System edukacji w Polsce

System edukacji w Polsce
System edukacji w Polsce jest centralnie zarządzany przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Obowiązek szkolny dotyczy dzieci i młodzieży w wieku 6-16 lat, natomiast obowiązek nauki, który może być realizowany w formach szkolnych
lub pozaszkolnych, odnosi się do młodzieży w wieku 16-18 lat. Kształcenie obowiązkowe obejmuje ostatni rok edukacji przedszkolnej, 6-letnią
szkołę podstawową oraz 3-letnie gimnazjum (szkołę średnią I stopnia). Przedszkola, szkoły podstawowe i gimnazja są zarządzane przez władze
gminne. Do szkół średnich II stopnia, których nie obejmuje kształcenie obowiązkowe, uczęszcza znaczna większość młodzieży w wieku 1619/20 lat. Szkoły te są zarządzane przez władze powiatowe. Autonomiczne uczelnie prowadzą głównie studia pierwszego, drugiego i trzeciego
stopnia (wyjątek stanowią jednolite studia magisterskie, prowadzone jedynie na wybranych kierunkach). Edukacja dorosłych odbywa się w
ośrodkach kształcenia ustawicznego, ośrodkach kształcenia praktycznego oraz ośrodkach dokształcania i doskonalenia zawodowego.
Eurypedia przedstawia kompletne i porównywalne informacje o polskim systemie edukacji, ale dodatkowe informacje można również znaleźć na
stronach internetowych Ministerstwa Edukacji Narodowej, Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Głównego Urzędu Statystycznego
(dane statystyczne).
Edukacja po gimnazjum (szkolnictwo na poziomie szkól średnich i policealnych)
1) 3-letnia zasadnicza szkoła zawodowa- umożliwiająca uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminów
potwierdzających kwalifikacje w danym zawodzie, a także otwierająca drogę do dalszego kształcenia począwszy od klasy drugiej liceum
ogólnokształcącego dla dorosłych,
2) 3-letnie liceum ogólnokształcącym, którego ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego,
3) 4-letnie technikum, którego ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminów
potwierdzających kwalifikacje w danym zawodzie i świadectwa dojrzałości – po zdaniu egzaminu maturalnego,
4) 3-letniej szkole specjalnej przysposabiającej do pracy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym
oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, której ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa potwierdzającego przysposobienie
do pracy.
Od początku roku szkolnego 2012/2013 organy prowadzące będą mogły tworzyć centra kształcenia zawodowego i ustawicznego, czyli
placówki mające służyć konsolidacji edukacji zawodowej i ustawicznej. Zgodnie z ust. 1 tego przepisu w skład centrum będą mogły wejść:
szkoły dla dorosłych (szkoła podstawowa, gimnazjum, liceum ogólnokształcące, szkoła policealna), szkoły prowadzące kształcenie zawodowe
(zasadnicza szkoła zawodowa, technikum, szkoła policealna), placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki
dokształcania i doskonalenia zawodowego, umożliwiające uzyskanie i uzupełnienie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych.
Poza wyżej wymienionymi szkołami elementami systemu są także:








placówki oświatowo-wychowawcze, umożliwiające rozwijanie zainteresowań i uzdolnień oraz korzystanie z różnych form wypoczynku i
organizacji czasu wolnego;
placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego oraz ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego,
umożliwiające uzyskanie i uzupełnienie wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych;
placówki artystyczne - ogniska artystyczne umożliwiające rozwijanie zainteresowań i uzdolnień artystycznych;
poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne udzielające dzieciom, młodzieży, rodzicom i nauczycielom
pomocy psychologiczno-pedagogicznej, a także pomocy uczniom w wyborze kierunku kształcenia i zawodu;
młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze oraz specjalne ośrodki
wychowawcze dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania, a także ośrodki
umożliwiające dzieciom i młodzieży upośledzonym umysłowo stopniu głębokim, a także dzieciom i młodzieży z upośledzeniem
umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi realizację obowiązkowej edukacji;
placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania;
placówki doskonalenia nauczycieli;
biblioteki pedagogiczne.
Edukacja po ukończeniu szkoły średniej – szkoły policealne, studia
Szkoły policealne o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku, umożliwiającej uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe
po zdaniu egzaminów potwierdzających kwalifikacje w danym zawodzie.
Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym :
poziomy studiów:

studia pierwszego stopnia – forma kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający świadectwo dojrzałości, kończąca się
uzyskaniem kwalifikacji pierwszego stopnia

studia drugiego stopnia – forma kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający co najmniej kwalifikacje pierwszego
stopnia, kończąca się uzyskaniem kwalifikacji drugiego stopnia
lub jednolite studia magisterskie – forma kształcenia, łącząca 2 formy ( st. I i II st.), na którą są przyjmowani kandydaci posiadający
świadectwo dojrzałości, kończąca się uzyskaniem kwalifikacji drugiego stopnia.

studia trzeciego stopnia - studia doktoranckie, prowadzone przez uprawnioną jednostkę organizacyjną uczelni, instytut naukowy
Polskiej Akademii Nauk, instytut badawczy lub międzynarodowy instytut działający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej utworzony na
podstawie odrębnych przepisów, na które przyjmowani są kandydaci posiadający kwalifikacje drugiego stopnia, kończące się
uzyskaniem kwalifikacji trzeciego stopnia

studia podyplomowe – forma kształcenia, na którą przyjmowani są kandydaci posiadający kwalifikacje co najmniej pierwszego stopnia,
prowadzona w uczelni, instytucie naukowym Polskiej Akademii Nauk, instytucie badawczym lub Centrum Medycznym Kształcenia
Podyplomowego, kończąca się uzyskaniem kwalifikacji podyplomowych
formy studiów:


studia stacjonarne – forma studiów wyższych, w której co najmniej połowa programu kształcenia jest realizowana w postaci zajęć
dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich i studentów.
studia niestacjonarne – forma studiów wyższych, inna niż studia stacjonarne, wskazana przez senat uczelni.
Rejestr uczelni publicznych i niepublicznych: https://polon.nauka.gov.pl
Warunkiem podjęcia studiów jest zdanie egzaminu maturalnego.
Więcej informacji nt. struktury edukacji/ uczelni na stronie:
https://webgate.ec.europa.eu/fpfis/mwikis/eurydice/index.php/Polska:Organizacja_i_struktura_systemu_edukacji
źródło informacji: https://webgate.ec.europa.eu/fpfis/mwikis/eurydice/index.php/Polska:Organizacja_i_struktura_systemu_edukacji
Nowy Sącz, 19.08.2014r.