Pomoc w formie specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z

Pomoc w formie specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób
z zaburzeniami psychicznymi
Kto moŜe skorzystać z pomocy
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 182 z późn.
zm.),
- rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług
opiekuńczych (Dz. U. z 2005 r., Nr 189, poz. 1598 z późn. zm.),
- ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (tekst jednolity Dz. U. z 2011r. Nr
231, poz. 1375 z późn. zm.).
Specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi są szczególnym rodzajem usług
specjalistycznych. Pomoc udzielana jest tu wyróŜnionej grupie osób. Zasady jej przyznawania i odpłatności
określa ww. rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej, a nie tak jak w przypadku pozostałych usług
opiekuńczych, regulacje gminne.
Zgodnie z ustawą o ochronie zdrowia psychicznego ośrodki pomocy społecznej, w porozumieniu z
poradniami zdrowia psychicznego czy innymi specjalistycznymi placówkami terapeutycznymi, organizują
oparcie społeczne dla osób, które z powodu choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego mają
powaŜne trudności w Ŝyciu codziennym, zwłaszcza w relacjach z otoczeniem, w zakresie edukacji,
zatrudnienia oraz w sprawach bytowych.
Pomoc w formie usług specjalistycznych moŜe być przyznana osobom, które wymagają pomocy innych
osób, a rodzina nie moŜe takiej pomocy zapewnić. Usługi świadczone są w mieszkaniu osoby, która
potrzebuje pomocy lub w ośrodkach wsparcia takich jak środowiskowe domy samopomocy, kluby
samopomocy, dzienne domy pomocy.
Zakres specjalistycznych usług dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Specjalistyczne usługi opiekuńcze powinny być dostosowane do szczególnych potrzeb osób z
zaburzeniami psychicznymi i mogą obejmować:
- uczenie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego Ŝycia, w tym zwłaszcza: uczenie
umiejętności zaspokajania podstawowych potrzeb Ŝyciowych, w tym funkcjonowania społecznego,
motywowanie do aktywności, prowadzenie treningów samoobsługi i umiejętności społecznych, wspieranie
w formie asystowania w codziennych czynnościach Ŝyciowych (utrzymywanie kontaktów z domownikami,
rówieśnikami w miejscu nauki i pracy, organizowanie i spędzanie czasu wolnego, korzystanie z usług
róŜnych instytucji);
- interwencje i pomoc w Ŝyciu w rodzinie, w tym: poradnictwo specjalistyczne, wsparcie psychologiczne,
ułatwienie dostępu do edukacji i kultury, koordynacja działań innych słuŜb na rzecz rodziny
podopiecznego, współpraca z jego rodziną;
- pomoc w załatwianiu spraw urzędowych (uzyskanie świadczeń, wypełnianie dokumentów);
- wspieranie i pomoc w uzyskaniu zatrudnienia (szukanie informacji o pracy, pomoc w znalezieniu
zatrudnienia lub alternatywnego zajęcia, wspieranie i asystowanie w kontaktach z pracodawcą,
rozwiązywanie problemów psychicznych wynikających z pracy lub jej braku);
- pomoc w gospodarowaniu pieniędzmi (nauka planowania budŜetu, asystowanie przy ponoszeniu
wydatków, usamodzielnianie finansowe);
- usprawnianie zaburzonych funkcji organizmu (zgodnie z zaleceniami lekarskimi, współpraca ze
specjalistami w zakresie wspierania psychologiczno-pedagogicznego i edukacyjno-terapeutycznego);
- pomoc mieszkaniową (w uzyskaniu mieszkania, organizowaniu drobnych remontów, napraw,
kształtowanie właściwych relacji z sąsiadami);
- zapewnienie dzieciom i młodzieŜy z głębokim upośledzeniem dostępu do zajęć rewalidacyjnych i
rewalidacyjno-wychowawczych, jeŜeli nie mają ich zapewnionych.
Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi (ale takŜe usługi specjalistyczne
dla pozostałych grup) są świadczone przez osoby posiadające kwalifikacje do wykonywania zawodu: m.in.
psychologa, pedagoga, logopedy, pracownika socjalnego, terapeuty zajęciowego, asystenta osoby
niepełnosprawnej lub innego zawodu dającego wiedzę i umiejętności pozwalające świadczyć te usługi (§ 3
ust. 1 ww. rozporządzenia). Dodatkowo, specjaliści świadczący usługi dla osób z zaburzeniami
psychicznymi muszą posiadać co najmniej półroczny staŜ: m.in. w szpitalu psychiatrycznym, w
środowiskowym domu samopomocy, domu pomocy społecznej dla osób z upośledzeniem umysłowym,
placówce terapii lub placówce oświatowej, do której uczęszczają dzieci z zaburzeniami rozwoju lub
upośledzeniem umysłowym. Usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi mogą takŜe świadczyć osoby,
które nabyły doświadczenie pracując juŜ w ramach tego rodzaju usług (§ 3 ust. 2 ww. rozporządzenia).
Tryb udzielania pomocy
1.
2.
3.
4.
5.
Zgłoszenie wniosku o pomoc w formie specjalistycznych usług opiekuńczych - naleŜy zwrócić się do
ośrodka pomocy społecznej w miejscu zamieszkania osobiście, telefonicznie, listownie, na wniosek
innej osoby lub z urzędu.
Wymagane jest zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, w przypadku usług specjalistycznych dla
osób z zaburzeniami psychicznymi - od lekarza psychiatry.
Sporządzenie wywiadu środowiskowego - przyznanie pomocy w formie usług opiekuńczych
poprzedzone jest przeprowadzeniem wywiadu środowiskowego w celu ustalenia czy osoba spełnia
warunki niezbędne do przyznania pomocy. Po zgłoszeniu, w przeciągu 14 dni roboczych pracownik
socjalny ośrodka pomocy społecznej (w sprawach niecierpiących zwłoki w przeciągu 2 dni
roboczych) odwiedza osobę oczekującą pomocy w jej mieszkaniu i przeprowadza rodzinny wywiad
środowiskowy, którego celem jest ocena sytuacji Ŝyciowej podopiecznego. Od wyników wywiadu
zaleŜy m.in. ustalenie wysokości ewentualnej odpłatności za usługi.
Sporządzenie decyzji i wydanie jej osobie ubiegającej się o pomoc – w ciągu 30 dni od otrzymania
zgłoszenia ośrodek pomocy społecznej powinien wydać decyzję administracyjną (na piśmie) o
przyznaniu – bądź nie – tej formy pomocy.
Realizacja przyznanych świadczeń.
Ośrodek pomocy społecznej przyznając specjalistyczne usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, okres i
miejsce świadczenia.
Odpłatność za usługi
Specjalistyczne usługi opiekuńcze są odpłatne.
Wysokość opłat zaleŜy od dochodu netto – wysokość ponoszonych opłat zaleŜy od dochodu na osobę w
rodzinie; od tego, czy i o ile przekroczy tzw. kryterium dochodowe, które w przypadku usług dla osób z
zaburzeniami psychicznymi wynosi 542,00 zł na osobę (niezaleŜnie od tego czy jest to osoba samotnie
gospodarująca czy osoba w rodzinie).
Osobom, których dochód nie przekracza tego kryterium usługi świadczone są bezpłatnie.
W przypadku osób, których dochód przekracza kryterium ponoszą częściową odpłatność za usługi – tym
większą im większe mają dochody, albo pełen koszt usług, z których korzystają.
Wysokość stawki odpłatności za godzinę specjalistycznych usług określa kaŜdy ośrodek pomocy
społecznej.
Zwolnienie z odpłatności
W szczególnie uzasadnionych sytuacjach moŜna ubiegać się o częściowe lub całkowite zwolnienie z
odpłatności za usługi, zwłaszcza ze względu na konieczność korzystania z co najmniej dwóch rodzajów
specjalistycznych usług.
Zwolnienie częściowe lub całkowite z odpłatności jest rozpatrywane indywidualnie.
Osoby ponoszą procentową odpłatność, a kwota odpłatności uzaleŜniona jest od wysokości uzyskiwanych
dochodów i stanu rodzinnego.
Kryteria odpłatności ustala Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 roku w
sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych.