plik PDF

MS71 s.51 13.9.2013
MATERIAŁY
KONCEPCJA DIAGNOZY
Margaryta Orzechowska
Jednym z zadań nauczyciela na początku roku szkolnego jest przeprowadzenie diagnozy wstępnej. To szczególnie trudne w przypadku objęcia nowej klasy, bo wtedy taka
diagnoza powinna dotyczyć nie tylko poziomu wiedzy i umiejętności uczniów, ale też
ich zachowania i podejścia do przedmiotu.
Nauczyciele stosują w tym celu najczęściej
sprawdziany – jest to forma dość wygodna,
choć może nie najszczęśliwsza. Sprawdzian
da nam tylko bardzo ogólny obraz klasy,
a wnioski z jego analizy nie pomogą w pełni zaplanować pracy z uczniami. Taka forma diagnozy może sprawić, że słabsi uczniowie stracą wiarę we własne siły i w konsekwencji nie podejmą prób podwyższania
swoich kompetencji. Wrażliwi uczniowie mogą mieć z kolei trudności z nawiązywaniem
kontaktów z nauczycielem, który zaczyna
od sprawdzianu, a uczniowie zdolni potraktują taką diagnozę jako kolejny łatwy sprawdzian i upewnią się tylko, że nie muszą podejmować specjalnego wysiłku, by osiągnąć
bardzo dobre wyniki.
Ponadto nauczycielowi zazwyczaj brakuje
czasu na przekazanie uczniom wniosków
z analizy wyników sprawdzianu (lub nauczyciel po prostu nie czuje takiej potrzeby),
więc uczniowie nie zyskują szczegółowych
informacji o sobie, o swoim poziomie wiedzy i umiejętności.
Zamiast sprawdzianu proponuję zatem zabawę z uczniami. Pobawmy się, pozwólmy
im samym wybrać zadania, poziom ich trudności, a także decydować o kolejności ich
rozwiązywania. Taki sposób diagnozy pozwoli nauczycielowi na obserwację, szczegółową analizę i wnioski, a dzieciom da okazję
do aktywności na miarę ich możliwości, pozwoli na powtórzenie wiadomości i na inne
spojrzenie na nowego nauczyciela.
Jak przeprowadzić diagnozę
Przygotowujemy wcześniej zadania dotyczące poszczególnych zagadnień – do każdego zagadnienia po trzy zadania z zachowaniem stopnia trudności (np. A – łatwe,
A
1.
Porównywanie liczb
2.
Dodawanie i odejmowanie liczb
3.
Mnożenie liczb
4.
Dzielenie liczb
5.
Porównywanie różnicowe
6.
Zegary
7.
Kalendarz
8.
Ważenie
9.
Obliczenia pieniężne
10.
Figury geometryczne
11.
Obwody figur
12.
Zadania dodatkowe
B
C
51
MS71 s.52 13.9.2013
52
MATERIAŁY
B – średnie, C – trudne). Na początku zajęć wręczamy
uczniom mapę zadań – może to być tabela lub na przykład
plan regat. Mapa zadań zawiera zagadnienia z podstawy
programowej klas 1–3. Każdy uczeń sam decyduje, od którego tematu zacznie, a następnie wybiera poziom trudności
zadania z danego zagadnienia. Na planie regat zagadnienia
przedstawiamy za pomocą żaglówek (zob. rysunek obok).
Jeśli uczeń stwierdzi, że zadanie jest dla niego zbyt łatwe
lub za trudne, może zmienić swoją decyzję i spróbować
rozwiązać zadanie z innego poziomu. Można się umówić
z uczniami, że przebieg swoich aktywności będą zapisywać za pomocą symboli na mapie zadań; wtedy dodatkowo
mamy możliwość prześledzenia decyzji dziecka i poznania jego możliwości. Na przykład zaznaczanie numerami
kolejności wybieranych zadań może dostarczyć informacji
na temat zagadnień, w których uczeń czuje się najlepiej.
Umieszczenie umownego symbolu „S” przy danym zadaniu
może oznaczać – samodzielnie rozwiązałem zadanie, symbolu „P” – potrzebowałem pomocy nauczyciela, symbolu
„Z” – zrezygnowałem lub zrobię to zadanie później. Wszystkie zadania razem z podpisaną mapą zadań uczniowie gromadzą (np. w kopertach lub plastikowych koszulkach) i na
koniec zajęć oddają nauczycielowi do sprawdzenia.
Na takie zajęcia poświęćmy dwie godziny lekcyjne. Zaproponowana tu diagnoza pozwala też na poznanie imion
uczniów, obserwowanie ich działań, wspomaganie ich
i sporządzanie wstępnych notatek z obserwacji. Czas, jak
widać, jest dobrze spożytkowany. Podczas takiej diagnozy uczniowie nie tylko rozwiązują zadania – uczą się też
oceny swoich możliwości, podejmowania decyzji, bez ryzyka surowej oceny. Dzięki temu zwiększa się ich motywacja
do podejmowania wysiłku w celu rozwiązania problemów
i zaufanie do nowego, przyjaźnie nastawionego nauczyciela. Oczywiście sprawdzanie zadań i analiza wyników zajmie nauczycielowi więcej czasu, ale czyż korzyści nie są tu
większe niż przy sprawdzianie?
Na następnych stronach przedstawiam wybrane zadania,
które można wykorzystać do przeprowadzenia diagnozy
w klasie czwartej szkoły podstawowej. Gotowy do wydruku zestaw obejmujący wszystkie zagadnienia zawarte
w mapie zadań oraz plan regat znajdują się na stronie
www.czasopisma.gwo.pl (hasło potrzebne do otwarcia pliku: pa5ezw).
MS71 s.53 13.9.2013
MATERIAŁY
1. A. Liczby podane poniżej zapisz w kolej-
3. A. Połącz działania z ich wynikami.
ności od najmniejszej do największej.
345
543
534
453
354
435
1. B. Na trzech kartonikach umieszczono cyfry 7, 3 i 9. Jakie liczby trzycyfrowe można
ułożyć za pomocą tych kartoników? Zapisz
te liczby w kolejności od największej do najmniejszej.
3. B. Uzupełnij tabelkę:
1. C. Wpisz w kwadracikach cyfry dobrane
·
tak, aby nierówności były prawdziwe.
3
57 < 5
62 <
<5
197 > 1
4 > 189
4
4 < 74
175 > 1
1 > 169
5
2
6
7
9
8
2. A. Uzupełnij działania:
15 + 4 =
54 − 16 =
20 − 7 =
200 + 150 =
62 + 29 =
400 − 230 =
3. C. Uzupełnij grafy:
2. B. Uzupełnij graf:
4. A. Połącz działania z ich wynikami.
2. C. Uzupełnij tabelkę:
Liczba a
58
4
Liczba b
24
15
8
63
Suma liczb
aib
3
35
7
100
7
3
39
4
8
53
MS71 s.54 13.9.2013
54
MATERIAŁY
4. B. Wstaw znak >, < lub =.
4:1
.........
16 : 4
63 : 9
.........
63 : 7
.........
81 : 9
24 : 8
.........
24 : 6
45 : 5
56 : 8
.........
42 : 7
39 : 13
.........
28 : 7
6. A. Wpisz godziny na zegarach cyfrowych
lub dorysuj brakujące wskazówki na tarczach zegarów tak, by zegary wskazywały tę
samą godzinę.
a)
b)
4. C. Na ile osób można podzielić podane
na opakowaniach liczby cukierków, aby każda z nich dostała po tyle samo cukierków?
Spośród podanych w kółkach liczb wybierz
wszystkie poprawne odpowiedzi i je zamaluj.
c)
d)
6. B. Zegar Kasi spieszy się o kwadrans. Załóżmy, że jest godzina 19:35. Którą godzinę
pokaże wtedy zegar Kasi? Wpisz odpowiednie godziny na zegarach cyfrowych i narysuj
brakujące wskazówki na tarczach zegarów.
5. A. Małgosia ma 15 lat, a jej brat ma o 6 lat
więcej. Ile lat ma brat Małgosi?
5. B. Tomek zapisał na kartce liczbę 69. Marta napisała liczbę o 14 większą od liczby
Tomka, a Ola – o 14 mniejszą od liczby kolegi. Jakie liczby napisały Marta i Ola?
5. C. O ile większa jest suma liczb 55 i 27 od
różnicy tych liczb?
MS71 s.55 13.9.2013
MATERIAŁY
6. C. Odczytaj, jaką godzinę pokazuje pierwszy zegar wskazówkowy, a następnie narysuj wskazówki na kolejnych zegarach tak,
by każdy następny zegar pokazywał godzinę, która była godzinę i 15 minut wcześniej
od godziny na poprzednim zegarze. Uzupełnij wskazania zegarów cyfrowych.
Najmłodszym dzieckiem z czwórki
przyjaciół jest Marek.
TAK NIE
W roku przestępnym
urodziła się Kasia.
TAK NIE
Marek urodził się w miesiącu,
który ma 31 dni.
TAK NIE
Iza jest o rok młodsza od Kasi.
TAK NIE
9. A. Hania planuje kupić w sklepie masło
za 5 zł 50 gr, mleko za 2 zł 50 gr, batonik za
2 zł 50 gr i dżem za 6 zł 50 gr. Czy 20 zł wystarczy jej na te zakupy? Jeśli tak – ile otrzyma reszty?
7. A. Wpisz odpowiednie cyfry rzymskie lub
nazwy miesięcy.
II
IV
lipiec
marzec
X
9. B. Patrycja chciała rozmienić banknot
dziesięciozłotowy. Jakie monety może otrzymać dziewczynka? Podaj cztery możliwe
rozwiązania.
VIII
grudzień
9. C. Uzupełnij tabelkę.
wrzesień
7. B. Uzupełnij tabelkę według wzoru.
Data
3 III 2013 r.
3 marca 2013 r.
Liczba dni
w miesiącu
31
14 kwietnia 2013 r.
10 X 2013 r.
Nazwa
towaru
Cena za
kilogram
Waga
ziemniaki
2 zł 50 gr
5 kg
cebula
1 zł 50 gr
7 kg
marchew
3 zł
13 kg
pomidory
5 zł 50 gr
3 kg
pietruszka
2 zł
3 i pół kg
Wartość
27 lutego 2013 r.
1 VIII 2013 r.
7. C. Poniżej są przedstawione daty urodzin
czwórki przyjaciół. Podkreśl TAK, jeśli zdanie
jest prawdziwe, lub NIE – jeśli jest fałszywe.
11. A. Prostokątne pole z truskawkami ma
wymiary 27 m × 12 m. Ile metrów niskiego
płotu potrzeba, by je ogrodzić?
11. B. Obwód pewnego prostokąta wynosi
14 cm. Jaki obwód ma prostokąt o bokach
dłuższych o 2 cm?
11. C. Jakie wymiary może mieć prostokąt,
którego obwód wynosi 12 cm? Podaj trzy
możliwe rozwiązania. Narysuj trójkąt o takim samym obwodzie.
55