Zofia Szweda-Lewandowska - Zakład Demografii i Gerontologii

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS
FOLIA OECONOMICA 231, 2009
Zofia Szweda-Lewandowska
Popyt na miejsca w domach pomocy społecznej wśród
seniorów w Polsce w perspektywie 2035 roku
Słowa kluczowe: starzenie się, opieka nad osobami starszymi, domy pomocy
społecznej.
1. Wprowadzenie
Jedną z głównych przesłanek do umieszczenia osoby starszej w domu
pomocy społecznej (dps) jest jej niesamodzielność, wynikająca z niepełnosprawności, która uniemożliwia samodzielną egzystencję w dotychczasowym
środowisku. Postępująca wraz z wiekiem utrata sprawności, zarówno fizycznej,
jak i psychicznej, a tym samym wzrastające prawdopodobieństwo wystąpienia
niepełnosprawności jest głównym powodem umieszczenia osoby starszej w dps.
W Polsce osoby po 75. roku życia stanowią najliczniejszą frakcję mieszkańców
dps (27%). Zmiany zachodzące w strukturze demograficznej według wieku
mieszkańców Polski, tj. wzrost odsetka osób w wieku 75 lat i więcej, skłaniają
do analizy wpływu czynnika demograficznego na zapotrzebowanie na miejsca
w dps.
Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie przyszłego
zapotrzebowanie na miejsca w dps wśród osób powyżej 75 lat. Aby zrealizować
powyższy cel, dokonano symulacji liczby osób niepełnosprawnych w latach
2010-2035, a następnie na tej podstawie oszacowano potencjalny popyt na
miejsca w dps do 2035 roku. Jednak, tytułem wprowadzenia w pierwszej części
opracowania, skoncentrowano się na procesie starzenia się populacji Polski oraz
pomocy instytucjonalnej ze szczególnym uwzględnieniem domów pomocy
społecznej. Druga część zawiera prezentację wyników estymacji zapotrzebowania na miejsca w dps w perspektywie 2035 roku.
243
244
Zofia Szweda-Lewandowska
2. Proces starzenia się populacji Polski
Proces starzenia się jest obecnie, w krajach rozwiniętych, najczęściej
poruszanym w dyskursie naukowym problemem demograficznym. Składają się
na to dwa czynniki. Pierwszy, to dynamika tego procesu obserwowana
w ostatnich 3-4 dekadach. Drugi, to pojawiające się nowe problemy związane ze
starzeniem się populacji. Problemy te pojawiają się praktycznie na wszystkich
płaszczyznach życia społeczno-gospodarczego i wymagają wprowadzenia
rozwiązań dostosowanych do zmieniającej się struktury ludności według wieku.
Tym, co szczególnie należy zwrócić uwagę, jest proces podwójnego starzenia
się ludności [Szatur-Jaworska, 2002, s. 30-43]. Wraz ze wzrostem odsetka osób
w wieku 60 lat i więcej rośnie odsetek osób w wieku 85 lat i więcej. Jednak
wzrost odsetka osób najstarszych jest bardziej dynamiczny niż wzrost odsetka
seniorów w młodszych grupach wieku starszego. Najstarsi seniorzy
zdecydowanie częściej wymagają pomocy innych osób przy wykonywaniu
codziennych czynności i korzystają z pomocy instytucjonalnej.
Ponieważ celem rozważań zawartych w niniejszym artykule jest projekcja
przyszłego zapotrzebowania na miejsca w domach pomocy społecznej wśród
osób w wieku 75 lat i więcej, zaprezentowane zostaną prognozowane przez GUS
zmiany w odsetku ludności w tym wieku. Przyjęcie wieku 75 lat za granicę
pomiędzy III a IV wiekiem podyktowane jest dostępnością danych
statystycznych1.
1
Najstarszą grupą wieku w publikowanych corocznie danych przez GUS z zakresu
ochrony zdrowia jest grupa 75 lat i więcej.
Popyt na miejsca w domach pomocy społecznej wśród seniorów w Polsce… 245
Rys. 1. Odsetek osób w wieku 75 lat i więcej w populacji Polski w latach
2007-2035 (w % ludności ogółem).
18,0
16,0
14,0
12,0
Ogółem
10,0
Mężczyźni
8,0
Kobiety
6,0
4,0
2,0
0,0
2007
2010
2015
2020
2025
2030
2035
Źródło: [Prognoza ludności na lata 2008-2035, GUS, Warszawa 2009].
Osoby w wieku 75 lat i więcej w 2007 roku stanowiły 6% ogółu ludności
Polski (rys. 1). Jednak w najbliższych trzech dekadach odsetek ten będzie
dynamicznie wzrastał. Największy wzrost nastąpi po 2025 roku, kiedy to
najliczniejsze roczniki powojennego wyżu demograficznego przekroczą 75 lat.
Szczególnie dynamiczny wzrost odsetka osób w wieku 75 lat i więcej nastąpi
w subpopulacji kobiet. W 2030 roku udział kobiet w wieku 75 lat i więcej
wyniesie 13%. W ostatnim roku prognozy co siódma kobieta i co dziesiąty
mężczyzna będą w wieku 75 lat i więcej.
3. Niepełnosprawność osób starszych
Starość jest fazą życia charakteryzującą się narastaniem niekorzystnych
zmian obejmujących wszystkie sfery funkcjonowania człowieka: biologiczną,
psychiczną i społeczną. Ogólnie rzecz biorąc, proces starzenia się jest
równoznaczny z pogarszaniem się sytuacji życiowej jednostki [Staręga-Piasek,
1975, s. 134-135].
Starzenie się postępuje etapami, które znacznie się różnią między sobą
w opinii geriatrów. Po przekroczeniu wieku 75 lat na skutek pogarszania się
stanu zdrowia rośnie zapotrzebowanie na świadczenia medyczne i opiekuńcze.
Natomiast osoby w wieku powyżej 85 lat wymagają najczęściej stałej opieki
[Żakowska-Wachelko, 2002, s. 104-131]. Procesy starzenia się ulegają
przyspieszeniu, gdy towarzyszą im różnego typu schorzenia. W związku z tym
można mówić o fizjologicznym i patologicznym starzeniu się.
Należy podkreślić różnice regionalne w zakresie częstości występowania
niepełnosprawności (tab. 1.). Zgodnie z danymi NSP’2002 najwyższym
246
Zofia Szweda-Lewandowska
odsetkiem osób niepełnosprawnych w subpopulacji w wieku 75 lat i więcej
charakteryzowało się województwo małopolskie (67%). Są to osoby zarówno
z orzeczoną niepełnosprawnością przez uprawniony do tego organ
(niepełnosprawność prawna), jak i osoby odczuwające niepełnosprawność, ale
nie posiadające formalnego jej potwierdzenia (niepełnosprawność biologiczna).
Najniższy odsetek osób niepełnosprawnych był w województwie śląskim (38%),
opolskim i mazowieckim (39%).
Tab. 1. Udział osób niepełnosprawnych w subpopulacji
seniorów w wieku 75 lat i więcej w 2002 r. (w % ogółu
osób w wieku 75 lat i więcej).
Województwo
Odsetek
Polska
47
Dolnośląskie
52
kujawsko-pomorskie
47
Lubelskie
57
Lubuskie
57
Łódzkie
41
Małopolskie
67
Mazowieckie
39
Opolskie
39
podkarpackie
47
podlaskie
47
pomorskie
49
śląskie
38
świętokrzyskie
45
warmińsko-mazurskie
53
wielkopolskie
45
zachodniopomorskie
50
Źródło: Obliczenia własne na podstawie:
[Rocznik Demograficzny 2003, GUS 2004,
Warszawa, s. 446-451].
Niepełnosprawność, prowadząc do utraty samodzielności, jest jedną
z głównych przyczyn korzystania przez osoby starsze z pomocy środowiskowej
i instytucjonalnej. Ponieważ subpopulacja starszych kobiet jest liczniejsza niż
mężczyzn (dłuższe przeciętne trwanie życia) i dodatkowo deklarują one gorszy
stan zdrowia, można mówić o feminizacji subpopulacji klientów pomocy, tak
środowiskowej, jak i instytucjonalnej. Również w przyszłości kobiety będą
nadal głównymi odbiorcami usług opiekuńczych oraz pomocy instytucjonalnej
z uwagi na bardziej zaawansowany proces starzenia się subpopulacji kobiet.
Popyt na miejsca w domach pomocy społecznej wśród seniorów w Polsce… 247
4. Domy pomocy społecznej
Wsparcie instytucjonalne, jakim są domy pomocy społecznej, może być
udzielone seniorowi w przypadku, gdy pomoc środowiskowa nie zapewnia
godziwej egzystencji we własnym środowisku. Skierowanie do dps odbywa się
na podstawie dokumentów kompletowanych przez pracownika socjalnego.
Jednym z nich jest wywiad środowiskowy, pozwalający zdiagnozować
możliwości seniora, jeśli idzie o otrzymanie pomocy ze strony rodziny,
znajomych, sąsiadów oraz możliwość przyznania usług środowiskowych. Jeśli
jednak usługi środowiskowe oraz sieci wsparcia nieformalnego nie zaspakajają
potrzeb seniora w zakresie codziennego funkcjonowania, osoba starsza zostaje
skierowana do dps (skierowanie nie jest równoznaczne z przyjęciem, na które
trzeba czekać). Zgodnie z Ustawą o pomocy społecznej z 12 marca 2004 roku
klient powinien zostać wysłany do dps znajdującego się w najbliższej okolice
jego dotychczasowego miejsca zamieszkania. Obecnie funkcjonuje sześć typów
domów przeznaczonych dla2:
1. osób w podeszłym wieku,
2. osób przewlekle somatycznie chorych,
3. osób przewlekle chorych psychicznie,
4. dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie,
5. osób niepełnosprawnych fizycznie,
6. dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie.
Mieszkańcy w wieku 61 lat i więcej w domach dla osób w podeszłym wieku
stanowią ponad 91% (osoby w wieku 75 lat i więcej 68%). Osoby starsze
stanowią również większość mieszkańców w dps dla osób somatycznie chorych
(27% osoby w wieku 61-74, 51% osoby w wieku 75 lat i więcej), oraz dla osób
fizycznie niepełnosprawnych (odpowiednio 27% i 32%). Zdarza się, że seniorzy
zamieszkują w pozostałych typach dps, ale nie stanowią tam większości
mieszkańców.
Jeśli przeanalizujemy udział osób powyżej 74 lat zamieszkujących dps
w subpopulacji ogółu niepełnosprawnych w tym wieku, zauważymy znaczne
zróżnicowanie regionalne (tab. 2.). Najwyższy odsetek mieszkańców dps
2
Ustawa o pomocy społecznej z dn. 12 marca 2004 r., Dz. U., nr 64. poz. 593, z późn. zm.,
rozdział 2. „Domy Pomocy Społecznej”.
248
Zofia Szweda-Lewandowska
w grupie osób niepełnosprawnych w wieku 75 lat i więcej występuje
w województwie łódzkim i śląskim (3%) oraz mazowiecki (2,9%). Natomiast
odsetek ten jest najniższy w województwach lubelskim (1,6%) i pomorskim
(1,8%). Zróżnicowanie regionalne wynika zarówno z odmiennej struktury
ludności według wieku, jak i liczby oferowanych miejsc w dps. Wpływ mają
również uwarunkowania historyczne będące jednym z czynników wpływających
na przemian rodziny.
Tab. 2. Udział mieszkańców dps w subpopulacji osób
niepełnosprawnych w wieku 75 lat i więcej według
województw w 2007 r. (w %).
Województwo
Odsetek
Polska
2,4
dolnośląskie
2,0
kujawsko-pomorskie
2,2
lubelskie
1,6
lubuskie
2,7
łódzkie
3,0
małopolskie
2,1
mazowieckie
2,9
opolskie
3,7
podkarpackie
2,4
podlaskie
2,2
pomorskie
1,8
śląskie
3,0
świętokrzyskie
2,7
warmińsko-mazurskie
2,5
wielkopolskie
2,5
zachodniopomorskie
2,6
Źródło: Obliczenia własne na podstawie:
[Podstawowe dane z zakresu ochrony
zdrowia w 2007 roku, GUS 2008,
Warszawa, s. 157].
5. Prognoza zapotrzebowania na miejsca w dps w latach 2010-2035
Aby oszacować zapotrzebowanie na miejsca w domach pomocy społecznej,
konieczna jest estymacja wielkości populacji osób niepełnosprawnych w latach
2010-2035. Odsetek osób niepełnosprawnych został przyjęty na podstawie
wyników NSP’2002 (tab. 1.) z uwzględnieniem zróżnicowania regionalnego.
Dane dotyczące liczby ludności w wieku 75 lat i więcej pochodzą z prognozy
liczby ludności Polski na lata 2008-2035 wykonanej przez GUS. Prognoza
Popyt na miejsca w domach pomocy społecznej wśród seniorów w Polsce… 249
liczby niepełnosprawnych została wykonana w dwóch wariantach. Wariant
podstawowy tej prognozy zakłada brak zmian w częstości występowania
niepełnosprawności, a w kolejnym wariancie założono obniżenie odsetka osób
niepełnosprawnych o 2% (tab. 3. i 4.) [Szukalski, 2004, s. 107-109]. Przyjęto
założenie odnośnie do występowania stałych trendów w zakresie poziomu
niepełnosprawności.
Zgodnie z wariantem zakładającym brak zmian w częstości występowania
niepełnosprawności w subpopulacji osób w wieku 75 lat i więcej, największy
wzrost liczby osób niepełnosprawnych w 2035 roku w porównaniu z 2007
zostanie zanotowany w województwach: pomorskim (wzrost o 129%)
warmińsko-mazurskim (118%), wielkopolskim (115%) i zachodniopomorskim
(122%). Najdynamiczniejszy wzrost liczby niepełnosprawnych seniorów nastąpi
pomiędzy rokiem 2020 a 2030, kiedy to wiek 75 lat osiągną roczniki
powojennego wyżu demograficznego.
Jeśli z kolei założymy spadek częstości występowania niepełnosprawności
o 2% rocznie, to trzy województwa odnotują niższą liczbę niepełnosprawnych
w wieku 75 lat i więcej w 2035 w porównaniu z 2007 rokiem. W województwie
łódzkim i lubelskim subpopulacja ta zmniejszy się o 5%, a w świętokrzyskim
o niecałe 2%. W pozostałych województwach, nawet przy założeniu spadku
częstości występowania niepełnosprawności, odsetek osób niepełnosprawnych
w wieku 75 lat i więcej będzie wyższy w ostatnim roku prognozy w porównaniu
z 2007 rokiem.
250
Zofia Szweda-Lewandowska
Tab. 3. Osoby niepełnosprawne w wieku 75 lat i więcej w roku 2007 oraz prognoza na
lata 2010-2035: wariant podstawowy.
Prognoza liczby osób niepełnosprawnych
Województwo
*
2007
2010
2015
2020
Polska
1086847 1157671 1226537 1208757
dolnośląskie
92964 98545
101922 96578
kujawsko-pomorskie
53390 57151
60753 60567
lubelskie
83692 86631
87892 86014
lubuskie
30079 32178
33841 33054
łódzkie
73994 76106
75787 73067
małopolskie
132187 142375
153484 153336
mazowieckie
139377 147039
153086 150376
opolskie
23102 25619
29111 28083
podkarpackie
57562 62032
66422 65014
Podlaskie
38997 41015
42543 41461
Pomorskie
56408 61876
68184 68898
Śląskie
98391 106637
120660 125093
świętokrzyskie
40146 42024
43397 41380
warmińsko-mazurskie
38889 42225
45378 44339
wielkopolskie
81117 85775
90867 89545
zachodniopomorskie
45639 49455
52167 50935
*
2025
1483004
123641
77670
100627
44657
90566
179706
180590
32604
76508
46379
88557
147933
49484
55420
120022
67294
2030
2035
1845613 2124941
158580 181001
96831 111651
122580 139503
58789
69386
110485 123331
218792 253313
225821 258854
39446
45448
94154 110223
55546
65803
112264 129360
180282 204865
60881
69424
71213
84901
150863 174549
87339 101304
- dane rzeczywiste.
Źródło: Obliczenia własne.
Tab. 4. Osoby niepełnosprawne w wieku 75 lat i więcej w roku 2007 i prognoza na lata
2010-2035: wariant „2%“.
Województwo
Prognoza liczby osób niepełnosprawnych
*
2007
Polska
982424
dolnośląskie
84032
kujawsko-pomorskie
48260
lubelskie
75651
lubuskie
27189
łódzkie
66885
małopolskie
119487
mazowieckie
125986
opolskie
20882
podkarpackie
52032
podlaskie
35250
pomorskie
50989
śląskie
88938
świętokrzyskie
36289
warmińsko-mazurskie 35153
wielkopolskie
73324
zachodniopomorskie
41254
*
- dane rzeczywiste.
Źródło: Obliczenia własne.
2010
984904
83839
48622
73703
27376
64748
121127
125095
21796
52775
34894
52642
90723
35752
35923
72974
42074
2015
943234
78380
46721
67591
26025
58282
118033
117726
22387
51080
32717
52435
92790
33373
34896
69878
40117
2020
840250
67134
42102
59791
22977
50791
106589
104531
19522
45193
28821
47893
86956
28765
30822
62246
35407
2025
2030
2035
931841 1048264 1090955
77690
90070
92927
48804
54998
57322
63228
69623
71622
28060
33391
35623
56907
62753
63319
112918 124269 130052
113473 128261 132897
20487
22404
23333
48073
53477
56589
29142
31549
33783
55645
63763
66414
92953 102396 105179
31093
34579
35643
34823
40447
43588
75416
85687
89614
42284
49606
52010
Popyt na miejsca w domach pomocy społecznej wśród seniorów w Polsce… 251
Projekcja liczby niepełnosprawnych seniorów w wieku 75 lat i więcej jest
podstawą dla projekcji zapotrzebowania na miejsca w domach pomocy
społecznej (tab. 5. i tab. 6.).
Tab. 5. Liczba mieszkańców domów pomocy społecznej w wieku 75 lat i więcej
w roku 2007 oraz prognoza na lata 2010-2035: wariant podstawowy.
Prognoza liczby mieszkańców dps
Województwo
*
*
Polska
dolnośląskie
kujawsko-pomorskie
Lubelskie
Lubuskie
Łódzkie
Małopolskie
mazowieckie
Opolskie
podkarpackie
Podlaskie
Pomorskie
Śląskie
świętokrzyskie
warmińsko-mazurskie
wielkopolskie
zachodniopomorskie
2007
26563
1843
1161
1342
826
2196
2727
4110
854
1403
850
993
2942
1077
982
2060
1197
- dane rzeczywiste.
Źródło: Obliczenia własne.
2010
28294
1954
1243
1389
884
2259
2937
4336
947
1512
894
1089
3189
1127
1066
2178
1297
2015
29977
2021
1321
1409
929
2249
3166
4514
1076
1619
927
1200
3608
1164
1146
2308
1368
2020
29543
1915
1317
1379
908
2168
3163
4434
1038
1585
904
1213
3740
1110
1120
2274
1336
2025
36245
2451
1689
1614
1226
2688
3707
5325
1205
1865
1011
1559
4423
1328
1399
3048
1765
2030
45108
3144
2106
1966
1614
3279
4514
6659
1458
2295
1211
1976
5391
1633
1798
3831
2291
2035
51934
3588
2428
2237
1905
3660
5226
7633
1680
2687
1434
2277
6126
1862
2144
4433
2657
252
Zofia Szweda-Lewandowska
Tab. 6. Liczba mieszkańców domów pomocy społecznej w wieku 75 lat i więcej w roku
2007 oraz prognoza na lata 2010-2035: wariant „2%”.
Prognoza liczby mieszkańców dps
Województwo
*
*
Polska
Dolnośląskie
kujawsko-pomorskie
Lubelskie
Lubuskie
Łódzkie
Małopolskie
mazowieckie
opolskie
podkarpackie
podlaskie
pomorskie
śląskie
świętokrzyskie
warmińsko-mazurskie
wielkopolskie
zachodniopomorskie
2007
24011
1666
1049
1213
747
1985
2465
3715
772
1268
768
898
2659
974
888
1862
1082
2010
24071
1662
1057
1182
752
1922
2499
3689
806
1286
761
927
2713
959
907
1853
1104
2015
23053
1554
1016
1084
715
1730
2435
3472
828
1245
713
923
2775
895
881
1775
1052
2020
20536
1331
916
959
631
1507
2199
3082
722
1102
628
843
2600
772
778
1581
929
2025
22775
1540
1061
1014
771
1689
2329
3346
757
1172
635
980
2779
834
879
1915
1109
2030
25620
1786
1196
1116
917
1862
2564
3782
828
1303
688
1122
3062
928
1021
2176
1301
2035
26663
1842
1247
1148
978
1879
2683
3919
863
1379
736
1169
3145
956
1101
2276
1364
- dane rzeczywiste.
Źródło: Obliczenia własne.
Przy szacowaniu wielkości populacji mieszkańców dps założono brak zmian
odnośnie do odsetka osób zamieszkujących w dps (odsetek ten przyjęto na
poziomie z roku 2007 - tab. 2.). Przyjęto udział osób zamieszkujących dps
w populacji osób niepełnosprawnych powyżej 75 lat na stałym poziomie dla
całego okresu prognozy. Nie zostały również uwzględnione zmiany w strukturze
wieku osób powyżej 75-tego roku życia. Powyższe założenia powodują, że
przedstawione szacunki mogą być zaniżone w stosunku do rzeczywistej sytuacji.
Przedstawione dane (tab. 5. i 6.) obrazują skalę zapotrzebowania na miejsca
w dps dla osób w wieku 75 lat i więcej. Pomiędzy poszczególnymi
województwami istnieją istotne różnice w liczbie osób zamieszkujących dps.
Najmniejszy udział mieszkańców dps wśród osób niepełnosprawnych jest
w województwach lubelskim, podlaskim i pomorskim. Różnica ta może wynikać
nie tylko z różnego poziomu zaawansowania procesu starzenia się, lecz również
z małej podaży miejsc w dps. W tych trzech województwach stosunkowo
niewielki udział mieszkańców dps w subpopulacji osób w wieku 75 lat i więcej
może być następstwem zbyt małej liczby dps, a osobom potrzebujących stałej
opieki instytucjonalnej mogą być oferowane miejsca w zakładach opiekuńczo-
Popyt na miejsca w domach pomocy społecznej wśród seniorów w Polsce… 253
leczniczych (ZOL) lub pomoc środowiskowa, która jednak często nie jest
wystarczającą formą pomocy. Największe zapotrzebowanie na miejsca w dps
w roku 2035 zgodnie z wariantem podstawowym prognozy będzie
w województwach o wysokim odsetku ludności miejskiej: mazowieckim (7633),
śląskim (6126), małopolskim (5226), wielkopolskim (4433) i łódzkim (3660).
Przy założeniu corocznego dwuprocentowego spadku niepełnosprawności
w skali ogólnokrajowej, zapotrzebowanie na miejsca w dps w roku 2035
w porównaniu z rokiem 2007 zmalałoby tylko w trzech województwach:
lubelskim, łódzkim, podlaskim (spadek o 5%) oraz świętokrzyskim (spadek
o 2%). W pozostałych województwach pomimo spadku częstości występowania
niepełnosprawności nastąpiłby wzrost zapotrzebowania na miejsca w dps.
Największy wzrost nastąpi w województwie pomorskim o 30%.
Zróżnicowanie pomiędzy województwami wynika nie tylko z różnej ich
powierzchni, różnego stopnia zaawansowania procesu starzenia się, różnej
liczby dps i miejsc w tych domach, lecz również z różnego poziomu społecznej
akceptacji odnośnie do umieszczenia osoby starszej w dps. W województwach
z niższym poziomem urbanizacji (lubelskie, podlaskie) społeczność lokalna
często nie akceptuje umieszczenia osoby starszej w dps. Jednocześnie liczniejsze
rodziny wiejskie mają większy potencjał pielęgnacyjny, niż zatomizowane
społeczności miejskie. Można przypuszczać, że różnice te będą się zacierały
wraz z adaptowaniem przez społeczności wiejskie wielkomiejskich wzorców
rodzinnych.
6. Podsumowanie
Wzrost zapotrzebowania na pomoc zarówno środowiskową, jak
i instytucjonalną jest bezpośrednią konsekwencją wzrostu subpopulacji osób
najstarszych. Jednocześnie dominujące trendy w zakresie opieki nad osobami
starszymi koncentrują się na udzielaniu pomocy seniorowi w jego miejscu
zamieszkania. Jednak porównując odsetek osób starszych zamieszkujących dps
w Polsce z odpowiadającym udziałem w krajach Europy Zachodniej i Północnej
widać, że w Polsce należy oczekiwać dalszego rozwoju pomocy instytucjonalnej.
W Szwajcarii 5,4% osób w wieku 65 lat i więcej korzystało w 2000 roku
z instytucjonalnych form pomocy, w Wielkiej Brytanii 5,1% [OECD, 2005,
254
Zofia Szweda-Lewandowska
s. 134-135]. W Polsce w 2007 roku odsetek osób zamieszkujących dps
w subpopulacji seniorów w wieku 75 lat i więcej stanowił 1,1%. Zakładając
nawet poprawę stanu zdrowi seniorów w najbliższych dekadach, to jednak
dynamiczne zwiększenie się subpopulacji osób najstarszych będzie czynnikiem
determinującym konieczność rozbudowy instytucjonalnych form pomocy
w Polsce.
Literatura:
GUS (Główny Urząd Statystyczny), 2004, Rocznik Demograficzny 2003, Warszawa.
GUS (Główny Urząd Statystyczny), 2008, Podstawowe dane z zakresu ochrony zdrowia
w 2007 roku, GUS, Warszawa.
GUS (Główny Urząd Statystyczny), 2009, Prognoza ludności na lata 2008-2035,
Warszawa.
OECD, 2005, Long-term care for older people, OECD, Paris.
Szatur-Jaworska B., 2002, Ludzie starzy i starość w polityce społecznej, ASPRA-IR,
Warszawa.
Żakowska-Wachelko B., 2002, Zadania i perspektywy gerontologii, [w:] L. Frąckiewicz
(red.), Polska a Europa. Procesy demograficzne u progu XXI wieku, Wyd. Śląsk,
Katowice.
Streszczenie
Celem pracy było oszacowanie przyszłego zapotrzebowania na miejsca w domach
pomocy społecznej wśród osób w wieku 75 lat i więcej do 2035 roku. Aby osiągnąć
powyższy cel, dokonano estymacji subpopulacji osób niepełnosprawnych w tej grupie
wieku, a następnie, korzystając z tych danych, oszacowano zapotrzebowanie na miejsca
w dps. Wyniki wskazują na znaczny wzrost zapotrzebowania na wsparcie instytucjonalne, co jest związane ze zwiększaniem się subpopulacji osób starszych w Polsce.
Summary
The aim of this work was prediction of future demand for places in social aid homes
for seniors over 75 years old in Poland. To perform the projections it was necessary to
estimate the future population size of disabled seniors. Projections were made in two
variants. It follows from the results obtained that the demand for institutional support is
going to grow in the future, as a result of the growing size of the senior’s subpopulation
in Poland.
Informacja o autorze:
mgr Zofia Szweda-Lewandowska – absolwentka Informatyki i Ekonometrii oraz
Socjologii UŁ. Studiowała również na Uniwersytecie w Poczdamie. Odbyła praktykę
w Max Planck Institute for Demographic Research (Rostock). Obecnie doktorantka
Szkoły Nauk Społecznych, Instytutu Filozofii i Socjologii PAN oraz asystent
w Zakładzie Demografii i Gerontologii Społecznej UŁ.
Adres e-mail: [email protected] .