Przepiękne okolice Jeleniej Góry przyciągają nie tylko turystów

Rocznik Jeleniogórski, XL, 2008 |
ArchNet
Tekst ukazał się na łamach Rocznika
Jeleniogórskiego, tom XL, 2008, ISSN0080-3480
ArchNet publikuje go za zgodą redakcji rocznika.
Edyta Łaborewicz
AP Legnica
Archiwiści w Karkonoszach
Przepiękne okolice Jeleniej Góry przyciągają nie tylko turystów. Jak się okazuje, są
też od lat ulubionym miejscem spotkań pewnej, pozornie małej, grupy zawodowej, jaką są
archiwiści.
Już od 1999 roku Oddział Stowarzyszenia Archiwistów Polskich w Legnicy
upodobał sobie teren Kotliny Jeleniogórskiej i Karkonoszy do organizowania corocznych
konferencji i szkoleń archiwalnych, w których uczestniczą osoby z całej Polski, zajmujące się
na co dzień archiwami i archiwistyką – i tą tzw. „praktyczną”, czyli pracownicy archiwów
zakładowych różnych jednostek organizacyjnych (urzędów, zakładów przemysłowych, szkół
wyższych), i tą „teoretyczną”, którą uprawiają wykładowcy archiwistyki i dziedzin jej
pokrewnych na wyższych uczelniach oraz pracownicy archiwów państwowych.
Oddział Wojewódzki Stowarzyszenia Archiwistów Polskich w Legnicy powstał w
październiku 1996 roku i szybko stał się jednym z najaktywniejszych i najprężniej
działających Oddziałów SAP w kraju, głównie dzięki niezwykłemu zaangażowaniu
przewodniczącej Oddziału (od lutego 1999 r., wcześniej wiceprzewodniczącej), pani Barbary
Pazoły, ówczesnego wieloletniego już kierownika Archiwum Państwowego we Wrocławiu
Oddział w Legnicy. Terenem działania Oddziału SAP w Legnicy od momentu jego powstania
były ówczesne województwa legnickie i jeleniogórskie, i tak jest w dalszym ciągu, mimo
1
www.archiwa.net
Rocznik Jeleniogórski, XL, 2008 |
ArchNet
zmian w podziale administracyjnym Polski. Środowiska archiwalne legnickie i jeleniogórskie
są zatem od kilkunastu już lat zintegrowane i zaprzyjaźnione. Być może w ramach
zachowania swoistej „równowagi wpływów” szkolenia wyjazdowe odbywają się w okolicach
Jeleniej Góry, zaś walne i zwykłe zebrania członków Oddziału w Legnicy, kto wie...
Obok organizowanych 3-4 razy w roku kursów kancelaryjno-archiwalnych, Zarząd
Oddziału SAP w Legnicy postanowił organizować również szkolenia wyjazdowe, 2-3
dniowe, połączone ze zwiedzaniem atrakcji turystycznych, wspólnym biesiadowaniem przy
ognisku i nawiązywaniem bliższych kontaktów w swobodniejszej atmosferze. Tradycyjnie,
miejscem zbiórek uczestników szkoleń wyjazdowych jest Archiwum Państwowe we
Wrocławiu Oddział w Legnicy, przy al. Piłsudskiego 1 w Legnicy (do listopada 2001
Archiwum mieściło się przy ul. Piastowskiej 22), oferując przed wyruszeniem dach nad
głową i wsparcie kawą i herbatą.
Pierwsze wyjazdowa, jednodniowa konferencja odbyła się 17 czerwca 1999 r.
Wzięło w niej udział 46 osób, z różnych zakładów pracy z województw legnickiego i
jeleniogórskiego, a odbyło się w siedzibie Archiwum Państwowe we Wrocławiu Oddział w
Jeleniej Górze w historycznej już siedzibie Oddziału przy ul. Podwale 27. Celem konferencji
było zapoznanie uczestników z projektem nowej ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i
archiwach oraz z nowym regulaminem przeprowadzania kontroli archiwów zakładowych;
przy okazji, uczestnicy zapoznali się z historią i zasobem Archiwum Państwowego w Jeleniej
Górze. Dodatkową atrakcją dnia było zwiedzanie Muzeum Karkonoskiego, w szczególnie
wystawy szkła.
Mając już pewne doświadczenie, w latach 2000 i 2001 SAP w Legnicy zorganizował
konferencje trzydniowe, w Ośrodku „Lubuszanin” w Sosnówce koło Karpacza. W szkoleniu
w 2000 r. (16-18 czerwca) uczestniczyło ok. 40 archiwistów zakładowych, a tematyką
wiodącą była interpretacja przepisów prawnych w postępowaniu z dokumentacją, ze
szczególnym uwzględnieniem projektowanych zmian w ustawie archiwalnej i implikacji w
udostępnianiu akt wynikających z ustaw: o ochronie danych osobowych oraz o ochronie
mienia. Referentami byli: dr Zbigniew Pustuła – zastępca Naczelnego Dyrektora Archiwów
Państwowych i jednocześnie sekretarz Zarządu Głównego Stowarzyszenia Archiwistów
Polskich w Warszawie, dr Stanisław Kłys – zastępca Dyrektora Archiwum Państwowego w
Poznaniu, jednocześnie wykładowca archiwistyki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza
w Poznaniu, oraz Helena Kułdo – zastępca Dyrektora Archiwum Państwowego we
Wrocławiu.
2
www.archiwa.net
Rocznik Jeleniogórski, XL, 2008 |
ArchNet
W przerwach między szkoleniami oraz po ich zakończeniu, oprócz dość burzliwych
dyskusji, uczestnicy mieli czas na zwiedzanie atrakcji turystycznych Sosnówki i okolic, jak
kaplica i źródło św. Anny i kościół Wang w Karpaczu. Na zakończenie szkolenia grupa
zwidziała Muzeum Przyrodnicze w Jeleniej Górze-Cieplicach.
Tematem szkolenia w Sosnówce w dniach 30 marca – 1 kwietnia 2001 r. była
„Społeczna i gospodarcza użyteczność archiwów zakładowych”. O wartościowaniu
dokumentacji powstającej w zakładach pracy, funkcji społecznej, politycznej i gospodarczej
archiwaliów oraz znaczeniu zawodu archiwisty zakładowego mówili główni prelegenci, pp.
Zbigniew Pustuła i Stanisław Kłys, oraz Eugeniusz Borodij z Archiwum Państwowe w
Bydgoszczy, a także Ivo Łaborewicz – kierownik Archiwum Państwowe we Wrocławiu
Oddział w Jeleniej Górze, i dr Roman Stelmach – kierownik I Oddziału Archiwum
Państwowego we Wrocławiu. Po obligatoryjnych godzinach spędzonych na szkoleniu,
dyskusje i spory przenosiły się do szałasu zbójnickiego, gdzie na uczestników czekały takie
specjały, jak prosię pieczone na ruszcie.
Szkolenia w latach 2003-2005 (w 2002 r. wyjazdowe szkolenie nie odbyło się z
uwagi na XII Krajowy Zjazd Delegatów SAP i IV Powszechny Zjazd Archiwistów Polskich
w Szczecinie) odbywały się w Piechowicach. W dniach 25-27 kwietnia 2003 r. w pensjonacie
„Uroczysko” odbyło się Seminarium Komputerowe, którego celem było zaznajomienie
archiwistów z komputerowym zarządzaniem dokumentacją oraz aktualne uregulowania
prawne w tym temacie. Autorami głównych referatów byli: wyżej wspominani dr Stanisław
Kłys i Eugeniusz Borodij, dr Jan Macholak i dr Andrzej Jabłoński z Archiwum Państwowego
(AP) w Szczecinie. Po raz pierwszy w szkoleniu archiwistów zakładowych wzięli czynny
udział przedstawiciele świata nauki: dr Waldemar Chorążyczewski i dr Robert Degen,
pracownicy Instytutu Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Komunikaty wygłosili prelegenci z AP w Olsztynie (Marek Kuczyński) i AP we Wrocławiu
(dr Roman Stelmach). W seminarium uczestniczyło ogółem ok. 30 osób.
W tym samym miejscu, co rok wcześniej, 23-25 kwietnia 2004 r., zorganizowano
szkolenie pt. „Polskie archiwa zakładowe w Unii Europejskiej”. Prelegentami byli: dr
Stanisław Kłys, dr Krzysztof Stryjkowski i Henryk Krystek (AP w Poznaniu), Eugeniusz
Borodij (AP w Bydgoszczy, jednocześnie Dyrektor Krajowego Centrum Edukacji
Archiwalnej SAP w Warszawie), dr Jan Macholak (AP w Szczecinie, wiceprezes Zarządu
Głównego SAP) i dr Leonard Smołka – przedstawiciel Instytutu Pamięci Narodowej we
Wrocławiu. Jak zazwyczaj, komunikaty wygłosili pracownicy AP we Wrocławiu (Helena
3
www.archiwa.net
Rocznik Jeleniogórski, XL, 2008 |
ArchNet
Kułdo i Roman Stelmach). Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych godnie reprezentował
jej Dyrektor Generalny dr Andrzej Biernat (obecnie zastępca Naczelnego Dyrektora
Archiwów Państwowych).
Wykładowcami na szkoleniu archiwalnym nt. „Archiwa zakładowe – rola i zadania”,
w dniach 22-24 kwietnia 2005 r., w którym wzięło udział ponad 70 osób, byli wyżej
wymienieni: Andrzej Biernat, Henryk Krystek, Waldemar Chorążyczewski, Rober Degen,
oraz prof. Halina Robótka z UMK w Toruniu, dr Hanna Krajewska – dyrektor Archiwum
Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. W dyskusjach po referatach brali udział licznie
przybyli goście szkolenia, m. in. pracownicy Archiwum Akt Nowych w Warszawie (m. in.
nieżyjący już dr Waldemar Wysocki), pracownicy archiwów Uniwersytetu Jagiellońskiego i
Wyższej Szkoły Handlowej w Warszawie.
Miejscem szkolenia wyjazdowego w 2006 r. stały się z kolei Borowice, w dniach 2224 września. Temat szkolenia brzmiał: „Różne rodzaje dokumentacji archiwalnej występujące
w archiwach zakładowych”, a kadrę wykładowców wzmocnili m. in. Roland Banduch specjalista od dokumentacji technicznej, geodezyjno-kartograficznej i mierniczej, długoletni
pracownik AP w Katowicach, Krzysztof Pątek – z Centrum Reprografii i Digitalizacji
Archiwum Dokumentacji Mechanicznej w Warszawie (obecnie Narodowe Archiwum
Cyfrowe). Wśród zaproszonych gości był prezes Zarządu Głównego SAP w Warszawie prof.
Jarosław Poraziński. Szkolenie to, jak i poprzednie, cieszyło się bardzo dużym
zainteresowaniem, i wzięło w nim udział około 70 osób.
W 2007 r., w związku z wejściem w życie przepisów ustawy o informatyzacji
podmiotów realizujących zadania publiczne z dnia 17 lutego 2005 r., szkolenie dotyczyło
szeroko pojętej problematyki postępowania z dokumentacją elektroniczną. Odbyło się w
dniach 18-20 maja 2007 r. w Przesiece koło Jeleniej Góry, obrady otworzył prezes ZG SAP
prof. Jarosław Poraziński, a trudną tematykę starali się przekazać zebranym m. in. Dyrektor
Generalny NDAP w Warszawie dr Andrzej Biernat, Kazimierz Schmidt (NDAP), Beata
Kajzer i dr Janusz Gołaszewski z AP we Wrocławiu, Roman Kusyk i Rafał Magryś z AP w
Lublinie, Roland Banduch z AP w Katowicach i Adam Baniecki, kierownik AP we
Wrocławiu Oddział w Lubaniu.
W roku 2008 r. miejscami spotkań i szkoleń archiwistów z całej Polski stały się
Karpacz i Zachełmie. Trzydniowe szkolenie w 23-25 kwietniu 2008 r. dotyczyło
„Wartościowania różnego rodzaju dokumentacji w archiwach zakładowych”. W charakterze
wykładowców wystąpili m. in. Joanna Chojecka – dyrektor AP w Koszalinie, Jolanta
4
www.archiwa.net
Rocznik Jeleniogórski, XL, 2008 |
ArchNet
Leśniewska – kierownik AP w Płocku Oddział w Kutnie, Elżbieta Olender – dyrektor AP w
Lesznie. Po raz pierwszy referentem był gość z zagranicy – Ivan Spatenka z Czech. Ostatnie
spotkanie w dniach 25-26 września na temat „Archiwizacja dokumentacji - kryteria,
problemy, rozwiązania" ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień z zakresu segregacji i
systematyzacji dokumentacji oraz jej brakowania, odbyło się po raz pierwszy w formule
warsztatów, w których propozycje rozwiązywania zgłoszonych wcześniej problemów miały
opracowywać „grupy problemowe” pod opieką moderatorów (pracowników archiwów
państwowych). Przyjęcie takiego sposobu szkolenia i dokształcania zostało przyjęte z
zadowoleniem przez uczestników, mimo iż zmuszało ich do aktywnego uczestnictwa,
zabierania głosu i niejednokrotnie zażartej obrony własnych rozwiązań. Uczestnicy
warsztatów pochodzili z różnych instytucji z terenu Dolnego Śląska, Wielkopolski i
Mazowsza.
Na pytanie, czy wyjazdowe szkolenia, konferencje i warsztaty przynoszą inne
korzyści poza doraźnym poczuciem integracji środowiska archiwalnego, można po
doświadczeniach prawie 10 lat ich organizowania odpowiedzieć, że efekty są na ogół
pozytywne i długofalowe. W instytucjach, które decydują się wysłać swoich pracowników na
SAP-owskie szkolenia, występuje mniej problemów z właściwym prowadzeniem kancelarii i
archiwum zakładowego, pracownicy z dużym powodzeniem przekazują nabytą wiedzę w
swoich zakładach pracy.
Szkolenia,
konferencje
i
warsztaty,
których
organizatorem
jest
Oddział
Stowarzyszenia Archiwistów Polskich w Legnicy, na pewno będę się odbywały w kolejnych
latach, z dużym prawdopodobieństwem – w miejscowościach turystycznych Kotliny
Jeleniogórskiej i Karkonoszy.
5
www.archiwa.net
Rocznik Jeleniogórski, XL, 2008 |
ArchNet
FOTOGRAFIE:
Szkolenie w Piechowicach w 2004r. Dyrektor Generalny Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych
dr Andrzej Biernat, Edyta i Ivo Łaborewicz, fot. A. Baniecki
Szkolenie w Piechowicach w 2005r. fot. SAP Oddział Legnica. Fot. SAP Legnica
6
www.archiwa.net
Rocznik Jeleniogórski, XL, 2008 |
ArchNet
Szkolenie w Borowicach w 2006r. Roman Stelmach, Barbara Pazoła i Magdalena Kackprzak,
Fot. A. Baniecki
Szkolenie w Przesiece w 2007r. Kazimierz Schmidt i dokument elektroniczny,
fot. A. Baniecki
7
www.archiwa.net
Rocznik Jeleniogórski, XL, 2008 |
ArchNet
Szkolenie w Karpaczu w 2008r. Prezes SAP Jarosław Poraziński, fot. A. Baniecki
Szkolenie w Karpaczu w 2008r Eugeniusz Borodij w trakcie dyskusji, fot. A. Baniecki
8
www.archiwa.net