nr i - kwiecień 2013 - Państwowa Agencja Atomistyki
Transkrypt
nr i - kwiecień 2013 - Państwowa Agencja Atomistyki
NR I - KWIECIEŃ 2013 WYDARZENIA WSPÓŁPRACA Z ZAGRANICĄ PUBLIKACJE PRASOWE Prezes PAA o roli dozoru jądrowego, wystąpienie na Politechnice Warszawskiej Wydarzenia Zobacz także: www.paa.gov.pl rozumianego bezpieczeństwa, w tym oczywiście bezpieczeństwa jądrowego. Bezpieczeństwo jądrowe może zostać osiągnięte po spełnieniu szeregu warunków, w tym warunków technicznych i technologicznych oraz organizacyjnych. W kraju stosującym technologie jądrowe, w tym w szczególności wdrażającym program energetyki jądrowej, konieczne jest istnienie tzw. infrastruktury dozorowej. Do tej infrastruktury należą: odpowiedni system prawny, na który składają się ustawy i rozporządzenia; organ dozorowy, który nadzoruje i kontroluje działalność związaną z promieniowaniem jonizującym, w tym udziela zezwoleń do prowadzenia takiej działalności. Prezes Państwowej Agencji Atomistyki Janusz Włodarski podczas wykładu na PW (fot. Sylwester Wojtas) W dniu 10 stycznia w ramach Konwersatorium Wydziału Fizyki Politechniki Warszawskiej prezes Państwowej Agencji Atomistyki Janusz Włodarski wygłosił referat pt: „Rola krajowego dozoru jądrowego w Polskim Programie Energetyki Jądrowej”. A oto główne tezy tego wystąpienia. Realizacja Programu Polskiej Energetyki Jądrowej stanowi wyzwanie organizacyjne, techniczne, społeczne, ale też naukowe. Najważniejszym zagadnieniem z jakim będziemy mieli do czynienia to zapewnienie szeroko Fragment wykładu prezesa PAA System prawny powinien zawierać rygorystyczne wymagania dla elektrowni jądrowej dotyczące wszystkich etapów jej „życia”, to powtórzył swój wykład (nieco zmieniony i uaktualniony). Po obu wystąpieniach odbyła się ożywiona dyskusja. NIK pozytywnie oceniła realizację Programu Polskiej Energetyki Jądrowej Wydarzenia 2013-03-21 Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie oceniła działalność Państwowej Agencji Atomistyki w zakresie przygotowań do wdrożenia Programu Polskiej Energetyki Jądrowej. Kontrola opracowania i realizacji Programu PEJ odbywała się równolegle w PAA, Ministerstwie Gospodarki i PGE S.A. Uczestnicy konferencji na Mechanicznym, Energetyki i Lotnictwa (fot. Sylwester Wojtas) Wydziale znaczy lokalizacji, budowy, rozruchu, eksploatacji i likwidacji. Zgodnie z ustawą - Prawo atomowe, w Polsce organem dozorowym jest Prezes Państwowej Agencji Atomistyki. Prezes wykonuje swoje zadania przy pomocy Państwowej Agencji Atomistyki (PAA). W ostatnim czasie PAA zmieniła swoją strukturę, dostosowując ją do nowych zadań wynikających z Programu Polskiej Energetyki Jądrowej. Zmiany pozwolą na sprawne licencjonowanie, a później nadzorowanie polskich elektrowni jądrowych. Realizacja nowych zadań związanych z uruchomieniem w Polsce pierwszej elektrowni jądrowej implikuje potrzebę wzmocnienia kadr PAA. Tylko taki urząd, który dysponuje odpowiednio liczną i wykwalifikowaną kadrą może sprawować właściwy nadzór nad zapewnieniem bezpieczeństwa jądrowego kraju. 13. lutego podczas Konferencji MĄDRALIN 2013 „Nauka i technika wobec wyzwania budowy elektrowni jądrowej”, Prezes PAA NIK oceniała stan zaawansowania prac Agencji w ramach przygotowania do realizacji Programu Polskiej Energetyki Jądrowej od 2009 roku, czyli od podjęcia przez Radę Ministrów uchwały o rozpoczęciu prac nad Programem Polskiej Energetyki Jądrowej. Ocenie Izby poddane zostały działania obejmujące: przygotowanie i wdrożenie aktów prawnych niezbędnych dla umożliwienia budowy i funkcjonowania energetyki jądrowej oraz związanej z nią infrastruktury, dostosowanie Państwowej Agencji Atomistyki do roli urzędu dozoru jądrowego – zmiany organizacyjne w PAA, kształcenie i szkolenie kadr. Działania Agencji we wszystkich tych obszarach zostały ocenione pozytywnie. Kontrola NIK w PAA stanowiła część kontroli opracowania i realizacji Programu Polskiej Energetyki Jądrowej, obejmującej również Ministerstwo Gospodarki i Polską Grupę Energetyczną – inwestora pierwszej polskiej elektrowni jądrowej. Od podjęcia przez Rząd uchwały o rozpoczęciu prac nad programem PEJ Państwowa Agencja Atomistyki przygotowuje się do roli kompetentnego i niezależnego dozoru jądrowego, prowadzącego nadzór nad bezpieczeństwem jądrowym i ochroną radiologiczną w elektrowniach jądrowych. Działania obejmowały analizę możliwości i potrzeb Agencji, jak również analizę stanu prawnego i zaproponowanie koniecznych zmian w tym zakresie. W ramach tworzenia ram prawnych dla energetyki jądrowej w PAA przygotowano projekt założeń do nowelizacji Prawa atomowego. Pracownicy PAA współpracowali też z Rządowym Centrum Legislacji przy tworzeniu projektu samej ustawy nowelizującej, która weszła w życie 1 lipca 2011 r. Nowelizacja określiła wymagania bezpieczeństwa dla obiektów jądrowych ze szczególnym uwzględnieniem elektrowni jądrowych. Ponadto w Agencji przygotowano projekty 14 rozporządzeń do znowelizowanej ustawy określających szczegółowe wymagania dotyczące m.in. lokalizacji, projektowania, rozruchu, eksploatacji i likwidacji obiektów jądrowych. PAA przygotowała również wkład do kolejnej nowelizacji Prawa atomowego związanej z wdrożeniem do polskiego prawa postanowień dyrektywy Rady 2011/70/EURATOM ustanawiającej ramy wspólnotowe w zakresie odpowiedzialnego i bezpiecznego gospodarowania wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi. Projekt nowelizacji został następnie opracowywany przez Ministerstwo Gospodarki i znajduje się w toku uzgodnień międzyresortowych. Nowoczesne systemy informowania społeczeństwa o zagrożeniach Wydarzenia „Nowoczesne systemy informowania społeczeństwa o zagrożeniach” to tytuł międzynarodowej konferencji zorganizowanej przez wojewodę lubuskiego w dniu 18 marca 2013 r. w Gorzowie Wielkopolskim, w którym uczestniczyli przedstawiciele PAA. Województwo lubuskie jest pierwszym regionem, w którym wyłączono telewizyjny sygnał analogowy i jako pierwsze w kraju będzie też wdrażać opracowany przez TVP Regionalny System Ostrzegania, czyli aplikację alarmową ostrzegającą społeczeństwo o wszelkich zagrożeniach. Nastąpi to poprzez telewizję hybrydową, która wykorzysta do powiadamiania napisy wraz z komunikatami. W konferencji uczestniczyło około pół tysiąca osób, w tym między innymi: Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska, przedstawiciele ministerstw: Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, parlamentarzyści i radni, wojewodowie, prezydenci miast, burmistrzowie i wójtowie oraz inni reprezentanci urzędów i instytucji, goście z Niemiec i Japonii, szefowie oddziałów terenowych Telewizji Polskiej, przedstawiciele policji, straży pożarnej. W celu zapewnienia funkcjonowania dozoru jądrowego, PAA rozpoczęła rekrutację i szkolenie pracowników, którzy będą uczestniczyli w procesie oceny dokumentacji bezpieczeństwa i wydawaniu zezwolenia na budowę elektrowni jądrowej oraz jej nadzorowaniu. Zmieniono również strukturę organizacyjną Agencji, dostosowując ją do nowych zadań. Wszystkie działania Agencji mają na celu zapewnienie gotowości do pełnienia roli dozoru jądrowego, gdy tylko rozpocznie się proces lokalizacji i budowy pierwszej polskiej elektrowni jądrowej. W konferencji uczestniczyło ok. pół tysiąca osób (fot. Lubuski Urząd Wojewódzki) Celem konferencji, którą otworzył wojewoda lubuski Marcin Jabłoński było przedstawienie oraz poszerzenie wiedzy o systemach informowania społeczeństwa na temat zagrożeń. Lubuskie jest pierwszym województwem w kraju, w którym wyłączono telewizyjny sygnał analogowy i gdzie będzie testowana nowa aplikacja alarmowa opracowana przez TVP przy zastosowaniu telewizji hybrydowej. Wojewoda Marcin Jabłoński w dniu 4 stycznia 2013 r. podpisał z Juliuszem Braunem prezesem TVP porozumienie o wzajemnej współpracy w zakresie wykorzystywania nowoczesnej technologii w projekcie Regionalnego Systemu Ostrzegania i już w kwietniu informacja o sytuacjach wyjątkowych, (o niebezpiecznych zdarzeniach, takich jak powódź, trzęsienie ziemi, wypadek drogowy, zagrożenia meteorologiczne), będzie docierać do mieszkańców w formie tekstowej na ekrany telewizorów. Telewizja cyfrowa obejmuje swoim zasięgiem większość ludności w kraju i jest jednym z najważniejszych nośników informacji. Przełomowe w tym rozwiązaniu jest to, że odbiorca automatycznie otrzymuje na ekranie telewizora komunikat, niezależnie od swojej woli - powiedział Wiesław Łodzikowski, dyrektor TVP. Obecnie używany do komunikacji jest system rozsyłający tzw. e-smsy lub system ostrzegania poprzez łączność radiową, a dojdzie jeszcze aplikacja alarmowa e-lubuskie przeniesiona na ekran telewizora, dzięki której każdy odbiorca będzie otrzymywać informacje przy zastosowaniu telewizji hybrydowej. Dzięki emisji naziemnego sygnału cyfrowego telewidzowie będą otrzymywać komunikaty z Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego. Czerwony punkt na ekranie telewizorów będzie oznaczał, że służby kryzysowe informują o zagrożeniu. - Jeżeli wojewoda lubuski uzna, że na danym terenie istnieje stan zagrożenia, to natychmiast na ekranach naszych telewizorów pojawi się ostrzeżenie. Unikatowość systemu powoduje to, że informacja musi dotrzeć natychmiast do wszystkich obywateli, powiedział podczas konferencji Marian Zalewski - członek Zarządu TVP S.A. Swoje wykłady na temat doświadczeń podobnych systemów ostrzegania działających od wielu lat w państwach takich jak Japonia, czy Niemcy przedstawili: Hiroshi Matsumoto, radca Ambasady Japonii w Polsce oraz Rudolf Zeeb, sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Brandenburgii. W Niemczech funkcjonuje satelitarny system ostrzegania. Jego operatorem są instytucje federalne. W sąsiedniej Brandenburgii takie rozwiązania są jeszcze w powijakach. - Testujemy to dopiero, ale nie jesteśmy zaawansowani. Zajmują się tym nie media publiczne ani służby państwowe, lecz prywatny instytut naukowo-badawczy Fraunhofer poinformował Rudolf Zeeb, sekretarz stanu w rządzie krajowym Brandenburgii. - Chętnie więc przyjmujemy zaproszenie do współpracy. Rudolf Zeeb zadeklarował, że jeżeli będą istniały techniczne możliwości, to system polski i niemiecki można ze sobą zintegrować i wykorzystać na pograniczu. - Chciałbym poddać ten pomysł pod rozwagę Widok Sali obrad (fot. Lubuski Urząd Wojewódzki) naszym partnerom z Niemiec – powiedział Marcin Jabłoński. Proponujemy, aby tego typu ważne informacje przekazywać na pograniczu mieszkańcom obu krajów, w obu językach. Chodzi o zdarzenia dotyczące obu krajów, jak np. zagrożenia powodziowe, informacje o wadliwych partiach leków, skażeniach chemicznych, zdarzeniach radiacyjnych, itp. Hiroshi Matsumoto nakreślił trzy poziomy funkcjonowania systemów ostrzegawczych w Japonii. Pierwszy z nich, krajowy, opiera się na błyskawicznym przesyłaniu komunikatów do samorządów za pomocą sygnału satelitarnego. Samorządy przekazują informację za pomocą mediów dalej. Drugi system ostrzegania alarmowego IWS, używany w przypadku klęsk żywiołowych, polega na tym, że automatycznie włącza telewizory i radioodbiorniki, nawet te pozostające w trybie czuwania. W ten sposób rozpowszechniane są także komunikaty lokalnych władz, o treści ważnej dla mieszkańców. W 2012 r. systemem objętych było 2 mln telewizorów i 600 tys. odbiorników radiowych. System ten odegrał znaczącą rolę w ostrzeganiu społeczeństwa w 2011 r. w czasie największego od stuleci trzęsienia ziemi. Konferencje podsumował Marcin Jabłoński, wojewoda lubuski. - Wiem, że nasza propozycja spotkała się z zainteresowaniem naszych sąsiadów z Niemiec. Jestem przekonany, że podczas roboczych spotkań będziemy wspólnie zastanawiać się jak taki system uruchomić na polsko-niemieckim pograniczu. Ostatnim systemem wczesnego ostrzegania o trzęsieniach ziemi zarządza Agencja Meteorologiczna rozpowszechniając informacje o prognozowanym trzęsieniu. Szkolenie w zakresie wyspecjalizowanych kodów obliczeniowych W Japonii podobne systemy działają od lat. Z uwagi na specyfikę położenia kraju jesteśmy zmuszeni modyfikować systemy i stale pracować nad ich udoskonalaniem - powiedział Hiroshi Matsumoto, radca Ambasady Japonii. Nowoczesne technologie są dobre i mogą się sprawdzić, ale niebezpiecznie jest im zbytnio zaufać. - Według badań w prefekturze Fukushima, po trzęsieniu ziemi, radio okazało się najlepszym środkiem komunikowania. Moja obecność podczas tego spotkania jest dowodem na to, że województwo lubuskie robi wszystko, by system, nad którym pracuje był jak najlepszy – to fakt godny pochwały zauważył Hiroshi Matsumoto. Współpraca z zagranicą Specjaliści z Państwowej Agencji Atomistyki uczestniczyli razem z kolegami z Instytutu Techniki Cieplnej Politechniki Warszawskiej w szkoleniu dotyczącym programów komputerowych TRACE/PARCS i SCALE służących analizom bezpieczeństwa reaktorów jądrowych. Szkolenie odbywało się w Brookhaven National Laboratory, USA w dniach 04-22 lutego 2013 r. Zdaniem generała bryg. Wiesława Leśniakiewicza, komendata Głównego Państwowej Straży Pożarnej, także trzy elementy decydują o skuteczności działań informacyjnych podczas sytuacji kryzysowej – czas, obszar do którego kierujemy informację i jej wiarygodność. - Element komunikacji kryzysowej od zawsze był trudny i wielokrotnie przywoływany jako jedna z najważniejszych części krajowego systemu bezpieczeństwa - powiedział gen. Wiesław Leśniakiewicz. Straż pożarna ściśle współpracuje z wojewódzkimi sztabami zarządzania kryzysowego. Realizowany w Lubuskiem pomysł unowocześnienia systemu komunikacji kryzysowej pozwoli pracować nam na najwyższym poziomie – podkreślił generał Leśniakiewicz. Nadinspektor Marek Działoszyński Komendant Główny Policji przedstawił pomysły funkcjonariuszy na wykorzystanie nowych technologii informowania o ważnych zdarzeniach, i tak, 15 lutego br. uruchomione zostało Centrum Poszukiwań Osób Zaginionych. Uczestnicy szkolenia TRACE/PARCS w Brookhaven (fot. P.Kohut z BNL) Prawie trzytygodniowe szkolenie w Brookhaven National Laboratory, dotyczące zastosowania kodów obliczeniowych TRACE, PARCS, SCALE wraz z graficznym interfejsem SNAP do deterministycznych analiz bezpieczeństwa, odbyło się dzięki nawiązanej przez PAA współpracy z Amerykańską Komisją Dozoru Jądrowego (NRC) i było wspierane przez Międzynarodową Agencję Energii Atomowej. Brookhaven National Laboratory jest uznaną przez NRC organizacją posiadającą ekspertów w dziedzinie analiz cieplnoprzepływowych i neutronowych. Wraz z delegacją pracowników PAA w szkoleniu uczestniczyli również pracownicy Instytutu Techniki Cieplnej, Wydziału Mechanicznego, Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej. Program szkolenia który obejmował kody obliczeniowe TRACE, PARCS i SCALE kładł główny nacisk na praktyczne zaznajomienie się z programami w tym przede wszystkim z programem TRACE. TRACE zastępuje w NRC stosowany przez wiele lat kod RELAP5 i jest to kod zaprojektowany z myślą o przeprowadzaniu obliczeń cieplno-przepływowych w reaktorach lekko wodnych PWR oraz BWR dla analiz stanów awaryjnych. Kod PARCS służy do analiz zachowania reaktorów jądrowych podczas awarii, w których istotny wpływ na zachowanie ma kinetyka reaktora. PARCS posiada wbudowany własny prosty model odpowiedzialny za obliczenia cieplno-przepływowe i może działać samodzielnie, ale w większości przypadków stosowany jest w sprzężeniu z kodem RELAP5 albo TRACE, wykorzystując ich modele cieplno- przepływowe. SCALE jest to kod modularny służący do wielu zastosowań powiązanych z obliczeniami neutronowymi m.in. do tworzenia dwuwymiarowych przekrojów czynnych analizowanych powierzchni, do analiz krytyczności i badań osłon przed promieniowaniem i projektowaniem pojemników na wypalone paliwo. W szkoleniu uczestniczyli z PAA: Paweł Domitr, Marcin Dąbrowski i Ernest Staroń, natomiast z ITC PW: Michal Pawluczyk, Grzegorz Niewinski, Piotr Mazgaj, Piotr Darnowski, Sebastian Gurgacz i Rafal Laskowski. Misja Integrated Nuclear Infrastructure Review - INIR w Polsce Współpraca z zagranicą W dniach 18-22 marca br. Ministerstwo Gospodarki gościło misję INIR (Integrated Nuclear Infrastructure Review) w Polsce. Celem misji Międzynarodowej Polski Komisarz ds. energii jądrowej H. Trojanowska (w środku) w otoczeniu zespołu INIR. Delegacji PAA na spotkanie przewodniczył wiceprezes PAA, Maciej Jurkowski (drugi z prawej w dolnym rzędzie) (fot. Ministerstwo Gospodarki) Agencji Energii Atomowej (MAEA) był przegląd stanu przygotowań krajowej infrastruktury niezbędnej do wdrożenia programu energetyki jądrowej pod względem zgodności z prawem międzynarodowym i zaleceniami MAEA. Ministerstwo Gospodarki gościło misję INIR (fot. Ministerstwo Gospodarki) Misji złożonej z pracowników MAEA i międzynarodowych ekspertów przewodniczył Pan Juan Carlos Lentijo, dyrektor Departamentu Cyklu Paliwowego i Technologii Postępowania z Odpadami MAEA. Ze strony polskiej misję powitała i przewodniczyła obradom minister Hanna Trojanowska, Pełnomocnik Rządu ds. Polskiej Energetyki Jądrowej. "Misja jest dla nas ogromną motywacją dla zwiększenia wysiłków i jeszcze większej aktywności w przygotowywaniu naszego programu jądrowego" - powiedziała minister Trojanowska. "Sytuacja jest dynamiczna i Polska będzie kontynuować wykorzystywanie ekspertyz i wiedzy MAEA do zwiększania tej aktywności" - powiedziała minister. W dyskusjach z członkami misji brali udział przedstawiciele Ministerstwa Gospodarki, Państwowej Agencji Atomistyki, Urzędu Dozoru Technicznego, Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych, Polskich Sieci Ener- getycznych i Polskiej Grupy Energetycznej Energia Jądrowa. Delegacji Państwowej Agencji Atomistyki na spotkanie przewodniczył wiceprezes, PAA, Maciej Jurkowski. Misja INIR dotyczyła przeglądu 19 obszarów infrastruktury krajowej z czego PAA była głównym partnerem krajowym rozmów dotyczących 6 obszarów (ramy dozorowe: wiceprezes, Główny Inspektor Dozoru Jądrowego Maciej Jurkowski; bezpieczeństwo jądrowe: dyrektor Marcin Zagrajek; ochrona radiologiczna: dyrektor Edward Raban; ochrona fizyczna i zabezpieczenia przed proliferacją: naczelnik Andrzej Pawlak; planowanie awaryjne: dyrektor Krzysztof Dąbrowski), a także jednym z uczestników rozmów w kolejnych 8 obszarach (pozostali uczestnicy spotkania ze strony PAA: naczelnik Michał Koc, Stanisław Janikowski, Karol Sieczak, Małgorzata Szałek, Iga Reszke). MAEA opracowała zalecenia i tzw. "kamienie milowe" (milestones), aby pomóc krajom prowadzić systematyczną pracę, której celem jest wprowadzenie energetyki jądrowej dzięki zbudowaniu infrastruktury, która zapewni bezpieczne, odpowiedzialne i zrównoważone wykorzystanie technologii jądrowej. W podejściu MAEA wyróżnia się trzy fazy programu jądrowego; zakończenie każdego etapu jest zaznaczone przez specyficzny "kamień milowy", przy którym postęp w rozwoju projektu może być oszacowany. Misja zakończyła się generalnie dobrą oceną stanu przygotowań do realizacji Programu Energetyki Jądrowej. Przewodniczący misji INIR, J. Lentijo, podkreślił pozytywny kierunek polskich przygotowań: Polska zrobiła bardzo duży postęp w rozwoju krajowej infrastruktury jądrowej, zakończyła większość działań przewidzianych w pierwszej fazie. W wielu obszarach zostały spełnione wymogi dla krajów, gdzie projekty jądrowe są na kolejnych, zaawansowanych etapach realizacji fazy drugiej. Raport z misji INIR zawierający dobre praktyki, rekomendacje i sugestie dla Rządu zostanie przekazany stronie polskiej w czerwcu br. Misja INIR jest jedną z dwóch misji MAEA oferowanych Polsce w 2013 r., w drugiej połowie kwietnia odwiedzi Polskę kolejna misja MAEA skierowana bezpośrednio do PAA – IRRS (Integrated Regulatory Review Services). Celem misji IRRS będzie ocena dozoru jądrowego pod względem spełniania standardów bezpieczeństwa MAEA oraz przygotowania do pełnienia roli dozoru jądrowego dla obiektów energetyki jądrowej. Ruszyła nowa strona internetowa PAA Wydarzenia W dniu 28 marca została uruchomiona nowa strona internetowa PAA. Strona ma nowy, czytelny układ treści. Została również wyposażona w wyszukiwarkę umożliwiającą przeszukiwanie jej zawartości. Nowa strona internetowa PAA posiada również nowoczesny wygląd. Została wyposażona w czytelne menu z nowym układem treści. Dla internautów, którym trudniej jest czytać drobną czcionkę na ekranie przygotowano mechanizm powiększania czcionki podczas przeglądania strony. Znalezienie interesujących treści ułatwi wyszukiwarka treści. Strona zawiera również elementy znane z poprzedniej wersji witryny np. działy „Aktualności” i „Informator”, czy mapę rozkładu mocy dawki promieniowania gamma w Polsce na dzień bieżący. Do nowej strony zostały również przeniesione informacje o sytuacji po katastrofie w elektrowni jądrowej Fukushima Dai-ichi. Ze starej strony zostały przeniesione praktycznie wszystkie jej treści, a nowe już zostały wytworzone bądź będą tworzone na bieżąco. Strona posiada obecnie wersję polskojęzyczną. Wersja anglojęzyczna strony zostanie uruchomiona w najbliższych miesiącach.