zawierających azbest Rozwiązania tych problemów są dla samorządu gminy jednym z najważniejszych zadań. Jednakże realizacja tego zadania związana jest z koniecznością posiadania odpowiednich środków finansowych. Nieocenionym źródłem uzyskania środków są fundusze europejskie. Należy zdać sobie sprawę, iż pozyskanie tych funduszy zależy od złożenia bardzo dobrego wniosku określającego tytuł projektu oraz niezbędnych , wymaganych załączników. Najważniejszym załącznikiem jest studium wykonalności zawierające między innymi :uzasadnienie projektu , wskaźniki produktu, rezultatu , analizę ekonomiczną, finansową . Przygotowanie tego dokumentu wymaga pracy i jest czasochłonne , dlatego niezbędne jest podjęcie działań w tym kierunku już w bieżącym roku. Działanie 1.4. Ochrona przyrody , powietrza , ziemi i gleb Przyjazne środowisko to czyste powietrze , cisza , walory przyrodnicze, kulturowe i krajobrazowe, stan ziemi i gleb gminy. Stan czystości powietrza jest czynnikiem w znacznym stopniu oddziaływującym na jakość życia. Na terenie gminy podstawowym źródłem zanieczyszczeń powietrza jest emisja substancji toksycznych pochodzących z procesów spalania paliw stałych, ciekłych i gazowych w celach energetycznych i technologicznych . Do najważniejszych niekorzystnych zjawisk powodujących zanieczyszczenia powietrza, które są problemem dla gminy należą : Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 67 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA ● emisja zorganizowana , pochodząca ze źródeł punktowych, liniowych i powierzchniowych ( przemysł, usługi, lokalne kotłownie, z ogrzewania budynków mieszkalnych tzw. niska emisja); ● emisja niezorganizowana tj. emisja zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza bez pośrednictwa przeznaczonych do tego celu środków technicznych np. spawanie, lakierowanie wykonywane poza obrębem warsztatu czy spalanie na powierzchni ziemi jak wypalanie traw, itp.; ● emisja niezorganizowana ze źródeł liniowych i powierzchniowych ( drogi , parkingi). Paliwa stałe są i jeszcze przez długi czas będą podstawowym nośnikiem energii – głównie ze względów ekonomicznych- , wobec czego szczególną uwagę należy zwrócić na zagadnienia ograniczania emisji zanieczyszczeń w procesie ich spalania, a więc na kierunki modernizacji samych źródeł ciepła, substytucję paliw, wprowadzenie nowych technik i technologii spalania , a także sprawdzone metody oczyszczania spalin i utylizacji odpadów paleniskowych. Gmina jest w ok.70% zgazyfikowana . Jednakże koszty gazu sieciowego są porównywalne z kosztami ciepła z kotłowni . Koszt energii uzyskanej z gazu jest ponad dwukrotnie wyższy – ok.30 zł /GJ – w porównaniu do kosztu energii uzyskiwanej z węgla – ok.13 zł /GJ. Biorąc pod uwagę element ekonomiczny należy wskazywać inne źródła energii , które są tańsze i możliwe do wykorzystania . Należą do nich między innymi biomasa roślinna. Źródłem biomasy wykorzystywanej dla celów energetycznych mogą być odpady tartaczne oraz drewno odpadowe z wyrębu i czyszczenia lasów a w perspektywie uprawy energetyczne wierzby krzewiastej prowadzone na nieużytkach i terenach niezagospodarowanych, wilgotnych czy zalewowych czy też słoma pszeniczna. Drugim źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza jest wykorzystanie paliw do napędzania silników spalinowych w pojazdach samochodowych , maszynach rolniczych, budowlanych, w kolejnictwie gdzie podczas spalania paliw emitowanych jest wiele zanieczyszczeń. Niezbędne jest podjęcie przedsięwzięć przeciwdziałających szkodliwym emisjom . Gminny Program Ochrony Środowiska przyjął do realizacji kierunki działań niezbędnych dla zachowania czystości powietrza, a mianowicie: ● zmianę sposobu ogrzewania, zmianę systemów grzejnych, stosowanie układów regulacji automatycznej systemów grzejnych celem ograniczenia niskiej emisji; ● termomodernizację budynków ( docieplanie ścian zewnętrznych i stropów budynków) celem ograniczenia strat ciepła, a tym samym zmniejszenia ilości zużywanych paliw, co wpływa na zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza; ● dbałość o stan techniczny nawierzchni dróg celem minimalizowania emisji zanieczyszczeń związanych z ruchem komunikacyjnym. Walory przyrodnicze i krajobrazowe są jednym z elementów wpływających na atrakcyjność gminy . Gmina Warta Bolesławiecka posiada kilka form ochrony przyrody, a do najciekawszych zalicza się: ● obszar chronionego krajobrazu w okolicach Jurkowa , tzn „ terenu o wyróżniających się cechach krajobrazowych i przyrodniczych , o stosunkowo łagodnych ograniczeniach, zapewniający stan względnej równowagi ekologicznej systemów przyrodniczych”; Strona 68 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA ● indywidualne formy ochrony przyrody, które obejmują pomniki przyrody i zespoły przyrodniczo- krajobrazowe, obiekty te odznaczają się szczególnymi wartościami naukowymi, kulturowymi, historyczno- pamiątkowymi, krajobrazowymi – występują praktycznie na terenie całej gminy; ● ochrona gatunkowa roślin i zwierząt. Wdrożenie sieci obszarów i obiektów chronionych, ukształtowanie terenów otwartych i zachowanie ciągłości systemów ekologicznych oraz wyznaczenie terenów dla rozwoju funkcji turystycznych i agroturystycznych to elementy umożliwiające ochronę walorów przyrodniczych. W chwili obecnej podstawowym problemem w tym zakresie jest brak działań w kierunku ochrony walorów przyrodniczych co może prowadzić do degradacji środowiska przyrodniczego. Działania , które dotychczas podejmowane były w stopniu znikomym należy intensyfikować ponieważ ich zaniechanie może uniemożliwić utrzymanie i ochronę obszarów o wysokich walorach przyrodniczych oraz podniesienie różnorodności biologicznej i krajobrazowej. Warunki ziemi i gleb na terenie Gminy pozwalają na stwierdzenie, iż gmina ma predyspozycje do typowej specjalizacji rolniczej. Występujące bowiem na terenie gminy gleby te są zaliczanie do II (na niewielkim – bo zajmującym łącznie 10,21 ha obszarze), III , IV i V klasy bonitacyjnej (bardzo dobre, dobre i średnie). Niemniej w celu osiągnięcia wysokich plonów wymagane jest prowadzenie racjonalnego nawożenia. Efekty zależą nie tylko od ilości wprowadzanych do gleby składników pokarmowych , ale i od ich wzajemnych proporcji. Stąd niezbędne jest posiadanie aktualnych map glebowych pozwalających na ustalenie dawek nawozowych . Bardzo ważnym elementem dla rolników byłoby uzyskanie wiedzy o właściwych proporcjach nawożenia w wyznaczonych punktach informacji. W punktach tych propagowane byłyby również walory gospodarstw ekologicznych, produkcja zdrowej żywności oraz wszelkie informacje promujące prowadzenie rolnictwa w sposób umożliwiający osiągnięcie poziomu prowadzonych gospodarstw rolnych w krajach unijnych. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W OBSZARZEOBSZARZE- OCHRONA PRZYRODY, POWIETRZA, ZIEMI I GLEB ● brak waloryzacji obszarów przyrodniczo cennych ; ● brak inwentaryzacji zabytkowych założeń zieleni; ● brak waloryzacji krajobrazowej pod kątem aktywności turystycznej gminy; ● brak ustalenia granicy polno-leśnej w celu wyznaczenia obszarów do zalesień i zadrzewień w terenach rolniczej przestrzeni produkcyjnej; ● brak oznakowań terenów i obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych; ● istnienie dużej ilości gospodarstw , podmiotów ogrzewanych węglem, miałem itp. skutkujące dużym zanieczyszczeniem powietrza w okresie grzewczym; Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 69 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA ● niewielki stopień wykorzystania odnawialnych źródeł energii; ● bardzo niski stopień termomodernizacji budynków wpływającej na wielkość strat ciepła i wielkość emisji zanieczyszczeń do powietrza; ● niski stopień propagowania wśród społeczności lokalnej zalet modernizacji palenisk domowych i wykorzystania paliwa grzewczego opartego na biomasie ( drewno, słoma); ● niezadowalający stan dróg zwłaszcza dróg powiatowych i wojewódzkich wpływających na stopień emisji zanieczyszczeń związanych z ruchem komunikacyjnym; ● brak aktualnych map glebowo- rolniczych; ● brak punktów informacyjnych dla rolników w zakresie informacji o sposobach nawożenia, o walorach gospodarstw ekologicznych, produkcji zdrowej żywności; ● niedostateczne promowanie zalet prowadzenia gospodarstw agroturystycznych, mogących być ofertą turystyczną dla turystów ceniących wypoczynek na łonie natury i obcowanie z przyrodą. PRIORYTET 2 POPRAWA INFRASTRUKTURY DROGOWEJ I KOMUNIKACYJNEJ UZASADNIENIE PROJEKTU Budowa , modernizacja i rozbudowa istniejącej infrastruktury drogowej w sposób: umożliwiający stworzenie najlepszej sieci połączeń komunikacyjnych komunikacyjnych z innymi regionami; przyczyniający się do rozwoju obszarów aktywności gospodarczej , zmniejszenia jego uciążliwości dla środowiska naturalnego oraz wzrostu atrakcyjności gminy Działanie 2.1. Budowa i modernizacja infrastruktury drogowej Infrastruktura drogowa jest obecnie jednym z poważniejszych i dynamicznie wzrastających zagrożeń dla środowiska . Stanowi podstawowy element świadczący o stopniu rozwoju gminy . Jej stan decyduje o stopniu atrakcyjności gminy, możliwościach gminy w zakresie dostępności i łączności komunikacyjnej z innymi regionami . Wysoki poziom infrastruktury drogowej przyczynia się: do mobilności społeczności lokalnej; wzrostu poziomu życia mieszkańców gminy, jego bezpieczeństwa oraz zmniejszenia negatywnego wpływu na środowisko. Systematyczna budowa i modernizacja dróg gminnych jest przedmiotem dużej uwagi samorządu gminnego. Strona 70 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Od lat dziewięćdziesiątych poprawa i utrzymanie infrastruktury drogowej stanowiło stałą pozycję w uchwalanych corocznie budżetach gminy. Poniesione dotychczas nakłady finansowe przełożyły się na konkretne efekty. W gminie Warta Bolesławiecka 100% dróg gminnych posiada nawierzchnie asfaltową. Jednakże rozwój społecznogospodarczy generuje ruch pojazdów i stąd potrzeba systematycznej poprawy niszczejącej infrastruktury i dostosowywanie jej do bieżących potrzeb. Rozwój działalności rolniczej i pozarolniczej w zakresie usług transportowych powoduje wzrost liczby pojazdów ciężarowych,maszyn rolniczych poruszających się po drogach gminnych . Stąd powstaje konieczność poszerzenia utwardzonych dróg gminnych. Dużym problemem dla samorządu jest stan dróg powiatowych i wojewódzkich biegnących przez teren Gminy. Stan techniczny tych dróg wymaga niezwłocznej modernizacji , stwarza niebezpieczeństwo dla pieszych i w ruchu pojazdów. Stąd też niezbędne jest podjęcie działań zmierzających do poprawy ich jakości dla bezpieczeństwa pieszych i zapewnienia bezpieczeństwa w ruchu drogowym . Strategia Rozwoju Gminy na lata 2004 – 2008 określa , iż stan tych dróg jest problemem i należy podjąć niezwłoczne działania zmierzające do poprawy ich jakości przede wszystkim poprzez współfinansowanie ich modernizacji wspólnie z zarządcami tych dróg. Przez gminę w miejscowości Tomaszów Bolesławiecki przebiega droga krajowa nr 4 mająca znaczenie międzynarodowe. Prowadzi bezpośrednio do autostrady A4. O jej znaczeniu świadczy ogromne natężenie ruchu – średni dobowy ruch pojazdów prognozowany na rok 2005 wynosi 8545 pojazdów. Droga ta nie posiada pasa awaryjnego, który stwarzałby większe bezpieczeństwo dla pojazdów w przypadku postoju lub awarii jak również dla pieszych. Gmina zgłosiła jako postulat do przygotowywanego przez Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego Regionalnego Programu Operacyjnego – priorytet 8- Rozwój infrastruktury komunikacyjnej na Dolnym Śląsku – o rozszerzenie możliwego do realizacji projektu modernizacja drogi krajowej nr 4 w ramach tego priorytetu. Kolejnym ważnym zadaniem dla poprawy dostępności komunikacyjnej jest konieczność zapewnienia stałej komunikacji pomiędzy miejscowościami gminy. Wprowadzenie stałego połączenia komunikacyjnego ułatwi mieszkańcom poszczególnych wsi poruszanie się ;organizowanie wspólnych spotkań; dojazd do pracy, których zakłady znajdują się w różnych miejscowościach gminy; dojazd młodzieży do Gimnazjum . Poziom , stopień równomierności i dostępności komunikacyjnej jest nieodzownym elementem zapewnienia zrównoważonego rozwoju komunikacji drogowej w gminie. Rozwój infrastruktury drogowej to szansa na uzyskanie potencjalnych inwestorów , którzy zainwestowaliby na terenach gminnych przeznaczonych pod działalność gospodarczą. Każdy inwestor kierując się wyborem terenu na pierwszy plan stawia rynki zbytu swych wyrobów oraz możliwości transportowe. Koszty transportu stanowią ważny składnik kosztowy działalności gospodarczej . Stąd też należałoby się zastanowić na optymalnym rozwiązaniem komunikacyjnym wyznaczonych terenów inwestycyjnych . Na szczególną uwagę zasługuje obszar inwestycyjny położony w miejscowości Iwiny , tereny po byłych Zakładach Górniczych „KONRAD” . Posiada wszelkie niezbędne media , hale lecz brak jest bliskości z największymi arteriami drogowymi bądź kolejowymi , które gwarantują szybkie i Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 71 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA sprawne przemieszczania się . Uzasadnione byłoby przyjęcie na dalsze lata projektu związanego z budową drogi Iwiny – Wilczy Las łączącej się z autostradą A4. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW INFRASTRUKTURY DROGOWEJ W OBSZARZE – BUDOWA I MODERNIZACJA ● potrzeba modernizacji i poszerzenia dróg gminnych łącznikowych; - droga Iwiny obok sołtysa ; - droga Szczytnica – Wilczy Las- osiedle Szczytnica; - droga Lubków – Tomaszów Bol.; - droga Tomaszów Bol. obok sołtysa; ● potrzeba modernizacji drogi wojewódzkiej w Warcie Bolesławieckiej w kierunku Iwin; ● konieczność modernizacji dróg powiatowych biegnących przez teren gminy i łączących się z powiatami i gminami sąsiednimi; - droga Wartowice – Jaroszewice; - droga Raciborowice Górne –Żeliszów; - droga biegnąca przez wieś Jurków; ● potrzeba poszerzenia o pas awaryjny drogi krajowej nr 4 –Wilczy Las – Kruszyn; ● niezbędna stała komunikacja między poszczególnymi wsiami gminy; ● brak optymalnych rozwiązań komunikacyjnych dla terenów przeznaczonych pod inwestycje; Działanie 2.2. Poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym Elementem istotnym w polityce prowadzonej przez samorząd w kierunku zapewnienia bezpieczeństwa w ruchu drogowym i bezpieczeństwa pieszych jest realizacja budowy chodników wzdłuż dróg powiatowych i wojewódzkich. Na drogach tych odbywa się największy ruch pojazdów a przez to stanowiących największe zagrożenie dla pieszych. Konieczne jest kontynuowanie tych inwestycji. Przez gminę w miejscowości Tomaszów Bolesławiecki przebiega droga krajowa nr 4 mająca znaczenie międzynarodowe. Prowadzi bezpośrednio do autostrady A4. O jej znaczeniu świadczy ogromne natężenie ruchu – średni dobowy ruch pojazdów prognozowany na rok 2005 wynosi 8545 pojazdów. Droga ta stanowi ogromne zagrożenie dla mieszkańców . Dlatego niezbędne jest podjęcie decyzji o budowie wiaduktu nad drogą . Strona 72 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Najważniejszą rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa w ruchu drogowym spełnia właściwa współpraca wszystkich podmiotów współodpowiedzialnych za bezpieczeństwo na drogach. Samorząd gminy w pełni popiera przedsięwzięcia służące bezpieczeństwo społeczności lokalnej . Działania samorządu Gminy skierowane są na : ● współfinansowanie i doposażenie w sprzęt techniczny , środki komunikacji policji; ● finansowanie remontów siedzib , wyposażanie w sprzęt techniczny, środki transportu i umundurowanie ochotniczych straży pożarnych; ● wspieranie wszelkich działań edukacyjnych prowadzących do wzrostu świadomości społecznej w zakresie określonych zachowań dla bezpieczeństwa siebie i innych. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W OBSZARZE – BEZPIECZEŃSTWO W RUCHU DROGOWYM ● niedostateczna ilość chodników przy drogach na których jest największe natężenie ruchu; ● brak przejścia – wiaduktu na drogą krajową nr 4 w Tomaszowie Bolesławieckim; ● niski stopień zaangażowania się we współudział w działaniach na rzecz zapobiegania zagrożeniom drogowym; ● niski stopień działań na rzecz propagowania zachowań dla poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym PRIORYTET 3 Rozwój wielofunkcyjny obszarów wiejskich, zapewnienie zrównoważonego zrównoważonego rozwoju w gospodarce leśnej ( zwiększenie lesistości oraz poprawa kondycji obecnego drzewostanu) UZASADNIENIE PROJEKTU Stworzenie warunków dla: aktywizacji społeczności lokalnej do podejmowania prowadzenia działalności pozarolniczej ; zapewnienia zapewnienia terenów dla rozwoju wszelkich form działalności pozarolniczej a przez to zwiększenie wielofunkcyjności obszarów wiejskich; poprawy atrakcyjności gminy pod względem walorów przyrodniczych, agroturystycznych Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 73 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Istniejące doświadczenia w zakresie wielofunkcyjnej gospodarki na obszarach wiejskich pozwalają stwierdzić, że wykreowanie na wsi większej liczby pozarolniczych podmiotów gospodarczych zależeć będzie w głównym stopniu od ; ● uwarunkowań lokalnych związanych z przedsiębiorczością mieszkańców; ● doświadczenia społeczności lokalnej w zakresie prowadzenia firm na własny rachunek, ● aktywności samorządu gminy w tym przygotowania terenów i warunków do prowadzenia działalności pozarolniczej ; ● występujących zasobów przyrodniczych, ludzkich i kapitałowych . Bardzo ważnym elementem działań samorządowych jest jego rola w kreowaniu przedsiębiorczości mieszkańców wsi . Rozwój pozarolnych sfer gospodarki na obszarze gminy natrafia obecnie na wiele różnych ograniczeń wynikających z jednej strony z trudnej sytuacji ekonomicznej kraju, a z drugiej z lokalnych uwarunkowań związanych z niską aktywnością gospodarczą mieszkańców oraz niewielkimi dochodami mieszkańców wsi. Dlatego zmiany w strukturze funkcjonalnej obszarów gminy postępują wolno i są przestrzennie zróżnicowane. Analizując ogólny proces rozwoju pozarolnych sfer gospodarki należy stwierdzić, iż wysoka aktywność pozarolnicza, prowadząca do przekształcenia wsi w jednostki wielofunkcyjne, pokrywa się w obszarami uprzemysłowionymi i zurbanizowanymi położonymi w zapleczach miast oraz wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych a także w najbardziej atrakcyjnych dla turystyki miejscach . Niewielkie zmiany widać natomiast na terenach peryferyjnych, opartych w głównym stopniu na gospodarce rolnej. Powinny one być w pierwszej kolejności przedmiotem szczególnej uwagi i pomocy ze strony władz państwowych i samorządowych . W gminie ze względu na wysokie bezrobocie, szczególną uwagę zwraca się na propagowanie działań związanych z tworzeniem nowych miejsc pracy; poprawą sytuacji materialnej rolników poprzez wskazywanie sposobów podejmowania przedsięwzięć przynoszących wymierne korzyści; przygotowanie i oferowanie terenów inwestycyjnych dla potencjalnych inwestorów oraz prowadzenie polityki w kierunku utrzymania zrównoważonego rozwoju zasobów leśnych jako elementu sprzyjającego rozwojowi turystyki i prowadzeniu gospodarstw agroturystycznych. Przyjęta przez Radę Gminy Strategia Rozwoju na lata 2004 – 2008 zawiera bardzo ważne wyznaczniki dla kierunku działań Gminy związanych z wskazaniem sposobów dającym szanse na poprawę warunków bytowych rolników. Są to propozycje tworzenia producentów lub grup producentów zdrowej żywności oraz zwrócenia uwagi na rozwój przetwórstwa i przechowalnictwa owocowo – warzywnego w gminie. Dobrze zorganizowany rynek produktów rolnych , oparty na grupach producentów rolnych oraz grupach świadczących usługi w zakresie przechowalnictwa owoców i warzyw , przynosi wymierne korzyści rolnikom. Organizowanie się rolników to w obecnych realiach konieczność. Związana jest z potrzebą dostosowania się do warunków rynkowych. Stając się członkiem Unii Strona 74 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Europejskiej musimy podjąć takie działania , które pozwolą i dadzą szansę zaistnienia na rynku unijnym. Grupy producenckie to w krajach unijnych codzienność przynosząca korzyści zarówno rolnikom jak i konsumentom. Do najważniejszych zalet tworzenia grup należą: ● wspólny zakup środków produkcji (możliwość uzyskania cen hurtowych, upustów cenowych, odroczonych płatności po zbiorach) ● wspólny zakup i użytkowanie specjalistycznych maszyn oraz baz magazynowych i przechowalni ● łączenie produktów poszczególnych członków grupy w większe jednolite jakościowo i odmianowo partie towaru sprzedawane dla hurtowych odbiorców możliwość co pozwala na korzystne negocjacje cenowe ● obniżenie kosztów zaopatrzenia i zbytu przez lepsze wykorzystanie transportu ● oszczędności w czasie (hurtowe zaopatrzenie i sprzedaż) ● możliwość tworzenia dla grupy własnej sieci odbiorców (hurt, supermarkety, zakłady przetwórcze) ● możliwość unowocześniania technologii produkcji i stosowania postępu biologicznego (odpowiedni dobór nowych wydajnych odmian, stosowanie wymiany materiału siewnego i zarodowego) Przyjęte przez Radę Gminy Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy zawiera założenia polityki działań samorządu w tym priorytecie a mianowicie zakłada: przeznaczenie 430 ha terenów użytkowanych rolniczo pod inwestycje ( osiedla mieszkaniowe, tereny przemysłowo – usługowe); przejęcie 380 ha użytków rolnych pod lasy ; ochronę przekształcania trwałych użytków zielonych , zwłaszcza w dolinach rzecznych na grunty orne dla wzmocnienia struktur przyrodniczych. Przedsięwzięcia podejmowane dotychczas przez samorząd gminy nie przyniosły oczekiwanych rezultatów co powoduje, iż nadal istnieją problemy wiążące się z tym priorytetem . IDENTYFIKACJA PROBLEMOW W OBSZARZE – ROZWÓJ WIELOFUNKCYJNY OBSZARÓW WIEJSKICH ,ZAPEWNIENIE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU W GOSPODARCE LEŚNEJ (ZWIĘKSZENIE LESISTOŚCI I POPRAWA KONDYCJI DRZEWOSTANU) ● bardzo niski poziom propagowania wiedzy o zaletach i korzyściach grup producenckich, ich funkcjonowaniu w innych krajach unijnych; ● niski poziom informacji o formach grup producenckich; podstawach prawnych ich powstawania i działania; ● brak pomocy i informacji ze strony kompetentnych osób i podmiotów w zakresie możliwości podjęcia działalności usługowej dla rolnictwa; Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 75 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA ● niewystarczający stopień infrastruktury technicznej , drogowej na terenach przeznaczonych pod działalność pozarolniczą; ● niski stopień działań w zakresie ochrony infrastruktury leśnej ; ● brak informacji w zakresie promocji działań na rzecz rozwoju turystyki i agroturystyki na terenie Gminy. PRIORYTET 4 TWORZENIE I ROZBUDOWA INFRASTRUKTURY SPOŁECZNEJ, EDUKACYJNEJ, OCHRONY ZDROWIA, ZDROWIA, SPORTOWEJ I KULTURALNEJ UZASADNIENIE PROJEKTU Dynamiczny rozwój infrastruktury społecznej, oświatowej, sportowej i kulturalnej szansą na wzmocnienie atrakcyjności gminy , osiągnięcie pożądanego stopnia utożsamiania się z gminą, wzmocnienie spójności spójności mieszkańców, wzrost poziomu życia ludności wiejskiej Słabo rozwinięta infrastruktura społeczna, oświatowa , sportowa i kulturalna stanowi jedno z najpoważniejszych barier wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. Właściwa polityka prowadzona przez samorząd gminy w tym priorytecie powinna w sposób optymalny przyczynić się do zrównoważonego rozwoju gminy. Bowiem równomierne tworzenie i rozbudowa tej infrastruktury czyni gminę atrakcyjną zarówno dla społeczności lokalnej jak i dla przybyszów czy potencjalnych inwestorów. Zróżnicowana oferta obiektów sportowo-kulturalnych i społecznych stwarza szanse na aktywny udział społeczności lokalnej w ich korzystaniu. Wszystkie dotychczasowe działania samorządu gminy skierowane były na zabezpieczenie podstawowej infrastruktury zapewniającej realizację zadań przypisanych ustawą. Priorytet ten odgrywa pierwszoplanową rolę w działaniach gminy bowiem wydatkowane są na te cele ogromne środki finansowe. Największy koszt gminy w tym priorytecie stanowi koszt utrzymania placówek oświatowych. 4.1. Działania w zakresie budowy i rozbudowy infrastruktury edukacyjnej Systematyczne polepszanie bazy edukacyjnej gwarancją podnoszenia jakości kształcenia i wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży obszarów wiejskich Budynki oświatowe to obiekty adaptowane jak Szkoła Podstawowa i Gimnazjum w Iwinach bądź wybudowane w latach siedemdziesiątych i wcześniej – Szkoła Podstawowa w Raciborowicach Górnych, Szkoła Podstawowa w Tomaszowie Bolesławieckim. Szkoła Podstawowa w Szczytnicy. Jedynie Szkoła Podstawowa w Warcie Bolesławieckiej jest obiektem stosunkowo nowym , wybudowanym w latach Strona 76 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA dziewięćdziesiątych. Wszystkie placówki oświatowe wymagają nie tylko bieżącej konserwacji ale dostosowania do aktualnych potrzeb wynikających z sytuacji demograficznej, wymagań określonych przepisami prawa. Stąd też niezbędne jest podejmowanie takich działań, które spowodują dostosowanie tych placówek do potrzeb bieżących a jednocześnie biorące pod uwagę rosnące wymogi jakości kształcenia oraz konieczność wyrównywania szans dzieci i młodzieży wiejskiej z ich rówieśnikami z miast. Problemem samorządu w tym zakresie jest niezbędna modernizacja placówek oświatowych . Modernizacja ta prowadzona powinna być w kilku kierunkach . Pierwszy to dokonanie podstawowych remontów placówek oświatowych dla zabezpieczenia ich prawidłowego funkcjonowania. Drugi to modernizacja innej infrastruktury edukacyjnej podnoszącej jakość kształcenia dzieci i młodzieży a tym samym stwarzającej warunki do wyrównywania szans dzieci i młodzieży wiejskiej. Efektywna edukacja o wysokiej jakości jest kluczowym warunkiem rozwoju społeczeństwa a także drogą do podnoszenia jakości życia , tak w wymiarze indywidualnym , jak i społecznym. Efektywność kształcenia zależy w dużej mierze od stanu i jakości infrastruktury edukacyjnej oraz obiektów sportowych i wyposażenia w nowoczesny sprzęt technodydaktyczny. Kolejny kierunek działania samorządu to zapewnienie – w ramach swoich możliwości finansowych – optymalnej ilości obiektów sportowych stanowiących gwarancję właściwego i efektywnego prowadzenia zajęć z wychowania fizycznego - jak wiemy ustawa o systemie oświaty wprowadziła dodatkową godzinę zajęć z wychowania fizycznego. Zajęcia z tego przedmiotu prowadzone we właściwy sposób i w obiektach do tego przystosowanych wpływają w ogromnym stopniu na poprawę i zachowanie zdrowia oraz kondycji fizycznej dzieci i młodzieży. Należałoby się również zastanowić nad sposobem ich wykorzystania przez społeczność lokalną w godzinach popołudniowych jako elementu zdrowego i przyjemnego spędzania wolnego czasu. Kierunkiem podjęcia działań w tej dziedzinie powinno być wychodzenie naprzeciw potrzebom związanym z zapewnieniem możliwości nauki w placówkach oświatowych gminy dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej. Gminne placówki oświatowe oraz obiekty sportowe odnotowują w tej zakresie duże braki. Stąd niezbędne jest ich dostosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych . Samorząd gminy otrzymuje sygnały i zgłaszane są wnioski o wzroście liczby dzieci uczęszczających do przedszkola działającego w ramach Zespołu SzkolnoPrzedszkolnego w Iwinach. Obiekt , w którym znajduje się przedszkole przystosowany jest do objęcia opieką ograniczonej liczby dzieci. Tylko optymalna liczba dzieci może liczyć na właściwą opiekę ze strony wychowawców. Niepokój władz samorządu Gminy wzbudzają zapowiedzi dalszego obniżenia obowiązkowego wieku szkolnego . Obowiązek ten obejmowałby również 5- latków. Wiążę się to z kolejnym problemem jakim jest zapewnienie stosownej infrastruktury. Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 77 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA W związku z powyższym należałoby się zastanowić nad potrzebą wyznaczenia miejsca budowy bądź adaptacji obiektu przedszkolnego dla zabezpieczenia obecnych i ewentualnie przyszłych potrzeb w tej dziedzinie. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W OBSZARZE – INFRASTRUKTURA EDUKACYJNA ● zły stan infrastruktury edukacyjnej wymagający; - wymiany pokrycia dachowego – Iwiny, Tomaszów Bolesławiecki, Raciborowice Dolne; - wymiany instalacji gazowej w Iwinach; - remontu schodów prowadzących do wejścia szkół – Iwiny, Raciborowice Dolne; - wymiany posadzek i wykładzin w salach lekcyjnych – Iwiny, Raciborowice Dolne; - remontu części piwnicznej szkoły Iwiny; - termomodernizacji budynków oświatowych – Iwiny, Raciborowice Dolne; - wykonania elewacji zewnętrznej – Iwiny , Warta Bolesławiecka; ● niedostosowanie obiektów oświatowych dla osób niepełnosprawnych ( podjazdy , windy) – Iwiny, Tomaszów Bolesławiecki, Warta Bolesławiecka; ● zły stan boiska przy szkole w Raciborowicach Dolnych; ● potrzeba dodatkowego boiska z salą gimnastyczną dla szkoły podstawowej Iwiny ; ● zły stan placówki oświatowej w Szczytnicy , konieczna rozbudowa dla wzrastających potrzeb wynikłych z systematycznego zasiedlania osiedla mieszkaniowego w Szczytnicy; ● zły stan ogrodzenia szkół - Iwiny, Raciborowice Dolne, Tomaszów Bolesławiecki; ● zły stan przyszkolnego amfiteatru – Warta Bolesławiecka; ● potrzeba obiektu przedszkolnego dla zaspokojenia wzrastających w tej dziedzinie potrzeb; ● braki występujące w wyposażeniu szkół w pomoce dydaktyczne – Iwiny, Warta Bolesławiecka, Raciborowice Górne, Tomaszów Bolesławiecki; ● braki występujące w wyposażeniu sprzętu sportowego – Iwiny, Warta Bolesławiecka, Raciborowice Górne, Tomaszów Bolesławiecki Strona 78 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 4.2. Działania w zakresie budowy budowy i rozbudowy infrastruktury społecznej . ochrony zdrowia, sportu , kultury W Gminie Warta Bolesławiecka działalność kulturalna prowadzona jest przez Gminne Centrum Kultury. Celem działalności tej placówki jest krzewienie i upowszechnianie kultury w środowisku wiejskim. Rozpowszechnianie kultury w naszej gminie odbywa się w sposób równomierny tzn. wszyscy mieszkańcy gminy mają równy dostęp do placówek kulturalnych .W każdej wsi gminy wybudowane zostały świetlice wiejskie, które stanowią centra wszelkich imprez kulturalnych , są zasadniczym elementem w edukacji społeczeństwa , kształtowana jest w nich świadomość kulturowa i tożsamość lokalna. Kultura stanowi nieodzowny składnik rozwoju społecznego i gospodarczego gminy, Zdajemy sobie sprawę , że same obiekty kulturalne nie stanowią o szerokim rozwoju kultury, jednakże możemy czuć satysfakcję , iż społeczność lokalna w każdym zakątku gminy może uczestniczyć w rozwoju kultury , wychodzić z propozycjami kulturalnymi , tworzyć zespoły , grupy zainteresowań itp. mając do dyspozycji obiekt przeznaczony tylko dla tych celów. Obiekty kulturalne budowane były od lat dziewięćdziesiątych. Ich stan techniczny jest różny. Świetlice wiejskie Iwiny, Warta Bolesławiecka, Wilczy Las , Jurków, Lubków są stosunkowo nowymi obiektami. Natomiast świetlice wiejskie w Wartowicach , w Iwinach osiedle II, oraz Dom Kultury w Tomaszowie Bolesławieckim wymagają gruntownego remontu. Nie oznacza to jednak , iż pozostałe świetlice wiejskie nie wymagają ciągłych poprawek dla ich lepszego funkcjonowania. Możliwości budżetowe gminy w odniesieniu do zaspokojenia potrzeb w zakresie poprawy stanu obiektów kultury są ograniczone. Przypisywanie gminom coraz to nowych zadań bez pokrycia finansowego powoduje, iż środki przeznaczane na tą dziedzinę życia nie są wielkie . Dlatego też istotną kwestią jest sięganie do środków unijnych , w których wyznaczone programy operacyjne Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wspierają wszelkie działania mające wpływ na zwiększenie atrakcyjności i konkurencyjności regionu. Rozwój kultury jest niewątpliwie elementem stymulującym rozwój społecznogospodarczy regionu. Nasza gmina jest zasiedlona w zasadniczej większości przez imigrantów z byłej Jugosławi ,stąd też ważna jest na tym terenie kultura bałkańska , która jest pieczołowicie pielęgnowana. Działające na terenie gminy zespoły „Podgrodzianki” i „ Niespodzianki” promują tę kulturę sławiąc ją na terenie całego kraju. Promocja ta jest niezmiernie ważna i dlatego elementem wskazanym w tym zakresie byłoby założenie i prowadzenie Gminnej Izby Regionalnej . Zdrowie i sport dwa nierozerwalnie zagadnienia, które w obecnych czasach są wyzwaniem dla wszystkim . Obecna sytuacja zdrowotna nie nastraja optymistycznie. Obowiązujące w tym zakresie przepisy niejednokrotnie są tak niejednoznaczne i sprzeczne , że powodują kolosalne trudności w realizacji ustawowych zadań z zakresu służby zdrowia przez organa odpowiedzialne za te zadania. Zakres działania i zadania Gminy w zakresie ochrony zdrowia określone są przepisami prawa tj. ustawą z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym oraz ustawą z dnia 6 lutego 1997 roku o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym . Gmina zobowiązana jest do zabezpieczenia dostępności do świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, położnictwa i ginekologii oraz stomatologii . Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 79 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Właściwa dostępność do usług medycznych to zapewnienie obiektów, sprzętu i wyposażenia . Niestety koszt zapewnienia tych elementów jest bardzo wysoki. Istniejąca na terenie gminy baza ochrony zdrowia zapewnia mieszkańcom podstawową opiekę zdrowotną .Samorząd gminy zdaje sobie sprawę , iż obiekty , w których świadczone są usługi medyczne mimo wielu dokonanych modernizacji niezbędnych do dostosowania się do wymogów unijnych nie są na najwyższym poziomie. Zaadoptowane na siedzibę ośrodka zdrowia w Warcie Bolesławieckiej pomieszczenia szkoły podstawowej w Warcie Bolesławieckiej mogą być dla społeczności lokalnej przedmiotem dumy. Ośrodek jest jasny, przestronny , dorównuje standardom europejskim i sukcesywnie wyposażany jest w nowoczesny sprzęt medyczny. Stworzone w nich warunki pracy dla personelu oraz warunki przyjęć dla pacjentów gwarantują świadczenie usług medycznych na wysokim poziomie. Działania samorządu w tej dziedzinie powinny być skierowane przede wszystkim na podnoszenie jakości świadczenia usług medycznych. Stąd konieczne jest podjęcie decyzji dotyczących dalszego remontu ośrodka zdrowia w Raciborowicach Górnych . Przeprowadzona dotychczasowa modernizacja ośrodka nie w pełni spełnia oczekiwania pacjentów . Obiekt ten wymaga dodatkowych prac remontowych – kapitalny remont pokrycia dachowego, instalacji cieplnej oraz odnowa pomieszczeń dotychczas nie remontowanych. Bardzo istotnym działaniem w tej dziedzinie jest prowadzenie prawidłowej profilaktyki zdrowia. Odpowiednio wcześnie podjęta diagnostyka i profilaktyka zapobiega w zdecydowanym stopniu zagrożeniom zdrowia i życia mieszkańców gminy. Jednakże prowadzenie tych badań ściśle związane jest z posiadaniem nowoczesnego sprzętu medycznego . Samorząd gminy zdaje sobie sprawę z konieczności zaopatrzenia placówek w sprzęt. W chwili obecnej ośrodek zdrowia w Warcie Bolesławieckiej oraz w Raciborowicach Górnych wyposażone są aparat EKG+ USG. Należałoby się również zastanowić na stworzeniem bazy sprzętu medycznego – choćby tylko w jednym ośrodku – który gwarantowałby przeprowadzenie podstawowych badań diagnostycznych ( badanie krwi, moczu, kału). Niewątpliwie wpłynęłoby to na jakość świadczonych usług a jednocześnie byłoby istotnym elementem diagnostyki i profilaktyki. Stworzenie bazy medycznej dla poprawy diagnostyki i profilaktyki nie jest niestety jedynym elementem prawidłowo prowadzonej polityki samorządu w tym zakresie, Może jeszcze ważniejsze jest uświadomienie społeczności lokalnej roli kontroli swego organizmu. W kierunku tym prowadzone są działania samorządu gminy polegające między innymi na organizacji wyjazdów na badania mammograficzne kobiet , sprzyjaniu organizacjom zgłaszającym się do Gminy w celu przeprowadzenia badań mieszkańców . Zdrowie i życie są bezcenne i dlatego uzasadnionym byłoby zwiększenie aktywności działań na rzecz promocji diagnostyki i profilaktyki. Konieczne jest również propagowanie wiedzy na temat rozszerzania się chorób społecznych i cywilizacyjnych . Prawidłowo funkcjonujący organizm człowieka uzależniony jest nie tylko od prawidłowej profilaktyki, prawidłowego żywienia ale również od trybu życia . Dlatego istotnym korzystnym elementem dla człowieka jest aktywny tryb życia, Jest on najważniejszy przed wszystkim dla dzieci i młodzieży W dobie telewizji i komputerów ich ruch fizyczny jest bardzo ograniczony. Dlatego też należy stwarzać warunki i zachęcać do spędzania czasu aktywnie wypoczywając. Sport to czynnik gwarantujący uzyskanie tężyzny, kondycji fizycznej oraz wpływający korzystnie na funkcjonowanie naszego organizmu. Na terenie gminy infrastruktura w tym zakresie nie jest bogata. Istniejące boiska szkolne i sportowe są w złym stanie technicznym i wymagają Strona 80 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA modernizacji . Niestety brak jest alternatywnych rozwiązań dla uprawiania sportu na świeżym powietrzu. W chwili obecnej zarówno dzieci, młodzież jak i dorośli korzystają z tych boisk. Uzasadnionym działaniem samorządu byłoby wprowadzenie innych obiektów, które wzbogaciłyby bazę sportową i jednocześnie stanowiłyby dodatkowy element podnoszący atrakcyjność naszej gminy. Nie należy również zapominać o mieszkańcach w dojrzałym i podeszłym wieku dla których ruch jest szczególnie wskazany. Doskonałym obiektem dla nich byłoby stworzenie ścieżek rowerowych ,czy też obiektów lub pomieszczeń rehabilitacyjnych . IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W OBSZARZE – BUDOWA I ROZBUDOWA INFRASTRUKTURY SPOŁECZNEJ, OCHRONY ZDROWIA, KULTURY , SPORTU ● potrzeba dokonania remontu placówek infrastruktury kulturalnej; ● niewystarczający poziom wyposażenia placówek kulturalnych w nowoczesny sprzęt audiowizualny, nagłaśniający ( np. projektor multimedialny, ekrany, nagłośnienia, oświetlenie sceny ); ● niski poziom infrastruktury w zakresie promocji kultury regionalnej; ● niewystarczający stopień propagowania wiedzy na temat chorób społecznych i cywilizacyjnych; ● niewystarczający poziom wyposażenia placówek ochrony zdrowia w nowoczesny sprzęt medyczny; ● niewystarczająca ilość alternatywnych obiektów sportowych dla aktywnego spędzenia czasu dzieci , młodzieży i dorosłych; ● niski stan techniczny infrastruktury sportowej; 2. SFERA GOSPODARCZA Przyjęty w Strategii Rozwoju Gminy do 2008 roku zasadniczy obszar problemowy – rozwój przedsiębiorczości lokalnej obejmuje politykę nakierowaną na wspieranie działających na terenie gminy podmiotów gospodarczych oraz na tworzenie warunków na rzecz pozyskania nowych przedsiębiorców. Wychodzi naprzeciw realizacji przyjętego Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 81 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA w Strategii Województwa Dolnośląskiego do roku 2020 priorytetu- wspieranie aktywności gospodarczej na Dolnym Śląsku. Obecna sytuacja społeczno gospodarcza społeczności lokalnej jest bardzo trudna. Występujące na terenie gminy wysokie bezrobocie zmusza samorząd gminy do poszukiwania rozwiązań, których efektem byłoby stworzenie nowych miejsc pracy. Priorytety przyjęte w tym obszarze to: ● wspieranie działających podmiotów gospodarczych w celu zachowania istniejących miejsc pracy i wzmacnianie konkurencyjności rejonu; ● podejmowanie działań na rzecz pozyskiwania nowych przedsiębiorców. PRIORYTET 5. WSPIERANIE DZIAŁAJACYCH PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH W CELU ZACHOWANIA ISTENIJĄCYCH MIEJSC PRACY I WZMACNIANIE KONKURENCYJNOŚCI REJONU UZASADNIENIE PROJEKTU Poprawa sytuacji społecznospołeczno- gospodarczej gospodarczej gminy; wzmocnienie pozycji działających na terenie gminy podmiotów na rynku regionalnym , krajowym, unijnym; zapewnienie stabilnych miejsc pracy, kształtowanie pozytywnego obrazu gminy w działaniach na rzecz rozwoju przedsiębiorczości Od końca lat dziewięćdziesiątych obserwuje się rozwój gminy w kierunku przemysłowo- rolniczym .Działające w chwili obecnej podmioty gospodarcze w przeważającej większości należą do branży handlowej. Niestety liczba działających podmiotów, których działalność nakierowana jest na wykorzystanie bogatych zasobów złóż mineralnych jest znikoma. Rozwój społeczno – gospodarczy kraju, regionu czy gminy oparty jest przede wszystkim na małych i średnich przedsiębiorstwach . W skali europejskiej to właśnie firmy małe i średnie dają zatrudnienie ok. 66% wszystkich zatrudnionych i generują ok. 55% wszystkich obrotów gospodarczych. Dolny Śląsk charakteryzuje duża ilość małych firm – 96,1% , które zatrudniają do 9 pracowników. W gminie również w zdecydowanej większości przeważają firmy małe . Odgrywają one jednak olbrzymią role na rynku pracy na terenie gminy. Dlatego też działania samorządu powinny charakteryzować się działaniami zmierzającymi do ich stałego wspierania i doskonalenia metod pomocy. Stałe wspieranie i doskonalenie metod pomocy przedsiębiorcom ze strony gminy powinno polegać głównie na: ● podejmowaniu działań związanych z dostępem przedsiębiorców do pozyskania środków finansowych wewnętrznych bądź zewnętrznych; ● podejmowanie i wspieranie przedsięwzięć na rzecz otoczenia biznesu; Strona 82 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA ● podejmowanie i wspierania działań nakierowanych na zdobywanie rynków ; ● prowadzenie polityki sprzyjającej rozwojowi przedsiębiorczości. Dotychczasowe działania gminy prowadzone były w ograniczonym stopniu. Należy wskazać również podstawowy problem działających na terenie gminy podmiotów a mianowicie – zwiększenie zdolności pozyskiwania nowych rynków i rozwijanie już posiadanych . Idzie to zawsze w parze z działaniami podnoszącymi konkurencyjność firm. Wymaga to jednak dużego wsparcia finansowego. Gmina wychodzi naprzeciw potrzebom firm budując i modernizując infrastrukturę techniczną , komunikacyjną i kulturalną. Obecny bardzo wysoki stopień infrastruktury technicznej jest na pewno elementem podnoszącym konkurencyjność firmy. Jest to jednak podstawowy , niezbędny element działania podmiotu. W obecnym czasie na rozwój firmy mają wpływ zdecydowanie inne czynniki. Najważniejszym jest posiadanie kapitału finansowego dla dalszego rozwoju firmy. Ta bariera powoduje bowiem , iż firmy ze względu na niski zasoby kapitałowe mają często problemy z płynnością finansową zwłaszcza w sytuacjach załamań rynkowych. Nawet jeżeli są to firmy o dużym potencjale rozwoju i chcące wejść na ścieżkę szybkiego rozwoju brak dostatecznego kapitału skutecznie je blokuje. Istotnym zadaniem w tym obszarze dla gminy jest wskazywanie źródeł pozyskiwania środków finansowych. Są obszary finansowania, gdzie uzyskanie środków nie wymaga spełnienia rygorystycznych kryteriów ( kredyty bankowe) a jedynie wiedzy, umiejętności i cierpliwości ( fundusze unijne). Dlatego też właśnie pomoc w przekazywaniu tej wiedzy i umiejętności powinna należeć do zadań gminy. Działanie podmiotów na terenie gminy to gwarancja zabezpieczenia stałych miejsc pracy. W interesie gminy jest, aby ta działalność ciągle się rozwijała a uzyskiwane dochody służyły do inwestowania w ich rozwój. Stąd też niezwykle ważna jest tu polityka władz gminy w zakresie podejmowania decyzji o systemie ulg i preferencji podatkowych. Uzasadnione byłoby przyjęcie tezy, iż dobrze działające przedsiębiorstwo to nie tylko podmiot płacący podatki ale przede wszystkim miejsce pracy . Tylko wyważona polityka w tym zakresie może przynieść pozytywne efekty nie tylko dla gminy ale również dla działającego podmiotu. Słabością gminy w tej dziedzinie jest brak kompleksowego systemu ulg i preferencji rozwoju przedsiębiorczości. Wspomniane wyżej działania gminy dotyczące zapewnienia wysokiego stopnia infrastruktury są jednym z przedsięwzięć na rzecz otoczenia biznesu. Instytucje otoczenia biznesu odgrywają niebagatelną rolę w rozwoju przedsiębiorstw. Spełniają istotną funkcję stymulującą , są źródłem specjalistycznej wiedzy i rozwiązań dla przedsiębiorców. Niestety na terenie gminy obecność tych instytucji jest znikoma, a znaczenie ich jest ogromne ponieważ: ● świadczą usługi doradczo- informacyjne poprzez seminaria, konferencje; ● świadczą usługi w zakresie spraw formalno – prawnych dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej , przygotowywania projektów dla uzyskania finansowania; Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 83 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA ● tworzą i utrzymują strony internetowe głównie w celu promocji przedsiębiorców oraz aktualnych ofert dla przedsiębiorców; ● ułatwiają nawiązanie kontaktów handlowych z potencjalnymi kontrahentami zagranicznymi;. ● udzielają wsparcie podmiotom chcącym uczestniczyć w targach, imprezach wystawienniczych. Dlatego też gmina powinna w miarę możliwości , podjąć działania , które wypełniłyby lukę w tym zakresie. Przedsięwzięcia należy skierować przede wszystkim na wsparcie przedsiębiorstw w trzech najważniejszych obszarach: ● poszukiwania i uzyskiwania źródeł finansowania; ● promocji działających na terenie gminy podmiotów oraz ich produktów; ● prowadzonej polityki na rzecz rozwoju przedsiębiorczości. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W OBSZARZE WSPIERANIE DZIAŁAJĄCYCH OBSZARZE PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH W CELU ZACHOWANIA ISTENIEJĄCYCH MIEJSC PRACY I WZMOCNIENIA KONKURENCYJNOŚCI REJONU ● brak kompleksowego systemu ulg i preferencji na rzecz rozwoju przedsiębiorczości; ● niski poziom promocji lokalnych przedsiębiorców i ich produktów na zewnątrz; ● brak inicjatyw nakierowanych na propagowanie lokalnej przedsiębiorczości na imprezach wystawienniczych ; ● brak propagowania informacji o odbywających się imprezach wystawienniczych oraz o szansach uczestnictwa w nich lokalnych przedsiębiorców; ● brak Punktu Doradczo – Informacyjnego będącego oparciem i źródłem wiedzy o możliwościach pozyskiwania środków finansowych; wiedzy o instytucjach otoczenia biznesu , itp. dla lokalnych przedsiębiorców; ● niski poziom aktywności działań na rzecz ułatwień w nawiązaniu kontaktów handlowych z potencjalnymi kontrahentami zagranicznymi . PRIORYTET 6. DZIAŁANIA NA RZECZ POZYSKIWANIA NOWYCH PRZEDSIĘBIORCÓW DO WYKORZYSTANIA ISTNIEJĄCYCH ZASOBÓW ZŁÓŻ MINERALNYCH, MINERALNYCH, Strona 84 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA WOLNYCH OBIEKTÓW PRZEMYSŁOWYCH ORAZ W CELU PROPAGOWANIA WŚRÓD SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ POSTAW PRZEDSIĘBIORCZYCH UZASADNIENIE PROJEKTU Tworzenie ośrodków wzrostu i rozwoju gospodarczego gminy w celu zmniejszenia dystansu rozwojowego do innych regionów; podnoszenie świadomości społeczności lokalnej w kierunku zmiany postaw zachowania i działania na rzecz prowadzenia działalności gospodarczej Wzrost gospodarczy gminy to najważniejsze wyzwanie dla gminy. Wyzwanie to jest bardzo trudne. Silna konkurencja ościennych miast i gmin powoduje , iż działania samorządu w tym kierunku muszą być szczególne. Każde podjęte działanie na tym obszarze wymaga analizy dotyczącej spodziewanych efektów tj. wzrostu liczby potencjalnych inwestorów . Stworzone dotychczas bodżce dla przyszłych podmiotów okazują się niewystarczające. Podejmując kolejne działania w tym zakresie należy pamiętać o stworzeniu wizerunku gminy przyjaznej przedsiębiorcom i otwartej na nowe inwestycje . Dla dynamicznego rozwoju gospodarczego Gminy wyznacznikami są: ● istniejące zasoby złóż mineralnych; ● racjonalne i efektywne wykorzystanie terenów gminy; ● kierunki polityki gospodarczej przyjęte przez gminę; ● działania na rzecz zmiany postaw społeczności lokalnej. Gmina ma aktualny plan zagospodarowania przestrzennego , w którym wyznaczone zostały tereny inwestycyjne . Słabością gminy w tym zakresie jest słaba infrastruktura tych terenów. Mimo zapewnień, iż w chwili zgłoszenia się potencjalnego inwestora podjęte będą natychmiastowe działania w celu zaopatrzenia terenu w brakujące media , jak dotychczas brak jest odzewu ze strony przedsiębiorców. Gmina w ostatnim okresie czasu podjęła szereg działań w celu pozyskania inwestorów z zewnątrz. Przygotowane i wprowadzone zostały na strony internetowe oferty inwestycyjne w języku polskim i angielskim. Wskazane byłoby umieszczenie tych ofert na stronach internetowych specjalizujących się w ogłaszaniu tego typu informacji np. strony o rynkach działek i nieruchomości. Ze stron tych najczęściej korzystają osoby zainteresowanie nabyciem terenów to inwestycji. Dużym problemem dla gminy są tereny poprzemysłowe i powojskowe . Terenem poprzemysłowym są tereny po byłych zakładach ZG „KONRAD” w Iwinach . W planie zagospodarowania przestrzennego gminy wskazane są jako tereny inwestycyjne. Jest to obszar o dużej powierzchni , wyposażony w media i posiadający obiekty przemysłowe. Barierą dla wejścia potencjalnych inwestorów jest sytuacja własnościowa oraz połączenie komunikacyjne z głównymi arteriami drogowymi bądź kolejowymi. Należałoby rozważyć utworzenie na wspomnianym terenie „parku przemysłowego” jako terenu atrakcyjnego dla potencjalnych inwestorów. Równolegle jednak konieczne byłoby wówczas podjęcie Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 85 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA decyzji o budowie infrastruktury drogowej dla zapewnienia dostępności komunikacyjnej tego terenu z drogą krajową nr 4 i autostradą A4. Atutem gminy jest posiadanie zasobów złóż mineralnych, na bazie których może być prowadzona działalność gospodarcza. W chwili obecnej zasoby te są wykorzystane w małym stopniu. Przyczyną tego w głównej mierze są niesprzyjające warunki gospodarcze oraz wahania rynkowe. Należałoby zastanowić się nad potrzebą dokonania analizy rynku w kierunku zapotrzebowania na surowce występujące na terenie Gminy i w przypadku trwale zwyżkującej koniunktury wskazywać w ofertach. Ważnym pozytywnym bodźcem do inwestowania w gminie jest przyjęcie uchwały zawierającej system ulg i zwolnień dla nowotworzonych firm. Zaproponowany w chwili obecnej system jest zbyt ubogi aby stanowić ważny atut gminy w negocjacjach z potencjalnym inwestorem . Pozytywny element może stanowić bliskość Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej . Leży ona w bezpośrednim sąsiedztwie terenów gminy- miejscowość Szczytnica . Są to tereny powojskowe i zdegradowane. Gmina zainwestowała na tych terenach budując podstawową infrastrukturę techniczną . Na tym obszarze znajduje się duża ilość wolnej substancji mieszkaniowej wymagającej gruntownej modernizacji ale jednocześnie mogącej stanowić jeden z atutów przyciągnięcia inwestorów. W sąsiedztwie osiedla znajdują się wolne tereny do zainwestowania oraz przebiega autostrada A 4. Wskazana byłaby kontynuacja działań inwestycyjnych i pozainwestycyjnych dla zwiększenia atrakcyjności i konkurencyjności terenu. Kolejnym atutem wpływającym na zwiększenie szans w zdobyciu nowych przedsiębiorców może być utworzenie punktu konsultacyjno – informacyjnego, którego celem byłaby wszelka pomoc formalna dla przyszłych przedsiębiorców bez ich szczególnego zaangażowania. Czas oczekiwania przedsiębiorców na załatwienie wszystkich spraw formalnych wiele razy jest powodem rezygnacji z podejmowania działalności gospodarczej. Powstanie punktu konsultacyjno- informacyjnego byłoby nieocenionym źródłem informacji nie tylko dla potencjalnych przedsiębiorców z zewnątrz ale także dla społeczności lokalnej . Wysokie bezrobocie na terenie gminy wymusza podejmowanie decyzji aktywizujących mieszkańców , szczególnie mieszkańców młodych i w dojrzałym wieku dla uzyskania postaw przedsiębiorczych i wzięcia spraw w „ w swoje ręce”. Przedsiębiorczość to system tworzenia i pobudzania skłonności ludzi do takich zachowań , inicjatyw i działań, które są bardziej racjonalne , bardziej skuteczne i bardziej efektywne . Stąd też niezmiernie ważne jest: ● pobudzanie w świadomości ludzi ich wartości i pewności siebie; ● wskazywanie na konieczność doskonalenia umiejętności wykorzystania posiadanych zdolności – przeważają opinie o przewadze wrodzonych cech nad nabytymi; ● wykrzesywanie umiejętności u tych osób, które niejednokrotnie same nie dostrzegają u siebie; ● aktywne propagowanie hasła „ moja przyszłość w moich rękach”; Niezmiernie ważne jest podkreślanie , iż własna firma może być zbudowana przede wszystkim w oparciu o własne pasje i zainteresowania. Tylko społeczeństwo : Strona 86 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA ● kreatywne i wykorzystujące swoje umiejętności ; ● mające odwagę do podejmowania wyzwań, jakim jest prowadzenie własnej działalności gospodarczej; ● odważne i zdeterminowane w dążeniu do celu, może sprostać wyzwaniom współczesnego świata i stać się konkurencyjne . IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W OBSZARZE POZYSKANIE NOWYCH PRZEDSIĘBIORCÓW DO WYKORZYSTANIA ISTNIEJACYCH ZASOBÓW ZŁÓŻ MINERALNYCH , WOLNYCH OBIEKTÓW PRZEMYSŁOWYCH ORAZ W CELU PROPAGOWANIA WŚRÓD SPOŁECZNOSCI LOKALNEJ POSTAW PRZEDSIĘBIORCZYCH PRZEDSIĘBIORCZYCH ● niski poziom infrastruktury technicznej oferowanych terenów inwestycyjnych – Szczytnica ; ● potrzeba intensyfikacji działań w kierunku promocji wolnych terenów inwestycyjnych – specjalistyczne strony internetowe przeznaczone wyłącznie na tego typu ogłoszenia ( np. nieruchomości , itp.); ● potrzeba kontynuacji działań inwestycyjnych i pozainwestycyjnych na osiedlu w Szczytnicy – tereny powojskowe i zdegradowane oraz bliskość Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej; ● potrzeba analizy skuteczności ewentualnych działań w kierunku utworzenia „parku przemysłowego „ na terenach po byłych zakładach ZG „Konrad „ w Iwinach wraz z dostępnością komunikacyjną do drogi krajowej nr 4 i autostrady A4; ● rozważenie potrzeby ewentualnej analizy rynku popytu na złoża występujące na terenie Gminy i w przypadku zwyżkowej koniunktury na rynku złóż mineralnych zalegających na terenie Gminy ich aktywna promocja na zewnątrz; ● uboga propozycja ulg i zwolnień w systemie ulg i preferencji podatkowych; ● brak Punktu Doradczo – Informacyjnego będącego oparciem i źródłem wiedzy o warunkach zakładania własnej działalności gospodarczej ,wymogach organizacyjnych, formalnych i prawnych; ● słaba edukacja ekonomiczna mieszkańców gminy; ● niski stopień propagowania wśród społeczności lokalnej postaw przedsiębiorczości. 3. SFERA SPOŁECZNA Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 87 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Przyjęty w Strategii Rozwoju Gminy do 2008 roku trzeci obszar problemowy – przeciwdziałanie bezrobociu poprzez tworzenie stałych miejsc pracy obejmuje politykę nastawioną na uzyskanie podstawowego rezultatu jakim jest : ● zmniejszenie liczby bezrobotnych ; ● zmniejszenie liczby osób zagrożonym wykluczeniem społecznym; ● zwiększenie aktywizacji osób bezrobotnych ; ● zwiększenie liczby osób przygotowanych do zmieniających się potrzeb rynku; ● zwiększenie liczby osób korzystających z dostępu do sieci internetowej – szansa na zdobycie pracy. Priorytety przyjęte w tym obszarze to: ● działania na rzecz tworzenia stałych miejsc pracy oraz organizacja nowych stanowisk pracy na bazie funduszy Powiatowego Urzędu Pracy oraz w wyniku postępowań o zamówienie publiczne; ● współdziałanie z Powiatowym Urzędem Pracy w celu realizacji zadań podnoszących kwalifikacje i umiejętności zawodowe mieszkańców. PRIORYTET 7 DZIAŁANIA NA RZECZ: TWORZENIA STAŁYCH MIEJSC PRACY, ORGANIZACJA NOWYCH STANOWISK PRACY NA BAZIE FUNDUSZY POWIATOWEGO URZĘDU PRACY ORAZ W WYNKU POSTĘPOWAŃ O ZAMÓWIENIE PUBLICZNE; INTEGRACJA SPOŁECZNA i PRZECIWDZIAŁANIE WYKLUCZENIU SPOŁECZNEMU; UZASADNIENIE PROJEKTU Poprawa jakości życia mieszkańców poprzez pomoc i wspieranie wszelkich działań na rzecz tworzenia nowych miejsc pracy; kształtowanie postaw i świadomości mieszkańców w kierunku integracji społecznej osób wymagających szczególnego wsparcia , zapobieganiu wykluczeniu wykluczeniu społecznemu i propagowanie zdrowego stylu życia , wolnego od uzależnień. 7.1 Działania w zakresie pomocy i wspierania wszelkich inicjatyw na rzecz tworzenia nowych miejsc pracy Bezrobocie obecnie największy problem społeczny w skali makro jak mikro. Gmina również boryka się z tym problemem , bowiem bezrobocie prowadzi do powstawania innych bardziej negatywnych zjawisk społecznych takich jak: szerzące się Strona 88 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA ubóstwo; zagrożenie wykluczeniem społecznym ; zagrożenie patologią społeczną; negatywne stereotypy w odniesieniu do osób dotkniętych marginalizacją społeczną . Niewątpliwie największym wyzwaniem dla samorządu gminy jest walka z bezrobociem . Prawo do pracy jest jednym z podstawowych praw do życia , więc jego ograniczanie lub negacja znosi odpowiedzialność za dobro wspólne, uczy postawy niechęci do pracy, stwarza poczucie frustracji a w konsekwencji alienacji i odrzucenia przez społeczeństwo. Wysoki poziom bezrobocia w gminie związany jest przede wszystkim z zamknięciem działających dużych zakładów pracy – ZG „Konrad” w Iwinach, Cementowni „Podgrodzie” w Raciborowicach Górnych oraz likwidacją Państwowych Gospodarstw Rolnych. Byli oni pracodawcą dla kilku tysięcy mieszkańców. Niestety zmiany polityczne, społeczno – gospodarcze w kraju, koniunktura na rynkach krajowych i światowych zadecydowały o zamknięciu tych firm i powstaniu ogromnego bezrobocia . Zmiany te dosięgły również gminy i powiaty ościenne, stąd też brak było i jest do chwili obecnej alternatywnych miejsc pracy . Dodatkowym negatywnym elementem w strukturze bezrobocia na terenie gminy jest napływ ludności z zewnątrz na tereny powojskowe w Szczytnicy . Z racji wolnej substancji mieszkaniowej imigracja ciągle trwa. W ślad za tym nie idzie rozwój gospodarczy i nie tworzą się nowe miejsca pracy. Z przeprowadzonej analizy społecznej napływowej ludności można zdecydowanie stwierdzić , iż są to osoby ubogie , których głównym źródłem dochodu jest zasiłek z opieki społecznej. Jest to kolejny problem nie tylko z związany ze wzrostem bezrobocia ale również z koniecznością zapewnienia tym ludziom minimalnej , określonej przepisami prawa pomocy materialnej oraz tworzeniem się dużego środowiska ubóstwa. Wiemy , iż obszary ubóstw są szczególnie podatne na wszelkie patologie społeczne. Jest to dla samorządu ogromny problem, Stąd też konieczne są działania na tym terenie minimalizujące zagrożenia społeczne. Wskazane byłoby: zwiększenie aktywności prowadzenia działań profilaktycznych propagujących wiedzę o zagrożeniach ; wspieranie i pomoc wszelkiej najmniejszej oddolnej inicjatywy społecznej w zakresie tworzenia bazy kulturalnej , sportowej dla zwiększania aktywności społecznej miejscowej społeczności; wspieranie i pomoc w kierunku propagowania wiedzy o szansach na rynku pracy , jego instrumentach i możliwościach oraz warunkach z ich korzystania. Przy planowaniu prac interwencyjnych i robót publicznych – samorządu oraz Powiatowego Urzędu Pracy niezbędna jest szeroka informacja społeczna o ich organizacji i warunkach uczestnictwa. Dotychczasowe działanie w tym zakresie prowadzone były systematycznie i wielu mieszkańców gminy z nich skorzystało. Mimo , iż efekt tych prac nie zawsze był w pełni oczekiwany a poziom prac nie zawsze wysoki należy jednak stwierdzić , iż ze społecznego punktu widzenia są one potrzebne i oczekiwane. System prac publicznych , interwencyjnych wpływa na zapobieganie długotrwałego bezrobocia . Prace te wykonywane byłyby przez osoby bezrobotne zagrożone wykluczeniem społecznym bądź marginalizacja społeczną a źródłem ich wynagradzania jest fundusz Urzędu Pracy. Jest to działanie doraźne, bowiem nie likwiduje trwałego bezrobocia. Jednakże osoby zatrudnione w charakterze pracownika Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 89 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA interwencyjnego lub przy robotach publicznych uczestniczą w procesie produkcji społecznej, wykonują pracę przynoszącą wynagrodzenie. W tym momencie czują się potrzebni i być może ,to, może w nich wyzwolić aktywność w kierunku zmiany swej postawy i świadomości na rzecz poszukiwania źródeł wiedzy o szansach na znalezienie pracy na dłuższy okres. Innym dodatkowym plusem tych form zatrudnienia może być wejście na nowo długotrwale bezrobotnych do środowiska pracy i wyjście z marginalizacji społecznej. Nowe miejsca pracy to element szczególnej troski samorządu i wskazywany jest przy każdej nadarzającej się sytuacji. Sytuacją taką są przetargi publiczne organizowane w celu wyłonienia wykonawcy dla realizacji zadań inwestycyjnych. Niejednokrotnie w kryteriach , będących podstawą wyboru wykonawcy jest stawianie kryterium obowiązku zatrudnienia na okres realizacji zadania osób z terenu gminy mających status bezrobotnego. Praktyka ta powinna być kontynuowana, bowiem jest jedną z niewielu w chwili obecnej szans na zatrudnienie i sprawdzenie umiejętności bezrobotnych – często tych bez żadnych kwalifikacji. Bezrobotni z terenu gminy to temat podejmowany również przez władze samorządowe przy negocjacjach z firmami podejmującymi działalność na terenie gminy. Proponowane ulgi w podatkach w zamian za zatrudnienie naszych bezrobotnych to kolejne działanie skierowane na tworzenie nowych miejsc pracy. Ważnym zadaniem w tym zakresie jest również nieustanne prowadzenie działań nastawionych na aktywność zawodową i społeczną bezrobotnych. Właściwe przygotowanie zawodowe i społeczne może przyczynić się do osiągnięcia samodzielności finansowej osób dotkniętych zjawiskiem bezrobocia. Aktywność zawodowa to uczestnictwo w procesie produkcji społecznej i wykonywanie pracy przynoszącej dochód. Bezrobocie i aktywność zawodowa są ściśle ze sobą powiązane. Jest wiele powodów , dla których osoby chcące pracować i zdolne do pracy nie pracują. Należą do nich przede wszystkim przekształcenia gospodarcze . W wyniku tych przekształceń powstała duża grupa bezrobotnych bez odpowiednich kwalifikacji , które nie mogą szybko znaleźć zatrudnienia. Ich niewielka mobilność oraz wysokie koszty dojazdu do oddalonych miejsc pracy to kolejny element wpływający na utrzymywanie się wysokiego poziomu bezrobocia. Stąd niezmiernie ważne jest wspieranie lokalnych inicjatyw zmierzających do zmniejszenia skali problemu oraz wdrażanie działań na rzecz wzrostu zatrudnienia przy wykorzystaniu współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy w Bolesławcu. Należy intensywnie propagować wiedzę o szansach, ułatwieniach i możliwościach aktywności zawodowej i społecznej. Istotnym elementem tym zakresie jest wskazywanie instrumentów na istniejącym rynku pracy, które przełamywałyby postawy bierności i apatii bezrobotnych wobec problemów związanych z wąskim rynkiem pracy . Współczesny rozwój cywilizacyjny ludzkości zmierza w kierunku społeczeństwa informatycznego . Dostępność do nowoczesnej sieci telekomunikacyjnej jest niezbędnym warunkiem dla rozwoju społeczności lokalnej. Tylko szeroka informacja daje gwarancję sprawnego funkcjonowania obywateli i przyczyni się do zwiększenia konkurencyjności gminy. Uzupełnieniem sieci powinny być publiczne punkty dostępu do Internetu będące źródłem ogromnej informacji o edukacji, przedsiębiorczości. Strona 90 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Powszechny dostęp do Internetu zapewni : ● poprawę jakości życia mieszkańców; ● bezpośrednią informację o ofertach pracy oferowanych w kraju i zagranicą; ● bezpłatne informacje przydatne dla każdego mieszkańca gminy bez względu na przedział wiekowy ; ● przykłady dobrych działań w zakresie sposobów poszukiwania pracy czy też podejmowania własnej działalności gospodarczej; ● wzrost jakości i efektywności systemu edukacji. 7.2. kształtowanie postaw i świadomości mieszkańców w kierunku integracji społecznej osób wymagających szczególnego wsparcia , zapobieganie wykluczeniu społecznemu i propagowanie zdrowego stylu życia , wolnego od uzależnień Bezrobocie jest problemem , który można określić w dwóch skalach W skali społecznej jako problem społeczny oznaczający się spadkiem przedsiębiorczości i produktywności, prowadzący do upadku znaczenia wartości społecznych i zmiany hierarchii ich ważności. W skali indywidualnej jako stres, który może doprowadzić w skrajnych przypadkach do schorzeń psychicznych i większej podatności na schorzenia fizyczne. Wyznaczone kierunki polityki społecznej samorządu gminy określają działania , które powinny w głównej mierze przyczynić się do poprawy jakości życia wszystkich mieszkańców społeczności lokalnej. W działaniach tych konieczne jest współpraca z innymi jednostkami administracji publicznej oraz z instytucjami pozarządowymi . Takie systemowe działanie , mające na celu pomoc tym, którzy nie potrafią rozwiązać swych problemów samodzielnie , przy wykorzystaniu posiadanych środków , może przywrócić im możliwość pełnego uczestnictwa w życiu społecznym. Gmina skupia się na dwóch podstawowych zagadnieniach: ● kształtowaniu postaw i świadomości mieszkańców w kierunku integracji społecznej osób wymagających szczególnego wsparcia; ● zapobieganiu wykluczeniu społecznemu i propagowaniu zdrowego stylu życia , wolnego od uzależnień Obszar wymagający szczególnego wsparcia to osoby starsze , dzieci, osoby niepełnosprawne. Działania gminy w tym zakresie są ograniczone ze względu brak środków finansowych. Samorząd gminy doskonale zdaje sobie sprawę, iż w obecnej sytuacji społeczno – gospodarczej sytuacja tego środowiska jest najtrudniejsza. W miarę swoich możliwości podejmuje decyzje i realizuje zadania w kierunku aktywizacji tych grup. W aktywny sposób – organizacyjnie, finansowo wspiera wszystkie inicjatywy wychodzące z tego środowiska. Działające na terenie gminy zespoły ludowe to aktywność właśnie osób starszych . Z racji swych zainteresowań ludowych mogą się realizować na polu kultury krzewiąc i promując ją. Samorząd zdecydowanie popiera tego typu działania. To między innymi z myślą o starszych , dzieciach i młodzieży wybudowano w każdej wsi świetlice wiejskie. Są one miejscem wspólnych spotkań, pogawędek i wymiany swoich doświadczeń np. kulinarnych. W świetlicach tych także osoby starsze mogą uczestniczyć w spotkaniach z przedstawicielami różnych instytucji. Świetlice posiadają kuchnie z wyposażeniem, które mogą służyć tym osobom do Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 91 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA sporządzania wspólnych potraw z wykorzystaniem swojej wiedzy bądź wiedzy osoby kompetentnej (dietetyka) o zaletach kuchni dietetycznej . Świetlice te dostosowane są również dla osób niepełnosprawnych Dzieci i młodzież posiada w tych świetlicach sprzęt audiowizualny, sprzęt sportowy ( stół do tenisa stołowego, grys stołowe , itp.), który z powodzeniem jest wykorzystany. Organizowane są w nich turnieje, zabawy i imprezy okolicznościowe. Właśnie z myślą o osobach starszych , niepełnosprawnych , których stan zdrowia nie pozwala na wyjazdy na występy znanych artystów do miast corocznie zaprasza się do gminy znane z ekranu osoby. Samorząd w pełni wspiera, przed wszystkim organizacyjnie, propozycje bezpłatnych badań i porad dla mieszkańców społeczności lokalnej w celu szerszego dostępu dla osób starszych i niepełnosprawnych i profilaktyki dla dzieci. Z myślą o środowisku osób wymagających szczególnego wsparcia systematycznie wyposażane są ośrodki zdrowia w nowoczesny sprzęt medyczny (EKG, USG) ; wybudowano przy nich podjazdy dla osób niepełnosprawnych . Należy jednak stwierdzić , iż podejmowane działania nie zaspokajają w pełni potrzeb tego środowiska. Samorząd gminy rozumie potrzeby w tym zakresie, ale w wielu przypadkach ograniczony jest brakiem środków finansowych . W kolejno podejmowanych działaniach w tej dziedzinie należałoby się zastanowić nad potrzebą prowadzenia aktywnej profilaktyki zdrowotnej w środowisku ; dogłębnej analizy potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych; zwiększenia edukacji i systemu poradnictwa ; promowania aktywnego i zdrowego trybu życia; wykorzystania potencjału intelektualnego, doświadczenia życiowego osób starszych w działaniach na rzecz społeczności lokalnej; rozszerzania kontaktu dzieci i młodzieży z osobami starszymi będącymi w środowisku lokalnym autorytetami społecznymi dla kształtowania wśród dzieci i młodzież pożądanego systemu postaw i wartości; utworzenia usług rehabilitacyjnych; likwidacji barier architektonicznych , komunikacyjnych , społecznych, sprzętowych. Ważne jest aby każde podjęte przez samorząd działanie prowadziło do rozwiązania problemów występujących w tej dziedzinie i osiągnięcia celu jakim jest pobudzenie do aktywności osób wymagających szczególnego wsparcia i zapobiegania ich marginalizacji. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu to działania , których celem jest eliminowanie niekorzystnych zjawisk społecznych wpływających na zaspokajanie potrzeb życiowych. Mówiąc o wykluczeniu społecznym mamy na uwadze dwa aspekty; aktywny i pasywny . W aspekcie aktywnym wykluczenie jest wyrazem dyskryminacji , prowadzonej polityki nierównych szans. W aspekcie pasywnym wykluczenie to brak odpowiednich więzi społecznych , społecznej integracji . Osoby wykluczone nie mają szans na otwartym rynku pracy. Dlatego tak ważna jest integracja tych osób ze społecznością lokalną. Brak szans na rynku pracy wiąże się z trwałym bezrobociem . Trwałe bezrobocie to tworzenie się obszarów ubóstwa , które w ogromnym stopniu narażone są na patologie społeczne . Mówiąc o wykluczeniu mamy najczęściej na myśli dorosłych. Jednakże analiza społeczna wykazuje bezspornie ,iż na wykluczenie narażone są również dzieci i młodzież ze środowisk ubóstwa. Marginalizacja społeczna dzieci i młodzieży często nazywana jest nieprzystosowaniem społecznym . Brak pozytywnych autorytetów w środowisku, w którym przebywa, brak Strona 92 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA perspektyw związanych z brakiem środków finansowych , przyjęcie postaw rezygnacji i apatii przez rodziców to wszystko wpływa na postawę, zachowanie i rozwój intelektualny dzieci i młodzieży. Brak środków finansowych powoduje brak zaspokojenia podstawowych potrzeb. W poszukiwaniu tych środków niejednokrotnie dzieci i młodzież wstępuje na drogę przestępstwa. Brak kontroli ze strony rodziców , ich bierna postawa powoduje ,iż zjawiska te rozszerzają się. Rodzice wskutek braku pracy i narastających w związku z tym problemów starają się znaleźć środek na „zapomnienie”. Najczęściej jest to alkohol , narkotyki i inne środki pozwalające się odprężyć i zapomnieć , nie dbając przy tym o dzieci. Niestety jest to najgorszy sposób na rozwiązanie narastających problemów. Dzieci i młodzież z takiego środowiska również sięga po używki; zmienia system wartości; przyjmuje postawę arogancji, brutalności; wchodzi na drogę przestępstwa sam bądź w zorganizowanej destrukcyjnej grupie mylnie sądząc , iż są to zachowania pozytywnie akceptowalne. W naszym środowisku szczególnym zagrożeniem może stanowić środowisko na osiedlu w Szczytnicy. Jednakże w innych miejscowościach gminy też są środowiska, w których występuje zjawisko nieprzystosowania społecznego bądź istnieje zagrożenie powstania tego zjawiska. Stąd tez niezmiernie ważne są tu działania samorządu skierowane na profilaktykę. Istniejący Gminny Program Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii zawiera plany działań profilaktycznych, w tym zakresie jednak nie stanowią rozwiązania kompleksowego. Istnieje potrzeba utworzenia rozwiązania systemowego zawierającego działania wspomagające osoby uzależnione i ich rodziny , w których stworzone byłyby podstawy dla systematycznych działań na rzecz zmniejszania środowisk z problemem marginalizacji społecznej. W szkołach gminy przyjęte są programy wychowawcze i profilaktyki oraz podejmowane działania w kierunku zapobiegania negatywnym zjawiskom. Jednakże liczba dzieci i młodzieży zagrożonych niedostosowaniem społecznym rośnie. Efektywność działań jest duża lecz skala problemu jest jeszcze większa. Gmina aktywnie działa na tym polu. Gminna Komisja Do Spraw Rozwiązywania Problemów Alkoholowych prowadzi w powstałych na terenie gminy świetlicach terapeutycznych spotkania z rodzicami bądź jednym z nich , na których osoby przygotowane to tego typu rozmów , wskazują na błędy wychowawcze, błędy zachowań oraz próbują wskazać drogi rozwiązania problemu. Jest to bardzo trudne jednak daje nadzieję na poprawę świadomości rodzin uzależnionych. Wskazane byłoby rozważenie zatrudnienia psychologa, osoby , która w sposób najbardziej właściwy może dostrzec problem , dojść do porozumienia z osobami uzależnionymi i wskazać sposób na zmianę postaw i wartości osób ze środowisk zagrożonych wykluczeniem. Należałoby się zastanowić nad potrzebą stworzenia świetlicy socjoterapeutycznej, z profesjonalnym terapeutą – psychologiem przygotowanym do pracy z dziećmi uzależnionymi - przy Gimnazjum w Iwinach. Sygnały o spożywaniu alkoholu i sięganiu po tzw. „miękkie narkotyki” przez młodzież uczęszczającą do gimnazjum są istotnym argumentem przemawiającym za taką potrzebą Ze środków uzyskanych z pozwoleń na sprzedaż alkoholu wyposaża się świetlice w sprzęt sportowy , audiowizualny celem promocji aktywnego, zdrowego trybu życia i stworzenia możliwości zagospodarowania wolnego czasu. Wskazane byłoby Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 93 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA umożliwienie większego korzystania przez dzieci i młodzież w godzinach popołudniowych i w dniach wolnych od nauki i pracy z sal gimnastycznych pod kontrolą opiekuna. Pozytywnym działaniem samorządu jest coroczne dofinansowanie i kierowanie kilkorga dzieci z rodzin najbardziej zaniedbanych na kolonie letnie. Właściwa opieka nad dziećmi i młodzieżą zaniedbanych wychowawczo , zapewnienie im zajęć rozwijających zainteresowania, indywidualnych rozmów terapeutycznych , grupowych zajęć terapeutycznych może w znacznym stopniu przyczynić się do ukształtowania w nich pozytywnych postaw i zachowań. Pożądana byłaby zmiana nastawienia szkolnych pedagogów z moralizatorskiego na bardziej partnerskie, które ułatwia dzielenie się młodych ludzi swoimi trudnościami i problemami. Uzasadnieniem byłoby również wzmocnienie działań kontrolnych przedsiębiorców sprzedających napoje alkoholowe; IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W OBSZARZE – DZIAŁANIA NA RZECZ TWORZENIA STAŁYCH MIEJSC PRACY ORAZ ORGANIZACJA NOWYCH STANOWISK STANOWISK PRACY NA BAZIE FUNDUSZY POWIATOWEGO URZĘDU PRACY ORAZ W WYNIKU POSTĘPOWAŃ O ZAMÓWIENIE PUBLICZNE, INTEGRACJA SPOLECZNA, PRZECIWDZIAŁANIE WYKLUCZENIU SPOŁECZNEMU ● intensyfikacja działań w kierunku ściślejszej współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy dla organizacji i finansowania robót i możliwości zatrudniania bezrobotnych; ● potrzeba wzmożenia działań na rzecz propagowania szerokiej wiedzy o instrumentach rynku pracy ( roboty publiczne, prace interwencyjne, dodatek aktywizacyjny); ● niewystarczająca efektywność działań w zakresie promocji podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej z uwypukleniem możliwości skorzystania z instrumentów rynku pracy ( dotacje na działalność gospodarczą, refundacja kosztów wyposażenia i doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego); ● potrzeba kontynuacji podejmowania tematu – miejsca pracy- przy prowadzeniu negocjacji z potencjalnymi bądź działającymi w gminie przedsiębiorcami ; ● nie w pełni wykorzystane kryterium - zatrudnienie – w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego; ● niewielka liczba osób korzystających z dostępu do sieci internetowej ; ● brak infrastruktury informatycznej administracji publicznej dla szerszego dostępu do e- usług ; ● potrzeba dogłębnej analizy potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych; ● niski stopień edukacji i systemu poradnictwa ; ● niski poziom promowania aktywnego i zdrowego trybu życia; Strona 94 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA ● nie w pełni wykorzystany potencjał intelektualny, doświadczenie życiowe osób starszych w działaniach na rzecz społeczności lokalnej; ● potrzeba rozszerzania kontaktu dzieci i młodzieży z osobami starszymi będącymi w środowisku lokalnym autorytetami społecznymi dla kształtowania wśród dzieci i młodzież pożądanego systemu postaw i wartości; ● niski poziom utworzenia usług rehabilitacyjnych; ● potrzeba likwidacji barier architektonicznych , komunikacyjnych , społecznych, sprzętowych. ● brak rozwiązania systemowego , w którym zawarte byłyby działania wspomagające osoby uzależnione i ich rodziny , w których stworzone byłyby podstawy dla systematycznych działań na rzecz zmniejszania środowisk , w których występuje problem marginalizacji społecznej; ● potrzeba zatrudnienia psychologa, osoby , która w sposób najbardziej właściwy może dostrzec problem , porozumieć się z osobami uzależnionymi i wskazać sposób na zmianę postaw i wartości osób ze środowisk zagrożonych wykluczeniem; ● brak świetlicy terapeutycznej w Gimnazjum ; ● ubogie propozycje alternatywne dla zagospodarowania wolnego czasu dzieci i młodzieży. PRIORYTET 8. WSPÓŁDZIAŁANIE Z POWIATOWYM URZĘDEM PRACY W KIERUNKU PODNOSZENIA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH I UMIEJĘTNOŚCI MIESZKAŃCÓW GMINY I ZWIĘKSZENIA SZANS NA ZATRUDNIENIE OSÓB Z TRUDNOSCIAMI NA RYNKU PRACY UZASADNIENIE PROJEKTU Zmniejszenie bezrobocia lokalnego poprzez: wspieranie nabywania, zmiany, podnoszenie kwalifikacji i umiejętności osób bezrobotnych i poszukujących pracy a przez to zwiększanie dostępu do zatrudnienia i włączenia się do rynku pracy; podnoszenie poziomu wykształcenia , zdobywanie wiedzy , możliwości przekwalifikowania zawodowego dla zwiększenia mobilności na rynku pracy osób z trudnościami na rynku pracy. Gmina Warta Bolesławiecka należy do gmin o wysokiej stopie bezrobocia . Przemiany społeczno – gospodarcze spowodowały , iż przestały funkcjonować w gminie zakłady zatrudniające największą liczbę osób między innymi takie jak: ZG Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 95 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA „KONRAD” w Iwinach, Cementownia „Podgrodzie” w Raciborowicach Górnych. Z braku alternatywnych źródeł pracy powstała spora rzesza bezrobotnych, której kwalifikacje i umiejętności zawodowe nie pokrywają się z potrzebami rynku pracy. Stąd też niezbędna jest ze strony samorządu pomoc i wsparcie dla wszelkich oddolnych inicjatyw społecznych czy też inicjatyw organizacji pozarządowych w zakresie przygotowania osób poszukujących pracy do zdolności szybkiego reagowania na wymagania rynku pracy . Utrzymująca się wysoka stopa bezrobocia na terenie gminy świadczy o ogromnym problemie jakim jest bezrobocie. W dobie szybkiego rozwoju społeczno – gospodarczego a przede wszystkim rozwoju nowych technik i technologii wielkim wyzwaniem jest szybka reakcja na te przemiany . Wiąże się to z koniecznością nabywania ciągłej wiedzy , zdobywania coraz wyższego poziomu i jakości wykształcenia. Szansą na zdobycie zatrudnienia i zwiększenie swojej konkurencyjności na rynku pracy mieszkańców społeczności lokalnej jest nabywanie umiejętności poprzez kształcenie ustawiczne oraz przekwalifikowanie zawodowe. Świadomość mieszkańców w zakresie konieczności uczestnictwa w ciągłej edukacji jest różna ,w zależności od wieku oraz środowiska, w którym żyje. Coraz wyższą świadomość edukacyjną obserwuje się wśród dzieci i młodzieży. Najtrudniej zmotywować osoby w starszych kategoriach wiekowych , które utraciły zatrudnienie oraz osoby ze środowisk zagrożonych marginalizacją społeczną. Ważnym zadaniem dla samorządu gminy jest dotarcie do tych środowisk i propagowanie możliwości i miejsc nabywania wiedzy oraz korzyści jakie niesie ze sobą zdobyta wiedza. Wskazane byłoby systematyczne zdobywanie wiedzy na temat prowadzonych przez Powiatowe Urzędy Pracy szkoleń i kursów . Aktualne oferty edukacyjne winny być szeroko propagowanie na stronie internetowej gminy, w Biuletynie . Na bieżąco w miejscach publicznych na tablicach ogłoszeń winna być informacja o instrumentach rynku pracy ( stażach, przygotowaniach zawodowych, dodatkach aktywizacyjnych), o kontaktach z Powiatowym Urzędem Pracy. Niezmiernie ważnym elementem w tej dziedzinie jest informacja i poradnictwo zawodowe, polegające na udzielaniu bezrobotnym i innym osobom poszukującym pracy pomocy w wyborze odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia. Poradnictwo to prowadzone jest między innymi przez urzędy pracy, stąd też konieczna jest ścisła współpraca z ta instytucją . Aktualna wiedza o terminach , miejscach i zakresie prowadzonego poradnictwa jest niezbędna dla przekazania dla wszystkich zainteresowanych, którzy nie umieją, nie mają możliwości zdobycia tych informacji. Innym instrumentem dla podnoszenia umiejętności zawodowych są staże i przygotowanie zawodowe, które umożliwiają nabycie i doskonalenie kwalifikacji zawodowych osobom bezrobotnym. Wszelkich informacji na ten temat można uzyskać z Powiatowego Urzędu Pracy . Dlatego ważne jest ciągłe współdziałanie , wzajemna pomoc i informacja. Wiedza ta winna być szeroko propagowana wśród osób z trudnościami na rynku pracy. Warto również wspomnieć o jeszcze jednej instytucji rynku pracy – Ochotniczych Hufcach Pracy . OHP to instytucja dla młodzieży ze środowisk zaniedbanych , zagrożonych marginalizacją społeczną. Wykonuje zadania w zakresie zatrudnienia oraz przeciwdziałania marginalizacji i wykluczeniu społecznemu młodzieży oraz jej kształcenia i wychowania. Stąd też niezbędne jest szerokie propagowanie jej działań ze Strona 96 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA szczególnym wskazaniem na pomoc jaką niesie w pozyskiwaniu ofert pracy dla młodzieży ze środowisk zagrożonych. Samorząd gminy ma świadomość złożoności problemu jakim jest wychowanie i zapewnienia zatrudnienia młodzieży trudnej. Dotychczasowe działania gminy w tym zakresie przyniosły rezultaty w postaci dokładnego rozpoznania środowisk zagrożonych; identyfikacji młodzieży „ trudnej” , dorosłych zagrożonych wykluczeniem społecznym. Właśnie tym mieszkańcom oferowane są możliwości zdobycia nowych umiejętności zawodowych, przekwalifikowania się . Należałoby w szerszym stopniu wskazywać korzyści z kontaktów z instytucjami rynku pracy. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W OBSZARZE – WSPÓŁDZIAŁANIE Z POWATOWYM URZEDEM PRACY W KIERUNKU KIERUNKU PODNOSZENIA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH I UMIEJĘTNOŚCI MIESZKAŃCÓW GMINY I ZWIĘKSZENIA SZANS NA ZATRUDNIENIE OSÓB Z TRUDNOŚCIAMI NA RYNKU PRACY ● niska świadomość edukacyjna osób zagrożonych marginalizacją społeczną; ● niewystarczający poziom propagowania możliwości i miejsc nabywania wiedzy oraz korzyści jakie niesie ze sobą zdobyta wiedza; ● niski stopień popularyzacji innych niż Urzędy Pracy instytucji rynku pracy i ich zadań ( OHP); ● niewystarczający poziom informacji o instrumentach rynku pracy w zakresie podnoszenia kwalifikacji i umiejętności zawodowych ( staże , przygotowania zawodowe, kursy, szkolenia, poradnictwo zawodowe ); Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 97 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA III. IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW W WYZNACZONYCH PRIORYTETACH I DZIAŁANIACH STRATEGICZNYCH (PRZYJĘTYCH PRZEZ SAMORZAD GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA) SFERA LP 1.0. PRIORYTET Poprawa jakości środowiska 1. Przestrzenna LP 1.1. DZIAŁANIE PROBLEM Zaopatrzenie w wodę , jakość 1.niewystarczająca ilość własnych ujęć wody wód wraz z infrastrukturą stanowiąca potencjalne zagrożenie przed: ● utratą bezpłatnej dostawy wody pitnej dla społeczności lokalnej przez kombinat KGHM „POLSKA MIEDŹ” S.A. Lubin wskutek wypełnienia leja depresji i ustania obowiązku bezpłatnej dostawy przez kombinat; ●brakiem dostatecznego zapewnienia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańców; ●brakiem alternatywnego własnego źródła wody pitnej mimo posiadania znacznych zasobów wysokiej jakości wód podziemnych; ● niedostatecznym wpływem samorządu gminnego na koszty dostarczania wody pitnej ujęć obcych; ● niebezpieczeństwem szybkiego wzrostu kosztów dostarczania wody pitnej z ujęć obcych; 2.niewystarczający stopień systematycznego oczyszczania koryt rzek i rowów Strona 98 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA melioracyjnych. 1.2 Budowa i infrastruktury kanalizacyjnej 1.3. Racjonalna odpadami Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 99 2006 ● brak w pełni zmodernizowanej sieci modernizacja kanalizacyjnej w gminie; wodno- ● niski stopień realizacji kanalizacji burzowej; ● brak właściwych metod i sposobów zagospodarowania komunalnych osadów ściekowych; ● niski stopień upowszechniania wiedzy o skutkach niewłaściwego odprowadzania ścieków oraz wprowadzania zanieczyszczeń do wód powierzchniowych ● brak odpowiednich składowisk , które gospodarka powierzchnią i wyposażeniem odpowiadałyby wymogom unijnym; ● brak pojemników do selektywnej zbiórki odpadów gromadzonych przez mieszkańców; ● brak rozwiązania związanego z wywozem odpadów użytkowych celem wtórnego ich wykorzystania; ● brak urządzeń do produkcji z komunalnych osadów ziemi oraz urządzeń sortowniczych do odpadów; ● brak programu rekultywacji składowisk przewidzianych w najbliższym czasie do zamknięcia; ● brak działań w kierunku skutecznego wydzielania odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych i ich PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA odrębnej zbiórki na terenie gminy; ● brak działań wspierających indywidualne oraz przemysłowe formy utylizacji odpadów pochodzenia organicznego; ● brak organizacji i środków transportu dla odpadów wielkogabarytowych; ● brak dostatecznej wiedzy wśród społeczności lokalnej o szkodliwości tworzenia „dzikich” składowisk; ● mała skuteczność działań w kierunku likwidacji „dzikich” składowisk; ● brak rozwiązań organizacyjnych dot. prawidłowego gospodarowania odpadami azbestowymi i roli samorządu gminnego w tym obszarze oraz metod i sposobów współpracy samorządu gminnego i społeczności lokalnej w tym stopień i formę zaangażowania samorządu gminnego w zakresie pomocy organizacyjnej i informacyjnej o źródłach pomocy finansowej przy usuwaniu wyrobów zawierających azbest 1.4. Ochrona przyrody, ziemi i gleb Strona 100 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 ● brak waloryzacji obszarów przyrodniczo cennych ; powietrza, ● brak inwentaryzacji zabytkowych założeń zieleni; ● brak waloryzacji krajobrazowej pod kątem aktywności turystycznej gminy; ● brak ustalenia granicy polno-leśnej w celu wyznaczenia obszarów do zalesień i zadrzewień w terenach rolniczej przestrzeni produkcyjnej; PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA ● brak oznakowań terenów i obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych; ● istnienie dużej ilości gospodarstw, podmiotów ogrzewanych węglem, miałem itp. skutkujące dużym zanieczyszczeniem powietrza w okresie grzewczym; ● niewielki stopień wykorzystania odnawialnych źródeł energii; ● bardzo niski stopień termomodernizacji budynków wpływającej na wielkość strat ciepła i wielkość emisji zanieczyszczeń do powietrza; ● niski stopień propagowania wśród społeczności lokalnej zalet modernizacji palenisk domowych i wykorzystania paliwa grzewczego opartego na biomasie ( drewno, słoma); ● niezadowalający stan dróg zwłaszcza dróg powiatowych i wojewódzkich wpływających na stopień emisji zanieczyszczeń związanych z ruchem komunikacyjnym; ● brak aktualnych map glebowo- rolniczych; ● brak punktów informacyjnych dla rolników w zakresie informacji o sposobach nawożenia, o walorach gospodarstw ekologicznych, produkcji zdrowej żywności; ●niedostateczne promowanie zalet prowadzenia gospodarstw agroturystycznych, mogących być ofertą turystyczną dla turystów ceniących wypoczynek na łonie natury i obcowanie z przyrodą. Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 101 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO 2.0. GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Poprawa infrastruktury 2.1. drogowej i komunikacyjnej Budowa i modernizacja ● potrzeba modernizacji i poszerzenia dróg infrastruktury drogowej gminnych łącznikowych; - droga Iwiny obok sołtysa ; - droga Szczytnica – Wilczy Las- osiedle Szczytnica; - droga Lubków – Tomaszów Bol.; - droga Tomaszów Bol. obok sołtysa; ● potrzeba modernizacji drogi wojewódzkiej w Warcie Bolesławieckiej w kierunku Iwin; ● konieczność modernizacji dróg powiatowych biegnących przez teren gminy i łączących się z powiatami i gminami sąsiednimi; - droga Wartowice – Jaroszewice; - droga Raciborowice Górne – Żeliszów; - droga biegnąca przez wieś Jurków; ● potrzeba poszerzenia o pas awaryjny drogi krajowej nr 4 –Wilczy Las – Kruszyn; ● niezbędna stała komunikacja między poszczególnymi wsiami Gminy; ● brak optymalnych rozwiązań komunikacyjnych dla terenów przeznaczonych pod inwestycje; 2.2. Strona 102 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 Poprawa bezpieczeństwa w ruchu ● niedostateczna ilość chodników przy drogowym drogach na których jest największe natężenie ruchu; ● brak przejścia – wiaduktu na drogą krajową nr 4 w Tomaszowie Bolesławieckim; ● niski stopień zaangażowania się we PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA współudział w działaniach na rzecz zapobiegania zagrożeniom drogowym; ● niski stopień działań na rzecz propagowania zachowań dla poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym 3.0. Rozwój wielofunkcyjny obszarów wiejskich, zapewnienie zrównoważonego rozwoju w gospodarce leśnej ( zwiększenie lesistości oraz poprawa kondycji obecnego drzewostanu) 4.0. Tworzenie i rozbudowa 4.1. infrastruktury społecznej , edukacyjnej, ochrony Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 103 2006 ● bardzo niski poziom propagowania wiedzy o zaletach i korzyściach grup producenckich, ich funkcjonowaniu w innych krajach unijnych; ● niski poziom informacji o formach grup producenckich; podstawach prawnych ich powstawania i działania; ● brak pomocy i informacji ze strony kompetentnych osób i podmiotów w zakresie możliwości podjęcia działalności usługowej dla rolnictwa; ● niewystarczający stopień infrastruktury technicznej , drogowej na terenach przeznaczonych pod działalność pozarolniczą; ● niski stopień działań w zakresie ochrony infrastruktury leśnej ; ● brak informacji w zakresie promocji działań na rzecz rozwoju turystyki i agroturystyki na terenie gminy. Budowa i rozbudowa ● zły stan infrastruktury edukacyjnej infrastruktury edukacyjnej wymagający; -wymiany pokrycia dachowego – Iwiny, PLAN ROZWOJU LOKALNEGO zdrowia, kulturalnej Strona 104 Warta Bolesławiecka, luty/marzec sportowej 2006 GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA i Tomaszów Bolesławiecki, Raciborowice Górne; - wymiany instalacji gazowej w Iwinach; - remontu schodów prowadzących do wejścia szkół – Iwiny, Raciborowice Górne; - wymiany posadzek i wykładzin w salach lekcyjnych – Iwiny, Raciborowice Górne; - remontu części piwnicznej szkoły Iwiny;termomodernizacji budynków oświatowych – Iwiny, Raciborowice Górne; - wykonania elewacji zewnętrznej – Iwiny , Warta Bolesławiecka; ● niedostosowanie obiektów oświatowych dla osób niepełnosprawnych ( podjazdy , windy) – Iwiny, Tomaszów Bolesławiecki, Warta Bolesławiecka; ● zły stan boiska sportowego w Raciborowicach Górnych; ● potrzeba dodatkowego boiska z salą gimnastyczną dla szkoły podstawowej Iwiny ; ● zły stan placówki oświatowej w Szczytnicy , konieczna rozbudowa dla wzrastających potrzeb wynikłych z systematycznego zasiedlania osiedla mieszkaniowego w Szczytnicy; ● zły stan ogrodzenia szkół - Iwiny, Raciborowice Górne, Tomaszów Bolesławiecki; ● zły stan przyszkolnego amfiteatru – Warta Bolesławiecka; ● potrzeba obiektu przedszkolnego dla zaspokojenia wzrastających w tej dziedzinie PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA potrzeb; ● braki występujące w wyposażeniu szkół w pomoce dydaktyczne – Iwiny, Warta Bolesławiecka, Raciborowice Górne, Tomaszów Bolesławiecki; ● braki występujące w wyposażeniu sprzętu sportowego – Iwiny, Warta Bolesławiecka, Raciborowice Górne, Tomaszów Bolesławiecki 4.2. Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 105 2006 Budowa i rozbudowa infrastruktury społecznej, ochrony ● potrzeba dokonania remontu zdrowia, sportu, kultury placówek infrastruktury kulturalnej; ● niewystarczający poziom wyposażenia placówek kulturalnych w nowoczesny sprzęt audiowizualny, nagłaśniający ( np. projektor multimedialny, ekrany, nagłośnienia, oświetlenie sceny ); ● niski poziom infrastruktury w zakresie promocji kultury regionalnej; ● niewystarczający stopień propagowania wiedzy na temat chorób społecznych i cywilizacyjnych; ● niewystarczający poziom wyposażenia placówek ochrony zdrowia w nowoczesny sprzęt medyczny; ● niewystarczająca ilość alternatywnych obiektów sportowych dla aktywnego spędzenia czasu dzieci , młodzieży i dorosłych; ● niski stan techniczny infrastruktury PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA sportowej; 2. Gospodarcza 5.0. Wspieranie działających podmiotów gospodarczych w celu zachowania istniejących miejsc pracy i wzmacnianie konkurencyjności regionu ● brak kompleksowego systemu ulg i preferencji na rzecz rozwoju przedsiębiorczości; ● niski poziom promocji lokalnych przedsiębiorców i ich produktów na zewnątrz; ● brak inicjatyw nakierowanych na propagowanie lokalnej przedsiębiorczości na imprezach wystawienniczych ; ● brak propagowania informacji o odbywających się imprezach wystawienniczych oraz o szansach uczestnictwa w nich lokalnych przedsiębiorców; ● brak Punktu Doradczo – Informacyjnego będącego oparciem i źródłem wiedzy o możliwościach pozyskiwania środków finansowych; wiedzy o instytucjach otoczenia biznesu , itp. dla lokalnych przedsiębiorców; ● niski poziom aktywności działań na rzecz ułatwień w nawiązaniu kontaktów handlowych z potencjalnymi kontrahentami zagranicznymi . 6.0. Działania na rzecz pozyskiwania nowych przedsiębiorców do wykorzystania istniejących zasobów złóż mineralnych , wolnych obiektów przemysłowych oraz w celu ● niski poziom infrastruktury technicznej oferowanych terenów inwestycyjnych – Szczytnica ; ● potrzeba intensyfikacji działań w kierunku promocji wolnych terenów inwestycyjnych – specjalistyczne strony internetowe przeznaczone wyłącznie na tego typu Strona 106 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA propagowania wśród społeczności lokalnej postaw przedsiębiorczych 3. Społeczna 7.0. Tworzenie stałych miejsc 7.1. pracy oraz organizacja Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 107 2006 ogłoszenia ( np. nieruchomości , itp.); ● potrzeba kontynuacji działań inwestycyjnych i pozainwestycyjnych na osiedlu w Szczytnicy – tereny powojskowe i zdegradowane oraz bliskość Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej; ● potrzeba analizy skuteczności ewentualnych działań w kierunku utworzenia „parku przemysłowego „ na terenach po byłych zakładach ZG „Konrad „ w Iwinach wraz z dostępnością komunikacyjną do drogi krajowej nr 4 i autostrady A4; ● rozważenie potrzeby ewentualnej analizy rynku popytu na złoża występujące na terenie gminy i w przypadku zwyżkowej koniunktury na rynku złóż mineralnych zalegających na terenie gminy ich aktywna promocja na zewnątrz; ● uboga propozycja ulg i zwolnień w systemie ulg i preferencji podatkowych; ● brak Punktu Doradczo – Informacyjnego będącego oparciem i źródłem wiedzy o warunkach zakładania własnej działalności gospodarczej ,wymogach organizacyjnych, formalnych i prawnych; ● brak edukacji ekonomicznej mieszkańców gminy; ● brak propagowania wśród społeczności lokalnej postaw przedsiębiorczości. Pomoc i wspieranie wszelkich ● intensyfikacja działań inicjatyw na rzecz tworzenia ściślejszej współpracy z w kierunku Powiatowym PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA nowych stanowisk pracy na bazie funduszy Powiatowego Urzędu Pracy oraz w wyniku postępowań o zamówienie publiczne ; integracja społeczna i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu nowych miejsc pracy 7.2. Strona 108 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 Kształtowanie postaw świadomości mieszkańców Urzędem Pracy dla organizacji i finansowania robót i możliwości zatrudniania bezrobotnych; ● potrzeba wzmożenia działań na rzecz propagowania szerokiej wiedzy o instrumentach rynku pracy ( roboty publiczne, prace interwencyjne, dodatek aktywizacyjny); ● niewystarczająca efektywność działań w zakresie promocji podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej z uwypukleniem możliwości skorzystania z instrumentów rynku pracy ( dotacje na działalność gospodarczą, refundacja kosztów wyposażenia i doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego); ● potrzeba kontynuacji podejmowania tematu – miejsca pracy- przy prowadzeniu negocjacji z potencjalnymi bądź działającymi w gminie przedsiębiorcami ; ● nie w pełni wykorzystane kryterium zatrudnienie – w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego; ● niewielka liczba osób korzystających z dostępu do sieci internetowej – szansa na zdobycie pracy ● brak infrastruktury informatycznej administracji publicznej dla szerszego dostępu do e- usług ; i w ● potrzeba dogłębnej analizy potrzeb osób PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA kierunku integracji społecznej osób wymagających szczególnego wsparcia , zapobieganie wykluczeniu społecznemu i propagowanie zdrowego stylu życia, wolnego od uzależnień Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 109 2006 starszych i niepełnosprawnych; ● niski stopień edukacji i systemu poradnictwa ; ● niski poziom promowania aktywnego i zdrowego trybu życia; ● nie w pełni wykorzystany potencjał intelektualny, doświadczenie życiowe osób starszych w działaniach na rzecz społeczności lokalnej; ● potrzeba rozszerzania kontaktu dzieci i młodzieży z osobami starszymi będącymi w środowisku lokalnym autorytetami społecznymi dla kształtowania wśród dzieci i młodzież pożądanego systemu postaw i wartości; ● niski poziom utworzenia usług rehabilitacyjnych; ● potrzeba likwidacji barier architektonicznych , komunikacyjnych , społecznych, sprzętowych. ● brak rozwiązania systemowego , w którym zawarte byłyby działania wspomagające osoby uzależnione i ich rodziny , w których stworzone byłyby podstawy dla systematycznych działań na rzecz zmniejszania środowisk , w których występuje problem marginalizacji społecznej; ● potrzeba zatrudnienia psychologa, osoby , która w sposób najbardziej właściwy może dostrzec problem , porozumieć się z osobami uzależnionymi i wskazać sposób na zmianę postaw i wartości osób ze środowisk PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA zagrożonych wykluczeniem; ● brak świetlicy terapeutycznej w Gimnazjum ; ● ubogie propozycje alternatywne dla zagospodarowania wolnego czasu dzieci i młodzieży; 8.0. Współdziałanie z Powiatowym Urzędem Pracy w kierunku podnoszenia kwalifikacji zawodowych i umiejętności mieszkańców Gminy i zwiększenia szans na zatrudnienie osób z trudnościami na rynku pracy ●niska świadomość edukacyjna osób zagrożonych marginalizacją społeczną; ● niewystarczający poziom propagowania możliwości i miejsc nabywania wiedzy oraz korzyści jakie niesie ze sobą zdobyta wiedza; ● niski stopień popularyzacji innych niż Urzędy Pracy instytucji rynku pracy i ich zadań ( OHP); ● niewystarczający poziom informacji o instrumentach rynku pracy w zakresie podnoszenia kwalifikacji i umiejętności zawodowych ( staże , przygotowania zawodowe, kursy, szkolenia, poradnictwo zawodowe ); Strona 110 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA IV. CELE STRATEGICZNE I CELE OPERACYJNE Określone obszary problemowe w przyjętych przez samorząd gminy priorytetach i działaniach wyznaczają cele strategiczne i operacyjne , które przyczynią się do ich osiągnięcia. Poniżej przedstawiono zdefiniowane cele strategiczne i operacyjne kierując się z identyfikowanymi problemami w określonych obszarach rozwoju. Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 111 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 1. SFERA PRZESTRZENNA PRZESTRZENNA OBSZAR ROZWOJU OCHRONA ŚRODOWISKA CEL STRATEGICZNY 1.0. 2.0. Poprawa jakości środowiska w zakresie zaopatrzenia w wodę i jakość wód Poprawa jakości środowiska w zakresie gospodarki wodno-kanalizacyjnej Strona 112 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 CEL OPERACYJNY 1.1. Poszukiwanie i budowa ujęcia wody wraz z infrastrukturą dla zabezpieczenia: dodatkowego alternatywnego własnego źródła wody pitnej; wpływu samorządu gminy na koszty dostarczania wody pitnej ; bezpieczeństwa ekologicznego dostarczanej wody pitnej; 1.2. Zwiększenie działań w kierunku systematycznego oczyszczania koryt rzek i rowów melioracyjnych; 2.1. Kontynuacja modernizacji sieci kanalizacyjnej w gminie; 2.2. Kontynuacja budowy sieci kanalizacji burzowej; 2.3. Opracowanie metod i sposobów zagospodarowania komunalnych osadów ściekowych; 2.4. Opracowanie metod upowszechniania wiedzy o skutkach niewłaściwego odprowadzania ścieków oraz wprowadzania zanieczyszczeń do wód powierzchniowych PLAN ROZWOJU LOKALNEGO 3.0. GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Poprawa jakości środowiska w zakresie gospodarki odpadami 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6. 3.7. 3.8. 3.9. 3.10. 3.11. Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 113 2006 Opracowanie koncepcji zabezpieczenia gminy w składowiska odpowiadające wymogom unijnym; Zakup pojemników do selektywnej zbiórki odpadów gromadzonych przez mieszkańców gminy; Opracowanie systemu wywozu odpadów użytkowych celem wtórnego ich wykorzystania; Zakup urządzeń do produkcji z komunalnych osadów ziemi oraz urządzeń sortowniczych do odpadów; Opracowanie programu rekultywacji składowisk przewidzianych do zamknięcia; Opracowanie metod i sposobów skutecznego wydzielania odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych i ich odrębnej zbiórki; Podjęcie działań wspierających indywidualne oraz przemysłowe formy utylizacji odpadów pochodzenia organicznego; Wypracowanie metod organizacji i wyposażenie w środki transportu dla odpadów wielkogabarytowych; Intensyfikacja działań w kierunku likwidacji „dzikich” składowisk; Aktywne propagowanie wśród społeczności lokalnej wiedzy o szkodliwości tworzenia „dzikich „ składowisk Opracowanie rozwiązań organizacyjnych dot. prawidłowego gospodarowania odpadami azbestowymi i roli samorządu gminnego w tym obszarze oraz metod i sposobów współpracy samorządu gminnego i społeczności lokalnej w tym stopień i formę zaangażowania samorządu gminnego w zakresie pomocy organizacyjnej i informacyjnej o źródłach pomocy finansowej przy usuwaniu wyrobów zawierających azbest PLAN ROZWOJU LOKALNEGO 4.0 GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Poprawa jakości środowiska w zakresie ochrony przyrody, powietrza, ziemi i gleb 4.1. Sporządzanie waloryzacji obszarów przyrodniczych cennych; Sporządzenie inwentaryzacji zabytkowych założeń zieleni; 4.2. 4.3. Sporządzenie waloryzacji krajobrazowej pod kątem aktywności turystycznej gminy; 4.4. Ustalenie granicy polno-leśnej w celu wyznaczenia obszarów do zalesień i zadrzewień w terenach rolniczej przestrzeni produkcyjnej; 4.5. Ograniczenie ilości gospodarstw i obiektów podmiotów gospodarczych ogrzewanych węglem i miałem poprzez propagowanie korzyści z wykorzystania innych źródeł ciepła; Eliminacja zanieczyszczeń poprzez systematyczną termomodernizacją budynków użyteczności publicznej; 4.6. Eliminacja zanieczyszczeń poprzez systematyczną modernizację dróg; 4.7. Opracowanie aktualnych map glebowo- rolniczych; Strona 114 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 4.8. Stworzenie punktów informacyjnych dla rolników w zakresie informacji o sposobach nawożenia, walorach gospodarstw ekologicznych , produkcji zdrowej żywności; 4.9. Promocja korzyści prowadzenia gospodarstw agroturystycznych PLAN ROZWOJU LOKALNEGO INFRASTRUKTURA DROGOWA 5.0. 6.0. GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Poprawa infrastruktury drogowej i komunikacyjnej Poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 115 2006 5.1. Modernizacja i poszerzanie dróg gminnych łącznikowych; 5.2. Modernizacja drogi wojewódzkiej biegnącej przez gminę w kierunku Złotoryi; 5.3. Modernizacja dróg powiatowych biegnących przez teren Gminy i łączących się z powiatami i gminami sąsiednimi; 5.4. Poszerzenie o pas awaryjny drogi krajowej nr 4 Wilczy Las – Kruszyn; 5.5. Stworzenie stałej komunikacji między poszczególnymi wsiami gminy; 5.6. Opracowanie optymalnych rozwiązań komunikacyjnych dla terenów przeznaczonych pod inwestycje 6.0. Kontynuacja budowy chodników przy drogach na których jest największe natężenie ruchu; 6.1. Budowa wiaduktu nad drogą krajową nr 4 w Tomaszowie Bolesławieckim; 6.2. Zwiększenie udziału samorządu gminnego w działaniach na rzecz zapobiegania zagrożeniom drogowym; 6.3. Wzmocnienie działań na rzecz propagowania zachowań dla poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym PLAN ROZWOJU LOKALNEGO INFRASTRUKTURA OŚWIATOWA INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA, OCHRONY ZDROWIA, KULTUIRY I SPORTU 7.0. 8.0. GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Poprawa infrastruktury edukacyjnej oraz wyposażenia 7.1. Systematyczne remonty i modernizacje szkół podstawowych i gimnazjum wraz z dostosowaniem ich do potrzeb osób niepełnosprawnych; 7.2. Modernizacja nawierzchni boisk szkolnych; 7.3. Rozbudowa placówki oświatowej w Szczytnicy; 7.4. Modernizacja ogrodzeń szkół; 7.5. Modernizacja przyszkolnego amfiteatru przy szkole podstawowej w Warcie Bolesławieckiej; 7.6. Budowa obiektu przedszkolnego dla wzrastających potrzeb w tej dziedzinie; 7.7. Systematyczne wyposażanie szkół w nowe pomoce dydaktyczne i sprzęt sportowy Poprawa infrastruktury społecznej, ochrony 8.1. zdrowia, kultury i sportu oraz jej wyposażenie 8.2. Strona 116 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 Remont i modernizacja placówek kulturalnych; Modernizacja boisk sportowych ; 8.3. Budowa alternatywnych obiektów sportowych dla aktywnego spędzenia czasu dzieci, młodzieży i dorosłych; 8.4. Wzbogacenie obiektów kulturalnych w miejsca promocji kultury regionalnej; 8.5. Systematyczne wyposażanie placówek kulturalnych w nowoczesny sprzęt audiowizualny, nagłaśniający ( np. projektor multimedialny , ekrany, nagłośnienia, PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA oświetlenie sceny); 8.6. Systematyczne wyposażanie placówek ochrony zdrowia w nowoczesny sprzęt medyczny 2. SFERA GOSPODARCZA OBSZAR ROZWOJU ROZWÓJ GOSPODARCZY CEL STRATEGICZNY 9.0. Wspieranie działających w gminie podmiotów gospodarczych dla zachowania istniejących miejsc pracy i wzmacnianie konkurencyjności regionu Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 117 2006 CEL OPERACYJNY 9.1. Opracowanie kompleksowego systemu ulg i preferencji na rzecz rozwoju przedsiębiorczości; 9.2. Aktywizacja promocji lokalnych przedsiębiorców i ich produktów na zewnątrz ; 9.3. Podjęcie inicjatyw skierowanych na propagowanie lokalnej przedsiębiorczości na imprezach wystawienniczych ( współpraca z organizatorami imprez); 9.4. Współdziałanie z instytucjami organizującymi wystawy w zakresie terminów wystaw i szans uczestnictwa w nich lokalnych przedsiębiorców; 9.5. Utworzenie punktu doradczo-informacyjnego będącego oparciem i źródłem wiedzy dla lokalnych przedsiębiorców o możliwościach pozyskiwania środków finansowych; wiedzy o instytucjach otoczenia biznesu; PLAN ROZWOJU LOKALNEGO 10.0. GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Pozyskiwanie nowych przedsiębiorców do wykorzystania istniejących zasobów złóż mineralnych, wolnych obiektów przemysłowych oraz wypracowywanie wśród społeczności lokalnej postaw przedsiębiorczych 9.6. Aktywizacja działań na rzecz ułatwień w nawiązaniu kontaktów handlowych z potencjalnymi kontrahentami zagranicznymi 10.1. Wykonanie niezbędnej infrastruktury technicznej na obszarach przeznaczonych pod inwestycje; 10.2. Intensyfikacja działań w kierunku promocji wolnych terenów inwestycyjnych Gminy na specjalistycznych stronach internetowych( np. nieruchomości); 10.3. Kontynuacja działań inwestycyjnych i pozainwestycyjnych na terenach powojskowych, zdegradowanych – Szczytnica ze względu na bliskość Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej i wolnych terenów inwestycyjnych i wzrost szans na pozyskanie potencjalnych inwestorów; 10.4. Opracowanie analizy skuteczności działań w kierunku utworzenia „parku przemysłowego” na terenach po byłych zakładach ZG „Konrad” w Iwinach wraz z dostępnością komunikacyjną do drogi krajowej nr 4 i autostrady A 4; 10.5. Opracowanie analizy rynku popytu na złoża mineralne występujące na terenie gminy i w przypadku trwalej, zwyżkowej koniunktury ich aktywna promocja na zewnątrz Wzbogacenie propozycji ulg i zwolnień w systemie istniejących ulg i preferencji podatkowych; 10.6. Strona 118 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 Utworzenie punktu doradczo – informacyjnego będącego oparciem i źródłem wiedzy o warunkach zakładania własnej działalności gospodarczej , wymogach organizacyjnych , PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 10.7. formalnych i prawnych; Podjęcie działań w zakresie edukacji ekonomicznej mieszkańców gminy; 10.8. Szerokie propagowanie wśród społeczności lokalnej postaw przedsiębiorczości; 3. SFERA SPOŁECZNA OBSZAR ROZWOJU ROZWÓJ SPOŁECZNY CEL STRATEGICZNY 11.0. CEL OPERACYJNY Tworzenie stałych miejsc pracy, 11.1. organizacja nowych stanowisk pracy na bazie funduszy Powiatowego Urzędu Pracy oraz w wyniku postępowań o zamówienie publiczne; integracja społeczna i 11.2. przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 119 2006 Wzmożenie działań na rzecz propagowania szerokiej wiedzy o instrumentach rynku pracy ( roboty publiczne, prace interwencyjne, dodatki aktywizacyjne); Aktywizacja działań w zakresie promocji podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej z uwypukleniem możliwości skorzystania z instrumentów rynku pracy ( dotacje na działalność gospodarczą, refundacja kosztów wyposażenia i doposażania stanowiska pracy); 11.3. Kontynuacja podejmowania w negocjacjach z potencjalnymi bądź działającymi w gminie przedsiębiorcami tematu – miejsca pracy; 11.4. Przyjmowanie w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego kryterium – zatrudnienie; PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 11.5. Zwiększenie liczby osób korzystających z dostępu do sieci internetowej; 11.6. Przebudowa infrastruktury informatycznej administracji publicznej dla szerszego dostępu do e- usług ; 11.7. Opracowanie analizach potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych; 11.8. Aktywizacja działań w zakresie edukacji i systemu poradnictwa; 11.9. Szerokie promowanie aktywnego i zdrowego trybu życia; 11.10. Optymalne wykorzystanie potencjału intelektualnego, doświadczenia życiowego osób starszych w działaniach na rzecz społeczności lokalnej; 11.11. Poszerzanie kontaktu dzieci i młodzieży z osobami starszymi będącymi w środowisku lokalnym autorytetami społecznymi dla kształtowania wśród dzieci i młodzieży systemu postaw i wartości; 11.12. Wzbogacenie usług rehabilitacyjnych; 11.13. Likwidacja barier architektonicznych, komunikacyjnych, społecznych , sprzętowych dla podniesienia jakości życia osobom niepełnosprawnym; 11.14. Opracowanie kompleksowego systemu zawierającego działania: wspomagające osoby uzależnione i ich rodziny ; będące podstawą dla systematycznych działań na rzecz Strona 120 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA zmniejszenia środowisk zagrożonych marginalizacją społeczną; 11.15. Podjęcie działań w celu zatrudnienia psychologa, osoby, która we właściwy sposób może dostrzec problem, porozumieć się z osobami uzależnionymi i wskazać sposób na zmianę postaw i wartości osób ze środowisk zagrożonych wykluczeniem; 11.16. Utworzenie świetlicy terapeutycznej w Gimnazjum; 12.0. Współdziałanie z Powiatowym Urzędem Pracy i innymi instytucjami rynku pracy w kierunku podnoszenia kwalifikacji zawodowych i umiejętności mieszkańców Gminy i zwiększenia szans na zatrudnienie osób z trudnościami na rynku pracy Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 121 2006 11.17 Wprowadzenie alternatywnych propozycji dla zagospodarowania wolnego czasu dzieci i młodzieży 12.1. Podnoszenie świadomości edukacyjnej osób zagrożonych marginalizacją społeczną; 12.2. Aktywizacja w propagowaniu możliwości i miejsc nabywania wiedzy oraz korzyści jakie niesie za sobą zdobyta wiedza; 12.3. Popularyzacja innych niż Urzędy Pracy instytucji rynku pracy i ich roli w pozyskaniu miejsc pracy ( OHP); 12.4. Opracowanie sposobu szerokiej informacji o instrumentach rynku pracy w zakresie podnoszenia kwalifikacji i umiejętności zawodowych ( staże , przygotowania zawodowe, kursy, szkolenia, poradnictwo zawodowe). PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA V. ZGODNOŚĆ PRZYJETYCH CELÓW STRATEGICZNYCH Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI WSPÓLNOTY, KRAJU, REGIONU, GMINY Określone w Planie Rozwoju Lokalnego cele strategiczne i operacyjne są w pełni zgodne z priorytetami i kierunkami rozwoju przyjętymi przez dokumenty strategiczne na poziomie wspólnotowym ,krajowym ,regionalnym i lokalnym. Plan Rozwoju Lokalnego przyczyni się do realizacji wytycznych zawartych w założeniach i strategiach na szczeblu wspólnotowym, krajowym , regionalnym i lokalnym. Cele określone w dokumentach strategicznych zawarte są w trzech podstawowych sferach rozwoju społeczno – gospodarczego :przestrzenna, gospodarcza, społeczna. Cele przyjęte przez Plan Rozwoju Lokalnego obejmują dłuższy horyzont czasowy i osiągnięcie ich przyczyni się do rozwiązania zidentyfikowanych problemów lokalnych. Jednocześnie ich realizacja pozwoli na : ● poprawę jakości środowiska ; ● poprawę bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańców gminy; ● podniesienie konkurencyjności gminy; ● aktywizację społeczno – gospodarczą społeczności lokalnej; ● stworzenie nowych miejsc pracy; ● ograniczenie zjawiska marginalizacji społecznej; Dokumenty strategiczne o znaczeniu ponadlokalnym ● Strategia Lizbońska ● Strategiczne Wytyczne Wspólnoty 2007 - 2013 ● Europejska Polityka Transportowa do roku 2010 – Biała Księga; ● Europejska Strategia Zatrudnienia ● Krajowy Program Reform 2005 – 2008 ● Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007 – 2013 – projekt ( NSRO) ● Narodowy Plan Rozwoju 2007 – 2013 ( NPR) Strona 122 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA ● Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego do 2020 roku ( SRWD) ● Regionalny Program Operacyjny i Zintegrowany Program Wojewódzki 2007 – 2013 – założenia ( RPO i ZPW ) ● Dolnośląska Strategia Integracji Społecznej na lata 2005 – 2013 ( projekt) ● Założenia Programu Rozwoju Infrastruktury Transportowej i Komunikacyjnej Dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2005 - 2015 Dokumenty strategiczne o znaczeniu lokalnym ● Strategia Rozwoju Gminy na lata 2004 – 2008 ● Program Ochrony Środowiska ( POŚ ) ● Plan Gospodarki Odpadami ( PGO ) ● Gminny Program Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii – 2006 rok ● Program Rozwoju Oświaty do roku 2007 ● Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Warta Bolesławiecka. Poniżej przedstawiono tabelę zgodności Planu Rozwoju Lokalnego z dokumentami strategicznymi. ZGODNOŚĆ PRZYJĘTYCH CELÓW STRATEGICZNYCH Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI GMINY< REGIONU < KRAJU I WSPÓLNOTY LP CEL STRATEGICZNY 1 Poprawa jakości środowiska w zakresie zaopatrzenia w wodę i jakość wód ZGODNOŚĆ Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI GMINY Strategia Rozwoju Gminy (SRG) – Cel – zrównoważony rozwój inwestycyjny Gminy;; Program Ochrony Środowiska (POŚ), Program Gospodarki Odpadami (PGO) ZGODNOŚĆ Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI WOJEWÓDZTWA SRWD14 Priorytet – zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego społeczeństwa i gospodarki;; RPO i ZPW 2007 – 201315 –założenia – Priorytet 4 – poprawa stanu środowiska ZGODNOŚĆ Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI KRAJU, WSPÓLNOTY Strategiczne Wytyczne Wspólnoty – cel Wzmocnienie synergii pomiędzy ochroną środowiska a wzrostem gospodarczym ; NSRO16projekt – PO Infrastruktura i Środowisko; NPR17 – PO – wzmocnienie potencjału rozwojowego Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego Regionalny Program Operacyjny i Zintegrowany Program Województwa na lata 2007-2013 16 Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 17 Narodowy Plan Rozwoju 14 15 Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 123 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO 2 Poprawa jakości środowiska w zakresie gospodarki wodno – ściekowej SRG – Cel – zrównoważony rozwój inwestycyjny Gminy; POŚ, PGO 3 Poprawa jakości środowiska w zakresie gospodarki odpadami SRG – Cel – zrównoważony rozwój inwestycyjny Gminy; POŚ , PGO; Regulamin utrzymania czystości czystości i porządku na terenie gminy Warta Bolesławiecka 4 Poprawa jakości środowiska w zakresie ochrony przyrody, powietrza, ziemi i gleb SRG – Cel – zrównoważony rozwój inwestycyjny Gminy; POŚ , PGO Strona 124 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA naturalnego oraz zachowanie różnorodności biologicznej i ochrona przyrody na Dolnym Śląsku SRWD Priorytet – zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego społeczeństwa i gospodarki; RPO i ZPW 2007 – 2013 –założenia – Priorytet 4 – poprawa stanu środowiska naturalnego oraz zachowanie różnorodności biologicznej i ochrona na Dolnym Śląsku SRWD Priorytet – zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego społeczeństwa i gospodarki; RPO i ZPW 2007 – 2013 –założenia – Priorytet 4 – poprawa stanu środowiska naturalnego oraz zachowanie różnorodności biologicznej i ochrona przyrody na Dolnym Śląsku SRWD Priorytet – zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego społeczeństwa i gospodarki; RPO i ZPW 2007 – 2013 –założenia – Priorytet 4 – poprawa stanu środowiska naturalnego oraz zachowanie różnorodności regionów i przekształcenia strukturalne obszarów wiejskich-PO rozwój obszarów wiejskich Strategiczne Wytyczne Wspólnoty – cel Wzmocnienie synergii pomiędzy ochroną środowiska a wzrostem gospodarczym ; NSRONSRO projekt – PO Infrastruktura i Środowisko; NPR – PO – wzmocnienie potencjału rozwojowego regionów i przekształcenia strukturalne obszarów wiejskich-PO rozwój obszarów wiejskich Strategiczne Wytyczne Wspólnoty – cel Wzmocnienie synergii pomiędzy ochroną środowiska a wzrostem gospodarczym ; NSRONSRO projekt – PO Infrastruktura i Środowisko; NPR – PO– wzmocnienie potencjału rozwojowego regionów i przekształcenia strukturalne obszarów wiejskich-PO rozwój obszarów wiejskich Strategiczne Wytyczne Wspólnoty Wspólnoty – cel Wzmocnienie synergii pomiędzy ochroną środowiska a wzrostem gospodarczym ; NSRONSRO projekt – PO Infrastruktura i Środowisko; NPR – PO – wzmocnienie potencjału rozwojowego regionów i przekształcenia strukturalne obszarów wiejskich-PO rozwój PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA biologicznej i ochrona przyrody na Dolnym Śląsku obszarów wiejskich Strategiczne Wytyczne Wspólnoty-cel Wspólnoty rozszerzenie i poprawa infrastruktury transportowej; Europejska polityka transportowa transportowa do roku 2010 – Biała Księga; NSRO – projekt – PO Infrastruktura i Środowisko; NPR – tworzenie nowoczesnej sieci transportowej; Krajowy Program Reform 2005 – 2008 – priorytet – rozwój i modernizacja infrastruktury Strategiczne Wytyczne WspólnotyWspólnoty cel rozszerzenie i poprawa infrastruktury transportowej; Europejska polityka transportowa do roku 2010 – Biała Księga; NSRO – projekt – PO Infrastruktura i Środowisko; NPR – tworzenie nowoczesnej sieci transportowej; Krajowy Program Reform 2005 – 2008 – priorytet - rozwój i modernizacja infrastruktury Strategiczne Wytyczne Wspólnoty – cel zwiększanie inwestycji w kapitał ludzki poprzez lepsza edukację i zdobywanie kwalifikacji; NSRO – projekt PO konkurencyjna gospodarka; NPR – RPO – infrastruktura społeczna; Krajowy Program Reform 2005 – 2008 – priorytet – 5 Poprawa infrastruktury drogowej i komunikacyjnej SRG – Cel – zrównoważony rozwój inwestycyjny Gminy; POŚ SRWD – Priorytet – poprawa spójności przestrzennej regionu;; RPO i ZPW 20072007-2013 – Priorytet 8– rozwój infrastruktury komunikacyjnej na Dolnym Śląsku; Założenia Programu Rozwoju Infrastruktury Transportowej i Komunikacyjnej Dla Wojewódz. Dolnośląskiego na lata 2005 - 2015 6 Poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym SRG – Cel – zrównoważony rozwój inwestycyjny Gminy; SRWD – Priorytet – poprawa spójności przestrzennej regionu; stałe podnoszenie stanu bezpieczeństwa i zdrowia mieszkańców województwa; RPO i ZPW 2007 – 2013 – Priorytet 8 rozwój infrastruktury komunikacyjnej na Dolnym Śląsku; 7 Poprawa infrastruktury edukacyjnej oraz wyposażenia SRG – Cel – zrównoważony rozwój inwestycyjny Gminy; Program Rozwoju Oświaty SRWDSRWD- Priorytet – zrównoważony rozwój obszarów wiejskich; RPO i ZPW 2007 – 20132013 założenia -Priorytet 10 – budowa i rozbudowa infrastruktury edukacyjnej na Dolnym Śląsku; Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 125 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA rozwój i modernizacja infrastruktury 8 Poprawa infrastruktury społecznej, ochrony zdrowia, kultury i sportu oraz jej wyposażenia SRG – Cel – zrównoważony rozwój inwestycyjny Gminy; 9 Wspieranie działających w Gminie podmiotów gospodarczych dla zachowania istniejących miejsc pracy i wzmacnianie konkurencyjności regionu SRG – cel – Rozwój przedsiębiorczości lokalnej Strona 126 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 SRWD – Priorytet – zrównoważony rozwój obszarów wiejskich; stałe podnoszenie bezpieczeństwa i zdrowia mieszkańców; RPO i ZPW 2007 – 2013 – założenia Priorytet 7 – rozwój kultury oraz zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego na Dolnym Śląsku; Priorytet 11 – modernizacja infrastruktury ochrony zdrowia na Dolnym Śląsku SRWD – Priorytet – Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Dolnego Śląska; Priorytet – Wspieranie aktywności gospodarczej na Dolnym Śląsku; RPO i ZPW 2007 – 2013 – założenia Priorytet 2 – Wspieranie rozwoju MŚP na Dolnym Śląsku Strategiczne Wytyczne Wspólnoty – cel pomoc w utrzymaniu zdrowej siły roboczej; NSRO – RPO – inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia oraz w infrastrukturę społeczną, PO Infrastruktura i Środowisko; NPR – PO rozwój infrastruktury miast i obszarów wiejskich Strategiczne Wytyczne Wspólnoty – cel – wspieranie innowacji i promowanie przedsiębiorczości; Krajowy Program Reform 2005 – 20082008 Priorytet – rozwój przedsiębiorczości; tworzenie i utrzymywanie nowych miejsc pracy oraz zmniejszanie bezrobocia NSRO – wzmocnienie konkurencyjności regionów i przedsiębiorstw oraz wzrost zatrudnienia; NPR – Priorytet – Przedsiębiorczość; Zatrudnienie PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 10 Pozyskiwanie nowych przedsiębiorców do wykorzystania istniejących zasobów złóż mineralnych , wolnych obiektów przemysłowych oraz wypracowywanie wśród społeczności lokalnej postaw przedsiębiorczych SRG – cel – Rozwój przedsiębiorczości lokalnej SRWD - Priorytet – Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Dolnego Śląska; Priorytet – Wspieranie aktywności gospodarczej na Dolnym Śląsku; Priorytet – Poprawa jakości i efektywności systemu edukacji i badań naukowych; RPO i ZPW 2007 – 2013 – założenia Priorytet 2 – Wspieranie rozwoju MŚP na Dolnym Śląsku; Priorytet 2 EFS – zwiększanie możliwości zatrudnienia osób z trudnościami na rynku pracy 11 Tworzenie stałych miejsc pracy, organizacja nowych stanowisk pracy na bazie funduszy Powiatowego Urzędu Pracy oraz w wyniku postępowań o zamówienie publiczne; integracja społeczna i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu SRG – Przeciwdziałanie bezrobociu poprzez tworzenie stałych miejsc pracy; Gminny Program Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii – 2006 rok SRWD – Priorytet – Integracja społeczna i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu; RPO i ZPW 2007 – 2013 – założenia – Priorytet 2 EFS – zwiększenie możliwości zatrudnienia osób z trudnościami na rynku pracy ; Priorytet 3 EFS Integracja społeczna osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym poprzez włączanie ich do rynku pracy; Dolnośląska Strategia Integracji Społecznej na lata Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 127 2006 Strategiczne Wytyczne Wspólnoty – cel – wspieranie innowacji i promowanie przedsiębiorczości; Europejska Strategia Zatrudnienia - cel zaangażowanie większej liczby osób w aktywną działalność zawodową , utrzymanie wysokiego poziomu aktywności zawodowej ; Krajowy Program Reform 2005 – 2008-Priorytet – rozwój 2008 przedsiębiorczości; tworzenie i utrzymywanie nowych miejsc pracy oraz zmniejszanie bezrobocia NSRO – wzmocnienie konkurencyjności regionów i przedsiębiorstw oraz wzrost zatrudnienia; NPR – Priorytet – Przedsiębiorczość; Zatrudnienie Strategiczne Wytyczne Wspólnoty – cel – regionalna konkurencyjność i zatrudnienie; Krajowy Program Reform Reform 2005 – 2008 – Tworzenie i utrzymywanie nowych miejsc pracy i zmniejszenie bezrobocia; NSRO – PO Kapitał ludzki ; NPR - – Priorytet – Przedsiębiorczość; Zatrudnienie PLAN ROZWOJU LOKALNEGO 12 Współdziałanie z Powiatowym Urzędem Pracy i innymi instytucjami rynku pracy w kierunku podnoszenia kwalifikacji zawodowych i umiejętności mieszkańców Gminy i zwiększenie szans na zatrudnienie osób z trudnościami na rynku pracy SRG – Przeciwdziałanie bezrobociu poprzez tworzenie stałych miejsc pracy Strona 128 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 2005 – 2013 Projekt SRWD – Priorytet – Integracja społeczna i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu; Priorytet – Poprawa jakości i efektywności systemu edukacji i badan naukowych; RPO i ZPW 2007 – 2013 Priorytet 3 EFS Integracja społeczna osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym poprzez włączanie ich do rynku pracy; Priorytet 4 EFS – Poprawa jakości i efektywności edukacji na potrzeby rynku pracy; Dolnośląska Strategia Integracji Społecznej na lata 2005 – 2013 projekt Strategiczne Wytyczne Wspólnoty – cel – regionalna konkurencyjność i zatrudnienie; Krajowy Program Reform 2005 – 2008 – Tworzenie i utrzymywanie nowych miejsc pracy i zmniejszenie bezrobocia; NSRO – PO Kapitał ludzki ; NPR - Priorytety – Przedsiębiorczość; Zatrudnienie; Wiedza i kompetencje PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA VI. MIERNIKI MIERNIKI PRODUKTU I REZULTATU JAKO WYZNACZNIKI EFEKTÓW REALIZACJI CELÓW OPERACYJNYCH I OSIĄGNIĘCIA CELÓW STRATEGICZNYCH PRZYJĘTYCH W PLANIE ROZWOJU LOKALNEGO OBSZAR ROZWOJU OCHRONA ŚRODOWISKA CELE STRATEGICZNE 1. Poprawa jakości środowiska w zakresie zaopatrzenia w wodę i jakość wód. 2. Poprawa jakości środowiska w zakresie gospodarki wodno-kanalizacyjnej. 3. Poprawa jakości środowiska w zakresie gospodarki odpadami . 4. Poprawa jakości środowiska w zakresie ochrony przyrody, powietrza, ziemi i gleb. CELE OPERACYJNE 1. Poszukiwanie i budowa ujęcia wody wraz z infrastrukturą dla zabezpieczenia: dodatkowego alternatywnego własnego źródła wody pitnej; wpływu samorządu gminy na koszty dostarczania wody pitnej ; bezpieczeństwa ekologicznego dostarczanej wody pitnej; 2. Zwiększenie działań w kierunku systematycznego oczyszczania koryt rzek i rowów melioracyjnych; 3. Kontynuacja modernizacji sieci kanalizacyjnej w gminie; 4. Kontynuacja budowy sieci kanalizacji burzowej; 5. Opracowanie metod i sposobów zagospodarowania komunalnych osadów ściekowych; 6. Opracowanie metod upowszechniania wiedzy o skutkach niewłaściwego odprowadzania ścieków oraz wprowadzania zanieczyszczeń do wód powierzchniowych 7. Opracowanie koncepcji zabezpieczenia gminy w składowiska odpowiadające wymogom unijnym; 8. Zakup pojemników do selektywnej zbiórki odpadów gromadzonych przez mieszkańców gminy; Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 129 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 9. Opracowanie systemu wywozu odpadów użytkowych celem wtórnego ich wykorzystania 10.Zakup urządzeń do produkcji z komunalnych osadów ziemi oraz urządzeń sortowniczych do odpadów; 11.Opracowanie programu rekultywacji składowisk przewidzianych do zamknięcia; 12.Opracowanie metod i sposobów skutecznego wydzielania odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych i ich odrębnej zbiórki; 13.Podjęcie działań wspierających indywidualne oraz przemysłowe formy utylizacji odpadów pochodzenia organicznego; 14.Wypracowanie metod organizacji i wyposażenie w środki transportu dla odpadów wielkogabarytowych; 15.Intensyfikacja działań w kierunku likwidacji „dzikich” składowisk; 16.Aktywne propagowanie wśród społeczności lokalnej wiedzy o szkodliwości tworzenia „dzikich „ składowisk; 17.Sporządzanie waloryzacji obszarów przyrodniczych cennych; 18.Sporządzenie inwentaryzacji zabytkowych założeń zieleni; 19.Sporządzenie waloryzacji krajobrazowej pod kątem aktywności turystycznej gminy; 20.Ustalenie granicy polno-leśnej w celu wyznaczenia obszarów do zalesień i zadrzewień w terenach rolniczej przestrzeni produkcyjnej; 21.Ograniczenie ilości gospodarstw i obiektów podmiotów gospodarczych ogrzewanych węglem i miałem poprzez propagowanie korzyści z wykorzystania innych źródeł ciepła; 22.Eliminacja zanieczyszczeń poprzez systematyczną termomodernizacją budynków użyteczności publicznej; 23.Eliminacja zanieczyszczeń poprzez systematyczną modernizację dróg; 24.Opracowanie aktualnych map glebowo- rolniczych; 25.Stworzenie punktów informacyjnych dla rolników w zakresie informacji o sposobach nawożenia, walorach gospodarstw ekologicznych, produkcji zdrowej żywności; 26.Promocja korzyści prowadzenia gospodarstw agroturystycznych. 27. Opracowanie rozwiązań organizacyjnych dot. prawidłowego gospodarowania odpadami azbestowymi, określenie roli samorządu gminnego w tym obszarze oraz Strona 130 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA metod współpracy samorządu gminnego ze społecznością lokalną w zakresie pomocy organizacyjnej i informacyjnej o źródłach pomocy finansowej przy usuwaniu wyrobów zawierających azbest MIERNIKI PRODUKTU 1. Długość zmodernizowanych dróg ; 2. Długość zmodernizowanej sieci kanalizacyjnej; 3. Długość wybudowanej sieci kanalizacji deszczowej; 4. Liczba projektów selektywnej zbiorki odpadów i recyklingu; 5. Liczba wybudowanych stacji uzdatniania wody; 6. Liczba zmodernizowanych oczyszczalni ścieków; 7. Liczba urządzeń sortowniczych do odpadów; 8. Liczba opracowań na rzecz racjonalnej gospodarki odpadami; 9. Liczba zlikwidowanych „dzikich” składowisk; 10.Powierzchnia budynków poddanych termoizolacji; 11.Powierzchnia obszaru poddana rekultywacji; 12.Liczba projektów dotyczących zachowania istniejących zasobów przyrodniczych; 13.Liczba gospodarstw agroturystycznych; 14. Liczba punktów informacyjnych dla rolników. MIERNIKI REZULTATU 1.Liczba gospodarstw domowych podłączonych do zmodernizowanej sieci kanalizacji sanitarnej; 2.Liczba gospodarstw domowych podłączonych do wybudowanej sieci kanalizacji deszczowej; 3.Liczba gospodarstw domowych objętych programem selektywnej zbiorki odpadów; 4.Liczba gospodarstw domowych objętych programem odbioru odpadów; 5.Ilość przetworzonych odpadów; 6.Wzrost liczby odpadów poddawanych segregacji; 7.Wzrost liczby odpadów podlegających recyklingowi; 8.Zmniejszenie ilości nieczyszczonych ścieków; 9.Liczba rolników korzystających z punktów informacyjnych; 10.Zmniejszenie ilości emitowanych zanieczyszczeń; 11.Zwiększenie różnorodności przyrodniczej i gatunkowej OBSZAR ROZWOJU INFRASTRUKTURA DROGOWA CELE STRATEGICZNE 1. Poprawa infrastruktury drogowej i komunikacyjnej 2. Poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym CELE OPERACYJNE Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 131 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 1. Modernizacja i poszerzanie dróg gminnych łącznikowych; 2. Modernizacja drogi wojewódzkiej biegnącej przez gminę w kierunku Złotoryi; 3. Modernizacja dróg powiatowych biegnących przez teren gminy i łączących się z powiatami i gminami sąsiednimi; 4. Poszerzenie o pas awaryjny drogi krajowej nr 4 Wilczy Las – Kruszyn; 5. Stworzenie stałej komunikacji między poszczególnymi wsiami gminy; 6. Opracowanie optymalnych rozwiązań komunikacyjnych dla terenów przeznaczonych pod inwestycje 7. Kontynuacja budowy chodników przy drogach na których jest największe natężenie ruchu; 8. Budowa wiaduktu nad drogą krajową nr 4 w Tomaszowie Bolesławieckim; 9. Zwiększenie udziału samorządu gminnego w działaniach na rzecz zapobiegania zagrożeniom drogowym; 10. Wzmocnienie działań na rzecz propagowania zachowań dla poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym MIERNIKI PRODUKTU 1. Długość zmodernizowanych dróg; 2. Liczba wybudowanych obiektów mostowych/wiaduktów/estakad/tuneli; 3. Długość wybudowanej dodatkowej infrastruktury komunikacyjnej (np. chodniki , itp.); 4. Długość zmodernizowanej dodatkowej infrastruktury komunikacyjnej; 5. Liczba kampanii społecznych na rzecz poprawy bezpieczeństwa; MIERNIKI REZULTATU 1. Powierzchnia terenów inwestycyjnych , które stały się dostępne w wyniku realizacji projektu; 2. Natężenie ruchu na drodze; 3.Prognozowany spadek liczby wypadków drogowych; 4.Liczba osób korzystających z obiektów infrastruktury drogowej; Strona 132 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA OBSZAR ROZWOJU INFRASTRUKTURA OŚWIATOWA CEL STRATEGICZNY Poprawa infrastruktury edukacyjnej oraz wyposażenia CELE OPERACYJNE 1. Systematyczne remonty i modernizacje szkół podstawowych i gimnazjum wraz z dostosowaniem ich do potrzeb osób niepełnosprawnych; 2. Modernizacja nawierzchni boisk szkolnych; 3. Rozbudowa placówki oświatowej w Szczytnicy; 4. Modernizacja ogrodzeń szkół; 5. Modernizacja przyszkolnego amfiteatru przy szkole podstawowej w Warcie Bolesławieckiej; 6. Budowa obiektu przedszkolnego dla wzrastających potrzeb w tej dziedzinie; 7. Systematyczne wyposażanie szkół w nowe pomoce dydaktyczne i sprzęt sportowy MIERNIKI PRODUKTU 1.Powierzchnia zmodernizowanych placówek oświatowych; 2.Powierzchnia zmodernizowanych nawierzchni boisk szkolnych; 3.Liczba nowopowstałych przedszkoli; 4.Liczba placówek oświatowych wyposażonych w nowy sprzęt dydaktyczny; 5.Długość zmodernizowanych ogrodzeń przy placówkach oświatowych. MIERNIKI REZULTATU 1.Liczba zmodernizowanych placówek oświatowych. 2.Liczba zmodernizowanych boisk szkolnych; 3.Liczba dzieci korzystających z nowopowstałych przedszkoli; Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 133 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 4.Liczba dzieci / młodzieży korzystających z nowo zakupionego sprzętu dydaktycznego. OBSZAR ROZWOJU INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA, OCHRONY ZDROWIA, KULTURY I SPORTU CEL STRATEGICZNY Poprawa infrastruktury społecznej, ochrony zdrowia, kultury i sportu oraz jej wyposażenia CELE OPERACYJNE 1. Remont i modernizacja placówek kulturalnych; 2. Modernizacja boisk sportowych ; 3. Budowa alternatywnych obiektów sportowych dla aktywnego spędzenia czasu dzieci, młodzieży i dorosłych; 4. Wzbogacenie obiektów kulturalnych w miejsca promocji kultury regionalnej; 5. Systematyczne wyposażanie placówek kulturalnych w nowoczesny sprzęt audiowizualny, nagłaśniający ( np. projektor multimedialny , ekrany, nagłośnienia, oświetlenie sceny); 6. Systematyczne wyposażanie placówek ochrony zdrowia w nowoczesny sprzęt medyczny MIERNIKI PRODUKTU 1. Powierzchnia zmodernizowanych obiektów infrastruktury kulturalnej; 2. Powierzchnia zmodernizowanych boisk sportowych; 3. Liczba alternatywnych obiektów sportowych; 4. Liczba miejsc promocji kultury regionalnej; 5. Liczba obiektów kulturalnych wyposażonych w nowy sprzęt audiowizualny i nagłaśniający; 6. Liczba obiektów służby zdrowia wyposażonych w nowy sprzęt medyczny. MIERNIKI REZULTATU 1. Liczba zmodernizowanych obiektów kulturalnych; Strona 134 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 2. Liczba zmodernizowanych boisk sportowych; 3. Liczba osób korzystających z alternatywnych obiektów sportowych; 4. Liczba osób odwiedzających miejsca promocji kultury regionalnej; 5. Liczba osób uczestniczących w imprezach kulturalnych , w których wykorzystywany jest sprzęt audiowizualny i nagłaśniający; 6. Liczba osób korzystających z nowego sprzętu medycznego. OBSZAR ROZWOJU ROZWÓJ GOSPODARCZY CELE STRATEGICZNE 1. Wspieranie działających w gminie podmiotów gospodarczych dla zachowania istniejących miejsc pracy i wzmacnianie konkurencyjności regionu 2.Pozyskiwanie nowych przedsiębiorców do wykorzystania istniejących zasobów złóż mineralnych, wolnych obiektów przemysłowych oraz wypracowywanie wśród społeczności lokalnej postaw przedsiębiorczych CELE OPERACYJNE 1. Opracowanie kompleksowego systemu ulg i preferencji na rzecz rozwoju przedsiębiorczości; 2. Aktywizacja promocji lokalnych przedsiębiorców i ich produktów na zewnątrz ; 3. Podjęcie inicjatyw skierowanych na propagowanie lokalnej przedsiębiorczości na imprezach wystawienniczych ( współpraca z organizatorami imprez); 4. Współdziałanie z instytucjami organizującymi wystawy w zakresie terminów wystaw i szans uczestnictwa w nich lokalnych przedsiębiorców; 5. Utworzenie punktu doradczo-informacyjnego będącego oparciem i źródłem wiedzy dla lokalnych przedsiębiorców o możliwościach pozyskiwania środków finansowych; wiedzy o instytucjach otoczenia biznesu; 6. Aktywizacja działań na rzecz ułatwień w nawiązaniu kontaktów handlowych z potencjalnymi kontrahentami zagranicznymi 7. Wykonanie niezbędnej infrastruktury technicznej na obszarach przeznaczonych pod inwestycje; 8. Intensyfikacja działań w kierunku promocji wolnych terenów inwestycyjnych gminy na specjalistycznych stronach internetowych( np. nieruchomości); Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 135 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 9. Kontynuacja działań inwestycyjnych i pozainwestycyjnych na terenach powojskowych, zdegradowanych – Szczytnica ze względu na bliskość Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej i wolnych terenów inwestycyjnych i wzrost szans na pozyskanie potencjalnych inwestorów; 10. Opracowanie analizy skuteczności działań w kierunku utworzenia „parku przemysłowego” na terenach po byłych zakładach ZG „Konrad” w Iwinach wraz z dostępnością komunikacyjną do drogi krajowej nr 4 i autostrady A 4; 11. Opracowanie analizy rynku popytu na złoża mineralne występujące na terenie gminy i w przypadku trwałej, zwyżkowej koniunktury ich aktywna promocja na zewnątrz 12. Wzbogacenie propozycji ulg i zwolnień w systemie istniejących ulg i preferencji podatkowych; 13. Utworzenie punktu doradczo – informacyjnego będącego oparciem i źródłem wiedzy o warunkach zakładania własnej działalności gospodarczej , wymogach organizacyjnych , formalnych i prawnych; 14. Podjęcie działań w zakresie edukacji ekonomicznej mieszkańców gminy; 15. Szerokie propagowanie wśród społeczności lokalnej postaw przedsiębiorczości; MIERNIKI PRODUKTU 1. Liczba projektów zmierzających do utworzenia punktów obsługi ; 2. Liczba osób pracujących w punktach obsługi; 3. Wartość sprzętu zakupionego na cele sprawnego funkcjonowania punktów obsługi; 4. Liczba nowych partnerów zagranicznych z którymi rozpoczęto kooperację / współpracę; 5. Liczba produktów promowanych na zewnątrz; 6. Powierzchnia uzbrojonego tereny; 7. Liczba uczestników konferencji /wystaw/targów; 8. Liczba udzielonych porad. MIERNIKI REZULTATU 1. Liczba podmiotów otrzymujących wsparcie; 2. Liczba inwestorów, którym udzielono informacji; 3. Liczba stworzonych miejsc pracy; 4. Liczba zachowanych miejsc pracy; 5. Liczba pracujących we wspartych podmiotach gospodarczych; 6. Liczba osób objętych edukacją ekonomiczną; 7. Liczba podmiotów gospodarczych ,które wskutek realizacji projektu ,rozpoczęły działalność gospodarczą . Strona 136 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA OBSZAR OBSZAR ROZWOJU ROZWÓJ SPOŁECZNY CELE STRATEGICZNE 1. Tworzenie stałych miejsc pracy, organizacja nowych stanowisk pracy na bazie funduszy Powiatowego Urzędu Pracy oraz w wyniku postępowań o zamówienie publiczne; integracja społeczna i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. 2. Współdziałanie z Powiatowym Urzędem Pracy i innymi instytucjami rynku pracy w kierunku podnoszenia kwalifikacji zawodowych i umiejętności mieszkańców gminy i zwiększenia szans na zatrudnienie osób z trudnościami na rynku pracy. CELE OPERACYJNE 1. Wzmożenie działań na rzecz propagowania szerokiej wiedzy o instrumentach rynku pracy ( roboty publiczne, prace interwencyjne, dodatki aktywizacyjne); 2. Aktywizacja działań w zakresie promocji podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej z uwypukleniem możliwości skorzystania z instrumentów rynku pracy ( dotacje na działalność gospodarczą, refundacja kosztów wyposażenia i doposażania stanowiska pracy); 3. Kontynuacja podejmowania w negocjacjach z potencjalnymi bądź działającymi w gminie przedsiębiorcami tematu – miejsca pracy; 4. Przyjmowanie w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego kryterium – zatrudnienie; 5. Zwiększenie liczby osób korzystających z dostępu do sieci internetowej; 6. Przebudowa infrastruktury informatycznej administracji publicznej dla szerszego dostępu do e- usług ; 7. Opracowanie analizach potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych; 8. Aktywizacja działań w zakresie edukacji i systemu poradnictwa; Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 137 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 9. Szerokie promowanie aktywnego i zdrowego trybu życia; 10. Optymalne wykorzystanie potencjału intelektualnego, doświadczenia życiowego osób starszych w działaniach na rzecz społeczności lokalnej; 11. Poszerzanie kontaktu dzieci i młodzieży z osobami starszymi będącymi w środowisku lokalnym autorytetami społecznymi dla kształtowania wśród dzieci i młodzieży systemu postaw i wartości; 12. Wzbogacenie usług rehabilitacyjnych; 13. Likwidacja barier architektonicznych, komunikacyjnych, społecznych , sprzętowych dla podniesienia jakości życia osobom niepełnosprawnym; 14. Opracowanie kompleksowego systemu zawierającego działania: wspomagające osoby uzależnione i ich rodziny ; będące podstawą dla systematycznych działań na rzecz zmniejszenia środowisk zagrożonych marginalizacją społeczną; 15. Podjęcie działań w celu zatrudnienia psychologa, osoby, która we właściwy sposób może dostrzec problem, porozumieć się z osobami uzależnionymi i wskazać sposób na zmianę postaw i wartości osób ze środowisk zagrożonych wykluczeniem; 16. Utworzenie świetlicy terapeutycznej w Gimnazjum; 17. Wprowadzenie alternatywnych propozycji dla zagospodarowania wolnego czasu dzieci i młodzieży. 18. Podnoszenie świadomości edukacyjnej osób zagrożonych marginalizacją społeczną; 19. Aktywizacja w propagowaniu możliwości i miejsc nabywania wiedzy oraz korzyści jakie niesie za sobą zdobyta wiedza; 20. Popularyzacja innych niż Urzędy Pracy instytucji rynku pracy i ich roli w pozyskaniu miejsc pracy ( OHP); 21. Opracowanie sposobu szerokiej informacji o instrumentach rynku pracy w zakresie podnoszenia kwalifikacji i umiejętności zawodowych ( staże , przygotowania zawodowe, kursy, szkolenia, poradnictwo zawodowe); MIERNIKI PRODUKTU 1. Liczba udzielonych porad; 2. Liczba punktów dostępu do Internetu; 3. Liczba projektów badawczych mających na celu rozpoznanie potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych; 4. Liczba projektów badawczych mających na celu rozpoznanie problemów społecznych; Strona 138 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 5. Liczba inicjatyw kreujących liderów społecznych; 6. Liczba programów kształtujących efektywny system edukacji; 7. Liczba kampanii informacyjnych promujących aktywny i zdrowy tryb życia; 8. Liczba projektów zorganizowanych na rzecz pomocy osobom uzależnionym i współuzależnionym; 9. Liczba form wsparcia prawnego i psychologicznego osób dotkniętych problemami społecznymi 10.Liczba projektów skierowanych do osób starszych; 11.Liczba kampanii informacyjnych promujących wiedzę ; 12. Liczba kampanii informacyjnych popularyzujących rolę i zadania instytucji rynku pracy innych niż Urzędy Pracy. MIERNIKI REZULTATU REZULTATU 1. Liczba beneficjentów , którzy znajdą stałe zatrudnienie; 2. Liczba beneficjentów, którzy podejmą działalność gospodarczą; 3. Liczba odbiorców kampanii informacyjnych; 4. Liczba osób starszych korzystających z ofert kulturalnych, rekreacyjnych, zdrowotnych; 5. Liczba nowych propozycji wsparcia dla osób z problemami społecznymi; 6. Liczba osób korzystających z informacji zawodowej w ramach projektu; Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 139 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA VII. REALIZACJA CELÓW OPERACYJNYCH /ZADAŃ W LATACH 2007 - 2013 ORAZ STOPIEŃ ICH WAŻNOŚCI LP 1 2 3 4 5 6 CEL OPERACYJNY/ ZADANIE Poszukiwanie i budowa ujęcia wody wraz z infrastrukturą dla zabezpieczenia: dodatkowego alternatywnego własnego źródła wody pitnej; wpływu samorządu gminy na koszty dostarczania wody pitnej ; bezpieczeństwa ekologicznego dostarczanej wody pitnej; Zwiększenie działań w kierunku systematycznego oczyszczania koryt rzek i rowów melioracyjnych; Kontynuacja modernizacji sieci kanalizacyjnej w Gminie; Kontynuacja budowy sieci kanalizacji burzowej; Opracowanie metod i sposobów zagospodarowania komunalnych osadów ściekowych; Opracowanie metod upowszechniania wiedzy o skutkach niewłaściwego odprowadzania ścieków oraz wprowadzania zanieczyszczeń do wód powierzchniowych Strona 140 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 Stopień ważności w skali 1 - 10 1 6 2 4 1 3 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO LP 7 8 9 10 11 12 13 CEL OPERACYJNY/ ZADANIE GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Stopień ważności w skali 1 - 10 Opracowanie koncepcji zabezpieczenia Gminy w składowiska odpowiadające wymogom unijnym; 2 Zakup pojemników do selektywnej zbiórki odpadów gromadzonych przez mieszkańców Gminy; 1 Opracowanie systemu wywozu odpadów użytkowych celem wtórnego ich wykorzystania Zakup urządzeń do produkcji z komunalnych osadów ziemi oraz urządzeń sortowniczych do odpadów; Opracowanie programu rekultywacji składowisk przewidzianych do zamknięcia; Opracowanie metod i sposobów skutecznego wydzielania odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych i ich odrębnej zbiórki; Podjęcie działań wspierających indywidualne oraz przemysłowe formy utylizacji odpadów pochodzenia organicznego; Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 141 2006 1 2 6 1 1 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO LP 14 15 16 17 18 19 20 CEL OPERACYJNY/ ZADANIE Wypracowanie metod organizacji i wyposażenie w środki transportu dla odpadów wielkogabarytowych; Intensyfikacja działań w kierunku likwidacji „dzikich” składowisk Aktywne propagowanie wśród społeczności lokalnej wiedzy o szkodliwości tworzenia „dzikich „ składowisk GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Stopień ważności w skali 1 - 10 3 4 6 Sporządzanie waloryzacji obszarów przyrodniczych cennych 9 Sporządzenie inwentaryzacji zabytkowych założeń zieleni; 9 Sporządzenie waloryzacji krajobrazowej pod kątem aktywności turystycznej Gminy; Ustalenie granicy polno-leśnej w celu wyznaczenia obszarów do zalesień i zadrzewień w terenach rolniczej przestrzeni produkcyjnej; Strona 142 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 10 10 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO LP 21 22 23 24 25 26 27 CEL OPERACYJNY/ ZADANIE Ograniczenie ilości gospodarstw i obiektów podmiotów gospodarczych ogrzewanych węglem i miałem poprzez propagowanie korzyści z wykorzystania innych źródeł ciepła; Eliminacja zanieczyszczeń poprzez systematyczną termomodernizacją budynków użyteczności publicznej; GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Stopień ważności w skali 1 - 10 6 5 Opracowanie aktualnych map gleboworolniczych; 5 Modernizacja i poszerzanie dróg gminnych łącznikowych; Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 143 2006 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco 5 Eliminacja zanieczyszczeń poprzez systematyczną modernizację dróg; Stworzenie punktów informacyjnych dla rolników w zakresie informacji o sposobach nawożenia, walorach gospodarstw ekologicznych, produkcji zdrowej żywności; Promocja korzyści prowadzenia gospodarstw agroturystycznych. 2006 2007 9 9 1 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO LP 28 29 30 31 32 33 34 CEL OPERACYJNY/ ZADANIE Modernizacja drogi wojewódzkiej biegnącej przez Gminę w kierunku Złotoryi; Modernizacja dróg powiatowych biegnących przez teren Gminy i łączących się z powiatami i gminami sąsiednimi; GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Stopień ważności w skali 1 - 10 1 1 Poszerzenie o pas awaryjny drogi krajowej nr 4 Wilczy Las – Kruszyn; 1 Stworzenie stałej komunikacji między poszczególnymi wsiami Gminy; 1 Opracowanie optymalnych rozwiązań komunikacyjnych dla terenów przeznaczonych pod inwestycje 3 Kontynuacja budowy chodników przy drogach na których jest największe natężenie ruchu; 2 Budowa wiaduktu nad drogą krajową nr 4 w Tomaszowie Bolesławieckim; 1 Strona 144 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2012 2013 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO LP 35 36 CEL OPERACYJNY/ ZADANIE Stopień ważności w skali 1 - 10 Zwiększenie udziału samorządu gminnego w działaniach na rzecz zapobiegania zagrożeniom drogowym; 3 Wzmocnienie działań na rzecz propagowania zachowań dla poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym 3 37 Systematyczne remonty i modernizacje szkół podstawowych i gimnazjum wraz z dostosowaniem ich do potrzeb osób niepełnosprawnych; Modernizacja nawierzchni boisk szkolnych; 38 Rozbudowa placówki oświatowej w Szczytnicy; 37 GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 1 3 3 39 Modernizacja ogrodzeń szkół; 2 40 Modernizacja przyszkolnego amfiteatru przy szkole podstawowej w Warcie Bolesławieckiej; 3 Budowa obiektu przedszkolnego dla wzrastających potrzeb w tej dziedzinie; 6 41 Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 145 2006 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO LP 42 43 CEL OPERACYJNY/ ZADANIE Systematyczne wyposażanie szkół w nowe pomoce dydaktyczne i sprzęt sportowy GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Stopień ważności ważności w skali 1 - 10 4 Remont i modernizacja placówek kulturalnych; 2 44 Modernizacja boisk sportowych ; 5 45 Budowa alternatywnych obiektów sportowych dla aktywnego spędzenia czasu dzieci, młodzieży i dorosłych; 2 46 47 48 49 Wzbogacenie obiektów kulturalnych w miejsca promocji kultury regionalnej; Systematyczne wyposażanie placówek kulturalnych w nowoczesny sprzęt audiowizualny, nagłaśniający ( np. projektor multimedialny , ekrany, nagłośnienia, oświetlenie sceny); Systematyczne wyposażanie placówek ochrony zdrowia w nowoczesny sprzęt medyczny Opracowanie kompleksowego systemu ulg i preferencji na rzecz rozwoju przedsiębiorczości; Strona 146 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 8 7 4 4 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO LP 50 51 52 53 54 55 56 CEL OPERACYJNY/ ZADANIE Aktywizacja promocji lokalnych przedsiębiorców i ich produktów na zewnątrz ; Podjęcie inicjatyw skierowanych na propagowanie lokalnej przedsiębiorczości na imprezach wystawienniczych ( współpraca z organizatorami imprez); Współdziałanie z instytucjami organizującymi wystawy w zakresie terminów wystaw i szans uczestnictwa w nich lokalnych przedsiębiorców; Utworzenie punktu doradczo-informacyjnego będącego oparciem i źródłem wiedzy dla lokalnych przedsiębiorców o możliwościach pozyskiwania środków finansowych; wiedzy o instytucjach otoczenia biznesu; Aktywizacja działań na rzecz ułatwień w nawiązaniu kontaktów handlowych z potencjalnymi kontrahentami zagranicznymi GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Stopień ważności w skali 1 - 10 4 8 8 5 7 Wykonanie niezbędnej infrastruktury technicznej na obszarach przeznaczonych pod inwestycje; 3 Intensyfikacja działań w kierunku promocji wolnych terenów inwestycyjnych Gminy na specjalistycznych stronach internetowych( np. nieruchomości); 3 Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 147 2006 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO LP 57 58 59 60 61 62 CEL OPERACYJNY/ ZADANIE Kontynuacja działań inwestycyjnych i pozainwestycyjnych na terenach powojskowych, zdegradowanych – Szczytnica ze względu na bliskość Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej i wolnych terenów inwestycyjnych i wzrost szans na pozyskanie potencjalnych inwestorów; Opracowanie analizy skuteczności działań w kierunku utworzenia „parku przemysłowego” na terenach po byłych zakładach ZG „Konrad” w Iwinach wraz z dostępnością komunikacyjną do drogi krajowej nr 4 i autostrady A 4; Opracowanie analizy rynku popytu na złoża mineralne występujące na terenie Gminy i w przypadku trwalej, zwyżkowej koniunktury ich aktywna promocja na zewnątrz Wzbogacenie propozycji ulg i zwolnień w systemie istniejących ulg i preferencji podatkowych; Utworzenie punktu doradczo – informacyjnego będącego oparciem i źródłem wiedzy o warunkach zakładania własnej działalności gospodarczej , wymogach organizacyjnych , formalnych i prawnych; Podjęcie działań w zakresie edukacji ekonomicznej mieszkańców Gminy; Strona 148 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Stopień ważności w skali 1 - 10 3 3 3 5 4 5 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO LP 63 64 65 66 67 68 CEL OPERACYJNY/ ZADANIE Szerokie propagowanie wśród społeczności lokalnej postaw przedsiębiorczości; Wzmożenie działań na rzecz propagowania szerokiej wiedzy o instrumentach rynku pracy ( roboty publiczne, prace interwencyjne, dodatki aktywizacyjne); Aktywizacja działań w zakresie promocji podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej z uwypukleniem możliwości skorzystania z instrumentów rynku pracy ( dotacje na działalność gospodarczą, refundacja kosztów wyposażenia i dopasażania stanowiska pracy); Kontynuacja podejmowania w negocjacjach z potencjalnymi bądź działającymi w Gminie przedsiębiorcami tematu – miejsca pracy; Przyjmowanie w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego kryterium – zatrudnienie; Zwiększenie liczby osób korzystających z dostępu do sieci internetowej; Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 149 2006 GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Stopień ważności w skali 1 - 10 2006 - 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2007 6 5 Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco 5 Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco 7 Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco 7 Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco 8 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO LP 69 70 71 72 73 74 CEL OPERACYJNY/ ZADANIE Przebudowa infrastruktury informatycznej administracji publicznej dla szerszego dostępu do e- usług ; Opracowanie analizach potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych; GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Stopień ważności w skali 1 - 10 Szerokie promowanie aktywnego i zdrowego trybu życia; 10 75 Strona 150 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 2009 2010 2011 2012 2013 Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco 9 10 Poszerzanie kontaktu dzieci i młodzieży z osobami starszymi będącymi w środowisku lokalnym autorytetami społecznymi dla kształtowania wśród dzieci i młodzieży systemu postaw i wartości; Wzbogacenie usług rehabilitacyjnych; 2008 8 Aktywizacja działań w zakresie edukacji i systemu poradnictwa; Optymalne wykorzystanie potencjału intelektualnego, doświadczenia życiowego osób starszych w działaniach na rzecz społeczności lokalnej; 2006 2007 10 10 3 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO LP 76 77 CEL OPERACYJNY/ ZADANIE Likwidacja barier architektonicznych, komunikacyjnych, społecznych , sprzętowych dla podniesienia jakości życia osobom niepełnosprawnym; Opracowanie kompleksowego systemu zawierającego działania: wspomagające osoby uzależnione i ich rodziny ; będące podstawą dla systematycznych działań na rzecz zmniejszenia środowisk zagrożonych marginalizacją społeczną; GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Stopień ważności w skali 1 - 10 4 8 78 Podjęcie działań w celu zatrudnienia psychologa, osoby, która we właściwy sposób może dostrzec problem, porozumieć się z osobami uzależnionymi i wskazać sposób na zmianę postaw i wartości osób ze środowisk zagrożonych wykluczeniem; 79 80 Utworzenie świetlicy terapeutycznej w Gimnazjum; Wprowadzanie alternatywnych propozycji dla zagospodarowania wolnego czasu dzieci i młodzieży. Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 151 2006 4 4 8 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO LP 81 82 83 84 85 CEL OPERACYJNY/ ZADANIE Podnoszenie świadomości edukacyjnej osób zagrożonych marginalizacją społeczną; Aktywizacja w propagowaniu możliwości i miejsc nabywania wiedzy oraz korzyści jakie niesie za sobą zdobyta wiedza; Popularyzacja innych niż Urzędy Pracy instytucji rynku pracy i ich roli w pozyskaniu miejsc pracy ( OHP); Opracowanie sposobu szerokiej informacji o instrumentach rynku pracy w zakresie podnoszenia kwalifikacji i umiejętności zawodowych ( staże , przygotowania zawodowe, kursy, szkolenia, poradnictwo zawodowe); opracowanie rozwiązań organizacyjnych dot. prawidłowego gospodarowania odpadami azbestowymi, określenie roli samorządu gminnego w tym obszarze oraz metod współpracy samorządu gminnego ze społecznością lokalną w zakresie pomocy organizacyjnej i informacyjnej o źródłach pomocy finansowej przy usuwaniu wyrobów zawierających azbest Strona 152 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Stopień ważności w skali 1 - 10 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco na bieżąco 10 10 10 10 9 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 153 2006 GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA VIII. SYSTEM WDRAŻANIA PLANU, SPOSÓB MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ. 1. System wdrażania Planu Planu Rozwoju Lokalnego dla Gminy Warta Bolesławiecka na lata 2007-2013 jest dokumentem żywym, który musi być ciągle przystosowywany do zachodzących zmian w gospodarce, systemie prawnym oraz środowisku politycznym. Równocześnie jest on dokumentem ponadkadencyjnym i jego główne założenia nie mogą być zmieniane. Wdrażanie PRL wymaga nieustannego śledzenia przebiegu wszelkich procesów i realizowanych projektów. Bieżąca kontrola jest niezbędna, aby mogły być zrealizowane wszystkie cele zamieszczone w Planie Podstawowymi podmiotami realizacji Planu są: Rada Gminy w Warcie Bolesławieckiej, Wójt Gminy Warta Bolesławiecka, Referat Rozwoju i Zasobów Komunalnych w Urzędzie Gminy, Referat Finansowy w Urzędzie Gminy. Dla zapewnienia stałego nadzoru nad wdrażaniem PRL i zapewnienia koordynacji działań podmiotów realizacji Planu może być również powołana komisja do spraw rozwoju lokalnego złożona z radnych, kierowników gminnych jednostek organizacyjnych i pracowników zajmujących kluczowe dla właściwej realizacji Planu stanowiska w Urzędzie Gminy. W procesie realizacji planu będą wykorzystywane następujące trzy grupy instrumentów: prawno-administracyjne, ekonomiczne i rynkowe, w tym finansowe oraz z zakresu organizacji, zarządzania i marketingu, informacyjno-edukacyjne, w tym monitoringu realizacji, system aktualizacji. Poniżej przedstawiony został opis wybranych instrumentów realizacji Planu, uznanych za kluczowe dla jego wdrażania. INSTRUMENTY PRAWNO-ADMINISTRACYJNE: Najważniejszym narzędziem realizacji Planu jest budżet gminy. Dzięki stopniowemu tworzeniu budżetu zadaniowego powinno nastąpić usprawnienie zarządzanie środkami publicznymi oraz stworzenie czytelnego obrazu operacji finansowych przeprowadzanych przez Radę Gminy. Kolejne budżety winny zawierać zapisy dotyczące finansowania zadań Planu, co również pozwoli na łatwe ich zidentyfikowanie. Strona 154 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA Ważnym instrumentem wdrażania Planu jest Plan zagospodarowania przestrzennego gminy. Uchwalony w 2005 roku dokument jest szczególnie przydatny dla kreowania oczekiwanego wizerunku całej gminy, a przede wszystkim - lokowania przedsięwzięć według ustalonego porządku. Rada Gminy ma najważniejszy wpływ na kreowanie polityki finansowej gminy poprzez realizację swoich uprawnień dotyczących uchwalania stawek podatków i opłat lokalnych. Poprzez to ważne narzędzie Rada Gminy może kreować politykę dochodów własnych uwzględniającą priorytety i sytuację lokalnej społeczności, a równocześnie realizującą ambitne zadania przedstawione w Planie. INSTRUMENTY EKONOMICZNE I RYNKOWE Instrumentem zapewniającym sprawienie satysfakcji mieszkańcom gminy pod względem rynkowym oraz ekonomicznym jest tworzenie dobrego klimatu dla rozwoju przedsiębiorczości, wyzwalanie lokalnych inicjatyw gospodarczych, jak również korzystanie z wykreowanego już wizerunku gminy, jako środowiska o wysokim profilu benchmarkingowym, korzystnym dla lokowania na jej terenie inwestycji zagranicznych. INSTRUMENTY FINANSOWE: Przy realizacji dużych inwestycji niezbędne jest stosowanie tzw. „montażu finansowego”, czyli kumulacji środków finansowych pochodzących z różnych źródeł na realizację zaplanowanych zadań. Bez takiego montażu gmina najczęściej nie miałaby szans na osiągnięcie założonych celów. Kolejnym instrumentem – już dostrzeżonym – jest stopniowe przechodzenie do tworzenia budżetu zadaniowego. INSTRUMENTY MARKETINGOWE: Powinien być stworzony system marketingu gminy jako całości, wykorzystujący osiągnięcia nie tylko samorządu, lecz również jednostek organizacyjnych, przedsiębiorców, organizacji społecznych, organizacji pożytku publicznego oraz jej mieszkańców. Wszystkie te osiągnięcia mogą być elementem składowym systemu promocji gminy skierowanej do mieszkańców, jak i na zewnątrz. Poniżej przedstawiony jest schemat podmiotowy tworzenia i realizacji Planu Rozwoju Lokalnego w Gminie Warta Bolesławiecka. Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 155 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA SCHEMAT I. Strategia Rozwoju Gminy WÓJT GMINY Plany inwestycyjne ZESPÓŁ WYKONAWCÓW PRL Wnioski przedstawicieli grup zawodowych (propozycje projektowe) Wnioski mieszkańców PROPOZYCJE PROJEKTOWE REFERAT FINANSOWY (ocena pod względem możliwości budżetowych) REFERAT ROZWOJU I ZASOBÓW KOMUNALNYCH REFERAT ROZWOJU I ZASOBÓW KOMUNALNYCH (ocena pod względem możliwości dofinansowania) (ocena pod względem możliwości dofinansowania) ZESPÓŁ WYKONAWCÓW PRL (selekcja projektów) ZESPÓŁ WYKONAWCÓW PRL (opracowanie PRL) KOMISJE RADY GMINY Przedłożenie do oceny / wybór projektów / aktualizacja planu RADA GMINY W WARCIE BOLESŁAWIECKIEJ Przyjęcie planu oraz jego aktualizacje REALIZACJA CELÓW PRZYJĘTYCH W PLANIE Komisja do Spraw Rozwoju lub Referaty (uzgodnienia techniczne, finansowanie, koordynacja) Coroczne sprawozdanie z wdrażania Planu WÓJT / RADA GMINY Strona 156 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA 2. Sposób monitorowania Planu. Monitoring, to okresowa ocena realizacji Planu która sprawdza, czy wykorzystanie środków, harmonogram prac, oczekiwany produkty i rezultaty osiągane są zgodnie z przyjętym planem. Monitoring oparty jest na systemie informacji dostarczanych głównie przez podmioty wdrażające, a jego celem jest wsparcie dla wdrażającego i koordynatora w podjęciu decyzji z zakresu planowania i wykonawstwa. Monitoring wspomaga proces zarządzania, dostarcza informacji o postępie realizacji i efektywności wdrażania zadań Planu. W zależności od charakteru dostarczanych danych monitoring możemy podzielić na rzeczowy i finansowy. Dzięki monitorigowi rzeczowemu realizator zadań Planu otrzymuje dane pozwalające na ocenę postępu we wdrażaniu Planu oraz jego wykonania w odniesieniu do celów, ustalonych pierwotnie w Strategii i powielonych następnie w Planie. Dane skwantyfikowane, obrazujące postęp we wdrażaniu oraz rezultaty tych działań zostały podzielone na trzy kategorie: WSKAŹNIKI PRODUKTU odnoszą się do rzeczowych efektów działalności. Liczone są w jednostkach materialnych np. długość nowo budowanych dróg, liczba budynków poddanych termoizolacji, liczba wybudowanych lokali socjalnych, liczba firm, którym udzielono pomocy ect.; WSKAŹNIKI REZULTATU Odpowiadają bezpośrednim i natychmiastowym efektom wynikającym z wdrożenia Planu. Mierniki te mogą przybierać formę wskaźników materialnych np. skrócenie czasu przejazdu z punktu X do punktu Y; liczba mieszkańców objętych selektywną zbiórką odpadów ect. lub finansowych, jak np. zmniejszenia nakładów na remonty dróg gminnych, zwiększenie eksportu produktów firm, objętych danym działaniem ect.; WSKAŹNIKI ODDZIAŁYWANIA Obrazują konsekwencje Planu wykraczające poza natychmiastowe efekty dla bezpośrednich beneficjentów. Oddziaływanie może odnosić się do efektów związanych bezpośrednio z podjętym działaniem, chociaż pojawiających się dopiero po pewnym czasie (oddziaływanie bezpośrednie), jak i do efektów długookresowych, oddziałujących na szerszą populację i pośrednio tylko wynikających ze zrealizowanego działania (oddziaływanie pośrednie). Przykładowym wskaźnikiem oddziaływania bezpośredniego byłaby liczba innowacji wprowadzonych przez wsparte firmy w ciągu 18 miesięcy po zakończeniu projektu, a Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 157 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA wskaźnikiem oddziaływania pośredniego – wskaźnik zatrudnienia 24 miesiące od zakończenia realizacji projektu. Każdy projekt na etapie przygotowania studium wykonalności będzie zwymiarowany powyższymi wskaźnikami. Najważniejsze z nich przedstawiono w punkcie IV niniejszego Planu „Oczekiwane wskaźniki osiągnięć Planu Rozwoju Lokalnego”. Monitorig finansowy dostarcza danych dotyczących finansowych aspektów realizacji Planu, będących podstawą do oceny sprawności wydatkowania przeznaczonych na niego środków. Wójt gminy prowadzi ciągły monitoring finansowy podjętych zadań, na podstawie którego sporządza sprawozdanie przedstawiane następnie Radzie Gminy do 31 marca każdego roku lub w terminie wyznaczonym na organizację sesji absolutoryjnej. W sprawozdaniu muszą znaleźć się informacje dotyczące wydatków poniesionych na realizację zadania w okresie objętym sprawozdaniem, wydatki poniesione od początku realizacji zadania i określony procentowo stopień realizacji zadania. W ramach monitoringu finansowego mogą być sporządzane również raporty, zawierające informacje – w zakresie określonym wyżej – w wybranym lub wskazanym przedziale czasowym. 3. Sposób oceny Planu Ocena jest obiektywnym badaniem w celu wydania opinii na temat Planu poprzez interpretację i analizę informacji zawartych w systemie monitoringu, a także innych informacji zebranych lub stworzonych dla celów oceny. Zadaniem oceny jest określenie trafności, skuteczności, efektywności, oddziaływania i jakości wszystkich operacji. Jej celem jest poprawa działań będących w trakcie realizacji bądź działań planowanych. W zależności od czasu, w jakim realizowana jest ocena, ma ona inne cele i odnosi się do innych kwestii szczegółowych. Dla potrzeb oceny Planu może być przeprowadzona: ocena wstępna – przeprowadzona przed wdrożeniem Planu, ocenia czy działania, strategie i cele zostały prawidłowo zdiagnozowane; ocena pośrednia – realizowana jest w trakcie wdrażania programu i analizuje pierwsze rezultaty oraz stopień ich osiągnięcia, koncentrując się m.in. na ocenie pierwszych produktów i rezultatów, użyteczności systemu monitoringu i wskaźników ect.; ocena końcowa – realizowana jest po zakończeniu programu, podsumowuje oceniając całość programu, porównując oczekiwane cele i rzeczywiście uzyskanymi. Analizuje również sposób wykorzystania środków, efekty, skuteczność, użyteczność i trwałość rezultatów i oddziaływania. Strona 158 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA W gminie Warta Bolesławiecka w trakcie realizowania Planu zostanie wprowadzony system okresowej i końcowej oceny Planu na poniższych zasadach: w pierwszym roku obowiązywania Planu Rozwoju Lokalnego Referat Rozwoju i Zasobów Komunalnych opracuje zasady jego oceny; ocena pośrednia będzie dokonana w połowie okresu obowiązywania Planu; z oceny zostanie sporządzony raport będący podstawą do weryfikacji zapisów w Planie i po ich akceptacji – zatwierdzone uchwałą; ocena końcowa dokonana będzie dwuetapowo: w pierwszym etapie – poddana zostanie ocenie realizacja całego Planu. Sprawozdanie z oceny powinien być przedstawiony Wójtowi, a po weryfikacji – zaprezentowany Radzie Gminy, drugi etap – to ocena oddziaływania realizacji Planu w dłuższym okresie, np. w trzy lata po zakończeniu realizacji Planu. 4. Komunikacja społeczna – czyli public relations Planu Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Warta Bolesławiecka nie jest dokumentem o charakterze zamkniętym, ale stanowi udokumentowaną podstawę dla inicjatywy samorządowej oraz obywatelskiej (instytucje pozarządowe) w zakresie realizowania wszelkiego typu działań inicjujących rozwój gminy. Już w etapie wstępnym władze samorządowe zaprosiły do uczestnictwa w pracy nad planem miejscowe grupy społeczne i zawodowe tj. przedsiębiorców, kierowników jednostek organizacyjnych gminy, sołtysów, rolników i radnych. Z doświadczeń innych samorządów wiadomo, że zazwyczaj uczestnicy prac na planami lokalnymi stają się wiernymi rzecznikami proponowanych w tych planach rozwiązań. W kolejnym etapie Plan zostanie przedstawiony opinii publicznej do wiadomości i bieżącej konsultacji. Jako pierwsza zapozna się z nim Rada Gminy, która jako przedstawiciel społeczności lokalnej dokona oceny zgodności Planu w prowadzoną polityką rozwojową gminy. Kolejno – po uchwaleniu Planu zostanie on przekazany szerokiej grupie społeczeństwa – poprzez wszelkie możliwe środki powszechnie dostępnej informacji publicznej tj. poprzez zamieszczenie treści Planu na stronach internetowych gminy oraz udostępnienie tekstu Planu w Urzędzie Gminy. Sprawozdania i ewentualnie – raporty sporządzane w procesie monitoringu i oceny, jak również wprowadzane zmiany w treści pierwotnej Planu, również za pośrednictwem internetu będą dostępne dla szerokiej opinii publicznej. Władze gminy i radni gminy wykorzystując bezpośrednie spotkania z mieszkańcami gminy będą informować o Planie, postępach w jego realizacji, przyjmować uwagi i oceny realizacji Planu. Taki sposób działania pomoże zintegrować społeczność lokalną, która Warta Bolesławiecka, luty/marzec Strona 159 2006 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY WARTA BOLESŁAWIECKA identyfikując się z celami rozwojowymi gminy będzie wykazywać kreatywność objawiającą się poprzez nowe projekty zadań prorozwojowych. 5. Inicjowanie współpracy pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi. Podstawą prawną do współpracy samorządu gminy Warta Bolesławiecka z organizacjami pozarządowymi jest art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Zasadniczą rolą, jaką będą pełnić we wdrażaniu Planu organizacje i podmioty, będzie wyrażanie opinii na temat podejmowanych i realizowanych zadań inwestycyjnych. Podmioty te – oczywiście po spełnieniu warunków określonych w ustawie Prawo zamówień publicznych – będą również mogły uczestniczyć w realizacji niektórych z projektów. Współpraca we wdrażaniu Planu będzie obejmować zadania o znaczeniu lokalnym i opierać się na zasadach pomocniczości, suwerenności stron, efektywności, uczciwej konkurencji oraz jakości. W gminie zostaną podjęte prace nad możliwością tworzenia spółek partnerskich publiczno-prywatnych do realizacji zadań własnych gminy a obszarem możliwym do współpracy na tej płaszczyźnie może być np. dbałość o dziedzictwo kultury czy rozwój sportu gminnego. Strona 160 Warta Bolesławiecka, luty/marzec 2006