Modele sprzedaży publikacji elektronicznych

Modele biznesowe sprzedaży
czasopism z perspektywy
bibliotekarzy i wydawców
Na podstawie opracowania
JISC (Wlk. Brytania)
Zawartość
►Ogólne zasady
►Potrzeby bibliotekarzy
►Potrzeby wydawców
►Modele
Ogólne zasady
► Nie ma modelu zaspakajającego wszystkie potrzeby
► Nie istnieje model rozwiązujący problem spadku
finansowania i jednocześnie zapewniający stałe
dochody wydawcom
► Modele prenumeraty są akceptowane przez
bibliotekarzy i wydawców
► Aktualna sytuacja powoduje jednak istotne problemy
dla bibliotek
► Big deal może być korzystny finansowo
► Big deal może powodować pozbycie się potrzebnych
czasopism
► Obie strony otwarte są na inne modele, np. pay-perview
► Ważne są także warunki umowy z wydawcą/dostawcą,
nie tylko cena
Potrzeby bibliotek
►Modele zachęcające, a nie ograniczające
korzystanie ze zbiorów
►Ocena wydatkowania pieniędzy
►Dostęp do danych o użytkowaniu zakupionych
zbiorów
►Elastyczność
►Warunki zmieniają się gwałtownie
►Dostęp dla szerokiego grona ludzi
►Przewidywalność kosztów
►Łatwość monitorowania realizacji umów
Biblioteczny punkt widzenia
►Powszechna rezygnacja z wersji
drukowanej
►Akceptacja zróżnicowanych płatności
za bazy danych bibliograficznych
►VAT nadal jest problemem dla treści
elektronicznych
Potrzeby wydawców
►Brak związku między rodzajem/rozmiarem
wydawcy i nastawieniem
►Ogólna wiara, że rynek ciągle wzrasta
►Chcieliby porzucić druk, ale uważają, że
biblioteki się wstrzymują
►Neutralni wobec modelu OA płatności
odautorskich
►Usprawiedliwiają wzrost cen dużymi
inwestycjami
►Potrzeba przewidywalności, szczególnie w
przepływie finansów
Potrzeby wydawców
►Nie chcą ograniczeń w użytkowaniu
►Chcą aby istniała relacja między
użytkowaniem a ceną
> Różnorodność struktur płatności
►Zróżnicowane poglądy na modele
licencji narodowych
Modele
►Licencja narodowa
►PPV z konwersją do prenumeraty
►PPV z przedpłatą
►Pakiet podstawowy + dodatki
►Open access – płatności autorskie
►Open access – hybrydowy
►Treści sponsorowane
►Można stosować kilka modeli
►Ważne, ale bardzo trudne może być
modelowanie interakcji
Licencja narodowa
►Pojedyncza opłata dla wydawców na
poziomie krajowym za ograniczony dostęp
do treści
►Dostęp do bieżących publikacji i kilkju nlat
poprzednich
►Dostęp kończy się wraz z zaprzestaniem
licencji narodowej
►Poszczególne instytucje mogą płacić za
dodatkowe usługi według potrzeb, np. za
treści nie objęte licencją narodową lub za
dostęp hybrydowy (druk+e-czasopismo).
Licencja narodowa
►Zalety
►Maksymalne zniżki i usługi dla wszystkich
instytucji
►Szeroki dostęp
►Wady
►Powstaje sztuczny rynek bez konkurencji
między wydawcami
►Trudne negocjacje na początku
►Efekt zamknięcia niewygodny dla obu stron?
PPV z konwersją do
prenumeraty
►Oprócz prenumeraty użytkownicy mogą
mieć dostęp do innych tytułów na zasadzie
pay-per-view do innych zasobów wydawcy
►Użytkowanie oparte jest na kosztach
kopiowania, z ustaleniem progu, powyżej
którego przechodzi się na prenumeratę
►Wydawcy mogą obciążać taką
prenumeratę dodatkowymi kosztami (np.
do 115% prenumeraty opłacanej z góry),
z powodu wzrostu niepewności.
PPV z konwersją do
prenumeraty
►Zalety
►Minimalizacja ryzyka bibliotek, szczególnie dla
tytułów bardzo kosztownych
►Wady
►Trudne do wykonania i monitorowania
►Może być nieatrakcyjne dla wydawców ze
względu na minimalizację dochodów
►Tylko strategia krótkotrwała, gdyż wszystkie
używane tytuły migrują
Pay per View – z przedpłatą
► Kupowanie bloków plików PDF ze znacznie
obniżoną ceną za kopiowanie.
► Wersje:
► Lista opłat za PDF
► Ilość kopiowań PDF
► Wielkość bloku
► Upusty od ceny podstawowej (dla bloku)
► Jeśli wykorzystanie wykracza poza blok,
pozostałe opłaty kalkulowane są według PPV bez
upustu (za pojedyncze kopiowanie).
► Bloki mogą być kupowane od czasu do czasu w
ciągu roku.
Pay per View – z przedpłatą
►Zalety
►Niższe opłaty za PPV
►Przydatne dla czasopism gdzie prenumerata
kosztuje za dużo w stosunku do poziomu
wykorzystania
►Wady
►Nieatrakcyjne dla bibliotek jako koszty trudne
do przewidzenia
►Trudno przewidzieć z góry poziom
wykorzystania
Pakiet podstawowy + dodatki
►Wydawca dostarcza zestaw „kolekcji”,
zawierających wszystkie tytuły z danej
dziedziny (big deal). Do pozostałych
materiałów nieprenumerowanych dostęp
jest przez PPV.
►Biblioteka może tez tworzyć własny pakiet
czasopism podstawowych. W obu
przypadkach tylko do czasopism w zbiorze
jest dostęp w druku i do zasobu
archiwalnego
Pakiet podstawowy + dodatki
►Zalety
►Usuwa część problemów z „big deal”
►Uwzględnia poziom użytkowania
►Zachowuje model prenumeraty
►Wady
►Niewłaściwa selekcja treści podstawowych
►Wydawcy nie będą od razu dostawać tyle
pieniędzy, co poprzednio
►Zbyt duża kontrola bibliotek podczas selekcji
tytułów do kolekcji może powodować
dodatkowe koszty, a za mała kontrola
zmniejszy atrakcyjność modelu dla bibliotek
Open Access – płatności
odautorskie
►Model Open Access oparty na
opłatach pobieranych od autora
artykułu
►Opcjonalnie również instytucja może
płacić z góry abonament za artykuły
swoich pracowników
Open Access – płatności
odautorskie
►Zalety
►Ograniczenie kosztów prenumeraty
►Dostęp do wszystkiego
►Wady
►Część bibliotek będzie płacić więcej niż za
prenumeratę
►Potrzeba wysokich dotacji dla wydawców,
inaczej koszty publikowania wysokie
►Mniejsze zainteresowanie w humanistyce i
naukach społecznych
Open Access – hybrydowy
►Autor może wybrać
►Opłatę za publikowanie i umieszczenie
artykułu natychmiast w open access,
►Bez opłaty artykuł dostępny tylko dla
prenumeratorów
Open Access – hybrydowy
►Zalety
►Ograniczenie kosztów prenumeraty
►Dostęp dla wszystkich do niektórych
artykułów
►Wady
►Niesprawdzony model w długotrwałym
działaniu
►Skomplikowany dostęp do artykułów
(częśc otwarta, część nie)
Treści sponsorowane
►Użytkownik chcący zobaczyć artykuł
w zasobie nieprenumerowanym ma
możliwość wyboru:
►Zapłacić standardowo za kopiowanie
►Obejrzeć krótki filmik reklamowy i nie
płacić
Treści sponsorowane
►Zalety
►Relacja sponsorowania z użytkownikami
zamiast publikowania
►Wykonalny model biznewsowy
►Wady
►Kontrowersyjne sponsorowanie
materiałów edukacyjnych i naukowych
►Brak potencjalnych sponsorów
Łączenie modeli
►Płatności autora + PPV + zwrot dla
autora
►Autor opłaca publikowanie artykułu
►Artykuł jest udostępniany w PPV
►W zależności od poczytności artykułu
część wpłat przekazywana jest autorowi
Łączenie modeli
►Zalety:
►Połączenie pewności zysku wydawcy z
możliwością korzyści autora
►Wady:
►Skomplikowany system rozliczeń
►Skomercjalizowanie publikowania
naukowego
Najczęściej stosowane modele
►Zbiór podstawowy + dodatki
►PPV z konwersją do prenumeraty
►Licencje narodowe
Wnioski
►Żaden model biznesowy nie pogodzi
potrzeb bibliotek kontrolowania kosztów z
chęcią wydawców do podnoszenia
dochodów
►Zmiany modeli mogą pomóc znaleźć
akceptowalny kompromis
►Modele wspomagające użytkowanie
ogólnie są popularne u bibliotekarzy i
wydawców
►Prawdopodobne powolne przechodzenie i
zmienianie modeli