Karpaczański Informator Turystyczny lato 2011 w Karpaczu

Transkrypt

Karpaczański Informator Turystyczny lato 2011 w Karpaczu
Karpaczański Informator Turystyczny
1
1
0
2
o
t
la paczu
w Kar
zki
c
e
i
c
y
w
e
w
rowero
zki
c
e
i
c
y
w
e
piesz
ek
ł
ó
i
c
ś
o
K
Wang
Opowieść
Wiercioszka
– Ja wraz z grupą dzieci i przewodnikiem p. Jurkiem wjechaliśmy wyciągiem
na Małą Kopę.
– Ee to nie fair, niesprawiedliwe. Inni cierpliwie, wytrwale wędrują po
górach, a ty siedzisz sobie wygodnie na krzesełku wyciągu – przyganiło
rodzeństwo.
– Nie przyganiajcie, nie osądzajcie tak szybko – zdenerwował się Zadziorek.
– Posłuchajcie, co mam do opowiedzenia.
– Przepraszamy cię braciszku – powiedziała Mądrusia. – Opowiadaj,
słuchamy.
Macie rację, wygodnie jedzie się wyciągiem, a jeszcze można podziwiać
wspaniałe widoki na jeleniogórską kotlinę. I tak znaleźliśmy się na szczycie Małej Kopy. Zatrzymaliśmy się, aby odpocząć i posłuchać gawędy pana
przewodnika. Przed wjazdem kolejką w górę poprosił nas, abyśmy zwrócili
uwagę na usypisko kamieni na zboczu Małej Kopy.
– Gdy odpoczywaliśmy przed dalszą wyprawą, pan Jurek spytał: – Co nam
przypomina usypisko kamieni?
– Czy ja wiem? – zastanawiały się dzieciaki. – Może… może jakąś postać?
Może diabła?
– Eee coś ty, prędzej Liczyrzepę.
Pan przewodnik roześmiał się serdecznie:
– Ciepło, ciepło. Jesteście już blisko rozwiązania zagadki.
– Proszę zdradzić nam już tajemnicę. Kto to jest?
– To słynny czeski rozbójnik Rumcajs! – rozwiązał zagadkę pan Jurek.
– Ojej! Rumcajs?! Nigdy byśmy nie zgadli – odpowiedzieli uczestnicy
wycieczki.
– A co on u nas robił? – dopytywali się zdumieni.
– Pewnego razu rozbójnik Rumcajs wybrał się „na drugą stronę Śnieżki”
na rozbój. Bezkarnie przechadzał się, rozglądając się jakie skarby z krainy
Karkonosza może ukraść. Zaczaił się na wędrowców, którzy chcieli dotrzeć
na szczyt Śnieżki. Wypatrywał takich, których wnoszono lektykami na sam
szczyt. Byli to zamożni ludzie.
Pan tych Gór – Liczyrzepa pilnował bezpieczeństwa na górskich szlakach
i ścieżkach. Gdy zobaczył skradającego się rozbójnika, tak się rozsierdził, że
zaczął ciskać błyskawice. I cisnął głaz za uciekającym. Przestraszony Rumcajs
dał takiego susa, że… zgubił kapelusz.
– A to historia – roześmiały się dzieciaki – Teraz rzeczywiście widzimy
skaczącą postać i zgubiony kapelusz.
Powędrowaliśmy dalej koło Domu Śląskiego na sam szczyt Śnieżki. Podziwialiśmy niezwykłe schronisko.
– Wygląda jak kosmiczny pojazd UFO – orzekły dzieciaki.
– Eee! Nie! Raczej wygląda jak poukładane talerze – oznajmiali inni.
– Macie rację to rzeczywiście piękne schronisko a wyjątkowej urody nabrało po remoncie.
– A co się z nim stało? – zdziwiły się dzieci.
– Został uszkodzony jeden z talerzy.
– Zimą oblepiony lodem, szronem i szadzią odpadł, bo był tak ciężki.
– Ojej! To tak groźne bywają tu zimy?– dziwiły się dzieci.
– W Karkonoszach zimy potrafią być bajeczne. W promieniach słońca
iskrzą się kawałeczki lodu jak brylanciki. Potrafią być też groźne. Wieją silne
wiatry, pada obficie śnieg i tworzą się zaspy. Którejś zimy spadł tak obficie
śnieg, że trzeba było odkopywać dojścia domów, tworząc „tunele” wśród
zwałów śniegu.
– Ojej! To straszne – wzdrygnęły się dzieciaki.
– A jak radzą sobie zimą w górach – chciały wiedzieć. – Kiedyś mozolnie
łopatkami, szuflami odkopywano dojścia, „ubijano” śnieg nartami.
– Dzisiaj jest łatwiej – tłumaczył pan przewodnik. Śnieg na stokach ubijają
ratraki, a na drogach specjalne samochody rozgarniają śnieg!
– A dlaczego szczyt nazwano Śnieżką?
– Właśnie zimą „pięknie wystrojona” wygląda jak urocza młoda panna.
Zajrzeliśmy też do kapliczki św. Wawrzyńca – opowiadał Wiercioszek.
– No i powiedz, powiedz! Jak ona wygląda? – dopytywało się rodzeństwo.
– To mała okrągła, urocza kapliczka z pięknym ołtarzem, którego strzegą
anioły.
Potem okrężną, wygodną drogą dojazdową zeszliśmy na dół.
Powędrowaliśmy równią pod Śnieżką w stronę schroniska „Strzecha
Akademicka”, ale nie weszliśmy do niego, bo…
– No, bo co? – zniecierpliwił się Zadziorek.
– Postanowiliśmy powędrować szlakiem ponad Małym i Dużym Stawem
w stronę grupki skalnej zwanej Słonecznikiem. Podziwialiśmy okazałe schronisko Strzechę Akademicką.
– Dlaczego nazywa się strzecha? przecież to duży budynek – dziwiły się
dzieciaki.
– Może na pamiątkę dawnych mieszkańców? – zastanawiał się pan przewodnik.
– A kim oni byli? – dociekały dzieciaki.
– Dawno, dawno temu, na polanie pojawili się pasterze wypasający na
ukwieconych łąkach bydło. Budowali budy pasterskie, aby mieć schronienie
w razie niepogody.
To właśnie na miejscy takiej budy, krytej strzechą powstało schronisko.
– Acha! Teraz rozumiemy dlaczego taka nazwa. Zagadka się wyjaśniła
– pokiwały głowami dzieciaki.
Zaglądali tutaj też na polanę zielarze w poszukiwaniu pachnących, leczniczych ziół. – dodał przewodnik.
Rzeczywiście pełno tu żółtych kwiatków – przyjrzały się łączce dzieci.
– Ale dlaczego tyle żółtych kwiatków? – zdziwiły się.
– O! Krąży o tym zabawna, trochę śmieszna, trochę smutna historia
– uśmiechnął się przewodnik.
– Proszę nam ją opowiedzieć! Prosimy, bardzo! – przymilały się dzieci.
– Nie wiem, czy to jest interesująca historia, ale cóż… zaryzykuję.
I rozpoczął opowieść.
Mieszkał kiedyś w osadzie poniżej Śnieżki pewien chciwy laborant. Skupował od zielarzy lecznicze rośliny i płacił im grosze, za ciężką pracę. Aż ci
się zbuntowali i nie chcieli już pracować dla nieuczciwego laboranta. Jeszcze
kobiety, które miały gromadkę dzieci wspinały się w góry na łączki, polanki
w poszukiwaniu ziół. Rozzuchwalony laborant przestał im płacić.
Nikt już nie chciał pracować dla takiego chciwca. Ale ten nie przejmował
się, bo zgromadził spore zapasy ziół. Wyrabiał z nich maści i mikstury, które
drogo sprzedawał. Wzbogacił się bardzo.
Pierwszy raz w życiu zielarz pożałował, ze był taki chciwy i zerwał tyle
Ale zapasy ziół skończyły się, a nikt nie chciał dla niego pracować. Postanowił sam wybrać się w góry. Gdy znalazł się na polanie, napełniał worek ziół. Cóż było jednak zrobić? Zjadł je wszystkie.
– A teraz zmykaj i nigdy tutaj się nie pojawiaj.
pachnącymi ziołami. Nagle usłyszał donośny głos:
I cisnął piorunem.
– Co tutaj robisz? Dlaczego zrywasz tyle roślin?
Przerażony laborant padł na kolana. Wiedział, że nie ma żartów z rozPrzerażony nie na żarty laborant pomknął ile sił w dół ze strachu„zdobiąc”
gniewanym Liczyrzepą.
cały szlak na żółto.
– Wybacz mi. Zbierałem zioła, bo bieda zajrzała do mej chaty – łgał jak
– A to historia – roześmiały się dzieciaki.
z nut! – I żona też niedomaga, dlatego tutaj przybyłem, po lecznicze zioła.
– Nie chciałbym być w skórze tego laboranta – uśmiechnął się przewodnik.
– Ale spotkała go zasłużona kara za chciwość i kłamstwa – dodał.
– Tym razem daruję ci! Możesz wziąć ten worek leczniczych roślin. Ale
– No ruszamy w drogę.
więcej nie pojawiaj się tutaj – łaskawie odpowiedział Pan tych Gór.
Gdy znaleziono się nad kotłem Małego Stawu, widok aż zapierał dech
Ten chwycił worek i pomknął chichocząc w dół szczęśliwy i zadowolony,
w piersi. Przepięknie wyglądał Mały Staw z krystalicznie czystą wodą i przyże oszukał samego Liczyrzepę.
tulonym uroczym małym schroniskiem „Samotnią”.
Miał zapas ziół na dłuższy czas.
Ale i one się skończyły. Laborant nie zarabiał. Nie mógł spać z tego po– Chociaż staw jest nieduży, to jest głęboki. Śnieg na zboczach utrzymuje
wodu. Chociaż bał się bardzo, chciwość zwyciężyła. Pomaszerował w góry się prawie do wiosny. Organizowane są tu słynne czekoladowe slalomy.
w poszukiwaniu ziół.
– Dlaczego czekoladowe? – zdziwiły się dzieci.
Nerwowo rozglądał się wokoło, ale nikogo nie dostrzegł. Garściami rwał
– O! Chyba dlatego, że w promieniach przygrzewającego słonka narciarze
zioła i upychał do wora.
opalają się „na czekoladkę” – roześmiał się pan przewodnik.
Aż tu nagle „wyrosła” przed nim ogromna postać.
Idziemy dalej.
– Spotka cię sroga kara, za to że okłamałeś mnie i nie dotrzymałeś słowa.
Wielki Staw wyglądał z góry imponująco i niedostępnie. Z jednej strony
Rozpłakał się na dobre chciwy laborant.
„skalna ściana”, a z drugiej gąszcz dzielnej kosodrzewiny.
– Proszę daruj mi życie. Moja żona naprawdę się rozchorowała – łkał.
– Czy wiecie, ze tutaj wysoko, wysoko nad Dużym Stawem stało piękne
– Chyba ze smutku i żalu, ze ma takiego chciwego męża – zadrwił ol- schronisko „Henryka”
brzym.
– I co się z nim stało? – dopytywały się dzieciaki. Niestety w niespokojnych
– Ale wiesz, ze potrafię okazać S E R C E . Tym razem daruję Ci życie! Ale czasach spłonęło. Spłonęła też strażnica nadgraniczna.
musisz teraz zjeść te zioła, które zerwałeś.
– Szkoda! – westchnęły dzieciaki.
– O! O! Przed nami w dali widać jakąś skałkę – wskazały dzieciaki.
– Dochodzimy właśnie do skałki zwanej Słoneczkiem – poinformował
pan przewodnik.
– A dlaczego nazywa się Słonecznik? – spytały dzieciaki.
Słonecznik kocha promyki słonka i okręca główkę w stronę słonka. A tutaj
słonko „kocha” skałki, bo oświetla je ze wszystkich stron do późnych popołudniowych godzin. Nie tylko Słonecznik wygląda uroczo w promykach
Słonka, ale cały masyw Karkonoszy, a szczególnie Śnieżka o wschodzie słońca
wyglądają bajkowo. Czy wiecie… z tajemniczą miną opowiadał opiekun,
że dawnymi czasy odbywały się wyprawy w góry, aby zobaczyć wschód
słońca ze Śnieżki.
– A czy Ty oglądałeś taki wschód słońca?
– O nie jeden! – roześmiał się Karkonosz. To naprawdę niezapomniane
przeżycie.
– O to i my musimy zobaczyć wschód słońca w górach – stwierdziły
skrzaty.
– A czy wstaniecie tak wcześnie rano? – powątpiewał Duch Gór.
– Wstaniemy! Na pewno! – stanowczo maluchy pokiwały główkami.
Maria Nienartowicz
M E R K U R I U S Z K A R K O N O S K I – lato 2010
Ekspedycja
na Śnieżkę
Karkonosze chyba każdemu kojarzą się ze Śnieżką, która góruje nad otoczeniem i jest najlepiej widoczna prawie z całych Sudetów. Rozgłos o niej już
w XVII w. zwabiał wędrowców. Jej wierzchołek od początku był największą
atrakcją tych stron. Dawniej wyprawa na szczyt była nieco uciążliwa, ale nie
niebezpieczna, więc już w XVIII w. Śnieżka należała do najliczniej i najczęściej
odwiedzanych szczytów w Europie.
18 kwietnia 1865 r. w Der Bote des Riesengebirge („Goniec Karkonoski”)
ukazała się relacja z pewnej wyprawy:
„W Wielki Piątek o godz. 8 rano w jeleniogórskim zajeździe Zu den drei
Bergen zebrało się pięciu odważnych i kochających przygody mężczyzn z przebywającego właśnie w Jeleniej Górze Towarzystwa Aktorskiego dyrektora
Hellera. Powzięli oni śmiały zamiar, żeby wspiąć się na Śnieżkę.
Przed godz. 11 zaprzęgiem dotarli oni do Kowar (Schmiedeberg), skąd dalej
poszli na piechotę. Z różnymi trudnościami, jakie po drodze sprawiała pogoda,
około godz. 13 w południe dotarli na przełęcz Okraj do Grenzbaude (obecnie
czeska Pomezni bouda) Friedricha Blaschke. Tam im powiedziano, że z powodu głębokiego śniegu dalsza wędrówka jest niemożliwa. Ta wiadomość
nie zniechęciła śmiałków. Domagali się przewodnika, lecz go nie znaleźli.
W końcu namówili parobka ze schroniska Paula Bruneckera, który zgodził się
ich poprowadzić. Z ożywieniem i odwagą wyruszyli w dalszą drogę.
Już po kwadransie brnęli po pas w śniegu i miejscami całkiem się w nim
zapadali. Z tego powodu posuwanie na przód zajęło im dużo czasu i trudu.
Po godzinie wędrówki przewodnik Brunecker oświadczył, iż dalej nie
może ponosić odpowiedzialności za to niebezpieczne przedsięwzięcie, ponieważ dalsza droga zagraża życiu. Jednak nikt nie chciał słuchać głosu
doświadczonego mieszkańca tych stron. Chociaż siły pięciu wędrowców
słabły, zdecydowano się na ostatni wysiłek, żeby dotrzeć poza linię śniegu,
za ten widoczny w oddali cel, który wydawał się ogromną masą kamieni.
Jako że odwadze nic nie przeszkodzi, po dwóch godzinach ciężkiej pracy
z ranami na rękach i nogach, szczęśliwi mężczyźni znaleźli się na Czarnej
Kopie. Tam jeden z mężczyzn spytał wciąż niedowierzającego przewodnika,
czy dalej sądzi, że nie uda im się wejść na Śnieżkę.
Od Czarnej Kopy nie było już śniegu, więc łatwiej się wędrowało i przed
godz. 17 mężczyźni dotarli na szczyt Śnieżki. Niestety nie mogli się tam
zatrzymać w ówczesnej restauracji Friedricha Sommera z Cieplic (Warmbrunn), ponieważ była ona otwierana tylko na lato końcem maja lub na
początku czerwca.
Po odpoczynku około godz. 18.30 wyruszyli w drogę powrotną i po godz.
19 spowrotem znaleźli się w schronisku na przełęczy Okraj. Po zjedzeniu
taniego posiłku i pożegnaniu przewodnika niebywali zmęczeni o godz. 20
wyruszyli w ostatni odcinek drogi. Zapadające ciemności, lód i woda oraz
nieznajomość terenu sprawiały trudności wędrowcom, których postacie od
czasu do czasu ukazywały się na jaśniejszym tle horyzontu.
O godz. 22 przybyli do Kowar, a o godz. 1 w nocy zaprzęgiem dojechali do
Jeleniej Góry. Byli wyczerpani, ale zarazem uradowani, że szczęśliwie udało
im się zakończyć tą przygodę.”
Iwona Gucwa
Wycieczki
rowerowe
Trasa 1 – długość ok. 25 km.
Wyruszamy z centrum miasta, kierując się na ulicę M. Kopernika, przejeżdżamy koło Muzeum Sportu i Turystyki. Następnie skręcamy w prawo, w ulicę
Obrońców Pokoju. Jest to droga asfaltowa w kierunku Wilczej Poręby. Tam,
zielonym szlakiem turystycznym, jedziemy w kierunku Budnik i dalej (drogą
leśną z szutrem) aż na przełęcz Okraj. Po zdobyciu jej (1046 m n.p.m.) jest
możliwość przekroczenia granicy państwa. My jednak trzymamy się naszej
trasy i jedziemy drogą asfaltową do parkingu na Rozdrożu pod Sulicą. Po krótkim wypoczynku, kierując się żółtymi znakami turystycznymi, jedziemy na
Przełęcz Kowarską, z której tym razem drogą asfaltową jedziemy w kierunku
Krzaczyny (obecnie dzielnica Kowar). Po przejechaniu przejazdu kolejowego
skręcamy w lewo, aby po dojechaniu do znaków zielonych, skierować się do
Karpacza (Osiedle Skalne) i dalej do centrum.
Trasa 2 – długość ok. 15 km.
Po wyruszeniu z centrum miasta, jedziemy drogą asfaltową w kierunku
Wilczej Poręby. Po odnalezieniu szlaku zielonego i przejechaniu nim około
200 m, wjeżdżamy w las. W dalszym ciągu trzymając się znaków zielonych,
udajemy się w kierunku Budnik. Po drodze warto zwrócić uwagę na piękne
widoki Kotliny Jeleniogórskiej. W Budnikach spotykamy szlak żółty, którym
zjeżdżamy w kierunku Kowar (Krzaczyny). Po dojechaniu do leśniczówki
Jedlinki skręcamy w lewo, aby ponownie, jadąc szlakiem zielonym, dojechać
do Karpacza (Osiedle Skalne), a następnie do centrum.
Trasa 3 – długość ok. 15 km.
Z centrum miasta skręcamy w ul. Kościelną i dalej w Poznańską. Po dojechaniu do ul. Myśliwskiej (szlak zielony), skręcamy ponownie w lewo. Gdy
dojedziemy do skrzyżowania szlaków, wybieramy szlak czerwony, którym
jedziemy do Polany Śródleśnej. Tam skręcamy w prawo w kierunku Grabowca
(784 m n. p. m.) – wspaniałego punktu widokowego na Karkonosze i Kotlinę
Jeleniogórską. Wracając do Polany, udajemy się w kierunku kaplicy św. Anny.
Za kaplicą jedziemy w kierunku wsi Miłków, którą przecinamy, aby drogą
wiodącą wśród pól i łąk dojechać do szosy z Karpacza do Jeleniej Góry. Po
przejechaniu mostu na rzece Łomnicy jedziemy asfaltową drogą w stronę
Ściegien i dalej na Osiedle Skalne. Następnie ul. Obrońców Pokoju kierujemy
się do centrum Karpacza.
M E R K U R I U S Z K A R K O N O S K I – lato 2010
Wycieczki
piesze
Wycieczka 1 – około 3 godzin
Karpacz Górny – Muzeum Zabawek i Lalek – Świątynia Wang
– Polana – Kozi Mostek – Domek Myśliwski – Samotnia – Strzecha
Akademicka – Kopa – Karpacz Biały Jar
Trasa spacerowa rozpoczyna się w Karpaczu Górnym przy Muzeum Zabawek
i Lalek. Można zobaczyć jedyną w Polsce ekspozycję (ponad 1000 eksponatów zabawek i lalek), która w całości pochodzi z prywatnych zbiorów twórcy
i dyrektora Pantomimy Wrocławskiej, Henryka Tomaszewskiego. Taki zbiór
to niezwykła rzadkość, więc namawiamy do odwiedzin.
Po wyjściu z muzeum należy skierować się w lewo ulicą Karkonoską i skrótem
ulicą Saneczkową do Świątyni Wang. Jest to nie tylko obiekt turystyczny,
lecz także czynny kościół ewangelicki, w którym odbywają się nabożeństwa.
Ten drewniany kościół z XII w., sprowadzono z norweskiej miejscowości
Vang. Legenda mówi, że po wrzuceniu pieniążka do sadzawki powrócimy
w te strony ponownie. Kościółek jest dostępny dla zwiedzających turystów
z zewnątrz oraz wewnątrz.
Wycieczka 2 – około 3,5 godzin
Dalej kierujemy się niebieskim szlakiem (ten odcinek szlaku do Strzechy Karpacz Bachus – Wilcza Poręba – Krucze Skały – Sowia Dolina
Akademickiej jest wykorzystywany jako trasa rowerowa) i dochodzimy do – Przełęcz Sowia – Przełęcz pod Śnieżką – Śnieżka
Koziego Mostku na Łomnicy. Po lewej stronie drzew, można dostrzec Domek Myśliwski – został on postawiony nad Łomnicą w 1924 r. przez hr. von Spacer rozpoczynamy w Karpaczu od restauracji Bachus. Przed wyruszeniem
Schaffgotscha. Po drugiej wojnie światowej, przez wiele lat był studenckim w drogę warto zwrócić uwagę na budynek owej restauracji – była to od
schroniskiem turystycznym. Obecnie jest własnością Karkonoskiego Parku XVII w. Karczma Sądowa, czyli siedziba sołtysa, gdzie odbywały się sądy
Narodowego. Niebieski szlak poprowadzi nas do Kotła Małego Stawu, nad miejscowej ludności. Budynek pochodzi z XIX w. Po drugiej stronie ulicy
brzegiem którego stoi Schronisko Samotnia – jedno z najpiękniejszych miejsc znajduje się lipa„Sądowa” (około pięć metrów obwodu). Nazwa jej pochodzi
w Karkonoszach. Schronisko jest obiektem zabytkowym zbudowanym pod od sprawowanych niegdyś pod nią sądów sołtysich. Po obu stronach ulicy
koniec XIX w., położonym nad brzegiem Małego Stawu, na dnie kotła po- stoją dwa kościoły. Oba pochodzą z początku XX w.
By trafić na znak prowadzący do Sowiej Doliny, trzeba zejść nieco w dół
lodowcowego. Mały Staw jest drugim pod względem wielkości jeziorem
w Karkonoszach, zajmuje powierzchnię do 3 ha, a jego głębokość sięga do (około 50 m) ulicą Konstytucji 3 Maja, czyli główną ulicą Karpacza do Osiedla
7 m. Dalej kierujemy się niebieskim szlakiem ostro w górę skalną ścieżką. Skalnego. Dalej pierwszą ulicą w prawo (ulica Obrońców Pokoju). Po prawej
Warto się na niej zatrzymać i spojrzeć w dół, ponieważ widok Małego Kotła stronie znajduje się Muzeum Sportu i Turystyki w przysłupowej chacie z XIX w.
z każdego miejsca jest inny, ale zawsze imponujący. Następnie dochodzimy Można tu zobaczyć eksponaty podzielone tematycznie na kilka działów:
do Strzechy Akademickiej – pięknego budynku w typowym stylu górskich historii turystyki karkonoskiej, dziejów sportu zimowego w Karkonoszach
schronisk. Przy tym schronisku znajduje się węzeł szlaków niebieskiego i środowiska przyrodniczego Karkonoszy.
i żółtego. Dalej idziemy szlakiem żółtym do Białego Jaru. Jest to głęboko
Idąc dalej czarnym szlakiem, mijamy Hotel Skalny znajdujący się po lewej
wcięta dolina schodząca w dół od Równi pod Śnieżką, a od góry ograniczona stronie. Dochodząc do końca ulicy Obrońców Pokoju skręcamy w prawo
dwoma skalistymi wąwozami. Środkiem płynie Złoty Potok (zimą schodzą tu i zaraz w pierwszą ulicę w lewo ostro pod górę. Znajdujemy się obecnie
lawiny). Wychodząc z Białego Jaru wchodzi się na tak zwaną Śląską Drogę w Wilczej Porębie (dzielnica Karpacza). Wielką atrakcją Wilczej Poręby są
(czarnym szlakiem). Jest to najpopularniejsza trasa turystyczna ze Śnieżki Krucze Skały (700 m). Jest to urwisko skalne składające się z kilku filarów.
do Karpacza i z Karpacza na Śnieżkę.
Skały zbudowane są z granitognejsu. Zawierają niewielkie ilości rzadkich
Idąc wśród kosodrzewiny dochodzimy do górnej stacji kolei linowej – wy- minerałów takich jak: turmalin, korund i szafir. W XIX w. były one eksplociągu krzesełkowego na Kopę. Górna stacja znajduje się na wys. 1322 m. Zjazd atowane, czego śladem są znacznie powiększone naturalnie dwie pieczary.
jest fascynujący ze względu na piękną panoramę. Dalej poprowadzi nas Z najwyższego z filarów roztacza się wspaniały widok na Sowią Dolinę, Dolinę
czarny szlak do Białego Jaru.
Łomniczki oraz panoramę tej części Karkonoszy.
M E R K U R I U S Z K A R K O N O S K I – lato 2010
Po zwiedzeniu Kruczych Skał podążamy dalej czarnym szlakiem. W krót- w Karkonoszach pochodzenia polodowcowego. W zachodniej ścianie Kotła
kim czasie dochodzimy do Szerokiego Mostu na rzece Płomnica. Tu zaczyna znajduje się symboliczny cmentarzyk ofiar gór.
Dalej idąc dochodzimy do schroniska Dom Śląski. Odtąd już następuje
się Sowia Dolina – jest jedną z najpiękniejszych dolin w Karkonoszach.
Dalej podążamy szlakami czerwonym i niebieskim. Prowadzą one niezbyt ostra wspinaczka serpentynami wśród skał i gruzu skalnego na Śnieżkę.
stromo pod górę i dochodzimy do Średniej Kopy (1230 m), a potem na szczyt Śnieżka, najwyższy szczyt Sudetów (1602 m), ma kształt trójbocznej piramidy
Czarnej Kopy (1407 m). Od tego miejsca naszej wędrówce towarzyszy już na wyraźnie wznoszącej się ponad najbliższe otoczenie. Na jej szczycie znajduje
stałe szczyt Śnieżki. Droga Czarnym Grzbietem jest przyjemna, bo niemal się schronisko, w którym znajduje się Wysokogórskie Obserwatorium Metepłaska. Pod Śnieżką szlak czerwony prowadzi prosto, kierując się na jej szczyt. orologiczne w formie charakterystycznych latających talerzy. Funkcjonuje w
Śnieżka, najwyższy szczyt Sudetów (1602 m), ma kształt trójbocznej piramidy, nim Muzeum Meteorologiczne. Na szczycie Śnieżki znajduje się Kapliczka pw.
wyraźnie wznoszącej się ponad najbliższe otoczenie. Na jej szczycie znajduje św. Wawrzyńca z 1681 r. – własność Schaffgotschów. Szczyt Śnieżki, to doskosię Schronisko, w którym mieści się Wysokogórskie Obserwatorium Meteoro- nały punkt widokowy. Przy dobrej widoczności widać światła Wrocławia.
logiczne w formie charakterystycznych latających talerzy. Funkcjonuje w nim
Muzeum Meteorologiczne. Na szczycie Śnieżki znajduje się Kapliczka pw. św.
Wawrzyńca z 1681 r. – jest to własność Schaffgotschów. Szczyt Śnieżki jest Wycieczka 4 – około 2 godzin
doskonałym punktem widokowym. Przy dobrej widoczności widać światła Centrum Rekreacji i Sportu Kolorowa – tama na Łomnicy
– Kapliczka św. Anny
Wrocławia.
Wycieczka  – około 3 godzin
Karpacz Biały Jar – schronisko Łomniczka
– Kocioł Łomniczki – Śnieżka
Trasa spacerowa rozpoczyna się od Białego Jaru. Podążamy w górę ulicą
Olimpijską, po lewej stronie mijamy skocznię Orlinek, będącą jednym z najnowocześniejszych obiektów tego typu, nie tylko w naszym kraju. Jest to
skocznia normalna o punkcie technicznym K-85, aczkolwiek można wykonywać na niej skoki o wiele dłuższe niż 85 m. W lutym 2001 r. odbył się na
niej Puchar Świata B w Kombinacji Norweskiej oraz Mistrzostwa Świata
Juniorów w Narciarstwie Klasycznym.
Idąc dalej do góry, po lewej stronie mijamy piękny budynek hotelu Orlinek
i skręcamy w lewo w las czerwonym szlakiem im. M. Orłowicza. Dochodzimy
do schroniska Nad Łomniczką (ten odcinek szlaku jest wykorzystywany
jako trasa rowerowa). Schronisko Nad Łomniczką to drewniany budynek
z początku XX w. – ulubiony cel spacerów z Karpacza. Spacerując od schroniska czerwonym szlakiem w górę, osiągamy Kocioł Łomniczki – największy
Punktem wyjścia na trasę spaceru jest Centrum Rekreacji i Sportu Kolorowa przy ulicy Konstytucji 3 Maja – tor saneczkowy pozwalający korzystać
z przyjemności jazdy na sankach nie tylko zimą. Długość jazdy 1060 m, czas
podjazdu i zjazdu 5 minut. Alpejski Tor Bobslejowy ALPINE-COASTER
całoroczny tor zjazdowy.
Idąc główną ulicą w górę, po prawej stronie mijamy Grotę Solną i wchodzimy w ul. Mickiewicza. Ponownie wychodzimy na ul. Konstytucji 3 Maja.
Po prawej stronie mijamy skocznię Karpatka, dalej skręcamy w prawo przed
apteką Pod Złotą Wagą do tamy na Łomnicy – sztucznego wodospadu. Po
prawej stronie mijamy wzgórze Karpatka.
Dalej kierujemy się szlakiem wzdłuż lasu, a następnie w dół w Dolinę
Dzikiego Potoku, po czym w górę zboczem czoła do zbiegu ze szlakiem
żółtym. Dalej szlakiem żółtym do kaplicy św. Anny. Jest to barokowa kaplica
posiadająca wyposażenie z początku XVIII w., budowla na rzucie owalu
z 1719 r. Obok tryska Źródło Miłości (jak głosi legenda, ten kto siedmiokrotnie okrąży kaplicę z wodą ze źródła w ustach, zapewni sobie szczęście
w miłości). W pobliżu jest największy i najstarszy w Karkonoszach jawor
o czterometrowym obwodzie.
Atrakcje turystyczne
1003
LICZYKRUPA
Słonecznik
1423
i
e
l
i
po
k
to
Dro
ga
U
lina
r s
z u
l i
S
ta
w
Zielarz
Wołowa Góra
(Łysa Góra)
t
e
i
b
Kowars k i G r z
1098
877
Góra Krukowa
Buława
1281
Szklany Stół
JAN
k
Smogornia
1489
zy
1041
Ma
1236
W
Mały Szyszak
ilc
W
EURO
1436
Turek
1388
Tępy Szczyt
856
Izbica
ZBYSZEK
Przełęcz Karkonowska
1198
c
Sarnia
Wil
a
1024
z
Pielgrzym
1266
Czoło
Cz er
Na Kopie
ka
LICZYRZEPA
nia w
Strzecha
Samotnia Akademicka
1375
Kopa
Nad
Łomniczanką
a r ny Grz b i e t
z
C
1101
Sowia Przełęcz
Na przełęczy Okraj
Śnieżka – najwyższy szczyt Karkonoszy,
1602 m n.p.m.
Świątynia Wang – drewniany kościółek z XII w.,
położony na wysokości 885 m n.p.m., unikatowy
zabytek średniowiecznej architektury sakralnej
Skandynawii.
Muzeum Sportu i Turystyki – eksponaty dotyczące m.in. historii turystyki karkonoskiej,
sportów zimowych, środowiska przyrodniczego
w Karkonoszach.
Całoroczne Lodowisko Syntetyczne – 600 m².
Miejskie Muzeum Zabawek – kolekcja lalek
i zabawek z całego świata.
Punkt Edukacji Ekologicznej – ekspozycja
urządzeń meteorologicznych na szczycie Śnieżki.
Centrum Rekreacji i Sportu Kolorowa – całoroczne tory saneczkowe w centrum miasta, o długości 1060 m.
Western City Pod Kozią Skałką – miasteczko
w stylu Dzikiego Zachodu.
Wyciąg krzesełkowy na Kopę – (1375 m n.p.m.),
długość 2229 m.
Dziki Wodospad – położony jest w pobliżu
dolnej stacji wyciągu krzesełkowego na Kopę.
Zapora na Łomnicy – tworzy niewielkie jeziorko
zaporowe. Koroną zapory o dł. 105 m poprowadzony
jest szlak turystyczny.
Krucze Skały – grupa skalna o wys. 25 m. Doskonałe tereny do uprawiania wspinaczki skałkowej
oraz rozległa panorama na Karkonosze i Śnieżkę.
Park Linowy – zbudowane na drzewach różnego
rodzaju mosty, kładki, belki, siatki, tyrolka.
Skocznia Orlinek – K-85, Szkoła Górska Quasar,
wieża widokowa, kolejka tyrolska, skoki na bungee,
wahadło, wspinaczka, zorbing.
Skwer Ślad Zdobywców – ślady butów wyprawowych polskich himalaistów odlane w brązie
(m. in. A. Zawady i W. Rutkiewicz).
Miejsce zaburzenia grawitacyjnego – samochód sam jedzie pod górę.
1407
Czarna Kopa
Dom Śląski
M E R K U R I U S Z K A R K O N O S K I – lato 2010
1602
Jelenk
Więcej na stronie www.karpacz.pl
Praktyczne
informacje
Telefony alarmowe i informacyjne
Policja, ul. Obrońców Pokoju 2b, tel. alarmowy 997.
Pogotowie Ratunkowe, ul. Wojska Polskiego 21, Jelenia Góra, tel. alarmowy 999.
Straż Pożarna, ul. Konstytucji 3 Maja 65, Karpacz, tel. +48 75 76 19 488,
alarmowy 998.
G O P R, www.gopr.org, ul. Sudecka 79, Jelenia Góra, tel. +48 75 75 24 734,
alarmowy 985.
Straż Miejska, ul. Krótka 4, Karpacz, tel. +48 75 76 19 629, 609 361 099.
Urząd Miejski, [email protected], www.karpacz.pl, ul. Konstytucji
3 Maja 54, Karpacz, tel. +48 75 76 19 150, fax 75 76 19 224.
telefonicznie. Bilety: dorośli 15 zł, młodzież do 18 lat 12 zł, dzieci do 14 lat 11 zł,
seniorzy, studenci, niepełnosprawni 13 zł, poniżej 1m wejście za darmo. Parking, przewodnik, toalety i fotografowanie są nieodpłatnie.
Sztolnie Kowary, www.sztolniekowary.com, ul. Podgórze 55, Kowary, tel.
+48 75 75 28 450. Czynne codziennie 9:00–17:00, lipiec i sierpień 9:00–19:00,
wejścia o pełnych godzinach wyłącznie z przewodnikiem. Bilety: normalny
20 zł, ulgowy 18 zł, grupowe szkolne 13 zł (grupa min. 20 osób, zgłoszonych
dzień wcześniej), zezwolenie na fotografowanie 3 zł.
Cyrkland, www.cyrkland.eu, Miłków 26c, tel. +48 75 76 10 576. Czynne
codziennie 10:00–19:00, występ artystyczny o godz. 17:00. Mini zoo: 10 zł
normalny; 5 zł ulgowy.
Zamek Chojnik, www.chojnik.pl, Jelenia Góra – Sobieszów, tel. +48 75 75
56 394. Czynny pn. – nd. (kwiecień – czerwiec) od 10:00–17:00, wt. – nd.
(lipiec – sierpień) od 10:00–18:00, w zimie od 10:00–16:00 (z wyjątkiem
grudnia i stycznia). Bilety: normalny 5 zł, ulgowy 3 zł.
Karkonoski Park Narodowy, www.kpnmab.pl, ul. Chałubińskiego 23,
Jelenia Góra – Sobieszów, tel. +48 75 75 53 348. Opłaty za wstęp jednodniowy: normalny 5 zł, ulgowy 2,50 zł; trzydniowy: normalny 12 zł, ulgowy 6 zł;
jednodniowy dla uczestników grupy z przewodnikiem górskim sudeckim:
normalny 4 zł, ulgowy 2 zł; siedmiodniowy indywidualny 24 zł, ulgowy 12 zł.
Kasy: szlak niebieski przy Kościółku Wang, szlak czarny przy wyciągu krzesełkowym Na Kopę, szlak czerwony na drodze do schroniska Nad Łomniczką.
Atrakcje turystyczne w Karpaczu
Kościółek Wang, www.wang.com.pl, ul. Na Śnieżkę 8, tel. +48 75 76 19 228,
fax 75 75 28 293. Czynne: pn. – so. 9:00–18:00 (15.04–31.10), 9:00–17:00
(01.11–14.04); niedziela od godz. 11:30. Bilety: zwiedzanie kościółka i wstęp Aktywny wypoczynek
na plac: bilet normalny 7 zł, bilet ulgowy 4 zł, wstęp tylko na plac: bilet Wyciąg krzesełkowy Na Kopę, www.kopa.com.pl, ul. Turystyczna 4, tel.
+48 75 76 19 284. Czynny od 08:30–17:00. W cenę biletu wliczony wstęp do
normalny i ulgowy 1 zł.
Muzeum Zabawek, www.muzeumzabawek.pl, ul. Karkonoska 5, tel./fax KPN. Bilety na wjazd: normalny 24 zł, ulgowy 20 zł; w obie strony: normalny
+48 75 76 18 523. Czynne: wtorek 9:00–17:30, śr. – pt. 9:00–15:30, sobota 29 zł, ulgowy 24 zł. Bilety na zjazd: normalny 10 zł, ulgowy 6 zł. Bilet dwu10:00–15:30, niedziela 10:00–16:30, w poniedziałki nieczynne. Bilety: nor- przejazdowy dla osób niepełnosprawnych 6 zł. Bilet ulgowy dla młodzieży
do 18 lat. Bilety po godz. 13:00: w jedną stronę: normalny 21 zł, ulgowy 16 zł;
malny 6 zł, ulgowy 3 zł.
Muzeum Sportu i Turystyki, www.muzeumsportu.dolnyslask.pl, ul. Ko- w obie strony: normalny 24 zł, ulgowy 19 zł.
pernika 2, tel. +48 75 76 19 652. Czynne: wt. – nd. 9:00–17:00, w poniedziałki Rynna Saneczkowa i Alpine Coaster, www.kolorowa.pl, ul. Parkowa 10,
i dni poświąteczne nieczynne. Bilety: normalny 5 zł, ulgowy 3 zł, opłata za tel. +48 75 76 19 098. Czynne codziennie od godz. 9:00. Długość rynny 1060 m,
fotografowanie 5 zł.
długość Alpine Coaster 800 m. Bilety: 1 przejazd 7 zł, 2 przejazdy 12 zł, 5 przeMuzeum Meteorologiczne na Śnieżce, ul. Na Śnieżkę 16, tel. +48 75 75 jazdów 25 zł, 10 przejazdów 40 zł.
26 851. Czynne: codziennie 10:00–16:00. Bilety: normalny 3 zł, ulgowy 2 zł. Trampolina – Eurobungy, www.kolorowa.pl, ul. Parkowa 10, tel. +48 75
UWAG A ! Z powodu remontu nieczynne do odwołania.
76 19 098. Pięć minut skakania 10 zł.
Western City, Ściegny k/Karpacza, tel./fax +48 75 76 19 560, www.western. Letni Plac Zabaw Lodowiec, ul. Parkowa, tel. +48 885 388 388. Czynny
com.pl. Czynne: codziennie 10:00–20:00. Bilety: pn. – pt.: normalny 8 zł, codziennie od 11:00. Zamek 10 zł/czas nieograniczony, trampolina 5 zł/10
ulgowy 6 zł; so. – nd.: normalny 9 zł, ulgowy 7 zł; święta, długie weekendy: min, duża zjeżdżalnia 10 zł/15 min, 15 zł/30 min, dla grup zorganizowanych
normalny 10 zł, ulgowy 8 zł; koncert 11 zł, ulgowy 6 zł.
powyżej 10 osób ceny do negocjacji.
Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, www.parafia. Krucze Skały, www.orkansport.pl, ul. Skalna, tel. +48 602 637 388. Codzienkarpacz.pl, ul. Konstytucji 3 Maja 44.
nie na tel., zajęcia wspinaczkowe dla osób indywidualnych oraz grup.
Kościół pw. Serca Pana Jezusa, ul. Konstytucji 3 Maja 35.
Szkoła Górska Horyzont, www.horyzont.karpacz.pl, ul. Konstytucji 3 Maja
Zapora na Łomnicy, położona przy ulicy Konstytucji 3 Maja.
25/2, tel. +48 605 112 240. Szkolenia i spacery nordic walking, wyprawy
Dziki Wodospad, położony przy wyciągu krzesełkowym Na Kopę.
i wycieczki górskie.
Krucze Skały, położone przy ulicy Skalnej.
Skocznia Orlinek, K-85, Szkoła Górska Quasar, www.quasar.net.pl, ul.
Skwer Śladów Zdobywców, ul. Konstytucji 3 Maja 54, przy UM.
Olimpijska, tel. +48 503 158 607. Czynne codziennie 9:00–19:00. Wejście
na teren skoczni: bilet normalny 2 zł, ulgowy 1 zł. Kolejka tyrolska, skoki
Atrakcje turystyczne w okolicy
na bungee, wieża widokowa, ściana wspinaczkowa, zorbing, wahadło, dla
Park Miniatur, www.park-miniatur.com, ul. Zamkowa 9, Kowary, tel. +48 zorganizowanych grup na wcześniej umówione terminy: paintball, quady,
75 75 22 242. Czynne codziennie 9:00–18:00, inne terminy do uzgodnienia gry terenowe.
M E R K U R I U S Z K A R K O N O S K I – lato 2010
Całoroczne Lodowisko Syntetyczne, www.lodowiskokarpacz.pl, ul. Gimnazjalna, tel. +48 504 465 376. Czynne od 10:00–22:00 (ostatnie wejście godz.
21:00), poza sezonem 15:00–19:00;. Ceny: wstęp 6 zł/h, wypożyczenie 4 zł.
Park Linowy Tarzan, www.parklinowykarpacz.pl, ul. Gimnazjalna, tel.
+48 71 35 96 271. Czynne codziennie od godz. 10:00. Tyrolka, skoki Tarzana,
most linowy, kładki, skok indiański. Bilety: normalny 30 zł, ulgowy 25 zł,
specjalny 50 zł.
Quady dla dzieci 4–12 lat, ul. Krótka (Stadion Miejski w Karpaczu), tel.
602 474 108. Czynne w sezonie codziennie od 12:00–20:00. Cennik: Quad
mały: 5 min. – 6 zł, 10 min. – 11 zł, 15 min. – 17 zł. Quad duży: 5 min. – 8 zł,
10 min. – 15 zł, 15 min. – 22 zł.
Wypożyczalnie sprzętu sportowego
Hotel Mercure Skalny, www.skalnykarpacz.pl, ul. Obrońców Pokoju 5, tel.
+48 75 75 27 000. Czynne 8:00–21:00. Rowery: cena 15z ł/3h, 20 zł/6h, 25 zł/
doba. Kije do nordic walking 10 zł/doba, rakiety tenisowe.
Sandra Spa, www.sandra.karpacz.pl, ul. Obrońców Pokoju 3, tel. +48 75
75 19 162, 606 392 665. Ceny: rower 20 zł; skuter 100 zł/doba, 30 zł/h; kije
trekkingowe 10 zł/doba; nosidełko dla dzieci od 20 zł/doba.
Wypożyczalnia i serwis rowerów, tel. +48 514 285 230, tylko po uzgodnieniu telefonicznym.
Karkonoska Szkoła Narciarstwa i Snowboardu, www.skikarpacz.pl, ul.
Szkolna 7, tel. +48 514 285 230. Rowery TOP CLASS: 35 zł/dzień, kije do
nordic walking FIZAN: 15zł/dzień.
Baseny kryte
Hotel Mercure Skalny, www.skalnykarpacz.pl, ul. Obrońców Pokoju 5, tel.
+48 75 75 27 043. Czynny: 8:00–21:00. Bilety: dorośli 20 zł/h, 30 zł/2h, dzieci
15 zł/h, bezpłatnie do 3 lat.
Malachit Medical – Spa, www.malachit-spa.pl, ul. Staszica 12, tel. +48
75 76 16 615. Czynny od 9:00–21:00. Dzieci do 12 lat 10 zł, dzieci do 3 lat bezpłatnie; od 9:00–17:00 (basen, jacuzzi) dorośli 20 zł; od 17:00–21:00 (basen,
jacuzzi, sauna) dorośli 30 zł.
Sandra Spa, www.sandra.karpacz.pl, ul. Obrońców Pokoju 3, tel. +48 75 75
19 280. Aqua Park czynny od 8:00–21:00, w weekendy 8:00–22:00.
Pola namiotowe
Pod Lipami, ul. Konstytucji 3 Maja 8, tel. +48 504 231 039.
Korty tenisowe
Family Tennis Club, www.ftctenis.pl, Ściegny k/Karpacza,
tel. +48 75 76 18 378. Czynne 7:00–22:00, cena: 20 zł/h.
Hotel Markure Skalny, www.skalnykarpacz.pl, ul. Obrońców Pokoju 5,
tel. +48 75 75 27 000. Czynne: 7:00-21:00, cena: 15 zł/h.
Krucze Skały, www.kruczeskaly.pl, ul. Wilcza 1,
tel. +48 75 76 19 412. Czynne: 7:00–21:00, cena: 10 zł/h.
Casino, www.casino.wkarpaczu.pl, Piastowska 6,
tel. +48 75 76 16 189. Czynne: 7:00–20:00, cena: 5 zł/h.
Sandra Spa, www.sandra.karpacz.pl, ul. Obrońców Pokoju 3,
tel. +48 75 75 19 280. Czynne: 8:00–20:00, cena: 30 zł/h.
Postoje TA X I
Hotel Mercure Skalny, ul. Obrońców Pokoju 5, tel. +48 75 76 10 995.
Centrum, ul. Mickiewicza 1, tel. +48 75 76 10 996.
Biały Jar, ul. Karkonoska 1, tel. +48 75 76 10 997.
Internet
Hotel Halny, www.hotelhalny.com.pl, ul. Mickiewicza 10, tel. +48 75 76 19
363. Czynne 12:00–21:00, cena: 6 zł/1h.
Miejska Biblioteka Publiczna – czytelnia internetowa, ul. Konstytucji 3 Maja 24, tel. +48 75 76 19 883. Czynne: pn. – pt. 9:00–17:00, środa
9:00–15:00, bezpłatnie.
Darmowy i bezprzewodowy dostęp do Internetu Wi-Fi. Zasięg hotspotów obejmuje odcinek ulicy Konstytucji 3 Maja od Centrum Rekreacji i Sportu
Kolorowa do budynku Poczty Polskiej. Nadajniki zlokalizowane zostały na
budynku Urzędu Miejskiego, Szkoły Podstawowej i Straży Miejskiej. W komputerze należy włączyć interfejs radiowy (kartę radiową) i wykryć dostępne
sieci. Następnie należy wybrać sieć z SSIDem KARPACZ-HOTSPOT.
Msze Święte
Kościół pw. Nawiedzenia N M P , ul. Konstytucji 3 Maja 44, tel. +48 75
76 19 556. Msze Św. pn. – so. 7:00, 9:00, 19:00; nd. 7:30, 9:00, 10:30, 12:00,
13:00, 17:00, 19:00.
Kaplica M.B. Ostrobramskiej, ul. Saneczkowa 8, tel. +48 75 76 19 556.
Msze Św. w niedzielę o godz. 9:00, w wakacje dodatkowo o 16:00.
Kościół Wang, ul. Na Śnieżkę 8, tel. +48 75 76 19 228. Nabożeństwa w języku
polskim w niedzielę godz. 10:00, w języku niemieckim (maj – wrzesień)
w niedzielę godz. 9:00.
Muzyka na żywo
Restauracja U Ducha Gór, ul. Olimpijska 6, tel. +48 75 76 18 564. Czynne
w soboty od 19:00.
Pub Afryka, ul. Konstytucji 3 Maja 30, tel. +48 75 76 19 582. Czynne codziennie 10:00 do ostatniego klienta.
Same Dobre Destylaty, www.same-dobre-destylaty.pl, ul. Mickiewicza 5,
tel. +48 601 322 379. Weekend od godz. 19:00.
Restauracja Nad Potokiem, www.nadpotokiem.pl, ul. Mostowa 5, tel.
+48 75 76 16 070, 510 291 748. W sezonie – piątki, soboty.
ciepłym woskiem, henna, odnawiające zabiegi na ciało z wykorzystaniem
kapsuły S PA, odnawiające zabiegi na ciało LI V S PA, programy na ciało
aparatem VI P L I N E, kosmetyka i pielęgnacja twarzy, pielęgnacja dłoni
i twarzy, zabiegi dla kobiet i mężczyzn.
Hotel Konradówka, www.konradowka.pl, ul. Nad Łomnicą 20c, tel. +48
75 76 18 173. Masaże, zabiegi upiększające, mikrodermabrazja, elektroterapia,
krioterapia, laseroterapia, ultradźwięki i inne.
Gabinet Kosmetyczny Anna, Gościniec Perła Karkonoszy, ul. Konstytucji
3 Maja 59a, tel. +48 75 76 19 471. Czynne pn. – pt. 10:00–18:00, so. 10:00–14:00.
Hotel Dziki Potok, www.dzikipotok.pl, ul Myśliwska 22, tel. +48 75 76 16
478, fax +48 75 76 19 358. Solarium, masaże (podstawowe, specjalistyczne,
Tańce pod Śnieżką
Restauracja Patria, www.patria.wczasy.net.pl, ul. Słowackiego 1, tel. +48 pielęgnująco-relaksujące), zabiegi (na twarz, ciało, dłonie, specjalistyczne),
Vichy Shower, Body Heath, kapsuła S PA, Body Detox, mikrodermabrazja.
75 76 19 428. Czynne od godz. 20:00. Wstęp: piątek 10 zł, sobota 20 zł.
Hotel Kolorowa, www.hotel-kolorowa.pl, ul. Konstytucji 3 Maja 58, tel. Hotel Sandra S PA, www.sandra.karpacz.pl, ul. Obrońców Pokoju 3, tel.
+48 75 76 19 503. Tańce/dancing od od 21:00. Restauracja czynna od 11:00 +48 75 76 19 280. Kompleks basenowy, sauna, siłownia, masaże, krioterapia,
Chata Karkonoska, www.chata.hotel-karkonosze.pl, ul. Wolna 4, tel. +48 łaźnia parowa, laseroterapia, kinezyterapia i wiele innych.
75 76 18 277. Czynne: pt. – so. od 19:00. Wstęp 10 zł.
Hotel *** Artus Prestige SPA, www.hotelartus.pl, ul. Wilcza 9, tel. 75 76
Bacówki, www.bacowki.wczasy.net.pl, ul. Obrońców Pokoju 6, tel. +48 75 16 346, wew. 192 lub 75 16 18 522. Dziecięć gabinetów odnowy biologicznej
76 19 615. Czynne od 20:00 (muzyka mechaniczna).
z fizykoterapią, zabiegami pielęgnacyjnymi dla kobiet i mężczyzn, masażami,
Latynoskie noce taneczne w Karpaczu – Akademia Tańca Frydrych, zabiegami z wykorzystaniem kapsuły S PA , programami z nowoczesnym
www.akademiafrydrych.euroadres.pl, ul. Konstytucji 3 Maja 22a. Czynne: aparatem V I P L I N E oraz L A B E L L A , rytułami S PA , solarium, wanny hyod 1 lipca – soboty od godz. 21:00 (okres wakacji); od połowy lipca – piątki dromasażem. Gabinety czynne codziennie od godz. 11:00–22:00.
i soboty, godz. 21:00. Wstęp 15 zł/dla osób od 21 lat.
Gościniec Nad Potokiem, www.nadpotokiem.pl, ul. Mostowa 5, tel. 75 76
Rezydencja Biały Jar, www.hotele-piecuch.pl, ul. Konstytucji 3 Maja 79, tel. 16 070. Sauna, solarium, masaże, (podstawowe, specjalistyczne, pielęgnacyjno-regenerujące), gabinet odnowy biologicznej (zabiegi na twarz i ciało,
75 76 18 951. Czynne piątek, sobota muzyka lata 70, 80, 90. Wstęp 10zł.
dłonie, stopy, zabiegi specjalistyczne, pielęgnacyjno-relaksujące).
Hotel*** Corum, www.corum.pl, ul. Kościuszki 12–14, tel. 75 76 18 533. Hotel
Odnowa biologiczna
Hotel Mercure Skalny, www.skalnykarpacz.pl, ul. Obrońców Pokoju 5, tel. posiada rozbudowane zaplecze SPA & WELLNESS, basen, Jacuzzi, sauna
+48 75 75 27 000. Sauna parowa 20 zł, sauna sucha 20 zł, masaż całościowy sucha i parowa, kabina Infraret oraz solarium. W obiekcie znajduje się gabinet
100 zł, częściowy 60 zł, solarium 2 zł/1 min., hydromasaż 60 zł, jacuzzi + kosmetyczny i gabinet masażu z bogatą ofertą zabiegową.
basen 40 zł/2h, dzieci 15 zł/h.
Hotel **** Alpejski, www.alpejski.pl, tel. 75 645 78 00. W hotelowym SPA
Ośrodek Wypoczynkowy Stokrotka, www.stokrotka.karpacz.pl, ul. Kar- wykonywane są zabiegi pielęgnacyjne ciała i twarzy oraz różnego rodzaju
konoska 55, tel. +48 75 76 19 415. Sauna 20 zł/h.
masaże na bazie kosmetyków dwóch firm francuskich. Gabinet czynny
Pensjonat Pegaz, www.pegaz.karpacz.pl, ul. Karkonoska 17, tel. +48 75 codziennie od godz. 9:00–20:00.
76 19 264. Solarium, laseroterapia, światłolecznictwo, elektroterapia, ultradźwięki, hydroterapia, masaże, terapie funkcjonalne.
Zdrowie
Malachit Medical-Spa, www.malachit-spa.pl, ul. Staszica 12, tel. +48 75 Przychodnia P O Z (Podstawowa Opieka Zdrowotna) Centrum Pulmonologii
76 16 615. Jacuzzi w cenie basenu, masaż całościowy, refleksoterapia (masaż i Alergologii w Karpaczu S A, www.cpia.pl, ul. Konstytucji 3 Maja 71, tel. +48
stóp), grota solna, gabinet kosmetyczny.
75 76 19 258, 75 76 16 584. Czynne: pn. – pt. 8:00–18:00.
Centrum Pulmonologii i Alergologii w Karpaczu SA, www.cpia.pl, ul. Apteka Pod Złotą Wagą, ul. Konstytucji 3 Maja 82, tel. +48 75 76 19 312.
Myśliwska 13, tel. +48 75 76 19 583, 75 76 19 452. Pracownia fizykoterapii/ Czynne: pn. – pt. 9:00–20:00, so. 9:00–15:00, nd. i święta 9:00–13:00.
kinezyterapii/hydroterapii (krioterapia ogólna i miejscowa, masaże, aqua- N Z O Z Diakonia Wang, ul. Na Śnieżkę 8, tel. +48 75 75 28 299. Czynne:
vibron, ćwiczenia czynne, bierne, na przyrządach, jonoforeza, galwanizacja, pn. – pt. 9:00–16:00.
prądy Tens, laseroterapia, kąpiel perełkowa, prądy diadynamiczne, interfe- Apteka W Karpaczu, ul. Konstytucji 3 Maja 45, tel. +48 75 76 18 106. Czynne:
rencyjne, elektrostymulacja, sollux, lampa Bio-V, termożele, ultradźwięki, pn. – pt. 8:00–19:00; so. 10:00–18:00; nd. 10:00–15:00.
ultrafonoforeza), siłownia, sala gimnastyczna.
Grota Solna Inhalacyjno-Solana, www.solana.pl, ul. Mickiewicza 2, Kultura
tel. +48 75 76 19 021. Czynne codziennie 10:00–20:00, seanse zaczynają Galeria im. Jana Pawła II, przy Kościele pw. Nawiedzenia N M P, ul. Konstysię o pełnych godzinach. Bilety: normalny 14 zł, ulgowy 10 zł; karnety: tucji 3 Maja 44, tel. +48 75 76 19 556. Czynna w okresie prezentacji wystaw.
normalny 10 wejść 119 zł, ulgowy 10 wejść 85 zł, normalny 6 wejść 70 zł, Galeria na schodach, ul. Konstytucji 3 Maja 54 (Urząd Miasta), tel. +48 75
76 19 150. Czynna 7:30–15:30.
ulgowy 6 wejść 49 zł.
Hotel Relaks, www.hotel-relaks.pl, ul. Obrońców Pokoju 4, tel. +48 75 Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Konstytucji 3 Maja 22, tel. +48 75 76 19
64 80 650. Jacuzzi, masaże, sauna fińska i parowa, fizykoterapia, depilacja 883. Czynna: pn. – pt. 9:00–17:00, śr. 9:00–15:00.
M E R K U R I U S Z K A R K O N O S K I – lato 2010
Banki, bankomaty
Bank PKO B P, ul. Mickiewicza 6, tel. +48 75 76 19 289.
Bank Zachodni W B K, ul. Konstytucji 3 Maja 43, tel. +48 75 75 38 120.
Bankomat B G Ż, ul. Konstytucji 3 Maja 56.
Kantor wymiany walut
B T Bakar, ul. Konstytucji 3 Maja 39a, tel. +48 75 76 16 532.
B T Karpacz, ul. Konstytucji 3 Maja 52, tel. +48 75 76 19 547.
Kopiejka, ul. Konstytucji 3 Maja 31, tel. +48 75 76 19 282.
B T Karkonosze, ul. Konstytucji 3 Maja 47, tel. +48 75 76 19 080.
B T Śnieżka, ul. Konstytucji 3 Maja 33/1a, tel. +48 75 76 16 414.
Biura turystyczne
Bakar, www.bakar.com.pl, ul. Konstytucji 3 Maja 39a, tel. +48 75 76 18 660;
ul. Konstytucji 3 Maja 19, tel. +48 75 76 16 552.
Daltur, www.daltur.pl, ul. Mickiewicza 2, tel. +48 75 76 18 557.
Karkonosze, www.btkarkonosze.com.pl, ul. Konstytucji 3 Maja 47, tel. +48
75 76 19 080.
Karpacz, www.btkarpacz.com.pl, ul. Konstytucji 3 Maja 52, tel. +48 75 76
19 547; ul. Karkonoska 1b, tel. +48 75 76 18 552.
Śnieżka, www.btsniezka.pl, ul. Konstytucji 3 Maja 33/1a, tel. +48 75 76 16 414.
Sudety, www.btsudety.com.pl, ul. Konstytucji 3 Maja 31, tel. +48 75 76 16
392; ul. Konstytucji 3 Maja 55, tel. +48 75 76 18 661; ul. Karkonoska 12c, tel.
+48 75 76 19 854.
Szkoła Górska, www.szkolagorska.com, ul. Na Śnieżkę 16, tel. +48 75 76
19 376.
Przewozy turystyczne
Ciuchcia Karkonoska, tel. +48 75 76 18 923, 607 827 975. Trasa: Osiedle
Skalne, Bachus, Skocznia Orlinek, Wyciąg Na Kopę, Kościółek Wang, Muzeum
Zabawek. Przejazdy co godzinę od 10:00. Ceny: w jedną stronę normalny 5 zł,
ulgowy 3 zł; w obie strony normalny 8 zł, ulgowy 5 zł, dzieci do 4 lat bezpłatnie. Postoje na przystankach autobusowych.
Przewozy turystyczne kabrioletem 8 osobowym, tel. +48 601 787 600.
Cena po Karpaczu 3 zł/os wzwyż.
Karpacz-Bus Prywatna Komunikacja Autobusowa, www.karpacz-bus.pl,
tel. +48 505 950 201, +48 75 76 18 517.
Car Rental wypożyczalnia samochodów, www.bultman.pl, ul. Konstytucji
3 Maja 67, tel. +48 606 623 623.
Usługowy Transport pasażerski Zyga-Tour, www.zygatour.pl, tel. +48
691 731 244, 601 882 736.
Parkingi strzeżone
Hotel Mercure Skalny, ul. Obrońców Pokoju 5, tel. +48 75 75 27 000, samochód osobowy: 6 zł/3h, 8 zł/6h, 25 zł/dobę; autokar: 10 zł/3h, 35 zł/dobę.
Parking całodobowy, ul. Nad Łomnicą 30, tel. +48 504 353 431, samochód
osobowy: 4 zł/h, 20 zł/dobę; autokar 35 do 40 zł/dobę; miejsce na camping.
Parking Leśny, ul. Olimpijska, tel. +48 509 429 835, samochód osobowy
10 zł/dobę, autokar 25 zł/dobę.
Parking płatny, ul. Olimpijska, tel. +48 75 76 19 431, samochód osobowy:
15 zł/dzień, 10 zł/po godz. 15:00; bus 25 zł/dzień; autokar 50 zł/dzień.
Parking dozorowany, ul. Parkowa, tel. +48 75 76 19 431, samochód osobowy: 3zł/h, 15 zł/dzień; bus 6,50 zł/h, 25 zł/dzień; autokar 15 zł/h, 50 zł/dzień.
Noclegi na szlaku
Schronisko Samotnia, www.samotnia.com.pl, ul. Na Śnieżkę 16, tel. +48
75 76 19 376.
Schronisko Strzecha Akademicka, www.strzecha-akademicka.com.pl,
ul. Na Śnieżkę 3, tel. +48 75 75 35 275.
Dom Śląski, www.domslaski.pl, ul. Na Śnieżkę, tel. +48 75 75 35 290. Nocleg
od 20 zł/os.
Znajdź nocleg w Karpaczu poprzez internet.
Interaktywna Baza Noclegowa na stronie
www.karpacz.pl
Aby ułatwić Państwu znalezienie noclegów w Karpaczu, na miejskiej stronie
została stworzona interaktywna baza noclegowa. Dzięki niej będziecie mogli
Państwo łatwo i szybko sprawdzić, który obiekt w najbliższym czasie posiada
wolne miejsca. Dzięki wyszukiwarce miejsc znajdziecie Państwo obiekt, który
spełni Państwa oczekiwania. Stworzenie bazy ma na celu umożliwienie
szybkiego i łatwego dostępu do informacji o noclegach w naszym mieście.
Karkonoska Karta Rabatowa
Zachęcamy wszystkich przebywających w Karpaczu do skorzystania z programu Karkonoska Karta Rabatowa, która umożliwia turystom przebywającym w Karpaczu powyżej 2 dni uzyskanie odpowiednich rabatów
na noclegi, gastronomię, atrakcje itp. Karta wydawana jest przez obiekty
noclegowe biorące udział w programie, na podstawie uiszczonej opłaty
miejscowej. Osoby przebywające w obiektach nie będących w programie,
kartę mogą uzyskać w Informacji Turystycznej, ul. Konstytucji 3 Maja 25,
po okazaniu potwierdzenia wpłaty opłaty miejscowej. Karta honorowana
jest we wszystkich obiektach biorących udział w programie, szczegółowy
wykaz placówek dostępny jest na stronie www.karpacz.pl, w Informacji
Turystycznej oraz na plakatach. Obiekty honorujące kartę są oznakowane
logiem programu.
Chata Karkonoska
Restauracja regionalna
„Chata Karkonoska” to nie tylko piękna regionalna
restauracja, to również miejsce gdzie występują zespoły ludowe, artyści sceny polskiej, zagranicznej,
kabarety. Odbywają się w niej wystawy sztuki ludowej oraz współczesnej. Profesjonalna kadra „Chaty
Karkonoskiej” podoła wszelkim wyzwaniom.
Restauracja usytuowana jest przy Hotelu „Karkonosze” i stoku „Lodowiec”. W sezonie czynna
codziennie od godziny 12.
Oferujemy:
• wyśmienite jadło,
• organizację wesel o niepowtarzalnym klimacie,
W sezonie odbywają się tu pokazy tradycyjnego • organizację imprez dla grup zorganizowanych,
pieczenia chleba oraz od godziny 19 organizo- • koncerty, wieczory kabaretowe,
wane są zabawy przy muzyce lat 70’tych, 80’tych • pokazy pieczenia i degustację chleba,
i 90’tych. Imprezy prowadzą zawodowi D J.
• festiwale kulinarne.
Serdecznie zapraszamy 58-540 Karpacz, ul. Wolna 4, tel. +48 75 761 82 77
tel. 502 337 356
604 142 536
www.ksgran.com
M E R K U R I U S Z K A R K O N O S K I – lato 2010
Lato 2011
Kalendarz imprez
w Karpaczu
Czerwiec
11–12.06 26 Rajd Karkonoski. Org. Automobilklub Karkonoski.
12.06 Powerade Suzuki MTB Marathon. Stadion Miejski. Org.G&G Promotion, Gmina Karpacz.
17–19.06 Deblowy Turniej Karkonosze – Skalny Cup im. Jerzego Szmajdzińskiego, XII
Mistrzostwa Karpacza Seniorów +40. Hotel Mercure Skalny. Org. Hotel Mercure Skalny.
18.06 Muzyka w Kościółku Wang. Org. Fundacja Karkonosze – Muzyka Serc.
19.06 Turniej Koszykówki „Trio Basket Reaktywacja” o Puchar Burmistrza Karpacza. Hala
Sportowa przy Szkole Podstawowej i Gimnazjum w Karpaczu. Org. Gmina Karpacz.
18–19.06 A D R E N A L I N A C U P zawody jazdy konnej w konkurencjach szybkościowych.
Org. Western City.
23.06 Festyn z Krzysztofem Krawczykiem. Hotel Sandra Spa, godz. 17. Org. Hotel Sandra
Spa w Karpaczu.
24.06 Noc Świętojańska – ognisko, koncert nad stawami, godz. 19. Org. Western City.
25.06 Jany 2011 – Noc Świętojańska nad Wodospadem. Zapora nad Łomnicą. Org. Towarzystwo Miłośników Karpacza, Restauracja Muzyczna nad Zaporą, Gmina Karpacz.
Lipiec
01–03.07 Piknik Entuzjastów Harley-Davidson® Karpacz 2011 3rd Renegades H - D C
Karpacz Rally. Stok Relaks. Org. Gmina Karpacz, Matel Service, Renegades.
02.07 Parada Motocykli Harley-Davidson®. Start godz. 16. Org. Gmina Karpacz, Matel
Service, Renegades.
03.07 Spacer dookoła Karpacza. Skwer Zdobywców, godz. 10. Org. BT Sudety.
03.07 Zawody dla amatorów o Puchar Western City – Barrel Race, Pole Bending, Horsemanship,
Western Pleasure, Trail. Org. Western City.
10.07 Spacer dookoła Karpacza. Skwer Zdobywców, godz. 10. Org. BT Karpacz.
16.07 Mountain Marathon – Bieg na Śnieżkę. Stadion Miejski. Org. Sport Event, Gmina
Karpacz.
17.07 Spacer dookoła Karpacza. Skwer Zdobywców, godz. 10. Org. BT Karkonosze.
21–23.07 Rajd konny Western City. Start godz. 10. Org. Western City.
23.07 Letni Bieg do Kotła Łomniczki. Start przy wejściu na szlak dr M. Orłowicza – meta
schronisko Nad Łomniczką. Org. Gmina Karpacz.
24.07 Festiwal ,,Dni Muzyki Europejskiej” koncert inauguracyjny. Hotel Relaks, org. Międzynarodowe Towarzystwo Artystyczne ,,Opera Ducha Gór” w Karpaczu.
24.07 Zawody w jeździe na byku mechanicznym o Puchar Western City. Org.Western City.
24.07 Spacer dookoła Karpacza. Skwer Zdobywców, godz. 10. Org. BT Daltur.
28, 30.07 Festiwal ,,Dni Muzyki Europejskiej” koncert inauguracyjny. Hotel Relaks, org.
Międzynarodowe Towarzystwo Artystyczne ,,Opera Ducha Gór” w Karpaczu.
31.07 Spacer dookoła Karpacza. Skwer Zdobywców, godz. 10. Org. BT Śnieżka.
31.07 IV Światowa Letnia Noc Sylwestrowa.
Sierpień
03–07.08 Międzynarodowe Mistrzostwa Polski Western i Rodeo. Org. Western City.
05.08 Koncert organowy. Świątynia Wang, org. Parafia Ewangelicko-Augsburska Wang.
06.08 Muzyka w Kościółku Wang. Org. Fundacja Karkonosze – Muzyka Serc.
07.08 Wyścig Kolarski MTB ,,Wjazd na Śnieżkę”. Stadion Miejski, org. Gmina Karpacz,
Grabek Promotion.
07.08 Spacer dookoła Karpacza. Skwer Zdobywców, godz. 10. Org. BT Sudety.
10.08 Obchody św. Wawrzyńca. Śnieżka, godz.12.
12.08 Koncert organowy. Świątynia Wang, org. Parafia Ewangelicko-Augsburska Wang.
13.08 Gry i zabawy indiańskie dla dzieci. Org. Western City.
13.08 Muzyka w Kościółku Wang. Org. Fundacja Karkonosze – Muzyka Serc.
13–14.08 Mistrzostwa w pływaniu Indiańskimi łodziami. Org. Western City.
M E R K U R I U S Z K A R K O N O S K I – lato 2010
13–14.08 NOCNIKI…, czyli Nocna Ogólnopolska Cokolwiek Nowa Impreza Kabaretowa i…, Dwór Liczyrzepy przy stoku Relaks. Org. Dwór Liczyrzepy, Gmina Karpacz, Agencja Bama.
14.08 Spacer dookoła Karpacza. Skwer Zdobywców, godz. 10. Org. BT Karpacz.
19–20.08 „Gitarą i Piórem”. Stok Lodowiec obok Chaty Karkonoskiej. Org. AKW Solo, Gmina
Karpacz.
19.08 Koncert organowy. Świątynia Wang, org. Parafia Ewangelicko-Augsburska Wang.
20.08 Muzyka w Kościółku Wang. Org. Fundacja Karkonosze – Muzyka Serc.
20–21.08 A D R E N A L I N A C U P zawody jazdy konnej w konkurencjach szybkościowych.
Org. Western City.
21.08 Spacer dookoła Karpacza. Skwer Zdobywców, godz. 10. Org. BT Śnieżka
26.08 Koncert organowy. Świątynia Wang, org. Parafia Ewangelicko-Augsburska Wang.
27.08 Muzyka w Kościółku Wang. Org. Fundacja Karkonosze – Muzyka Serc.
28.08 Spacer dookoła Karpacza. Skwer Zdobywców, godz. 10. Org. BT Bakar.
28.08 Specjalny program- pożegnanie lata. Org. Western City.
Wrzesień
03.09 Muzyka w Kościółku Wang. Org. Fundacja Karkonosze – Muzyka Serc.
05–07.09 X Mistrzostwa Polski Dziennikarzy na Letnich Torach Saneczkowych. CRiS
Kolorowa. Org. CRiS Kolorowa.
10–11.09 Rajd konny Western City. Org.Western City.
10.09 Muzyka w Kościółku Wang. Org. Fundacja Karkonosze – Muzyka Serc.
10.09 Lawina – VIII Międzynarodowy Marszozbieg ze Śnieżki do Samotni. Org. Szkoła
Górska, Gmina Karpacz.
17.09 Trans Karkonosze. Stadion Miejski, ul.Krótka. Org. Grabek Promotion, Gmina Karpacz.
17.09 Muzyka w Kościółku Wang. Org. Fundacja Karkonosze – Muzyka Serc.
17–18.09 Środkowoeuropejskie Mistrzostwa Western. Org Western City.
18.09 Zawody o certyfikat Western City w wejściu na Pal Męczarni. Org. Western City.
24.09 Muzyka w Kościółku Wang. Org. Fundacja Karkonosze – Muzyka Serc.
24.09 Jesienny Bieg do Kotła Łomniczki. Start przy wejściu na szlak dr M. Orłowicza – meta
schronisko Nad Łomniczką. Org. Gmina Karpacz.
18.09 Zawody o certyfikat Western City w wejściu na Pal Męczarni. Org. Western City.
Terminy imprez mogą ulec zmianie. Aktualny wykaz imprez na stronie www.karpacz.pl
Informacja Turystyczna
– Referat Promocji Miasta
Urząd Miasta Karpacz
58-540 Karpacz
ul. Konstytucji 3 Maja 54
tel. +48 75 76 19 150
fax +48 75 76 19 224
[email protected]
Informacja Turystyczna
– Referat Promocji Miasta
58-540 Karpacz
ul. Konstytucji 3 Maja 25
tel./fax +48 75 76 19 716
tel. +48 75 76 18 605
[email protected], www.karpacz.pl
Redakcja: Referat Promocji Miasta Karpacza.
Zdjęcia: Janusz Motylski, Agata Makutynowicz, Piotr Krzaczkowski.
Redakcja nie odpowiada za treść otrzymywanych materiałów.
Autorzy tekstów i zdjęć zamieszczonych w „Merkuriuszu” nie pobierają z tego tytułu wynagrodzenia.
Nakład: 7000 egzemplarzy, wydanie trzynaste, ISSN 1898- 052X
Druk: Wydawnictwo Kamera, 78-100 Kołobrzeg, ul. Jasna 7
tel. +48 94 354 22 36, www.kamerapress.pl

Podobne dokumenty