Bitwa nad Marną w 1914 roku
Transkrypt
Bitwa nad Marną w 1914 roku
Wymagania na poszczególne oceny z historii w klasie 3 II PÓŁROCZE Dopuszczający Przejawia gotowość i chęć do przyswajania nowych wiadomości i umiejętności. Sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne dotyczące okresu XX w. w czasie. Posługuje się pojęciami i terminami oraz nazwami własnymi: alianci, antysemityzm, appeasement, autorytaryzm, bolszewicy, Centrolew, dekolonizacja, demilitaryzacja, demokratyzacja, demonopolizacja, denazyfikacja, doktryna Breżniewa, doktryna Trumana, drugi obieg kultury, dziwna wojna, faszyzm, gruba kreska, holocaust, III Rzesza, internowanie, interwencjonizm państwowy, jesień ludów, Karta Atlantycka, katastrofizm, kolaboracja, Komitet Narodowy Polski, kult jednostki, Lend–Lease Act, Liga Narodów, ludobójstwo, łagry, Naczelnik Państwa, Naczelny Komitet Narodowy, nazizm, NSZZ „Solidarność”, obozy koncentracyjne, odprężenie, „okrągły stół”, okupacja, ONZ, pacyfizm, plan Marshalla, plebiscyt, porozumienia sierpniowe, PRL, reforma rolna, równowaga strachu, sanacja, Sobór Watykański II, społeczeństwo postindustrialne, stalinizm, totalitaryzm, Trójporozumienie, Trójprzymierze, Wielka Koalicja, wojna błyskawiczna, wojna pozycyjna, wyścig zbrojeń, zimna wojna, żelazna kurtyna. Potrafi przedstawić postacie oraz opowiedzieć o ich wpływie na dzieje i życie ludzi: Adenauer Konrad, Anders Władysław, Attlee Clement Richard, Bierut Bolesław, Chamberlain Arthur Nevill, Clemenceau Georges, Daszyński Ignacy, Dmowski Roman, Drucki-Lubecki Franciszek Ksawery, Franco Francisco, Gagarin Jurij, Gasperi Alcido de, Gaulle Charles de, Gierek Edward, Gorbaczow Michaił, Grabski Władysław, Dostateczny Uczeń opanował wiadomości i umiejętności na ocenę dopuszczającą oraz: Wykazuje aktywność na lekcji. Dostrzega proste związki przyczynowo-skutkowe analizowanych wydarzeń, zjawisk i procesów historycznych Porządkuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne oraz ustala związki poprzedzania, i następstwa; dostrzega podstawowe zmiany w życiu społecznym Posługuje się pojęciami i terminami analfabetyzm wtórny, Anschluss, dekabryści, dywersja, eksterminacja, hiperinflacja, kocioł bałkański, kolektywizacja rolnictwa, mały sabotaż, Manifest PKWN, monopartyjny system polityczny, Naczelna Rada Ludowa, Nowy Ład neokolonializm, orlęta lwowskie pacyfikacja, rady delegatów, remilitaryzacja, roboty przymusowe, rok Afryki, rozbrojenie, ruch państw niezaangażowanych, Shoah, socrealizm, system wersalski ustawy norymberskie, Volksdeutsch, Ziemie Odzyskane, Potrafi przedstawić postacie oraz opowiedzieć o ich wpływie na dzieje i życie ludzi: Beck Józef, Berling Zygmunt, Bór-Komorowski Tadeusz, Dobrzański Henryk ps. Hubal, Eisenhower Dwight David, Foch Ferdinand, Frank Hans, Giedroyć Jerzy, Goebbels Joseph, Gomułka Władysław, Göring Herman, Ho Szi Min, Kaczorowski Ryszard, Kennedy John, Kutrzeba Tadeusz, Dobry Uczeń opanował wiadomości i umiejętności na ocenę dopuszczającą i dostateczną oraz: Potrafi samodzielnie pracować z podręcznikiem i materiałem źródłowym, podejmuje się wykonania zadań o charakterze dobrowolnym. Ustala związki równoczesności oraz ciągłość w rozwoju kulturowym i cywilizacyjnym. Uczeń wyjaśnia związki przyczynowo skutkowe analizowanych wydarzeń, zjawisk i procesów historycznych; Bierze udział w dyskusjach, wymianie poglądów; potrafi argumentować i bronić swoich racji. Porównuje sytuację Rosji w świecie przed i po rewolucji październikowej, system demokratyczny, autorytarny i totalitarny; stalinizm, faszyzm i autorytaryzm, poziom rozwoju cywilizacyjnego poszczególnych obszarów pozaborowych, zakres władzy ustawodawczej i wykonawczej w konstytucji marcowej i kwietniowej, sytuację społeczną Rzeczypospolitej po I wojnie i w przededniu II wojny światowej, sytuację gospodarczą kraju po I i po II wojnie światowej. Charakteryzuje: zróżnicowanie poziomu rozwoju społecznego, gospodarczego, kulturowego i politycznego świata na początku XX w., przemiany obyczajowe, kulturalne i artystyczne w dwudziestoleciu międzywojennym, sytuację polityczną w Polsce w połowie lat dwudziestych, stosunki II RP i PRL z sąsiadami, udział Polaków w walkach na frontach I i II wojny światowej, przyczyny wybuchu, przebieg i następstwa powstania warszawskiego, przemiany w krajach demokracji ludowej, sytuację państw postkolonialnych, polską scenę 1z5 Bardzo dobry Uczeń opanował wiadomości i umiejętności na ocenę dopuszczającą, dostateczną i dobrą oraz: Opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określony programem nauczania historii w I półroczu 1 klasy. Wyjaśnia wpływ człowieka na środowisko naturalne. Sprawnie posługuje się wiadomościami i umiejętnościami, potrafi samodzielnie interpretować i wyjaśniać fakty i zjawiska historyczne. Potrafi wyjaśnić przyczyny różnic w interpretacji faktów, dostrzega dynamikę zmian w przeszłości. Porównuje: cele i potencjał militarny Ententy i państw centralnych oraz państw osi i aliantów, cele wojenne państw z ich osiągnięciami, system wersalskowaszyngtoński z systemem powiedeńskim i pojałtańskim, polską drogę wychodzenia z kryzysu z działaniami podejmowanymi w innych krajach, cele rządu polskiego na obczyźnie z celami zawartymi w Deklaracji KRN i Manifeście PKWN, działania polskich formacji wojskowych na froncie wschodnim i zachodnim, charakter działań wojennych w I i II wojnie światowej, efekty odbudowy ze zniszczeń wojennych po I i II wojnie światowej, osiągnięcia planu 3-letniego z okres zimnej wojny z okresem odprężenia, kolonializm i neokolonializm, Dostrzega: początki współcześnie występujących zjawisk w przemianach zachodzących w drugiej połowie XX wieku, oddziaływanie wydarzeń w Polsce na sytuację międzynarodową, wpływ przemian społecznych na postawy ludzi, wpływ II wojny światowej na Wymagania na poszczególne oceny z historii w klasie 3 II PÓŁROCZE Haller Józef, Hindenburg Paul, Hitler Adolf, Jan Paweł II, Jaruzelski Wojciech, Jelcyn Boris N., Korfanty Wojciech, Lenin Włodzimierz I., Lloyd George David, Mao Tse-Tung, Marschall George, Mazowiecki Tadeusz, Mołotow Wiaczesław, Mościcki Ignacy, Mussolini Benito, Narutowicz Gabriel, Paderewski Ignacy Jan, Piłsudski Józef, , Ribbentrop Joachim von, Roosevelt Franklin Delano, Rowecki Stefan, Rydz-Śmigły Edward, Schuman Robert, Sikorski Władysław, Sosnkowski Kazimierz, Stalin Józef Stażyński Stefan, Truman Harry, Wałęsa Lech, Wilson Woodrow Thomas, Wyszyński Stefan, Żeligowski Lucjan. ZNA WYDARZENIA: 1914 r. 28 VII – AustroWęgry wypowiadają wojnę Serbii, 1914 r. – manifest Mikołaja Mikołajewicza 1914 VIII – bitwa pod Tannenbergiem, 1914 r. IX – bitwa nad Marną, 1916 r. bitwy pod Verdun i nad Sommą, 1916 r. 5 XI – akt 5 listopada, 1917 r. – rewolucja lutowa i październikowa, 1917 r. IV – przystąpienie Stanów Zjednoczonych do wojny, 1917 r. VII – kryzys przysięgowy, 1918 r. 11 XI – zawieszenie broni, 11 XI Dzień Nie-podległości, 1918 XI -VI 1919 r. – wojna polsko – ukraińska o Galicję Wschodnią, 1918 r. XI – Piłsudski Tymczasowym Naczelnikiem Państwa, 1918 XII -II 1919 r. – powstanie wielkopolskie, 1919 - 1920 r. – spór polsko – czeski o Zaolzie i wojna polsko - bolszewicka, 1919 r. I powstanie śląskie, utworzenie Ligi Narodów, 1920 – II powstanie śląskie, 1921 r.– traktat ryski, 1921 r.– III powstanie śląskie, 1921- konstytucja marcowa, 1922 r. – przejęcie władzy we Włoszech przez faszystów, utworzenie ZSRR, zabójstwo Gabriela Narutowicza, 1923 –1924 kryzys gospodarczy, 1924 r. reformy W. Grabskiego, 1925 r. układ w Locarno, 1926 r. Kwiatkowski Eugeniusz, McCarthy Joseph, Mikołajczyk Stanisław, Moraczewski Jędrzej, Mościcki Ignacy, Okulicki Leopold, Pétain Philippe, Petlura Semen, Raczkiewicz Władysław, Raginis Władysław, Sosnkowski Kazimierz, Sucharski Henryk, Świerczewski Karol, Wojciechowski Stanisław, ZNA WYDARZENIA: 1917 r. IX – powołanie Rady Regencyjnej, 1918 r. – orędzie Wilsona, rozejm w Compiègne, traktaty brzeskie, 1920 r. plebiscyty na Warmii i Mazurach, 1921 r. – polsko-francuski układ polityczny i wojskowy, zakończenie wojny domowej w Rosji. plebiscyt na Górnym Śląsku, 1922 – układ w Rapallo, inkorporacja Litwy Środkowej, 1930 r. powstanie Centrolewu, 1932 r. – polskoradziecki pakt o nieagresji, proklamowanie Nowego Ładu w USA, 1934 r. – polsko-niemiecka deklaracja o niestosowaniu przemocy, powstanie III Rzeszy, 1935 r. – ustawy norymberskie, 1939 – 1940 r. – opanowanie republik bałtyckich, 1939 r. – upadek Czechosłowacji, pakt RibbentropMołotow, 1939 r.-1940 r. – wojna radziecko-fińska,. 1940 r22 VI. kapitulacja Francji 1941 r.– podpisanie Karty Atlantyckiej, układ Sikorki- Majski 1942 r. –utworzenie AK, El Alamein, 1943– powstanie KRN, powstanie w getcie warszawskim, zerwanie przez ZSRR stosunków z rządem polskim, Tworzenie Dywizji Piecoty im. T. Kościuszki 1944 Rząd Tymczasowy, polityczną i polską politykę zagraniczną w latach dziewięćdziesiątych XX w., Korzystając z mapy omawia: zmiany terytorialne ustalone na konferencji paryskiej oraz poczdamskiej, przemiany na Bałkanach w XX w.; kształtowanie granic Polski, obszary szybkiego rozwoju i zacofania na świecie, główne ośrodki przemysłowe na ziemiach polskich w XX w., koncepcje państwa R. Dmowskiego i J. Piłsudskiego, trudności w tworzeniu jednolitego państwa wynikające z okresu zaborów, genezę rozmieszczenia mniejszości narodowych, strukturę narodowościową II RP, sojuszników Polski, zmiany terytorialne i strefy wpływów będące wynikiem II wojny, główne miejsca wystąpień antyrządowych w latach 1956 80, Wyjaśnia: wpływ osiągnięć rewolucji przemysłowej na nowy podział społeczny w Europie, wpływ przemian społecznych na kształtowanie się nowych stosunków politycznych, wpływ odkryć naukowych i wynalazków na przemiany cywilizacyjne i życie codzienne, wpływ postępu naukowotechnicznego na działania wojenne, genezę i przebieg konfliktów pomiędzy różnymi państwami europejskimi, na czym polegała polityka „eksportu rewolucji” głoszona przez bolszewików, jaki wpływ miały wydarzenia w Rosji oraz przystąpienie USA do wojny na przebieg konfliktu, jakie znaczenie miał akt 5 listopada dla sprawy polskiej w czasie I wojny światowej, ewolucję polityki mocarstw wobec sprawy polskiej w czasie I wojny światowej, powody zwycięstwa koncepcji Dmowskiego, jaki wpływ miały powstania śląskie i wielkopolskie na ostateczny kształt zachodnich granic drugiej Rzeczypospolitej, trudności w tworzeniu jednolitego państwa, trudności w rozwijaniu gospodarki, dzieląc 2z5 dekolonizację, założenia i skutki reform gospodarczych, cywilizację okresu międzywojennego z powojenną, postęp cywilizacyjny w II Rzeczypospolitej i PRL, ustrój PRL z ustrojem II i III Rzeczypospolitej, Rozumie i wyjaśnia: że system wersalskowaszyngtoński był realizacją interesów zwycięskich mocarstw, lekceważeniem interesów małych państw i narodów, zarzewiem nowych konfliktów; stosunek przywódców „wielkiej trójki” do sprawy suwerenności Polski i jej granic, społeczne, gospodarcze i polityczne skutki II wojny światowej, na czym polegały zmiany sił na świecie po II wojnie, związek między rozpadem koalicji antyhitlerowskiej a podziałem świata na dwa antagonistyczne bloki politycznomilitarne, Ocenia: przemiany społeczne XX w., cele ententy i państw centralnych, wpływ polityki mocarstw na małe państwa i ich społeczeństwa, system wersalskowaszyngtoński z punktu widzenia zwycięzców, pokonanych, narodów, które odzyskały niepodległość i tych, którym to się nie udało, intencje wielkich mocarstw narzucających traktat mniejszościowy nowopowstałym państwom, sytuację międzynarodową Polski w przededniu wojny, skuteczność polskiej polityki zagranicznej w okresie międzywojennym, stosunki narodowościowe z punktu widzenia mniejszości i polskich nacjonalistów, stosunki polsko-radzieckie, akcję „Wisła”, przemiany gospodarcze czasów Gierka, wpływ podboju kosmosu na gospodarkę, stan wojenny, przemiany ustrojowe w Polsce, przystąpienie Polski do NATO, miejsce Polski we Wymagania na poszczególne oceny z historii w klasie 3 II PÓŁROCZE 12 maja - zamach majowy Józefa Piłsudskiego, 1929 r. 24.10.– początek wielkiego kryzysu gospodarczego, 19291935 – kryzys w Polsce, 1931-1932 – proces brzeski, 1933 – dojście Hitlera do władzy 1935 r. – uchwalenie konstytucji kwietniowej, 1936-1939 – wojna domowa w Hiszpanii, 1937 r. – agresja Japonii na Chiny, powstanie „osi”, 1938 r. - układ monachijski, zajęcie Zaolzia, nawiązanie stosunków dyplomatycznych z Litwą, 1939 r. 1 IX – agresja niemiecka na Polskę, 1939 r. 3 IX – Francja i Wielka Brytania wypowiadają Niemcom wojnę, 1939 r. 17 IX – agresja ZSRR na Polskę, 1939 2 – 5 X r. – bitwa pod Kockiem 1939 r. 30 IX – powstanie Rządu RP na obczyźnie, 1940 r. – agresja niemiecka na Danię i Norwegię, kampania francuska, bitwa o Anglię, wiosna 1941 r. – agresja państw osi na Bałkanach i ofensywa niemiecko- włoska w Afryce Północnej, 1941 r. 22 VI – agresja Niemiec na ZSRR, 1941 r. 7 XII – japoński atak na Pearl Harbor, 1942 r. - masowe wysiedlenia na Zamojszczyźnie i początek systematycznej eksterminacji Żydów, 1942 r VII.-II 1943 r. – bitwa pod Stalingradem, 1943 r VI-VII. – bitwa na łuku kurs kim, 1943 X - Lenino 1943 – śmierć Sikorskiego 1943 r. – konferencja w Teheranie 1944 r. bitwa pod Monte Cassino, lądowanie w Normandii, powstanie PKWN, 1944 powstanie warszawskie, 1945 r. – przełamanie Wału Pomorskiego, konferencja w Jałcie, Karta Narodów Zjednoczonych bitwa pod Budziszynem, bezwarunkowa kapitulacja Niemiec, powstanie TRJN konferencja w Poczdamie, zrzucenie bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki, kapitulacja Japonii, 1947 III - plan Marshalla 1947 - doktryna Trumana, Chińska Republika Ludowa, Ardeny 1944-1948 – komuniści przejmują władzę w Bułgarii, Czechosłowacji, Polsce, Rumunii, na Węgrzech 1945 – proces szesnastu, powstanie TRJN 1946 – Churchill użył określenia „żelazna kurtyna” referendum, 1947 r. – wybory parlamentarne, 1947-1949 – plan 3letni, 1949 – powstanie RWPG 19501955 – plan 6-letni, 1951- EWWi S, 1962-1965 – II sobór watykański, 1965 - list do biskupów niemieckich, 1967- Izrael rozbił wojska Egiptu, Jordanii i Syrii 1968 – podpisanie układu o nierozprzestrzeniani broni nuklearnej, fala protestów antywojennych w USA, bunt młodych w Europie Zachodniej, w PRL protesty twórców i studentów, kampania antysemicka, wkroczenie do Czechosłowacji wojsk Układu Warszawskiego 1975 r. – podpisanie Aktu Końcowego KBWE, 1980 r. powstanie NSZZ „Solidarność”, 1988-1991 – zakończenie wyścigu zbrojeń i zimnej wojny, 1990 r. – ogłoszenie niepodległości przez Litwę, Łotwę i Estonię, 1991 r.– utworzenie WNP 1991 r. –likwidacja ZSRR, RWPG i Układu Warszawskiego. Wymienia: czynniki składające się na odzyskanie niepodległości przez Polskę, przyczyny klęski wrześniowej, cele Rządu RP na obczyźnie, przyczyny jesieni ludów, rozpadu ZSRR, cele i wyniki referendum 1946 r. oraz wyborów do Sejmu Ustawodawczego 1947 r., założenia planu 3-letniego i planu 6letniego, je na wynikające z zaborów, zniszczeń wojennych, międzynarodowej pozycji Polski, osiągnięcia pierwszego okresu istnienia II RP, główne przyczyny konfliktów narodowościowych, czym I wojna światowa różniła się od wcześniejszych konfliktów, zmianę w pozycji społecznej kobiet spowodowaną wojną oraz przemiany w świadomości społeczeństw spowodowane wojną, że traktat mniejszościowy dawał innym państwom możliwość ingerowania w wewnętrzne sprawy Polski, czynniki które doprowadziły do zabójstwa pierwszego prezydenta II RP, jakie były przyczyny gospodarczej i politycznej słabości drugiej Rzeczypospolitej, problemy wewnątrzpaństwowe związane ze specyfiką struktur społeczeństwa polskiego, wpływ obrazu władz sanacyjnych w światowej opinii na kształtowanie się władz polskich na uchodźstwie, okoliczności najazdu sowieckiego na Polskę, metody stosowane przez okupantów, przyczyny zerwania stosunków dyplomatycznych pomiędzy rządem polskim a ZSRR, jaki wpływ miały decyzje wielkich mocarstw na problem suwerenności Polski, genezę Wielkiej Koalicji i efekty jej działań, zasady funkcjonowania państwa demokracji ludowej, zasady doktryny Trumana i planu Marshalla, jaka była rola państw niemieckich w czasie „zimnej wojny”, przemiany ustrojowe w powojennej Polsce, przemiany w polskiej gospodarce, powody i skutki podziału świata na bogatą Północ i biedne Południe, przyczyny i konsekwencje odrodzenia islamu, na czym polega proces globalizacji we współczesnym świecie, wpływ drugiego obiegu kultury na świadomość Polaków, wpływ państwa na rozwój kultury i sztuki polskiej w II połowie 3z5 współczesnym świecie, czystki etniczne, wpływ zjednoczenia Niemiec na sytuację geopolityczną Polski. Porównuje: cele państw osi i państw demokratycznych, potencjał gospodarczy, demograficzny i militarny państw osi i państw demokratycznych oraz Polski i Niemiec, politykę państw osi i politykę appeasementu, rolę ZSRR i USA w powojennym świecie. Dostrzega rolę jaką odgrywały mniejszości narodowe (Żydzi, Niemcy) w polskiej kulturze i gospodarce, totalny i imperialistyczny charakter I wojny, wpływ walk o granice na kształtowanie się stereotypów, wpływ wojny na emancypację kobiet, wpływ wojny na świadomość ludzi, wpływ wojny na rozwój techniki, związki między: I wojną światową a pojawieniem się faszyzmu, sposobem rządzenia a sytuacją państwa i jego obywateli, słabe strony demokracji parlamentarnej, które wpłynęły na jej odrzucenie przez społeczeństwa, wpływ środków masowego przekazu na społeczeństwo, wpływ sytuacji międzynarodowej na wewnętrzną sytuację Polski, pozory demokracji w Polsce po zamachu stanu, wpływ obcego kapitału na gospodarkę polską, że gospodarka polska jest elementem ogólnoświatowego systemu, wpływ polityki oświatowej na integrację państwa, związki kultury polskiej z ogólnoeuropejską i ogólnoświatową, w hiszpańskiej wojnie domowej próbę sił między państwami demokratycznymi a faszystowskimi, współzależność sukcesów i porażek polityki państw demokratycznych i faszystowskich od celów zakładanych przez ich władze, w ładzie wersalsko- Wymagania na poszczególne oceny z historii w klasie 3 II PÓŁROCZE niepodległość Indii 1948 r. – początek zimnej wojny i wyścigu zbrojeń, powstanie Izraela, 1949 r. –powstanie NATO, powołanie Rady Europy, podział Niemiec na RFN i NRD, 1951-1953 – wojna koreańska, 1952 r. konstytucja PRL 1955 r. – powstanie Układu Warszawskiego, 1956 r. – wystąpienia robotników w Poznaniu, W. Gomułka I Sekretarzem KC PZPR, powstanie na Węgrzech, 1957 – EWG, lot pierwszego sputnika, 1960 r. – rok Afryki 1961 r. – pierwszy lot człowieka w kosmos, 1964 – 1975 r. – Interwencja USA w Wietnamie 1969 r. – lądowanie człowieka na Księżycu, 1970 r. – demonstracje na Wybrzeżu, 1976 r. – wystąpienia robotników w Radomiu i Ursusie, powstaje KOR 1978 r. – Karol Wojtyła papieżem 1978-1986 – interwencja ZSRR w Afganistanie 1979 r. – 1 pielgrzymka do Polski 1980 r. - strajki na Wybrzeżu i Śląsku, Czesław Miłosz noblistą 1981 r.– wprowadzenie stanu wojennego, 1989 r. – jesień ludów,– obrady „okrągłego stołu”,– wybory kontraktowe, 1990 r. – powszechne wybory prezydenckie, 1990 r. zjednoczenie Niemiec, 1991 r. – likwidacja ZSRR i utworzenie Federacji Rosyjskiej, ogłoszenie niepodległości przez Ukrainę i Białoruś, początek wojny na obszarach byłej Jugosławii, pierwsze w pełni demokratyczne wybory do polskiego parlamentu, 1993- Unia Europejska. 1997 r. – uchwalenie Konstytucji RP, 1999 r. - przystąpienie Polski do NATO, Wymienia: wewnętrzne problemy państw postkolonialnych i postkomunistycznych, główne postanowienia traktatu wersalskiego i konferencji: teherańskiej, jałtańskiej i poczdamskiej, główne przyczyny i skutki wojen XX w., najważniejsze osiągnięcia naukowe i techniczne XX w., najwybitniejszych twórców nauki i kultury Pokazuje na mapie:, fronty i miejsca najważniejszych bitew czasów I i II wojny światowej, państwa powstałe po I wojnie światowej, podział polityczny Europy po II wojnie światowej, państwa powstałe w wyniku rozpadu ZSRR. Zna: okoliczności przystąpienia Stanów Zjednoczonych do wojny, państwa wchodzące w skład Trójprzymierza, Trójporozumienia, osi, koalicji antyfaszystowskiej, powody zadowolenia i niezadowolenia poszczególnych państw z ładu wersalskiego; cele Ligi Narodów, niebezpieczeństwa dla Polski wynikające z układów w Rapallo i Locarno, postawy mocarstw wobec sprawy polskiej, główne etapy walk Polaków o granice państwa, powody zdominowania Europy przez niedemokratyczne systemy, różnicę między autorytaryzmem a demokracją, genezę i polityczne skutki przewrotu majowego, najważniejsze osiągnięcia z dziedziny nauki, techniki i sztuki XX w., przykłady łamania przez Hitlera postanowień traktatu wersalskiego, okoliczności powstania Rządu RP na obczyźnie, główne etapy kampanii wrześniowej, cele polityczne państw okupacyjnych wobec Polaków i ziem polskich, różne formy ruchu oporu Polaków wobec polityki okupantów, kwestie sporne między Polską a ZSRR, przyczyny zerwania stosunków polsko-radzieckich, powody poparcia PKWN przez część społeczeństwa, powody opracowania i cele planu „Burza”, etapy II wojny XX w., okoliczności i skutki wprowadzenia stanu wojennego, w czym przejawiał się pluralizm polityczny, które ze zmian tego okresu świadczą o suwerenności Polski, zmiany w polskiej polityce zagranicznej po 1989 roku. Ocenia: wpływ zróżnicowania religijnego i etnicznego na powstanie powiedzenia „kocioł bałkański”, sytuację mniejszości narodowych wydarzenia majowe 1926 r., znaczenie traktatu w Rapallo i układu w Locarno dla losów Europy i Polski międzywojennej, praktykę polskiej demokracji, decyzje traktatu monachijskiego, „bunt” gen. Żeligowskiego, zajęcie Zaolzia, skuteczność polityki zagranicznej państw faszystowskich i demokratycznych, postawę sojuszników wobec Polski we wrześniu 1939 r., postawę żołnierzy polskich w kampanii wrześniowej, znaczenie powstania koalicji antyhitlerowskiej, zasady Karty Atlantyckiej, postępowanie Niemców wobec narodu Żydowskiego, postawy Polaków w okresie zaborów i okupacji, znaczenie powstania Rządu RP na obczyźnie, postawy: Charlesa de Gaullea, Philippe Pétaina, Vidkuna Quislinga, proces norymberski, użycie broni nuklearnej, stan polskiej gospodarki po II wojnie światowej, politykę USA wobec świata w II połowie XX w., Dostrzega wpływ dekolonizacji na upadek znaczenia Anglii i Francji, analogie pomiędzy trudnościami Polski po I wojnie światowej i trudnościami państw postkolonialnych. Porównuje okres stalinizacji z małą stabilizacją, małą stabilizację z okresem rządów Gierka, epokę industrialną i postindustrialną w gospodarce, cele i efekty wystąpień antyrządowych, kulturę masową i 4z5 waszyngtońskim źródła wojny, wzajemne oddziaływanie polityki appeasementu i ekspansjonistycznej, związek kolonializmu z propagandą japońską („Azja dla Azjatów”), analogie działań niemieckich w Europie Zachodniej podczas I i II wojny światowej, różnice ducha bojowego Francuzów w I i II wojnie światowej, psychologiczne znaczenie bitwy o Anglię, analogie polskiego państwa podziemnego z powstaniem styczniowym, ingerencję mocarstw w wewnętrzne sprawy Polski, początki współcześnie występujących zjawisk w przemianach zachodzących w drugiej połowie XX wieku, pozytywne i negatywne przemiany w latach 19441956, wpływ industrializacji na środowisko naturalne, wpływ wyboru Karola Wojtyły na papieża na postawy Polaków, wpływ wydarzeń z lat 1980-1981 na współczesność, związki zachodzących w Polsce przemian ustrojowych z przemianami w innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej, wpływ przemian ustroju na życie ludzi, Potrafi scharakteryzować postęp cywilizacyjny, jaki dokonał się w XX wieku, politykę okupantów w Europie Zachodniej i na Bałkanach, europejski ruch oporu zwracając uwagę na jego różnorodność, egzystencjalizm, personalizm, kulturę młodzieżową, kulturę masową, kulturę elitarną, pop-art., laicyzację, politykę Reagana i Gorbaczowa w latach 80 XX w. Określa miejsce ziem polskich na tle postępu cywilizacyjnego Europy i świata Charakteryzuje przyczyny osiągnięcia pozycji mocarstwa przez Stany Zjednoczone, Japonię, ZSRR i Niemcy Uzasadnia twierdzenie, że front zachodni Wymagania na poszczególne oceny z historii w klasie 3 II PÓŁROCZE polskiej oraz ich osiągnięcia, formy walki z opozycją w państwach totalitarnych, podstawowe postanowienia traktatu mniejszościowego, przejawy kryzysu w Polsce, działania prowadzące do przezwyciężenia kryzysu, główne osiągnięcia gospodarcze II RP i PRL, żądania Hitlera wobec Polski, główne cele powstania Wielkiej Koalicji cele niemieckiej i radzieckiej polityki na podbitych ziemiach polskich przyczyny niezadowolenia społecznego w II RP i PRL, główne postulaty robotników w PRL, formy walki społeczeństwa polskiego o poprawę sytuacji ekonomicznej i poszerzenie swobód obywatelskich, przejawy rewolucji naukowo-technicznej nowe zjawiska cywilizacyjne, nowe rodzaje broni zastosowane w wojnach, Pokazuje na mapie miejsca wydarzeń XX w. światowej, rolę Kościoła katolickiego w PRL, główne kierunki integracji europejskiej po II wojnie światowej, zmiany przeprowadzone w Kościele katolickim po Soborze Watykańskim II, przyczyny dysproporcji w rozwoju cywilizacyjnym i gospodarczym świata i sposoby ich przezwyciężania, okoliczności i cele powstania NSZZ „Solidarność”, powody wprowadzenia stanu wojennego w Polsce, Charakteryzuje: politykę mocarstw zachodnich i ZSRR wobec Niemiec po II wojnie światowej, strukturę narodowościową drugiej Rzeczypospolitej, najważniejsze reformy gospodarcze w Polsce w latach 1944-56, politykę władz PRL wobec opozycji politycznej, następstwa procesu dekolonizacji, cele polityki zagranicznej USA w okresie powojennym, zmiany w polityce W. Gomułki i E. Gierka, wskazuje jej osiągnięcia i porażki, Omawia znaczenie konstytucji kwietniowej dla zachowania ciągłości państwowości polskiej, ingerowanie sojuszników Polski w tworzenie jej władz na obczyźnie. Ocenia: ludobójstwo i holocaust, znaczenie „okrągłego stołu”. elitarną, Uczeń wyjaśnia wpływ poglądów Fryderyka Nietzschego na systemy totalitarne i ideologie głoszące przemoc, powody załamania się niemieckiej koncepcji wojny błyskawicznej i szukania rozstrzygnięcia na froncie wschodnim, przyczyny klęsk rosyjskich i austriackich w I wojnie światowej,, przyczyny różnic w sposobie prowadzenia wojny na froncie wschodnim i zachodnim, przyczyny umiędzynarodowienia sprawy polskiej, znaczenie aktu 5 listopada dla umiędzynarodowienia sprawy polskiej, znaczenie Rady Regencyjnej dla odbudowania państwowości polskiej. 5z5 był głównym frontem I wojny światowej, a wschodni II. Rozumie subiektywizm postaw i ocen ludzi zaangażowanych w wydarzenia historyczne. Określa miejsce Polski w systemie jałtańskim, Wyjaśnia kontrowersje związane z procesem w Norymberdze i przedstawia jego następstwa Sporządzać bilans ludnościowych i materialnych strat Polski będących wynikiem I i II wojny światowej, Ocenia poznane fakty, wydarzenia i zjawiska z punktu widzenia wartości ogólnoludzkich. Wskazuje na mapie współczesne państwa na terenach dawnych kolonii.