Plany rozwoju sektora alternatywnych źródeł energii w Egipcie 1

Plany rozwoju sektora alternatywnych źródeł energii w Egipcie 1

Plany rozwoju sektora alternatywnych źródeł energii w Egipcie
1.Bilans energetyczny
Hydrowodory odgrywają kluczową rolę w gospodarce Egiptu zarówno z punktu widzenia
wydobycia, przetworzenia jak i tranzytu przez Kanał Sueski1. Do głównych czynników
kreujących popyt na energię w Egipcie zalicza się:
- wysoki przyrost naturalny (2% w 2011 r.)2,
- rozwój gospodarczy (średnio 5% rocznie w minionym dwudziestoleciu i od 2% w 2012 r. do
6,5% w 2016 r.)3 oraz
- postęp motoryzacyjny.
Ropa naftowa konsumowana jest głównie w gospodarce transportowej. Wraz z rozwojem
technologii i infrastruktury CNG (skompresowany gaz naturalny) przewiduje się wzrost udziału
gazu również w tym sektorze, co będzie kompensować spadek podaży ropy. Energia elektryczna
w 70% pochodzi ze spalania gazu, a pozostała część z hydronergii, generownej na zaporach
asuańskich. Szacuje się, że Egipt wykorzystuje całkowicie aktualny potencjał hydroenergetyczny
Nilu- por. rys.
Rys.: Struktura zużycia energii pierwotnej w Egipcie w 2008 r. -3,2 kwadrylionów BTU4
1
Rzędu 4-5 mld USD rocznie
Liczba ludności Egiptu w 2011 r. szacowna jest na 82,5 mln, w 2020 r. wyniesie 93,5 mln, w 2030 r. -106,5 mln
osób- por. UN World Population prospects, DEMOBASE 2011,
https://docs.google.com/spreadsheet/ccc?key=0AonYZs4MzlZbcGhOdG0zTG1EWkVOb3FVbVRpa0Y5REE
3
IMF (2011), World Economic Outlook, September 2011, Washington, D.C. 4 15
10 British Thermal Units.
2
1 Źródło: Country Analysis Brief, US EIA, February 2011
Od szczytu w 1996 r. , gdy produkcja ropy naftowej przekroczyła 930 tys. baryłek dziennie, jej
podaż systematycznie zmniejsza się, osiągając w 2010 r. poziom 740 tys. baryłek ropy naftowej
dziennie. Egipt jest 25 światowym producentem ropy naftowej (0,9% światowej producji) i
posiada 4,5 mld baryłek udokumentowanych rezerw tego surowca, tj. 0,3% globalnych zasobów,
co implikuje wskaźnik zasobów do produkcji 16,7- jeden z najniższych wśród liczących się
producentów ropy naftowej. Jednocześnie Egipt konsumuje ok. 760 tys. baryłek tego surowca
dziennie (0,9% zużycia światowego), jest więc jego importerem netto.5 Ze względu na znacznynajwiększy w Afryce- potencjał rafineryjny przekraczający popyt krajowy, Egipt importuje część
surowca z krajów trzecich pod kątem jego przetworzenia i reeksportu.
Prognozuje się, że przy obecnym tempie eksploatacji egipskie rezerwy ropy naftowej skurczą
się do 1,5 mld baryłek w 2030 r., z marginalnym udziałem w światowych zasobach sięgających
wówczas 800 mld baryłek. Egipt byłby wprawdzie w stanie produkować jeszcze 280 tys.
baryłek dziennie w 2030 r., ale dla zapewnienia obłożenia swoich rafinerii i pokrycia
zapotrzebowania na energię, zmuszony byłby importować dodatkowe 400 tys. baryłek dziennie.
Jednocześnie w celu zagwarantowania konsumpcji energii w 2030 r. Egipt musiałby importować
25-40 mln ton ekwiwalentu ropy (mtoe) netto produktów ropopochodnych. Utrzymanie wzrostu
gospodarczego przy takim poziomie importu byłoby realne jedynie w przypadku implementacji
rygorystycznej polityki efektywnościowej i wykorzystaniu potencjału odnawialnych źródeł
energii. W przeciwnym razie Egipt musi się liczyć koniecznością importu rzędu 65 mtoe
produktów ropopochodnych rocznie od 2030 r. 6
Generalnie, korzystniej przedstawia się sytuacja Egiptu pod względem gazu naturalnego. Jego
udokumentowane zasoby wynoszą 2,2 trylionów m3, tj. 1,2% światowych rezerw. Produkcja
61,3 mld m3 gazu w 2010 r. (1,9 % podaży globalnej) plasuje Egipt na 16 pozycji w skali
światowej i stanowi ekwiwalent 36 lat producji. Egipt konsumuje 45,1 mld m3 gazu (1,4%
5
BP (2011), BP Statistical Review of World Energy, June 2011, London
Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit GmbH (2010), Impact of Energy Demand on Egypt’s Oil
and Natural Gas Reserves, June 2010, Cairo
6
2 zużycia światowego) i jest ważnym eksporterem netto tego surowca, w tym 6 dostawcą UE7.
Analitycy US EIA oceniają, że w przewidywalnej przyszłości gaz będzie główną siłą napędową
rozwoju egipskiej energetyki, przyciągając inwestycje zagraniczne. Przy dotychczasowch
trendach produkcyjnych jego eksport mógłby wzrosnąć o blisko połowę do 23 mld m3.
Niemniej jednak szybki wzrost gospodarczy i konsumpcji gazu, nawet przy nowych odkryciach
złóż, mogą wyczerpać jego zasoby w ciągu najbliższych 20 lat. Aktualna ekstensywna
eksploatacja gazu byłaby wówczas nie do utrzymania. Stąd administracja rządowa Egiptu
przywiązuje dużą wagę do energii z odnawialnych źródeł wiatru i słońca jako
komplementarnych w stosunku do gazu. Ich eksploatacja na skalę przemysłową umożliwiłaby z
jednej strony redukcję obciążenia z tytułu importu produktów ropopochodnych, a z drugiejwydłużyłaby okres dostępności gazu i jego wykorzystywania jako preferowanego ze względów
środowiskowych paliwa. W efekcie końcowym, polityka rozbudowy potencjału energii ze
źródeł odnawialnych wzmocniłaby bezpieczeństwo energetyczne Egiptu, redukując wysokie
uzależnienie jego gospodarki od względnie tanich paliw mineralnych. Takiej transformacji
towarzyszyłby rozwój rodzimej bazy inżynieryjnej i przemysłowej, kreując pozycję konrencyjną
Egiptu w XXI wieku
2. Strategia rozwoju energii ze źródeł odnawialnych
W 2008 r. ówczesna Naczelna Rada Energii Egiptu8 przyjęła strategię, zgodnie z którą do 2020r.
20% zapotrzebowania na energię w Egipcie pochodzić będzie z odnawialnych źródeł energii.
Przygotowany został projekt ustawy dotyczący produkcji, transportu i dystrybucji energii
elektrycznej z tych źródeł, uwzględniający udział sektora państwowego i prywatnego.
Doceniając perspektywiczne znaczenie tych założeń i ich zbieżność z planami unijnymi, UE i
Egipt przyjęli 2 grudnia 2008 r. MoU stypulujące unijne wsparcie dla Egiptu w realizacji jego
polityki energetycznej, m.in. w zakresie budowy instytucji, B&R, stopniowej harmonizacji
regulacji prawnych oraz wspólnych projektów w obrębie zarządzania popytem, efektywności
energetycznej i źródeł odnawialnych9.
Wliczając obecną kontrybucję hydroenergii oraz bazując na walorach naturalnych Egiptu,
realizacja 20%-celu oznaczałaby stworzenie potencjału wytwórczego (i transmisyjnego) w
obszarze energii wiatrowej rzędu 12% i słonecznej na poziomie 3% obecnej struktury podaży
energii.
Do kluczowych działań administracji egipskiej w obrębie ‘zielonej’ konkurencyjności Egiptu
należy wzmocnienie bazy B&R, promowanie inwestycji krajowych i zagranicznych w farmy
wiatrowe oraz elektryfikacja wykorzystująca energię słoneczną- w ramach projektów lokalnych
7
w tym w postaci LNG w 2 portach nad Morzem Śródziemnym: Damietta- 1 terminal i Idku- 2 terminale. Organ utworzny w 1979 r. w celu formułowania krajowych strategii zrównoważonego rozwoju, których
komponentem jest energetyka. Składał się z 12 ministrów, obradował pod przewodnictwem Premiera. W 1986 r.
powołano Krajową Agencję Nowych i Odnawialnych Energii z zadaniem rozwoju i wdrażania technologii energii
ze źródeł odnawialnych na skalę komercyją oraz realizacji programów oszczędności energii. 9
Elementem memorandum jest także zobowiązanie stron do współpracy w rozbudowie sieci eneregetycznych
ukierunkowanych na poprawę bepieczeństwa energetycznego Egiptu i UE oraz tranzytu energii przez Egipt i z
krajów Maszrek (Egipt, Jordania, Liban, Syria i terytoria palestyńskie) do UE. 8
3 lub regionalnych. Mimo poparcia egipskiego rządu dla koncepcji budowy potencjału producji
biomasy, eksperci zewnętrzni sceptycznie oceniają jej realność z uwagi na brak surowców.
3. Atuty inwestycyjne
Chociaż alternatywne źródła energii to stosunkowo młody rynek w Egipcie, strategiczne
położenie kraju i polityka zachęt inwestycyjnych stosowana przez rząd stwarzają sprzyjający
klimat dla inwestorów.
Najważniejsze inwestycyjne walory Egiptu:
-Strategiczne położenie geo-klimatyczne. Zasobny w duże połacie ziemi, słoneczną pogodę i
silne wiatry, Egipt obfituje w zasoby konieczne do produkcji energii ze źródeł alternatywnych.
Dodatkowo, atrakcyjność Egiptu jako celu dla inwestorów zwiększa bliskość europejskich
rynków energii i produkcji sprzętu wykorzystywanego do wytwarzania energii.
-Najwyższa w regionie produkcja energii elektrycznej generowanej z energii wiatru. Jako
producent niemal 57% całkowitej energii wiatru wytwarzanej w regionie, przed Marokiem
Iranem i Tunezją, Egipt należy do preferowanych destynacji inwestorów zagranicznych. Na
obszarze Kanału Sueskiego występują jedne z najsilniejszych wiatrów na świecie, osiągające
prędkość 10 m/s. Bardzo korzystne warunki wiatrowe występują również na terenach Pustyń
Zachodniej i Wschodniej, a także na wybrzeżu Morza Czerwonego rozciągającego się wzdłuż
Zatoki Akaba.
-Promieniowanie słoneczne o wysokiej intensywności (2,000 – 2,600 KWh/m2) stanowi ważny
atut rozwoju energii słonecznej, zwłaszcza w Górnym Egipcie.
-Dłuższe godziny nasłonecznienia i oddziaływania wiatru niż w Europie. W Egipcie miejsca o
największym nasłonecznieniu dostarczają rocznie ponad 2.400 godzin promieniowania
słonecznego w porównaniu z 1,900 godzinami maksymalnego nasłonecznienia dwóch
najcieplejszych krajów europejskich: Hiszpanii i Grecji. Jeśli chodzi o energię wiatru, w
miejscach o najkorzystniejszych warunkach wiatrowych energię pozyskiwać można przez 3.900
godzin rocznie.
-Rządowy system zachęt inwestycyjnych. Egipski rząd stosuje przyjazny dla inwestorów system
zachęt, wzorujacy się na modelach europejskich. Przygotowany został plan wprowadzenia taryf
gwarantowanych i płynnego procesu licencjonowania w celu przyciągnięcia prywatnych
inwestorów. Dodatkowo, zmniejszeniu ulegną koszty inwestycji infrastrukturalnych dla firm
zagranicznych dzięki wskazaniu terenów najkorzystniejszych pod względem logistycznym, z ich
jednoczesnym dostępem do państwowych sieci energetycznych.
-Wysoki poziom akceptacji społecznej. Projekty wykorzystujące energię z alternatywnych źródeł
kreować miejsca pracy. Przewiduje się, że na każdy projekt przypadać będzie ok. 40 nowych
miejsc pracy, wspomagając gospodarczy rozwój kraju i wpływając pozytywnie na publiczny
wizerunek sektora alternatywnych źródeł energii.
4 4. Perspektywiczne inwestycje
Egipt należy do pierwszych państw, które otrzymają w najbliższych latach 5,2 mld USD w
ramach funduszy Grupy Banku Światowego, Afrykańskiego Banku Rozwoju i sektora
prywatnego na realizację w regionie Afryki i Bliskiego Wschodu projektów wykorzystania
energii ze źródeł odnawialnych.
Egipt planuje również inwestycje rzędu 100 – 120 mln USD dla współfinansowania systemu
przesyłowego energii z farm wiatrowych Zatoki Sueskiej celem zaopatrzenia w energię gęsto
zaludnionych terenów, takich jak Kair. Narodowa Agencja Nowych i Odnawialnych Energii
przygotowuje ze swej strony we współpracy z rządem Niemiec analizę, mającą ustalić
najkorzystniejsze miejsca pod instalację elektrowni słonecznych. Podpisała również protokół o
współpracy z włoskim ministerstwem środowiska w celu zaopatrzenia w energię elektryczną
dwóch odległych osad w prowincji Matrouh.
5. Zachęty inwestycyjne
- Zawieranie umów długoterminowych (20-25-letnich) z firmami sektora prywatnego
inwestującymi w odnawialne źródła energii w celu pokrycia kosztów produkcji i zapewnienia
zwrotów z inwestycyji,
- zwolnienie z ceł sprzętu i urządzeń wykorzystywanych do wytwarzania energii,
- bezpłatne przekazywanie gruntów.
6. Szanse dla inwestorów zagranicznych- produkcja turbin wiatrowych
Wg informacji egipskiej agencji promocji inwestycji (General Authority for Inwestment)
Egipski rząd stara się rozwijać produkcję poszczególnych elementów turbin wiatrowych, w celu
zaspokojenia rosnącego popytu na rynkach lokalnych (wystarczająco dużego, by produkować
400 MW rocznie) i regionalnych10. Na realizację projektu produkcji śmigieł turbin wiatrowych
potrzebne będą nakłady rzędu 60 mln USD rocznie w najbliższych kilku latch, natomiast projekt
produkcji wież turbin wiatrowych oceniany jest łącznie na 147 mln USD. Projekty pozwolą
utworzyć miejsca pracy dla 400 osób. Ocenia się, że śmigła będą bardzo wartościowym towarem
eksportowym, zwłaszcza, że Egipt dysponuje odpowiednią infrastrukturą logistyczną
umożliwiającą eksport śmigieł do krajów sąsiednich.
7. Przykłady projektów inwestycyjnych
- Gabal El-Zeit Project - park wiatrowy o wartości 880 mln USD wybudowany będzie na
początku 2012 r. przez Italgen i Suez Cement na wybrzeżu Morza Czerwonego,
- Zaafarana Wind Park – niemiecko-duńsko-hiszpańsko-egipskie joint venture uruchomione
pod koniec 2010 r. Park wiatrowy położony 120 km. na południe od Suezu, największy w
Egipcie producent energii wiatrowej.
10
GAFI (2010), Renewable Energy, Invest in Egypt, 2010, Cairo
5 8. Inwestorzy zagraniczni w Egipcie
- El Sewedy Cable, największy arabski producent kabli, założył 2 firmy, działające w sektorze
produkcji energii wiatrowej
-SWEG – produkuje części turbin wiatrowych z przeznaczeniem na rynek lokalny a także na
eksport na rynki Afryki, Bliskiego Wschodu i Europy
-SIAG Elsewedy Towers – niemiecko-egipskie joint venture, zajmujące się kompletnym
zaopatrzeniem farm wiatrowych
-ABB New Ventures GmbH
-Gamesa Corporación Tecnológica
-Italcementi Group
-Nordex
-Vestas.
9. Przydatne linki
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
New & Renewable Energy Authority (NREA), http://www.nrea.gov.eg/english1.htm
Egyptian Wind Energy Association, http://www.ewindea.org/
U.S. Energy Information Administration, http://www.eia.gov/countries/cab.cfm?fips=EG
International Energy Agency,
http://www.iea.org/country/n_country.asp?COUNTRY_CODE=EG
Global Energy Network Institute, http://www.geni.org/globalenergy/library/energyissues/egypt/index.shtml
Global Wind Energy Council, http://www.gwec.net/index.php?id=122
Egyptian-German Joint Committee on Renewable Energy, Energy Efficiency and
Environmental Protection, http://www.jcee-eg.net/about.asp?sublinkID=17
Ministry of Electricity and Energy, http://www.moee.gov.eg/english/e-fr-main.htm
Ministry of State and Environment, http://www.eeaa.gov.eg/English/main/about.asp
Egyptian Electric Utility & Consumer Protection Regulatory Agency Egyptera,
http://www.egyptera.com/
Egypt’s Information Portal, http://www.idsc.gov.eg/
Portal biznesowy egipskiego sektora energii ze źródeł odnawialnych
http://energy.sourceguides.com/businesses/byGeo/byC/Egypt/Egypt.shtml
General
Authority
for
Investment
(odpowiednik
PAIiIZ),
http://www.gafinet.org/English/Pages/EgyptValuePreposition.aspx
Opracowanie: WPHI Kair
6