LABORATORIUM 1 - zarządzanie operacyjne

LABORATORIUM 1- zarządzanie operacyjne
Konkurencja a procesy operacyjne
W czasie nasilających się procesów globalizacyjnych akcent działań konkurencyjnych przesuwa się z
obszaru generowania znakomitych pomysłów dotyczących prowadzenia biznesu na obszar sprawności
organizacyjnej i wytwórczej.
Na początku polskiego okresu przemian gospodarczych dobry pomysł, niewielkie zasoby kapitałowe i
odwaga wystarczały do osiągnięcia szybkich i czasami pokaźnych zysków. Obecnie nie wystarczy
wiedzieć, co robić. Coraz większego znaczenia nabiera odpowiedź na pytanie, jak to robić. Sprawność
operacyjna staje się cenną umiejętnością.
Definicja działań operacyjnych
Operacje są działalnością, na którą składa się cała aktywność związana bezpośrednio z wytwarzaniem
produktu, którym mogą być zarówno dobra materialne, jak i usługi. Cykl operacyjny przedstawia
rysunek 1.1
Dobra, usługi czy produkty
–
–
–
dobra - fizyczne przedmioty wytworzone przez producentów
usługi - niematerialne produkty dostarczone przez sektor usług
produkty - dobra i usługi
Obecnie możemy mówić o przewadze produktów usługowych czy rzeczowych?
Narzędzia zarządzania operacyjnego
Menedżerowie zajmujący się zarządzaniem operacyjnym posługują się różnego rodzaju narzędziami;
są to m.in. modele opisowe i matematyczne, zestawienia tabelaryczne, modele komputerowe, jak
również schematy.
1
Cele zarządzania operacyjnego
Rozwój technologii i doskonalenie technik organizacyjnych prowadzą do zmian w obszarze działalności
wytwórczej. Odzwierciedleniem tego rozwoju jest doskonalenie zarządzania operacyjnego.
Zarządzanie operacyjne wskazuje najbardziej efektywny w danych warunkach sposób wytwarzania
dóbr czy świadczenia usług. Zatem celem zarządzania operacyjnego jest długofalowa i doraźna
optymalizacja procesów wytwórczych, objawiająca się poprzez:





minimalizację kosztów wytwarzania,
skrócenie czasu wytwarzania,
zmniejszenie uciążliwości pracy,
podniesienie jakości obsługi klienta,
....
Podobieństwo procesów różnych organizacji
Co prawda organizacje posługują się różnymi technikami wytwarzania produktów czy świadczenia
usług, istnieje jednak wiele uniwersalnych reguł postępowania wspólnych zarówno dla organizacji
produkcyjnych, jak i wytwórczych. Istnieją zatem uniwersalne zasady planowania, optymalizacji
kosztów napraw i wymiany urządzeń, wyboru lokalizacji przedsięwzięcia itd.
Typologia decyzji operacyjnych
Przedstawiając najprościej różne typy i poziom decyzji dotyczących operacji, można dokonać ich
tradycyjnego podziału na decyzje :
–
–
–
strategiczne – których skutki są długofalowe; dotyczą one np. lokalizacji zakładu czy
techniki wytwarzania,
taktyczne; dotyczą one średniookresowej mocy produkcyjnej, elastyczności procesów,
operacyjne; dotyczą one krótkookresowego dostosowania zasobów wytwórczych do
zaistniałych okoliczności.
Naczelne funkcje organizacji
Głównym celem organizacji jest wytwarzanie produktów i usług, które zaspokoją potrzeby klientów.
Na podstawie powyższej definicji możemy wyodrębnić trzy naczelne funkcje organizacji:
1. Marketing i sprzedaż, czyli rozpoznawanie obecnych i kreowanie nowych potrzeb
klientów oraz zapewnianie dotarcia produktów do klientów;
2. Zarządzanie operacyjne, czyli wytwarzaniem produktów i świadczeniem usług;
3. Księgowość
i
finanse,
czyli
zbieranie
informacji
finansowych
i zarządzanie finansami.
Definicja zarządzania operacyjnego
Zarządzanie operacyjne jest funkcją odpowiedzialną za wszystkie działania dotyczące wytwarzania
produktu, którym mogą być zarówno dobra, jak i usługi; zarządzanie operacyjne odpowiada zatem za:

gromadzenie rozmaitych składników wejściowych,
2
 przetwarzanie w produkty końcowe.
Powyższa bardzo szeroka definicja wskazuje na olbrzymi zakres zarządzania operacyjnego, obejmujący
takie elementy jak planowanie zasobów i środków, organizowanie, alokowanie zasobów itp.
Definicja zarządzania operacyjnego
Istotą zarządzania jest zbieranie informacji oraz podejmowanie na ich podstawie decyzji. Schemat
przedstawia zakres zbieranych informacji, jak również kierunki przepływu decyzji. Istotą decyzji jest
natomiast wypełnienie luki informacyjnej w zakresie niezbędnym do podjęcia działań.
Funkcje zarządzania operacyjnego
Poruszając się w ramach szerszego kontekstu obejmującego klientów oraz otoczenie bliższe i dalsze,
również sprzężenia zwrotne oraz etapy wytwarzania łączące się w łańcuch powstawania wartości.
3
Zakres zadań menedżera
Do
podstawowych
w jakim działa, należą:
zadań
menedżera,
bez
względu
na
obszar,
1. Planowanie - ustalanie celów i sposobów oraz terminów ich osiągnięcia;
2. Organizowanie - tworzenie najlepszych struktur do osiągnięcia założonych celów;
3. Zatrudnianie - zapewnianie odpowiedniego personelu do wykonywania powierzonych zadań;
4. Zarządzanie - powierzanie pracownikom zadań;
5. Motywowanie - zachęcanie pracowników do dobrego wykonywania powierzonych zadań;
6. Alokowanie - przypisywanie zasobów do poszczególnych prac;
7. Monitorowanie - bieżące sprawdzanie, czy procesy prowadzą do określonych celów;
8. Kontrola - podejmowanie działań korekcyjnych;
9. Informowanie – powiadamianie o postępach organizacji.
Procesowa definicja zarządzania operacyjnego
Definiowanie pojęć przez określenie, co i w jakiej kolejności jest wykonywane, określimy mianem ujęcia
procesowego. Zarządzanie polega zatem na rozwiązywaniu problemów w ramach następującego
procesu:
1. Obserwowanie – uświadomienie problemu;
2. Formułowanie – określenie problemu i budowa jego modelu;
3. Analizowanie – padanie parametrów i alternatywnych rozwiązań, decyzja co do wyboru
konkretnego rozwiązania;
4. Zastosowanie – podjęcie końcowych decyzji, wprowadzenie w życie rozwiązań oraz kontrola
wyników.
Operacje w procesie świadczenia usług
Zarządzanie operacyjne znajduje zastosowanie zarówno w sferze usługowej, jak i produkcyjnej. Mimo
istotnych różnic występujących między materialnymi wyrobami i usługami procesy zarządzania
operacyjnego w tych obszarach mają wiele cech wspólnych.
Niewiele produktów ma wyłącznie materialną formę, jak i niewiele usług jest zupełnie pozbawionych
fizycznej emanacji.
Przedstawiony poniżej rysunek prezentuje spektrum usług i produktów, obrazujące stopień zespolenia
tych dwóch form na różnych przykładach.
4
Różne spojrzenia na zarządzanie operacyjne
Zarządzanie operacyjne jest postrzegane w różny sposób. Można traktować je jako zawód, o czym
świadczą pojawiające się coraz częściej, również w polskiej prasie, ogłoszenia o zatrudnieniu. Można
traktować zarządzanie operacyjne jako sposób na rozwiązywanie problemów lub nawet - jak to ma
miejsce w karykaturalnych obrazach Quentina Tarantino - jako uporządkowany sposób na życie, lub
traktować jak narzędzie podejmowania decyzji w określonych obszarach działalności człowieka.
Zasady działania stanowiące podstawy zarządzania operacyjnego:
1) określ problem,
2) przeanalizuj dostępne zasoby do jego rozwiązania,
3) określ rozwiązanie,
4) wykonaj podjęte decyzje,
znajdują odzwierciedlenie w wielu obszarach życia, w tym również w Amerykańskich Siłach Zbrojnych,
które posługują się zasadą:
„Myśl, improwizuj, uderzaj, zwyciężaj”.
ZADANIA
Praca w grupach:
grupa 1 - fabryka samochodów, restauracja, uniwersytet
grupa 2 - gospodarstwo rolne, kopalnia węgla, rafineria ropy naftowej
grupa 3 - producent telewizorów, firma budowlana, browar
grupa 4 – szpital, sklep detaliczny, linia lotnicza
Zadanie 1
Określ kryteria wyróżniające usługi/wyroby i porównaj je.
usługi
wyroby
Zadanie 2
Określ składniki wejściowe, operacje i produkty wyjściowe dla następujących organizacji
organizacja
składniki wejścia
operacje
składniki wyjścia
zadanie 3
Podaj przykłady naczelnych funkcji zarządzania dla wcześniej wymieniowych organizacji
organizacja
sprzedaż i marketing
operacje
księgowość i finanse
5