Mieszkań sporo, chętnych mniej Mieszkania w statystyce Many

raport – rynek mieszkaniowy
report – residential market
Centrum Analiz i Monitorowania Rynku Obrotu Nieruchomościami
opracowanie raportu
report development
Mieszkań sporo, chętnych mniej
Many apartments, less purchasers
Rok 2012 przyniósł zasadnicze zmiany na rynku mieszkaniowym, na co wpływ miała przede wszystkim trudna sytuacja makroekonomiczna w Europie, spadające tempo wzrostu gospodarczego w kraju, a także procesy dostosowawcze, związane
z wprowadzeniem nowych regulacji i przepisów prawnych.
The year 2012 brought significant changes on the housing
market, which resulted most of all from difficult macroeconomic situation in Europe, slowing economic growth in the
country, as well as the adjustment processes related to new
regulations and laws.
Mieszkania w statystyce
Housing in statistics
W okresie od stycznia do października 2012 r. wydano łącznie
141 378 pozwoleń na budowę, czyli o 9,5% mniej niż w analogicznym okresie roku 2011. Podobnie było w przypadku budów
rozpoczętych – ich spadek wyniósł 10,4%. W tym okresie oddano
191 365 gotowych mieszkań – w porównaniu do 100 882 mieszkań oddanych do użytkowania w tym samym okresie 2011 roku.
Na działania deweloperów w roku 2012 największy wpływ miało
A total number of 141 387 construction permits were issued
within the period from January to October 2012, i.e. 9,5%
less than in comparable period of the previous year. Similarly
in case of started construction projects, the recorded decline
equalled to 10,4%. During the analysed period, 191 365 housing units were completed, comparing to 100 882 housing
units completed in the same period of the year 2011.
Liczba wydanych pozwoleń na budowę, rozpoczętych budów oraz mieszkań oddanych do użytkowania w okresie I-III kw. 2012
Number of construction permits issued, constructions started and housing units completed in Q1–Q3 2012
60 000
wydane pozwolenia /
construction permits issued
budowy rozpoczęte /
constructions started
mieszkania oddane do użytkowania /
completed housing units
50 000
40 000
I kw. / Q1
II kw. / Q2
36 810
36 086
40 021
31 836
49 316
49 842
36 272
10 000
0
31 365
20 000
38 234
30 000
III kw. / Q3
inwestycje budowlane 2013
Źródło / Source:Główny Urząd Statystyczny
wejście w życie z dniem 29 kwietnia Ustawy o ochronie praw
nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego (tzw.
ustawa deweloperska). Wyraźnym tego dowodem był gwałtowny wzrost liczby inwestycji rozpoczętych do kwietnia 2012.
Duża część deweloperów postanowiła wprowadzić na rynek
nowe projekty przed wejściem w życie nowych przepisów. W kolejnych miesiącach, czyli w maju i czerwcu, liczba nowo rozpoczętych budów spadała. Podobna sytuacja dotyczyła wydanych
pozwoleń na budowę – 44% wszystkich pozwoleń wydanych
w drugim kwartale 2012 roku to pozwolenia wydane w kwietniu.
Trzeci kwartał ubiegłego roku wyraźnie pokazał, jak duży wpływ
na rynek mieszkań budowanych na sprzedaż lub wynajem miała ustawa deweloperska. Po dużej liczbie budów rozpoczętych
w drugim kwartale 2012 roku (szczególnie w kwietniu), koniec
roku przyniósł ponad 40-procentowy spadek liczby mieszkań,
których budowę rozpoczęto. Według Głównego Urzędu Statystycznego, w ciągu trzech miesięcy (od lipca do września 2012)
o 32% spadła również liczba pozwoleń na budowę w porównaniu z drugim kwartałem 2012, a biorąc pod uwagę liczbę pozwoleń w analogicznym okresie 2011 roku, spadek wyniósł 40%
i było to ponad 10 tys. mniej pozwoleń w ujęciu ilościowym.
W tym okresie wzrost wystąpił jedynie w przypadku mieszkań
The most significant impact on developers’ activity in 2012
had the new Act on protecting rights of housing unit or singlefamily house purchasers (so-called “developers’ act”), binding
since April 29, 2012. Sharp increase in the number of new constructions started till April 2012 was a clear proof of that. Large
number of developers decided to launch new projects before
new regulations entered into force. Number of new investments started in the following months, i.e. in May and June,
decreased. Analysis of numbers of issued construction permits
brought similar conclusions – 44% of all permits issued in the
second quarter of 2012 were permits issued in April.
The third quarter of the year 2012 clearly showed how large
impact had the “developers’ act” on the market of housing
units for sale or rent. After the great number of new constructions started in Q2 2012 (in particular in April), the end of
the year brought the decrease of more than 40% in number
of housing units under construction. According to the Central Statistical Office, the number of issued construction permits diminished in Q3 2012 by 32% in relation to the previous
quarter. Comparing it with the analogical period of 2011, the
decrease accounted for 40% and represented over 10 thousand housing units. The only result that increased in Q3 2012
201
202
raport – rynek mieszkaniowy
report – residential market
Liczba wydanych pozwoleń na budowę, rozpoczętych budów oraz mieszkań oddanych do użytkowania przez deweloperów w okresie I – X 2012
w ujęciu miesięcznym
Number of construction permits issued, constructions started and housing units completed by developers in January – October 2012
mieszkania oddane do użytkowania / completed housing units
wydane pozwolenia / construction permits issued
8000
6000
budowy rozpoczęte / constructions started
9634
10 000
7134
5672
5589
5471
6531
5241
4983
4561
5969
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
6013
3841
5250
4348
5684
3814
4232
3193
5296
4698
4010
5192
3995
9647
5052
7161
4262
4610
0
4207
2000
3459
4000
X
Źródło / Source:Główny Urząd Statystyczny
oddanych do użytkowania. W trzecim kwartale 2012 roku przybyło 15 166 mieszkań przeznaczonych do sprzedaży, co oznacza
ponad 15,5% więcej niż w drugim kwartale, a 29% więcej w porównaniu z trzecim kwartałem 2011 roku.
was the number of completed housing units – it amounted to
the total number of 15 166, what represented 15.5% more
than completed housing units in Q2 2012 and 29% more in
comparison with Q3 2011.
Jerzy Ptaszyński
Dyrektor Działu Badań i Analiz
Rynku Nieruchomości
Centrum AMRON
Real Estate Market Research
and Analysis Director
AMRON Center
We may expect that during the year 2013 a crisis at the housing market will continue. Admittedly, the Polish
Financial Supervision Authority announced revising the S and T Recommendations, but it is hard to expect credit
boom in the current difficult macro-economic situation, especially that the part of people willing to purchase an
apartment will wait for the decision on the new “Flat for Youth” programme. We can also expect further price
reductions, but their pace will slow down, especially after the entry into force of the new government programme.
We do not yet know the final shape of the “Flat for Youth” programme or its date of entry into force, however,
the project has to be assessed positively for its potential impact on demography and a fact, that it does not entail
significant liabilities for the budget, moreover, the resources seems to be allocated much more efficient than under
“Family on Its Own” programme. It is however worth to remember that “Flat for Youth”, similarly to “Family on Its
Own”, is addressed to people who can afford taking and repaying mortgage loan. Therefore it is not a program
that could solve problems related to the shortage of apartments in Poland and in perspective should be complemented by a system supporting long term saving for residential purposes as well as introducing the changes
opening possibility of investing in rental housing.
inwestycje budowlane 2013
Można oczekiwać, że w roku 2013 nadal trwać będzie kryzys na rynku mieszkań. Co prawda Komisja Nadzoru Finansowego zapowiedziała złagodzenie Rekomendacji S i T, jednak w obecnej sytuacji makroekonomicznej trudno spodziewać się boomu kredytowego, zwłaszcza że część nabywających mieszkania poczeka
z decyzją na nowy program „Mieszkanie dla Młodych”. Możemy oczekiwać również dalszych obniżek cen,
jednak ich tempo będzie słabło, zwłaszcza po wejściu w życie nowego programu rządowego. W związku
ze znaczną nadpodażą prawdopodobnie utrzyma się niski poziom nowo rozpoczynanych budów i uzyskiwanych
pozwoleń na budowę, co w kolejnych latach może spowodować spadek produkcji, a w konsekwencji presję
na wzrost cen mieszkań. Nie znamy jeszcze ostatecznego kształtu programu „Mieszkanie dla Młodych” ani
daty wprowadzenia go w życie, jednak sam projekt należy ocenić pozytywnie zarówno pod względem wpływu, jaki może mieć na demografię, jak i tego, że nie będzie się wiązał ze znacznym obciążeniem budżetu,
a środki będą wydatkowane efektywniej niż w przypadku RnS. Warto jednak pamiętać, że program, podobnie jak RnS, adresowany jest do osób, które i tak stać na zaciągnięcie i obsługę kredytu hipotecznego.
Nie jest to zatem program, który mógłby rozwiązać problemy związane z niedoborem mieszkań w Polsce
i w perspektywie powinien zostać uzupełniony zarówno o system wsparcia długoterminowego oszczędzania
na cele mieszkaniowe, jak i otwarcie możliwości inwestowania w mieszkania na wynajem.
raport – rynek mieszkaniowy
report – residential market
Ceny na razie spadają
Continuous decrease of transaction prices
W I kwartale 2012 roku średnie ceny transakcyjne lokali mieszkalnych nadal spadały – w stosunku do cen notowanych w IV
kwartale 2011 roku były to spadki maksymalnie do około 4%. Jedynie w Poznaniu średnie ceny za metr kwadratowy powierzchni
były stabilne. W pozostałych miastach ceny spadły – najbardziej
w Gdańsku i Łodzi, odpowiednio o 210 i 176 zł.
Drugi kwartał 2012 roku przyniósł obniżenie cen we wszystkich
największych miastach Polski. Spadki mieściły się w przedziale od
niespełna 1% do ponad 3%. W porównaniu z I kwartałem 2012
roku największy spadek został zanotowany we Wrocławiu – 182
zł/m2. W stolicy średnia cena transakcyjna spadła do poziomu
7407 zł/m2, czyli o 129 zł. W porównaniu z analogicznym okresem
2011 roku, maksymalne spadki dotyczyły Wrocławia i Łodzi – odpowiednio 673 zł oraz 323 zł za metr kwadratowy powierzchni.
Od lipca do września mieliśmy do czynienia z kontynuacją spadków średnich cen na największych rynkach w Polsce. Maksymalny
spadek średniej ceny transakcyjnej 1 m2 mieszkania wynosił 4,8%
i został zanotowany w Łodzi, natomiast najmniejsze zmiany zanotowano w Białymstoku – 0,3%. W stolicy średnia cena transakcyjna na koniec września 2012 spadła do poziomu 7333 zł/m2,
czyli o 74 zł mniej w stosunku do drugiego kwartału 2012 roku.
W porównaniu do analogicznego okresu 2011 roku największa
przecena dotknęła Łódź i aglomerację katowicką, gdzie spadek
cen wyniósł ponad 10%. Średnia cena mieszkania w Warszawie
spadła w skali roku o 452 zł/m2.
In the first quarter of 2012, the average transaction prices of
residential units continued to fall - in relation to the prices recorded in Q4 2011, these decreases accounted for up to approx.
4%. Only in Poznan, the average transaction price per square
meter remained stable. In other cities prices had diminished –
mostly in Gdansk and Lodz, respectively by PLN 210 and 176.
The second quarter of 2012 started with decrease of transaction prices in all major Polish cities. The declines ranged from
less than 1% to over 3%. Compared with the first quarter of
2012, the biggest drops were recorded in Wroclaw – PLN 182
per sq.m. In the capital city, the average transaction price
dropped to PLN 7 407 per sq.m., which was a drop by PLN
129. Comparing to analogical period of the year 2011, the
maximum decreases were recorded in Wroclaw and Lodz, respectively by PLN 673 and 323 per sq.m.
From July to September, the decrease of average transaction
prices on the greatest Polish markets continued. The most significant drop of 4.8% was observed in Lodz, while the minor
reduction of 0.3% was noted in Bialystok. The average price in
the capital city decreased to the level of PLN 7 333 per sq.m.,
what represented a drop of PLN 74 comparing to the prices
noted in Q2 2012.
In relation to the analogical period of the previous year, the
greatest drops were observed in Lodz and Katowice agglomeration, where the decrease accounted for over 10%. In the same
period, the average price in Warsaw decreased by PLN 452 sq.m.
Kłopoty nabywców i deweloperów
Problems of both purchasers and developers
Najważniejszym czynnikiem wpływającym negatywnie na popyt
była niepewna sytuacja na rynku pracy oraz spadająca dynamika wzrostu przeciętnego wynagrodzenia nominalnego (kwartał
do kwartału). Ponadto, wskutek zaostrzenia polityki kredytowej,
The main factor negatively affecting the demand was uncertain situation on the labour market and declining rate of the
nominal average wage growth (compared quarter to quarter).
Moreover, creditworthiness of Polish borrowers declined as
Średnie ceny transakcyjne metra kwadratowego mieszkania w wybranych miastach w okresie I kw. 2009 r. – III kw. 2012 r.
Average transaction prices per square meter of a housing unit in selected cities in Q1 2009 – Q3 2012
9000
8000
7000
6000
5000
4000
inwestycje budowlane 2013
3000
2000
1000
kw. I
/ Q1
Źródło / Source:AMRON
kw. II kw. III
/ Q2
/ Q3
2009
kw. IV
/ Q4
kw. I
/ Q1
kw. II kw. III
/ Q2
/ Q3
2010
kw. IV
/ Q4
kw. I
/ Q1
kw. II kw. III
/ Q2
/ Q3
2011
Warszawa
Białystok
Aglomeracja katowicka
Wrocław
kw. IV
/ Q4
Gdańsk
Kraków
Poznań
Łódź
kw. I
/ Q1
kw. II
/ Q2
2012
kw. III
/ Q3
203
raport – rynek mieszkaniowy
report – residential market
spowodowanego regulacjami wprowadzonymi przez Komisję
Nadzoru Finansowego (Rekomendacje S i T), obniżeniu uległa
zdolność kredytowa Polaków. Do zaciągania długoterminowych
zobowiązań zniechęcały również wysokie stopy procentowe,
utrzymywane przez Radę Polityki Pieniężnej w związku z podwyższonym poziomem inflacji, a także rosnące, począwszy od
czerwca 2012 r., marże kredytowe. Koniec programu „Rodzina na
Swoim” i niejasne – zwłaszcza w kwestii terminu uruchomienia –
perspektywy wprowadzenia nowego programu „Mieszkanie dla
Młodych” są z kolei czynnikami krótkookresowo wzmacniającymi
popyt na mieszkania.
Z drugiej strony mieliśmy do czynienia z dostosowaniem podaży
do nowych warunków prawnych, jakie stworzyło wejście w życie
29 kwietnia 2012 roku ustawy deweloperskiej. Niejasne zapisy, a
także dodatkowe obowiązki, które nakłada ona na deweloperów,
i wywołany nimi wzrost kosztów realizacji projektów deweloperskich spowodowały, że deweloperzy, chcąc uniknąć dodatkowych kosztów i ryzyka, wprowadzili do sprzedaży znaczną liczbę
rozpoczynanych inwestycji, wywołując tym samym silną presję
podażową na spadek cen lokali mieszkalnych. W rezultacie już od
początku roku 2012 mieliśmy do czynienia zarówno z wyraźnym
osłabieniem akcji kredytowej, jak i spadkiem cen nieruchomości.
a consequence of restricted credit policies of Polish banks resulting from new supervisory regulations introduced by the
Polish Financial Supervision Authority (S and T Recommendations). High interest rates maintained by the Monetary Policy
Council concerned with increased inflation rate, together with
loan margins rising since June 2012 discouraged potential borrowers from long-term liabilities. Termination of the “Family
on Its Own” programme and unclear, especially in terms of
start time, prospect of a new government programme provisionally called “Flat for Youth” represent short-term factors
intensifying the housing demand.
On the other hand, we witnessed the supply adjustment to
the new legal conditions created by the “developers’ act” that
entered into force on 29th of April 2012. Unclear provisions
and the new developers’ obligations resulting in increase of
project costs, caused that developers, in order to avoid additional costs and risks, have marketed a large number of housing projects started, thereby causing supply pressure on housing prices decrease. As a result, since the very beginning of
2012 the decrease in mortgage lending was observed together
with housing prices drop.
Sytuacja na rynku kredytów hipotecznych
Situation on the mortgage market
Wyniki akcji kredytowej po trzech kwartałach 2012 roku były poważnym sygnałem ostrzegającym o złej sytuacji na rynku finansowania budownictwa mieszkaniowego. Od III kwartału 2011 roku
wartość nowo udzielonych kredytów regularnie spadała. Warto
zauważyć, że po raz pierwszy od kilkunastu lat wyniki drugiego kwartału okazały się gorsze niż te uzyskane na koniec marca
(I kwartał 2012 r.). Mimo wahań w liczbie nowo udzielonych kredytów, ich wartość systematycznie malała, co oznacza, że w przypadku wzrostu liczby i równoczesnego spadku wartości kredyty
hipoteczne udzielane były na coraz niższe kwoty. Na popularności zyskały kredyty na kwotę do 100 tys. złotych, a spadł udział
kredytów przyznanych na kwotę powyżej 200 tys. złotych.
Z początkiem roku 2012, po zmianach regulacyjnych wprowadzo-
Mortgage lending figures after three quarters of 2012 were
very serious signals alarming turbulences on housing finance
market. Since Q3 2011, value of newly granted mortgage
loans was constantly diminishing. It was the first time since
several years, when second quarter’s results turned out to be
worse than results obtained at the beginning of the year (at
Q1 2012). Despite the fluctuations in number of newly granted loans, the value of new loan portfolio systematically decreased, which proved that the average value of a mortgage
loan was systematically decreasing.
The greatest increase was recorded in the segment of loans in
the amount up to PLN 100 000 while the share of new housing
loans in the amount above PLN 200 000 diminished.
Wartość nowo podpisanych umów o kredyt w okresie I – III kw. 2012 (w mld złotych)
Value of new loan agreements concluded in Q1 – Q3 2012 (PLN bln)
10 250
10 150
10 100
9900
0
10 021
9950
10 044
10 050
I kw. 2012/ Q1
II kw. 2012/ Q2
III kw. 2012/ Q3
Źródło / Source:Związek Banków Polskich
inwestycje budowlane 2013
10 200
10 200
204
raport – rynek mieszkaniowy
report – residential market
nych przez Komisję Nadzoru Finansowego, doszło do zaostrzenia
polityki kredytowej banków. Szczególną uwagę należy zwrócić na
nowe brzmienie Rekomendacji S, w której pojawił się zapis ograniczający wartość miesięcznej raty kredytu walutowego do maks.
poziomu 42% dochodu. Sprawiło to, że znacznie zmniejszyła się
liczba osób zdolnych do zaciągnięcia zobowiązania w walucie innej niż rodzima. Jednocześnie coraz więcej banków rezygnowało
z udzielania kredytów walutowych. W efekcie w strukturze udzielanych kredytów dominującą walutą stał się złoty.
W maju 2012 Rada Polityki Pieniężnej podjęła decyzję o podwyżce
stóp procentowych o 25 punktów bazowych, co po raz kolejny
spowodowało wzrost wysokości oprocentowania kredytów. Dodatkowo negatywny wpływ na możliwość zaciągnięcia kredytu
miały wprowadzane przez banki podwyżki marż kredytowych.
W listopadzie RPP podjęła po raz pierwszy od dawna decyzję
o obniżce stóp procentowych. Decyzja ta jest korzystna szczególnie dla kredytobiorców spłacających raty w rodzimej walucie. Ich
comiesięczne zobowiązanie wobec banku będzie niższe. Kolejnym
pozytywnym efektem jest obniżenie minimalnego dochodu netto,
wymaganego przy obliczaniu zdolności kredytowej, dzięki czemu
zwiększy się liczba osób mogących sobie pozwolić na kredyt. Należy jednak zaznaczyć, że stawka WIBOR spadała już przed decyzją
o obniżce stóp referencyjnych, co oznacza, że banki obniżały
stawkę WIBOR ze względu na trudną sytuację na rynku kredytów
oraz przewidywały oczekiwaną już od dawna obniżkę.
Program „Rodzina na Swoim”
W portfelu nowo udzielonych kredytów mieszkaniowych duży
odsetek to kredyty udzielone w ramach programu „Rodzina na
Swoim”. W III kwartale 2012 przyznanych zostało 11 189 kredytów i było to aż 22% ogólnej liczby nowych kredytów. Można
zatem pokusić się o stwierdzenie, że „RnS” znacznie poprawił
statystyki ogólnej akcji kredytowej. Od IV kwartału 2011 systematycznie wzrastała liczba kredytobiorców korzystających
z tego programu. III kwartał 2012 roku przyniósł ponowny
wzrost liczby i wartości nowo udzielonych kredytów – tym
razem było to prawie 10% (III/II kw. 2012).
At the beginning of 2012, after the regulatory changes introduced by Polish Financial Supervision Authority, the restrictions in
banks’ lending policy were noted. Particular importance had the
new wording of Recommendation S, which included the provision limiting the monthly loan installment rate to a maximum level
of 42% of the income. Therefore, the number of borrowers with
creditworthiness allowing for liabilities in foreign currencies has
significantly reduced. At the same time, restricted banks’ policies in
granting currency loans resulted in significant changes in currency
structure of newly granted loans – PLN became the dominant currency in new loans portfolio. In May 2012, the Monetary Policy
Council decided to raise interest rates by 25 basis points, which
succeeded with increase in the level of mortgage loans interest
rates. on loans. In addition, rises of credit margins implemented
by banks had negative impact on the borrowers’ ability to take a
loan. In November, the Monetary Policy Council decided to reduce
the interest rates for the first time since a long time. This decision
was particularly favourable for borrowers repaying installments in
PLN, which should amount less after the interest rates reduce. Another positive effect was the reduction of minimum net income for
creditworthiness calculations, which was believed to result in increase of potential borrowers, who could afford a credit. However
it should be pointed out that WIBOR rate had declined before the
reducing the reference rates, which means that banks diminished
WIBOR rate due to the difficult situation on mortgage market and
predicted the reduce, which was expected since a while.
”Family on Its Own” Programme
The portfolio of newly granted mortgage loans includes high
share of loans granted under the “Family on Its Own” programme. In the third quarter of 2012, 11 189 loans were
granted under the programme, what constituted 22% of total
volume of new loans. Such a result allows to state that the
“Family on Its Own” programme significantly improved the
overall lending statistics. Since Q4 2011, the number of borrowers benefiting from this program has been increasing systematically – in Q3 2012 the increase of both number and value
Wartość nowo udzielonych kredytów w ramach programu „Rodzina na Swoim” w okresie I kw. 2011 – III kw. 2012 (w mln złotych)
Value of loans under the “Family on Its Own” programme granted in Q1 2011 – Q3 2012 (PLN bln)
3 500 000
2 500 000
II kw. 2011/ Q2
Źródło / Source:Bank Gospodarstwa Krajowego
III kw. 2011/ Q3 IV kw. 2011/ Q4
1 952 932
I kw. 2011/ Q1
1 780 703
0
1 485 338
500 000
1 551 886
1 000 000
2 950 593
1 500 000
2 956 233
2 000 000
2 613 671
inwestycje budowlane 2013
3 000 000
I kw. 2012/ Q1
II kw. 2012/ Q2
III kw. 2012/ Q3
205
raport – rynek mieszkaniowy
report – residential market
Prawdopodobna wydaje się teza, że systematyczny wzrost,
zarówno wartości, jak i liczby kredytów, spowodowany był perspektywą wygaśnięcia programu z końcem roku 2012, w wyniku
czego dotychczas odkładane decyzje o zakupie mieszkania zostały
przyspieszone. W strukturze liczbowej nowo udzielonych kredytów „RnS” w trzecim kwartale 2012 roku nadal przeważały kredyty udzielone na zakup lokali mieszkalnych na rynku wtórnym.
Chociaż liczba udzielonych kredytów na zakup mieszkania na rynku pierwotnym jest niższa niż liczba kredytów przeznaczonych
na zakup lokalu z rynku wtórnego, to ich wartość kształtuje się
of loans granted under the programme amounted to almost 10%
(comparing the results of Q3 and Q2 2012).
It seems reliable that systematic growth both in terms of value
and in terms of number of granted loans was a result of increasing
purchasers’ interest in state’s subsidy granted under the “Family
on Its Own” programme, which is to be terminated at the end
of the year. In Q3 2012, the share of loans granted for financing
housing units on secondary market continuously dominated in
the structure of new loans granted under the programme.
Although the number of loans granted for housing purchase on
Struktura liczbowa kredytów udzielonych w programie „Rodzina na Swoim” w III kw. 2012
Volume structure of loans under the “Family on Its Own” programme granted in Q3 2012
22%
rynek wtórny / secondary market
48%
rynek pierwotny / primary market
budowa domu jednorodzinnego / single-family home construction
30%
Źródło / Source:Bank Gospodarstwa Krajowego
na podobnym poziomie. Oznacza to, że kredyty udzielone
na zakup nieruchomości na rynku pierwotnym mają wyższą
wartość niż te zaciągnięte w celu nabycia mieszkania z „drugiej
ręki”.
the primary market is lower than the number of loans granted for
housing purchase on the secondary market, value of both categories remained at the same level. Such a tendency proved that loans
granted for housing purchases on primary market are of higher
value than those granted for purchase “second-hand” housings.
Program „Mieszkanie dla Młodych”
”Flat for Youth” Programme
Pozytywnym sygnałem dla rynku nieruchomości mieszkaniowych
jest przedstawiony przez Ministerstwo Transportu, Budownictwa
i Gospodarki Morskiej projekt programu „Mieszkanie dla Młodych”. Zakłada on dopłatę do kredytu mieszkaniowego w wysokości 10% wartości odtworzeniowej 1 m² mieszkania, zakupionego na rynku pierwotnym. Jest on skierowany do rodzin i singli
do 35 roku życia, bez własnego mieszkania. Według danych Banku Gospodarstwa Krajowego (stan na 30 czerwca 2012), aż 79%
odbiorców programu „RnS” to osoby w wieku poniżej 35 lat.
Dopłata ma być elementem wkładu własnego wymaganego
przez banki przy zakupie mieszkania. O dodatkowe 5% dopłaty
mogą się ubiegać rodziny z dziećmi. Ponadto, jeżeli w ciągu 5 lat
od zakupu mieszkania pojawi się nowy członek rodziny – trzecie lub kolejne dziecko, dopłata zwiększy się o kolejne 5%, czyli
w sumie będzie to 20%. Warto podkreślić, że w programie „RnS”
dotacjami objęte były nieruchomości zarówno z rynku pierwotnego, jak i wtórnego, również budowa domu jednorodzinnego.
Założenia nowego programu wykluczają dotacje na budowę
The newly announced draft of a government programme “Flat
for Youth” (in original: “Mieszkanie dla Młodych”) presented by
Ministry of Transport, Construction and Maritime Economy is
perceived as additional positive signal for the housing market.
The principal of the programme is a state subsidy in the amount
of 10% of the construction value of a flat purchased on primary
market. New programme’s beneficiaries are planned to be families and single persons up to 35 years of age, who do not own
a housing yet. According to the latest data published by Bank
Gospodarstwa Krajowego (as of the June30, 2012), as many as
79% of the “Family on Its Own” programme’s beneficiaries are
people aged under 35 years.
The subsidy will be granted as a part of the borrower’s own
equity required by a bank granting a mortgage loan for purchase of the flat. Additional 5% will be available for families
with children. Moreover, if during five years from the moment
of flat purchase a new (third or subsequent) child will be born,
the subsidy will increase for the following 5%, making its total
inwestycje budowlane 2013
206
raport – rynek mieszkaniowy
report – residential market
budynków jednorodzinnych, a lokale mieszkalne mogą pochodzić jedynie z rynku pierwotnego. Z dotychczasowych informacji wynika, że nowy program ma szansę wejść w życie od połowy 2013 roku, a najdalej z początkiem roku 2014.
W projekcie „MdM” ważną rolę odgrywa metoda obliczania
wysokości dopłaty. Cena 1 m2 powierzchni użytkowej lokalu
nie będzie mogła przekroczyć średniej wartości dwóch ostatnio ogłoszonych wartości wskaźnika przeliczeniowego kosztów odtworzenia 1 m2 powierzchni użytkowej budynków
mieszkalnych, ogłaszanego przez wojewodę i obowiązującego
na terenie gminy, gdzie położony jest nabywany lokal. Podstawą określenia wysokości podstawowego wsparcia (nazwanego
w omawianym dokumencie dofinansowaniem pierwotnym)
będzie łączna powierzchnia użytkowa w przypadku mieszkań
do 50 m2 oraz 50 m2 w przypadku mieszkań o powierzchni
użytkowej przekraczającej 50 m2. Powierzchnia użytkowa lokalu
mieszkalnego będącego przedmiotem wsparcia nie może przekroczyć 75 m2.
amount at the level of 20%. It should be stated that loans under
the “Family on Its Own” programme could be granted for purchase of housing units both on primary and secondary markets,
as well as for a single-family house construction. Guidelines of
a new programme exclude subsidies for construction of houses
and housing units may be purchased on the primary market
exclusively. According to the official government’s statements
published hitherto, the programme is scheduled to start in mid2013 or the latest at the beginning of 2014. Crucial element of
the “Flat for Youth” project is the method of subsidy calculation. Price of 1 sq.m. of the floor area of a flat will be limited
and it will have to amount up to the average value of two recent
indicators of 1 sq.m. construction cost of housing building, announced by a voivodship governor and binding in a municipality, where the purchased flat is located. Basis for the initial subsidy shall be a total floor area in case of flats up to 50 sq.m. and
50 sq.m. in case of flats of the floor area exceeding 50 sq.m.
Total floor area of a subsided flat won’t exceed 75 sq.m.
inwestycje budowlane 2013
Opracowanie: Barbara Czyściecka, Ilona Kargol, Dział Badań i Analiz Rynku Nieruchomości
Centrum AMRON
Prepared by: Barbara Czyściecka, Ilona Kargol, Real Estate Market Research and Analysis
Division, AMRON Centre
System Analiz i Monitorowania Rynku Obrotu Nieruchomościami to wystandaryzowana, ogólnopolska baza danych o cenach
i wartościach nieruchomości, wyposażona w zaawansowane
funkcjonalności raportujące i analityczne, umożliwiające badanie zjawisk zachodzących na rynku nieruchomości. System
powstał w roku 2004 jako odpowiedź sektora bankowego
na wymogi nadzorcze związane z zarządzaniem ryzykiem finansowania nieruchomości, od roku 2010 dostępny jest dla
wszystkich uczestników rynku obrotu nieruchomościami. Naszym celem jest stworzenie kompleksowej bazy danych o rynku nieruchomości, zapewniającej szybki i bezpośredni dostęp
do wiarygodnych informacji niezbędnych uczestnikom tego
rynku. Oferta Centrum AMRON to cykliczne raporty o rynku
nieruchomości i publikacje analityczne, a także specjalistyczne
raporty opracowywane na zamówienie, dotyczące określonego
segmentu rynku, lokalizacji i przedziału czasowego. Centrum
AMRON współpracuje z bankami komercyjnymi oraz spółdzielczymi, towarzystwami ubezpieczeniowymi, Agencją Nieruchomości Rolnych, rzeczoznawcami majątkowymi i pośrednikami
w obrocie nieruchomościami, a także z deweloperami, firmami
doradczymi i jednostkami administracji samorządowej. Z bazy
korzysta również Narodowy Bank Polski i Prokuratura Generalna. Właścicielem Systemu AMRON jest Związek Banków Polskich. Więcej informacji na www.amron.pl
Real Estate Market Analysis and Monitoring System
is a standardized, Polish nationwide database of prices and
real estate values, with advanced reporting and analytical functionalities, enabling the study of phenomena occurring at the real estate market. The system was created in
2004 as a response to the banking sector regulatory requirements relating to the real estate financing risk management;
it has been available to all participants in the real estate market since 2010. Our goal is to create a comprehensive database of real estate market, providing fast and direct access
to reliable information necessary for all participants in
the market. The AMRON center offer includes cyclic, standard real estate market reports and analytical publications,
as well as special reports produced at individual order, on
a specific market segment, location and time period. The AMRON Center works with commercial banks and cooperative
banks, insurance companies, Agricultural Property Agency,
property appraisers and real estate agents, as well as with developers, consulting companies and local government units.
The database also used by the Polish National Bank and the
Prosecutor General’s Office. The Association of Polish Banks is
the owner of the AMRON System. For more information visit
www.amron.pl
207