PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA
W ZAWODZIE STOLARZ
SYMBOL CYFROWY 742[01]
l. OPIS ZAWODU
1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1)
rozróżniać gatunki drewna oraz tworzywa drzewne;
2) dobierać drewno, tworzywa drzewne i materiały pomocnicze do wytwarzania
wyrobów;
3) dokonywać ilościowej i jakościowej oceny sortymentów tartych, tworzyw drzewnych
i innych materiałów produkcyjnych;
4) określać i stosować zasady transportu, składowania i magazynowania materiałów
oraz wyrobów;
5)
prowadzić procesy naturalnego i sztucznego suszenia drewna;
6)
dobierać i stosować metody konserwacji i ochrony drewna;
7)
stosować hydrotermiczną i plastyczną obróbkę drewna;
8)
dobierać, eksploatować i konserwować narzędzia, obrabiarki i urządzenia
stosowane w produkcji wyrobów stolarskich;
9)
posługiwać
się
przyrządami
pomiarowymi
i
sprawdzianami
stosowanymi
w procesie wytwarzania, interpretować wyniki pomiarów;
10)
odczytywać rysunki techniczne, schematy, sporządzać szkice;
11)
prowadzić
obróbkę
skrawaniem
drewna
i
tworzyw
drzewnych
ręcznie
i maszynowo;
12)
wykonywać elementy konstrukcyjne z drewna i tworzyw drzewnych oraz
połączenia;
13)
wykonywać klejenie i oklejanie wyrobów stolarskich;
14)
dobierać i stosować systemy montażu i okuwania wyrobów stolarskich oraz
oceniać ich jakość;
15)
określać i stosować techniki wykończania powierzchni drewna
i tworzyw
drzewnych;
16)
wykonywać wyroby o różnorodnym przeznaczeniu, funkcji i konstrukcji;
17)
obliczać zapotrzebowanie materiałowe, wykonywać kosztorysy prac;
18)
ustalać parametry procesu technologicznego;
19)
dokonywać jakościowej oceny wyrobów stolarskich;
20)
prowadzić renowacje, naprawy i konserwacje wyrobów;
21)
prowadzić racjonalną gospodarkę materiałami, narzędziami i energią;
22)
stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;
23)
przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
24)
organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
25)
komunikować się z uczestnikami procesu pracy;
26)
stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika
i pracodawcy;
27)
udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
28)
korzystać z różnych źródeł informacji;
29)
prowadzić działalność gospodarczą.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek
pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas
realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości".
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie stolarz powinien być przygotowany do
wykonywania następujących zadań zawodowych:
1)
wytwarzania
wyrobów
z
drewna
i
tworzyw
drzewnych
w
systemie
przemysłowym i warsztatowym;
2) składowania i klasyfikowania materiałów drzewnych i drewnopochodnych;
3)
stosowania technologii wytwarzania zapewniających jakość i funkcjonalność
wyrobów;
4)
obsługi oraz konserwacji maszyn i urządzeń do obróbki drewna i tworzyw
drzewnych;
5)
oceniania sprawności technicznej maszyn i narzędzi stosowanych w procesie
wytwórczym;
6) wykonywania napraw i renowacji wyrobów.
II. BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu zawodu, zawierają następujące
bloki programowe:
1)
podstawy procesów wytwórczych;
2)
produkcja wyrobów stolarskich;
3)
podstawy działalności zawodowej.
BLOK: PODSTAWY PROCESÓW WYTWÓRCZYCH
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1)
rozróżniać gatunki drewna i określać ich przydatność do zadań produkcyjnych;
2)
rozróżniać tworzywa drzewne i inne materiały oraz określać ich przydatność
do wytwarzania wyrobów;
3)
klasyfikować drewno i tworzywa drzewne zgodnie z obowiązującymi normami;
4)
określać zapotrzebowanie materiałowe na zlecone do wykonania wyroby;
5)
wykonywać kalkulacje kosztów wytwarzania wyrobów;
6)
określać zasady składowania materiałów;
7) określać sposoby pakowania i magazynowania wyrobów;
8) określać zasady gospodarowania materiałami i energią;
9)
określać wpływ na środowisko szkodliwych czynników związanych z produkcją
wyrobów stolarskich;
10)
rozpoznawać typy konstrukcji wyrobów i połączeń elementów;
11)
określać czynniki wpływające na konstrukcję wyrobu;
12)
określać techniczne, technologiczne i użytkowe właściwości konstrukcji;
13)
odczytywać rysunki wyrobów stolarskich oraz dokumentację techniczną;
14)
wykonywać szkice i rysunki techniczne;
15)
sporządzać dokumentację techniczną wyrobów stolarskich;
16) dobierać okucia, łączniki i akcesoria do wyrobów;
17)
stosować zasady funkcjonalności i estetyki wyrobu;
18)
rozróżniać narzędzia, określać zasady przygotowania ich do pracy;
19)
charakteryzować maszyny i zespoły maszyn;
20)
określać zasady konserwacji maszyn i narzędzi;
21)
rozróżniać i stosować przyrządy pomiarowo-kontrolne, interpretować wyniki
pomiarów;
22)
korzystać z norm, literatury technicznej i innych źródeł informacji;
23)
charakteryzować procesy produkcyjne wyrobów stolarskich;
24)
dobierać materiały do wykonania wyrobu;
25)
ustalać proces technologiczny wykonania wyrobu;
26)
określać metody suszenia i zabezpieczania drewna;
27)
dobierać narzędzia do ręcznej obróbki drewna i tworzyw drzewnych;
28)
dobierać obrabiarki i narzędzia do maszynowej obróbki skrawaniem;
29)
dobierać metody hydrotermicznej i plastycznej obróbki drewna;
30)
określać parametry parzenia i warzenia drewna;
31)
dobierać metody gięcia drewna i tworzyw drzewnych;
32)
dobierać metody, urządzenia i materiały do procesów klejenia i oklejania;
33)
określać parametry procesu klejenia i oklejania;
34)
dobierać materiały, techniki i urządzenia do wykończania powierzchni elementów
i wyrobów, określać parametry procesu;
35)
oceniać systemy montażu i okuwania wyrobów;
36)
określać kryteria oceny jakości procesu wytwarzania;
37)
dobierać sposób pakowania i magazynowania;
38)
charakteryzować urządzenia transportu międzyoperacyjnego.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1)
drewno i materiały drzewne;
2)
tworzywa drzewne;
3)
materiały niedrzewne;
4)
konstrukcje wyrobów stolarskich;
5)
rysunek techniczny;
6)
dokumentacja techniczna wyrobów stolarskich;
7) łączniki, okucia i inne akcesoria;
8) połączenia elementów konstrukcyjnych z drewna i tworzyw drzewnych;
9)
maszyny, podzespoły i zespoły maszyn;
10) narzędzia, maszyny, urządzenia, linie produkcyjne i gniazda obróbkowe;
11)
konserwacja maszyn i narzędzi;
12)
przyrządy pomiarowo-kontrolne;
13)
proces technologiczny wytwarzania wyrobów stolarskich;
14)
proces suszenia i konserwacji drewna;
15)
narzędzia do obróbki ręcznej i maszynowej;
16)
proces hydrotermicznej i plastycznej obróbki drewna;
17)
technologia klejenia i oklejania;
18)
technologia wykończania powierzchni;
19) zasady montażu, pakowania i transportu wyrobów.
BLOK: PRODUKCJA WYROBÓW STOLARSKICH
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) dokonywać operacji składowania i magazynowania materiałów;
2) wykonywać pomiary, obliczać ilość materiałów tartych i tworzyw drzewnych;
3)
układać tarcicę do suszenia, kontrolować przebieg procesu suszenia;
4)
zabezpieczać materiały drzewne przed wpływem czynników niszczących;
5) posługiwać się rysunkiem technicznym i dokumentacją technologiczną;
6) ustalać parametry wykonywanych operacji;
7)
dokonywać manipulacji, trasowania drewna i tworzyw drzewnych;
8) dokonywać gięcia drewna i tworzyw drzewnych;
9)
10)
posługiwać się narzędziami do obróbki ręcznej;
przygotowywać i mocować narzędzia w maszynach i ręcznych narzędziach
zmechanizowanych;
11)
określać stopień zużycia narzędzi, prowadzić ich konserwację;
12)
stosować oprzyrządowanie i urządzenia ochronne maszyn;
13)
wykonywać obróbkę skrawaniem ręcznie i maszynowo;
14) wykonywać złącza i połączenia stolarskie;
15)
stosować przyrządy i urządzenia pomiarowo-kontrolne oraz sprawdziany;
16)
analizować i wykorzystywać wyniki pomiarów;
17)
przygotowywać masy klejowe zgodnie z recepturami;
18)
wykonywać operacje klejenia i oklejania elementów z drewna i tworzyw
drzewnych;
19)
20)
przygotowywać powierzchnię elementów i wyrobów do wykończania;
przygotowywać materiały malarsko-lakiernicze;
21)
obsługiwać urządzenia do nanoszenia materiałów malarsko-lakierniczych;
22)
mocować okucia i akcesoria;
23)
dokonywać montażu podzespołów, zespołów i wyrobów;
24)
oceniać jakość wyrobu po kolejnych etapach procesu technologicznego;
25) wykorzystywać środki transportu wewnątrzwydziałowego;
26)
pakować, magazynować oraz zabezpieczać wyroby na czas transportu.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) składowanie i magazynowanie materiałów;
2)
wykonywanie pomiarów parametrów materiałów tartych i tworzyw drzewnych;
3)
suszenie i konserwacja drewna;
4)
manipulacja, trasowanie drewna i tworzyw drzewnych;
5)
gięcie drewna i tworzyw drzewnych;
6)
obróbka ręczna;
7)
obróbka maszynowa;
8) wykonywanie złączy i połączeń stolarskich;
9)
zastosowanie przyrządów i urządzeń pomiarowo-kontrolnych;
10)
klejenie i oklejanie;
11)
wykończanie powierzchni;
12)
montaż, pakowanie, transport wyrobów.
BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1)
interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
2)
podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;
3)
sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;
4)
sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności
gospodarczej;
5)
stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika
i pracodawcy;
6)
stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
7)
organizować i zarządzać procesem produkcji;
8)
dobierać technologię wytwarzania zapewniającą jakość i funkcjonalność
wyrobu;
9)
10)
11)
zarządzać jakością procesu produkcji;
określać koszty wytwarzania wyrobów oraz realizacji usług;
prowadzić dokumentację finansowo-księgową;
12)
dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;
13)
udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
14)
organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
15)
komunikować się i współpracować w zespole;
16)
rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;
17)
podejmować decyzje;
18)
doskonalić umiejętności zawodowe;
19)
korzystać z różnych źródeł informacji;
20)
przestrzegać zasad etyki.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1)
podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
2)
dokumenty dotyczące zatrudnienia;
3)
podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;
4)
prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;
5)
bezpieczeństwo i higiena pracy;
6)
ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;
7)
proces produkcji;
8)
jakość i funkcjonalność wyrobów;
9)
10)
11)
koszty wytwarzania wyrobów i realizacji usług;
dokumentacja finansowo-księgowa;
elementy ergonomii;
12)
środki ochrony indywidualnej;
13)
zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
14)
zasady i metody komunikowania się;
15)
elementy socjologii i psychologii pracy;
16)
etyka.
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie
stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie
kształcenia do potrzeb rynku pracy.
IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI
KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie
następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1)
pracownia rysunku technicznego i konstrukcji;
2)
pracownia maszyn i narzędzi;
3)
pracownia materiałoznawstwa i technologii wytwarzania;
4) warsztaty szkolne.
Pracownia rysunku technicznego i konstrukcji powinna być wyposażona w:
1)
stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);
2)
modele figur i brył geometrycznych;
3)
plansze i foliogramy przedstawiające:
a)
zasady rzutowania,
b)
zasady wymiarowania,
c)
przekroje rysunkowe,
d)
części maszyn,
e) połączenia stolarskie,
f)
łączniki, okucia i akcesoria;
4)
modele części, podzespołów oraz wyrobów z drewna i tworzyw drzewnych;
5)
modele i plansze przedstawiające:
a) podstawowe typy konstrukcji,
b) połączenia stolarskie,
c)
6)
opakowania mebli i stolarki budowlanej;
części maszyn i mechanizmów;
7) łączniki, okucia i akcesoria;
8)
rysunki złożeniowe i wykonawcze:
a)
wyrobów stolarskich,
b) części maszyn;
9) dokumentacje rysunkowe maszyn i podzespołów maszyn;
10) katalogi i prospekty:
a) mebli i wyrobów stolarki budowlanej,
b)
okuć i akcesoriów.
Pracownia maszyn i narzędzi powinna być wyposażona w:
1) eksponaty, modele, schematy obrabiarek i urządzeń produkcyjnych;
2)
części maszyn i mechanizmów;
3)
narzędzia do obróbki ręcznej i maszynowej;
4)
narzędzia i przyrządy pomiarowo-kontrolne;
5) elementy mebli, stolarki budowlanej i innych wyrobów;
6) przyrządy i uchwyty obróbkowe;
7)
plansze i foliogramy przedstawiające:
a)
rysunki techniczne, schematy części maszyn i mechanizmów,
8)
b)
rysunki ostrzy narzędzi,
c)
parametry kątowe narzędzi;
filmy przedstawiające:
a)
narzędzia i obrabiarki,
b) czynności nastawcze i obsługowe,
c)
9)
elementy bezpieczeństwa pracy;
katalogi, prospekty i materiały informacyjne przedsiębiorstw produkujących
narzędzia, oprzyrządowanie, obrabiarki, urządzenia;
10)
przepisy
bezpieczeństwa
i
higieny
pracy dotyczące
obsługi
obrabiarek
i urządzeń.
Pracownia materiałoznawstwa i technologii wytwarzania powinna być wyposażona w:
1)
próbki:
a)
materiałów drzewnych i niedrzewnych,
b) materiałów płytowych,
2)
c)
drewna z wadami,
d)
oklein i obłogów,
e)
drewna klejonego,
f)
sklejki liściastej i iglastej,
g)
taśm obrzeżowych,
h)
laminatów wysokociśnieniowych,
i)
barwników naturalnych i syntetycznych,
j)
drewna i tworzyw drzewnych wykończonych powłokami lakierniczymi;
tablice, schematy i plansze przedstawiające:
a)
fizyczne i mechaniczne właściwości drewna i tworzyw drzewnych,
b)
znormalizowane wymiary sortymentów tarcic, oklein, sklejki,
c)
procesy suszenia materiałów drzewnych,
d)
przekroje typowych wyrobów stolarskich,
e)
procesy technologiczne;
3)
rysunki i modele stosów tarcicy;
4)
listwy i elementy profilowe oraz akcesoria z tworzyw sztucznych;
5)
łączniki, okucia metalowe i z tworzyw sztucznych;
6)
plansze i katalogi:
a) mebli współczesnych i antyków,
b)
wyrobów stolarki budowlanej, galanterii drzewnej, opakowań;
7) przekroje wyrobów stolarki budowlanej;
8)
schematy procesów technologicznych wytwarzania mebli, stolarki budowlanej
i innych wyrobów;
9)
rysunki i tablice dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpożarowej;
10)
narzędzia do obróbki ręcznej i maszynowej;
11)
przyrządy kontrolno-pomiarowe;
12)
normy PN-ISO, ISO;
13)
instrukcje technologiczne i stanowiskowe;
14) aparaturę kontrolno-pomiarową do:
a)
określania właściwości materiałów,
b) określania właściwości roztworów i powłok malarsko-lakierniczych;
15) sprawdziany do kontroli wymiarów oraz kształtów elementów i złączy.
W warsztatach szkolnych należy wyodrębnić działy:
1) obróbki ręcznej i montażu;
2)
obróbki maszynowej;
3)
klejami;
4)
lakierni;
5)
narzędziowni;
6)
sterowania procesem wytwórczym;
7)
kontroli technicznej.
Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:
1)
instalację sprężonego powietrza;
2) instalację odwiórowywania;
3)
strugnice stolarskie;
4)
maszyny i narzędzia do obróbki drewna i tworzyw drzewnych;
5) oprzyrządowanie obróbkowe;
6)
narzędzia i urządzenia montażowe;
7)
narzędzia pomiarowe;
8)
pilarki;
9)
strugarki;
10)
frezarki;
11)
wiertarki;
12)
dłutarki;
13)
tokarki;
14)
giętarki;
15)
okleiniarki;
16)
prasy;
17)
szlifierki;
18)
instrukcje
stanowiskowe
bezpieczeństwa
i
higieny
pracy
oraz
ochrony
przeciwpożarowej;
19)
próbki drewna i tworzyw drzewnych;
20)
próbki drewna z wadami;
21)
rysunki i modele stosów tarcicy;
22)
próbki barwienia i wykończania powierzchni;
23)
schematy procesów suszenia drewna;
24)
tablice psychrometryczne;
25)
rysunki i modele złącz stolarskich;
26)
wzory okuć meblowych;
27)
rysunki techniczne wyrobów stolarskich;
28)
katalogi narzędzi, urządzeń i obrabiarek;
29)
katalogi mebli, stolarki budowlanej i galanterii drzewnej;
30)
normy PN-ISO, ISO, dotyczące materiałów i wyrobów stolarskich oraz stosowanych
narzędzi, obrabiarek i urządzeń;
31)
dokumentacje techniczne wyrobów stolarskich;
32)
rysunki dotyczące przygotowania narzędzi do pracy;
33)
schematy procesów technologicznych wytwarzania wyrobów z drewna i tworzyw
drzewnych;
34)
filmy instruktażowe o tematyce dotyczącej produkcji mebli, stolarki budowlanej
i galanterii drzewnej.
Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela
i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.
W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.
Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w pracowniach i warsztatach
szkolnych oraz w przedsiębiorstwach produkujących meble, stolarkę budowlaną
i galanterię drzewną.