Wplyw tonsillektomii na stezenie cynku w surowicy krwi

16
PRACE ORYGINALNE / ORIGINALS
Wpływ tonsillektomii na stężenie cynku w surowicy krwi
The influence of tonsillectomy on zinc serum level
Paweł Dobosz1, Wiesław Konopka 2, Paweł Cenda1, Elżbieta Nazim-Zygadło1, Andrzej Kozok1
Otolaryngol Pol 2009;
63 (1): 16-18
©by Towarzystwo
Otorynolaryngologów –
Chirurgów Głowy i Szyi
Otrzymano/Received:
10.04.2008
Zaakceptowano do
druku/Accepted:
10.07.2008
1
Kliniczny Oddział Otolaryngologiczny Wojskowego Szpitala Klinicznego
w Krakowie
Kierownik: dr n. med.
A. Kozok
2
Zakład Audiologii, Foniatrii i Otoneurologii
II Katedry Otolaryngologii
UM w Łodzi
Kierownik: dr hab. med. W.
Konopka prof. UM
Wkład pracy autorów/
Authors contribution:
Paweł Dobosz – jest
głównym badaczem oraz
przewodniczącym zespołu
autorów.
Wiesław Konopka
– brał udział w kierowaniu
badaniem i interpretacji
danych.
Paweł Cenda – brał udział
w badaniach, zbieraniu
i interpretacji danych.
Elżbieta Nazim-Zygadło
– brała udział w badaniach,
zbieraniu i interpretacji
danych.
Andrzej Kozok – brał udział
w badaniach, zbieraniu
i interpretacji danych.
Konflikt interesu/
Conflicts of interest:
Autorzy pracy nie zgłaszają
konfliktu interesów.
Adres do korespondencji/
Address for
correspondence:
imię i nazwisko:
Paweł Dobosz
adres pocztowy:
Kliniczny Oddział
Otolaryngologiczny
5 Wojskowy Szpital
Kliniczny
ul. Wrocławska 1-3
30-901 Kraków
tel. +48 12 6308 180
e-mail [email protected]
SUMMARY
Introduction: The zinc is one of the most important trace elements that take part in cellular metabolism. It is a cofactor of more than 200 enzymes. It enables the healing and regeneration of tissues. The proper oral mucosa metabolism
depends on correct level of the ion.
Aim: The aim was to evaluate the tonsillectomy infl uence on zinc serum level.
Material and methods: The zinc serum level was carried out on 32 patients (18 women and 14 men) before and after
tonsillectomy. The measurement was assessed on the biochemical laboratory system Olympus® AU560. The t-Student
test for dependent sampling was used for statistical analysis considering critical value p<0,05.
Results: The average serum zinc level before operation was from 93,2 μg/dl. After the treatment the average level
decreased to 81,5 μg/dl.
Conclusions: The tonsillectomy causes signifi cant zinc serum depletion (p<0,01). The diagnosis of disorder that might
be result of zinc deficiency should lean towards the supplementation.
Hasła indeksowe: tonsillektomia, cynk
Key words: tonsillectomy, zinc
Wstęp
Tonsillektomia jest jednym z najczęściej wykonywanych
zabiegów w otolaryngologii. Mimo różnych technik operacyjnych wiąże się często z nasilonym krwawieniem
i zawsze z dolegliwościami bólowymi w operowanej
okolicy w przebiegu pooperacyjnym.
Cynk jest jednym z najważniejszych mikroelementów. Jest kofaktorem blisko 200 enzymów, z których
najważniejsze to anhydraza węglanowa, konwertaza
angiotensyny, karboksypeptydaza A, dehydrogenaza alkoholowa, fosfataza zasadowa, polimeraza RNA
i wiele innych. Jest niezbędny do utrzymania właściwej struktury kwasów nukleinowych, białek i błon
komórkowych. Cynk warunkuje między innymi wzrost
i rozwój komórek, prawidłowe funkcjonowanie układu
odpornościowego, metabolizm witaminy A, zmysłu
smaku i węchu. Cynk przedłuża czas działania insuliny
i ułatwia jej magazynowanie. Jest niezbędny do prawidłowego wzrostu i rozmnażania. Wywiera korzystny
wpływ na procesy gojenia się ran i regeneracji tkanek.
Stwierdzono także istotny wpływ cynku na regenerację
komórek w kubku smakowym [1]. Niskie stężenie cynku
powoduje trudności w koncentracji i zapamiętywaniu,
brak łaknienia.
Zabieg operacyjny usunięcia migdałków podniebiennych może powodować spadek stężenia cynku
w surowicy na drodze przemian metabolicznych w procesie gojenia jako skutek stosowania leków oraz jako
wynik specyficznej pooperacyjnej diety. Wśród różnych
dolegliwości subiektywnych skłaniających do diagnostyki w kierunku niedoboru pierwiastków śladowych
najszerzej opisywane są związane z tonsillektomią
zaburzenia smaku [2–8]. Bicknell i Wiggins [9] opisali
dwa przypadki pooperacyjnego niedoboru cynku, które
objawiały się zaburzeniami smaku. Dolegliwość w obu
przypadkach została wyleczona po kilku tygodniach
suplementacji tego jonu. Tanaka i wsp. [10] stwierdzili
różnego stopnia zaburzenia smaku u blisko połowy pacjentów z rozpoznaną glossodynią, zaś sam objaw bólu
języka ustępował po swoistym leczeniu suplementacją
cynku. Sakai i wsp. [11] oraz Heckmann i wsp. [12],
w randomizowanej, podwójnie ślepej próbie, stosowali
cynk w leczeniu zaburzeń smaku, stwierdzając jego
korzystny efekt w grupie pacjentów z dysgeuzją.
Cel
W pracy badano wpływ wycięcia migdałków podniebiennych na zmianę stężenia cynku w surowicy krwi.
Materiał i metoda
Badania wykonano w grupie 32 osób: 18 kobiet i 14
mężczyzn w wieku od 17 do 50 lat z rozpoznanym
przewlekłym ropnym zapaleniem migdałków podniebiennych i zakwalifikowanych do tonsillektomii.
U wszystkich oznaczono stężenie cynku w surowicy
dwukrotnie: bezpośrednio przed operacją oraz po zabiegu, w dniu wypisu ze szpitala (4–5 doba). Do badań biochemicznych wykorzystano aparat Olympus®
AU560. Zakres wartości prawidłowych dla zastosowanej aplikacji odczynnikowej mieścił się w przedziale od
68 μg/dl do 107 μg/dl.
O t o l a r y ngo l og i a Po l sk a t o m 6 3 , nr 1, s t yc ze ń – l u t y 2 0 0 9
PRACE ORYGINALNE / ORIGINALS
Tabela I. Porównanie stężeń cynku [μg/dl] przed tonsillektomią i po tonsillektomii
Table I. Comparison of the zinc serum level before and after tonsillectomy
Średnia
Odchylenie
standardowe
Przed zabiegiem
93,23
21,91
Po operacji
81,45
15,37
Różnica
Odchylenie standardowe różnic
t
df
p
11,77
21,82
3,00
31
0,0053
Uzyskane wyniki stężenia cynku w surowicy krwi
poddano transformacji logarytmicznej, a następnie
zbadano za pomocą testu Kołmogorowa-Smirnowa
rozkład danych „surowych” i poddanych transformacji.
Stwierdzono, że wartości bezpośrednie odpowiadają
rozkładowi prawidłowemu.
Wpływ tonsillektomii na zmianę stężenia cynku po
operacji określono testem t-Studenta dla prób zależnych. Za wartość krytyczną, dla której średnie uznano
za znamiennie różne, przyjęto p<0,05.
Na przeprowadzenie badań uzyskano zgodę Komisji
Bioetyki Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
Wyniki
Stężenie cynku w surowicy krwi przed zabiegiem operacyjnym wynosiło średnio od 83 do 106 μg/dl. Po operacji mieściło się w zakresie średnim od 77,2 μg/dl do
86 μg/dl. Po leczeniu operacyjnym w 4–5 dobie poziom
cynku zmniejszył się z poziomu średniego 93,2 μg/dl do
wartości 81,5 μg/dl w sposób znamienny statystycznie,
na poziomie istotności p<0,01 (tab. I).
jako następstwa urazu tkankowego, a w konsekwencji
redystrybucji cynku z surowicy krwi do tkanek. Celowe
jest więc poszukiwanie nowoczesnych metod określających aktywność biologiczną tego pierwiastka dobrze
odzwierciedlających stany niedoboru między innymi
w zaburzeniach smaku po tonsillektomii i ewentualna
suplementacja tego pierwiastka [14].
Wnioski
1. Tonsillektomia w naszym materiale powodowała
znaczące statystycznie zmniejszenie zawartości cynku
w surowicy krwi.
2. Rozpoznanie po operacji zaburzeń mogących mieć
przyczynę w niedoborze tego jonu, zwłaszcza dysgeuzji, powinno skłaniać do oznaczenia stężenia cynku
w surowicy i ewentualnej jego suplementacji.
PIŚMIENNICTWO
1.
Henkin R, Martin B, Agarwal R. Efficacy of exogenous oral
zinc in treatment of patients with carbonic anhydrase VI
deficiency. Am J Med Sci 1999; 318(6): 392.
Dyskusja
Zagadnienie niedoboru cynku po wycięciu migdałków
podniebiennych nie było dotychczas szeroko poruszane
w polskim piśmiennictwie. Silne pooperacyjne dolegliwości bólowe związane z wycięciem migdałków podniebiennych, częste przypadki krwawień, nasilone odczyny
zapalne, zrosty powstające w niszach migdałkowych
mają znacznie większy wpływ na jakość życia chorych
po tego rodzaju zabiegach. Okołooperacyjne stosowanie
niektórych antybiotyków (ze względu na ich właściwości
chelatujące [13]) obok chirurgicznego urazu, krwawienia, stresu czy diety może powodować niedobór cynku.
Wreszcie oznaczenie stężenia cynku w surowicy jako
pierwiastka śladowego szybko przemieszczanego do
przestrzeni wewnątrzkomórkowej może nie być odzwierciedleniem jego faktycznego stężenia w organizmie
[12]. W naszym materiale zabieg operacyjny usunięcia
migdałków podniebiennych powodował istotny statystycznie (na poziomie p< 0,01) spadek stężenia jonu
cynkowego w surowicy krwi, ze średnio 93,2 μg/dl do
wartości 81,5 μg/dl. Mechanizm obniżenia stężenia
cynku po zabiegach chirurgicznych nie jest jednoznacznie poznany i może wynikać ze wzrostu poziomu IL-1
O t o l a r y ngo l og i a Po l sk a t o m 6 3 , nr 1, s t yc ze ń – l u t y 2 0 0 9
2 . Collet S, Eloy P, Rombaux P, Bertrand B. Taste disorders
after tonsillectomy: case report and literature review. Ann
Otol Rhinol Laryngol 2005; 114(3): 233.
3.
Goins M, Pitovski D. Posttonsillectomy taste distortion:
a significant complication. Laryngoscope 2004; 114(7):
1206.
4.
Ohtsuka K, Tomita H, Murakami G. Anatomy of the tonsillar bed: topographical relations between the palatine tonsil and the lingual branch of glossopharyngeal nerve. Acta
Otolaryngol Suppl 2002; 546: 99.
5.
Tomita H, Ohtuka K. Taste disturbance after tonsillectomy. Acta Otolaryngol Suppl 2002; 546: 164.
6.
Tomofuji S, Sakagami M, Kushida K, Terada T, Mori H,
Kakibuchi M. Taste disturbance after tonsillectomy and
laryngomicrosurgery. Auris Nasus Larynx 2005; 32(4):
381.
7.
Uzun C, Adali M, Karasalihoglu A. Unusual complication of
tonsillectomy: taste disturbance and the lingual branch of
the glossopharyngeal nerve. J Laryngol Otol 2003; 117(4):
314.
8.
Vories A. Dysgeusia associated with tonsillectomy. Otolaryngol Head Neck Surg 1999; 121(3): 303.
9.
Bicknell J, Wiggins R. Taste disorder from zinc deficiency
after tonsillectomy. West J Med 1988; 149: 457.
17
18
PRACE ORYGINALNE / ORIGINALS
10. Tanaka M, Kitago H, Ogawa S, Tokunaga E, Ikeda M, Tomita H. Incidence and treatment of dysgeusia in patients
with glossodynia. Acta Otolaryngol Suppl 2002; 546: 142.
11. Sakai F, Yoshida S, Endo S, Tomita H. Double-blind, placebo-controlled trial of zinc picolinate for taste disorders.
Acta Otolaryngol Suppl 2002; 546: 129.
12. Heckmann S, Hujoel P, Habiger S, Friess W, Wichmann
M, Heckmann J, i wsp. Zinc gluconate in the treatment of
dysgeusia - a randomized clinical trial. J Dent Res 2005;
84(1): 35. Errata w: J Dent Res 2005; 84(4): 382.
14. Schiffman S. Taste and smell in desease. N Engl J Med
1983; 308(21): 1275.
15. Kobayashi H, Nezu R, Takagi Y, Okada A. Measurement
and clinical application of angiotensin converting enzyme
ratio in plasma for assessment of zinc nutrition. Biomed
Res Trace Elem 1995; 6: 117.
O t o l a r y ngo l og i a Po l sk a t o m 6 3 , nr 1, s t yc ze ń – l u t y 2 0 0 9