Wymiany komponentów związków frazeologicznych

„Bohemistyka” 2009, nr 4, ISSN 1642–9893
Wymiana komponentów zwi¹zków w analizowanych tekstach najczêœciej dotyczy:
1) wymiany na element synonimiczny,
2) wymiany na element o podobnych cechach formalnych,
3) wymiany na element o innym znaczeniu, którego obecnoœæ podyktowana zosta³a charakterem reklamowanego produktu lub us³ugi,
4) swobodnej wymiany elementu motywowanej chêci¹ stworzenia
gry jêzykowej, dowcipu, zabawnych skojarzeñ.
Piotr CIECIURA
Kraków
Wymiany komponentów zwi¹zków
frazeologicznych w tekstach czeskich reklam
Zwi¹zki frazeologiczne nale¿¹ do najczêœciej wykorzystywanych
w reklamie jednostek jêzykowych. Twórcy reklam wykorzystuj¹ ich
ekspresywne i metaforyczne znaczenie, zwiêz³oœæ i obrazowoœæ. Pozwalaj¹ im one skoncentrowaæ uwagê odbiorcy na komunikacie,
wprowadziæ wieloznacznoœæ i zdynamizowaæ wypowiedŸ. Frazeologizmy wystêpuj¹ w tekstach reklamowych w postaci kanonicznej
i innowacyjnej. Innowacje ustalonych po³¹czeñ s³ownych wprowadzaj¹, wed³ug Andrzeja Marii Lewickiego (1996, s. 69), swoist¹ grê
jêzykow¹ z odbiorc¹, która wyzyskuje odniesienie do utrwalonego
znaczenia i próbuje nadaæ utrwalonej jednostce now¹, zgodn¹ z intencjami nadawcy reklamy interpretacjê. Wœród najliczniejszych modyfikacji frazeologizmów w czeskich reklamach zwracaj¹ uwagê wymiany komponentów zwi¹zków frazeologicznych – modyfikacje wymieniaj¹ce .
Innowacje wymieniaj¹ce powstaj¹ w wyniku wymiany komponentu zwi¹zku frazeologicznego na jakiœ inny wyraz, bardziej stosowny lub atrakcyjny w danej chwili dla mówi¹cego (B¹ba 1989, s. 54).
Wyraz zastêpuj¹cy komponent frazeologizmu mo¿e byæ podobny lub
niepodobny znaczeniowo i dŸwiêkowo do wymienianego (B¹ba 1988,
s. 132). Zmiana sk³adu leksykalnego zwi¹zku nie jest jednak tak radykalna, aby odbiorca nie móg³ skojarzyæ innowacji z pierwowzorem.
Zebrany przez autora materia³ dokumentuje wielk¹ liczebnoœæ tego typu modyfikacji frazeologicznych w tekstach czeskiej reklamy.
V7$'!47W'& 5X/:)"Y:& #Z $')#$: !')*7& /7&4'#/P/"(:P2 Y P4Z[+ )4*)+ "#$7$O
(4P2 *7$ Y P/'#)4P2 [7/'$7P2 4 P/7#",4#&7P20
261
1. Wymiana na element synonimiczny
1.1. Czêœæ przekszta³ceñ stanowi¹ frazeologizmy, w których wymieniony komponent ró¿ni siê stylistycznie od zastêpuj¹cego go wyrazu. Autorzy tekstów reklamowych korzystaj¹ z ró¿norodnego gatunkowo i stylistycznie charakteru reklamy i imituj¹ ró¿ne typy dyskursów (por. Èmejrková 2000, s. 26). Wyraz zastêpuj¹cy sk³adnik
zwi¹zku mo¿e, w przeciwieñstwie do komponentu, nadaæ komunikatowi cechy jêzyka potocznego, oficjalnego czy urzêdowego. Jako
przyk³ady mog¹ pos³u¿yæ:
!"#$% &% $'( )*+) ,-'.'/*0 1"2"3*4 5#&' #'6 ' /7 )7 3"+ 5'3(48)+ / ,9#'&):
3"#$7(' )!'34$0 ;" 7 $'< =,!$> 57)" ?*>/'( 7 ("#9 #7&@ 5'3(48):0 A!7*)"($" BCD'E*'FG
HIIH6 JK0JJ0L0
W reklamie tej, stylizowana na wyznanie zadowolonego z us³ug
agencji kredytowej klienta, dosz³o do wymiany czasownika wchodz¹cego w sk³ad porównania dìlat/døít (se) jako blázen, pol. harowaæ jak
wó³/pracowaæ jak dziki osio³ ‘robiæ coœ, pracowaæ ze wszystkich si³’
na ¿argonowy šprtat ‘kuæ, wkuwaæ’. Modyfikacja wyraŸniej od pierwowzoru odnosi siê do podmiotu wypowiedzi i opisuje przedstawion¹
sytuacjê.
Podobny zamiar przyœwieca³ zapewne autorowi tekstu:
M000N 'O#.%$ #' $"89 #$>*' !:P2*'540 Q#&' $73: ,!"$"6 7?:P2"& .>& ,"&"2*4 7 7?: .>=
(".R ?:/(:# =*7,7* 57)" 2"34(: BCSR3'(G HIIT6 U0JI0L0
262
W zwi¹zku pracovat jako hodiny, pol. dok³adny jak zegar/zegarek
‘robiæ coœ dok³adnie i solidnie’ dokonano wymiany czasownika pracovat na potoczny šlapat. U¿ycie wyrazu slangowego w tej reklamie
motywowane jest docelow¹ grup¹ adresatów – m³odych ludzi, do których tekst jest kierowany.
Zapewne stylizacja na potoczn¹ rozmowê nadawcy z potencjalnym odbiorc¹ sta³a siê powodem wymiany czasownika w skrzydlatych s³owach zaèít od Adama, pol. zaczynaæ od Adama i Ewy
‘zaczynaæ coœ od samego pocz¹tku’ w reklamie:
!"#!#!$%& '( () *)+#+, '+- .(/+ 01%+ 234().5 6'4(7!.+ 28( 9/3"& 0!" 0(':
;("<#=#! 7!>& .(/(<: * 41? @9/(%!, !A2!8' 4 2B>& ( .(/1 CDE%&A=8F GHHG, .8 IJ:
Tekst, wyraŸnie imituj¹cy dialog, przedstawia producenta butów
jako eksperta w swojej bran¿y. Wymieniony czasownik lepiej oddaje
charakter luŸnej konwersacji, a zastosowanie trybu warunkowego
i rozszerzenie zwi¹zku o zaimek to sugeruje, ¿e odbiorca jest faktyczn¹ stron¹ w dyskusji, której tematem jest troska o nogi.
Funkcjê stylistyczn¹ pe³ni te¿ wymiana czasownika w zwi¹zku
dìlat nìco na jednièku, pol. robiæ coœ na medal ‘zrobiæ, dokonaæ czegoœ doskonale, œwietnie’ w tekœcie:
K!6-L '!%!9(# M& 7+)< %!' )=-1 64B 28(N!6&(.+%&'5 "4%O)O 64(< P%(/< .+ M!).&>-<
CDQL)!.F GHHR, GS:HT:J:
Przypuszczalnie w intencji autorów u¿ycie s³ów i zwi¹zków wyrazowych charakterystycznych dla stylu urzêdowego (profesionalita,
zvládat úlohu) jasno i zrozumiale okreœla dzia³alnoœæ firmy. Jak uwa¿a Jiøí Kraus (1996, s. 190–192), wspó³czesne teksty reklam, tekstów
korespondencji handlowej i og³oszeñ czêsto nawi¹zuj¹ do „szablonowego” stylu urzêdowego, pozwalaj¹c sobie w ten sposób na pewne
elementy oryginalnoœci.
Do ciekawego zabiegu wymiany ekwiwalentu frazeologizmu dosz³o w przyk³adzie:
U(456'! 64B 6'+8(6'& .+ 45VO-: W!+6!U%+. 6! <#= 28(N!6&(.O%.5 6'+8+' ( N&8!#.=
4("1: X!'7= >+6 + !.!8Y&& 64L9/ "O-+".=-3 Z #+.+ !83, -'!7= 45)= M+- "! "=6-+.L#
>+6!# .+%( &' CDQL)!.F GHH[, I:HR:J:
263
We frazeologizmie povìsit starosti na høebík, pol. machn¹æ na coœ
rêk¹/zawiesiæ coœ na ko³ku ‘przestaæ siê przejmowaæ k³opotami’ rzeczownik høebík ‘gwóŸdŸ’ zamieniono na bliski znaczeniowo vìšák.
Mo¿na przypuszczaæ, ¿e wymiana zosta³a podyktowana chêci¹ stworzenia wypowiedzi oficjalnej, z któr¹ k³óci³ siê nieco anachroniczny
element potocznego frazeologizmu.
1.2. O wiele czêœciej pojawiaj¹ siê w reklamach modyfikacje,
w których cz³ony innowacyjne s¹ synonimami komponentów frazeologizmów, ale zmiana ta nie ma charakteru stylistycznego. W niektórych przyk³adach trudno odnaleŸæ przyczynê modyfikacji, byæ mo¿e
autorzy tekstów nie orientowali siê w sferze sk³adu leksykalnego
zwi¹zku. Jako przyk³ad mo¿na przytoczyæ tekst zawieraj¹cy modyfikacjê zwi¹zku zlomek/zlomeèek vteøiny, pol. u³amek sekundy ‘bardzo
krótki odcinek czasu’:
\ 4! "%(#-< 6!-<.)1, 4! -'!8B >%(45- .!6'+>= +.& #8-.(<' (-!#, 6! 4OV &4('
#3 ! )8+#+'&9-1 "#5.&': U8( 4+V! #+A&#O%.= 0!"2!>= M! .(4L N(8) #(.)!( 410+4!.
&.'!%&Y!.'.=# 616'B#!# (9/8+.1 CD]!.6 /!+%'/F GHHI, .8 IHJ:
Wymiana rzeczownika vteøina na synonimiczny wyraz sekunda wyra¿a dok³adnie tê sam¹ treœæ, co pierwowzór. W czeskim s³owniku frazeologicznym forma ta nie jest notowana jako wariant frazeologizmu.
Synonimem komponentu zwrotu frazeologicznego obracet/obrátit
oèi v sloup, pol. postawiæ/obróciæ oczy w s³up ‘oczami wyraziæ napiêcie psychiczne, znieruchomieæ; zemdleæ’ pos³u¿y³ siê autor reklamy:
@45' 6! 48+9= - 27&8("!.(6'& + 645 = '4O7 '( M! 6-<'!>.O )!4&"+: ^&-)( .!.=
)(-(.+%L, 4V&9/.& ".O#! '#+4B -8</1 2() (>&#+, >!84!.B &%-1, 2<2=.-1::: M!V'5 !
!A&6'<M! 62(<6'+ 2(#(9.=-3, .+) -'!8L#& #< & 45'V&.(< ('O>!M= (>& 4 6%(<2: ^!9/#!
M! 0L' + 2(.(7#! 6! )( 645'+ #+-!$<2<: W<#!.! CD_(<6!8F GHHG, .8 SHJ:
Ró¿nica semantyczna czasowników obracet/obrátit i otáèet/otoèit
jest niewielka, co potwierdza Slovník spisovné èeštiny. Trudno dociec,
co by³o przyczyn¹ modyfikacji. Brak szerszego zwi¹zku z kontekstem
przemawia za b³êdem.
Wymianê komponentu na synonim odnajdujemy w tekstach wykorzystuj¹cych zwi¹zek poznat nìco na svou/vlastní kùûi/pocítit nìco na
264
vlastní/své kùûi, pol. poczuæ coœ/doœwiadczyæ czegoœ/przekonaæ siê
o czymœ na w³asnej skórze ‘osobiœcie, samemu, z w³asnego doœwiadczenia’:
Nacechowanie emocjonalne tekstu, a tym samym dzia³anie na
rzecz spotêgowania perswazyjnoœci przekazu uzyskaæ mo¿na dziêki
wyrazom wartoœciuj¹cym. W reklamie Czeskiego Telecomu czytamy:
!"#$% &'()!* ! +,-.,&/ 01 !)! 02) 3!4 5# 678 899 :;< =, / (),3% 5# ),*
>'5",/?!) +,-.,&/ 4# >$#()42 "1 %@ A!0'($2)!< BC=D.!4E F996* 7G@98@H@
I'5",/?!3)! 4# >$#()42 "1 % &$#J,.K-4D L;%4!" 0,.!-42 -!J#&%$%)#M! # 5#N#O)! (!
P, &," ;$!41 4#?!J, "$/&/@ Q!J#&%$%)#;42 "$%4%"# R#$>#5%4"' BCR#-%#44!E F99S* 4- 7H@
^-, 4K( 3! _`:a =_b_+cR ()#&%$42 # ($/?4D P#-)4!-* ")!-D /.V$#$ ,&-,>("D
("," .,PN!./ BC=D.!4E F996* 77@9d@H@
Zast¹pienie sk³adnika pierwowzoru poznat/pocítit czasownikiem
vyzkoušet nieco poszerza znaczenie, wyraz ten niesie sens empiryczny. Adresat pozna w pe³ni zalety towaru, us³ugi poprzez samodzielne
wypróbowanie, tym samym nadawca wyra¿a pewnoœæ wysokiej jakoœci reklamowanego produktu. Ciekawe jest u¿ycie modyfikacji w drugim przyk³adzie, w którym reklamuje siê klinika rehabilitacyjna.
Defrazeologizacja niesie bowiem dos³owne znaczenie s³ów.
1.3. Twórcy tekstów reklamowych dokonuj¹c wymiany komponentów zwi¹zków frazeologicznych siêgaj¹ niekiedy po wyrazy, które
mocniej wp³yn¹ na emocjonalizacjê odbioru, a tym samym zwiêksz¹
perswazyjnoœæ tekstu. W reklamie telefonu komórkowego czytamy:
A!4!MJ (% /"-K() P,"$#. PN!. 4,(!0T U$,> ), 4!3M!44V3?2W P,)KPV;("D "/-5
( ",0P$!)42 >D&#>,/@ X/%M! A,"%# Y 0K? M!()/ 4# ?%-Z 0,N! ,)!>N!4,/@ [/.!? 4!3!4
J$!.#) # $,>%)* #$! % PN!P#.#) # $,/P%)@ =#" 4!>KJ!3 # >5J1-/ 4# P#$/&/T BC\,/(!-E*
F99F* 4- ]GH@
Zwi¹zek frazeologiczny vzít/vyfouknout/sebrat nìkomu nìco pøed
nosem, pol. sprz¹tn¹æ komuœ coœ sprzed nosa ‘pozbawiæ kogoœ jego
potencjalnej w³asnoœci; uprzedziæ kogoœ’ zosta³ zmodyfikowany poprzez wymianê czasownika vzít na ukrást, a wolne miejsce zwi¹zku
zosta³o uzupe³nione rzeczownikiem poklad. Komunikat zbudowany
jest jako delikatne napomnienie dotycz¹ce stanu niepo¿¹danego, którego ³atwo mo¿na unikn¹æ, a stan posiadania reklamowanego przedmiotu okreœlany jest hiperbolicznie. Jak twierdzi Piotr Lewiñski (2000:
255), to jedna z charakterystycznych figur retoryki reklamy .
^,i'l(5' P-5!"#5 "%!-/3! /i#mj 4# ",4)!"() P,5#-!"$#0,i'* )!"() i'-#n4%!
4#i%o5/3! ., 0,)'ihi $%)!-#M",ep%$0,i'MJ , P,(5/"%i#4%/ ("#-&hi /"-')'MJ 4#
265
Zwi¹zek udìlat velký skok, pol. uczyniæ wielki (milowy) krok naprzód/robiæ postêpy ‘uczyniæ wielki postêp, polepszyæ siê, osi¹gn¹æ
sukcesy’ zmodyfikowano poprzez rozwiniêcie o przys³ówek dopøedu
i wymianê przymiotnika velký na obrovský. Wed³ug Olgi Komárkovej
(1998, s. 209–213) oba przymiotniki nale¿¹ do najczêœciej frekwentowanych w czeskiej reklamie. Mo¿na przypuszczaæ, ¿e autorom tekstu
obrovský wyda³ siê atrakcyjniejszy dziêki swemu hiperbolicznemu
znaczeniu.
Ciekawy przyk³ad innowacji wymieniaj¹cej mo¿e ilustrowaæ reklama:
[V )! " ;!-)/ P-, 4!3$!P?2 M!4'T !-) >K0 >! >'&-#4DMJ ,&MJ,.!MJ 4#.V$2 P,e
MJ,/)"' cP#>%# ( OK&!$("' 425"D0% M!4#0% BCRf g4!(E F996* S@7F@H@
Zwi¹zek jít/táhnout (s nìèím) k èertu, pol. iœæ do diab³a ‘iœæ, wynosiæ siê, ruszaæ st¹d, odchodziæ’ maj¹cy te¿ notowan¹ w czeskim s³owniku frazeologicznym transformacjê jdi (s tím) k èertu!, pol. idŸ do
diab³a! zmodyfikowany zosta³ przez wymianê czasownika jít na bardziej ekspresywny bìûet. Reklama korzysta z formy wykorzystuj¹cej
tryb rozkazuj¹cy, który w najnaturalniejszy sposób wp³ywa na odbiorcê. Kontekst obrazowy przedstawia mê¿czyznê przebranego za diab³a, rozdaj¹cego w okresie przedœwi¹tecznym czekoladowe upominki. Wymiana czasownika ³¹czy siê wiêc w tym tekœcie z defrazeologizacj¹, a tak¿e z innowacj¹ kontekstow¹, bazuj¹c¹ na nagromadzeniu
s³ów to¿samych i bliskich semantycznie bìûte k èertu – èert –
ïábelsky.
.4%! 0,-5#@ `P,(h& P-5!.()#i%!4%# ),i#-/ P-5'P,0%4# 4%!M, ",4i!4M3j &#k4%*
5 ")h-'MJ (MJ!0#)hi M5j(), -!"$#0# ",-5'()# BP,-@ ^$!(4#- 7888* (@ 77Y7]H@
266
2. Wymiana na element o podobnych cechach formalnych
Swoist¹ grupê innowacji wymieniaj¹cych w czeskich reklamach
stanowi¹ przyk³ady, w których dokonano wymiany na wyraz podobny
kszta³towo i brzmieniowo. Takie paronimiczne wymiany zwiêkszaj¹
pojemnoœæ semantyczn¹ modyfikowanego zwi¹zku. Zdarza siê, ¿e
elementy uczestnicz¹ce w transformacji nale¿¹ do tej samej rodziny
s³owotwórczej. W tekstach:
!"#$#$! %! &'()! *! %*+ ,- #. /012!3! 453 67 3#89 6'*'9: ;','67<5 137=!
>)!*85$# 450 %*?$ 6789(@: A!<<7 BCD$@<!E FGGHI 68 JKI
D! %*L3 >9&8'*L3 0$?$"!3 M1(8! N'33! O718 2%!3 '(2!*1< $81,I ,$!8L >)!*85$#
6701 ><76!$9 6789(@ BCP7$,7E FGGFI 68 HQK
modyfikacji podleg³ zwrot obrátit nìco naruby, pol. przewróciæ coœ
do góry nogami/przewróciæ coœ na nice/odwróciæ coœ na lew¹ stronê
‘przewróciæ na drug¹ stronê, na opak’. Czasownik obrátit zosta³ zast¹piony przez maj¹cy tê sam¹ podstawê s³owotwórcz¹ i w pewnych
kontekstach synonimiczne znaczenie pøevrátit. Jednak tylko zastêpca
komponentu mo¿e wchodziæ w zwi¹zek wyrazowy z dope³niaj¹cym
frazeologizm rzeczownikiem svìt i tworzyæ szersz¹, metaforyczn¹
wizjê dokonuj¹cego siê za spraw¹ kosmetyku przewrotu w dziejach
œwiata.
Podobn¹ sytuacjê wymiany czasownika na wyraz pochodz¹cy z tej
samej rodziny s³owotwórczej, ale o wiêkszym stopniu podobieñstwa
brzmieniowego ilustruje reklama:
R!"S!8'*,7 S'8@ >)1650#T BCU!V<!WE FGGFI HF:HF:K:
Slogan korzysta z frazeologizmu moct hory pøenášet, pol. byæ silnym jak byk/koñ ‘byæ sprawnym fizycznie i pe³nym si³y’ lub z przys³owia láska hory pøenáší, pol. wiara góry przenosi. Innowacja polega
na wymianie czasownikowej, w której sk³adniki s¹ pokrewne s³owotwórczo i podobnie brzmi¹. Odró¿nia je niewielka opozycja fonetyczna samog³osek e – i w prefiksie, która poci¹ga za sob¹ istotn¹ ró¿nicê
semantyczn¹. Cytuj¹c Annê Pajdziñsk¹ (1993, s. 121), mo¿na by
stwierdziæ, ¿e „podobieñstwo formy uwypukla kontrast treœci”.
267
Na zasadzie pokrewieñstwa s³owotwórczego i podobieñstwa
brzmienia dokonana zosta³a wymiana sk³adników w przys³owiu ráno
moudøejší veèera, pol. por: przespaæ siê z czymœ ‘przemyœleæ coœ, zastanowiæ siê nad czymœ’ w cytowanym przez S. Èmejrkov¹ (2000,
s. 172) sloganie reklamuj¹cym prask¹ gazetê wieczorn¹: Ráno
moudøejší VEÈERKA. Ró¿nica fonetyczna polega na wstawieniu
w komponent jednej g³oski, zmiana ta jednak zwiêkszy³a pojemnoœæ
znaczeniow¹ zwi¹zku.
Podobieñstwo wymienianych komponentów mo¿e byæ jednak
czysto formalne, nie uwarunkowane znaczeniowo i etymologicznie.
Wyrazy zastêpuj¹ce komponenty zwi¹zków mog¹ byæ do nich podobne jedynie pod wzglêdem brzmienia. Takie œwiadome nawi¹zanie do
elementu pierwowzoru przedstawia innowacja w tekœcie:
U!*7<1&: X@%<!$! 67*<7%: D$!26? 27,' 3@ BCXY ;6!%E FGGFI Z:G[:K:
Reklama œrodka farmaceutycznego na wzmocnienie w³osów modyfikuje zwrot myslet nahlas, pol. g³oœno myœleæ ‘myœleæ, rozmyœlaæ
o czymœ i formu³owaæ swoje uwagi na g³os’. Autor dokona³ wymiany
przys³ówka nahlas ‘g³oœno, na g³os’ przez navlas ‘dok³adnie, zupe³nie’. Podobieñstwo obu wyrazów jest wyraŸne, ró¿ni je tylko jedna
g³oska. Innowacja dokonana zosta³a zapewne dla gry z szerszym kontekstem wypowiedzi. Cz³on zastêpuj¹cy tradycyjny komponent wchodzi bowiem w relacjê semantyczn¹ z wyrazem z otoczenia leksykalnego – nazw¹ farmaceutyku. Znaczenie zwi¹zku frazeologicznego uleg³o ca³kowitej zmianie.
Ciekawy przyk³ad tworzenia innowacji polegaj¹cej na wymianie
cz³onu na wyraz podobny brzmieniowo odnajdujemy w reklamie wykorzystuj¹cej zwi¹zek køiš;álovì èistý, pol. czysty jak kryszta³ ‘zupe³nie przezroczysty, przejrzysty, czysty’:
N81%$7<1",@ \1%$+ 3!6$'<'*+ '%*? !6# ] NU^D_`M BCU!V<!WE FGGFI HF:HF:K:
Autor sloganu pomys³owo wykorzysta³ frazeologizm kojarz¹c jego sk³adnik z nazw¹ reklamowanych papierosów. Relacja semantyczna miêdzy neologizmem zastêpuj¹cym cz³on zwi¹zku a mark¹ produ268
ktu tworzy harmonijn¹ ca³oœæ. Znaczenie zwi¹zku frazeologicznego
zosta³o jednak przekszta³cone, aby mog³o s³u¿yæ opisowi wra¿eñ
smakowych i zapachowych .
3. Wymiany uwarunkowane charakterem reklamowanego produktu lub us³ugi
Ciekaw¹ grupê innowacji wymieniaj¹cych stanowi¹ przekszta³cenia frazeologizmów, w których modyfikacja struktury formalnej podyktowana zosta³a charakterem reklamowanego produktu, jego przeznaczeniem, nazw¹, dzia³aniem lub kontekstem obrazowym reklamy.
Jadwiga Ignatowicz-Skowroñska (1994, s. 330) uzna³a takie innowacje za funkcjonalnie uzasadnione. Czêœæ takich innowacji uczyniona
zosta³a przez autorów reklam po to, by przekszta³cony frazeologizm
wraz z innymi elementami struktury komunikatu tworzy³ zgran¹
ca³oœæ, trafnie (dowcipnie) wyra¿a³ myœl przekazu, która odpowiednio zadzia³a na odbiorcê. Nowe komponenty wchodz¹ w relacje semantyczne z otoczeniem leksykalnym w tak widoczny sposób, ¿e mo¿na s¹dziæ, ¿e wymiany zosta³y wymuszone przez kontekst wypowiedzi.
Wymianê komponentów dwóch frazeologizmów na wyrazy, które
wspó³graj¹ z kontekstem wypowiedzi reklamowej mo¿emy zaobserwowaæ w reklamie:
!"#$ %!&$'( )! )*%!+,-. /01!%'-.2 3.*4' %5( )&"67!8' # 9:!/)#9!8'2 ;<!( <8'1!/2
=>( )!1/? -'1! # 7+@<+'A ! %! (0.6 "!#15&0)#+2 =>( 80), B!C6< DE FGG2 ;!$6 <)06
-!<+06 HIJ/080(K LGGLA 8" LLM2
Tekst zawiera modyfikacje zwi¹zków jít/pohybovat se ve vybìhaných/vyšlapaných/vyjeûdìných/vyjetých/starých kolejích, pol. chodziæ
utartym/wytkniêtym torem ‘postêpowaæ, ¿yæ stereotypowo, typowo’
_!$`6W =#W$#1!8* _5!"&-.0a</5!% H]^^^A <2 ]GUT]]bM %c&*/ $*<9086%! $0de
0W"#85-&08*( &#<04!( 1!/<!(fa &a5g&#8*-. & 0$-&6a#85!( <(#/6 5 &#9#-.6A
$1#+!W0 $1# 5-. 095<6 "!/1#(# (0$*O5/6%! $0<+c98! %!$80<+/5 %c&*/0a!A "fa85!h
O"#&!010W5&(*2 i09"&!& $&5#`#85# %c&*/0a! "!/1#(# a9`*a# 8# &(*<`* 0$450"fa2
269
oraz jít (si) svou cestou, pol. iœæ swoj¹ drog¹/chodziæ w³asnymi œcie¿kami ‘postêpowaæ w sposób oryginalny, samodzielny, bez naœladowania innych’. Wymiana dokonana zosta³a na obu czasownikach nazywaj¹cych ruch. Przeznaczenie przedmiotu reklamy – luksusowego samochodu – wymusi³o zast¹pienie czasowników na bliskie znaczeniowo jezdím i jedu, których u¿ywa podczas zachwalania wozu zadowolony w³aœciciel.
Modyfikacjê drugiego z wy¿ej wymienionych zwi¹zków odnajdujemy te¿ w sloganie:
N0 <)06 -!<+062 N02 J6"0+!1 HID!O1!CK LGGLA LF2GP2M2
Czasownik jít bêd¹cy cz³onem frazeologizmu zosta³ zast¹piony
przez synonimiczny ekwiwalent z jêzyka angielskiego go, który rymuje siê z innym elementem frazeologizmu. To¿sama formalnie jest
znajduj¹ca siê w kontekœcie nazwa karty do telefonów komórkowych,
promowana przez wspomnian¹ firmê telekomunikacyjn¹. Dziêki temu zabiegowi wprowadzona zostaje innowacja kontekstowa, a komunikat zyskuje ciekaw¹ grê jêzykow¹.
Chêci¹ zharmonizowania innowacji wymieniaj¹cej z otoczeniem
semantycznym mo¿emy wyt³umaczyæ kolejne modyfikacje:
Q!%+! <),( <8R( (0$"06S =0$"> 9*"#(5$# T 9#"+8!" 9"0 "0$586 # 4*$1!8'
HIE#8+*9#K LGGFA 8" UM2
Modyfikacja zwrotu mít/dát nìkomu/nìèemu/dostat (od nìkoho)
zelenou, pol. mieæ/dawaæ komuœ/czemuœ zielone œwiat³o ‘mieæ wolne
mo¿liwoœci przez nikogo i nic nieograniczone’ polega na wymianie
przymiotnikowej. Nowy element, podobnie jak komponent wyjœciowy, równie¿ nazywa kolor, ponadto wi¹¿e siê na zasadzie podobieñstwa brzmieniowego ze sk³adnikiem nazwy reklamowanej instytucji.
W reklamie firmy produkuj¹cej sprzêty gospodarstwa domowego
czytamy:
3.-!+!A #4* 6 V>< $0(# )7!-.80 O68W0)#10 %#/0 8# $">+/6X Y#:5Z+! <5 $0(>-80<+
!1!/+"0<90+:!45[5 \"$0 HIQ0(0)K ]^^^A 8" ]GM2
270
Porównanie jde (mu) to jako na drátkách/drátku, pol. coœ idzie jak
po maœle ‘coœ jest bardzo proste, nie sprawia trudnoœci, nie napotyka
przeszkód’ zmodyfikowano przez wymianê czasownika jde na funguje ‘funkcjonuje, dzia³a’, który – jak podaje Slovník spisovné èeštiny –
³¹czy siê w zwi¹zki wyrazowe z nazwami urz¹dzeñ, przyrz¹dów, narzêdzi. Zastêpca komponentu trafniej od wyjœciowego czasownika
wprowadza w kontekst reklamy przekszta³cony frazeologizm.
Inna firma o podobnej bran¿y reklamuje siê sloganem, w którym
dokonano doœæ efektownego zabiegu wymiany elementów:
!"#!$ % &'( #) * +,#'-.,/01 2345$6!01.7 457581.!9 :;;:< .$ =>?
Nazwa w³asna firmy maj¹ca gramatyczny rodzaj mêski sprowokowa³a autora tekstu do modyfikacji zwi¹zku ûena v domácnosti, pol.
gospodyni domowa ‘kobieta zajmuj¹ca siê prowadzeniem gospodarstwa domowego’ i dopasowaniu do niej nowego elementu. Adresowany do kobiet slogan obiecuje, ¿e spersonifikowany towar wyrêczy je
w pracach domowych i uwolni od nadmiaru obowi¹zków. Poniewa¿
autor jako grupê docelow¹ wybra³ w³aœnie kobiety, pozwoli³ sobie na
ironiê wobec mê¿czyzn.
Wymiana komponentów frazeologizmu mo¿e polegaæ na zmianie
szyku elementów wchodz¹cych w sk³ad zwi¹zku, np.:
@$'/.' ,+ A50B 6 C"5*D? E!+1-)$! FB GEH 23I5855$9 :;;:< .$ J>?
Sk³adniki wyra¿enia od hlavy aû k patì, pol. od stóp do g³ów ‘od
góry do do³u, na ca³ym ciele’ zamieniono miejscami eksponuj¹c na
pierwszym miejscu paty, bo to one stanowi¹ przedmiot troski reklamodawcy. Jego nazwa pojawia siê w drugiej czêœci kombinowanego
czesko-angielskiego sloganu.
Oprócz zmiany szyku wyrazowego przeobra¿aniu mo¿e podlegaæ
kolejnoœæ liter sk³adnika zwi¹zku, np.:
G/65$ ,F$'01" /*D0 BF)$5.? 234K L.!/9 :;;M< M=?;J?>?
Ostatni element wspomnianego ju¿ wy¿ej zwi¹zku obrátit nìco
naruby zosta³ zapisany od koñca. Forma anagramu nie tylko zwraca
271
uwagê odbiorcy, ale œwietnie oddaje sens frazeologizmu. Takie ¿artobliwe przekszta³cenia zapisu, gry z wielkoœci¹ czcionki, interpunkcji,
pisowni¹ wielkich liter itp. s¹ przyk³adem znanego te¿ w literaturze
„jêzyka dla oka”, który poszukuje wci¹¿ nowych sposobów kokietowania i szokowania czytelnika.
Niektóre z przekszta³ceñ mog¹ budziæ w¹tpliwoœci co do ich poprawnoœci frazeologicznej. £amanie zasad jêzykowych jest jednak
dla reklamy zjawiskiem typowym. Autorzy reklamowych sloganów
wkomponowuj¹ niekiedy w zwi¹zki wyrazy, które zacieraj¹, albo
ca³kowicie pozbawiaj¹ sensu frazeologizm. W sloganach reklamuj¹cych kosmetyki i preparat do w³osów czytamy:
E,A)/N0! *"5/B O5.05811? &+!-C.D0! /*P# *"5/Q# 1*,0? R!""5 23@50659 :;;:<
:=?;S>?
"!A(!.T )*1+T0! .5 *"5/0.T *"5/B % U!*5"1+ 2345$15..!9 :;;V< .$ W>?
Zwroty popustit uzdu fantazii, pol. puszczaæ wodze fantazji ‘fantazjowaæ, marzyæ, wyobra¿aæ sobie’ i vidìt nìkoho/nìco na vlastní
oèi/vlastníma oèima, pol. widzieæ kogoœ/coœ na w³asne oczy ‘byæ
œwiadkiem czegoœ, widzieæ osobiœcie’ zmodyfikowano tak, by zastêpuj¹cy rzeczownik vlasy wchodzi³ w relacje z wyrazami z otoczenia
leksykalnego i z oferowanym produktem. Ich autorzy mieli okreœlony
cel, któremu zmiana formy i treœci s³u¿y. Tê celowoœæ uzasadnia kontekst komunikatów. Powo³uj¹c siê na s³owa Gra¿yny Majkowskiej
(1988, s. 149), powy¿sze innowacje mo¿e broniæ przed uznaniem za
b³êdy ich oryginalnoœæ i wyraŸne odbieganie od normy frazeologicznej.
Innowacjom wymieniaj¹cym w tekstach reklamowych podlegaj¹
równie¿ przys³owia, sentencje, maksymy, skrzydlate s³owa. Korzystanie z zasobu paremii w tekstach prasowych nie jest rzadkoœci¹. Nadawanie nowego oblicza przys³owiom ma w reklamie okreœlony cel.
Potwierdzanie ludowej m¹droœci odwo³uje siê do szeroko znanego
i respektowanego w spo³eczeñstwie systemu wartoœci. Dlatego przekszta³ca siê je tak, by odbiorca móg³ ³atwo przywo³aæ pierwowzór,
którego przes³anie bêdzie odnosiæ siê te¿ do reklamowej aktualizacji.
Jako przyk³ad mo¿e pos³u¿yæ:
272
!"#!$ %&'(' )'(*+,-.'(/$01 2+3 4(!' )'(*+,-.'(/$ ,'#!3 5 )67803 76931 :;%%+
<;+# =4!*6>)1 ?@1 A ?B1 C&'9); DEFG<')H B@@IJ ?@1@I1K1
Przys³owie odváûným štìstí pøeje, pol. odwa¿nym szczêœcie sprzyja ‘trzeba zaryzykowaæ, ¿eby coœ osi¹gn¹æ’ zosta³o zmodyfikowane
poprzez wymianê przymiotnika i zmianê jego stopnia z równego na
najwy¿szy. Pozwoli³o to na stworzenie relacji to¿samoœci kszta³towej
miêdzy nowym komponentem a przymiotnikiem w kolejnym zdaniu.
Inne przys³owie šaty dìlají èlovìka, pol. jak ciê widz¹, tak ciê pisz¹
‘ludzie s¹dz¹ innych wed³ug wygl¹du’ poddane zosta³o wymianie
dwóch komponentów rzeczownikowych w sloganie:
inny o odmiennej liczbie i rodzaju oraz dostosowanie do niego rodzaju i liczby imies³owu biernego, bêd¹cego sk³adnikiem zwi¹zku. Przekszta³cona forma frazeologizmu nie traci ogólnego sensu i dobrze
wspó³gra z kontekstem komunikatu. Podobnego zabiegu dokonano na
tym samym zwi¹zku w reklamuj¹cym znane towarzystwo ubezpieczeniowe sloganie Ostøe sledované úspory. Pojiš;ovna Wünterthur,
wykorzystanym w prospektach reklamowych instytucji.
Modyfikacjê innych skrzydlatych s³ów – frazy Kartezjusza
myslím, tedy jsem, pol. myœlê, wiêc jestem ‘rozum jest podstaw¹ bytu’
wykorzystuje reklama perfum:
=$!$0J !'<+ (#'01 N')#4 A )67M 7])" %*6 ')+ DE^..'H B@@IJ )* BK1
L6/4.' <".M 03 '1 F-' N-4*! A 7$, )' (') '!45'!;1 DEFG<')H B@@?J )* OOK1
Zwi¹zek zmodyfikowany zosta³ poprzez zast¹pienie rzeczowników šaty przez košile i èlovìka przez muûe. Wymiana rzeczownika
wystêpuj¹cego jedynie w plurale tantum na element w liczbie pojedynczej poci¹gnê³a za sob¹ koniecznoœæ regulacji liczby czasownika.
Innowacja ta, bêd¹ca rezultatem kilku operacji dokonanych na
zwi¹zku, mo¿e przypominaæ parafrazê, nie zmienia jednak, ale nieco
zawê¿a wyjœciowe znaczenie. Nowe sk³adniki innowacji wchodz¹ w
wyraŸne relacje semantyczne z tradycyjnymi komponentami przys³owia, nale¿¹ do tego samego pola znaczeniowego. To samo przys³owie
zmodyfikowane zosta³o te¿ w ulotce reklamowej szamponu i kosmetyków do w³osów w sloganie: ALPECIN. Vlasy dìlají èlovìka. Bliskoœæ semantyczna oferowanego produktu i zastêpuj¹cego komponent zwi¹zku wyrazu jest ewidentna.
W reklamie us³ug internetowych znanego w Czechach operatora
po³o¿ono nacisk na szybkoœæ po³¹czenia:
P#!&' #.'<67;)M *+,-.6#!1 Q 9; B 7!'&4)+ ); R)!'*)'!3S N %&4%6(')$0 6< R)!'*)'!
P) T4)' %*6#!&'<)4,!7$0 !'.'U6))$ .4)5+ '3*6RNVW 9$#5M!' 560U6*!)$ #.3 C+J ;.'
-.;7)" /'!&$!' X;# 4 %')$9'1 Y'#5G !'.',60 DEZ'U.'[H B@@?J ?\1?@1K1
Tytu³ znanego opowiadania B. Hrabala Ostøe sledované vlaky, pol.
Poci¹gi pod specjalnym nadzorem ‘byæ pod nadzorem, coœ jest pod
nadzorem’ poddano modyfikacji poprzez wymianê rzeczownika na
273
Dokonana wymiana czasowników w maksymie filozoficznej
mog³aby œwiadczyæ o polemice kierunków filozoficznych, jej obecnoœæ ma jednak bardziej praktyczne wyt³umaczenie. Jedno ze znaczeñ czasownika cítit ‘czuæ, wspó³czuæ, pachn¹æ’ dobrze koresponduje z reklamowanym towarem – perfumami.
Wprowadzenie zmodyfikowanego frazeologizmu w nietypowy
dla niego kontekst staje siê czêsto przyczyn¹ defrazeologizacji. Funkcjê kontekstu pe³ni czêsto towarzysz¹cy tekstowi kod plastyczny reklamy, który ³¹czy siê semantycznie z zastêpuj¹cym komponent
zwi¹zku wyrazem. Jako przyk³ady mo¿na podaæ reklamy:
_,'* _#%4*' B@@@1 `*;,3(!' (;56 <60; DEFG<')H B@@BJ ?a1@b1K1
W reklamie podrêcznego komputera wykorzystuj¹cej porównanie
mít se/cítit se nìkde jako doma (u maminky), pol. czuæ siê jak u siebie
w domu ‘czuæ siê gdzieœ dobrze’ dokonano wymiany czasownika mít
se/cítit se na pracovat. Ilustracja towarzysz¹ca tekstowi przedstawia
mê¿czyznê pracuj¹cego w domowym zaciszu przy komputerze.
Jako przyk³ad defrazeologizacji mo¿na uznaæ równie¿ innowacjê
w reklamie:
c3#$!' !6 ('/!" )',-;! 7 .'<3d _ ,6 !;5-.' P%'. _#!*; # 5.40;!49;,4 9<;*0;d
DEZ'<-6!H B@@?J )* bK1
274
Wymiana czasownika w zwi¹zku dát/uloûit nìco/nìkoho k ledu,
pol. od³o¿yæ coœ do lamusa ‘uznaæ coœ za niepotrzebne, przestaæ siê
tym zajmowaæ’ poci¹gnê³a za sob¹ wymianê przyimka i regulacjê
przypadka rzeczownika z celownika na miejscownik. Defrazeologizacja niesie grê znaczeñ przenoœnego i dos³ownego; przedstawiony na
ilustracji samochód ob³o¿ony jest lodem. Reklama uzmys³awia, ¿e
rozwi¹zanie problemu z upa³em jest o wiele prostsze.
4. Swobodne wymiany elementów
Jako osobn¹ grupê nale¿y potraktowaæ innowacje wymieniaj¹ce
jednostek, w których modyfikacji struktury nie mo¿na wyt³umaczyæ
charakterem reklamowanego towaru ani nie dochodzi w nich do
zast¹pienia komponentów na wyrazy synonimiczne lub podobne
kszta³towo i brzmieniowo. Autorzy takich przekszta³ceñ kierowali siê
zapewne chêci¹ zwrócenia uwagi na komunikat, stworzenia ciekawej,
³atwej do zapamiêtania wypowiedzi. Niekiedy doprowadzali do parodiowania pierwowzoru lub zabaw jêzykowych i intertekstualnych,
które maj¹ wydobyæ ukryty w modyfikacji dowcip.
Interesuj¹ce przekszta³cenie zwi¹zku všechny cesty vedou do
Øíma, pol. wszystkie drogi prowadz¹ do Rzymu ‘bez wzglêdu na to, co
siê dzieje, koniec zawsze jest ten sam’ niesie slogan:
!"#$%& #"'(& )"*+, --- ...-/,01%23-#4 5678*"%9 :;;:< %0 =>?Internetowy adres, zastêpuj¹cy przys³owiowy Rzym, nabra³ jego
symbolicznego znaczenia – ostatecznego kresu i celu poszukiwañ.
Inne przys³owie: všude dobøe, doma nejlépe, pol. wszêdzie dobrze,
w domu najlepiej ‘do swego domu zawsze chêtnie siê wraca, przebywa w nim’ zmodyfikowa³ autor reklamy:
!,*" *+/@"< *+A3 BCDE- F3@1G(" '1 *+AH#%+'( "I"2(0+'J+(@"/1K1 BCDE
56D+A+)9 =LLL< %0 =;?Nazwa firmy zast¹pi³a przys³ówek wartoœciuj¹cy nejlépe, tym samym dziêki zakorzenionemu w œwiadomoœci odbiorców pierwowzorowi skojarzy³a swoj¹ markê z superlatywem. Na podobnej zasadzie
275
przys³owie to zmodyfikowano w sloganie reklamuj¹cym now¹ Škodê
Feliciê Combi:
!,*" *+/@"< ) M+A/1 %"NIOJ" 567"I")14"9 :;;=< %0 =;?Nawi¹zanie do jednego z najpoczytniejszych dzie³ literackich –
Biblii i pierwszego zdania Ewangelii œw. Jana Na poèátku bylo Slovo,
pol. Na pocz¹tku by³o S³owo odnajdujemy w poni¿szych przyk³adach:
P3 J+KH(2, N" N"% )+*3< ("J0)" J32 N" 4 %Q RB77EPS- 5678*"%9 :;;=< =T-=:-?P3 J+KH(2, /&I+ ')U(I+ ) $I3)U 7$+A3'" BI)& V*1'+%3- W32 /&I+ ')U(I+ ) N"$+
J0)%Q H0+)#"- W+(O /&I+ ')U(I+ 2*"2+I1< 2*" (+ KI+)U2 J+(@"/+)3I- 7$+A3' BI)3
V*1'+% 43I+ 1I ) 0+#" =XL: Y"%"03I VI"#(01# M+AJ3%&< N"*%+, 4 %"N0&#$I"N1 '"
0+4)QN"NQ#Q#$ 'J+I"K%+'(Q (O(+ JI3%"(&- 5#&(- 43Z [A"N02+)H :;;;< '- =T\?Wielokrotnie interpretowane przez teologów i filologów s³owa
Ewangelii sta³y siê pretekstem do reklamowania wody mineralnej
i us³ug sieci energetycznej. Zast¹pienie wyrazu slovo przez voda i
svìtlo mo¿e wydawaæ siê nieco zaskakuj¹ce i szokuj¹ce, ale na taki
efekt liczyli zapewne autorzy tekstów.
Podobne innowacje dotycz¹ równie¿ innych znanych cytatów. Powszechnie znane i ³atwo rozpoznawalne s³owa Juliusza Cezara veni,
vidi, vici, czes. pøišel jsem, vidìl jsem, zvítìzil jsem, pol. przyszed³em,
zobaczy³em, zwyciê¿y³em s³u¿¹ nastêpuj¹cym reklamom:
W@1!"I< 0&#$I" )&@Q*1I ])U0 3 +*N"I--- " ')OA^ MI3''1# M0"*1( _2+`SP 56C"aI"b9
:;;:< =:-=:-?W@1!"I< )1*UI< c1(+)"I- 7+ J1)+ %"AH #$&/, 56d+,'"09 :;;=< %0 \L?Modyfikacja polega tu nie tylko na wymianie sk³adników, ale równie¿ na regulacji formy osoby czasownika i uzupe³nieniu w pierwszym przyk³adzie sk³adu zwi¹zku nowymi wyrazami. Przekszta³cenie cytatu doprowadzi³o do zmiany znaczenia pierwowzoru i da³o mo¿liwoœæ dos³ownego odczytania s³ów. Drugi slogan ma charakter gry
jêzykowej, potencjalny odbiorca w miejscu oczekiwanego trzeciego
czasownika znajduje nazwê miasta i markê piwa. Tê z poprzedzaj¹cymi j¹ elementami ³¹czy w udan¹ ca³oœæ rym.
276
Czeskie reklamy korzystaj¹ te¿ z rodzimych cytatów. Odbiorcy
mog¹ ³atwo odszyfrowaæ Ÿród³o ich pochodzenia i zrozumieæ kryj¹c¹
siê w innowacji aluzjê. Nawi¹zanie do znanej w Czechach kolêdy Nesem Vám noviny odnajdujemy w reklamie domu handlowego Kotva:
!"!# $%# &%'()* +, -...../0 12"32(45!67!8 9:452;&< ;=# >27$, ?@A2("!BC
-..D/ &B EFG8
Wkomponowanie w s³owa kolêdy wyra¿enia nákupy za 200000,i zast¹pienie nim dotychczasowego sk³adnika wi¹¿e siê oczywiœcie
z akcj¹ promocyjn¹ prowadzon¹ w okresie przedœwi¹tecznym w znanym praskim centrum handlowym.
Przypuszczalnie chêæ ¿artu powodowa³a autorem s³ynnego sloganu piwa Staropramen:
H53,)I "2:J8 K7,B2)B,#!& ?@L!M3!NC -..D/ &B DEG8
Wykorzystano tu znane has³o patriotyczne Národ sobì, pol. Naród
sobie, pod którym zaczêto w 1868 roku zbieraæ fundusze na budowê
czeskiego teatru w Pradze (por. Markiewicz, Romanowski, 1990).
Modyfikacja wzbudzi³a spore kontrowersje. Na miejscu sztuki znalaz³o siê piwo i to ono jest celem i najwa¿niejsz¹ spraw¹, któr¹ owi
chlapi ceni¹. Maj¹ca wiele wersji reklama, zawieraj¹ca powy¿szy slogan, zyska³a jednak wielk¹ popularnoœæ.
Podsumowuj¹c, nale¿y stwierdziæ, ¿e wymiana komponentów frazeologizmów w reklamie jest zabiegiem czêsto stosowanym. Znane
szerokiej skali spo³eczeñstwa zwi¹zki, sentencje, przys³owia po takich przekszta³ceniach zyskuj¹ wieloznacznoœæ, lepiej odpowiadaj¹
formie i po¿¹danemu stylowi wypowiedzi, zwracaj¹ uwagê dowcipem, czasami wrêcz szokuj¹. £atwo zapadaj¹ w pamiêæ odbiorców,
skupiaj¹ ich zainteresowanie, a wiêc daj¹ reklamie mo¿liwoœæ osi¹gania zamierzonego celu.
277
!"#$%"&$%
O P : , K8/ DFQQ/ !"!#$%&$%! !'()!*%+!,-% ./!+&0*0"%+123 3 -4+5') 60&(5,'%1 72+&.!
8!/!$!/ RSTU 6/09*&123 ./!+&0*0"%% 60*:'%&- % :;03%!<:'%&-/ B!;8 V8 O,",6
I W8 L*7!3/ 72# X/ Y,B"+,S,/ "8 D-Z0D[-8
O P : , K8/ DFQF/ =$$03!,-& ./!+&0*0"%,+$& 3:62;,+&:$&- 60*:+,+5+$5/ 12+&,\8
] # ! 6 B ' 2 $ % K8/ -.../ >&'*!1! ? @&A(%$BC D&A(%$! ? /&'*!1B/ 1B,5,8
^ _ & , 7 2 S I 4 + ` K ' 2 S B 2 \ " ' , a8/ DFF[/ 3%E+'% ./!+&0*0"%,+$& 3 /&'*!1%&
6/!:03&-/ RSTU F0*:+,+5+$! !G% F0*!,5 ) :,H5;') II 3%&')/ Y,B"+,S,/
"8 Z-E0ZZb8
> 2 # % B ' 2 $ % 98/ DFFQ/ J0#$0(K,K !#-&'(%?! ? /&'*!1$K,H :#B*&$K,H/ @]!c7I&,
;2#, , $! "$J7JC/ &B d/ "8 -.F0-DZ8
> B , ( " a8/ DFFd/ D&A(%$! ? !#1%$%:(/!(%?$K1 :(5')/ RSTU K8 ]#!6B'2$%/ e8 W,&!c/
a8 >B,(" / ^8 K$2:2;2$%8/ D&A(%$! -!' -% +$L(& % $&+$L(&/ 1B,5,/ "8 DF.0DFZ8
f ! S I 4 ' I g8 V8/ DFFd/ M:+5:('0 $! :6/+&#!NC O/!+&0*0"%+15 -!'0 (30/+530
:*0"!$23 /&'*!1035,H/ RSTU F/09*&15 ./!+&0*0"%% &)/06&-:'%&-/ B!;8
g8 V8 f!SI4'I/ 72# ^/ f(:3I&/ "8 dF0Q.8
f ! S I \ " ' I 18 A8/ DFFF/ >&(0/5'! /&'*!15/ YB24h,S8
V , 6 ' 2 S " ' , i8/ DFQQ/ P*!:5.%'!,-! :&1!$(5,+$! +!1%&/+0$5,H 10#5.%'!,-%
+3%E+'23 ./!+&0*0"%,+$5,H/ RSTU 6/09*&123 ./!+&0*0"%% 60*:'%&- % :;03%!<Q
:'%&-/ B!;8 V8 O,",6 I W8 L*7!3/ 72# X/ Y,B"+,S,/ "8 D[Z0DdZ8
V , B ' I ! S I 4 + A8/ L 2 # , & 2 S " ' I g8/ DFF./ R'/+5#*!(& :;03!/ Y,B"+,S,8
1 , 6 ; + I \ " ' , g8/ DFFZ/ O/!+&0*0"%+15 -!'0 (30/+530 3:62;,+&:$&- 60&+-%/ f(:3I&8
1 3 ! " & , B j8/ DFFF/ 8!S$%035 S3%!( /&'*!15/ RSTU & S3%!(! /&'*!15/ B!;8
g8 K8 O,B4+,' I g8 1I7B("/ Y*;,S&I47S2 ka/ >B,'lS/ "8 DD0Db8
m ! : ! " 7 , >8/ DFQZ/ 7!+5' ! :(5* 6/06!"!@$K,H (&T(U/ 1B,5,8
Y I ! B + 4 5 2 S " ' , V8/ DFFF/ VW%&35603%&#+%!$%& :1!,+$&X $%&06%:!$%& 6%4'$%&
6!,H$E,&Y Z 06%: :1!') % +!6!,H) 3 '01)$%'!(!,H 6&/:3!+5-$5,H $!
6/+5';!#+%& (&':(23 /&'*!1 (&*&3%+5-$5,H/ RSTU F0*:+,+5+$! 3 '01)$%'03!Q
$%) 6)9*%,+$51X F/!,& 60S3%4,0$& 6/0.C JC R!('%&3%,+ + 0'!+-% -)9%*&):+) 7&% 7&- +!';!#)X B!;8 Y8 iB("+4+*\"'I/ a8 OB,34+*'/ i8 V,6'2S"',/ Y,B"+,S,/
"8 D.b0DD[8
!""#$%
^& 5I" ,B7I43! 75! ,(752B )B!"!&7" 75! )B2:3!# 2M )5B,"!232_I4,3 I&&2$,7I2& I& 7!N7"
2M H+!45 ,;$!B7I"!#!&7"8 A! )B!"!&7" M2(B 7*)!" 2M 45,&_!" I& 75! 42#)2&!&7" 2M "!7
)5B,"!"T 45,&_!" I&72 , "*&2&*#2(" !3!#!&7/ 45,&_!" I&72 ,& !3!#!&7 SI75 "I#I3,B
M2B#,3 )B2)!B7I!"/ 45,&_!" ;!7!B#I&!; :* 75! 45,B,47!B 2M 75! ,;$!B7I"!; )B2;(47 ,&;
MB!! 45,&_!" 2M 75! !3!#!&7"8
278