teoria prawa

Organizacja wykładu ćwiczeń i egzaminu.
Prawo o filmie
Zmiany planu.
teoria prawa sykuna, filozofia prawa, zajadło5 godz.
Wykładnia, norma, system przepisy intertemporalne.
Wrokowska zieliński zarys teorii prawa, zielona ars boni equi
Zieliński wykładnia prawa lexis nexis
filozofia prawa - lech morawski główne problemy fil prawa, prawo w toku przemian lexis nexis
zirca sadowski wprowadzenie do filozofii prawa zakamycze
Egzamin pisemny lub ustny, będzie zerówka i może być ustna, na pewno nie test
TEORIA PRAWA
SZKOŁY TEORII PRAWA w Polsce i Europie
Kilka ośrodków uniwersyteckich, główny to Poznań prof Bronkowska, pozytywistyczny, teorie prof Ziembińskiego,
odwołują się do Kelzena, pracują nad pojęciami, norma, przepis prawa, wykładnia przepisu pr.
drugi ośrodek Kraków, problemy leksykalne prawa, prof Opałek, obecnie Stelmach i guziński. Hermeneutyka prawa.
trzeci ośrodek, Toruń, prof Lech Morawski, Cały dorobek teorii prawa przeciwko poznaniu, kwestionuje istotę
racjonalnego prawodawcy, zbiory prawa rozmowa i ... technika
ośrodek Gdańsk. Nigdy nie dorobił się własnej teorii. Łączy teorię prawa z prawami człowieka, próbuje dostrzegać
problemy o charakterze międzynarodowym i rozstrzygać je na gruncie teroii prawa.
Lublin nie wykształcił szkicu badań
Wawa zajmuje się państwem, prof. Wilczak
Teoria prawa za granicą rozpatruje te same problemy Alolobek Alexy, problemy wykładni prawa, filozofia prawa,
formuła Labucha, ośrodek Kiloński wiodący w Niemczech, kiedyś Arutur Kaufman czysta teoria prawa.
Za oceanem USA, monopol Ronald Dwarking, teoria, integralna filozofia prawa. Integralność polega na tym że w
systemie prawnym obok zwykłych reguł występują jeszcze inne standardy polityki polices, principles, rules.
Szkoła poznańska, czysta teoria prawa, Sykuna lubi ją. Problemy teoretyczne problem intertemporalny, Wykładnia
prawa, sposoby rozwiązywania i interpretacji prawa, językowa systemowa funkcjonalna, poznamy więcej kilkanaście.
Wykład II
Problemy językowe w prawoznawstwie.
Koncepcje teoretycznoprawne.
Szkoła prawa natury, lex naturalis. Trzy źródła prawa natury. W średniowieczu ujmowano że źródłem prawa natury jest
Bóg. Obok systemu norm stanowionych których źródłem jest król istnieje jeszcze system norm nadanych. Później w
oświeceniu źródłem prawa natury jest rozum ludzki, każdy człowiek w swoim umyśle potrafi ocenić że norma
państwowa króla jest zła wtedy wchodzi prawo antury Hobbes, Russou, John Locke. Współczesne koncepcje prawa
natury John Finnis, Fuller, źródło to zasady współżycia w społeczeństwie. Prymat mają normy prawa naturalnego. Brak
klasycznej koncepcji prawa natruy. Raczej konflikt miedzy pozytywizmem a kierunkami niepozytywistycznymi.
Trudno Radbucha uznać za prawnonaturalne, raczej niepozytywistyczne. Ogólnie prawo natury występuje w
koncepcjach pr. nat. stałej treści, niezmienne, katolicka szkoła od średniowiecza. Prawo natury raz nadane jest
niezmienne. Niezależnie od rozwoju społeczeństwa. Stramler, pojmowanie pr. natury jest zmienne w toku czasu, i
wydaje się że to on ma rację.
Drugim kierunkiem jest pozytywizm prawniczy. Należy w sposób wierny utrzymywać normy prawne. Jest system
norm prawnych i system norm moralnych i te systemy na siebie nie zachodzą. Pozytywizm wyrósł z nauk
filozoficznych Augusta Comta. Chodziło o metodę badania, logiczno językową. John Austin tworca pozytywizmu
anglosaskiego, współcześnie hHerbert Halt, na kontynencie Jelinek Jeling, przeniósł metodę na prawo. Przjęcie met.
logiczno jęz w badaniu aktów prawnyhc, prymat metody przy analizie tekstów. Wyznaczenie podstawowego
obowiązku organów państwa i obywateli przestreganie prawa niezależnie od stosunku do tego prawa. Prymat
tetycznego obowiązywania praw, norma w sposób formalny rpzewidziany prawem sposób wprowadzona. Niezależnie
od tego czy ta norma jest aprobowana czy nie, nie aksjologiczne. Nakaz, norma dyrektywalna, zaopatrzona w sankcję,
modyfikowana przekształcana. Organ powołany do tworzenia prawa. Dwa rodzaje podmiotów nawyk posłuchu czyli
obywatel i podmioty mające nawyk władczy czyli organy. różnice między normą prawną a moralną to element
Teoria prawa
Joanna Trawińska
przymusu. Każda norma bez elementu przymusu to nie jest norma prawna. Obecnie uznaje się normy bez sankcji jako
normy prawne, legis imperfecta. Hans Kelsen normatywizm, czysta teoria prawa, oddzielił byt od powinności, sein od
wollen, krytyka pozytywizmu ze strony Kelsena bo pozyt mylił pozytywizm i powinność, trzy systemy, statyczy
dynamiczny mieszany. Statyczny powiązanie między normami to powiąz. treściowe. Norma prawna niższgo rzędu jest
zawsze powiązana treściowo z normą wyższego rządu. Dynamiczne to powiązanie kompetencyjne norma niż obowiąz
tylko gdy obow wyższ bo kompetencja obowiązywania jest w normie wyższego rządu. Mieszane Norma treściowo
kompetencyjna. Nie jest prawdą że występują tylko powiązana kompetencyjne.
Trzeci kierunek. Koncepcje realistyczne prawa.
Radbuch zagorzały pozytywistą potem niepozytywistyczna. Ramy czasowe oraz przedstawiciele kierunków nie są
możliwe do ustalenia. Różna klasyfikacja szkół. Prawo jest pojmowane jako zespół faktów psychicznych lub
społecznych.
Realizm prawniczy, amerykański realizm prawniczy, prawo jest ujmowanie jako zespół faktów psychiznych.
Psychologizm prawniczy. Amerykańscy funkcjonaliści upatrzyli sobie ideał złego człowieka (np Juli Horms), co go
interesuje, nie interesuje go zapis przepisu w ustawie i akcie, Złego człowieka interesuje co zostanie przetworzone z
tego przepisu. Podział na prawo w działaniu i prawo w książkach. Jaka norma będzie wyinterpretowana z przepisu.
Suma faktów społecznych co się z tym aktem stało w społeczeństwie. Celem prawnika jest nei badanie aktu prawnego,
tylko przewidywanie co sie z tym przepisem stanie w sytuacji takiej i takiej.
prawo jako zespół faktów o charakterze psychicznym Petrażycki prawem są pew,ne emocje em. imperatywne i
impetatywno atrybutywne. Imper. jednostronne, Nie stanowiły podstawy rozważań, darowizna dla biednego człowieka,
wewnętrzny imperatyzm moralny. Inaczej imeratywno atrybutowe. Mamy wewnętrzną potrzebę działania i wewnętrzne
przekonanie że tej drugiej osobie się tego należy.
Komunikacyjna teoria prawa. Robert aleksy, problem z przestrzeganiem prawa współczesnym wynia z
pozytywistycznego elementu nakazu. Prawo byłoby bardziej przestrzegane gdyby nastepowała komunikacja miedzy
nadawcą a odbiorcą, hawermal stworzył teorię dyskursu prawniczego, cechy szczerości, profesjonalizmu uczestników,
niezatajaniafaktów, ten dyskurs ma prowadzić do przestrzegania przez oba podmioty. W ich ujęciu to prawo będzie
przestrzegane. Działalność w ramach komsiji trójstronnej. rząd następnie wtłacza je do aktów prawnych.
Język w prawie, język naturalny, sztuczy, etniczny. Naturalny powstaje w sposób spontanizny, niezamierzony, reguły
tego języka podlegają ciągłym zmianom przez użytkowników języka. Jest następczy w stosunku do okoliczności
zdarzeń społ. nie uprzedni. Język sztuczny najpierw powstaje a potem pojawiają się okoliczności jego użycia np.
esperanto. Język etniczny którym posługuje się pewna grupa społeczna, najczęściej naród, na niego składa się j. nat. i
sztuczny. prof. bronisław wróblewski, lata przedwojenne, język prawny to jeżyk tekstów prawnych, język prawniczy to
język prawników. Język prawny, tekstów prawny prof. Gronkowska, język prawny przepisów prawnych i norm
prawnych. Norm prawnych już wyinterpretowany z przepisów Opłek Wolański język prawniczy dzieli się na język
doktryny prawnej i język prawniczy praktyki prawnej. Język prawa do określenia całości języka. Dwa kryteria,
sytuacyjne i terytorialne. Dokonując podziału języka w wyniku użycia kryt. teryt. mamy doczynienia z językami
regionalnymi, kaszubski, góralski. Kryt. sytuacyjne, rejestry językowe. Język prawa jest pewnym rejestrem języowym.
Język prawa używa się jako element języka potocznego. Język prawa to rejestr języka etnicznego. Jak język prawa
odnosi się do opisu rzeczywistości. Jaki stosunek istnieje pomiędzy językiem a rzeczywistością. Dwie koncepcje. Język
jako lustrzane odbicie rzeczywistości. Twórca Ludwik Widgensttein. Traktat logiczno filozoficzny. Język jest odbiciem
rzeczywistości. Metody filozofizne nie dają poznania rzeczywistości. Dlatego należy poznać nie samą rzeczywistość
ale jej lustrzane oblicze, analizując język możemy poznać rzeczywistość. Druga koncepcja Hipoteza Sapiro Wolfa. Był
on ubezpieczycielem w wolnych chwilach zajmował się lingwistyką. Doszedł do wniosku że język nie ma roli
deskrypcyjnej ale kreacyjną. On się oparł na badaniach amerykańskiego lingwisty edwarda Sapiro. Koncepcja
wildsteina jest bez sensu, nie ma pewności że język oddaje rzeczywistość. Język prawny opisuje rzeczywistość ale
również ma rolę kreacyjną, wydaje się że większość to rola kreacyjna.
Metody analizy języka. Rekonstrukcjonizm, dekskrypcjonizm, teorie transformacyjnogeneratywne. Język naturalny jest
językiem brudnym, niejasności, niejednoznaczności, alogiczna wykładnia języka, wnioskowania entymematyczne,
upraszczające język, przez co zniekształcające. Aby oczyścić język należy opszeć się na logice i definicjach.
Funkcjonujący język naturalny jest zabrudzony przez co nieprzydatny.
Deskrypcjoniści Widgenstein, zauważyli że rekonstrukcjonizm spowoduje sztuczne oczyszczenie języka. Nie wolno
zmieniać j. nat. celem nauki powinna być analiza języka przez opis, obserwacja takiego jaki jest, bez ingerencji.
Trzecia koncepcja generatywno-transformacyjna Chomski. Zarzucił rekonstrukcjonistom że nie ma żadnej pewności że
wyczyszczony język odda prawdziwy obraz rzeczywistości. Deskrypcjonistom zarzucił natomiast że zajmują się
analizą. Najważniejszą rzeczą jest poznanie grupy regół danego jeżyka. Jeżeli badacz jeżyka oprze się na tych regułach
jest w stanie tworzyć ciągi zdaniowe, które będą opisywać reczywistość. Chodzi o reguły gramatyczne. Wnioskowania
logiczne, prawnicze, czy są formalistyczne czy nie.
Sformułowania daję ci mój rower, john austin, w 1962 r. książka „Jak czynić coś za pomocą słów” Performatywy
wypowiedzi, które przy wykonaniu czynności. Nie możemy orzec czy są prawdziwe czy fałszywe, o ich stanowisku
kognitywistycznym. Konstatacje. Teoria illokucji, zarównperformatywy i konstatacje są aktami mowy. Następuje
zmiana. Wypowiedzi w prawie, opisujące, deskryptywne, wartościujące, powinnościowe. Nie interesują wypowiedzi
Teoria prawa
Joanna Trawińska
2
wartościujące. Powinnościowe, dyrektywalne oraz optatywy. Optatywy, zwroty życzeniowe, oby jutro spadł deszcz.
Norma. Norma, zachowanie językowe zmierzające do zmiany zachowania węższej lub szerszej grupy podmiotów.
Norma prawna rózńi się od innych norm budową, konsekwencjami niezastosowaniem, źródło, funkcja, zabezpieczenie.
Dwie koncepcje uregulowania normy prawa. Ontologiczne pochodzenia normy prawnej, lingwistyczne pochodzenie
normy prawnej, drugie, nielingwistyczne. Twórcą konc. ling. jest prof Jerzy Wróblewski, Maciej Zieliński.
Norma prawna to wypowiedź językowa która określa zachowanie jakiegoś podmiotu lub grupy podmiotów w
określonych okolicznościach. Stanowisko drugie, norma prawna to produkt powstały w wyniku aktu normowania,
Kazimierz opałek, woleński. Odróżniają normę od aktu normowania i od wypowiedzi normatywnej.
Budowa normy prawnej. Koncepcja trójczłonowej budowy normy prawnej hipot. dysp sankcja. Budowa norm
dwuczłonowych sprzęrzonych. Sankcjonowanej i sankcjonującej. Trójczlónowa, hip kto i w jakich warunkach dysp jak
ma się zachować sankcja konsekwencje nie zachowania. Hipoteza wyznacza zakres zastosowania normy prawnej,
dyspozycja zakres normowania. Pomieszanie dwóch dyskursów. Hipoteza i dyspozycja należą do dyskursu
normatywnego, sankcja dyskurs despektywny. Dwa zupełnie inne porządki. Podmiot a ma w syt b zachować się w
sposób c, jeżeli podmiot a nie zachowa się w sytuacji b nie zachowa się w sposób c to inny podmiot zadziała w sposób
d. Hipoteza określa adresata powinnego zachownia i dyspozycja która określa powinne zachownie druga norma z nią
sprzężona określa drugiego adresata który zastosuje sankcję, jest to organ władzy publicznej.
Stanowienie prawa. Tworzenie przez odpowiednie upoważnione do tego organy, norm prawa. Trzy aspekty tworzenia
prawa. Kto tworzy, co jest produktem two. pr. i jak się je tworzy. Podmioty tworzenia prawa, te podmioty które mają
upoważnienie do tworzenia prawa, pr. konstytucyjne. Produkt finalny tworzenia prawa, trzy rodzaje produktu,
porządek prawny, system prawa, akt normatywny. Porządek prawny wyznaczony przez obowiązujące normy prawne
pewien układ organów, instytucji i procedur rozstrzygania odpowiednich spraw. Obiektywny fakt istniejący w
państwie. Jest to część porządku społecznego. Ład społeczny - stan społecznego przestrzegania prawa. Tworzenie
prawa prowadzi nas do trzech rodzajów norm. Normy regulujące stosunki między władzą panstwową a jednostką,
prawa i wolności obywatelskie. Normy które oreślają stosunki między władzą państwową a społeczeństwem jako
całość, reguły gry politycznej. Normy określające strukturę i organizację organów publicznych. System prawny.
Względnie uporządkowany układ norm prawnych, który powienien się charakteryzować niesprzecznością i spójnością.
Norma to dyrektywa postępowania. Ustawodawca tworzy przepisy prawne, akty normatywne a nie normy prawne.
Normy można dopiero wyinterpretować. Tutaj jest błąd że tworzenie prawa to tworzenie systemu prawnego bo
ustawodawca nie tworzy norm. Ta teoria mówi że tworzenie prawa kończy się na etapie stosowania prawa. Ta
koncepcja bierze pod uwagę czynniki społeczne które się bierze pod uwagę przy stosowaniu prawa. Two. pr. to
tworzenie aktu normatywnego.
Akt normatywny a akt prawny. Akt normatywny zbiór przepisów prawnych z ktorych wypływają normy generalnie
abstrakcyjne, ogólne. Akt prawny w sensie szerokim taki który zawiera normy genś-abst oraz indywidualnie-konkretne.
Akt pr. w sensie wąskim zawiera tylko normy indywidualnie-konkretne. Np. akt normatywny ustawa, rozporządzenie,
akty stanowienia prawa. Akt prawny wąski, decyzja administracyjna.
Stanowienie prawa to tworzenie aktów normatywnych. Jest to pojmowanie złe, bo stan. pr. sporadzone tylko do
technicznego aspektu, bez aspektów społeznych, politycznych. To były trzy koncepcje produktu finalnego tworzenia
prawa.
Jak się to prawo tworzy. Należy rozdzielić tworzenie prawa od kształtowania się prawa. zaplanowana sformalizowana
działalność mająca na celu stwozenie aktu normatywnego. Sama planowość, tworzenie prawa zaplanowana działalność
ludzka. Kształtowanie się prawa, spontaniczne, niezaplanowane, np. kształtowanie się prawa zwyczajowego.
Odróżniamy efekt finalny tworzenia prawa od faktów tkóre to prawo tworzą. Fakty prawotwórcze (nie ustawa) ale to
co tworzy prawo, nie jest to fakt wciągnięcia prawa zwyczajowego do systemu, ale fakt który doprowadził do
włączenia tego prawa. fontes iuris oriundi żródła prawa cognostendi powstania prawa. Cztery rodzaje faktów
prawotwórczych: stanowienie, umowa, uznanie, precedens prawotwórczy. Stanownie jednostronna decyzja władcza
odpowiednich organów publicznych w wyniku której powstaje akt normatywny. W systemie prawa kontynentalnego
jest to 95% tworzenia. Common law stanowienie wypiera precedensy, pewne sfery trudniej opierać na precedensie.
Współstanownienie i współudział w stanowieniu. Jednostkowe stanowienie, jeden podmiot tworzy prawo, np.
prezydent wydaje rozporządzenie, lub minister, jeden organ ale kolegialny, krajowa rada radiofonii i telewizji.
jednoosobowe lub jeden organ, podmiot. Współstanowienie przynajmniej dwa podmioty do tworzenia prawa które tez
mają samodzielną kompetencję do tworzenia prawa. Trzecie stanowienie na zasadzie współudziału w stanowieniu,
opinie, możliwość zatwierdzenia, upoważnienie do wydawania rozporządzeń, minister wyda rozporządzenie po
konsultacji z taką organizację. 234 konst. rozporządzenia z mocą ustawy które wymagają zatwierdzenia przez sejm na
najbliższym posiedzeniu. Nie ma tutaj udziału ludzkiego przy stanowieniu. Ewentualnie wpływ przez demokrację
pośrednią. Umowa jako fakt prawotwórczy, nie cywilnoprawna, ale publicznoprawna, twórcy umowy stają się
adresatami norm prawnych zawartych w tej umowie. Umowa ta zawiera w sobie normy generalnie abstrakcyjne. Np.
układy zbiorowe pracy. Pacta conwenta zawieane przez króla ze szlachtą. Uznanie. fakt prawotwórczy tworzący prawo
zwyczajowego. Kiedy następuje zmiana zwyczaju w prawo zwyczajowe - usankcjonowanie zwyczaju, kiedy jakiś
organ powoła się na nie. Prawo handlowe tacitus consensus i usus przekonanie że takie jest prawo, powszechne
stosowanie. Precedens prawotwórczy. U nas nie występuje. W praktyce orzekania istotne są orzeczenia sądu
najwyższego, niższe instancje nie odważają się przełamywać. Precedens to decyzja sądu stanowiąca model dla
Teoria prawa
Joanna Trawińska
3
późniejszych rozstrzygnięć w sprawach podobnych, w sądach tego samego rzędu lub niższego. Mc. cormik z usa. U nas
prof. Wróblewski prec. to decyzja sądu która de facto lub de iure stanowi podstawę dla późniejszych rostrzygnięć sądu.
Rozdzielenie miedzy common law akontynentalnym. Stare decisis et quite non movere. Stałości decyzji przestrzegać,
zmian nie wprowadzać. Jest to zasada obowiązująca w systemie common law.
Precedens to decyzja sądu. Nie jest to cała decyzja sądu. Reguła rozstrzygnięcia ratio decidendi oraz obiter dicta
wywody uboczne. Ratio decidendi to faktyczny precednes. Obiter dicta to okoliczności, zawsze inne które nie mają
wpływu na precedens, na rozstrzygnięcie. Ratio decidendi nie zawiera elementów konkretnych tylko ogólne
rozstrzygnięcie, obowiązek zadośćuczynienia poszkodowanemu. W Polsce sąd nie zawiera w wyroku ogólnej zasady
rozstrzygnięcia. W ang. powoływane jest jedynie ratio deicdendi. Uchylenie precedensu trzy sposoby. Zniesienie przez
ustawę. Sąd wyższej instancji wyda odmienny precedens (overruling) całościowe. Zmiana precedensu przez ten sam
sąd który wydał precedens (reversing). Cztery instytucje overruling wyeliminowanie w ogóle, np ustawa, wyższy sąd.
Reversing zostaje zakwestionowana konkretna decyzja sądu ale w obrocie prawnym pozostaje precedens, sąd
utrzymuje ratio decidendi, uchyla obiter. Procedura odwoławcza w ramach procedury instancyjnej, po odwołaniu
powrót sprawy do niższej instancji do ponownego rozpatrzenia, sąd nie kwestionuje reguly rozstrzygnięcia, ale
nastąpiły pewne wady rozstrzygnięcia. Distinguishing, per incuriam (uk) powodują obejście precedensu, zamraża
stosowanie precedensu. Obrona, że precedens nie jest adykwatny do okoliczności sprawy, zastosowanie tego
precedensu byłoby sprzeczne z zasadami prawa. Zaprzeczenie okoliczności faktycznych ich podobieństwu okoliczności
ażeby sąd nie zastosował go do danejsprawy i sąd wtedy musi zastosować inny precedens lub wydać własną nową
decyzję. Per incuriam zarzut że decyzja została wydana wbrew funkcjonującym precedensom lub ustawie, co prowadzi
do uchylenia decyzji i do ponownego rozstrzygnięcia danej sprawy
Rodzaje precedensów. Precedensy wiążące i niewiążące. Precedensy wiążące - de iure, niewiążące - de facto. Prec.
wiąż wydawane przez sądy wyższych instancji i ione implikują konieczność zastosowania ich w przyszłych podobnych
sprawach. Niezastosowanie takiego precedensu spowoduje że wyrok sądu zostaje uchylony na podstawie że sąd nei
zastosował się do obowiązującego precedensu. De facto nei implikuje konieczności zastosowania w przyszłych
podobnych sprawach. Trudno jest rozpoznać kiedy dany precedens jest wiążący a kiedy nie. Skutek obowiązywania
prec. obowiązku zastosowania go w przyszłości. Nawet prec. niewiążący wyższej instancji, niezastosowanie go może
spowodoać uchylenie decyzji sądu. W pr. niemieckim, jeżeli strona powniesie szkodę bo pełnomocnik nie powołał się
na orzeczenie sądu wyższej instancji. Toczą się spory wobec pełnomocników uchybienia formalnego, trudniej
uchybienia merytorycznego. Błąd merytoryczny że dana linia obrony się nie sprawdziła. Ten podział może być
rozumiany zupełnie inaczej w odniesieniu do pr. kontynentalnego. De iure obowiązują w syst. common law natomiast
prec. de facto występują w systemach kontynentalnych i nie mają mocy wiążącej tylko wyznaczaja kierunek.
Precedensy konkretne i abstrakcyjne. Konkretne - orzeczenia wydawane w konkretnych sprawach, dot. konkretnego
stanu faktycznego. Pr. abstrakcyjny- precedensy które rozstrzygają doniosłe problemy wymiaru sprawiedliwości. Sądy
najwyższe rozstrzygają problemy związane z wykładnią, sprzecznością w przepisach. W comm. law. prec. abstr. są to
akty legislacji.
Precedensy w odniesieniu do obowiązującego prawa, zgodne secudnum legem, niezgodne z obow. prawem contra
legem oraz odwołujące się dosytuacji prawnie nieuregulowanej preater legem.
Pr. prawotwórcze i nieprawotwórcze. Pr. prawotwórcze tworzą nową grupę zachowań zakazanych nakazanych lub
dozwolonych (podział Ziembińskiego)
Precedensy interpretacyjne i rozstrzygnięcia. Pr. inter. mówią o wykładni prawa. Pr. rozst. tworzą nowe normy prawne.
Podziały te nie są zupełne ani logiczne. Jest ich dużo więcej.
))))Dwa modele tworzenia prawa model władczy oraz konsensualny. Władczy podmiot tworzący prawo wyposarzony
jest w kompetencję i on tworzy je bez ingerencji podmiotów które będą musiały je przestrzegać: stanowienie, uznanie,
Model konsensualny, kooperacja między adresatem normy a nadawcą normy, model umowy o charakterze generalnie
abstrakcyjnym. Niezależnie jedank od tego gdzie przypiszemy dany fakt prawotwórczy są elementy wspólne
wszystkim czterem, model kooperacyjny. Są to tzw. czynniki tworenia prawa, polityczne, ekonomicznei prawne.
Ogólne przykłady. Na każdym etapie tworzenia prawa prawodawca , Nie ma absolutnych władz tworządych prawo.
Filozofia prawa, Podchodząc do tych dwóch modeli, władczego i konsensulanego, dwa tyy jUdel JHabernas.
)))prawo jako medium i jako instytucja. pr. jako Inst.jest opisywane w założeniach racjonalnych. Władcza decyzja
upoważnionych oranach. Komunikacyjnych torii prawa. T dyskursu prawniczego.Habermas najlepszym modelem
tworzenia prawa, dyskurs prawniczy, rzetelny, roszczenia getus anshpruche, zrozumiałości, prawdziwości r. szczerości
i słuszności. Te cztery roszczenia są punktem wyjściowym dla założenie wsółpracypomiędzy podmitoami, brak
dyskryminacji mięzy podmiotami. Można podważyć akt normatywny, jego niewłaściwość ze względów wad
formalnych. Kryterium podważania ważnosći aktów.
Dwa modele tworzenia prawa model władczy towrzenia prawa (Stanowienie uznanie precedens), moedel konsensualny
(umowa), zakłada kooperację między, adresatem a nadawcą aktu. Niezależnie do którego z modeli przypiszemy fakty
to mają wspólne czynniki tworzenia prawa: społeczne ekonomiczne, polityczne. Dwatypy prawa, w ogóle, J.
Habermans.
Teoria prawa
Joanna Trawińska
4
Prawo jako medium oparte na komunikacji teorii prawa, teorai dyskursu prawniczego aby był rzetelny musi spełniać 4
geltungsanspruche, roszczenia wańości: roszczenie zrozumiałości, prawdziwości szczerości słuszności, one są pkt.
wyjściowym z nich wynikają też inne, można podważyć akt normatywny także gdy zostanie złamany jeden z
warunków roszczeń. Prawo jako instytucja pewnaracjonalność, pozytywna koncepcja czyli stanowienie pr.
RACJONALNY USTAWODAWCA
Racjonalny ustawodawca. Luki w prawie, niejasności. Jakikolwiek typ tworzenia prawa wziąć pod uwagę to zawsze
wystepuje odwołanie do racjonalnego ustawodawcy. Dwa stanowiska: właściwe i koniecnze w tworzeniu i stosowaniu
prawa istnienie racjonalnego prawodawcy, szkoła poznańska, zielona książeczka wronkowska ziembińska. Krytyka tej
teorii prof. Morawski, założenie że to jest fikcja, niebezpieczna dla tworzenia i stosowania pawa. Idea ta
usprawiedliwia każdy błąd prawodawcy, i każdy błąd można zinterpretować że racjonalny ustawodawca miał coś na
myśli.
Trzy idee racjonalności, racj. metafizyczna, instrumentalna, r. nieinstrumentalna. R instrumentalna dzieli sie na r.
scientystyczną i r. technologiczna. R. nieinstrum. dzieli sie na r. argumentacyjną i r. komunikacyjną. R. metafizyczna,
Rozporządzenie prezesa RM w sprawie techniki legislacyjnej. Najstarsza idea, platon. Powiązanie rozumu i bytu.
Człowiek jest elementem bytu. Sama racjonalność też jest elementem bytu. Jaka jest istota pojęć, rzeczy. Wskazuje na
wielkość człowieka który posługuje się rozuem. Małość człowieka bo jest cząstką czegoś. C do prawa. Racjonalny
prawodawca nei ma kompetencji do aktywnego tworzenia prawa, jedynie odkrywa elementy istniejaće w bycie i je
przelewa na akty prawne. Złym prawodawcą jest taki którzy tworzy prawo. Współcześnie nie jest to prawdą.
Prawodawca musi działać, kreacyjna rola prawa bo musi wychodzic na potrzeby społeczne, ale obecnie uznawana jest
ta teoria w zkaresie praw człowieka, bo to człowiek nie może sobie ustanawiać bo te prawa już istnieją. R.
Instrumentalna odrzucenie jakichkolwiek elementów powiązania bytu z racjonalnością. Warunki funkcjonowania, opis
funkcjonowania. Racjonalność instrumentalna, kier. scientystyczny odrzuca idee metafizyczności ale dostrzega się
elementy wiary, wierzę że postępuję rozumnie i że postępuję słusznie, oparcie na instrumentarium rozumowlym.
Rozum jest instrumentem poznawania rzeczywistości.
Id. instrumentalnego prawodawcy, wróblewski teoria racjonalnego tworzenia prawa pięć etapów:
pr. tworzone w sposób instrumentalny, władczy
1) wyznaczenie sobie celu jaki chcemy osiągnąć „stan” jaki ma być osiągnięty po wprowadzeniu przepisów,
zachowanie ludzkie nieuregulowane, a on chce to uregulować
2) Powiązanie celu ze środkami. Jakie środki mogą nas prowadzić do założonego celu.
3) Wyodrębnienie w ramach środków, jeynie środków prawnych, które nas zaprowadzą do celu jaki chcemy osiągnąć
4) Wybranie w ramach środków prawnych, właściwych dla nas środków prawnych. Jaki typ regulacji, karnoprawnej,
cywilno, czy administracyjno prawna.
5) Sformułowanie odpowiednich przepisów prawnych.
To jest tylko model tworzenia prawa, bardzo prosty, bo nie zakłada że na każdym etapie tego działania racjonalny
prawodawca musi charakteryzować sie psiadaniem szeregu informacji. Organy stosujące prawo muszą mieć
niesprzeczną wiedzą, bez luk, doswiadczenie życiowe. Ta sama formuła w odniesieniu do prawodawcy. Trzeci rodzaj
to racjonalność nieinstrumentalna
Instrumentalna scientystyczna powiązanie pomiedzy racjonalnością, technologiczna odrzuca powiązanie, rozum i
rozumowe poznanie pozbawione racjonalno,sci, rozum samodzielne narzędzie do poznawania rzeczywistości. Nie liczy
się ze społeczeństwem, społecz. ma wpływ jako demokracja pośrednia.
Nieinstrumentalna racjonalność argumentacyjna element przymusu, imperium które ma prawodawca, ustępuje ideii
tłumaczeniu społeczeństwu i przekonywania społeczeństwa do pewnych reguł. Nie jest skutecznym prawodawca który
narzuca. Argumentacyjna racjonalnos,c to ustawodawca ktroy potrawi przekonać adresatów prawa do tego prawa. R.
neiist. komunikacyjna Habernas juriem, kooperacja między prawodawcą a adresatami i powstawanie prawa przy
współpracy. Discurs iurgena habernasa.
Trzy etapy tworzenia prawa.
1) etap prawa represyjnego.
2) et. pr. autonomicznego
3) et. pr. responsywnego.
1) represyjnego, główny cel to zaspokojenie woli politycznej władcy, prawo całkowicie było podporządkowane
władcy, główny powód przestrzegania prawa to przymus państwowy, całkowite powiązanie między władzą a
tworzeniem
2) autonomiczne, Polskka, tworzy normy prawne które jednocześnie wiążą adresatów norm ale również normy te są
nakazane do przestrzegania prawodawcy, rozdzielenie miedzy władzą polityczną a tworzeniem prawo. Prawo nie jest
instrumentem posłuchu w społeczeństwie. Zaczyna funkcjonować idea sprawiedliwosći formalnej (spr. formalna
Teoria prawa
Joanna Trawińska
5
zachodzi gdy coś jest sprawiedliwe albowiem zostało wprowadzone za pomocą sprawiedliwych procedur, spr.
materialna gdzie ocenia się meritum, decyzja sama jest sprawiedliwa)
3) prawo responsywne to prawo wrażliwe na zmiany społeczne. Te normy pr. w pr. autonomicznym zastąpione
zasadami prawa i standardami prawa. Zaczyna funkcjonować idea sprawiedliwosći materialnej. Autonomiczne
głownym instrumentarium sterowania jest norma prawna wydawana w drodze jednostronnej decyzji, wszyscy są nią
związani. Responsywna zasady i standardy. Ronald Dwarkin. Normy prawne - reguły a zasady. Zasady mają bardziej
ogólniejszą moc obowiązującą. Reguły pr. pracy to wyznaczanie dni urlopu oraz zasady niedyskryminacji.
ZASADY TECHNIKI PRAWODAWCZEJ
Zasady tworzenia prawa. W systemie prawa polskiego możemy wyróżnić dwa rodzaje tw. prawa. Zasady merytoryczne
oraz zasady formalne (Zasady techniki prawodawczej). Zasady merytoryczne - treść aktów normatywnych, bardziej
ogólne, związane ze społeczno politycznym układem wdanym miejscu i czasie, w konstytucji, są bardziej zmienne niż
zasady formalne. Zasady formalne są sformułowane po to żeby zagwarantować prawidłowy tok procesu legislacyjnego,
chodzi o technikę tworzenia przepisów prawnych. Zasady merytoryczne w większej części są zasadami
formułowanymi przez doktrynę prawniczą, zasady formalne rozporządzenie przezesa RM z 20 czerwca 2002 r. w
sprawie zasad techniki prawodawczej. Budowa rozporządzenia, aktów wykonawczych, pomocne przy tworzeniu pism,
kontraktów.
Zasady merytoryczne, trzy grupy:
1) zasady formuujące podstawowe założenia aksjologiczne.
2) z. ograniczające ingerencję prawodawcy w pewne sprawy obywatelskie, społeczne, pewne sfery życia społecznego
3) z. określające pewną jakość prawa.
1) założenia aksjologiczen dzielą sie na zasady które mówią o celu prawotwórstwa oraz zasady formułujące ideę
sprawiedliwości w państwie. art. 2 w konstytucji RP. Kobieta i mężczyzna mają równe prawa. Tok myślenia
prawodawcy jak ma on rozdzielać prawa i obowiązki. Wprowadzenie do prawa naturalnego, interpretacja prepisów
prawa przez pryzmat tych zasad, np. zasadę równości.
2) ograniczenie ingerencji w sfery życia społeczeństwa. Art. 42 Konst. nullum crimen, nulla poena sine lege, zakaz
skazania za czyn który nie był zabroniony w momencie popełnienia, nakaz ochrony praw nabytych. Przeciwdziałanie
chaosowi w państwie, bezpieczeństwa.
3) Zasady merytoryczne prawotwórstwa zapewniające jakość prawa. Zasada tzw. realizmu prawodawczego, i zasada
stabilności prawa. Ustawodawca musi kłaść nacisk na behawioralne normy prawne. Behawioralne odwołują się do
kwestii przestrzegania prawa. Powinien tworzyć takie prawo które będzie przewidywoało że będzie ono wpewnym
stopniu przestrzegane. Nie ma sensu budować przepisów prawa kiedy wiadomo że nie bedzie ono przestrzegane.
Zasada stabilności prawnej, żeby prawo było jasne przejżyste i niezmeinnne, zmieniane tylko w konieczności.
STOSOWANIE PRAWA
Subsumpcja- podciągnięcie stanu faktycznego pod stan prawny.
Pojęcie stosowania prawa
-Realizacja prwa materialnego. Normy prawa materialnego wyznaczają wprost sytuację adresatów.
-podejmowanie przezkompetentny organ wiążących indywidualnych i konkretnych decyzji prawnych (ustajających
konsekwencje prawne określonych stanów faktycznych). Indywidualizacja normy pochodzącej od ustawodawcy.
- typy modeli: deskryptywny i normatywny. Deskryptywny - upraszczające określenie rzeczywistości. Normatywnyidealny, pożądany.
- Modele stosowania prawa: decyzyjny i informacyjny (wg. Wróblewskiego) Decyzyjny zakłada że stosowanie prawa
jest podejmowaniem decyzji cząstkowych. Informacyjny koncepcje cybernetyczne, rozwój informatyki, założenie że
możliwe jest stworzenie systemu w którym wystarczy podać sytuację czyli informację wejściową aby poprzez organ
stosujący prawo aby otrzymac informację wyjściową. W ramach organu stosującego istnieje algorytm. Informacja
wyjściowa jest konsekwencją wprost wobec podmiotu.
Model decyzyjnego stosowania prawa
Decyzja podjęcie decyzji jakiejkolwiek jest lepsze od niepodjęcia żadnej decyzji. W procesie decyzyjnym konieczne są
kryteria podjęcia/ oceny decyzji, dzięki czemu jesteśmy w stanie dokonać wyboru. Kryteria wydawania decyzji
stanowią potem ocene wydanej decyzji. Sąd drogiej instancji powinien sprawdzać czy sąd pierwszej instancji wziął te
kryteria które powinien wziąć pod uwagę i czy wziął je należycie.
Decyzyjny model stosowania prawa
sylogistyczna koncepcja sotsowania prawa
sylogizm a to b i b to ce to a to ce arystoteles
struktura decyji,
Teoria prawa
Joanna Trawińska
6
-ustalenie normy prawnej, wykładnia sensu largo, ustalenie obowiązywania i ustalenie normy prawnej czyli reguły
postępowania.
-ustalenie stanu faktycznego - proces dowodowy opis stanu, będącym zdaniem prawdziwym wg reguł logiki.
-ustalenie konsekwencji prawnych - np. kary w prawie karnym. Ustalenie normy, np. Marian R. skazany na karę
pozbawienia wolności na lat 10.
Sylogizm jest pewną koncepcją logiczną. Logika jest formalizacją języka potocznego. Subsumpcja, podstawienie stanu
faktycznego pod normy prawne. Odbywa się to w obrębie języka. Informacja o prawie jest językowa. Wyjątek znaki
drogowe to niby inna komunikacja, ale dany znak przedstawia pewne słowa, werbalnie wyrażalną regułę. Np. znak
ustąp pierwszeństwa, znak męskiej dominacji.
Ludwik Wilkenstein. traktat na temat filozofii, dociekania filozoficzne. Wilgenstein twierdzi że nic poza językiem nie
istnieje. Koncepcja ta wypływa z innej teori, hipoteza sapiro wortha. Teza że człowiek myśli językiem.
Dyskursywna koncepcja stosowania prawa
Stosowanie prawa jest dyskursem. Jurge Habrenas. Żyjąc w określonym społeczeństwie znajdujemy się w ciągłym
dyskursie. Rozróżnienie języka i dyskursu. Dyskurs jako komunikacja.
Cechy dyskursu językowego
Dyskurs zachodzi zawsze w porządku czasowym. tzn. ma charakter zdarzeniowy. Pierwsze spotkanie - inna rozmowa a
po dłuższej znajomości wypowiedzi mają swoją treść w kontekście wypowiedzi wcześniejszych z toku znajomości.
Procesy dyskursywne są procesami zindywidualizowanymi, tzn. dyskurs jest zawsze czymś, dyskursem,
wypowiadanym lub odczytywanym przez kogoś.
Dyskurs zawsze zawiera w sobie odniesienie do zewnętrznych warunków, w których się odbywa, istnieje zawsze w
zdefiniowanej rzeczywistości. Np. pamięta się gdzie się rozmawiało, pomimo to że nie miało to znaczenia w dyskusji.
Wyłączenie dyskursu może mieć charakter znaczący przekazywć treści. Język jest wyłącznie narzedziem, poza
dyskursem nie ma sensu. Dyskursem uniwersalnym jest wszystko, wypowiedź udzielona na jakikolwiek temat jest
dyskursem. Jest to wypowiedź dynamiczna stale trwająca. Dyskurs jest formą życia społecznego, jest to jedyny typ
relacji ze społeczeństwem. To wszystko cokolwiek przyjdzie człowiekowi do głowy jest dyskursem.
Dyskurs zbiór zdarzeń komunikacyjnych mających na celu wspólne negocjowanie znaczeń przez uczestniczących w
nich aktorów społecznych, przy czym znaczenie budowane jest tu poprzez wzajemne oddziaływanie „produkowanej” w
komunikacji wypowiedzi ora otaczającego ją kontekstu. Stosowanie prawa jest nietylko wydawaniem konkretnych
decyzji indywidualnych. Jest to również tworzenie umów, porozumień. Koncepcja dyskursu ma odniesienie do
negocjacji. Polska nei chce zablokować porozumienia z Rosją, ale blokuje. Polska ma inny cel chce wynegocjować
określone warunku dotyczaće przyszłej umowy oraz obecnie obowiązujących umów. Dyskurs to negocjowanie
wspólnego znaczenia. Wpisywanie do kontraktu umowa dotycząca sprzedazy zboża, logo elewator gdynia, dla nas
zwrot niezrozumiany, ale dla rolnika oznacza to z momentem złożenia tam zboża ryzyko utraty uszkodzenia przechodzi
na logo elewator gdynia. Umowa o sprzedaż nieruchomości - niewielkie zmiany wielkości nieruchomości nie maja
znaczenia ani wpływu na cenę, pytanie co to znaczy niewielkie.
Argumentacyjna koncepcja stosowania prawa.
Prawo jest przede wszystkim poprzez posługiwanie się argumentację. Robert Aleksy. Jeżeli ktoś nie zgadza się z
rozstrzygnięciem X to nie atakuje się rozstrzygnięcia, ale atakuje się argumenty jakich użył sąd na poparcie
rozstrzygnięcia X. Wtórnie poprzez podważenie argumentów otrzymujemyi wynik w postaci podważenia stosowania
prawa. Wówczas argumenty wydają się ważniejsze od samego rozstrzygnięcia.
Hermeneutyka
metoda stosowania prawa. Jest to koncepcja wykładni dzieł sztuki i pisma świętego, jest to sposób wymiary zwrotnej
informacji. Koncepcja odczytania dzieła sztuki. Korespondencja z obrazem, góry, dlaczego żółte, gdzie jezioro się
kończy, o jakaś mgiełka. Kortazar gry w klasy, nakazał odczytać dzieło najpierw normalnie a potem w innej kolejności
rozdziały. Inna treść za pierwszym i drugim razem.
Koncepcja mieszana, decyzyjny model stosowania prawa
Deskryptywny
Decyzyjny
Łączy elementy koncepcji sylogistycznej i argumentacyjnej. Ujmowany jest element argumentacji.
Heureza i Uzasadnienie
Heureza, to co nami kieruje, badanie czym sąd się kierował przy podejmowaniu decyzji, był chamski, miał krzywe
zęby, sądowi się nie spodobał, albo wręcz przeciwnie, podsądny był szwagrem sędziego. Badanie decyzji poprzez
heurezę jest niemożliwe. Duża część uzasadnień nie jest pisana przez osoby które podjęły tę decyzję. Sędzia podejmuje
decyzję. Aplikanci je piszą. To jest drugi powód dla którego nie można badać heurezy.
Teoria prawa
Joanna Trawińska
7
Uzasadnianie, przedstawianie argumentów. Dotyczących stanu faktycznego oraz dotyczącego wykładni normi oraz dot.
decyzji, uzasadnienie dlaczego 6 lat a nie 10. Audytorium do którego jest kierowane uzasadnienie, podsądny, sąd
wyższej instancji. Uzasadnienie wyroku który jest możliwy do obalenia, podlega kontroli instancyjnej, uzasadnienei to
ma na celu okopanie wyroku, aby nie zostal podważony przez sąd wyższej instancji.
Co jest pierwsze
Norma czy stan faktyczny.
Patrzenie na stan faktyczny poprzez normy prawne.
Strutura koła hermeneutycznego w mieszanym systemie stosowania prawa. Spirala hermeneutyczna. Hermen. zakłada
że wykładania dzieła, mamy ogólne informacje o dziele aż do ostatniego momentu kiedy wiemy o tym dziele wszystko.
Ramą są reguły prawne
Ustalanie stanu faktycznego a ustalenie normy prawnej
Uzasadnienie zgodności lub niezgodności, --> normatywny opis stanu faktycznego --> ustalenie czy rzeczysistość jest
zgodna z opisem
Przykład
Podstawy normatywne Żołnież kótry nie wykonuje lub odmawia wykonania rozkazu albo wykonuje rozkaz niezgodnie
z jego treścią. podlega karze
def. żołnierza oraz def. rozkazu
stan faktyczny a norma
--> Kto to jest żołnierz ustalanie normy prawnej, osoba pełniąca czynną służbę wojskową
--> Pojęcie polecenia „Polecenie wydane służbowo zółnierzowi” , czy X pełnil czynną służbę wojskową
--> Czy X jest żołnierzem ustalenie stanu faktycznego-->
Roman dzisiaj wieczorem wódka, rozkaz.
Elementy
-decyzja co do normy formułujemy decyzję tak ta norma obowiażuje,
- dec. co do stanu faktycznego, uznajemy dany stan faktyczny za zgodny z prawem sformułowanie opisu st.
faktycznego
- dec. dco do konsekwencji
- dec. argumentacyjna, jakich argumentów użyje się dla uzasadnienia wszystkich poprzednich decyzji, kryteria, kwestia
audytorium, źródło argumentów. Źródłem jest orzecznictwo sądów. wydane przez sądy najwyższe, stosuje się
argumenty z orzecznictwa. drugie źródło to doktryna, powołanie na własne przekonania i przekonania ważnych
osobistości w doktrynie, źródła niedopuszczalne, np. doswiadczenie życiowe swojej babci.
Jest to pewien model, projekt,
PEWNOŚĆ PRAWA
Zasada pewności prawa twi w pojęciu państwa prawnego wśród innych zasad np. zasady jawności, niedziałania prawa
wstecz. chemik który mówi czym jest płomień, jakie jest znaczenie tego wyrażenia, prawo ma być pewne, że na pewno
zdarzy się w przyszłości, metafora, daje stabilną podstawę
czy bliskoznaczne przewidywalność prawa, stabilność prawa, pwność obrotu gospodarczego, bezpieczeństwo prawne
przewidywalność i akceptowalność, bezpieczeństwo obywateli a pewność prawa dotyczy prawa, zasady a reguły
zasady są stopniowalne, trudno powiedzieć że jej niema, może być w mniejszym stopniu realizowana
co warunkuje pewność prawa
czy pewność prawa jest/była realizowana, zwiększa się czy zmniejsza
jakie czynniki tę pewność obniżają (klauzule, otwarta tekstowość konsekwencje różnicy pomiędzy wieloznacznością a
nieostrością)
Teoria prawa
Joanna Trawińska
8
czym jest pewnośc prawa: celem wartością, zasadą prawa, ideą
jaka jest relacja pomiędzy pewnością prawa a sprawiedliwością
czy rozumowania przerpowadzane przez prawników są niezawodne czyli logika a praca myślowa prawnika
czy istnieje jedyne trafne rozstrzygnięcie right answer thesis
jak rozstrzygnąć konflikty zasad
czy rzeczywiście jest możliwa błędna wykładnia
jerzy wróbliwski
pewność prawa w sądowym stosowaniu prawa
przewidywalność tego, że decyzja zostanie wydana PWD
przewidywalność treści decyzji PT
przewidywać skutków decyzji
pewnos,c wydania decyzji, wyznacza:
wystąpienie bodźców inicjatorskich, obowiązek wszczęcia postępowania w określonych sytuacjach,
uwzględnienei ich przez organ stosujaćy prawo
generalny nakaz rozstrzygnięcia
Warunki pewności treści decyzji
czynniki wpływające na ustalenie jaka norma proceduralna lub materialna zostanie zastosowania w sprawie
w jaki sposób zostanie ona zrozumiana język prawny, oceny interpretatora
czynniki wplywające na proces dowodzenia i ustalania faktów sprawy rola teorii dowodowych
czynniki determinujące sposób posłużenia się stosowaną normą prawną prawa materialnego
Całość procesu stosowania prawa
poprawność rozumowań sędziego, komputer sędzią
jego podstawy oceniające
wpyw doktryny na decyzje sądowe
rola precedensu
Warunki jestem pewien że...
wiedza o stopniu pewności „obiektywnej” prawa
dostateczna znajomość prawa
środki zaradcze
technika prawodawcza
wiążąca wykładnia
jednolita normatywna teoria wykładki
korzystanie z dyrektyw interpretacyjnych w sposób umożliwiający ich kontrolę
tzw. wspólne postawy oceniające wśród organów stosujących prawo.
inne rodzaje pewności prawa
formalna pewność prawa służy przewidywalności
faktualna pewnos,c prawa pośrednia między pozostałymi
substancjalna materialna pewność - prawa akceptowalność
desuetudo pewność prawa że skoro przez 200 lat nie było stosowane to nie zostanie zastosowanie. TK
niekonstytucyjność przepisów dot. obrotu nieruchomościami na półwyspie helskim,
Logika formalna a rozumowania prawnicze
abstrakcyjność przekładalność
konkretne
zupełność otwartość
zamknięty system założeń, ałożenie na temat zupełności systemu prawa
Teoria prawa
Joanna Trawińska
9
foralnos,c materialność struktura synaktyczna
obiektywność element ocenny brak wyboru
bezosobowość audytorium
bezsporność argumentacji, stopniowalność, argumenty mocniejsze i słabsze
przekładalność logika operuje na zmiennych, język prawniczy trzeba przełożyć na język formlany, to się nie zawsze
udaje
stanowiska nt rozumowań prawniczych
logiczny problem sylogizmu prawniczego
retoryczno-argumentacyjny
mieszany
jedyne właściwe rozstrzygnięcie jwr
istnieje/ nie istnieje r dworkin
wg aarnio
jwr istnieje i zawsze zostaje odnalezione przy założeniu odpowiedkich kwalifikacji interpretatora
jw istnieje ale nie zawsze zostaje odnalezione
jwr istnieje ale jest czymś na kształt idei regulatywnej więc nie może nigdy być w pełni urzeczywistkoniona.
jwr w wersji ontologicznej (to co istnieje) i w wersji epistemologicznej
eoust hest zawsze poznane sap
nigdy nie jest poznane sep
może być poznane
jedyne w r
pewność prawa a jwr co implikuje? pewność prawa jako ograniczenie w poszukiwaniu
problem wotum separatum i niejednolitości rozstrzygnięcia
co uważa orzecznictwo
konkluzja
stosowanie prawa to nie ma mechanizmu to było tylko w pozytywiźmie w 19 w.
wsa bydgoszcz możliwość zastosowania rozporządzenia ue nie zostało opublikowane w j. polskim jedynie w
internecie, zasada pewności prawa, domaga się opublikowania.
Wojciechowski
Filip Przybylski-Lewandowski
Teoria prawa
Joanna Trawińska
10