Untitled
Transkrypt
Untitled
4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 1 Poezje w nr 4/80 Biuletynu Autorem poezji zamieszczonych w prezentowanym P.T. Czytelnikom numerze Biuletynu jest Władysław Ludwik Anczyc. Choć zasłynął on na innym, niż farmacja polu, znany historyk farmacji - Bazyli Leszczyłowski wymienia go w swym opracowaniu „Farmaceuci Polscy – Swemu Społeczeństwu”, skąd zaczerpnąłem wiadomości o Anczycu i fragmenty jego utworów. Władysław Ludwik Anczyc ( 1823 – 1883) wywodził się z rodziny szlacheckiej o korzeniach saskich. Oboje rodzice byli aktorami. Władysław, po ukończeniu czterech klas gimnazjum św. Anny w Krakowie, zgodnie z wolą ojca, w 1840 r. rozpoczął praktykę uczniowską w aptece Adolfa. Aleksandrowicza i Wojciecha Lika, równocześnie uzupełniając wykształcenie ogólne i uzyskując świadectwo dojrzałości. Po zakończeniu czteroletniej praktyki uczniowskiej, został przyjęty do gremium aptekarskiego (1844 r.)i w tymże roku rozpoczął studia farmaceutyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. W lipcu 1845 r złożył pierwszy egzamin z odznaczeniem. W 1846 r. Kraków staje się widownią t,zw. powstania krakowskiego, za udział w którym Anczyc został na 14 miesięcy aresztowany. Po wyjściu z więzienia złożył egzaminy na uniwersytecie, uzyskując w 1847 r. tytuł magistra farmacji. Podjął pracę w aptece „Pod Węgierską Górką” w Krakowie, nie na długo jednak, bo od 1 października 1848 r. rozpoczął pracę na stanowisku adiunkta w Zakładzie Chemii I Farmacji kierowanym przez prof. Floriana Sawiczewskiego. Pozostawał tam do 1 września 1849 r. W tym momencie kończy się praktycznie kontakt Anczyca z farmacją. W 1948 r. debiutował jako redaktor i wydawca w piśmie satyrycznym „Dodatek do Świstka” W latach 1858 – 1867 przebywał w Warszawie, oddając się działalności redaktorskiej. Redagował takie pisma jak: „Wędrowiec”, „Kmiotek”, „Przyjaciel Dzieci” oraz tajne pisma powstańcze: „Kosynier” i „Partyzant”. W 1863 r. napisał cykl „Pieśni zbudzonych”, w tym „Marsz strzelców”. bodaj najbardziej znane jego dzieło, do którego również skomponował muzykę. W roku 1868 powrócił do Krakowa, gdzie wystawił w tamtejszym teatrze sztukę „Emigracja chłopska”, a w 1880 „Kościuszko pod Racławicami”. Prowadził działalność literacką i popularyzatorską. W 1875 r. został właścicielem drukarni, którą przekształcił na ceniony zakład, działający do czasów powojennych.` B.Leszczyłowski określił Anczyca jako „idealistę z urodzenia, przestrzegającego zasady: „przez serce do rozumu”. W roku 2013 zbiegają się okrągłe rocznice: 190 urodzin Anczyca, 130. jego śmieci i 150. Powstania Styczniowego, któremu poświęcił on swe najpopularniejsze utwory. Jest to wystarczająca okazja by wspomnieć tego nietuzinkowego farmaceutę - poetę i myśliciela. S.R. 2 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO SPIS TREŚCI Poezje w nr 4/80 Biuletynu……………………………………………………...1 Spis treści………………………………………………………………………...2 Nowy Członek Zespołu Redakcyjnego…………………………………………3 Z Narodowego Funduszu Zdrowia Informacja o kontrolach przeprowadzonych przez Podlaski NFZ w 2012r. i I półroczu 2013r…....……………….….…………………………………………4 Z prac ORA Sprawozdanie z działalności ORA………………………………..…..……..8 Okręgowy Zjazd Sprawozdawczy Protokół z obrad Zjazdu……….………………………………..…..….…..14 Sprawozdanie z działalności ORA………………………………..…..……21 Sprawozdanie z działalności OROZ……………………………..…..…….26 Sprawozdanie z działalności OSA………………………………..…..……27 Uchwała nr 1/2013 Okręgowego Zjazdu Aptekarzy……………..…..…….28 Uchwała nr 2/2013 Okręgowego Zjazdu Aptekarzy……………..…..…….29 Laudacja na 80.lecie urodzin mgr. Zenona Wolniaka – dr S. Rostafiński..30 Z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku Ewa Karna – doktorem habilitowanym.............................…………………34 Iwona Radziejewska – doktorem habilitowanym.............................………36 Arkadiusz Surażyński – doktorem habilitowanym...............................……37 Dział Naukowy Farmakoterapia przewlekłych zespołów bólowych – dr n. med. J. Kosel.……...…..39 Mgr farm. Irena Adamowicz odznaczona Honorową Odznaką PTFarm...………...47 Ocalić od zapomnienia Z archiwum rodzinnego Buczyńskich – apteka w Filipowie – dr D. Szochner….…48 Wspomnienie o Panu mgr. Józefie Marcinkowskim – mgr A. Kita………….…….53 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 3 Nowy członek Zespołu Redakcyjnego Z największą przyjemnością powiadamiamy PT. Czytelników, że od 1 listopada 2013r. Pani mgr farm. Dorota Bielonko, pracownik Podlaskiego Oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia wyraziła zgodę na uczestnictwo w Zespole Redakcyjnym naszego Biuletynu. Zostało to z satysfakcją afirmowane przez Okręgową Radę Aptekarską w Białymstoku. Red. Władysław Ludwik Anczyc Pieśń Strzelców /fragment/ Hej strzelcy wraz! nad nami orzeł biały, A przeciw nam śmiertelny stoi wróg, Wnet z naszych strzelb piorunne zagrzmią strzały Niech lotem kul kieruje zbawca Bóg. Więc gotuj broń i kulę bij głęboko Ojców gród bagnetów poostarz stal, Na odgłos trąb twój sztucer bierz na oko, Hej baczność! cel i w serce lub w łeb pal! Hej trąb, hej trąb Strzelecka trąbka w dal! A kłuj a rąb, a kluj a rąb I w serce lub w łeb pal! Wzrósł liściem bór, więc górą bracia strzelcy Masz w ręku broń, a w piersi święty żar Hej Moskwa tu, a nuże tu wisielcy Od naszych kul nie chroni kniaź ni car. Raz przecież już zabrzmiały trąbek dźwięki Lśni polska broń jak stalnych kłosów fal. Dziś spłacim wam łzy matek i wdów jęki Hej baczność! cel i w serce lub w łeb pal! Hej trąb, hej trąb... 4/2013 4 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO Z Narodowego Funduszy Zdrowia INFRORMACJA O KONTROLACH PRZEPROWADZONYCH PRZEZ PODLASKI OW NFZ W 2012 r. i I PÓŁROCZU 2013 r. Podlaski OW NFZ w okresie od stycznia 2012 r. do czerwca 2013 r. przeprowadził 84 postępowania kontrolne w aptekach (za moment ujęcia przeprowadzonych postępowań kontrolnych w zestawieniu przyjęto datę wysłania/przekazania zaleceń pokontrolnych lub protokołu kontroli w przypadku nie wystosowania zaleceń pokontrolnych). Tabela nr 1. Rodzaje i ilość kontroli w okresie od stycznia 2012 r. do czerwca 2013 r. Rok 2012 2013 I półrocze Razem Kontrole planowe koordynowane 12 21 niekoordynowane Kontrole pozaplanowe 20 Łącznie 53 5 14 12 31 17 35 32 84 Kontrole objęły lata 2007 – 2012. Tematy prowadzonych postępowań wynikały z analiz i typowania POW NFZ, priorytetów kontroli, określonych przez Centralę Funduszu, zawartych w wytycznych do stosowania w zakresie planowania i realizacji kontroli na poszczególne lata; z planów kontroli koordynowanych przygotowanych przez Centralę Funduszu, a także ze skarg, które wpłynęły do POW NFZ. Skoncentrowano się na sprawdzeniu prawidłowości realizacji recept refundowanych, zgodności realizacji umowy na wydawanie leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobu medycznego na receptę a także poprawności przekazywania danych w formie elektronicznej. Kontrole koordynowane dotyczyły recept zrealizowanych na konkretne produkty lecznicze, w tym leków hormonalnych, p/zakrzepowych oraz stosowanych w leczeniu astmy i POCHP, aktywnej postaci reumatoidalnego zapalenia stawów i cukrzycy. W omawianym okresie łącznie zakwestionowano 6 418 recept, w tym 2 812 recept w 2013 r. Średnia kwota refundacji przypadająca na zakwestionowaną receptę wynosiła w 2012 r. – 41,33zł, a w 2013 r. – 68,97zł. 13,09% skontrolowanych aptek została oceniona pozytywnie. Pozostałe postępowania 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 5 kontrolne zakończyły się wystosowaniem do aptek zaleceń pokontrolnych z negatywną oceną, wskazaniem nieprawidłowości lub uchybień. Nieprawidłowości stwierdzone w wyniku kontroli: 1. W zakresie danych niezbędnych do wystawienia recepty na leki refundowane dotyczące pacjenta, osoby uprawnionej lub świadczeniodawcy: niepełne dane pacjenta – niepełny adres; brak wieku (recepty zrealizowane przed 2012 r.); brak pieczątki i/lub podpisu osoby uprawnionej; brak pieczątki świadczeniodawcy; brak daty wystawienia recepty; brak weryfikacji nieczytelnych lub niepełnych danych pacjenta; ordynacja leków na nieobowiązujących drukach. 2. W zakresie przepisanych refundowanych leków: nieprawidłowe przepisywanie leków zawierających w swoim składzie substancję psychotropową czy środek odurzający: - brak zapisu słownego dotyczącego ilości substancji psychotropowej czy środka odurzającego, - brak wykrzyknika, pieczątki i czytelnego podpisu lekarza w przypadku przekroczenia dawki dobowej maksymalnej, - brak dawkowania; ordynacja leków psychotropowych lub narkotycznych z innymi lekami. 3. W zakresie realizacji recepty przez osobę wydającą leki z apteki: wydawanie leku nieprzypisanego na recepcie; wydawanie leku w większej ilości niż zaordynowana; wydawanie leku w mniejszej dawce niebędącej wielokrotnością zaordynowanej, wydawanie większej ilości leków niż 2 najmniejsze opakowania z Wykazów refundowanych leków i wyrobów medycznych w przypadku nieokreślonego dawkowania; 6 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO wydawanie większej ilości leku niż wynikała ze sposobu dawkowania i okresu stosowania; wydawanie bezpłatnie preparatów OTC pacjentom z uprawnieniami IB lub ZK; wydawanie leków z refundacją osobom nieubezpieczonym (w polu oddziału NFZ znak X lub 100%); wydawanie leku recepturowego w ilości większej niż 2 ryczałty (recepty przed 2012 r.); realizacja z refundacją recept na leki recepturowe, w przypadku których użyto leku gotowego, który nie jest surowcem farmaceutycznym w myśl obowiązujących przepisów; sporządzenie leku recepturowego niezgodnie ze składem zapisanym na recepcie; doliczenie do kosztu sporządzenia leku recepturowego trzykrotnej taksa laborum; przy ordynacji leku pełnopłatnego wydanie odpowiednika z refundacją; realizacja recept z nieautoryzowanymi poprawkami; realizacja recept po terminie ważności lub przed datą wystawienia recepty; wydawanie preparatów w opakowaniach podzielonych; brak lub nieprawidłowe potwierdzenie uprawnień dodatkowych pacjenta; wydawanie leków w ilości większej niż na 3-miesięczne lub 1miesięczne stosowanie w przypadku recept tzw. odroczonych i różowych; realizacja recept z inną odpłatnością niż określona na recepcie; pobieranie nieprawidłowej opłaty od pacjenta (np. jeden ryczałt za opakowanie zamiast dwóch; niepobrana opłata ryczałtowa od pacjenta z uprawnieniami IB, za opakowanie testów paskowych czy lek recepturowy; opłata za lek recepturowy w wysokości 15 lub 20 zł zamiast 5 czy 10 zł); wydawanie leków niespełniających wymogów zamiennika; realizacja recept w punktach aptecznych na leki refundowane niedopuszczone do obrotu. 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 7 4. W zakresie otaksowania recepty : brak dawki leku; brak ilości wydanych opakowań; brak wielkości opakowania. 5. W zakresie danych przekazywanych w raportach statystycznych do NFZ: nieprawidłowo sprawozdana data wystawienia recepty, data realizacji od dnia; niezgodny numer PESEL, regon, numer wykonywania zawodu lekarza; inny identyfikator płatnika, niż wskazany na recepcie; nieprawidłowy numer recepty; brak lub nieprawidłowy kod EAN; niesprawozdany wskaźnik recepty oznaczonej jako „pro auctore”, „pro familia”. W kilku przypadkach stwierdzono również brak druków recept, których dane apteki przekazały w zestawieniach XML, wynikający z braku należytej staranności w zakresie przechowywania recept. Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości w wyniku kontroli aptek nie ulegają zmianie na przestrzeni ostatnich lat, natomiast ilość błędów z każdym rokiem maleje wraz ze wzrostem znajomości przepisów przez osoby realizujące recepty, co jest zauważalne w czasie przeprowadzonych kontroli. Mgr farm. Dorota Bielonko 8 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO Z prac ORA 19.09.2013r. W posiedzeniu uczestniczyli członkowie Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku. Okręgowa Rada Aptekarska w Białymstoku jednogłośnie nadała Prawo Wykonywania Zawodu Farmaceuty: mgr farm. Katarzynie Wandzie Purskiej Okręgowa Rada Aptekarska w Białymstoku postanowiła jednogłośnie pozytywnie zaopiniować kandydatów na kierowników aptek ogólnodostępnych i hurtowni farmaceutycznych: mgr farm. Agnieszkę Tarasiewicz-Cichosz – apteka ogólnodostępna mieszcząca się w Zambrowie przy ul. Świętokrzyskiej 11 mgr farm. Alicję Maksimczuk – apteka ogólnodostępna o nazwie „Apteka NOVA Janusz Kulawik” mieszcząca się w Łomży przy ul. Długiej 1 mgr farm. Małgorzatę Domitrz – apteka ogólnodostępna mieszcząca się w Sokołach przy ul. Rynek Mickiewicza 6 Okręgowa Rada Aptekarska w Białymstoku nie zgłosiła zastrzeżeń do rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu augustowskiego. Okręgowa Rada Aptekarska w Białymstoku przychyliła się do prośby Pani mgr Elżbiety Kameckiej, i rozłożyła na cztery raty zaległość w opłacaniu składek członkowskich na rzecz Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku. Prezes Mateuszku poinformował członków Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku o przebiegu spotkań ws. dyżurów aptek, które odbywały się w Łapach i Siemiatyczach. Na tym posiedzenie zakończono. 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 9 09.10.2013r. W posiedzeniu uczestniczyli członkowie Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku. Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku przedłużyło mgr farm. Hannie Książek, okres szkoleniowy do 30 września 2014r. Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku postanowiło jednogłośnie przyznać nowe Prawo Wykonywania Zawodu Farmaceuty: mgr farm. Katarzynie Kocent-Zielińskiej Nowe Prawo Wykonywania Zawodu zostało wydane w związku ze skreśleniami w starym prawie wykonywania zwodu dokonanymi przez Okręgową Izbę Aptekarską w Olsztynie. Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku postanowiło jednogłośnie pozytywnie zaopiniować kandydatów na kierowników aptek: mgr farm. Anetę Marię Panasik-Boraczewską – apteka ogólnodostępna o nazwie „Apteka Dbam o Zdrowie” mieszcząca się w Białymstoku przy ul. Pałacowej 4/2L mgr farm. Dagmarę Ewę Zielińską – apteka ogólnodostępna mieszcząca się w Ełku przy ul. Suwalskiej 11(wniosek WIF Olsztyn) Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku nie zgłosiło zastrzeżeń do rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu sejneńskiego. Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku nie zgłosiło zastrzeżeń do rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu siemiatyckiego. Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku nie zgłosiło zastrzeżeń do rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych na terenie miasta Suwałki. Prezes Mateuszuk odczytał członkom Prezydium pismo Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego w Białymstoku ws. dyżurów pełnionych w aptece w Sokółce, prowadzonej przez mgr Emilię Zaniewską. Pismo pozostawiono bez odpowiedzi. Prezes Mateuszuk odczytał członkom Prezydium pismo Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego w Białymstoku ws. aptek ukaranych za prowadzenie reklamy niezgodnej z prawem. Pismo postanowiono przekazać do wiadomości Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej. 10 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO Prezes Mateuszuk poinformował członków Prezydium o wnioskach przesłanych do Inspektoratów w Białymstoku i w Olsztynie ws. aptek Św. Brunona. Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku udzieliło odpowiedzi na pismo mgr Alicji Maksimczuk. Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku udzieliło odpowiedzi na pismo adwokata Marcina Tomasika z kancelarii adwokackiej Salans. Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku pozytywnie zaopiniowało mgr farm. Dorotę Bielonko na członka komitetu redakcyjnego Biuletynu Okręgowej izby Aptekarskiej w Białymstoku „Farmacja Regionu Północno-Wschodniego”. Na tym posiedzenie zakończono. 30.10.2013r. W posiedzeniu uczestniczyli członkowie Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku. Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku ustaliło termin Zjazdu Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku na dzień 29 listopada 2013r. na godz. 15.00 Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku przedłużyło mgr farm. Halinie Zientak, okres szkoleniowy do 31 grudnia 2015r. Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku postanowiło jednogłośnie pozytywnie zaopiniować kandydatów na kierowników aptek i hurtowni farmaceutycznych: mgr farm. Małgorzatę Fiłonowicz – apteka ogólnodostępna o nazwie „Apteka Dbam o Zdrowie” mieszcząca się w Białymstoku przy ul. Antoniuk Fabryczny 7/2 mgr farm. Dianę Jancewicz – apteka ogólnodostępna o nazwie „Nowa Farmacja” mieszcząca się w Augustowie przy ul. Jaćwieskiej 9 Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku, wzorem lat ubiegłych przyznało mgr farm. Annie Garbowskiej - najlepszej absolwentce Wydziału Farmaceutycznego UMB w roku 2013, nagrodę pieniężną w wysokości 1000zł . 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 11 Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku udzieliło wparcia finansowego, na dofinansowanie sympozjum naukowego „Suplementy diety pod lupą farmaceuty”, która odbędzie się w Białymstoku dnia 14 grudnia 2013r. Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku nie zgłosiło zastrzeżeń do rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu hajnowskiego. Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku nie zgłosiło zastrzeżeń do rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu sokólskiego. Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku nie zgłosiło zastrzeżeń do rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu białostockiego. Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku nie zgłosiło zastrzeżeń do rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych na terenie miasta Łomża. Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku udzieliło odpowiedzi na pismo adwokata Marcina Tomasika z kancelarii adwokackiej Salans. Na tym posiedzenie zakończono. 25.11.2013r. W posiedzeniu uczestniczyli członkowie Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku, Przewodnicząca Komisji Rewizyjnej – mgr Beata Wróblewska oraz Przewodniczący Sądu Aptekarskiego - mgr Robert Natusiewicz. Okręgowa Rada Aptekarska w Białymstoku postanowiła jednogłośnie pozytywnie zaopiniować kandydatów na kierowników aptek ogólnodostępnych : mgr farm. Betę Drewnowską – apteka ogólnodostępna mieszcząca się w Szumowie przy ul. Dolnej 13 mgr farm. Katarzynę Kocent-Zielińską – apteka ogólnodostępna mieszcząca się w Ełku przy ul. Adama Mickiewicza 19 (wniosek WIF w Olsztynie) mgr farm. Dorotę Konończuk – apteka ogólnodostępna o nazwie „Apteka Provita” mieszcząca się w Białymstoku przy ul. Zwycięstwa 25A 12 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO mgr farm. Urszulę Pieńkosz – apteka ogólnodostępna o nazwie „Apteka Sokrates” mieszcząca się w Suchowoli przy ul. Plac Kościuszki 2 mgr farm. Annę Barbarę Cyranowską – apteka ogólnodostępna o nazwie „Melisa” mieszcząca się w Ełku przy ul. Jana Pawła II 5A/5 Okręgowa Rada Aptekarska w Białymstoku nie zgłosiła zastrzeżeń do rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu łapskiego. Okręgowa Rada Aptekarska w Białymstoku nie zgłosiła zastrzeżeń do rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu kolneńskiego. Prezes Mateuszuk poinformował członków Rady o sytuacji prawnej dotyczących dyżurów pełnionych przez apteki. Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku przedłużyło okres szkoleniowy następującym osobom: mgr farm. Dorocie Michalik - do 31 grudnia 2015r. mgr farm. Katarzynie Tofiło - do 31 grudnia 2015r. mgr farm. Stanisławowi Bołzan - do 31 grudnia 2015r. mgr farm. Annie Muszyńskiej - do 31 grudnia 2014r. Członkowie Rady nie wnieśli uwag do sprawozdania Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku za rok 2013, które będzie odczytane podczas Zjazdu. Na tym posiedzenie zakończono. 17.12.2013r. W posiedzeniu uczestniczyli członkowie Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku, Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej – mgr Ewa WińskaJeleniewska, Przewodnicząca Komisji Rewizyjnej – mgr Beata Wróblewska, dr Stefan Rostafiński oraz Prezes Białostockiego Oddziału PTFarm. - dr Wojciech Miltyk. Na wstępie uroczystego posiedzenia Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku, Prezes Mateuszuk złożył członkom Rady i przybyłym gościom, życzenia świąteczne i noworoczne. Następnie wszyscy przełamali się opłatkiem. 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 13 Okręgowa Rada Aptekarska w Białymstoku postanowiła jednogłośnie pozytywnie zaopiniować kandydatów na kierowników aptek : mgr farm. Danutę Kiryluk – apteka ogólnodostępna w Białymstoku, ul. Sobieskiego 13 lok.7 Okręgowa Rada Aptekarska w Białymstoku przedłużyła okres szkoleniowy następującym osobom: mgr farm. Annie Bylińskiej - do 31 grudnia 2015r. mgr farm. Agnieszce Garbowskiej - do 31 grudnia 2014r. mgr farm. Marii Konopka - do 31 grudnia 2014r. mgr farm. Jadwidze Makaruk - do 31 grudnia 2015r. mgr farm. Mirosławie Sagadyn - do 31 grudnia 2015r. Na tym posiedzenie zakończono. Sekretarze ORA w Białymstoku mgr farm. Ewa Świerczewska mgr Dorota Chmielak Władysław Ludwik Anczyc Głupi… Głupi — kto w duszy młodej pieści ideały, Bo pierwsze starcie z światem zburzy ich świątynie. Głupi — kto pragnie wielkiej, nieśmiertelnej chwaty, Bo w oceanie wieków i największa zginie. Głupi — kto za spełnieniem wzniosłych czynów goni, Bo je zawiść i potwarz zbezcześci i skarli, Głupi — kto chce mieć spokój w klasztornej ustroni, Bo tam wiodą bój z sobą dla świata umarli. Głupi — kto wrzącem sercem dla ludzkości płonie. Bo ludzkość niewdzięcznością płaci poświęcenie. Głupi — kto żyjąc, pragnie żyć jeszcze po zgonie. Bo wszelkie życie — jedno męka i cierpienie. 14 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO Okręgowy Zjazd Sprawozdawczy Protokół z obrad Okręgowego Zjazdu Sprawozdawczego Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku, obradującego w dniu 29 listopada 2013r. Zjazd odbył się 29 listopada 2013r. o godz. 15.00 w sali konferencyjnej „Centrum Astoria” w Białymstoku. Ze względu na niską frekwencję członków OIA Prezes Jarosław Mateuszuk otworzył Zjazd w II terminie, tj. o godz. 15.30. Prezes ORA w Białymstoku powitał przybyłych na Zjazd gości, tj.: - prof. dr hab. Janusza Kłoczko – Prezesa Okręgowej Izby Lekarskiej w Białymstoku - dr Rolanda Rółkowskiego – Wiceprezesa Krajowej Izby Diagnostów Laboratoryjnych - dr Grzegorza Kucharewicza - Prezesa Naczelnej Rady Aptekarskiej - dr Jana Chlabicza - Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego – przybyłego wraz z Inspektorami Farmaceutycznymi: mgr Agnieszką Kwolek i mgr Justyną Gosk – Frankowicz - dr hab. Wojciecha Miltyka – Prezesa Zarządu Oddziału Białostockiego Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego - dr Beatę Kocięcką – Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie Farmacji Szpitalnej - dr Stefana Rostafińskiego – Honorowego Prezesa Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego Oddział w Białymstoku, redaktora naczelnego biuletynu wydawanego przez Okręgową Izbę Aptekarską w Białymstoku - mgr farm Helenę Bujwid – byłego Prezesa ORA w Białymstoku i Honorowego Prezesa Białostockiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego - mgr farm. Beatę Wróblewską – Przewodniczącą Okręgowej Komisji Rewizyjnej - mgr farm. Ewę Wińską-Jeleniewską – Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej - mgr farm. Roberta Natusiewicza – Przewodniczącego Okręgowego Sądu Aptekarskiego 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 15 - Mecenas Elżbietę Nowak - Prawnika Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku - Członków Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku -Wszystkich Członków Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku, a szczególnie tych, którzy zostali uhonorowani odznaczeniami i tytułami samorządowymi i resortowymi, które już otrzymali albo otrzymają na dzisiejszym Zjeździe: - mgr farm. Irenę Adamowicz - mgr farm. Anielę Wiesławę Jackowską - mgr farm. Alicję Dąbrowską-Sajewską - dr Józefa Zwolińskiego - mgr farm. Zenona Wolniaka Prezes Mateuszuk odczytał list przesłany przez Prezesa Okręgowej Rady Aptekarskiej w Olsztynie – mgr farm. Romana Grzechnika Prezes ORA w Białymstoku udzielił głosu zaproszonym gościom. Jako pierwszy wystąpił prof. Janusz Kłoczko, który dziękując za zaproszenie na Zjazd życzył zebranym owocnych obrad. Kolejnym mówcą był dr Roland Rółkowski. W swoim przemówieniu poruszył problemy, z którymi borykają sią samorządy służby zdrowia. Podziękował członkom samorządu aptekarskiego za determinację w walce o utrzymanie aptek prywatnych na rynku. Następnie Prezes Mateuszuk poprosił dr Jana Chlabicza, jako przedstawiciela Rządu RP, o wręczenie mgr Anieli Wiesławie Jackowskiej – odznaczenia przyznanego przez Ministra Zdrowia „Za zasługi dla Ochrony Zdrowia”. Następnie Prezes ORA w Białymstoku – mgr farm. Jarosław Mateuszuk wraz Prezesem NRA – dr Grzegorz Kucharewicz wręczyli: - mgr farm Irenie Adamowicz - medal im. Bronisława Koskowskiego - dr Józefowi Zwolińskiemu - medal im. Bronisław Koskowskiego -mgr farm. Zenonowi Wolniakowi - pamiątkowy dyplom z okazji 80-tej rocznicy urodzin. Laudację na cześć mgr farm. Zenona Wolniaka wygłosił dr Stefan Rostafiński ( treść laudacji drukujemy w dalszej części biuletynu). Na tym zakończono oficjalną część Zjazdu. 16 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO W Okręgowym Zjeździe Aptekarzy uczestniczyło 33 członków Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku. W drugiej części Zjazdu przystąpiono do wyboru Przewodniczącego Zjazdu. Prezes Mateuszuk zaproponował kandydaturę mgr Marcina Kurowskiego na Przewodniczącego Zjazdu. Mgr Marcin Kurowski wyraził zgodę na kandydowanie. W głosowaniu jawnym za wyborem mgr Marcina Kurowskiego na Przewodniczącego Zjazdu głosowały 33 osoby, za-32, przeciw- 0, wstrzymało się od głosu – 1. W głosowaniu jawnym Okręgowy Zjazd Aptekarzy wybrał przy jednym głosie wstrzymującym się na Przewodniczącego Okręgowego Zjazdu Sprawozdawczego - mgr farm. Marcina Kurowskiego. Przewodniczący Zjazdu podziękował za wybór i zaproponował, aby przystąpić do wyboru członków Prezydium Zjazdu. Na Zastępców Przewodniczącego zaproponowano: mgr Annę Sienkiewicz oraz mgr Macieja Forfa. Oboje wyrazili zgodę na kandydowanie. Na sekretarzy Zjazdu zaproponowano: mgr Ewę Świerczewską oraz mgr Dorotę Chmielak. Obie wyraziły zgodę na kandydowanie. W głosowaniu jawnym za wyborem Prezydium Okręgowego Zjazdu Aptekarzy na Wiceprzewodniczących Okręgowego Zjazdu Sprawozdawczego - mgr Anny Sienkiewicz oraz mgr Macieja Forfa oraz na Sekretarzy Okręgowego Zjazdu Sprawozdawczego - mgr Ewy Świerczewskiej oraz mgr Doroty Chmielak głosowały 33 osoby: za-31, przeciw- 0, wstrzymało się od głosu – 2. W głosowaniu jawnym Okręgowy Zjazd Aptekarzy wybrał przy dwóch głosach wstrzymującym się na: na Wiceprzewodniczących Okręgowego Zjazdu Sprawozdawczego mgr Annę Sienkiewicz oraz mgr Macieja Forfa. Na Sekretarzy Okręgowego Zjazdu Sprawozdawczego - mgr Ewę Świerczewską oraz mgr Dorotę Chmielak Przewodniczący Zjazdu mgr Marcin Kurowski przedstawił proponowany porządek obrad Zjazdu. 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 17 Porządek obrad Okręgowego Zjazdu Sprawozdawczego Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku. 1. Otwarcie Zjazdu - Prezes ORA mgr farm. Jarosław Mateuszuk. 2. Wystąpienie zaproszonych gości. 3. Wybór przewodniczącego, jego dwóch zastępców i dwóch sekretarzy Zjazdu. 4. Przyjęcie porządku obrad Zjazdu. 5. Wybór Komisji ds. uchwał i wniosków. 6. Sprawozdanie z działalności ORA za rok 2013 – Prezes ORA mgr farm. Jarosław Mateuszuk 7. Sprawozdanie finansowe Skarbnika ORA - mgr farm. Ewa Gładkowska 8. Sprawozdanie OROZ – mgr farm. Ewa Wińska-Jeleniewska 9. Sprawozdanie Przewodniczącego OSA – mgr farm. Robert Natusiewicz 10. Sprawozdanie Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej – mgr farm. Beata Wróblewska 11. Dyskusja i głosowanie nad sprawozdaniami. 12. Wolne wnioski 13. Zamknięcie obrad Zjazdu. Dr Grzegorz Kucharewicz wniósł poprawkę do porządku obrad, mianowicie zaproponował, aby jego wystąpienie odbyło się po wyborze Komisji Uchwał i Wniosków. Porządek obrad Zjazdu wraz z poprawką poddany został pod głosowanie. W głosowaniu jawnym nad porządkiem obrad Okręgowego Zjazdu Aptekarzy za głosowały 33 osoby, przeciw- 0, wstrzymało się od głosu – 0. Okręgowy Zjazd Aptekarzy w głosowaniu jawnym jednogłośnie zatwierdził porządek obrad Okręgowego Zjazdu Sprawozdawczego Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku. Realizując porządek obrad Przewodniczący Zjazdu zaproponował następnie skład ilościowy Komisji Uchwał i Wniosków – 3 osoby oraz kandydatury: mgr Jadwigi Janocha, mgr Michała Janocha, mgr Katarzyny KorolTokarzewicz na członków w/w komisji. Wszyscy wyrazili zgodę na kandydowanie. 18 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO W głosowaniu jawnym za wyborem do Komisji Uchwał i Wniosków mgr Jadwigi Janocha, mgr Michała Janocha, mgr Katarzyny KorolTokarzewicz głosowało 33 osoby, za głosowało – 31 osób, przeciw- 0, wstrzymało się od głosu – 2. W głosowaniu jawnym Okręgowy Zjazd Aptekarzy wybrał do Komisji Uchwał i Wniosków: mgr Jadwigi Janocha, mgr Michała Janocha, mgr Katarzyny Korol-Tokarzewicz. Komisja Uchwał i Wniosków wybrana na Okręgowym Zjeździe Sprawozdawczym Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku ukonstytuowała się w następującym składzie: Przewodniczący: mgr farm. Jadwiga Janocha Członkowie: mgr farm. Katarzyna Korol-Tokarzewicz -sekretarz, mgr farm. Michał Janocha Następnie głos zabrał dr Grzegorz Kucharewicz – Prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej. W swoim wystąpieniu poruszył problemy, z którymi boryka się dzisiejsze aptekarstwo. Realizując porządek obrad Prezes Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku – mgr Jarosław Mateuszuk złożył sprawozdanie z działalności Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku za rok 2013. (sprawozdanie w załączeniu). Następnie Skarbnik Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku – mgr Ewa Gładkowska złożyła sprawozdanie finansowe za rok 2013. (sprawozdanie do wglądu w biurze OIA). W następnej kolejności Przewodniczący Zjazdu udzielił głosu Okręgowemu Rzecznikowi Odpowiedzialności Zawodowej – mgr Ewie Wińskiej – Jeleniewskiej, która również złożyła sprawozdanie z działalności Rzecznika (sprawozdanie w załączeniu). Kolejnym sprawozdawcą był mgr Robert Natusiewicz – Przewodniczący Okręgowego Sądu Aptekarskiego (sprawozdanie w załączeniu). W imieniu Okręgowej komisji Rewizyjnej sprawozdanie złożyła przewodnicząca Komisji mgr Beata Wróblewska (do wglądu w biurze OIA). Realizując porządek obrad Przewodniczący Zjazdu otworzył dyskusję nad przedstawionymi sprawozdaniami. Przewodniczący Zjazdu zarządził głosowanie nad sprawozdaniami. W głosowaniu jawnym nad sprawozdaniami za głosowało 33 osoby, przeciw- 0, wstrzymało się od głosu – 0. 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 19 Przewodniczący Zjazdu ogłosił, że sprawozdania organów Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku zostały przyjęte jednogłośnie. Następnie Przewodniczący Zjazdu poprosił Komisję Uchwał i Wniosków o odczytanie protokołu z obrad Komisji. Sekretarz Komisji Uchwał i Wniosków – mgr Katarzyna KorolTokarzewicz odczytała protokół w następującej treści: Komisja Uchwał i Wniosków wybrana na Okręgowym Zjeździe Sprawozdawczym Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku ukonstytuowała się w następującym składzie: Przewodniczący: mgr farm. Jadwiga Janocha, członkowie: mgr farm. Katarzyna Korol-Tokarzewicz, mgr farm. Michał Janocha. Do Komisji Uchwał i Wniosków wpłynęły dwa wnioski intencyjne: 1/ Jako najwyższa władza Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku, mając na względzie dobro, godność i interes zawodu farmaceutów oraz dobro pacjentów- odpowiedzialność za ich życie i zdrowie, apelujemy do organów i instytucji państwowych, posłów i senatorów Rzeczypospolitej Polskiej , a organy naszej Izby oraz Naczelną Izbę Aptekarską zobowiązujemy, aby czyniła starania w zakresie utrzymania prawa zakazu reklamy aptek i punktów aptecznych oraz ich działalności jak też placówek obrotu pozaaptecznego i ich działalności, odnoszącej się do produktów leczniczych i wyrobów medycznych. 2/ Mając na celu dobro i równe szanse wszystkich aptek, bezwzględne przestrzeganie prawa zakazu reklamy aptek i punktów aptecznych i ich działalności, jako najwyższa władza Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku, zobowiązujemy organy naszej Izby oraz Naczelną Izbę Aptekarską do podjęcia inicjatywy ustawodawczej w celu: 1) zmiany ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (tekst jednolity Dz.U. Z 2008 r. Nr 45,poz.271 z póżn.zm.) poprzez wykreślenie w Art. 100 ust.1 pkt 4 ; 2) wprowadzenie w w/w ustawie : a) obowiązku jednolitej dla wszystkich podmiotów nazwy "Apteka", "Punkt Apteczny", "Hurtownia Farmaceutyczna", wprowadzenia jednolitego logo dla aptek, punktów aptecznych ,hurtowni farmaceutycznych, b) zakazu wprowadzania nazw własnych apteki. Przewodniczący Zjazdu zarządził głosowanie Jawne nad uchwałami przedstawionymi przez Komisję Uchwał i Wniosków. 20 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO W głosowaniu jawnym za Uchwałą nr 1/2013 w sprawie utrzymania zakazu reklamy aptek i punktów aptecznych głosowało 33 osoby, za - 30 osób, przeciw- 0, wstrzymało się od głosu – 3. (treść uchwały drukujemy w dalszej części biuletynu) W głosowaniu jawnym za Uchwałą nr 2/2013 w sprawie wprowadzenia jednolitego logo dla aptek, punktów aptecznych ,hurtowni farmaceutycznych, głosowały 33 osoby, 33- osoby głosowały za, przeciw- 0, wstrzymało się od głosu – 0. (treść uchwały drukujemy w dalszej części biuletynu) Więcej uchwał i wniosków nie było. Przewodniczący Zjazdu – mgr Marcin Kurowski podziękował zebranym za przybycie i zamknął posiedzenie Zjazdu. Przewodniczący Zjazdu: mgr Marcin Kurowski Sekretarze Zjazdu: mgr Ewa Świerczewska mgr Dorota Chmielak 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 21 Sprawozdanie z działalności Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku okres od dnia 24 listopada 2012r. do dnia 29 listopada 2013r. Szanowni Państwo! Przypadł mi dziś w udziale ustawowy obowiązek rozliczenia się przed Zjazdem z prac Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku za okres od dnia 24 listopada 2012r. do dnia 29 listopada 2013r. 18 września 2013r., farmaceuci z całego kraju wzięli udział w warszawskich uroczystościach związanych z OGÓLNOPOLSKIM DNIEM APTEKARZA. których organizatorem była Naczelna Izba Aptekarska. Podczas tegorocznego Dnia Aptekarza zostali uhonorowani medalami i wyróżnieniami zawodowymi miedzy innymi członkowie Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku. Medal im. prof. Bronisława Koskowskiego otrzymali: mgr Irena Adamowicz, mgr Alicja Dąbrowska-Sajewska oraz dr Józef Zwoliński. Pani Prof. Elżbieta Skrzydlewska – Dziekan Wydziału Farmaceutycznego UMB, uhonorowana została tytułem „Strażnika Wielkiej Pieczęci Aptekarstwa Polskiego” Pani Mecenas Elżbieta Nowak – Prawnik OIA w Białymstoku, została wyróżniona tytułem „Mecenas Samorządu Aptekarskiego” Mgr Wiesławie Jackowskiej Minister Zdrowia przyznał odznakę honorową „Za zasługi dla ochrony zdrowia”. W dniach 30.08.- 02.09.2013 w Kietlicach odbyły się II Regaty Farmaceutów. Wzięło w nich udział 16 załóg, które reprezentowały 9 Okręgowych Izb Aptekarskich. Okręgową Izbę Aptekarską w Białymstoku reprezentowały dwie załogi. Regaty odbywały się w dwóch klasyfikacjach: Całość Regat i główna nagroda - Puchar Prezesa Naczelnej Rady Aptekarskiej oraz specjalna klasyfikacja w tzw. biegu długim wokół wyspy Upałty na jeziorze Mamry o puchar Prezesa Olsztyńskiej Rady Aptekarskiej. Nasza zwycięska załoga na jachcie Macieja wystartowała w składzie: dr n. farm. Joanna NazarkoSadowska – sternik, Maciej Sadowski, mgr farm. Marek Dziemian, mgr farm. Karol Monieta,. zdobywając I miejsca w obu klasyfikacjach i odbierając Puchary Prezesa 22 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO Naczelnej Rady Aptekarskiej oraz Prezesa Olsztyńskiej Izby Aptekarskiej. Obok Pucharów przyznano również nagrody specjalne. Statuetkę dla najlepszego nawigatora regat ufundowaną przez Czasopismo Aptekarskie przyznano Joannie Nazarko-Sadowskiej. Serdeczne gratulacje!… 44 Okręgowa Rada Aptekarska w Białymstoku swoje ustawowe obowiązki wykonywała poprzez: omawianie bieżących problemów aptek i aptekarzy na posiedzeniach Rady i jej Prezydium, podejmowanie uchwał, stanowisk oraz opiniowanie wniosków na kierowników aptek i hurtowni farmaceutycznych, nadzorowanie pracy administracyjnej biura, działalność wewnątrz organizacyjną, działalność zewnętrzną w organach NIA, współpracę z Wojewódzkim Inspektorem Farmaceutycznym w Białymstoku, Podlaskim Oddziałem NFZ oraz posłami RP. Okręgowa Rada Aptekarska prowadziła swoją działalność w składzie 16 – osobowym wybranym na VI Zjeździe Sprawozdawczo-Wyborczym. Podsumowując działalność Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku w minionym roku odbyło się: - 6 posiedzeń plenarnych Okręgowej Rady Aptekarskiej - 10 posiedzeń Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej Podczas posiedzeń Rada Aptekarska przy Okręgowej Izbie Aptekarskiej w Białymstoku oraz Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej zaopiniowały w ostatniej kadencji: - 16 wniosków o wydanie rękojmi prawidłowego prowadzenia apteki dla kierowników nowo otwieranych aptek , - 60 wniosków o wydanie rękojmi prawidłowego prowadzenia apteki dla kierowników już istniejących aptek i hurtowni, - 43 osobom nadano prawo samodzielnego wykonywania zawodu aptekarza. - 2 osobom wydano duplikaty prawa wykonywania zawodu 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 23 W tym roku po raz pierwszy Prawo Wykonywania Farmaceuty zostało wręczone podczas uroczystości odbywających się na Uniwersytecie Medycznym w Białymstoku i było połączone z wręczeniem dyplomów ukończenia wydziału farmaceutycznego. Na dzień dzisiejszy jest zarejestrowanych w Okręgowej Izbie Aptekarskiej w Białymstoku – 884 czynnych aptekarzy (dla porównania w roku 2012 – 864). Na terenie działalności naszej Izby funkcjonuje: - 411 aptek prywatnych (było w roku 2012 - 380) - 24 apteki szpitalne i ZOZ-owskie (było w roku 2012 - 23). - 10 hurtowni farmaceutycznych (było w roku 2012 – 8) Okręgowa Rada Aptekarska w Białymstoku z racji swoich zadań współpracuje ściśle z Wojewódzkim Inspektorem Farmaceutycznym. Współpraca ORA z Inspektoratem Farmaceutycznym dotyczyła bieżących problemów zawodowych w tym: opiniowania osób na stanowiska kierowników aptek, kontroli przeprowadzanych w aptekach oraz akcji reklamowych prowadzonych przez apteki na terenie działania Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego. Okręgowa Rada Aptekarska w Białymstoku ma nadzieję na dalszą dobrą współpracę z Inspekcją Farmaceutyczną w Białymstoku. Kolejną instytucją, z którą współdziałała Okręgowa Izba Aptekarska w Białymstoku jest Podlaski Oddział Narodowego Funduszu Zdrowia. W posiedzeniach Rady Podlaskiego Funduszu uczestniczy z ramienia naszej Izby Prezes Mateuszuk. Okręgowa Izba Aptekarska w Białymstoku utrzymuje stałe kontakty z Uniwersytetem Medycznym w Białymstoku. Jest to przede wszystkim współpraca z Wydziałem Farmaceutycznym AMB oraz ze Studium Szkolenia Podyplomowego na Wydziale Farmaceutycznym AMB. Okręgowa Rada Aptekarska w Białymstoku po raz kolejny ufundowała nagrodę pieniężną dla najlepszego absolwenta wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, członka Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku. W tym roku nagrodę otrzymała mgr farm. Anna Garbowska. 24 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO Okręgowa Izba Aptekarska w Białymstoku od 1994r. wydaje biuletyn informacyjny „Farmacja Regionu Północno-Wschodniego”. Od początku redaktorem prowadzącym jest dr Stefan Rostafiński, któremu z tego miejsca pragnę podziękować z wytrwałość w redagowaniu biuletynu. Dziękuję również za współpracę całemu komitetowi redakcyjnemu w skład którego wchodzą: mgr Irena Kałlaur, mgr Agnieszka Kita, mgr Jarosław Mateuszuk, dr Grzegorz Kucharewicz, dr Stefan Rostafiński, dr Elżbieta Rutkowska, dr Michał Tomczyk. Od listopada br. do grona redaktorów biuletynu dołączyła mgr Dorota Bielonko. W ramach ciągłych szkoleń farmaceutów Okręgowa Izba Aptekarska w Białymstoku zorganizowała w minionym roku 7 konferencji naukowoszkoleniowych. Izba nie pobierała opłat za wydanie zaświadczeń potwierdzających uczestnictwo. OIA była również współorganizatorem kilku szkoleń z Oddziałem Białostockiego PTFarm. Równocześnie członkowie Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku mogą uczestniczyć cyklu szkoleń internetowych w programie Eduk@cja, internetowych kursów prowadzonych przez Uniwersytet Medyczny w Łodzi oraz portalu „Punkt Farmaceuty. Od listopada br. nasza Izba rozpoczęła nowy projekt edukacyjny www. farmaklub.pl, otwierając kolejną możliwość szkoleń farmaceutów. Aptekarze mogą również zdobywać punkty edukacyjne między innymi za: specjalizację, opiekę nad stażystami, uczestnictwo w seminariach i kursach za granicą oraz różnego rodzaju publikacje. Dochodami Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku są składki członkowskie oraz darowizny i dotacje. Niestety płatność należności jest bardzo nieregularna. Wielu członków zalega ze składkami za okres roku, ale zdarzają się przypadki nie płacenia za okres kilku lat. Chciałbym przypomnieć, że samorząd aptekarski utrzymuje się właśnie ze składek członkowskich i jest to prawnie usankcjonowane. Okręgowa Rada Aptekarska w Białymstoku przypomina o konieczności bieżącego regulowania składek członkowskich. Nadmieniam, że z tytułu przynależności do samorządu aptekarskiego, wszystkie okręgowe izby aptekarskie ponoszą koszty związane z członkostwem każdego zarejestrowanego farmaceuty w postaci składek do Naczelnej Izby Aptekarskiej. 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 25 Opóźnienie w opłacaniu składek członkowskich dłuższe niż 3 miesiące, będzie egzekwowane na drodze postępowania administracyjnego oraz spowoduje skierowanie sprawy do Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej. Przypominamy również, iż członkowie Izby winni informować organy Izby o każdorazowej zmianie miejsca zatrudnienia i zamieszkania, jak również zmianie nazwiska, uzyskanych stopniach naukowych i specjalizacjach. Szanowne Koleżanki i Koledzy! Szczególnie dziękuję Panu Prezesowi NRA Grzegorzowi Kucharewiczowi za wsparcie i cenne wskazówki w pracy samorządowej oraz członkom Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku, którzy w znaczny sposób przyczyniali się do sprawnego działania Izby. Dziękuję również za współpracę Pani Rzecznik - mgr Ewie WińskiejJeleniewskiej, Przewodniczącemu Okręgowego Sądu Aptekarskiego – mgr Robertowi Natusiewiczowi oraz Przewodniczącej Okręgowej Komisji Rewizyjnej – mgr Beacie Wróblewskiej. Dziękuje również radcy prawnemu Pani Mecenas Elżbiecie Nowak za cenne wskazówki i pomoc natury prawnej w pracy biura. Dziękuję za uwagę. Prezes Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku mgr farm. Jarosław Mateuszuk 26 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO Sprawozdanie Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej Okręgowej Izb Aptekarskiej w Białymstoku w okresie grudzień 2012r. - listopad 2013r W okresie sprawozdawczym Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej współpracował z Okręgową Izbą Aptekarska oraz Wojewódzkim Inspektoratem Farmaceutycznym w zakresie prowadzenia przez apteki reklamy niezgodnej z obowiązującym przepisami prawnymi. Podstawą wszczęcia postępowania wyjaśniającego w przedmiotowym zakresie przez OROZ jest prawomocna decyzja Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego. W oparciu o powyższe Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej prowadzi postępowanie w 13 sprawach, które umożliwi wszczęcie postepowania wyjaśniającego. W okresie sprawozdawczym OROZ uczestniczył w posiedzeniach Okręgowej Rady Aptekarskiej oraz zorganizowanym przez NROZ szkoleniu doskonalącym z procedury prowadzania postępowania przez OROZ. sprawy n podlegały rozpatrzeniu ze względu na brak podstaw i Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej przy OIA w Białymstoku mgr Ewa Wińska-Jeleniewska 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 27 Sprawozdanie z działalności Okręgowego Sądu Aptekarskiego przy Okręgowej Izbie Aptekarskiej w Białymstoku w okresie 22 .11.2012r. – 28.11.2013r. W skład Okręgowego Sądu Aptekarskiego wchodzą: Przewodniczący: mgr Robert Natusiewicz Z-ca Przewodniczącego: mgr Jadwiga Janocha Sekretarz: mgr Agnieszka Monika Kita Członkowie: mgr Karolina Niedziałko-Bagniuk mgr Joanna Maria Wojciel dr Marzena Zdzisława Szymańska mgr Maria Dorota Aneszko mgr Sylwia Tojan mgr Irena Perkowska W omawianym okresie sprawozdawczym nie było spraw o przewinienia zawodowe farmaceutów w Okręgowym Sadzie Aptekarskim w Białymstoku. Praca w Okręgowym Sadzie Aptekarskim wymaga znajomości przepisów prawnych obowiązujących aptekarzy. Z inicjatywy Naczelnej Izby Aptekarskiej w dniach 21-22 maja 2013r, prowadzono szkolenie dla członków Sądów Aptekarskich z zakresu odpowiedzialności zawodowej, przepisów prawnych związanych z wykonywaniem zawodu aptekarza oraz zagadnień proceduralnych obowiązujących w pracach Sądów Aptekarskich. Szkoleniem tym był objęty Przewodniczący Sadu. Przewodniczący Sądu mgr Robert Natusiewicz 28 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO UCHWAŁA Nr 1/2013 Okręgowego Zjazdu Aptekarzy Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku z dnia 29 listopada 2013 r. w sprawie: utrzymania zakazu reklamy aptek i punktów aptecznych Na podstawie art.27 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich (tekst jednolity Dz.U. Z 2008 r. Nr 136,poz.856 ze zmianami: Dz.U. Z 2010 r. Nr 107, poz.679; Dz.U. Z 2012 r. Nr 113, poz.657.) uchwala się co następuje; § 1. Jako najwyższa władza Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku, mając na względzie dobro, godność i interes zawodu farmaceutów oraz dobro pacjentów- odpowiedzialność za ich życie i zdrowie, apelujemy do organów i instytucji państwowych, posłów i senatorów Rzeczypospolitej Polskiej , a organy naszej Izby oraz Naczelną Izbę Aptekarską zobowiązujemy, aby czyniła starania w zakresie utrzymania prawa zakazu reklamy aptek i punktów aptecznych oraz ich działalności, jak też placówek obrotu pozaaptecznego i ich działalności odnoszącej się do produktów leczniczych i wyrobów medycznych. § 2. Zobowiązuje się Prezesa Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku do przekazania uchwały Prezesowi Naczelnej Izby Aptekarskiej w Warszawie. § 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Zjazdu: mgr Marcin Kurowski Sekretarz Zjazdu: mgr Ewa Świerczewska 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 29 UCHWAŁA Nr 2/2013 Okręgowego Zjazdu Aptekarzy Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku z dnia 29 listopada 2013 r. w sprawie: obowiązku jednolitej dla wszystkich podmiotów nazwy oraz zakazu wprowadzania nazw własnych apteki. Na podstawie art.27 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich (tekst jednolity Dz.U. Z 2008 r. Nr 136,poz.856 ze zmianami: Dz.U. Z 2010 r. Nr 107, poz.679; Dz.U. Z 2012 r. Nr 113, poz.657.) uchwala się co następuje; § 1. Mając na celu dobro i równe szanse wszystkich aptek, bezwzględne przestrzeganie prawa zakazu reklamy aptek i punktów aptecznych i ich działalności, jako najwyższa władza Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku, zobowiązujemy organy naszej Izby oraz Naczelną Izbę Aptekarską do podjęcia inicjatywy ustawodawczej w celu: 3) zmiany ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (tekst jednolity Dz.U. Z 2008 r. Nr 45,poz.271 z póżn.zm.) poprzez wykreślenie w Art. 100 ust.1 pkt 4 ; 4) wprowadzenie w w/w ustawie : a) obowiązku jednolitej dla wszystkich podmiotów nazwy "Apteka", "Punkt Apteczny", "Hurtownia Farmaceutyczna", wprowadzenia jednolitego logo dla aptek, punktów aptecznych, hurtowni farmaceutycznych, b) zakazu wprowadzania nazw własnych apteki. § 2. Zobowiązuje się Prezesa Okręgowej Rady Aptekarskiej w Białymstoku do przekazania uchwały Prezesowi Naczelnej Izby Aptekarskiej w Warszawie. § 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Zjazdu: mgr Marcin Kurowski Sekretarz Zjazdu: mgr Ewa Świerczewska 30 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO Laudacja na 80.lecie urodzin mgr Zenona Wolniaka Kiedy Pan Prezes ORA w Białymstoku – mgr Jarosław Mateuszuk zwrócił się do mnie z prośbą o uczczenie laudacją jubileuszu 80-lecia urodzin mgr Wolniaka, miałem jedną tylko wątpliwość: czy zdołam w moim wystąpieniu oddać bogactwo osobowości Jubilata, a przy tym nie zmęczyć słuchaczy. Postanowiłem więc skrócić do minimum wszystko to, co zostało o nim już napisane (np. z okazji przyznania Medalu im. Łukasiewicza, czy też Medalu im. Koskowskiego) i ująć laudację w postaci wspomnień z naszej bez mała półwiecznej znajomości, co pozwala mi powiedzieć, że zdążyliśmy wspólnie zjeść przysłowiową beczkę soli. Fakt ten upoważnia mnie do zwracania się po imieniu do Czcigodnego Jubilata, co tez pozwolę sobie dla skrótu uczynić w laudacji, A więc poznałem Zenka w1966 r. , kiedy to, wygrawszy konkurs na dyrektora Białostockiego Zarządu Aptek, przyjechał z Gorzowa do Białegostoku, zamieszkując wraz z rodziną początkowo w Wasilkowie. W tym to czasie pełniłem funkcję przewodniczącego Oddziału Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego (PTFarm) w Białymstoku, który bazował wtedy na BZA. Złożyłem więc nowemu dyrektorowi kurtuazyjną wizytę i wyszedłem z niej pod wrażeniem: nadawaliśmy na tych samych falach. Nie było więc dla mnie zaskoczeniem, że Zenek z miejsca zgodził się na wspólną z PTFarm organizację w Białymstoku ogólnopolskiego Sympozjum „Organizacja Zaopatrzenia Farmaceutycznego i Zagadnienia Ekonomiczne Aptek”(1969). W Sympozjum udział wzięli m.in. przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia i Op, Społ. i zostało ono ocenione jako sprawnie zorganizowane, mimo perturbacji, jakie nastąpiły na wstępie, za sprawą nieoczekiwanej zmiany na fotelu dyrektorskim BZA. Dobra opinia sprawiła, że kolejne Sympozjum o wydźwięku 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 31 ekonomicznym „Model apteki współczesnej” (1980 r.) powierzone zostało przez Zarząd Główny PTFarm Białemustokowi. Referat programowy wygłosił Zenek. Był to referat wizjonerski: przewidywał on kierunek, jaki obrać miała później farmacja – opieka farmaceutyczna. W latach 70. ubiegłego wieku zawód farmaceuty nie należał do atrakcyjnych i zyskownych. Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, jedyna wówczas instytucja reprezentująca farmaceutów, powołało przy Zarządzie Głównym Komisję Propagandy Zawodu, do której powołany został Zenek (1970), przez dwa lata (1976 – 1978) przewodnicząc jej. Komisja z jego udziałem działała wszechstronnie poprzez media i wydając specjalny informator dla młodzieży, którego był on współautorem. Komisja pod przewodnictwem Zenka miała swój udział w przygotowaniach do kongresu Międzynarodowej Federacji Farmaceutycznej (FIP) w 1976 r.w Warszawie, przygotowując materiały o Polsce do międzynarodowego pisma „FIP News”. Na okres przynależności Zenka do Komisji przypadała też 150. rocznica urodzin Ignacego Łukasiewicza i Międzynarodowy Rok Kobiet, do organizacji obchodów których walnie się przyczynił. Na forum, na którym przemawiam, specjalne wyeksponowanie należy się wkładowi Zenka w odrodzenie izb Aptekarskich. Zgodnie z regułą, że sukces ma wielu ojców, w oficjalnych wystąpieniach i publikacjach, nazwisko jego nie bywa eksponowane, ja wszakże jako obserwator i niekiedy współuczestnik wieloletnich zabiegów Zenka, mogę stwierdzić z pełną odpowiedzialnością, że wkład jego był bardzo znaczący. Już w 1981 r. został powołany przez Zarząd Główny PTFarm do 12.-osobowego Komitetu ds. Samorządu Zawodowego, a następnie do zespołów kontynuujących tego Komitetu zadania. W pracach owych zespołów, z przerwą na stan wojenny i trzyletni pobyt w Libii, działał do 1989 r. Decydujący wpływ na efekty starań Zenka miała jego przynależność do Stronnictwa Demokratycznego. Tak więc juz w 1981 r. na osobistą jego prośbę został opracowany przez prawnika pierwszy projekt ustawy o Samorządzie Aptekarskim, który stał się podstawą dalszej dyskusji. W 1989 r. na wspólnym posiedzeniu białostockiej Sekcji Zdrowia SD, kierowanej przez Zenka i Oddziału PTFarm. doszło do spotkania i dyskusji kolegi z Gdańska, koordynującego prace nad ustawą o Izbach Farmaceutycznych z posłem – referentem ustawy o Izbach Lekarskich. Było to pierwsze takie spotkanie, które pchnęło sprawę na nowe tory. Kiedy już projekt ustawy o Izbach Farmaceutycznych był w mniemaniu jego twórców gotowy do rozpoczęcia procesu legislacyjnego, dzięki osobistym kontaktom Zenka udało się przekonać 32 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO Centralny Komitet Stronnictwa Demokratycznego do jego poparcia. Zenek uczestniczył w kilkuosobowej delegacji z prezesem PTFarm – prof. Kwapiszewskim na czele, uzyskując ze strony władz Stronnictwa obietnicę poparcia dla racji farmaceutów. Ciąg dalszy starań o restytuowanie Samorządu Aptekarskiego odbywał się w 1989 r. po wyborach nowego Prezesa PTFarm., którym został prof. Witold Wieniawski. Zenek wszedł do trzyosobowego Zespołu ds. Organizacji Izb Farmaceutycznych, który pod przewodnictwem prezesa Wieniawskiego, przedstawił klubowi parlamentarnemu SD prośbę o wniesienie do laski marszałkowskiej projektu Ustawy o Izbach Farmaceutycznych. Głos Zenka, jako działacza Stronnictwa, był uważnie słuchany. Jeszcze tylko w Białymstoku z udziałem Zenka przygotowane zostało wystąpienie dla posła referenta i rozpoczęło się dwuletnie procedowanie nad ustawą, połączone z wielokrotnym uczestniczeniem w posiedzeniach parlamentarnych komisji i podkomisji, jak też różnych instytucji zainteresowanych w procesie legislacyjnym. Niewiele znam osób, które w stopniu takim jak Zenek, całkowicie bezinteresownie, oddały swój trud i talent sprawie odrodzenia samorządu aptekarskiego. W pełni zasługuje on na to, by nazywać go jednym z Ojców Założycieli izb aptekarskich. Działalność jego w OIA w Białymstoku jest znana i opisana, nie będę się przeto w tym krótkim wystąpieniu o niej rozwodzić. Nie byłbym wszakże w porządku, gdybym nie wspomniał o jeszcze jednym aspekcie zasług Zenka dla Samorządu Aptekarskiego. Jest nim opracowanie Kodeksu Etyki Aptekarza R.P. Zenek był zaangażowany w tworzenie Zasad etycznych i deontologicznych polskiego farmaceuty, zatwierdzonych przez Walne Zgromadzenie Delegatów PTFarm w kwietniu 1983 r. To sprawiło, że został przez prof. Dionizego Moskę zaproszony w 1992 r. do uczestnictwa w Komisji ds. Etyki i Deontologii powołanej przez Naczelną Radę Aptekarską. Kodeks zatwierdzony został przez Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Aptekarzy w Lublinie w 1993 r. i po nowelizacjach obowiązywał do 2012 r. Tak więc Kodeks, do opracowanie którego przyczynił się Zenek, służył jako drogowskaz działań polskich aptekarzy przez niemal 20 lat. Tworzenie reguł prawa było jedną z pasji Zenka. Obok prac nad ustawą o Izbach Farmaceutycznych (potem Aptekarskich), w 2000 r. .zgłosił projekt o podjęcie działań w kierunku opracowania projektu zmiany ustawy z dn.10 października 1991 r. o środkach farmaceutycznych. Jego zaangażowanie i kompetencje w dziedzinie legislacji zostały dostrzeżone i wykorzystane przez różne gremia i instytucje. Przez trzy lata wykładał ustawodawstwo studentom 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 33 Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej, Ministerstwo Zdrowia powołał o go w 2000 r.do Zespołu Konsultacyjnego ds. Harmonizacji Prawa Regulującego Zasady Wykonywania Zawodu Farmaceuty w Polsce z Prawodawstwem Unii Europejskiej, wreszcie w 2003 r. , wybrany do Okręgowej Rady Rady Aptekarskiej, został na jedną kadencję przewodniczącym zespołu ds. legislacyjnych. Mimo zapowiedzi, że nie będę się rozwodzić nad powszechnie znanymi i opisanymi faktami z życiorysu Zenka, byłoby niewybaczalnym błędem nie wspomnienie o jego pasji, której dotąd się oddaje. Pasją tą jest historia farmacji. Początki pasji tej sięgają lat 70. , a przedmiotem jej jest głownie aptekarstwo Białostocczyzny. Zebrane materiały już w tychże latach 70., w ocenie profesjonalnego historyka służyć mogły do napisania pracy doktorskiej – Zenek popełnił jednak podstawowy błąd: oddając sytuację aptek Białostocczyzny sięgnął do lat przedwojennych i opisał obiekty znajdujące się aktualnie na terenie ZSRR. Przypominanie, że np. Grodno leżało ongiś w Polsce, dyskwalifikowało pracę i z takich powodów doktorat nie wypalił. Kwerenda w zakresie materiałów o aptekach i aptekarzach naszego regionu mimo to nie ustała i zaowocowała m.in., w roku bieżącym (2013) dwoma doniesieniami: na Sympozjum Historii Farmacji w Ciechanowcu i na XXII Zjeździe PTFarm w Białymstoku. Przedmiotem prac historycznych Zenka są nie tylko apteki naszego regionu. W swych pracach Zenek prezentuje niekiedy oryginalne i dyskusyjne poglądy np., na temat genezy aptek. Kończąc laudację chciałbym wyrazić pogląd, że postać mgr Zenona Wolniaka przynosi zaszczyt środowisku białostockiemu, z którym się on identyfikuje. Dr Stefan Rostafiński 34 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO Z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku Kontynuując nasza tradycję, przedstawiamy PT. Czytelnikom autobiogramy nowo nominowanych samodzielnych pracowników naukowych Wydziału Farmaceutycznego naszego Uniwersytetu Medycznego. Składamy serdeczne gratulacje. Red. Ewa Karna – doktorem habilitowanym 28 lutego 2013r. Rada Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, nadała Ewie Karnej tytuł doktora habilitowanego w zakresie chemii leków. Dr hab. Ewa Karna ukończyła studia na Wydziale Farmaceutycznym Akademii Medycznej w Białymstoku w roku 1988, uzyskując dyplom i tytuł magistra analityki medycznej. W latach 1989-1991 pracowała jako asystent w laboratorium Kliniki Endokrynologii Państwowego Szpitala Klinicznego w Białymstoku. Od 1994 roku związana jest z Zakładem Chemii Leków macierzystej Uczelni, gdzie w latach 1994-2003 pracowała jako asystent, a od 2003 roku do chwili obecnej pracuje na stanowisku adiunkta. Doświadczenie dydaktyczne i naukowe zdobyła pod kierunkiem Profesora Jerzego Pałki, kierownika Zakładu Chemii Leków. Dyplom i stopień doktora nauk farmaceutycznych w zakresie biochemii farmaceutycznej, uzyskała na Wydziale Farmaceutycznym Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach w roku 1999, na podstawie rozprawy pt. „Prolidaza i farmakologiczna regulacja jej aktywności w gruczolakorakach płuca ludzkiego”, wykonanej pod kierunkiem kierownika Zakładu Chemii i Analizy Leków, Prof. Jerzego Pałki. W latach 2001-2002 odbyła staż naukowy w Centrum Biologii Komórki i Badań nad Rakiem w Albany Medical College, NY, USA. 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 35 Była promotorem 23 i opiekunem 4 prac magisterskich. Od 2008 roku pełni funkcję Opiekuna Roku i Przewodniczącego Rady Pedagogicznej III roku, kierunku Farmacja. Uczestniczyła w pracach Wydziałowej Komisji Rekrutacyjnej oraz Wydziałowej Komisji Wyborczej w charakterze członka zespołu. Jest członkiem Polskich Towarzystw: Farmaceutycznego i Biochemicznego. Tytuł naukowy doktora habilitowanego nauk farmaceutycznych uzyskała w roku 2013, na Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, na podstawie oceny osiągnięcia naukowego „Rola prolidazy w endogennej i farmakologicznej regulacji metabolizmu kolagenu” oraz dorobku naukowego i dydaktycznego. Dr hab. Ewa Karna jest współautorem 36 publikacji o łącznym IF = 45,032 i punktacji MNiSW = 424 oraz 24 komunikatów zjazdowych opublikowanych w suplementach recenzowanych czasopism i materiałach zjazdowych, w tym 3 na zjazdach międzynarodowych. Tematyka jej zainteresowań naukowych dotyczy biochemii i patogenezy zaburzeń metabolicznych w komórkach prawidłowych i nowotworowych. Bada złożone procesy biochemiczne w których bierze udział prolidaza i ocenia jej udział w eksperymentalnych zaburzeniach metabolicznych komórek, w których dotychczas rola tego enzymu nie była uwzględniana. Dokonała oceny roli prolidazy w regulacji metabolizmu kolagenu oraz wpływu czynników farmakologicznych na aktywność tego enzymu i metabolizm kolagenu, a także oceniła nieopisaną dotychczas rolę prolidazy w mechanizmie zaburzeń metabolicznych w przebiegu procesu nowotworowego. Za osiągnięcia naukowe otrzymała wiele nagród zespołowych JM Rektora Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. W 2001 roku otrzymała zespołową nagrodę naukową przyznawaną przez Ministra Zdrowia za cykl prac dotyczących metabolizmu kolagenu. 36 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO Iwona Radziejewska – doktorem habilitowanym 28 listopada 2013r. Rada Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, nadała Iwonie Radziejewskiej tytuł doktora habilitowanego w zakresie biologii medycznej. Dr hab. n. med. Iwona Radziejewska (z domu Minkiewicz) urodziła się 5 kwietnia 1964 roku w Białymstoku. W 1983 roku ukończyła I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza w Białymstoku. Jest absolwentką kierunku Analityka Medyczna, Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej w Białymstoku. Od 1989 roku jest związana z macierzystą uczelnią, początkowo jako starszy technik w Zakładzie Chemii Ogólnej i Organicznej (obecnie Zakład Chemii Medycznej), a od 1992 jako nauczyciel akademicki w tymże zakładzie. Pierwsze doświadczenia dydaktyczne i naukowe zdobyła pod kierunkiem profesora Andrzeja Gindzieńskiego, a następnie dr hab. Haliny Gabryel-Porowskiej. Stopień naukowy doktora nauk medycznych w zakresie biologii medycznej uzyskała w 1996 roku na podstawie pracy, której promotorem był prof. A Gindzieński. Od początku zatrudnienia prowadzi ćwiczenia z chemii dla studentów kierunku lekarskiego Wydziału Lekarskiego, Oddziału Stomatologii i Oddziału Nauczania w Języku Angielskim. Od utworzenia w 2004 roku Division of Medical Education in English prowadzi ćwiczenia z chemii w j. angielskim, a od 2009 również wykłady. Była promotorem kilkunastu prac magisterskich studentów Wydziału Farmaceutycznego. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Biochemicznego. Tytuł naukowy doktora habilitowanego nauk medycznych, dyscyplina biologia medyczna uzyskała w roku 2013, na Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Dr hab. Iwona Radziejewska jest współautorem 29 publikacji o łącznym IF = 26,129 i punktacji MNiSW – 402 oraz 20 komunikatów zjazdowych opublikowanych w suplementach recenzowanych czasopism i materiałach zjazdowych. Od początku jej kariery naukowej, głównym tematem zainteresowań są mucyny żołądkowe - glikoproteiny będące głównym składnikiem śluzu. W ostatnich latach jej uwaga skupiła się na mucynie błonowej MUC1 i jej udziale w 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 37 oddziaływaniach z adhezynami Helicobacter pylori. Na szczególne podkreślenie zasługuje proponowany udział tej mucyny w ochronie przed chorobotwórczym działaniem bakterii. Za osiągnięcia naukowe, dr hab. Iwona Radziejewska otrzymuje corocznie naukowe nagrody zespołowe JM Rektora Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Arkadiusz Surażyński – doktorem habilitowanym 28 lutego 2013r. Rada Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, nadała Arkadiuszowi Surażyńskiemu tytuł doktora habilitowanego w zakresie chemii leków. Dr hab. n. farm. Arkadiusz Surażyński jest absolwentem Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej w Białymstoku (1998 r.). Od roku 1998 jest zatrudniony w Zakładzie Chemii Leków na stanowisku asystenta. W 2001 roku uzyskał specjalizację pierwszego stopnia z farmacji aptecznej, a w roku 2002 uzyskał stopień doktora nauk farmaceutycznych na podstawie rozprawy doktorskiej pt. „Mechanizm inhibitorowego działania kwasu acetylosalicylowego na metabolizm kolageny w fibroblastach skóry ludzkiej” Nadany uchwałą Rady Wydziału Farmaceutycznego Śląskiej Akademii Medycznej. W listopadzie 2013 roku na podstawie rozprawy „Identyfikacja zależnych od prolidazy wewnątrzkomórkowych szlaków metabolicznych stanowiących molekularne cele eksperymentalnej farmakoterapii zapalenia i procesu nowotworowego” uzyskał stopień doktora habilitowanego w specjalności chemia leków. W ramach działalności dydaktycznej prowadzi ćwiczenia i wykłady z zakresu Chemii Leków, ćwiczenia z Bioanalizy Leków, zajęcia w ramach studiów doktoranckich z przedmiotu „Nowoczesne metody badań w naukach biomedycznych” oraz zajęcia fakultatywne z zakresu regulacji metabolizmu 38 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO komórkowego dla studentów kierunku Farmacja i Kosmetologia. Od 2006 pełni funkcję Wydziałowego Koordynatora programu ERASMUS oraz jest opiekunem Uczelnianej Organizacji Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego „Młoda Farmacja”. Ponadto jest opiekunem Koła Naukowego przy Zakładzie Chemii Leków i współorganizatorem konferencji studenckich. Był promotorem wielu prac magisterskich. Działalność naukowo-badawcza dotyczy głównie oceny mechanizmów regulacji szlaków sygnałowych w przebiegu eksperymentalnych zaburzeń metabolizmu komórkowego, identyfikacji molekularnych celów potencjalnej farmakoterapii oraz oceny mechanizmów działania leków. Dr hab. A. Surażyński odbył staże naukowe w USA w Narodowym Instytucie Raka we Frederick (2003 – 2005 oraz 2006). Jego dorobek naukowy obejmuje ponad 100 prac z zakresu badań nad molekularnymi mechanizmami zaburzeń metabolizmu komórkowego i mechanizmami działania leków (łączny Impact Factor wynosi ponad 100, punktacja MNiSW ponad 800, index Hirsha 15). Prezentował szereg doniesień naukowych na prestiżowych zjazdach i konferencjach np. w Waszyngtonie, Frederick, Anaheim. Za działalność naukową otrzymał zespołową i indywidualną nagrodę Ministra Zdrowia oraz był wielokrotnie wyróżniany nagrodami Rektora Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Jest członkiem Zarządu Oddziału Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego w Białymstoku, pełniąc od lipca 2010r. – nadal funkcję II sekretarza, członkiem Polskiego Towarzystwa Biochemicznego, Polskiego Towarzystwa Nauk o Żywieniu i Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku. 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 39 Dział Naukowy 9 grudnia 2013 r. odbyło się posiedzenie naukowo - szkoleniowo Oddziału Białostockiego Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego i Okręgowej Izby Aptekarskiej w Białymstoku, którego program obejmował wykład dr n. med. Juliusza Kosela oraz uroczystość wręczenia Honorowej Odznaki Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego mgr farm. Irenie Adamowicz. Dr n. med. Juliusz Kosel Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, e-mail: [email protected] Centrum Leczenia Bólu REVITA, Białystok ul.1000-lecia Państwa Polskiego 10/21A, tel. 85 831 15 90, www.revitacm.pl Poradnia Leczenia Bólu, Centrum Medyczne MEDIFOR, Białystok ul. Kopernika 3A, tel. 85 688 31 31 Farmakoterapia przewlekłych zespołów bólowych Według definicji przedstawionej w 1979 roku przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Badania Bólu (International Society for the Study of Pain IASP) ból jest to „nieprzyjemne doznanie czuciowe oraz emocjonalne, związane z rzeczywistym lub potencjalnym uszkodzeniem tkanek, lub opisane jako tego rodzaju uszkodzenie”. Klasyczny podział bólu to według czasu trwania - ostry, gdy utrzymuje się poniżej 3 miesięcy i przewlekły, gdy czas trwania przekracza 3 miesiące. Podział w oparciu o mechanizm powstawania wyróżnia ból receptorowy, który w zależności od lokalizacji receptorów i drogi przewodzenia dzielimy na ból somatyczny oraz trzewny, a także ból niereceptorowy, dzielony na ból neuropatyczny – związany z uszkodzeniem ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego oraz psychogenny. Ból ostry jest jednym z podstawowych mechanizmów umożliwiających adaptację ustroju do otoczenia, spełnia rolę ostrzegawczo-obronną i jego całkowita eliminacja byłaby rzeczą niekorzystną i niewskazaną. Postępowanie medyczne polega na uśmierzaniu bólu, czyli zmniejszeniu jego natężenia do poziomu akceptowalnego dla pacjenta. 40 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO Ból ostry utrzymuje się do chwili pełnego wygojenia tkanek, a jego zanik informuje o powrocie do zdrowia. Ból przewlekły definiuje się jako ból utrzymujący się dłużej niż 3 miesiące, z towarzyszącymi deficytami na płaszczyźnie somatycznej (powiększony obszar bólu, zmiana jakości bólu, ograniczenia czynnościowe i utrata mobilności), psychicznej (zaburzenia samopoczucia, nastroju, myślenia) oraz społecznej (degradacja socjalna i upośledzenie zdolności do pracy). Charakterystycznymi cechami bólu przewlekłego są: złożony mechanizm powstawania, duża oporność na klasyczne środki przeciwbólowe, zwłaszcza środki nieopioidowe, a także brak prostej korelacji pomiędzy zmianami anatomicznymi i fizjologicznymi a nasileniem dolegliwości. Proces powstawania bólu nosi nazwę nocycepcji i składają się nań 4 główne procesy: 1 - transdukcja – zamiana bodźca mechanicznego na elektryczny, 2 – przewodzenie – transmisja bodźca elektrycznego z obwodu do ośrodkowego układu nerwowego, 3 – modulacja – przetwarzanie sygnału wędrującego do ośrodkowego układu nerwowego, 4 – percepcja – uświadomienie symulacji bólowej wyzwalające zachowania bólowe, takie jak lęk, ucieczka, agresja, a także depresja. Droga transmisji bólu jest składa się z 3 neuronów: nerw obwodowy, przenoszący informację bólową do rogów tylnych rdzenia kręgowego, droga rdzeniowo-wzgórzowa oraz droga wzgórzowokorowa. Niewłaściwie leczony ból ostry lub inne zmiany patologiczne w obrębie ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego powodują przejście bólu ostrego w ból przewlekły. Procesy które leżą u podłoża tego zjawiska wynikają bezpośrednio z plastyczności układu nerwowego i są następstwem sensytyzacji zarówno obwodowej jak i ośrodkowej – zwiększonej wrażliwości układu nerwowego zarówno na bodźce nocyceptywne jak i neurotransmitery odpowiedzialne za ich przewodzenie. Postępowanie w leczeniu bólu przewlekłego powinno mieć charakter wielokierunkowy i obejmować: farmakoterapię (ustalenie skutecznej kombinacji leków, testy farmakologiczne), postępowanie inwazyjne (blokady diagnostyczne, prognostyczne, terapeutyczne, neurolizy, zabiegi neurodestrukcyjne), neuromodulację (przeskórna stymulacja nerwów – TENS, elektoakupunktura – zabiegi mobilizujące zstępujące drogi kontroli bólu), rehabilitację (mającą na celu poprawę samodzielności) oraz terapię psychologiczną modulującą pamięć bólową. 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 41 Leki stosowane w leczeniu bólu przewlekłego Leki stosowane w leczeniu bólu przewlekłego dzieli się na 3 główne grupy, z których sensu stricte tylko 2 pierwsze można nazwać lekami przeciwbólowymi – nieopioidowe środki przeciwbólowe oraz opioidy. Trzecią grupę stanowią koanalgetyki, środki z różnych grup terapeutycznych, o udowodnionej skuteczności w leczeniu bólu przewlekłego, z reguły stosowane w skojarzeniu ze środkami przeciwbólowymi. Nieopioidowe środki przeciwbólowe to niejednorodna grupa leków o różnych mechanizmach działania, w znacznej części dostępna jako preparaty OTC. Wyróżnia się środki nieopioidowe o działaniu ośrodkowym, do których należą paracetamol, metamizol i nefopam oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Paracetamol jest najdłużej i najpowszechniej stosowanym środkiem przeciwbólowym. Dostępny w postaci doustnej, doodbytniczej i dożylnej stosowany jest zarówno w leczeniu bólu ostrego jak i przewlekłego. Jak na lek o przeszło stuletniej historii obecności na rynku farmaceutycznym wciąż niewiele jest wiadomo o jego mechanizmie działania. Wywiera efekt przeciwgorączkowy i przeciwbólowy, pozbawiony jest natomiast działania przeciwzapalnego. Blokuje działanie cyklooksygenazy-2 na poziomie ośrodkowym, aktywuje serotoninergiczny układ antynocyceptywny, postuluje się również jego wpływ na układ endokanabinoidowy i opioidergiczny. Ryzyko stosowania paracetamolu związane jest z hepatotoksycznością w dawkach powyżej 100 mg/kg m.c. lub równoczesnym stosowaniem innych leków metabolizowanych w wątrobie, niektórych substancji chemicznych lub alkoholu. Drugim powszechnie stosowanym środkiem z tej grupy jest metamizol. W chwili obecnej jest to najsilniej działający nieopioidowy środek przeciwbólowy. Oprócz tego działa przeciwgorączkowo i spazmolitycznie, stąd często stosowany jest w ostrych zespołach bólowych z komponentą trzewną. Jego mechanizm działania związany jest z blokowaniem syntezy prostaglandyn na poziomie ośrodkowym, postulowany jest również wpływ na układ endokanabinoidowy. Trzeci lek z tej grupy, nefopam, działa ośrodkowo aktywując układ serotoninergiczny i noradrenergiczny. Niesteroidowe środki przeciwzapalne stanowią dużą grupę leków hamujących syntezę prostaglandyn i reakcję zapalną. Wszystkie one mają działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwgorączkowo. Pierwsza generacja tych leków działa nieswoiście blokując zarówno konstytucyjną jak i indukowalną cyklooksygenazę (COX-1 i COX-2). Dzięki intensywnym pracom 42 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO badawczym udało się stworzyć środki które w większym stopniu hamowały indukowalną, odpowiedzialną za reakcję zapalną COX-2: tzw. preferencyjne NLPZ (meloksykam, lornoksykam, nimesulid), a następnie wybiórcze inhibitory COX-2: tzw. koksyby (celekoksyb, etoricoksyb). W miarę wzrostu powinowactwa leków do cyklooksygenazy-2 zmniejsza się ilość działań niepożądanych związanych z uszkodzeniem śluzówki przewodu pokarmowego i nerek, rośnie natomiast ryzyko incydentów zakrzepowo-zatorowych i ich następstw takich jak zawał serca czy udar niedokrwienny. Maleje również niestety efekt analgetyczny. Opioidy Opioidy są lekami najdłużej stosowanymi w leczeniu bólu, tak ostrego jak i przewlekłego. Pierwsze wzmianki pochodzą z najwcześniejszych źródeł pisanych traktujących o medycynie, a znane były prawdopodobnie dużo wcześniej. Działają za pośrednictwem specyficznych receptorów opioidowych zlokalizowanych w ośrodkowym i obwodowym układzie nerwowym. Dla potrzeb klinicznych dzieli się je na słabe opioidy (kodeina, dihydrokodeina, tramadol) oraz silnie działające (morfina, oksykodon, buprenorfina, fentanyl). W leczeniu bólu przewlekłego szczególną rolę odgrywa buprenorfina: działa około 10 razy silniej od morfiny, ma także najdłuższy ze wszystkich opioidów okres półtrwania – około 8 godzin. Rzadko wywołuje typowe dla opioidów działania niepożądane: zaparcia, nudności czy depresję oddechową. Nie powoduje również uzależnień. Stąd jako jedyny z grupy silnych opioidów nie jest wypisywany na receptach z wtórnikiem (Rpw). Dostępny jest postaci injekcji, a także tabletek dopoliczkowych i plastrów do podaży przezskórnej. Ko-analgetyki Ko-analgetyki są lekami z różnych grup farmakologicznych mające na celu potencjalizację działania analgetyków i uruchomienie dodatkowych mechanizmów farmakologicznych. Dwie podstawowe grupy środków to leki przeciwdepresyjne i przeciwdrgawkowe. Najskuteczniejsze w leczeniu przewlekłych zespołów bólowych są trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TLPD), a najchętniej stosowanym środkiem jest amitryptylina. Stosowana w dawkach znacznie mniejszych niż stosowane w leczeniu depresji ma korzystny profil bezpieczeństwa oraz nieliczne i niezbyt uciążliwe działania niepożądane. 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 43 Czasem zamiennie stosuje się SNRI (serotonin-norepinephrine reuptake inhibitors) takie jak wenlafaksyna i duloksetyna. Spośród leków przeciwdrgawkowych najczęściej stosuje się gabapentynę i pregabalinę, czasem karbamazepinę, lamotryginę i topiramat. Leki z tych dwóch grup są niezastąpione w przypadku zespołów bólu neuropatycznego będącego następstwem uszkodzenia struktur ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. Z innych koanalgetyków, które znalazły miejsce w leczeniu przewlekłych zespołów bólowych stosuje się środki miejscowo znieczulające, kalcytoninę, glikokortykosteroidy oraz miorelaksanty (baklofen, tolperizon, tyzanidyna). Kwestią czasu jest również wprowadzenie do lecznictwa syntetycznych kanabinoidów, już zarejestrowanych w niektórych krajach, chociaż najprawdopodobniej obrót nimi będzie bardzo ograniczony. Ogólne zasady leczenia przewlekłych zespołów bólowych opierają się o przedstawioną w latach 70-tych przez World Health Organisation drabinę analgetyczną. Pierwszy szczebel tej drabiny to leki nieopioidowe do których można dołączyć jeden lub więcej ko-analgetyków. Brak poprawy to wskazanie do przejścia o szczebel wyżej i dołączenia słabego opioidu. W przypadku utrzymującego się niedostatecznego efektu analgetycznego należy przejść na najwyższy szczebel drabiny analgetycznej i słaby opioid zastąpić silnym opioidem. Najczęstsze zespoły bólu przewlekłego i ich leczenie Najczęściej spotykane w praktyce poradni leczenia bólu zespoły bólu przewlekłego to: 1. Bóle głowy 2. Bóle twarzy 3. Zespoły bólowe narządu ruchu 4. Zespoły bólowy miednicy mniejszej (CPP – Chronic Pelvic Pain) 5. Zespoły bólu neuropatycznego Międzynarodowe Stowarzyszenie Badania i Leczenia Bólów Głowy (IHS – International Headache Society) wyróżnia następujące postacie pierwotnych bólów głowy: migrena, klasterowe bóle głowy, napięciowe bóle głowy oraz trójdzielno-autonomiczne bóle głowy. Większość tych zespołów bólowych jest leczona przez neurologów w trybie ambulatoryjnym. Najważniejsze leki w profilaktyce napadów migreny to propranolol, topiramat, 44 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO iprazochrom i flunaryzyna, zaś w leczeniu napadów migreny agoniści receptora serotoninowego 5HT1D takie jak sumatriptan czy zolmitryptan wyparły stosowane przez długi czas alkaloidy sporyszu, skuteczne ale obarczone licznymi działaniami niepożądanymi. Duży problem w poradniach leczenia bólu stanowią pacjenci z zespołami bólowymi narządu ruchu. Najczęstszą przyczyną wizyt jest choroba zwyrodnieniowa stawów, zwłaszcza stawów biodrowych i kolanowych, która bardzo ogranicza mobilność. Inne często zgłaszane dolegliwości to zespoły bólowe kręgosłupa oraz fibromialgia. Choroba zwyrodnieniowa stawów jest chorobą cywilizacyjną charakteryzującą się stopniową degeneracją chrząstki stawowej i warstwy podchrzęstnej kości. Jej rozwojowi sprzyjają otyłość, brak ruchu ale także urazy, w tym sportowe. Klinicznie choroba objawia się sztywnością poranną, bólem stawów i ograniczeniem ruchomości, a potwierdzeniem diagnozy klinicznej jest zwężenie szpary stawowej na zdjęciu rtg odzwierciedlające zanik chrząstki oraz zmieniony patologicznie obraz kości w warstwie podchrzęstnej z cechami sklerotyzacji. W postępowaniu leczniczym najważniejszą rolę odgrywa profilaktyka. Prawidłowe postępowanie obejmuje redukcję masy ciała do BMI <30, ćwiczenia fizyczne poprawiające ruchomość w stawach (stretching), a także stosowanie substytutów diety hamujących proces degradacji chrząstki i rozwój osteoartrozy. Najlepiej udokumentowaną skuteczność w profilaktyce i leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów mają glukozamina i chondroityna w dobowej dawce 1500 mg, diacereina, S-adenozylometionina (SAM), methylsulfonylometan (MSM) oraz wyciąg z awokado i soi (ASUs – Avocado Soybean Unsaponifiables). Przyjmowane przez okres 3 i więcej miesięcy hamują progres choroby zwyrodnieniowej stawów oceniany szerokością szpary stawowej w badaniu rentgenowskim, zmniejszają dolegliwości bólowe i poprawiają zakres ruchów w stawach. Celem zmniejszenia dolegliwości bólowych stosuje się również dostawowo długo działające glikokortykosteroidy, kwas hialuronowy oraz uzyskiwane z krwi pacjenta osocze bogatopłytkowe. Dopiero brak efektu jest wskazaniem do leczenia operacyjnego, najczęściej całkowitej protezoplasytki stawu. Leczenie zaostrzeń objawów choroby zwyrodnieniowej stawów jest zgodne z ogólnymi zaleceniami leczenia przewlekłego bólu o charakterze receptorowym. Obejmuje leki nieopioidowe, opioidy i ko-analgetyki. Skuteczne są również niesteroidowe środki przeciwzapalne podawane miejscowo w postaci żelów i maści. 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 45 Zespoły bólowe kręgosłupa stanowią dotykają rocznie 15-25% populacji, 85% populacji przynajmniej raz w życiu ma dolegliwości ze strony odcinka lędźwiowego kręgosłupa, które są najczęstszą przyczyną absencji w pracy przed depresją, infekcjami i urazami. Żaden z pojedynczych leków przeciwbólowych nie jest wystarczająco skuteczny, żeby można go było bez zastrzeżeń zalecić. Najlepszy współczynnik efektywności wykazuje paracetamol, niesteroidowe środki przeciwzapalne, miorelaksanty oraz trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne. Skuteczna jest również fizjoterapia i terapia manualna. Ważną rolę w przypadku chorych z dolegliwościami bólowymi ze strony narządu ruchu odgrywa wykluczenie schorzeń dla których możliwe jest celowane specjalistyczne leczenie: zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (zzsk), reumatoidalne zapalenie stawów (rzs), toczeń układowy (SLE). Są to choroby o charakterze autoimmunologicznym wymagające leczenia immunosupresyjnego i przeciwzapalnego. Ostatnio pojawiły się leki biologiczne o dużej skuteczności, które znacząco spowalniają rozwój choroby zasadniczej. Podobnie niezależnie od leczenia przeciwbólowego należy wykluczyć zakażenia i nowotwory. Zespoły bólu neuropatycznego związane są z uszkodzeniem ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego. Najczęściej spotykane zespoły to neuralgia popółpaścowa, bolesna polineuropatia cukrzycowa, neuralgia nerwu trójdzielnego oraz ośrodkowy ból neuropatyczny (po urazach rdzenia kręgowego, urazach oun, udarach, w przebiegu stwardnienia rozsianego (SM) oraz bóle fantomowe). Charakterystyczną cechą bólu neuropatycznego jest oporność na klasyczne środki przeciwbólowe przy wrażliwości na leki przeciwdrgawkowe i przeciwdepresyjne. Stąd lekami pierwszego rzutu w zespołach bólu neuropatycznego są gabapentyna i amitryptylina, w drugiej kolejności dołączany jest opioid, najczęściej tramadol, a przy braku skuteczności zastępowany jest silnym opioidem. Leczenie farmakologiczne stanowi pierwszy i najważniejszy etap leczenia pacjenta z przewlekłym zespołem bólowym. Znaczna część chorych poddaje się temu leczeniu i nie wymaga bardziej intensywnego postępowania. W przypadku niewystarczającej skuteczności wskazane są procedury inwazyjne: blokady farmakologiczne, techniki neuromodulacji, a także zabiegi neurodestrukcyjne takie jak neurolizy, termolezja czy kriolezja. Procedury te wykonywane są w gabinetach leczenia bólu, a część w warunkach szpitalnych. Wskazania do skierowania pacjenta do Poradni Leczenia Bólu to brak skuteczności dotychczasowego leczenia, nasilone działania uboczne leków 4/2013 46 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO przeciwbólowych, szybkie narastanie zapotrzebowania na opioidy, wskazania do zastosowania inwazyjnych metod leczenia a także na życzenie chorego. Piśmiennictwo 1. 2. 3. 4. 5. 6. Practice guidelines for chronic pain management: an updated report by the American Society of Anesthesiologists Task Force on Chronic Pain Management and the American Society of Regional Anesthesia and Pain Medicine. Anesthesiology. 2010; 112: 810-33 Smith HS. Potential analgesic mechanisms of acetaminophen. Pain Physician. 2009; 12: 269-80 Sinusas K. Osteoarthritis: diagnosis and treatment. Am Fam Physician. 2012; 85: 49-56 Kosel J, Kościuczuk U, Siemiątkowski A. Współczesna farmakoterapia bólu neuropatycznego. Farm Pol, 2012, 68: 536-542 Kon E, Filardo G, Drobnic M, Madry H, Jelic M, van Dijk N, Della Villa S. Non-surgical management of early knee osteoarthritis. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc. 2012; 20: 436-49 Chou R. Pharmacological Management of Low Back Pain. Drugs 2010; 70: 387-402 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 47 W drugiej części programu nastąpiło wręczenie Honorowej Odznaki PTFarm. Pani mgr Irenie Adamowicz. Wręczenia dokonał Prezes Oddziału PTFarm - dr hab. Wojciech Miltyk, poprzedzając akt wręczenia krótką charakterystyką Osoby Odznaczonej. Pani Magister wyraziła słowa wdzięczności za zaszczytne wyróżnienie, po czym z okazji zbliżających się świąt Bożego Narodzenia nastąpiło tradycyjne dzielenie się opłatkiem. Fot. Mg farm. Irena Adamowicz wraz z dr. Stefanem Rostafińskim(po prawej) oraz dr hab. Wojciechem Miltykiem (po lewej). 48 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO Ocalić od zapomnienia Z archiwum rodzinnego Buczyńskich -Apteka w Filipowie. Czas śmierci , czas refleksji, czas zadumy. Co pozostaje w pamięci? Co zachowało się z rodzinnego archiwum? 9 maja 2013 zmarł mój Tata, jedyny syn Dziadka, o którym chcę napisać krótkie wspomnienie. Każde odejście człowieka bliskiego dla rodziny jest olbrzymim przeżyciem, a w sposób bardzo szczególny przeżywa się, gdy przebywa się na emigracji. Smutne są refleksje nad życiem mojego Sp. Taty, jego Ojca i życiem naszej rodziny. W czasie żałobnego wyciszenia sięga się do archiwum rodzinnego po fotografie i próbuje odpowiedzieć na pytanie, jak to się stało, że los naszej rodziny był taki a nie inny. Fot. Autorka tekstu z Dziadkiem – mgr. W. Buczyńskim. Przeglądając dokumenty i pożółkłe fotografie stanęła mi przed oczami sylwetka mojego Śp. Dziadka – mgr farm. Wincentego Buczyńskiego. Z opowiadań Dziadka pamiętam, że był właścicielem apteki, która mieściła się w Filipowie, została przez Dziadka zakupiona (w rodzinnym archiwum są dokumenty zakupu apteki). 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 49 Niestety pewnego dnia, jak opowiadał Dziadek, apteka została upaństwowiona przyszli panowie w czarnych garniturach z czarnymi teczkami i zabrali wszystko, co posiadał Dziadek. Najbardziej był smutny, że nie pozwolili zatrzymać nawet Jego ukochanego kałamarza, darzył go wielkim sentymentem. Opowiadał, że był kryształowy. W tamtych czasach wszystkie recepty były pisane odręcznie - kopię recepty otrzymywał pacjent wraz z lekarstwem. Fot. Mgr Buczyński z żoną przed swoją apteką. Po tym, jak odebrali mu aptekę, mimo, że nadeszły „inne czasy”, dalej pracował w tej aptece, wykonywał swój zawód aptekarski, był kierownikiem apteki. Dziadek zmarł mając 70 lat. Do końca swojego życia pracował w aptece. Był bardzo szanowanym, cenionym i życzliwym człowiekiem, niósł usługę i pomoc okolicznej ludności, nierzadko również lekarską. 50 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO Mój Dziadek jest pochowany na cmentarzu w Filipowie. Na pogrzebie były tłumy ludzi, którzy chcieli Go pożegnać. Pamiętam 13 - go lipca 1960 roku upalne lato, bijące dzwony i fakt, że trumna była niesiona z kościoła aż na cmentarz na ramionach ludzi, którzy chcieli w ten sposób podziękować swojemu ukochanemu aptekarzowi. Marzeniem mojego Dziadka było, żebym była lekarzem, żeby tradycje rodzinne zostały zachowane. W 1972r. ukończyłam Wydział Lekarski na Akademii Medycznej w Białymstoku. Cieszę się , że mogę leczyć ludzi i kontynuować tradycje Dziadka i Taty, który też studiował medycynę, niestety wojna przerwała jego naukę. Dziadek uważał, że upaństwowienie aptek było rzeczą straszną i zawsze mówił, że apteki prywatne to przyszłość. Dziś z pewnością by się bardzo cieszył, że wrócono do tradycji wolnego aptekarstwa. Fot. Mgr farm. W. Buczyński (po prawej) ze swoim przyjacielem - mgr farm. Czesławem Bańkowskim - założycielem ogrodu zielarskiego we Wrocławiu. 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 51 Wracam z wielkim sentymentem do wspomnień. W mojej pamięci ma szczególne znaczenie fakt, jaki ludzie kiedyś mieli stosunek do człowieka i jakie wartości były ważne. Wszystko miało ludzki wymiar. Do dziś jestem w posiadaniu koszulki od Chrztu mojego Taty, przez wojnę ocalała i dla Dziadków była jak relikwia. Bardzo kochałam mojego Dziadka, był dla mnie wielkim autorytetem i wzorem do naśladowania, dlatego bardzo cieszę się, że mogę po latach napisać takie wspomnienie. Fot. Grób rodzinny Buczyńskich. Cmentarz Parafialny w Filipowie. Chciałabym opisać jeszcze jeden mój szczęśliwy dzień związany z Dziadkiem. Po latach odwiedziłam cmentarz i grób rodzinny Dziadków, znalazłam tam palące się świece i świeże kwiaty. Po tylu latach nadal są ludzie, którzy odwiedzają i dalej pamiętają o moim Dziadku. Dziadek przekazał mi motto życiowe, którym kieruję się do dziś: „Warto być uczciwym człowiekiem i całe swoje życie poświęcić innym niosąc pomoc”. Danuta Szochner z domu Buczyńska *Autorka tekstu jest lekarzem. Od wielu lat mieszka i praktykuje w Niemczech. 52 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO Władysław Ludwik Anczyc Powitanie /fragment/ Dziś nie te czasy, gdy na polu bitwy , Za całość Matki hojnie krew się lała. Przebrzmiały świetne walki i gonitwy, Lecz mimo tego walka nie ustała. Więc, choć znękani, nie złożym oręża, Lecz nowe, inne rozwiniem sztandary. Dziś stal hartowną moc ducha zwycięża, Dzisiaj nauka odradza świat stary. Dziś, gdy mieczowi sprostać niepodobna, trzeba się nową bronią wyswobodzić. Niech wszyscy razem, a każdy z osobna Stara się o to, by naród odrodzić I pracą skrzętną, cichą a wytrwałą Zdobyć napowrót, co się postradało... Niech świat wciąż słyszy, że Polska istnieje, Że w każdej pracy dzielnie mu dostoi. Że jeszcze nasze nie zamknięte dzieje. Żeśmy ci sami nad książką, co w zbroi... Biedne sieroty bogatej spuścizny Walczmy nauką za sprawę Ojczyzny. 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 53 Wspomnienie o Panu mgr. Józefie Marcinkowskim Dotąd trwać będziemy, dopóki pozostajemy w życzliwej pamięci żyjących. W cyklu „ocalić od zapomnienia” pragnę przybliżyć Państwu osobę mgr Józefa Marcinkowskiego. Wspomnienie niech będzie hołdem dla tego nieprzeciętnego Człowieka w przypadającą w bieżącym roku 120. rocznicę Jego urodzin. 24 lutego 1893 r. w Sieradzu przyszedł na świat Józef Stanisław Marcinkowski, syn Bronisława i Franciszki z domu Mazurowskiej, w rodzinie rzemieślniczej. Tu też wychowywał się, spędził swoje dzieciństwo, ukończył szkołę powszechną i średnią. Kiedy w 1911 roku zmarł mu ojciec, młody, bo niespełna 18-stoletni Józef musiał kształcić się dalej bez pomocy bliskich, licząc na własne siły. Samodzielnie zdobywał fundusze, by móc studiować na Oddziale Farmaceutycznym Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie wstąpił w 1915 roku, Podczas studiów brał udział w wypadkach politycznych, rozbrajając żołnierzy niemieckich, Studia ukończył w czerwcu 1920 roku i jako magister farmacji został asystentem w Zakładzie Badania Środków Spożywczych, pracując tam do końca 1922 roku. W 1923 r. mgr Marcinkowski wyjechał z Warszawy do Suwałk, gdzie zatrudniony był do 1927 r. jako kierownik w aptece mgr Żychowicza, W sierpniu 1927 r. mgr Marcinkowski zakupił aptekę od sukcesorki – Idalii Sulewskiej, wdowy po Feliksie Sulewskim zmarłym w 1919 r. Apteką, znajdującą się w Grajewie, kierował do wybuchu II Wojny Światowej w 1939 r. Kilka dni przed wybuchem wojny został powołany w randze podporucznika do wojska, gdzie powierzono mu organizację apteki w szpitalu wojennym w Lidzie. Następnie cały szpital wraz z apteką został przeniesiony do Wilna na Antokol, Po wkroczeniu do Wilna Armii Czerwonej, mgr Marcinkowski powrócił do Grajewa, gdzie uruchomił aptekę na bardzo krótko , bo już w trzecim dniu pracy, to jest 1 października 1939 r. został zabrany wprost z apteki do więzienia, gdzie przebywał do czasu wywózki do łagru w republice Komi (pobliże Morza Białego), co nastąpiło pod koniec roku. Tam pracował w lasach przy układaniu pni drzewnych w sążnie, a później przy wożeniu cegieł taczkami. Wychudł tak, że koledzy nazywali go Gandhim a opuchlizna nóg uniemożliwiała mu chodzenie. Kolejnym etapem pracy mgr Marcinkowskiego była apteka obozowa, gdzie nadal podlegał wszelkim rygorom łagru. 54 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO Wkrótce po porozumieniu zawartym przez rząd generała Sikorskiego z rządem ZSSR (układ Sikorski – Majski 30.07.1941) mgr Marcinkowski został przeniesiony do pracy przy bawełnie mad rzeką Amu-Darią. Korzystając z amnestii podąża do Jangijulu na teren Uzbeckiej SRR, gdzie sztab II Korpusu Wojska Polskiego ogłosił pobór w swoje szeregi, 13 lipca 1942 r. został wcielony do Baonu Sanitarnego 7. Dywizji Wojska Polskiego, przyjmując pracę jako zastępca kierownika apteki szpitalnej. Wraz ze swą jednostką mgr Marcinkowski odbył wędrówkę poprzez Persję, Irak, Palestynę i Egipt do Włoch, gdzie brał udział w bitwie pod Monte Cassino. W chwili wybuchu bitwy tj. 19 maja 1943 r, był oficerem inspekcyjnym szpitala na 1800 łóżek. Po zakończeniu wojny mgr Marcinkowski zdał aptekę częściowo we Włoszech, a z resztą wyposażenia wyjechał do Anglii. W 1947 r. powrócił do kraju, motywując to koniecznością zasilenia kadr fachowców, przetrzebionych przez okupantów. Pierwotnie osiedlił się w Kutnie i tu przystąpił do pracy w aptece „Pod Orłem” mgr Starnawskiej. Po około rocznym pobycie w Kutnie mgr Marcinkowski powrócił do Grajewa, gdzie od 1 listopada 1948r. przejął własną aptekę, dzierżawioną dotąd przez mgr Gołaszewską. Po upaństwowieniu aptek w 1951 roku pozostał nadal jej kierownikiem aż do 24 kwietnia 1969 r., kiedy to przeszedł na zasłużony odpoczynek. Wkrótce przeniósł się do Kutna, gdzie 13 kutego 1972 r. zmarł na zawał serca. Obok pracy zawodowej, mgr Marcinkowski brał czynny udział w życiu społecznym. W okresie międzywojennym długie lata był naczelnikiem Ochotniczej Straży Pożarnej w Grajewie, a w ostatnich latach pobytu w tym mieście był przewodniczącym Sądu Honorowego Ochotniczej Straży Pożarnej. . Był też członkiem ZHP. Przez cały czas pracy zawodowej mgr Marcinkowskiego włączał się on w działalność farmaceutycznych organizacji społeczno – zawodowych i naukowych. Przed wojną był członkiem Warszawskiego Towarzystwa Farmaceutycznego, a z chwilą powstania w 1936 r, Oddziału Białostockiego Polskiego Powszechnego Towarzystwa Farmaceutycznego (PPTF) został jego członkiem. W latach 1937 – 1938 był członkiem Komisji Rewizyjnej Oddziału PPTF, a w roku 1939 powołany był do Zarządu tego Oddziału. Mgr Marcinkowski bardzo aktywnie uczestniczył w pracach 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO 55 stowarzyszeń farmaceutycznych, biorąc regularnie udział w zebraniach i zjazdach np. Farmaceutów Słowiańskich. W latach powojennych, od momentu powstania Oddziału Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego w Białymstoku w 1955 r. brał czynny udział w jego pracach, zebraniach i akcjach propagujących zawód farmaceutyczny wśród młodzieży. W latach 1961 – 1963 był członkiem Komisji Rewizyjnej Oddziału. W uznaniu jego zasług w pracy społecznej i zawodowej, mgr Marcinkowski otrzymał szereg odznaczeń. Był posiadaczem medalu „Za Wojnę w 1918 roku”, Krzyża „Monte Cassino” nr 41/802, Odznaki za Wzorową Pracę w Służbie Zdrowia, Odznaki 1000-lecia Państwa Polskiego. Złotego Medalu Zasługi Ochotniczych Straży Pożarnych oraz Odznaki „Za wysługę 40.lat Związku Ochotniczych Straży Pożarnych”. Ponadto otrzymał szereg dyplomów uznania, między innymi za zajęcie I miejsca Apteki Społ. nr 49 w Grajewie we współzawodnictwie pracy aptek w grupie aptek średnich w 1966 roku. Suche dane biograficzne nie są w stanie dać żadnego wyobrażenia o osobie mgr Marcinkowskiego i klimacie, jaki potrafił on stworzyć w swoim otoczeniu. Należał do generacji przedwojennych aptekarzy, którzy sprawiali, że jak pisał Wańkowicz: „Apteka to wielkie na prowincji słowo”. Nieskazitelna uczciwość i wielka pracowitość, a przy tym umiłowanie zawodu i szacunek do człowieka – to cechy charakteru mgr Marcinkowskiego, które i teraz powinny być w cenie. Szczególną cechą magistra była jego znakomita pamięć i nieustanna żądza wiedzy, która sprawiała, że do końca swego życia zawodowego (wieku 76 lat) był zorientowany w najnowszych osiągnięciach nauk farmaceutycznych, obserwując pilnie literaturę fachową. Przybliżając postać mgr Józefa Marcinkowskiego należy wspomnieć o jego małżonce – Pani Jadwidze Marcinkowskiej, osobie która stała obok, niezłomnie towarzysząc mężowi, także w czasie tułaczki w Armii gen. Andersa. Pani Jadwiga podtrzymywała męża na duchu, starając się o jego dobro i stwarzając ciepło rodzinnego domu podczas wojennych trudów. Jej to zawdzięczać należy ocalenie wspomnień o mężu, które w formie listów spisała już po jego śmierci, na zapotrzebowanie PTFarm, pragnącego uczcić pamięć Zmarłego stosownym nekrologiem. 56 4/2013 FARMACJA REGIONU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO Beniamin Franklin mówił: „Jeżeli chcecie, aby o was nie zapomnieli po śmierci, to albo piszcie rzeczy warte do czytania, albo czyńcie rzeczy warte napisania”. Nasza piękna Ziemia Podlaska wydała wielu wspaniałych farmaceutów, o których pamięć powinna przetrwać. Może się to ziścić za naszą sprawą. Agnieszka Kita Władysław Ludwik Anczyc Hymn /fragment/ Wszechmocny Boże! Ojcze nasz jedyny! Omdlałej matki pokrwawione syny, Błagamy w prochu, żałości, pokorze: Ratuj nas Boże! Tyś tak potężny, a my tak znękani, W cierniowym wieńcu u słupa oplwani, Wyschnięte oko łez ronić nie może Ratuj nas Boże! Pożar, mord sieją dzikie wrogów hordy. Przez rzezie Pragi, przez Oszmiany mordy, Przez krew humańską, galicyjskie noże: Ratuj nas Boże! Przez kopalń ciemnie, przez lody Kamczatki, Przez śmiercią synów zamęczone matki. Przez jęki wdowie, sierocych łez morze: Ratuj nas Boże! Za cóż nie zwrócisz ku nam Twego lica. Jedna wśród ludów Polska męczennica Sprawiedliwości Twej wzbudzić nie może: Ratuj nas Boże!