Czy srokate można jeszcze uratować

1
Czy srokate można jeszcze uratować !?
Dypl.-Inż. Dr. Peter-Jörg Jansen, Prof. Uniw.
Christine Jansen, Honorowy Członek Polskiego Związku Hodowców Konia Huculskiego
Tłumaczenie na język polski Mgr.phil. Barbara Jackowska
Styczeń 2012
W drugim punkcie porządku obrad Komisji Hodowlanej HIF (Hucul International Federation)
w dniu 4.11.2011 w Topolciankach znalazło się sformułowanie:
 Obrady dotyczące postawionego na Walnym Zjeździe w 2010 roku wniosku:
„Oddzielne prowadzenie ksiąg stadnych dla koni Huculskich maści srokatej i
wynikających z tego zasad kojarzeń”
Podczas obrad na ten temat w dniu 4.11.2011 zostało stwierdzone przede wszystkim
przez Przewodniczącego Komisji Hodowlanej prof. Mihoka (Węgry) i V-ce Prezydenta HIF
inż. Gibałę z Polski, że konie srokate przekazują w zwiększonym stopniu odmiany, które
są niepożądane. Obaj radzą, aby srokate ogiery nie kryły maścistych klaczy. Proponuje
się, aby konie huculskie maści srokatej prowadzić w osobnej Księdze Hodowlanej, dla
Polski z okresem przejściowym, aby hodowcy mogli zostać poinformowani.
Na posiedzeniu Zarządu HIF zostało w dniu 5.11.2011 to zatwierdzone i sformułowane
1
jako wniosek na Walny Zjazd, który odbędzie się w dniach 27-29 li[piec 2012 w Rumunii. )
Znając podział głosów w HIF niewątpliwym jest, że wniosek wyłączenia srokatych hucułów z
Głównej Księgi Hodowlanej zostanie ich większością przegłosowany, nawet jeśli
reprezentacja polska będzie głosowała przeciwko niemu, choć nie wynika to wcale z
dotychczasowego zabierania głosu przez stronę polską. Przy tym polscy reprezentanci w HIF
mięliby czas od postawienia tego wniosku podczas Walnego Zjazdu w maju 2011 (!) w
Toplciankach na wypracowanie ugruntowanych naukowo zootechnicznych argumentów
przeciwko powyższemu stwierdzeniu i przejęcia, jako kraj pochodzenia dla koni rasy
huculskiej, przewodniczenia w tej sprawie.
Skutki takiego wniosku są ewidentne: Do nowej, tak zwanej „Księgi Koni Srokatych” będą
włączane hucuły maściste posiadające srokatych przodków z powodu pozornego
przekazywania odmian. W Polsce będzie mogła być wpisana do Księgi Głównej tylko
znikoma część maścistych hucułów, jako tych genetycznie czystych – bez krwi srokatej.
Wartość rynkowa i popyt na hucuły z Księgi Koni Srokatych zmniejszy się, zaś interes
Rumunii, Węgier, Słowacji i Czech, które twierdzą, że hodowały już zawsze „czyste” hucuły i
posiadają w Głównej Księdze Hodowlanej przeważającą większość koni wzrośnie. Polska
mając zaledwie niewielką populację „czystych” hucułów straci tytuł kraju prowadzącego
Księgę Pochodzenia dla Koni Rasy Huculskiej. Dotacje z tytułu hodowli zachowawczej ras
2
rzadkich otrzymają kraje za Księgę pozbawioną koni srokatych lub dla koni wpisanych do tej
Księgi, lub dla ich hodowców.
A ponieważ – jeżeli – jeszcze nie wszystko jest stracone, jeśli hodowcy koni huculskich
zostaną zbulwersowani i „pogonią“ swoich przedstawicieli w HIF, to
1. Skutki takiego wniosku powinny być ilościowo pogłębione i
2. naświetlone naukowe tło, które sprowadzi argumentację tego wniosku do absurdu.
1. Gdyby krew srokata była niepożądana
W „Liniach Genealogicznych Polskich Koni Huculskich” Iwony Tomczyk-Wrona (Krośniewice
2004) są wypisane wszystkie polskie powojenne konie huculskie do roku 2002/2003.
Przypisane są one do 10 lini męskich i 14 rodzin żeńskich. Według tego wszystkie konie
srokate wywodzą się od 6478 Zefir, 1967, gn.sr., którego srokata maść pochodzi od jego
matki 7669 Larynka, 1957, mysz.sr., a ta otrzymała ją od swej matki, 2955 Pisanka, 1940,
gn.sr. Umaszczenie Agatki (matki Pisanki), jako matki założycielki linii, nie jest znane.
Matka rodziny
Agatka
2955 Pisanka
(gn.sr., 1940)
7669 Larynka
(mysz.sr., 1957)
6478 Zefir
(gn.sr., 1967)
Punkt wyjściowy polskich koni srokatych
Inną, drugą, założycielką linii jest srokata: 3650 Sroczka, 1947, gn.sr. Jej 3 potomków jest
jednak maścistych. Spontaniczne pojawianie się srokacizny przy kojarzeniu koni
jednomaścistych pojawia się w przypadku jej córki 38/Kr Stubienka, 1956, mysz., tylko u 3 na
około 80 sztuk potomstwa z kilku pokoleń (Sekunda 2003, Sorbi 2001, Szelest 2003).
Prawdopodobnym jest, że to trzykrotne wystąpienie maści srokatej można przypisać błędom
w rodowodach, ujawnionych po roku 2000. Dla populacji polskich koni srokatych pozostaje,
w każdym bądź razie, (ponieważ 3 z 80 jest wartością nieistotną) znaczącą jedynie linia
2
Agatka … Zefir. )
Prof. Mihok uzasadnia podczas posiedzenia Komisji Hodowlanej HIF oddzielne prowadzenie
Księgi Pochodzenia dla koni Huculskich maści srokatej przede wszystkim tym, że generacja
wnuków, która posiada przodków srokatych ma wiele odmian. Tutaj nawiązuje on do
3
jednomaścistych hucułów, u których występują srokaci przodkowie, ponieważ u srokatych
koni odmiany by mu nie przeszkadzały. I rzeczywiście, w efekcie kojarzenia koni srokatych z
maścistymi, pojawia się 50% maścistych. Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku o oddzielnym
prowadzeniu Księgi Hodowlanej dla srokatych hucułów trzeba wyjść z założenia, że nie tylko
srokate lecz także ich jednomaściści potomkowie pozostaną w Księdze Hodowlanej Koni
Srokatych. Z tego można wywnioskować, że dla przekierowania konia do Księgi
Hodowlanej Dla Koni Srokatych będzie istotnym czy przodkowie danego konia huculskiego
byli srokaci.
Aby zdobyć rozeznanie, jaka część populacji koni huculskich w Polsce według tego nie będzie
mogła pozostać w Księdze Głównej Koni „Jednomaścistych” przeanalizowano listę polskich
ogierów hodowlanych z roku 2011 (2011-hc.xls in www.pzhk.pl) i przy pomocy programu
Populations-Management-Programm
OPTI-MATE
(Institut
für
Tierzucht
und
Vererbungsforschung, Tierärztliche Hochschule Hannover, Version 3.86) obliczyliśmy
frekwencję genów dla założycielki linii koni maści srokatej – Pisanki (i na wszelki wypadek dla
Sroczki). Frekwencja genów mówi o prawdopodobieństwie, z jakim geny (tu warunkujące
umaszczenie) występujące u założycieli linii srokatych pojawiają się u ogierów
dopuszczonych do hodowli w roku 2011 - niezależnie od tego, czy, jak często, kiedy ostatnio
fenotypowo wystąpiła srokatość.
Okazuje się, że ze 179 dopuszczonych do hodowli w 2011 roku w Polsce ogierów
Huculskich tylko 11 (jedenaście) nie posiada przodków srokatych! Tylko 11 polskich
hodowlanych ogierów Huculskich pozostanie, w związku z tym, w Księdze Hodowlanej
Koni Huculskich, w której według HIF wpisane są „czyste” hucuły. Stanowi to tylko 6%!
Można, zatem wyjść z założenia, że analogiczna analiza dla klaczy huculskich nie
wypadłaby lepiej … ze wspomnianymi już potencjalnymi skutkami dla Polski, jako kraju
prowadzącego Księgę Pochodzenia i dotacji z EU.
4
Wyliczając, ze 179 kryjących w roku 2011 ogierów hodowlanych w Polsce, 57 jest maści
srokatej, 111 z nich – to jest 62% (!) jest maścistych – posiada jednak „krew srokatą”, to
znaczy, ma przodków srokatych. Z tego u 82 maścistych ogierów kryjących udział genów
pochodzących od srokatych przodków jest wysoki, i to tak samo wysoki, jak u koni srokatych
– niektórzy przodkowie byli maści srokatej. U 29 maścistych ogierów jest poziom genu
srokatości niski, i to niższy, niż u jakiegokolwiek srokatego (lub posiadają przynajmniej
założycielkę linii 3650 Sroczkę, 1947, jako przodka). Można tą grupę ewentualnie zaliczyć do
grupy koni maścistych, i tak 11 + 29 = 40 ze 179 polskich ogierów rasy huculskiej kryjących w
roku 2011 (to jest dalej zaledwie 22%) pozostanie w Księdze Hodowlanej koni „czysto”
huculskich według HIF. Ale to także nie jest opcja uspokajająca. W każdym razie można z
załącznika do tego tekstu wywnioskować, o które ogiery chodzi, a właściciele maścistych
ogierów, które posiadają przodków srokatych będą się mogli, miejmy nadzieję, „oburzyć”.
Sytuacja ta będzie jeszcze raz, w innej formie na następnym wykresie przedstawiona i
uzupełniona o uznane w październiku 2011 roku ogiery mogące być użyte do stanówki w
Polsce w roku 2012, jak też te ogiery, które na początku roku ubyły z listy kryjących w 2010
roku. Jest widocznym, że wiele ubyłych z listy zostało niedawno uznanych – byłaby
interesującą informacja, dlaczego ubyły, gdyż po tak krótkim czasie użytkowania z pewnością
nie byłaby możliwa ocena ich potomstwa.
5
Pikanteria na boku: Także 4 z 14 aktywnych ogierów kryjących na Węgrzech zamieszczonych
na liście www.lovasszervezetek.hu z 22.1.2012 wykazują przodków srokatych:
5136 Gurgul Castor (wydzierżawiony, własciciel Milan Gonda, SK !)
5137 Hroby Bryf
5127 Polan Pallas
4677 Hroby Grad
I z pewnością tak samo, jak powyżej, cały szereg potomków od klaczy z parku Narodowego
Aggtelek na Węgrzech, urodzonych w latach 1996 – 2011 po wydzierżawionych/zakupionych
ogierach, które, wszystkie cztery, posiadają srokatych przodków
Polan Rapsod
Goral Parter
Goral Ploskor
Pietrosu Jadeit
2. Dlaczego Komisja Hodowlana HIF jest w błędzie
Z wielu punktów widzenia twierdzenia HIF, odnoszące się do oddzielnego prowadzenia ksiąg
hodowlanych dla maścistych i srokatych hucułów są naukowo nieuzasadnione. Fachowcy z
Komisji Hodowlanej HIF powinni o tym wiedzieć, chyba, że przyczyny ich postępowania, tzn.
tego podziału, są umotywowane czymś innym (obniżenie wartości cenionych koni srokatych)
i próbują przy pomocy pseudo-argumentów drugą stronę przytłoczyć. Poniżej będzie podany
krótki zarys kontrargumentów w skondensowanej – by były zrozumiane – formie.
2.1 Oddzielna Ksiega Hodowlana dla srokatych prowadzi do absurdu
W prostym modelu genu lokus barwy (miejsce genów barwy) składa się z dwóch genów
barwy, jednego z dwóch genów barwy pochodzącego od ojca i jednego genu barwy od
matki. Jako przykład przyjmujemy na poniższym wykresie, że ojciec posiada jeden gen
srokatości i jeden gen maścistości (gen dla maści podstawowej - kara, gniada, etc.) w locusie
(loci). Gen srokatości jest dominującym (uzewnętrznia się fenotypowo) i tym sposobem
ojciec jest srokaty. Ponadto przyjmujemy, że ogier ten łączy się z maścistą klaczą, która –
ponieważ jest maścista – nie może posiadać genu srokatości (który by się uzewnętrznił i
matka byłaby srokata), a więc posiada dwa geny maścistości. Przy kojarzeniu w losowy
sposób dają, tak ojciec, jak i matka swojemu potomstwu po jednym genie umaszczenia. Na
wykresie widzimy zatem wynikające z tego kombinacje genetyczne oznaczone u potomków 1
do 4. Gen srokatości jest dominującym, jest zatem połowa potomstwa znowu maści srokatej.
Inna połowa możliwych potomków nie nosi genu srokatości i jest maścista – nie może więc
przekazać genu srokatości. Informacja o srokatych przodkach zostaje usunięta!
6
Rezultatem tego wywodu jest całkiem inna interpretacja analizy populacji ogierów kryjących
z rozdziału 1). Jak już wcześniej zostało wyjaśnione, są przedstawione powyżej możliwości
kombinacji
genów
rozkładem
przypuszczalnym,
wynikającym
z
rachunku
prawdopodobieństwa, dotyczącym spotkania się dwóch genów u potomków w jednym loci,
gdzie konkretny gen u kolejnych potomków byłby przekazywany. W rzeczywistości był on
albo tym, który został przekazany, albo tym, który zaginął. U wszystkich ogierów kryjących,
które są maściste, gen srokatości został usunięty, niezależnie od obliczonego
prawdopodobieństwa, więc niezależnie od obliczonej frekwencji genów lub praktycznie
mówiąc: niezależnie od tego, czy przodkowie byli srokaci. Dlatego ze 179 ogierów
dopuszczonych do rozrodu w 2011 roku 122 są nie tylko maściste, ale też wolne od genu
srokatości. Tylko 57 ogierów kryjących, które fenotypowo są srokate, nosi też gen
srokatości.
Księga hodowlana koni srokatych mogłaby dlatego zawierać tylko te konie huculskie, które
rzeczywiście są srokate. Powstaje jednak pytanie, jaki miałoby to mieć sens, ponieważ z
7
jednej strony są one przez swe umaszczenie naznaczone, a z drugiej strony przy kojarzeniu z
maścistymi mogłyby dawać konie maściste, bez genu srokatości. Właściwe pytanie jednak
pozostaje czy i jak polska delegacja mogłaby w HIF przewalczyć swoje racje. Niezbędnym
będzie bardziej obszerne przygotowanie.
2.2 Srokate nie powodują powstawania odmian
Jak już wyjaśniano, głównym podawanym argumentem oddzielnego prowadzenia księgi
hodowlanej dla koni srokatych jest nagromadzenie się genetycznie uwarunkowanego
przekazywania odmian, których chce się do księgi hodowlanej „czystych“ maścistych nie
dopuścić. W „Equine Color Genetics“ (D. Phillip Sponenberg, IOWA State University, 1996,
S.60-65) przedstawiono przejrzyście, że za rozpowszechnione u większości ras koni (poprzez
selekcję, zgodnie z upodobaniami hodowcy wspierane lub tępione) odmiany na głowie i na
nogach są odpowiedzialne inne geny, niż za srokaciznę. Srokacizna u hucułów odpowiada
typowi tobiano. Niezależnie od predyspozycji do odmian srokacizna tobiano nie obejmuje
głowy. Białe stopy i kończyny należą bezsprzecznie do srokacizny tobiano, nie są jednak
genetycznie identyczne z białymi stopami lub nogami wynikającymi z genetycznych
uwarunkowań do odmian.
Oczywiście może koń srokaty swoją srokaciznę ograniczyć do białych stóp i nóg (kopyta,
pęciny, nadpęcia), potomstwo jednak może być w pełni srokate. Białe stopy i nogi - i to
wszystkie należą obligatoryjnie do typu tobiano srokacizny i są z tego punktu widzenia
gwarancją na to, że hucuł nosi jeszcze gen srokacizny – jego potomkowie mogą być znowu w
pełni srokaci. Jak wykazano powyżej nie nosi maścisty hucuł tego genu srokatości, nie może
więc sam z siebie (w połączeniu z maścistym partnerem) dać konia srokatego, więc też
takiego, który posiada białe stopy i nogi. Z tego nie może wynikać możliwość do
powstawania odmian, więc ewentualnie pojedynczych lub kilku białych nóg (jakie można
było zaobserwować w Łuczynie podczas naszych odwiedzin w 1995 roku razem z odmianami
widocznymi na głowie). W przypadkach wątpliwych można rozpoznać na podstawie
przodków, czy uwarunkowane to jest genem srokatości, czy jest to odmiana. Białe stopy lub
nogi, jako genetycznie uwarunkowane odmiany nie mają nic wspólnego ze srokatością i nie
można ich uniknąć poprzez eliminację srokatych koni, lecz tylko poprzez celową selekcję
wewnątrz populacji koni maścistych. W każdym bądź razie odmiany są genetycznie nie
zależne od srokacizny!. Przy tym pozostaje pytanie odnośnie odmian na głowie, dlaczego
miałyby być niepożądane – w większości przypadków podnoszą atrakcyjność tak
malowanego konia.
Tym sposobem argumentacja Komisji Hodowlanej HIF, że ogiery srokate nie mogą kryć
klaczy maścistych (i muszą z tego powodu znaleźć się w odrębnej Księdze Hodowlanej), gdyż
poprzez to wzrasta częstotliwość występowania odmian u koni huculskich, jak wykazano
powyżej, nie ma podstaw naukowych.
Według wyobrażeń Komisji Hodowlanej HIF mogą ogiery srokate kryć klacze srokate, co
będzie skutkowało podwyższeniem się inbredu w populacji koni srokatych, ponieważ
wszystkie konie srokate sprowadzają się do Zefira (1967) i jego potomków. Nie na darmo
8
istniała na przestrzeni dziesiątków lat w hodowli koni Huculskich w Polsce i w Austrii reguła
kojarzenia koni srokatych tylko z końmi maścistymi (tak klacze srokate z maścistymi
ogierami, jak i srokate ogiery z maścistymi klaczami)!
Stworzenie odrębnej Księgi Hodowlanej dla koni srokatych zostało sprowadzone tym
sposobem we wszystkich punktach do absurdu. To uratuje nie tylko polskie, ale także
węgierskie hucuły! Pozostaje jedynie pytanie, dlaczego przedstawiciele Polski w Komisji
Hodowlanej i w Zarządzie HIF nie umieją stawić czoła. Zaniechanie utworzenia odrębnej
Księgi Hodowlanej, której skutki podane zostały w rozdziale 1) (11 ogierów hodowlanych w
Głównej Księdze Koni Huculskich) uda się tylko wtedy, jeśli polscy przedstawiciele skutecznie
przeciwstawią się – do tego, biorąc pod uwagę zaistniałą sytuację, na następnym
posiedzeniu potrzeba o wiele więcej niż tylko słowną wypowiedź. Oddelegowani
funkcjonariusze muszą być najlepiej przygotowani, aby móc apelować do rozsądku
odpowiedzialnych w HIF i Polska musiałaby, jako kraj pochodzenia, „uderzyć pięścią w stół” i
w ostateczności włączyć także Brukselę. Można sobie życzyć, aby polscy hodowcy koni
Huculskich posiadający konie srokate z naciskiem zażądali od swoich
funkcjonariuszy/przedstawicieli w HIF cywilnej odwagi i mądrej strategii, aby ta już przez
dziesiątki lat prowadzona bezsensowna debata została zakończona sukcesem.
Należy rozważyć: Polska postawiła pomnik przedstawicielowi polskich koni srokatych,
ogierowi 8957 Jaśmin, 1977, skaro-gniado-srokaty, po 6478 Zefir, od 2441 Dziewanna,
podczas Dni Huculskich w Gładyszowie/Regetowie, przy tym pokazane było jego liczne
potomstwo (ogiery i klacze srokate i maściste), które zostały w ostatnich latach czempionami
w hodowli i w sporcie, a lata wcześniej już honorowano Jaśmina nadaniem jego imienia
hotelowi „Jaśmin”. I to właśnie ta Polska przygląda się temu, jak srokate konie huculskie lub
takie, które mają srokatych przodków, są na arenie międzynarodowej deprecjonowane. Przy
tak małej dozie patriotyzmu i dumy powstaje nawet dla mnie pytanie czy Polska, jako kraj
pochodzenia koni Huculskich jest jeszcze do zaakceptowania. W tym miejscu głaz
upamiętniający Jaśmina staje się jego kamieniem do trumny.
9
Poza tym: Także w Łuczynie stoją konie srokate. Zdjęcie po lewej stronie, bez komentarza,
jest zamieszczone na stronie internetowej stadniny koni w Łuczynie www.herghelialucina.ro
(21.01.2012). Zdjęcie po prawej zrobiono podczas międzynarodowej imprezy w Łuczynie w
2003 roku, zdjęcie poniżej zrobiono w czasie naszych odwiedzin w Łuczynie w 1995 roku.
„Dobry koń nie ma maści“ – to stare przysłowie, za którym stoi ogromne doświadczenie.
Hucuł cechuje się swoim niewielkimi wymogami paszowymi, przystosowaniem do chodzenia
po górach, pracowitością, wytrzymałością i przyjacielskim nastawieniem do ludzi – cechy,
które ukształtowały bardzo ostre warunki Karpat na przestrzeni setek lat – pomimo lub
poprzez wpływ różnych ras. Ten, który tych właściwości nie posiadał, nie przeżył, lub został
włączony do łańcucha pokarmowego narodu huculskiego. To ukształtowało m.in. szeroką
pierś, długą kłodę, krótkie szablaste nogi, spadzisty zad i inne cechy charakterystyczne dla
hucułów, przede wszystkim w ich zachowaniu. Mierzyć hucuła według ideału konia
gorącokrwistego nie odda jego specyficzności. Koń gorącokrwisty, bowiem nie wytrzymałby
warunków bytowania i pracy hucułów na Huculszczyźnie, i wyglądałby śmiesznie na
huculskiej ścieżce. Te podane wybitne cechy tworzą konia huculskiego, niezależnie od maści,
srokacizny lub odmian – i te cechy właśnie należy zachować, o ile jest to w ogóle możliwe w
społeczeństwie dobrobytu i w hodowli hobbistycznej. Troska o jak najlepsze zabezpieczenie
tych cech i oddalenie z tym związanych niebezpieczeństw byłoby dla międzynarodowej
Komisji Hodowlanej HIF znacznie ważniejsze, niż sprzysięganie się przy pomocy
nieprawdziwych argumentów przeciwko srokatym koniom huculskim.
10
Zamiast połączyć w tych staraniach wszystkich hodowców koni huculskich lub ich związki
hodowlane (uznane przez EU), jest nieuznawany Związek Krajowy Hodowli Koni Górnej
Austrii (Dr. Zechner, Stadl-Paura), jego hodowcy i do niego wpisane konie huculskie, które w
większej części pochodzą z Polski, a Polska, jako kraj pochodzenia nie jest od lat w stanie nic
w tym zmienić. Po tym „porzuceniu” spotyka ten sam los konie srokate: na podstawie
wszystkich tych i im podobnych doświadczeń musimy, niestety, obawiać się, że polska
delegacja ulegnie zdaniu (niekompetentnemu) większości w HIF, to znaczy, że konie
srokate nie będą w przyszłości czystymi hucułami.
------------1
) Można przypuszczać, że niektóre językowe sformułowania, które były usłyszane, nie jako
rzeczywiście wypowiedziane, lecz jako oczekiwane (obojętnie przez którą ze stron), stały się
dla polskiej delegacji niekorzystne. Tym bardziej istotne jest następujące wyjaśnienie, jako
kontrargumentacja do przewidzianych zamierzeń.
2
) Także 3598 Buczyna (1948), córka z linii żeńskiej 1418 Czeremcha, 1941, jest srokata
poprzez ojca Czeremosz, 1930, gn.-sr. Potomkowie Buczyny są tylko w tym wypadku
srokatymi, jeśli kojarzono je ze srokatymi końmi z linii Agatka…Zefir. To samo dotyczy klaczy
5484 Fortaleza, 1952, karo-sr., od klaczy 1576 Nakoneczna, 1934 - założycielka linii żeńskiej po srokatym ogierze Żelazny, 1931. W analizach wykazano, że frekwencja genów Buczyny u
ogierów dopuszczonych do stanówki w roku 2011 jest znikoma, a geny Fortalezy w ogóle nie
występują.
-------------
Stwierdzenia końcowe: Jako członek honorowy PZHKH (Polskiego Związku Hodowców
Konia Huculskiego) oraz aby uniknąć błędnych interpretacji stwierdzam:
1.) Jestem nadal zdania, że PZHK z jego Okręgowymi Związkami i ich pracownikami, m.in. dla
rasy koni huculskich wykonują wyjątkowo dobrą pracę. A także, że żaden inny kraj, w którym
hodowane są konie huculskie nie podjąłby podobnych starań. Poza tym jestem przekonana o
tym, że prywatni hodowcy/właściciele nie byliby w stanie (bez organizacyjnej, umysłowej i
finansowej pomocy udzielanej przez PZHK oraz od kilku lat hojnego sponsoringu
poszczególnych posiadaczy koni Huculskich) przeprowadzić tak dużej liczby imprez i
czempionatów odbywających się na terenie całej Polski (przede wszystkim koniecznej do
tego logistyki) oraz rejestracji koni i prowadzenia dla nich Księgi Hodowlanej.
2.) Nadal twierdzę, że Polska powinna sprawować, tak prezydencję w HIF, jak i
przewodnictwo w Komisji Hodowlanej*) HIF. I to nie tylko dlatego, że jest to kraj
pochodzenia koni huculskich (prowadzi Księgę Pochodzenia dla koni rasy huculskiej), lecz
także dlatego, że posiada najwięcej doświadczenia w hodowli i od wielu lat (18. Dni
Huculskie w Głądyszowie, we wrześniu 2012) najbardziej angażuje się promocję koni
Huculskich. Niestety, za tym wszystkim nie idzie większoścć głosów**) i podczas głosowania
w HIF nie przeforsuje swojego stanowiska.
11
3.) Powyższa praca „Czy srokate można jeszcze uratować!?“ służy tylko
następującym celom:
i wyłącznie
a) naukowemu wspomożeniu polskie delegacji w HIF –w sprawie od lat prowadzonej
nierzeczowej argumentacji Komisji Hodowlanej*) i Zarządu HIF przeciwko koniom srokatym,
b) rzeczowe poinformowanie hodowców, wzniecenie dyskusji i danie im możliwości wsparcia
ich organizacji (PZHKH), by ta w przyszłości była w stanie silniej wspierać ich własne interesy
(hodowlane i ekonomiczne).
Christine Jansen, Club Hucul Austria, 2. Luty 2012
*) Należy zaznaczyć, że HIF de jure nie posiada, i posiadać nie może, żadnych uprawnień
hodowlanych. I nie jest on de facto żadną organizacją hodowlaną, lecz nawet nie wspólnotą
wzajemnych interesów, ponieważ HIF (a Polska siedzi jako kraj pochodzenia w Zarządzie i w
komisji Hodowlanej) nie uznaje, a więc dyskryminuje uznane poprzez EU organizacje
hodowlane posiadające konie huculskie z polskiej Księgi Stadnej oraz ich potomków.
**) Najwyższy czas aby dopasować przydzielanie głosów w HIF do rozmiarów hodowli
--------------------
Załącznik
Licencjonowane na rok 2011 polskie ogiery huculskie
Jednomaściste, bez przodków srokatych
10/PZ
2188
26/KL
14/KT
2187
99/KR
27/Rz
10/KR
9/WR
33/RZ
30/RZ
BANDITA
HROBY XXI-50
LUZIFER
MIDAS
OUSOR VIII-50
PUCHACZ
PUSZKAR
RUMIANEK
WALDI
WALOR
WLOCHATY
1996
1992
1997
2001
1992
2000
1998
2002
1997
2000
2000
gn
mysz
kara
kara
gn.
kara
gn
cmysz
gn
kara
gn
GURGUL
HROBY
PRISLOP
GORAL
OUSOR
PRISLOP
HROBY
HROBY
GORAL
HROBY
OUSOR
Jednomaściste, z niską frekwencją genu
*srokatości
tylko
3650założycielki
*
Sroczka,
1947,
jakoz linii
srokatej
linii
155/KR
35/RZ
45/RZ
27/PZ
2113
CZERCHAN
GIEWONT
LANDO-O
LARRY
LEN
2007
2001
2004
2005
1993
mysz
cmysz
hbr
cgn
cmysz
GORAL
GORAL
HROBY
OUSOR
POLAN
12
149/KR
9/PZ
40/RZ
8/1-A-H/96
19-2/A-HUZ/03
14/WR
55/RZ
31/RZ
11/LB
20/PZ
6/GD
43/RZ
137/KR
36/RZ
24/KL
54/RZ
LIMER
LUDWIK VEL ROKOSZ
LUKSUS
NAPIS
NEFRYT
NESTOR
OPALEK-O
OTTO
PEDZIWIATR
PERSON
ROY
WAKAT-O
WAR
WERMUT
WICHER
WITALIS-O
2006
1996
2003
1996
2003
2001
2007
2001
2007
2003
1999
2004
2004
2002
2004
2007
mysz
sk.gn.
cmysz
brF
mgF
skgn
gn
cgn
gn
cgn
jgn
gn
mysz
jgn
hbr
cmysz
GORAL
HROBY
GORAL
GORAL
GORAL
GORAL
HROBY
GORAL
PRISLOP
HROBY
HROBY
OUSOR
HROBY
OUSOR
OUSOR
OUSOR
Z załóżycielką lini srokatej 2955 Pisanka, 1940, jako przodek
154/KR
14/LD
161/KR
9/OL
44/RZ
46/RZ
42/RZ
32/KL
GRANIT
JOKER
NURT
ODI
OKAR
OKTAWIAN-O
ORZEL-O
WULKAN
2006
2003
2008
2006
2004
2005
2004
2008
mysz
cgn
gn
jgn
mysz
gn
dbr
gn
HROBY
GORAL
POLAN
HROBY
GORAL
OUSOR
OUSOR
OUSOR
Jednomaściste, z wysoką frekwencją genu srokatości
101/KR
10/OL
2112
28/KL
27/KL
162/KR
157/KR
145/KR
105/Kr
7/LB
60/RZ
11/KR
16/LD
15/RZ
30/PZ
50/RZ
2/BL
152/KR
39/RZ
2/MZ
AFISZ
ASAN
BACA
BATMAN
BERCIK
BOJKO
CEDR
CZAMBUL
FRYDERYKO
GRAJEK
GROM
GRYF
HASAN Z SADYBY
HETMAN
JAWOR
JUNIOR
KADUK
LAMON
LASER
LAWIRANT
2000
2007
1993
2005
2004
2008
2007
2005
2001
2002
2007
2003
2005
1993
2008
2005
1998
2006
2003
1997
gn
cmysz
sk.gn
gn
gn
gn
cgn
jgn
gn
gn
cmysz
cmysz
gn
c.gn.
cgn
gn
kaszt
gn
kara
gn
PRISLOP
HROBY
PIETROSU
OUSOR
GORAL
HROBY
PIETROSU
PIETROSU
HROBY
HROBY
HROBY
GORAL
POLAN
GURGUL
OUSOR
HROBY
GORAL
HROBY
GURGUL
PIETROSU
13
9/GD
13/GD
376/BY
7/OL
25/PZ
11/GD
8/KR
4/WR
6/KT
9/LD
135/KR
2636
2299
1430
120/KR
130/KR
49/RZ
160/KR
29/KL
53/RZ
12/KT
107/KR
4/LB
159/KR
158/KR
19/KL
8/PZ
150/KR
124/KR
1072
1321
15/LD
31/KL
66/KR
3/PZ
33/KL
12/LD
104/Kr
112/KR
8/GD
10/GD
34/RZ
89/KR
13/LD
77/KR
2300
22/PZ
47/RZ
15/GD
LAZUR
LENOR
LIDER
LUCKY
LUPO
LUTEK
MAGIK
MESZ
MILEK
MILUS
NAGAN
NEGRO
NEKTAR
NOKTURN
NOMINAL
NUGAT
OFICER
OGIEN
OGONEK
OLGIERD-O
ONUFRY
ORMAN
OTELLO
OWAR-KUR
OZI
PAC
PAMACS
PARDON
PASAZ
PAW
PIAF
PIANO
PICASSO
PIOLUN
PIONIER
POTENCJAL
POTER
POWIEW
PROMIEN
PROMYK
PRUT
PRYMUS
SATURN
SLOWIK
SPUTNIK
SUKCES
SUMER
SZPAK
T.NOKAUT Z KARWI
2003
2005
1999
2003
2005
2003
2000
1993
1999
2001
2004
1996
1994
1989
2002
2003
2005
2007
2006
2006
2003
2001
2000
2007
2007
2003
2000
2006
1998
1987
1988
2005
2007
1994
1994
2008
2003
2000
2001
2002
2003
2001
1997
2003
1996
1994
2003
2004
2007
gn
kara
kara
kara
gn
kara
gn
gn
kara
cmysz
sk.gn
j.gn.
j.gn.
c.gn.
jgn
cgn
gn
mysz
gn
gn
cgn
gn
gn
jgn
gn
cmysz
kara
mysz
cgn
c.gn.
c.gn
gn
jgn
kara
kara
cmysz
jgn
kara
skgn
gn
gn
kara
cgn
gn
jgn
gn.wil.
kara
skgn
c.bul
OUSOR
PIETROSU
HROBY
POLAN
POLAN
HROBY
OUSOR
OUSOR
GORAL
GORAL
PIETROSU
OUSOR
OUSOR
GURGUL
PIETROSU
PIETROSU
HROBY
HROBY
PIETROSU
OUSOR
PIETROSU
GURGUL
HROBY
GORAL
GORAL
GORAL
POLAN
HROBY
PIETROSU
PIETROSU
PIETROSU
GORAL
HROBY
PIETROSU
GORAL
HROBY
OUSOR
HROBY
PIETROSU
HROBY
HROBY
HROBY
PIETROSU
GURGUL
GORAL
GURGUL
HROBY
PRISLOP
HROBY
14
7/GD
6/LB
18/KT
20/RZ
10/LB
61/RZ
16/PZ
142/KR
51/RZ
21/PZ
2/RA
17/WR
163/KR
TOSIEK
VAT
WARS
WICHER
WICHEREK
WIESNIAK
WIKT
WILCZEK
WIRAZ
WLOCZYKIJ
WULKAN
WYKUSZ
ZAWILEC
2002
2002
2007
1995
2006
2008
2002
2004
2005
2001
1998
2001
2007
gn
gn
gn
kara
skgn
gn
cmysz
cgn
br
hbr
gn
gn
cgn
PIETROSU
POLAN
GORAL
GORAL
PIETROSU
HROBY
GURGUL
PIETROSU
HROBY
GURGUL
OUSOR
GURGUL
HROBY
AMANT
AMI
BARY
BIRAT
FALSZTYN
FANT
FESTYN
FIKUS
FROM
GEJZER
HALIF
HISZPAN
HULIGAN
JANTAR
JAZZ
JOGURT
JOWAL
JUNIOR
LANSJER
LENIWIEC
LUBAS
NASIR
NATAN
NICPON
NOSNIK
OCELOT
OLAF
OPAR
OSKAR
PACYFEK
PIAST
PIORUN
PLATON
PLAYBOY
2004
2003
1991
2001
2003
1992
2000
2001
2005
2002
2002
2001
1999
2001
2003
2002
2004
2004
1997
2007
1985
2003
2002
2000
2004
2000
1994
2000
1998
2000
1993
1996
2003
1999
gnsr
gnsr
karosr
gnsr
gnsr
mysz.sr.
myszsr
karosr
gnsr
karosr
karosr
gnsr
gnsr
gnsr
gnsr
cgnsr
gnsr
karosr
gnsr
gnsr
gnsr
gnsr
gnsr
gnsr
jgnsr
gnsr
karosr
jgnsr
gnsr
gnsr
gn.sr.
gnsr
myszsr
gnsr
GORAL
HROBY
GURGUL
GURGUL
GORAL
GURGUL
HROBY
GORAL
PIETROSU
POLAN
PIETROSU
GURGUL
HROBY
GURGUL
HROBY
PIETROSU
GURGUL
HROBY
PIETROSU
HROBY
GURGUL
GURGUL
GORAL
GURGUL
GURGUL
GURGUL
HROBY
GURGUL
HROBY
GORAL
GORAL
GURGUL
GORAL
POLAN
srokate
138/KR
143/KR
1/LD
108/KR
21/WR
53/KR
100/KR
14/PZ
25/WR
9/LB
18/PZ
114/KR
2/ZG
113/KR
41/RZ
453/BY
23/WR
1/BY
79/Kr
62/RZ
1071
136/KR
117/KR
103/KR
48/RZ
5/OL
1/Kt
111/Kr
7/PZ
28/RZ
2189
84/KR
17/KL
2/LB
15
28/PZ
12/GD
118/KR
30/KL
15/KL
2458
3/BL
2/SZ
18/KL
128/KR
16/KL
4/GD
14/GD
74/KR
1322
26/Rz
2500
338/BY
6/OL
18/RZ
19/WR
1/EL
23/PZ
POLAK
PORTER
PORTER
POWOJNIK
SATURN
SEMEN
SMREK
SMYK
SONET-WT
SOPIS
SULTAN
SZAMAN
T.NEPTUN
TUHAJ-BEJ
WABIGON
WALUCH
WANGAR
WANTOS
WARIANT
WICHER
WIGWAM
WISLOCZEK
WTOREK
2006
2005
2001
2006
2001
1995
2002
1999
2003
2003
2002
1998
2008
1996
1987
1997
1995
1995
2003
1994
2001
1995
2004
gnsr
gnsr
gnsr
cmyszsr
karosr
mysz.sr.
gnsr
gnsr
gnsr
gnsr
skgn.sr.
gnsr
gnsr
gnsr
gn.sr.
cmyszsr
gnsr
gnsr
gnsr
gnsr
gnsr
jgnsr
karosr
GORAL
HROBY
HROBY
PRISLOP
PIETROSU
GURGUL
GURGUL
GURGUL
OUSOR
PIETROSU
HROBY
HROBY
HROBY
GURGUL
GORAL
HROBY
GORAL
GORAL
GURGUL
PIETROSU
GURGUL
GORAL
GURGUL
Ogiery licencjonowane w październiku 2011
Jednomaściste, bez przodków srokatych
WAWEL
2008
Jednomaściste, z niską frekwencją genu srokatości
LIR-O
2008
PAKO
2008
WIDOK
2009
Jednomaściste, z wysoką frekwencją genu srokatości
ALEX
2009
BOGACZ
2007
LAWIN
2008
PROGRES
2008
srokate
AMAND
2008
ATOS
2009
WISNICZ
2008
jgn
PRISLOP
gn
gn
cmysz
HROBY
PRISLOP
HROBY
skgn
gn
gn
gn
GORAL
HROBY
GURGUL
HROBY
myszsr GURGUL
karosr HROBY
cgnsr PIETROSU
16
Ubyłe z hodowli na poczatku roku 2011
Jednomaściste, bez przodków srokatych
72/KR
PLUS
1995
613
SONET
1985
32/RZ
WAZNIAK
2000
3/LB
WERSET
2000
Jednomaściste, z niską frekwencją genu srokatości
151/KR
JANCZAR
2006
1807
LITMIRZ
1990
10/RZ
LUNAK
1991
148/KR
NOKAUT
2005
58/RZ
OTELLO
2007
Jednomaściste, z wysoką frekwencją genu srokatości
93/KR
FUNEK
1998
59/RZ
JAROSZ
2005
26/PZ
LITWOR
2006
147/KR
NOBEL
2001
52/RZ
ORKAN-W
2005
PARAGRAF
2004
122/KR
PLOCHACZ
2001
15/PZ
PONGO
2000
94/Kr
SARACEN
1999
10/LD
SOKOL
2002
17/KT
SZAJBUS
2005
1/Zg
SZATYN
1998
134/KR
WIZJONER
2004
srokate
131/KR
BENIKO
2003
153/KR
JASIEN
2005
51/Kr
JASMON
1992
9/KR
JEHUDI
2002
1/OL
ORI
6/Rz
OSKAR
1989
98/KR
PAW
2000
8/OL
POSEJDON
2004
57/RZ
SAMBOR-W
2006
25/KL
SMOK
2005
129/KR
SZAL
2002
56/RZ
WATAZKA
2005
22/RZ
WIERCH
1996
56/KR
WIKT
67/KR
WILK
1995
2/EL
WITRAZ
1995
109/KR
WIWAT
2001
skgn
gn
br
gn
OUSOR
HROBY
HROBY
HROBY
jgn
j.gn
gn
cmysz
gn
HROBY
HROBY
HROBY
GORAL
OUSOR
gn
gn
jgn
cgn
cmysz
cgn
skgn
kara
br
kara
kara
Rappe
hbr
PIETROSU
PIETROSU
HROBY
OUSOR
OUSOR
PIETROSU
PIETROSU
POLAN
PIETROSU
PRISLOP
PIETROSU
GURGUL
GORAL
gnsr
gnsr
gn.sr.
karosr
karosr
cgnsr
cmyszsr
gnsr
myszsr
gnsr
gnsr
gnsr
gnsr
gnsr
gnsr
gnsr
gnsr
HROBY
WILK
GURGUL
PIETROSU
HROBY
GURGUL
GURGUL
GURGUL
GURGUL
OUSOR
GURGUL
PIETROSU
GURGUL
GORAL
GORAL
HROBY
GURGUL