Barbara Chlebda, Irena Danecka, Skrypt do praktycznej nauki języ

220
•
Recenzje
faz kontaktu, w rytuale tym sięgamy po formuły zrytualizowane i skonwencjonalizowane, a więc
przewidywalne.
Potem uwaga badaczki zostaje skierowana na ochronę więzi interpersonalnej, a więc strategie
zapobiegające niszczeniu więzi i zagrożeniu twarzy w kontekście rytuałów proszenia, odmawiania
i chwilowego przerwania kontaktu. Koncentruje się ona na takich strategiach i zachowaniach, głównie językowych, które mają na celu zapobiec incydentowi i nie dopuścić do zaszkodzenia czyjemuś
publicznemu wizerunkowi. Omawia też sytuacje, w których uczestnik kontaktu wie, że jego działanie, werbalne bądź niewerbalne, będzie atakiem na twarz partnera, a jednak z jakichś powodów nie
chce tego działania zaniechać, woli za to łagodzić jego negatywny wydźwięk. Dotyczy to np. aktów:
niezgody, odmowy czy proszenia.
Kolejny etap analizy został poświęcony odbudowie więzi interpersonalnej, czyli rytuałowi
naprawiania „incydentu”, ponieważ w kontaktach interpersonalnych stosunkowo często, pomimo
starań interlokutorów, nie udaje się uniknąć konfliktów. Proces naprawiania incydentów B. Drabik
przedstawia za pomocą kilku przykładów.
W ostatniej części obserwacji poddano relacje: pogłębiania i osłabiania więzi interpersonalnej, a więc rytuały obdarowywania i interpersonalnego ryzyka. Do grupy rytuałów obdarowywania
zaliczone zostały akty pozdrowień, komplementy, gratulacje, życzenia, kondolencje i pocieszenia
oraz deklaracje pomocy. Osłabiają więź, według Autorki, akty deprecjonowania, rozkazywania, doradzania, pouczania, rady. Każdy z tych aktów omawia ona na podstawie zebranego przez siebie
materiału językowego. Książkę kończy podsumowanie przeprowadzonej analizy.
Językowe rytuały tworzenia więzi interpersonalnej są z całą pewnością lekturą ciekawą dla
socjo- i pragmalingwisty. Pokazują wiele mechanizmów zachowania człowieka w kontaktach międzyludzkich i w związku z tym mogą być pomocne dla tych wszystkich, którzy pragną osiągnąć
sukces komunikacyjny i tworzyć jednocześnie trwałe więzi interpersonalne.
Danuta Pytel-Pandey
Barbara Chlebda, Irena Danecka, Skrypt do praktycznej nauki języka rosyjskiego. Część II, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole
2010, ss. 253.
Barbara Chlebda i Irena Danecka proponują uczącym się języka rosyjskiego kontynuację
popularnego, chętnie używanego na zajęciach z praktycznej znajomości języka rosyjskiego, podręcznika Skrypt do praktycznej nauki języka rosyjskiego dla studentów I roku filologii rosyjskiej,
który we współpracy z Tamarą Milutiną powstał w 2007 roku. Wówczas Autorki skierowały swoją
książkę do studentów pierwszego roku filologii rosyjskiej. Natomiast część druga nie jest przeznaczona wyłącznie dla studentów kolejnego roku studiów, lecz dla wszystkich uczących się języka
rosyjskiego na poziomie zaawansowanym. Podkreślić należy, że zakres prezentowanego w Skrypcie
materiału koresponduje z programem nauczania praktycznej znajomości języka na drugim roku
studiów rusycystycznych.
Książka została podzielona na trzy części: minima leksykalne wraz z tekstami, gramatykę
oraz ortografię. W części leksykalnej Autorki proponują cztery obszernie rozbudowane jednostki
tematyczne:
1. Государство, город, деревня,
2. Путешествия. Транспорт,
3. Магазины. Покупки,
4. Кулинарное искусство.
Slavica Wratislaviensia CLVI, 2012
© for this edition by CNS
Slavica_Wratislawiensia-156.indb 220
2013-05-24 12:32:00
Recenzje
•
221
Każde spośród proponowanych zagadnień przestawione jest według takiego samego schematu. Najpierw Autorki wprowadzają słownik tematyczny w rosyjskiej wersji językowej, bez polskich
odpowiedników. Słownik tworzą zawsze podgrupy powiązanych wzajemnie pojęć, np. w jednostce
poświęconej transportowi i podróżom jest to na początku słownictwo ogólne związane z tematem,
a następnie zbiory słów i wyrażeń dotyczących różnego typu transportu: kolejowego, morskiego
i rzecznego, samochodowego, lotniczego, publicznego. Dalej znajdziemy teksty o różnym poziomie trudności. Do ostatniego tekstu z każdego zagadnienia Autorki proponują ćwiczenia własne,
w stosunku do pozostałych pozostawiają swobodę prowadzącemu zajęcia, nie zamieszczając do
nich żadnych zadań. W temacie: Государство, город, деревня jest to: Твой рассказ о Германии.
Поработаем с текстом, uczący się otrzymują polecenie, by napisać własne opowiadanie. Ma ono
powstać z odpowiedzi na pytania, przy których podane są informacje ułatwiające prawidłową odpowiedź. Natomiast tematykę Путешествие. Транспорт kończy tekst Автомобили и люди, w którym należy wstawić opuszczone litery i czasowniki ruchu wraz z odpowiednimi przedrostkami,
postawić akcenty i poprawić błędy. Warto podkreślić, że B. Chlebda oraz I. Danecka przygotowały
do każdej jednostki inny typ podsumowującego ją zadania, dzięki czemu praca z podręcznikiem jest
ciekawsza.
Autorki dobierając teksty do Skryptu, postarały się o ich różnorodność nie tylko pod względem trudności, ale przede wszystkim ich atrakcyjności. Każda jednostka zawiera teksty rzeczowo,
poważnie taktujące temat, ale też nie brakuje w nich humoru, spojrzenia na zagadnienie z przymrużeniem oka i z różnych punktów widzenia. Szczególnie udany wydaje się zbiór dotyczący podróży, ruchu drogowego, transportu. Znalazły się tu teksty: Правила хорошей дороги; Счастливого
пути!; Как мы с Ларисой покупали автомобиль; Женщина за рулём; Советы начинающим автомобилисткам; Автомобильные суеверия; Что делать после небольшого столкновения бортами, подрезки и т.п.; Что делaть с пробками; В шутку о серьёзном…; Автомобили и люди.
Wszystkie teksty w ciekawy sposób prezentują omawianą problematykę i z pewnością spodobają
się czytelnikom.
Źródłem materiałów wybranych przez B. Chlebdę oraz I. Danecką są przede wszystkim Internet i prasa. Zatroszczyły się one także o oznaczenie akcentów we wszystkich trudniejszych słowach
prezentowanych tekstów, co na pewno pomoże poznającym język rosyjski uniknąć wielu błędów.
Część druga zawiera materiał gramatyczny. W niej Autorki skoncentrowały się na następujących problemach gramatyki rosyjskiej: krótkie formy przymiotników, imiesłowy przymiotnikowe
i przysłówkowe, czasowniki ruchu, przysłówki kierunku ruchu i miejsca, liczebniki, zaimki i przysłówki przeczące oraz nieokreślone. Autorki najpierw teoretycznie omówiły każde zagadnienie gramatyczne, a potem, w celu pogłębienia i ugruntowania materiału, podały różnego rodzaju ćwiczenia
— od najłatwiejszych po coraz trudniejsze.
W ostatniej części Skryptu — ortografii — czytelnik może zapoznać się z: zasadami pisowni
samogłosek akcentowanych i nieakcentowanych w rdzeniach, użyciem wielkich i małych liter, pisownią przedrostków, występowaniem podwójnych spółgłosek w rdzeniach, pisownią partykuł oraz
pisownią skrótów i skrótowców.
Niewątpliwą zaletą Skryptu do praktycznej nauki języka rosyjskiego jest to, że obejmuje on
kilka aspektów nauczania języka, a mianowicie: leksykę, pracę z tekstem oraz gramatykę i ortografię. Ułatwi to pracę zarówno prowadzącemu zajęcia, jak i studentom. Dużą wartość dydaktyczną
ma również szerokie spojrzenie Autorek na zagadnienia leksykalne i dobór tekstów z bogatym,
ciekawym, współczesnym słownictwem. Natomiast jeśli chodzi o gramatykę, to zawsze chciałoby
się mieć jeszcze więcej przykładów i ćwiczeń, aczkolwiek te, które Autorki zamieściły, wystarczą,
aby poznać omawiane problemy.
Na koniec pozostaje tylko powiedzieć, że czekamy na trzecią część Skryptu do praktycznej
nauki języka rosyjskiego, z nadzieją, że będzie podobna do poprzednich.
Danuta Pytel-Pandey
Slavica Wratislaviensia CLVI, 2012
© for this edition by CNS
Slavica_Wratislawiensia-156.indb 221
2013-05-24 12:32:01