Ryzyko działalności przedsiębiorstw w świetle wybranych rozwiązań
Transkrypt
Ryzyko działalności przedsiębiorstw w świetle wybranych rozwiązań
Łukasz Furman* Ryzyko działalności przedsiębiorstw w świetle wybranych rozwiązań funkcjonującego w Polsce modelu fiskalnego Wstęp Obecnie funkcjonujący model fiskalny w Polsce został ukształtowany wraz z nastaniem nowego ładu gospodarczego po 1989 roku. Wprowadzone zostały nowe regulacje podatkowe, które zastąpiły dotychczasowe rozwiązania. Zmiany dotyczyły przede wszystkim nowej struktury podatków. Stworzono nowe ustawy podatkowe, które w szczególności skodyfikowały zagadnienia dotyczące: — podatku dochodowego od osób fizycznych, — podatku dochodowego od osób prawnych, — podatku od towarów i usług, — podatku akcyzowego. Nowe zasady podatkowe obowiązywały wszystkie jednostki gospodarcze i musiały być przestrzegane przez określonych podatników. Wraz ze zmieniającym się otoczeniem gospodarczym i politycznym tworzono nowe regulacje, jak również usuwano już funkcjonujące konstrukcje podatkowe. Takie postępowanie rodziło wielokrotnie pojawienie się ryzyka wśród przedsiębiorców, ponieważ nie mogli się oni w krótkim czasie przystosować do wprowadzonych nowych zmian, jak również prawidłowo wypełniać nałożonych obowiązków podatkowych. Funkcjonujący system podatkowy przez ponad 20 lat dostarczył rozwiązań, które wobec podatników stały się ryzykowne w świetle prowadzonej działalności gospodarczej. Niniejszy artykuł ma za zadanie przestawić wybrane elementy systemu podatkowego, które zdaniem autora wiążą się z dużym ryzykiem dla jednostek gospodarczych. W celu wyeksponowania rozwiązań podatkowych niosących ryzyko zostaną przeanalizowane wybrane Dr, Wydział Zamiejscowy w Tarnobrzegu, Wyższa Szkoła Handlowa im. Bolesława Markowskiego w Kielcach, e-mail: [email protected], ul. Peryferyjna 15, 25-562 Kielce * 128 Łukasz Furman zasady zapisane w ustawach o podatkach dochodowych oraz ustawie o podatku od towarów i usług. Niniejszy artykuł został dofinansowany przez Europejski Fundusz Społeczny, w ramach projektu realizowanego przez Wyższą Szkołę Handlową im. B. Markowskiego w Kielcach — „Kompleksowe wsparcie rozwoju WSH w Kielcach”. 1. Pojęcie ryzyka podatkowego w działalności gospodarczej Analizując działalność gospodarczą na szczególne podkreślenie zasługuje jej charakter tzn. ryzyko jakim jest objęta. Z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wynika, że jest ona działalnością zarobkową w szczególności wytwórczą, handlową, budowlaną, usługową [ustawa, 2004]. Do jej zakresu należy również poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych. Cechą wspólną łączącą różne oblicza działalności gospodarczej jest to, że jest ona wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Takiemu działaniu można przypisać ryzyko, które obejmie wszelkie elementy prowadzonej działalności. Przedsiębiorca będzie ponosił ryzyko począwszy od zakupu materiałów przeznaczonych do produkcji, towarów przeznaczonych do dalszej odsprzedaży, następnie w trakcie ich magazynowania, transportowania itp., kończąc na finalnej sprzedaży. Nie sposób również pominąć ryzyka, które wiąże się z działaniem przedsiębiorstwa w ramach systemu fiskalnego. Zewnętrzne czynniki fiskalne, które kreowane są przez rząd danego państwa w dużej mierze wpływają na to, czy przedsiębiorca będzie zyskowny i zorientowany na rozwój, czy tylko bieżącą działalność podtrzymującą funkcjonowanie firmy, nie dającą w długim okresie szans na przetrwanie jednostki gospodarczej. Ryzyko, z którym styka się tutaj przedsiębiorstwo to szczególny rodzaj ryzyka podatkowego. Podlegają mu podatnicy, którzy z mocy ustaw podatkowych zobowiązani są do ponoszenia ciężarów należności publiczno-prawnych. W przypadku przedsiębiorców może ono występować w związku z opodatkowaniem dochodu powstałego w obrębie działalności podstawowej przedsiębiorstwa, działalności pozaoperacyjnej, działalności finansowej, jak również wyniku zdarzeń nadzwyczajnych. Warto również podkreślić, iż ryzykiem są również obarczone operacje gospodarcze, które opodatkowane są podatkiem od towarów i usług. Ryzyko działalności w świetle wybranych rozwiązań… 129 Do zewnętrznych źródeł powstania ryzyka podatkowego można zaliczyć: — niestabilne prawo podatkowe, — zmieniające się interpretacje prawa podatkowego, — fiskalizm organów podatkowych, — zmiany w otoczeniu prawnym, — zmienne uwarunkowania rynkowe. 2. Ryzyko działalności gospodarczej w świetle wybranych rozwiązań podatków dochodowych Normy prawne obowiązujące w Polsce w zakresie opodatkowania dochodów osób fizycznych i prawnych wskazują na wiele niejasności pod kątem prawidłowego wyliczenia wyniku finansowego do opodatkowania. Zastrzeżenia budzą przede wszystkim uregulowania, jakie zostały zawarte w artykule 16a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych [ustawa, 1992] oraz artykule 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych [ustawa, 1991]. W pierwszym z artykułów znajduje się 67 punktów, w drugim zaś 61 punktów. W obydwu przypadkach dotyczą one zdarzeń gospodarczych, w których to wydatki nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, często mimo wydatkowania środków pieniężnych. Na tym polu powstaje wielkie ryzyko przy prowadzonej działalności gospodarczej. Stanowione prawo podatkowe, a w szczególności wymienione regulacje są napisane językiem często niezrozumiałym dla podatników, przez co może powstać odmienna interpretacja tych przepisów w stosunku do tej, która prezentowana jest przez organy podatkowe. W Polsce nie ma obligatoryjnego stosowania się do wykładni przepisów prawa podatkowego, co w wielu przypadkach może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem podatkowym, jakie powstaje przy zinterpretowaniu danej operacji gospodarczej przez organy podatkowe. Pewnego rodzaju zabezpieczeniem przed ryzykiem podatkowym są indywidualne interpretacje podatkowe dokonywane przez Ministra Finansów, jednakże, aby dostać na piśmie potwierdzenie zasadności danego rozwiązania podatnik sam musi wypowiedzieć się na piśmie, jak według niego powinno wyglądać zastosowanie danego przepisu prawa w praktyce. Zgodnie z ustawą Ordynacja podatkowa interpretację indywidualną wydaje się bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku. Do trzymiesięcznego terminu nie są 130 Łukasz Furman wliczane terminy przewidziane dla dokonania określonych czynności np. wezwania do uzupełnienia. Wprowadzenie tak długiego okresu oczekiwania wiąże się z tym, iż ryzyko podatnika wzrasta. W czasie, kiedy nie ma jeszcze jednoznacznej interpretacji podatkowej, a podatnik zaewidencjonował już operację gospodarczą (o którą wniósł o interpretację) w księgach, może wystąpić kontrola podatkowa, która może zinterpretować odmiennie to zdarzenie gospodarcze i naliczyć podatek w przypadku, kiedy nie został on naliczony przez podatnika. Podobny problem może wystąpić w przypadku, kiedy podatnik nie wystąpi o interpretację indywidualną danego zdarzenia gospodarczego, a po danym czasie zostanie przeprowadzona kontrola podatkowa i w stosunku do tej sytuacji zostanie ustalony i naliczony zaległy podatek dochodowy, w związku z czym ryzyko podatkowe rośnie, co może skończyć się zaległością podatkową oraz odsetkami, które musi uiścić podatnik. Obecny system podatków dochodowych w wielu przypadkach może ukazać, iż nie istnieje jedno oczywiste rozwiązanie danej sytuacji pod względem podatkowym. W tej sytuacji można wskazać, że dane rozwiązania podatkowe nie są pewne dla podatnika, co do poprawności zastosowania w praktyce, wskutek czego rośnie ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej. Jeśli podatnik popełni błąd przy rozliczeniu podatkowym, skutkujący w przeszłości wyższym podatkiem, zobowiązany jest on do wpłaty odsetek od zaległości podatkowych, które obecnie wynoszą 11,5 %. Stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim powiększonej o 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%. Jest to dość duże obciążenie dla podatnika, który często nie ze swojej przyczyny obliczył nieprawidłową kwotę podatku, a następnie nie wpłacił należnej wysokości. Jeśli podatnik nie zgadza się z stanowiskiem organów podatkowych może wnieść skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, a następnie do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Skarga na decyzję organów podatkowych może być zasadna i uznana przez Sąd, dzięki czemu podatnik może wygrać sprawę, jednakże jest to procedura bardzo długotrwała. Błędne decyzje organów podatkowych z całą pewnością nie budują zaufania podatników do państwa. Obarczona ryzykiem działalność gospodarcza sprawia, że powstaje niekorzystny klimat do jej prowadzenia. Przejrzyste i stabilne prawo jest pozytywnym czynnikiem Ryzyko działalności w świetle wybranych rozwiązań… 131 dla przedsiębiorców, ponieważ działa stymulująco do podejmowania przedsięwzięć rozwojowych. Dopóki jakość stanowionego prawa będzie niska, nie wytworzy się klimat sprzyjający podejmowaniu decyzji inwestycyjnych [Szczodrowski, 2012, s. 50]. 3. Ryzyko działalności gospodarczej w oparciu o rozwiązania ustawy o podatku od towarów i usług Niejasność w stosowaniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług jest częstym problemem dla podatników tego podatku. Pierwsza z ustaw o podatku od towarów i usług została uchwalona w 1993 roku i zawierała w treści 56 artykułów. Warto wspomnieć, że w ustawie tej zawarto również regulacje odnośnie podatku akcyzowego. Od początku wprowadzała ona dla przedsiębiorców radykalne zmiany, ponieważ jednocześnie całkowicie zlikwidowano podatek obrotowy, obowiązujący jeszcze od czasów gospodarki sterowanej. Wraz z wejściem Polski do Unii Europejskiej wprowadzono nową ustawę, która przewidziała rozwiązania podatkowe dla handlu wewnątrzunijnego [ustawa, 2004]. Jej objętość wzrosła w porównaniu do poprzedniej, ponieważ w swej treści miała 176 artykułów. Elementami, na które należy zwrócić uwagę są przede wszystkim stawki podatku i powstanie obowiązku podatkowego oraz konstrukcja odliczenia podatku naliczonego związanego z zakupami. Warto podkreślić, że ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej wzrosło ponieważ ustawa zwiększyła swoją objętość ponad trzykrotnie. Duża ilość przepisów sprawia, że podatnik może nie zaznajomić się z wszystkimi i pominąć niektóre w stosowaniu, co w efekcie może doprowadzić do nieopodatkowania transakcji. Obecnie w Polsce obowiązuje podstawowa stawka podatku VAT w wysokości 23% oraz obniżone 8% i 5%, które zostały wprowadzona w 2011 roku, w założeniu na trzy kolejne lata kalendarzowe tj. do końca roku 2013. Uznano wówczas, że okres trzyletni pozwoli ustabilizować finanse publiczne, jednakże jak wynika z zapowiedzi polityków obietnica ta nie zostanie dotrzymana. Planuje się utrzymać dotychczasowe stawki przez okres następnych trzech lat do 2016 r. W obliczu takich rozwiązań w zakresie stawek podatkowych najwyraźniej uwidacznia się ryzyko podatkowe przedsiębiorcy. Jeśli ktoś zakładał przed podwyżką podatku VAT w 2011 roku, że odłoży daną inwestycję o 3 lata i zdecyduje o jej prowadzeniu po 2013 roku, kiedy stawki miały powrócić do swoich pierwotnych poziomów, to na pewno podjął 132 Łukasz Furman wielkie ryzyko, które wydaje się nie opłaciło, ponieważ szykowana jest kolejna podwyżka stawek, co z pewnością podroży koszty inwestycji. System podatkowy w Polsce nie jest zatem pewny. Trudno jest przewidzieć, co będzie się działo w polityce podatkowej w pewnym okresie czasu [Grądalski, 2009, s. 88]. Podatek VAT niesie ze sobą i inne ryzykowne treści. Warto poruszyć już wcześniej wspomniany problem tj. szczególny obowiązek podatkowy. Ustawodawca określił wiele szczególnych momentów powstania obowiązku podatkowego, uzależnionych np. od terminu płatności czy chwili wykonania usługi. Dotyczą one bez wyjątku wszystkich podatników rozliczających podatek VAT na zasadach ogólnych. Komplikacje mogą się pojawić u podatnika rozliczającego się metodą kasową. W ustawie o VAT wyszczególniono katalog momentów powstania obowiązku podatkowego, które obowiązują również małego podatnika, rozliczającego się metodą kasową. W razie wykonania przez takiego podatnika jednej z tych czynności obowiązek podatkowy będzie dla tej czynności powstawał na zasadach dla niej określonych, a nie zgodnie z metodą kasową. 4. Szczególny moment powstania obowiązku podatkowego Ustawa o podatku od towarów i usług przedstawia następujące szczególne momenty powstania obowiązku podatkowego oraz terminy powstania tego obowiązku, do których muszą się stosować wszyscy podatnicy, w tym także rozliczający się metodą kasową [VAT w działalności gospodarczej…, 2010, s. 48]: — w przypadku zaprzestania wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT albo rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej — obowiązek podatkowy powstaje w dniu, w którym powinien być sporządzony spis z natury, nie później jednak niż 14 dnia, licząc od dnia rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności, — w eksporcie towarów — obowiązek podatkowy powstaje z chwilą potwierdzenia przez urząd celny określony w przepisach celnych wywozu towaru poza terytorium Wspólnoty, — w imporcie towarów — obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powstania długu celnego, — w przypadku objęcia towarów procedurą celną: uszlachetniania czynnego w systemie ceł zwrotnych, odprawy czasowej z częścio- Ryzyko działalności w świetle wybranych rozwiązań… — — — — — — — 133 wym zwolnieniem od należności celnych przywozowych, przetwarzania pod kontrolą celną — obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów powstaje z chwilą objęcia towarów tą procedurą, w przypadku, gdy import towarów objęty jest procedurą celną: składu celnego, odprawy czasowej z całkowitym zwolnieniem od należności celnych przywozowych, uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń, tranzytu, a od towarów tych pobierane są opłaty wyrównawcze lub opłaty o podobnym charakterze i nie powstaje jednocześnie dług celny — obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wymagalności tych opłat, w przypadku otrzymania części należności w eksporcie towarów, jeszcze przed wydaniem towaru (przedpłaty, zaliczki, zadatku, raty) — obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części, jeżeli wywóz towarów nastąpi w ciągu 6 miesięcy, licząc od dnia otrzymania części należności, w przypadku dokonywania dostawy towarów za pośrednictwem automatów — obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wyjęcia pieniędzy lub żetonów z automatów, nie później jednak niż w ostatnim dniu miesiąca, w przypadku świadczeniu usług telekomunikacyjnych — obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sprzedaży żetonów, kart telefonicznych lub innych jednostek uprawniających do korzystania z usług telekomunikacyjnych w systemie przedpłaconym, w przypadku gdy usługa jest realizowana przy użyciu odpowiednio żetonów, kart lub innych jednostek, w przypadku importu usług — obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19 ust. 1, 4, 5, 11, 13 pkt 1 lit. b i c, pkt 2, 4 i 7– 9 oraz ust. 14–16 ustawy o VAT, w przypadku dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca — obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19 ust. 1– 4, 11, 13 pkt 1 lit. a, pkt 3 i 5 oraz ust. 16–17 ustawy o VAT, w przypadku dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze należnych na podstawie odrębnych przepisów — obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uznania rachunku bankowego podatnika (w przypadku uznania rachunku bankowego podatnika zaliczką z tytułu dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze obowiązek podatkowy powstaje w tej części), 134 Łukasz Furman — w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów — obowiązek podatkowy powstaje 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towarów. Jeśli jednak przed tym terminem mały podatnik wystawił fakturę, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury. Jeżeli przed dokonaniem wewnątrzwspólnotowej dostawy mały podatnik otrzymał całość lub część ceny, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury potwierdzającej otrzymanie całości lub części ceny, — w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów — obowiązek podatkowy powstaje 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia; jeśli jednak przed tym terminem podatnik podatku od wartości dodanej wystawił fakturę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury (zapis ten stosuje się również odpowiednio do faktur wystawianych przez podatnika podatku od wartości dodanej potwierdzających otrzymanie przez niego od podatnika całości lub części należności przed dokonaniem dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na terytorium kraju). Przepisy z zakresu szczególnego obowiązku podatkowego są trudne do zrozumienia i niełatwe do zapamiętania, bowiem ustawodawca wprowadził wiele różnorodnych rozwiązań w tym zakresie. Ryzyko zatem jest duże i rośnie ono wraz z nowymi zmianami, z którymi muszą zaznajomić się podatnicy. Warto nadmienić, że niektóre zmiany poprawiają sytuacje podatników np. likwidacja w 2008 r. sankcji karnej, która skutkowała 30% karą od kwoty zaniżenia podatku należnego lub zawyżenia podatku naliczonego. Podatnicy mogą bez obaw prowadzić ewidencję dla potrzeb podatku od towarów i usług w celu prawidłowego określenia wysokości podatku należnego i naliczonego. 5. Odpowiedzialność karna skarbowa Kolejnym problemem, który wiąże się z bardzo dużym ryzykiem podatkowym jest odpowiedzialność karna skarbowa z tytułu niezapłaconego podatku bądź pobranego przez płatnika podatku dochodowego, a nieodprowadzonego podatku na konto organu podatkowego. Pierwszy z przypadków jest niebezpieczny dla kadry zarządzającej danym Ryzyko działalności w świetle wybranych rozwiązań… 135 przedsiębiorstwem, ponieważ zarząd odpowiedzialny jest za sprawy gospodarcze, w szczególności finansowe jednostki organizacyjnej. W przypadku, kiedy w jednostce gospodarczej wystąpi zaległość podatkowa powstała po nieprawidłowym opodatkowaniu danej transakcji gospodarczej, to zarząd poniesie odpowiedzialność karną za powstałe zdarzenie mające charakter wykroczenia skarbowego lub przestępstwa skarbowego — zależnie od wagi czynu zabronionego. W tym przypadku nieznajomość prawa podatkowego nie jest przesłanką do umorzenia postępowania karnego. Ostateczny charakter kary za przestępstwo skarbowe może być bardzo dokuczliwy, ponieważ sprawca jest karany, a wyrok wpisywany do Krajowego Rejestru Karnego, przez co osoba ta traktowana jest jako osoba karana. Warto również pamiętać, iż ryzyko odpowiedzialności karnej skarbowej można ograniczać, bowiem ustawodawca wprowadził instytucję czynnego żalu. Zakończenie Podsumowując warto wskazać, że klasyk ekonomii Adam Smith mówił, iż „podatek, jaki każda jednostka jest obowiązana płacić, powinien być określony, a nie dowolny. Termin płatności, sposób zapłaty, suma, jaką należy zapłacić — wszystko to powinno być jasne i zrozumiałe dla podatnika i dla każdej innej osoby. (...) Nieokreślona wysokość opodatkowania wzbudza zuchwalstwo i sprzyja korupcji wśród grona ludzi z natury niepopularnego nawet tam, gdzie nie są oni ani zuchwali, ani skorumpowani” [Smith, 2012, s. 34]. Wobec powyższego system podatkowy musi być pewny, aby minimalizować wszelkiego rodzaju ryzyko. Jednak, jak wynika z krótkiej analizy wybranych elementów polskiego systemu podatkowego, by wyeliminować całkowicie ryzyko ze strony systemu podatkowego dla polskimi podatnikami musi upłynąć jeszcze bardzo wiele czasu. Władza ustawodawcza zwykle nie przeprowadza analizy wprowadzanych rozwiązań podatkowych pod kątem ryzyka, jakie niosą dla gospodarki. Zasadnym wydaje się podjąć próby stworzenia rozwiązań, które przyczyniłyby się do większej aktywności gospodarczej oraz zakładania nowych firm. System podatkowy nie może powodować dysfunkcjonowania przedsiębiorstw. Zarządzanie przedsiębiorstwem musi odbywać się w warunkach, w których rozwiązania systemu podatkowego muszą być pewne dla kierownictwa jednostki. Obecnie wiele rozwiązań z modelu fiskalnego funkcjonującego w Polsce nie usprawnia zarządzania firmami. Brak długofalowych planów polityki podatkowej jest głównym 136 Łukasz Furman problemem dzisiejszej gospodarki. Dla podmiotów gospodarczych ważne jest bowiem, w jakim środowisku będą funkcjonować, by przynosić zyski. Literatura 1. Grądalski F. (2009), System podatkowy w świetle teorii optymalnego opodatkowania, SGH, Warszawa. 2. Smith A. (2012), Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, t. 1, WN PWN, Warszawa. 3. Szczodrowski G. (2012), Polski system podatkowy, WN PWN, Warszawa. 4. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm. 5. Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania, Dz.U. Nr 21, poz. 86 z późn. zm. 6. Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, Dz.U. Nr 173, poz. 1807 z późn. zm. 7. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, Dz.U. Nr 80, poz. 350 z późn. zm. 8. VAT w działalności gospodarczej (2010), Olchowicz I. (red.), Difin, Warszawa. Streszczenie Artykuł omawia wybrane zagadnienia z polskiego systemu podatkowego, które mogą powodować zwiększone ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Autor przedstawił na wstępie zagadnienie ryzyka w podatkach, jego pojęcie oraz czynniki, które wpływają na ten stan. Kolejno zostały przedstawione wybrane uregulowania prawne z podatków dochodowych oraz podatku od towarów i usług. Zdaniem autora powodują one największe ryzyko i brak pewności dla przedsiębiorstw. W dalszej treści artykułu zaprezentowano tematykę kar, na jakie narażony jest przedsiębiorca, gdy nieprawidłowo wypełnia obowiązki podatkowe. W podsumowaniu zaś ujęto wnioski z przedstawionych rozważań. Słowa kluczowe ryzyko podatkowe, podatek dochodowy, VAT Ryzyko działalności w świetle wybranych rozwiązań… 137 Risk of Entrepreneurial Activity in The Light of Chosen Elements of Polish Tax System (Summary) This article discusses selected issues of the Polish tax system, which may be an increased risk of carrying business in Poland. At the beginning, the author presents the issue of risk in taxes, the concept and the factors that affect this state. Sequentially selected regulations from income taxes and taxes on goods and services were presented. In the author’s opinion they cause the greatest risks and uncertainty for businesses. In the following part of the article, the subject of penalties faced by the entrepreneur, when improperly fulfill the tax obligations, was presented. In summary, conclusions from presented subject matter were discussed. Keywords risk of tax, income tax, VAT