D - Sąd Rejonowy w Olsztynie

Sygn. akt II W 43/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 października 2016 r.
Sąd Rejonowy w Olsztynie w II Wydziale Karnym w składzie:
Przewodniczący: SSR Katarzyna Zabuska,
Protokolant: sekretarz sądowy Alicja Maciejewska
Oskarżyciel publiczny: Katarzyna Szlachtowicz
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 sierpnia 2016 r. , 27 września 2016 r.
sprawy:
Z. C., syna M. i K. z d. M., urodz. (...) w K.,
oskarżonego o to, że:
uchylił się od opodatkowania poprzez nieujawnienie Naczelnikowi Urzędu Celnego w O. do dnia 25 maja 2014 roku
przedmiotu opodatkowania w postaci 4,0 kg tytoniu do palenia, bez wymaganych znaków akcyzy, przez co naraził na
uszczuplenie podatek akcyzowy w wysokości 2789,00 złotych,
- tj. o wykroczenie skarbowe z art. 54 § 3 kks
I. oskarżonego Z. C. uniewinnia od popełnienia zarzucanego mu czynu;
II. na podstawie art. 113§1k.k.s w zw. z art. 230§2 k.p.k. orzeka zwrot dowodu rzeczowego w postaci 4 kg
suszu tytoniowego do palenia w 8 workach po 0,5 kg każdy przechowywanego w magazynie Urzędu Celnego w T.
oskarżonemu,
III. na podstawie art. 113 § 1 k.k.s. w zw. z art. 632 pkt 2 k.p.k. koszty postępowania ponosi Skarb Państwa.
Sygn. akt II W 43/16
UZASADNIENIE
Oskarżony Z. C. prowadzi działalność gospodarczą P. H. (...) Z. C. z siedzibą w D.. Jest właścicielem sklepu (...)
położonego w R. przy ul. (...). Od dnia 15 stycznia 2013 r. prowadzi działalność gospodarczą jako pośredniczący
podmiot tytoniowy.
( dowód: wykaz pośredniczących podmiotów tytoniowych k. 310, k. 53-58, wydruk z centralnej ewidencji i informacji
o działalności gospodarczej k. 310, k. 74, powiadomienie o zamiarze prowadzenia działalności gospodarczej jako
pośredniczący podmiot tytoniowy k. 310, k. 123v, potwierdzenie przyjęcia powiadomienia o zamiarze prowadzenia
działalności gospodarczej jako pośredniczący podmiot tytoniowy k. 310, k.124 )
W dniu 07 kwietnia 2014 r. Z. C. kupił od podmiotu pośredniczącego tytoniowego (...) A. K. susz tytoniowy w ilości
20 kg o wartości 432 złote brutto.
(dowód: zeznania świadka A. K. k. 309-309v, k. 85v-86, k. 162, faktura VAT k. 310, k. 49, wydruk z centralnej ewidencji
i informacji o działalności gospodarczej k. 310, k. 75 )
W dniu 12 kwietnia 2014 r. funkcjonariusze Urzędu Celnego w T. przeprowadzili kontrolę w sklepie (...). Z. C. w tym
dniu nie był obecny w lokalu. Zastępował go D. J..
Na zapleczu sklepu ujawniono 4,0 kg suszu tytoniowego w postaci odpadów tytoniowych nadających się do palenia,
zapakowanych w 8 worków foliowych z zamknięciami strunowymi po 0,5 kg bez znaków akcyzy. Opakowania nie były
oznaczone etykietami ani cenami detalicznymi.
(dowody: zeznania świadka funkcjonariusza Urzędu Celnego w T. T. R. k. 299-299v, k. 14v, k. 162-162, zeznania
świadka funkcjonariusza Urzędu Celnego w T. L. C. k. 299, k. 16v, k. 162, protokół zatrzymania rzeczy k. 310, k. 2-3,
protokół oględzin rzeczy k. 310, k. 5, protokół z kontroli k. 310, k. 7-9, opinia Laboratorium (...) z Izby Celnej w B.
k. 310, k. 184-188, )
Oskarżony Z. C. jest osobą niekaraną.
( dowód: dane o karalności k. 310, k. 242)
Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie powyższych dowodów oraz następujących: wyjaśnień oskarżonego Z. C. k.
298v, k. 47-47v, k. 109, k. 161v, zeznań świadka D. J. k. 310, k. 24v.
Oskarżony Z. C. w toku postępowania nie przyznawał się do popełnienia zarzucanego mu czynu.
W postępowaniu przygotowawczym wyjaśnił, że susz ujawniony w trakcie kontroli na zapleczu sklepu w
pomieszczeniu magazynowym, zakupił od podmiotu pośredniczącego tytoniowego o nazwie (...) A. K. w ilości
20 kg o wartości 432,00 złotych brutto. Transakcję potwierdza wystawiona w dniu 07 kwietnia 2014 r. faktura .
Oskarżony wyjaśnił, że jest pośredniczącym podmiotem tytoniowym. Zabezpieczony susz tytoniowy był przeznaczony
wyłącznie do sprzedaży innym podmiotom pośredniczącym. Nie był wystawiony na półkach ani nie był oznaczony
ceną. Oskarżony wskazał, że pozostałą część 16 kg posiada na stanie magazynowym. W sklepie w R. nie zatrudnia
pracownika. Sprzedażą zajmuje się wspólnie z żoną. W dniu kontroli zastępował go mąż kuzynki D. J., ponieważ on
musiał zając się chorymi dziećmi. ( k. 47-47v, k. 109)
W postępowaniu sądowym oskarżony wyjaśnił, że susz tytoniowy zakupił od firmy z M.. Jest podmiotem
pośredniczącym tytoniowym. Przyznał, że zamierzał sprzedawać susz, ale jedynie podmiotom pośredniczącym.
Zaznaczył, że taka sprzedaż odbywa się bezakcyzowo. Oskarżony wyjaśnił, że susz nie był wystawiony na widok
publiczny. Magazynowany był na zapleczu, w kartonie. Podał, że był to susz tytoniowy typu scrubs, który był
przeznaczony do produkcji cygar. Oskarżony przyznał, że przepakował susz w mniejsze worki. Nie chciał tego robić
przy ewentualnym kliencie. Chciał mieć już przygotowane. Oskarżony podkreślił, że przedmiotowy susz był to odpad
a nie krajanka tytoniowa. ( k. 161v, k. 298v)
Sąd zważył, co następuje:
Wyjaśnienia oskarżonego nie przyznającego się do popełnienia zarzucanego mu czynu są wiarygodne i zasługują na
uwzględnienie. Znajdują potwierdzenie w zeznaniach świadków A. K. oraz D. J.. Co do rodzaju posiadanego suszu są
zbieżne z wnioskami z opinii biegłych z laboratorium celnego w B.. Korespondują ze zgromadzoną dokumentacją, w
tym wykazem pośredniczących podmiotów tytoniowych oraz fakturą VAT za zakupiony od A. K. susz. Nie przeczą im
zeznania świadków funkcjonariuszy Urzędu Celnego T. R. oraz L. C. ani dokumentacja z przeprowadzonej w dniu 12
kwietnia 2014 r. kontroli obejmująca protokół zatrzymania rzeczy, protokół oględzin rzeczy oraz protokół kontroli.
Sąd dał wiarę zeznaniom świadków funkcjonariuszy T. R. oraz L. C.. Wymienieni zbieżnie opisali przebieg czynności
kontrolnych w sklepie (...). Ich zeznania są jasne, spójne, zupełne. Nie były w toku postępowania kwestionowane przez
oskarżonego. Wskazane przez wymienionych świadków okoliczności obejmujące czas, miejsce, rodzaj ujawnionego
suszu oraz osób uczestniczących w czynnościach znajdują potwierdzenie w dokumentach z kontroli, tj. protokole
zatrzymania rzeczy, protokole oględzin rzeczy oraz protokole kontroli. Sąd dał wiarę wskazanym dokumentom. Zapisy
w nich zawarte nie były w toku postępowania kwestionowane. Sąd nie znalazł podstaw aby odmówić im wiarygodności.
Sąd dał wiarę zeznaniom świadka D. J. obecnego w czasie kontroli w sklepie należącym do oskarżonego. D. J.
potwierdził okoliczność przeprowadzonej kontroli w sposób zbieżny z zeznaniami świadków T. R. i L. C.. Jak
wynika z zeznań świadka i wyjaśnień oskarżonego, D. J. nie jest pracownikiem sklepu. W dniu zdarzenia zastępował
oskarżonego, który był zajęty opieką nad dziećmi. Świadek zeznał, że nie wiedział o suszu magazynowanym przez
oskarżonego na zapleczu sklepu. Oskarżony też nie informował świadka aby susz ten był przeznaczony do sprzedaży
w sklepie. Świadek w sposób wiarygodny wskazał, że nie był zainteresowany stanem magazynu na zapleczu, a
jedynie towarem, który był wystawiony na półkach. Zeznania świadka są jasne, spójne i konsekwentne. Korespondują
z wyjaśnieniami oskarżonego. Są zbieżne z zeznaniami T. R. i L. C.. Sąd nie znalazł podstaw, aby odmówić im
wiarygodności.
Sąd dał wiarę zeznaniom świadka A. K. co do faktu sprzedaży Z. C. suszu tytoniowego w ramach prowadzonej
przez niego działalności jako podmiotu pośredniczącego tytoniowego. Jego zeznania korespondują z wyjaśnieniami
oskarżonego oraz z dokumentem w postaci faktury VAT.
Sąd podzielił wnioski biegłych zawarte w opinii Laboratorium (...) z Izby Celnej w B. co do ustalenia charakteru suszu
zabezpieczonego w sprawie. Opinia jest jasna, spójna i zupełna. Biegli w sposób szczegółowy odpowiedzieli na zadane
im pytania a wyciągnięte wnioski rzeczowo uzasadnili. Z opinii wynika, że susz stanowił odpady tytoniowe w postaci
wysiewek dużych i małych, które powstały podczas obróbki liści tytoniu w czasie wytwarzania wyrobów tytoniowych.
Nadają się one do palenia i winny być sklasyfikowane jako tytoń do palenia. Tytoń w postaci wysiewek może być
wykorzystywany do nabijania fajki do palenia, ręcznego sporządzania papierosów albo do produkcji cygar lub też jako
komponent podczas produkcji papierosów.
Sąd uznał za wiarygodne pozostałe zgromadzone w toku postępowania dokumenty, w tym wykaz pośredniczących
podmiotów tytoniowych, wydruk z centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej, powiadomienie
o zamiarze prowadzenia działalności gospodarczej jako pośredniczący podmiot tytoniowy, potwierdzenie przyjęcia
powiadomienia o zamiarze prowadzenia działalności gospodarczej jako pośredniczący podmiot tytoniowy, fakturę
VAT, wydruk z centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej oraz dane o karalności oskarżonego.
Stan faktyczny w niniejszej sprawie był w zasadzie bezsporny. Zasadnicze okoliczności wynikające z zeznań świadków
oraz zgromadzonych w sprawie dokumentów nie były w toku postępowania kwestionowane. Istotą rozstrzygnięcia
w sprawie oraz ustalenia ewentualnej odpowiedzialności oskarżonego, w szczególności czy uchylił się on od
opodatkowania, było dokonanie oceny wskazanych okoliczności w odniesieniu do znamion czynu z art. 54 § 3 kks.
W ocenie Sądu, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie dostarczył wystarczających podstaw do przyjęcia,
że oskarżony swoim zachowaniem wypełnił znamiona zarzucanego mu czynu polegającego na tym, że: uchylił się od
opodatkowania poprzez nie ujawnienie Naczelnikowi Urzędu Celnego w O. do dnia 25 maja 2014 roku przedmiotu
opodatkowania w postaci 4,0 kg tytoniu do palenia, bez wymaganych znaków akcyzy, przez co naraził na uszczuplenie
podatek akcyzowy w wysokości 2 789,00 złotych.
Takiego wniosku nie sposób wywieźć jedynie z tego faktu, że w trakcie kontroli ujawniono susz tytoniowy w ilości
4,0 kg bez znaków akcyzy. Podkreślenia wymaga, iż oskarżony, przecząc sprawstwu zarzucanego mu czynu, nie
kwestionował zasadniczych okoliczności zdarzenia, w tym wyników kontroli przeprowadzonych przez funkcjonariuszy
Urzędu Celnego w T.. Oskarżony potwierdził, że znaleziony na zapleczu sklepu susz tytoniowy jest jego własnością.
Wskazywał, że jako podmiot pośredniczący tytoniowy nie był obowiązany do uiszczania podatku akcyzowego. W
toku postępowania sądowego podał, że przedmiotowy susz był to odpad a nie krajanka tytoniowa i nie podlegał
opodatkowaniu podatkiem akcyzowym.
Przestępstwo penalizowane w art. 54 § 1 kks jest przestępstwem indywidualnym. Podmiotem odpowiedzialności
karnej przewidzianej w omawianym przepisie może być jedynie podatnik. Zgodnie z definicją przewidzianą przez art.
7 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka
organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.
W orzecznictwie podnosi się konsekwentnie, że czynu z art. 54 kks dopuścić się może jedynie osoba, na której ciąży
określony ustawą podatkową obowiązek podatkowy odnośnie ujawniania samego przedmiotu opodatkowania lub
podstawy tego opodatkowania, bądź też złożenia niezbędnej dla takiego ujawnienia deklaracji.(vide postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2015 r. III KK 314/14 )
Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie wskazuje, aby wobec oskarżonego Z. C. powstał obowiązek
podatkowy związany z zabezpieczonym w sprawie suszem tytoniowym.
Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym przedmiot opodatkowania akcyzą jest
uzależniony od warunku zaliczenia wyrobu do wyrobu akcyzowego. Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 1 przywołanej ustawy
o podatku akcyzowym wyrobami akcyzowymi są - wyroby energetyczne, energia elektryczna, napoje alkoholowe,
wyroby tytoniowe oraz susz tytoniowy, określone w załączniku nr 1 do ustawy. W załączniku pod pozycją 45 wskazany
został susz tytoniowy.
Definicja suszu tytoniowego w stanie prawnym obowiązującym na dzień popełnienia czynu zgodnie z art. 99 ust.
1 ustawy o podatku akcyzowym obejmowała: suchy tytoń nie będący jeszcze wyrobem tytoniowym. Stosownie
do art. 13 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym za podatnika akcyzy uznaje się osobę, która dokonuje czynności
podlegających opodatkowaniu akcyzą, lub wobec której zaistniał stan faktyczny podlegający opodatkowaniu akcyzą,
w tym zgodnie z pkt 2a) podmiot będący nabywcą lub posiadaczem suszu tytoniowego nie będący podmiotem
prowadzącym skład podatkowy, pośredniczącym podmiotem tytoniowym. Zgodnie z art. 2 pkt 23b ustawy o podatku
akcyzowym, pośredniczący podmiot tytoniowy to podmiot prowadzący działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży
suszu tytoniowego, który pisemnie powiadomił właściwego naczelnika urzędu celnego o tej działalności.
Nie budzi wątpliwości, że susz tytoniowy nie podlega obowiązkowi akcyzowemu w sytuacjach, gdy jego obrót odbywa
się pomiędzy określonymi podmiotami, tj. pośredniczącymi podmiotami tytoniowymi lub podmiotami prowadzącymi
składy podatkowe produkujące wyroby tytoniowe.
Dodatkowo zwrócić należy uwagę na rodzaj ujawnionego w czasie kontroli suszu. Jak wynika z opinii biegłych były
to odpady tytoniowe. Zgodnie z art. 98 ustawy o podatku akcyzowym mogą one być uznane za tytoń do palenia pod
warunkiem oddania ich do palenia oraz do sprzedaży detalicznej. Dopiero wówczas, po spełnieniu dwóch przesłanek
tytoń byłby objęty podatkiem akcyzowym. Zgodnie z opinią biegłych przedmiotowy tytoń nadawał by się do palenia.
Kluczowe dla ustalenia ewentualnego opodatkowania podatkiem akcyzowym było by jego przeznaczenie na rynek
detaliczny.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, iż zgromadzony w sprawie materiał
dowodowy nie dał wystarczających podstaw do ustalenia, że znaleziony w trakcie kontroli u oskarżonego susz
był przeznaczony na sprzedaż innym podmiotom niż pośredniczące podmioty tytoniowe lub prowadzące skład
podatkowy.
Brak jest dostatecznych przesłanek do przyjęcia, że był on przeznaczony do sprzedaży detalicznej. Jak wynika z
bezspornych okoliczności kontroli, susz nie był wystawiony na terenie sklepu na widok publiczny. Był przechowywany
w kartonie, na zapleczu sklepu, w części magazynowej. Nie był oznaczony metką ani ceną detaliczną. Jak wynika z
zeznań obecnego w sklepie w dniu kontroli D. J. nie sprzedawał on w sklepie suszu z magazynu, nie miał wiedzy o
tym, że wymieniony susz tam się znajdował. Fakt przeznaczenia suszu do sprzedaży detalicznej nie wynika z zeznań
świadków funkcjonariuszy Urzędu Celnego. Przeczą takiemu przeznaczeniu stanowcze i konsekwentne wyjaśnienia
oskarżonego, które korespondują z zeznaniami A. K. oraz przedstawiona przez oskarżonego dokumentacja związana
z prowadzeniem działalności jako pośredniczący podmiot tytoniowy.
Jak wynika ze zgromadzonych dokumentów oskarżony pisemnie powiadomił Naczelnika Urzędu Celnego w O. o
zamiarze prowadzenia działalności gospodarczej jako pośredniczący podmiot tytoniowy, dopełniając tym samym
obowiązku wskazanego w art. 16 ust. 1-3 ustawy o podatku akcyzowym. Oskarżony figuruje w rejestrze podmiotów
tytoniowych publikowanych w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Finansów.
Oskarżony wskazał także źródło nabycia suszu od innego pośredniczącego podmiotu tytoniowego (...) A. K..
Przedstawił także nie budzącą wątpliwości fakturę za zakup tytoniu wystawioną przez A. K. w dniu 07 kwietnia 2014
r. Okres czasu pomiędzy zakupem przedmiotowego suszu a kontrolą przeprowadzoną w dniu 12 kwietnia 2014 r.,
w ocenie Sądu, wskazuje na to, że zabezpieczony w trakcie kontroli susz został nabyty w dniu 07 kwietnia 2014 r.
Oskarżony przed dniem kontroli nie zdążył by zbyć zakupionego w dniu 07 kwietnia 2014 r. suszu i nabyć w tym czasie
suszu z innego źródła od podmiotu innego niż pośredniczący podmiot tytoniowy.
Mając na uwadze powyższe okoliczności, należało przyjąć, że w stosunku do oskarżonego nie powstał obowiązek
podatkowy co do suszu zabezpieczonego w trakcie kontroli. Nie miał on obowiązku ujawnienia przedmiotu
ani podstawy opodatkowania Naczelnikowi Urzędu Celnego. W konsekwencji, Sąd uniewinnił oskarżonego od
popełnienia zarzucanego mu czynu.
W związku z powyższym rozstrzygnięciem, należało stwierdzić, iż zatrzymane w toku postępowania rzeczy są zbędne
dla postępowania karnego i zwrócić oskarżonemu dowody rzeczowe w postaci 4 kg suszu tytoniowego do palenia w 8
workach po 0,5 kg każdy, przechowywane w magazynie Urzędu Celnego w T..
Wobec uniewinnienia oskarżonego, kosztami postępowania obciążono Skarb Państwa.