LSI – powiat łęczyński i powiat świdnicki

Transkrypt

PROJEKT SYSTEMOWY „KAPITAŁ INTELEKTUALNY LUBELSZCZYZNY
2010-2013”
LOKALNA STRATEGIA INNOWACJI DLA OBSZARU WZROSTU
( POWIAT ŁĘCZYŃSKI I POWIAT ŚWIDNICKI)
NA LATA 2014-2020
Zespół ekspercki
Prof. zw. dr hab. Lech W. Zacher – Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
Prof. dr hab. Krystyna Leśniak – Moczuk – Uniwersytet Rzeszowski
Dr Alina Betlej – Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Dr Ireneusz Niećko – Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego w Chełmie
Mgr Dawid Błaszczak – Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II
w Białej Podlaskiej
Strona
1
e-mail:[email protected]
SPIS TREŚCI
Wprowadzenie……………………………………………………………………………...4
1. Innowacyjność………………………………………………………………………...…7
2. Rozwój lokalny…………………………………………………………………………..9
3. Konsultacje społeczne…………………………………………………………………...12
4. Lokalna Strategie Innowacji w świetle innych dokumentów strategicznych……………14
5. Diagnoza potencjału konkurencyjnego…………………………………………………..16
5.1. Potencjał rozwojowy powiatu łęczyńskiego………………………………………...16
5.1.1. Struktura podmiotów gospodarczych……………………………………………16
5.1.2. System wspierania przedsiębiorczości…………………………………………...23
5.1.3. Klastry, grupy producenckie……………………………………………………..23
5.1.4. Turystyka………………………………………………………………………...26
5.1.5. Demografia i rynek pracy ……………………………………………………….27
5.1.6.Wykorzystanie Funduszy Europejskich ………………………………. ………..30
5.1.7. Bariery rozwoju przedsiębiorczości………………………………………….….41
5.1.8. Syntetyczne zestawienie wskaźników…………………………………………....43
5.2. Potencjał rozwojowy powiatu świdnickiego………………………………………....46
5.2.1. Struktura podmiotów gospodarczych……………………………………………46
5.2.2. System wspierania przedsiębiorczości……………………………………….….53
5.2.3. Klastry, grupy producenckie………………………………………………….…54
5.2.4. Turystyka…………………………………………………………………….…..55
5.2.5. Wykorzystanie Funduszy Europejskich………………………………………....56
5.2.6. Demografia i rynek pracy………………………………………………………..71
Strona
5.2.8. Syntetyczne zestawienie wskaźników…………………………………………...76
2
5.2.7. Bariery rozwoju przedsiębiorczości……………………………………………..73
6. Potencjał innowacyjny obszaru wzrostu…………………………………………………79
6.1.Potencjał innowacyjny przedsiębiorstw……………..………………………………..79
6.2.Kapitał intelektualny mieszkańców …………………………………………………..91
6.3. Potencjał innowacyjny gmin………………………………………………………...113
6.4. Kluczowe specjalizacje……………………………………………………………...120
7. Lokalna Strategia Innowacji……………………………………………………………121
7.1. Analiza SWOT……………………………………………………………………...121
7.2. Misja, wizja, cel nadrzędny…………………………………………………………123
7.3. Priorytety…………………………………………………………………………... 125
7.4. Struktura celów operacyjnych……………………………………..………………. 127
Zakończenie ………………………………………………………………………………133
Strona
3
Bibliografia………………………………………………………………………………..134
WPROWADZENIE
Lokalna Strategia Innowacji dla obszaru wzrostu obejmującego powiat łęczyński i
powiat świdnicki powstała w trakcie prac zespołu eksperckiego w ramach projektu
systemowego „Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny 2010-2013”. Celem projektu było
dokonanie próby pomiaru kapitału intelektualnego województwa lubelskiego, a przez to
zapewnienie podstaw do podejmowania kluczowych decyzji dotyczących przyszłości regionu
i jego mieszkańców. Dzięki pomiarowi kapitału ludzkiego, strukturalnego i relacyjnego,
możliwym stało się zaobserwowanie kluczowych obszarów dynamiki zmian społecznogospodarczych w województwie lubelskim i wyodrębnienie kluczowych obszarów wzrostu
społeczno-gospodarczego oraz obszarów zagrożonych stagnacją.
Celem lokalnej strategii innowacji jest podniesienie potencjału konkurencyjnego
obszaru wzrostu poprzez wsparcie rozwoju
innowacyjnych sektorów gospodarki,
stymulowanie rozwoju lokalnego systemu innowacji i wielopłaszczyznowej współpracy w
obszarach uznanych za kluczowe dla ich rozwoju.
Na ostateczny kształt LSI wpłynęły wyniki badań przeprowadzonych w trakcie
realizacji projektu i konsultacje społeczne z przedstawicielami wybranych obszarów
docelowych.
Zbadanie
kapitału
intelektualnego
Lubelszczyzny dało
podstawę
do
podejmowania istotnych, z punktu widzenia regionu i jego mieszkańców, decyzji dotyczących
strategicznych kierunków rozwoju poszczególnych obszarów działalności społecznogospodarczej. Model Kapitału Intelektualnego Lubelszczyzny składał się z kilku kluczowych
elementów:
kapitału indywidualnego-ludzkiego,
kapitału relacyjnego.
Strona
kapitału strukturalnego,
4
kapitału społecznego,
Posiadane zasoby kapitału intelektualnego mogą stać się w przyszłości głównym źródłem
przewagi konkurencyjnej całego obszaru.
Schemat 1. Schemat logiczny Lokalnej Strategii Innowacyjności dla obszaru wzrostu
obejmującego powiat łęczyński i powiat świdnicki.
Przed przystąpieniem do prac nad niniejszą strategią innowacyjności, na podstawie
analizy wtórnego materiału empirycznego zgromadzonego w trakcie dotychczasowej
realizacji projektu, zespół dokonał wyboru kluczowych obszarów terytorialnych. Głównymi
zadaniami badawczymi były:
Wskazanie sektorów konkurencyjności na obszarze wzrostu.
niezbędnej wiedzy o regionie (np. sytuacji gospodarczej, lokalnych obszarach kooperacji,
Strona
Wyniki badań, opracowane na ich podstawie wnioski i rekomendacje, dostarczyły
5
Wskazanie lokalnych sektorów innowacyjności na obszarze wzrostu.
itd.), dzięki której możliwe będzie podejmowanie działań na rzecz rozwoju kluczowych
sektorów
gospodarczych obszaru wzrostu
- przede wszystkim różnych dziedzin
przedsiębiorczości, wzrostu innowacyjności, konkurencyjności oraz adaptacyjności do
warunków i trendów panujących, dominujących we współczesnej rzeczywistości społecznogospodarczej.
Prace koncepcyjne nad lokalnymi strategiami innowacji zostały podzielone na
cztery etapy:
W jego trakcie zespół przeprowadził pogłębioną analizę danych wtórnych. Na jej
podstawie sformułował koncepcję badawczą, wstępne założenia opracowywanej strategii
(wyznaczając dalszy kierunek prowadzonych prac badawczych) i sformułował tematy
kluczowych ekspertyz oraz dalszych badań empirycznych.
W jego trakcie opracowano dalsze kluczowe ekspertyzy tematyczne i przeprowadzono
badania empiryczne przedsiębiorstw. Zespół opracował wstępne założenia strategii innowacji,
Strona
6
które poddane zostały pod dyskusję w trakcie organizowanych konsultacji społecznych.
Zespół opracował projekt LSI, który został przekazany pod dyskusję przedstawicielom
lokalnych władz. Następnie Zespół dokonał modyfikacji projektu strategii, uwzględniając
uwagi i sugestie przedstawicieli lokalnych władz.
Ostateczny projekt LSI został przyjęty przez lokalne władze. Strategia zostanie
wdrożona do realizacji.
1. Innowacyjność
Pojęcie innowacji staje się współcześnie jednym z najczęściej przywoływanych
terminów w debatach toczonych nad rozwojem społeczno-gospodarczym. Innowacja i
innowacyjność definiowane są na wiele różnych sposobów. Rozbieżności definicyjne
wynikają z wielu alternatywnych podejść do sposobu opisu i wartościowania zmian o
charakterze
innowacyjnym.
Innowacja
zawsze
oznacza
pewną
nowość,
będącą
przeciwieństwem schematyzmu i epigonizmu (L. W. Zacher).
przedsiębiorczości, chociaż ta ostatnia jest cechą ludzi, nie instytucji. Działania innowacyjne
Strona
sztuki i techniki. Zdarza się, że termin ten stosowany jest zamiennie z pojęciem
7
Innowacyjność może być cechą zarówno ludzi, jak i przedsiębiorstw, instytucji, badań,
odbiegają od obowiązujących norm instytucjonalnych, społecznych (K. Leśniak-Moczuk).
Łamanie tychże norm nie stanowi jednak ich warunku koniecznego. Celem innowacji jest
celowa, pozytywnie wartościowana zmiana pewnej praxis - procesu, produktu, polityki,
organizacji.
W literaturze przedmiotu odnaleźć można wiele typologii innowacji: techniczne,
biologiczne, społeczne, organizacyjne, procesowe, produktowe, etc. Ekonomiści definiują
innowację, jako wprowadzanie nowych produktów, procesów, sposobów postępowania do
praktyki gospodarczej. Bardzo duże znaczenie mają innowacje techniczne, przemysłowe.
Ważnym kontekstem badania innowacji jest projektowanie, marketing i zarządzanie. Teoria
innowacji korzysta z dorobku wielu dyscyplin, zwłaszcza ekonomii, socjologii, psychologii,
antropologii i teorii zarządzania. Większość formułowanych koncepcji innowacji jest
zorientowanych ekonomicznie, ekonomicznie-technicznie i teoretycznie-naukoznawczo. W
teorii innowacji współistnieją trzy paradygmaty. Paradygmat przedsiębiorczości, w którym
wzrost gospodarczy wyjaśniany jest przedsiębiorczością jednostek podejmujących działania
gospodarcze. Przedsiębiorca jest podstawowym czynnikiem innowacji, zjawisk zachodzących
w przedsiębiorstwach. W paradygmacie techniczno-ekonomicznym głównym czynnikiem
sprawczym innowacji jest rozwój techniki. Działalność innowacyjna utożsamiana jest z
działalnością badawczo-rozwojową, a badania techniczne są podstawowym wskaźnikiem
zdolności innowacyjnej społeczeństwa. Wyspecjalizowana działalność innowacyjna (tzw.
venture organization) i zdolność koordynacji wysiłków współdecydują o rynkowym sukcesie
innowacyjnych.
W paradygmacie innowacji strategicznych podkreśla się rolę zorientowanej rynkowo
strategii i profesjonalnego menedżeryzmu. Innowacją jest, zatem także, dostrzeganie nowych
Strona
8
możliwości rynkowych.
Schemat. 2. Innowacyjność.
Szczególnego znaczenia nabierają współcześnie innowacje społeczne dotyczące
rozwiązywania różnych problemów, np. ekologicznych, finansowych, edukacyjnych.
Teoria socjologiczna zwraca uwagę na czynniki społeczne - struktury sprzyjające
innowacjom, bariery i przeszkody, aspiracje i interesy, stosunek pracowników do nowości,
innowacje w aspekcie władzy w przedsiębiorstwie, rolę przedsiębiorczości. Innowacje
społeczne są z pewnością dużo trudniej porównywalne, aniżeli innowacje generowane przez
technikę, nauki przyrodnicze, zwłaszcza biologię i medycynę.
pozostała bez wpływu na redefinicję klasycznych teorii rozwoju regionalnego i lokalnego.
Strona
Zmiana podejścia do sposobu definiowania innowacyjności i konkurencyjności nie
9
2. Rozwój lokalny
Globalizacja, konkurencja i innowacje, współcześnie, przywoływane są we wszystkich
debatach poświęconych problematyce szeroko pojmowanego rozwoju.
Schemat 3. Czynniki implikujące rozwój społeczno-gospodarczy.
Procesy globalizacyjne w coraz większym stopniu oddziałują na struktury
mikrospołeczne. Ocena społeczno-gospodarczych implikacji tego procesu jest niezwykle
istotna.
Konceptualne ramy projektu wymagają poświęcenia większej uwagi działaniu
indywidualnych aktorów rynkowych. Ciągle mało wiemy jeszcze na temat kapitału
społecznego spajającego. Próba pomiaru i oceny możliwości wykorzystania zasobów kapitału
indywidualnego-ludzkiego w procesie rozwoju regionalnego nie powiedzie się bez rzetelnej
jakościowej analizy kulturowych uwarunkowań rozwoju poszczególnych obszarów. Wysokie
wartości kapitału strukturalnego, jak wynika z przeprowadzonych wcześniej badań, prac
eksperckich, nie łączyły się w województwie lubelskim z wysokimi wskaźnikami
rozwojowej: globalizacja, konkurencyjność i innowacyjność -
warunkują i wpływają na
kształt polityki regionalnej Unii Europejskiej, Polski i polskich regionów.
Strona
nie były tożsame z mapą innowacyjności regionu. Podstawowe elementy współczesnej triady
10
konkurencyjności. Wyróżniające się na mapie Lubelszczyzny płaszczyzny konkurencyjności
Czynniki konkurencyjności i innowacyjności są zakorzenione w konkretnych
kulturowo-gospodarczych układach lokalnych. Układy sieciowe są także zakorzenione w
kulturze.
Zasoby, będące w dyspozycji konkretnych układów lokalnych, są wykorzystywane w
bardzo różny sposób w różnych kulturowych układach odniesienia. Bardzo ważnym
czynnikiem wzrostu konkurencyjności i innowacyjności lokalnych obszarów są więc także
innowacje społeczne. Wzrost innowacyjności konkretnych obszarów lokalnych związany
będzie z ich zdolnością do tworzenia i podtrzymywania sieci współpracy, konkurencji i
koopetycji. Źródło regionalnej konkurencyjności tkwi w wiedzy – umiejętności uczenia się i
tworzenia warunków sprzyjających powstaniu innowacji.
W poszczególnych terytorialnych modelach innowacji: dystrykty przemysłowe,
terytorialne systemy produkcyjne, klastry, środowiska przedsiębiorczości, regionalne systemy
innowacji - akcentuje się znaczenie wielu różnych czynników w procesie rozwoju
innowacyjności regionalnej. Sieci współpracy definiowane są w bardzo różny sposób.
Koncepcja zespołu naukowego jest bardzo mocno zakorzeniona w koncepcji regionu
uczącego się (ang. learning region), która zawiera wiele elementów wspólnych z
wymienionymi wcześniej modelami teoretycznymi. Nowy typ rozwoju bazuje na korzyściach
trwałych, samoutrzymujących i samoorganizujących system (region jako całość) poprzez
nieustanny
proces
tworzenia
wiedzy
i
udoskonalania
funkcjonowania.
Rozwój
innowacyjności regionu uczącego się napędzany jest przez endogeniczne czynniki takie jak:
wiedza, kapitał indywidualny, kapitał społeczny, potencjał gospodarczy, infrastruktura
instytucjonalna. Kapitał strukturalny przestaje być redukowany jedynie do analizy powiązań
Strona
11
pomiędzy producentami i dostawcami przybierających tradycyjny kształt liniowy.
Schemat 4. Elementy systemu innowacyjnego w koncepcji regionu uczącego się.
3. Konsultacje społeczne
Głównym założeniem realizowanego projektu było włączenie w prace nad powstającymi
strategiami także mieszkańców wybranych powiatów, przedstawicieli lokalnych władz,
instytucji i przedsiębiorców. W ostatniej fazie projektu zorganizowano około 60 spotkań w
ramach konsultacji społecznych, w trakcie których poddawano pod dyskusję wstępne wizje
rozwoju poszczególnych obszarów nakreślone przez zespół badawczy.
W trakcie spotkań w powiecie łęczyńskim zwracano uwagę, przede wszystkim na
niewykorzystany potencjał
lokalnej
gospodarki,
zwłaszcza
szanse
rozwoju
małej
przedsiębiorczości w otoczeniu wiodącego przemysłu wydobywczego. Zwracano także uwagę
na konieczność tworzenia nowych inwestycji, które mogłyby wpłynąć pozytywnie na rozwój
wykorzystania węgla. Powiat mógłby stać się głównym ośrodkiem innowacyjności w
Strona
Szansą dla rozwoju powiatu jest także rozwój innowacyjnych rozwiązań w zakresie
12
lokalnego rynku pracy, takich, jak budowa elektrowni.
górnictwie. Mocną stroną analizowanego obszaru, na co zwracali uwagę uczestnicy spotkań,
jest potencjał turystyczny i ekologiczne rolnictwo.
W trakcie konsultacji dyskutowano także na temat barier rozwoju powiatu, zwłaszcza
infrastrukturze drogowej.
W powiecie świdnickim podkreślono rolę lotnisko – konieczność pozyskania firm
kooperujących z lotniskiem, budowę lotniczego portu cargo, rozwój i przyciąganie linii
lotniczych. Jako jeden z ważniejszych obszarów rolniczych wymieniano zakłady
przetwórstwa owocowo-warzywnego KAMPOL – FRUIT w Milejowie (powiat łęczyński),
Zrzeszenie Producentów Owoców „Stryjno-Sad” w Kawęczynie (gmina Piaski), liczące
prawie 100 producentów owoców z Lubelszczyzny i okolic, Okręgową Spółdzielnię
Mleczarka w Piaskach.
Podkreślano rolę zintegrowanych inwestycji, realizowanych w różnych obszarach, np.:
rozwój Szlaku Jana III Sobieskiego (gminy: Wólka, Spiczyn, Mełgiew, Piaski,
Gorzków, Rybczewice) jako produkt o charakterze tzw. „lokalnej marki”,
działalność Świdnickiego Forum Pracodawców przy Powiatowym Urzędzie Pracy w
Świdniku, zrzeszającego podmioty na rzecz promocji zatrudnienia, aktywizacji
zawodowej, łagodzenia skutków bezrobocia, Powiatowej Rady Zatrudnienia przy PUP
w Świdniku, jako przykład współpracy klastrowej,
działalność „Świdnickiego Forum Organizacji Pozarządowych” skupiającego liczne
organizacje pozarządowe,
współpracę z powiatem chełmskim i łęczyńskim, zwłaszcza w zakresie przemysłu
wydobywczego.
Wszystkie uwagi pojawiające się w trakcie spotkań były szczegółowo analizowane w
Strona
13
trakcie kolejnych etapów prac nad lokalnymi strategiami innowacji.
4. Lokalna Strategia Innowacji w świetle innych dokumentów
strategicznych
Adekwatnie do obowiązującego systemu programowania strategicznego Lokalna
Strategia Innowacji zawiera zestaw celów, priorytetów, działań, związanych z podnoszeniem
konkurencyjności i innowacyjności analizowanego obszaru, wspieraniem rozwoju badań,
technologii i innowacji, ukierunkowanych na potrzeby sektorów kluczowych dla tego obszaru
wraz z rozwojem otoczenia instytucjonalnego ukierunkowanego na działalność podnoszącą
konkurencyjność i innowacyjność analizowanego obszaru. Założenia realizacyjne Lokalnej
Strategii Innowacji wpisują się w kontekst rozwojowy wyznaczany przez strategiczne
dokumenty na poziomie lokalnym, krajowym, jak również europejskim. Podczas prac nad
LSI dążono do osiągnięcia spójność niniejszego dokumentu z innymi dokumentami
strategicznymi, takimi jak:
 Strategia Innowacyjności i Efektywności Gospodarki „Dynamiczna Polska 2020”,
 Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego,
 Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020 – Regiony, Miasta, Obszary
wiejskie,
 Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata 2012-2020,
 Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju,
 Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2013-2020 z perspektywą
do roku 2030,
 Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Lubelskiego,
 Strategie Rozwoju Powiatów obszaru wzrost.
Ponadto Lokalna Strategia Innowacji opiera się na:
 Diagnozie potencjału konkurencyjnego i innowacyjnego obszaru stagnacji
LSI
OW.
Określają
one
faktyczny
stan
infrastruktury,
gospodarki,
przedsiębiorczości, rynku pracy, zasobów kapitału ludzkiego oraz społecznego i
Strona
Intelektualny Lubelszczyzny 2010 – 2013”, których wyniki znalazły się w tekście
14
pochodzącej z licznych ekspertyz napisanych w ramach projektu „Kapitał
innych istotnych dziedzin życia społeczno-gospodarczego oraz potencjał
rozwojowy wynikający z posiadanych zasobów (np. zasoby naturalne, kopaliny) i
realizowanych
prac
badawczo-konepcyjnych
dających
wysokie
prawdopodobieństwo wyłonienia się określonych specjalizacji w gospodarce
obszaru.
 Wynikach konsultacji społecznych, które określiły oczekiwania różnych grup
społeczno-zawodowych (przedstawiciele przedsiębiorców,
szkół wyższych,
producentów rolnych, rzemiosła, organizacji typu IOB, NGO)
i plany władz
lokalnych dotyczące kierunków rozwoju lokalnego i kierunków rozwoju
poszczególnych sfer życia społeczno-gospodarczego.
 Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Lubelskiego jako dokumencie
określającym rozwój „inteligentnych specjalizacji”
w kontekście całego
województwa. LSI OW opiera się na RSI WL w następującym zakresie:
 dostosowuje dziedziny specjalizacji do specyfiki lokalnej gospodarki i
wyłaniających się branż,
 przyjmuje główne priorytety i cele RSI WL jako istotne dla rozwoju
innowacyjności w obszarze wzrostu,
 modyfikuje działania na rzecz rozwoju innowacyjności pod kątem
Strona
15
dostosowania ich do specyfiki uwarunkowań lokalnych.
5. DIAGNOZA POTENCJAŁU KONKURENCYJNEGO
5.1. Potencjał rozwojowy powiatu łęczyńskiego
5.1.1.Struktura podmiotów gospodarczych
Na koniec 2012 r. w powiecie łęczyńskim zarejestrowanych było 6336 podmiotów
gospodarczych. Na przestrzeni kilku ostatnich lat miał miejsce stały wzrost ich liczebności. W
2012 r. zarejestrowanych podmiotów było o 2,5 % więcej niż w roku 2011. W tym samym
okresie liczba wpisanych podmiotów do rejestru REGON w województwie lubelskim
zwiększyła się o 2,4 %, natomiast w kraju o 2,7 %.
Tabela 1. Podmioty nowo zarejestrowane w rejestrze REGON (w przeliczeniu na 10 tys. ludności).
Etykiety wierszy
2005
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Polska
69
78
77
83
92
104
90 93
Woj. lubelskie
51
57
59
63
69
81
67 72
Powiat łęczyński
51
47
49
53
61
64
60 57
Źródło: (http://www.stat.gov.pl/bdl).
W latach 2005-2012 zwiększała się także liczba ogólna liczba podmiotów wpisanych
do rejestru REGON. W roku 2005 było ich 5418. W roku 2012 ich liczba wzrosło do poziomu
6336.
terytorialna
Polska
Woj.
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
723124
727207
737121
751418
748534
781960
773979
795066
2
8
6
6
6
4
4
8
298038
301158
303028
309190
312360
328152
324190
332054
Strona
Jednostka
16
Tabela 2. Liczba podmiotów wpisanych do rejestru REGON (ogółem).
lubelskie
5418
Powiat
5476
5470
5548
5780
6076
6182
6336
łęczyński
Źródło: Bank Danych Lokalnych (http://www.stat.gov.pl/bdl).
Warto zwrócić także uwagę na liczbę podmiotów nowo zarejestrowanych w sektorze
prywatnym. Obserwujemy ich mały spadek na przestrzeni ostatnich lat, jednak nie są to zbyt
duże różnice pod względem ilościowym.
Tabela 3. Podmioty nowo zarejestrowane (sektor prywatny).
Jednostka terytorialna
2009
Polska
346914 398083 343189 354096
Woj. Lubelskie
2010
2011
2012
14914
17416
14574
15245
342
360
342
315
Powiat łęczyński
Zasadnym wydaje się twierdzenie, na podstawie uzyskanych danych, że w
analizowanym okresie, od roku 2005 do roku 2012, miał miejsce trwały rozwój
przedsiębiorczości Na terenie powiatu łęczyńskiego.
Co więcej, co roku wzrastała
systematycznie liczba podmiotów nowo zarejestrowanych na terenie powiatu.
Była ona
wyższa od liczby podmiotów wyrejestrowanych.
Tabela 4. Jednostki wykreślone z rejestru REGON (w przeliczeniu na 10 tys. ludności).
Jednostka
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
56
71
64
64
94
62
100
65
Woj. Lubelskie
48
48
53
48
59
46
74
51
Strona
Polska
17
terytorialna
Powiat łęczyński
50
38
47
45
39
38
47
42
Za jeden ze wskaźników przedsiębiorczości można przyjąć liczbę podmiotów
gospodarczych przypadających na 10 tys. mieszkańców. Wskaźnik ten jest niższy dla terenu
Powiatu łęczyńskiego o 28,4% w stosunku do średniej w województwie lubelskim.
Analizując jego stosunek względem wskaźnika przedsiębiorczości dla kraju, obserwujemy
jego spadek o 46,8%.
Tabela 5. Podmioty zarejestrowane w rejestrze REGON (w przeliczeniu na 10 tys. ludności).
Etykiety wierszy
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Polska
948
954
967
985
981 1015 1004 1032
Woj. Lubelskie
684
693
699
715
724
753
746
767
Powiat łęczyński
472
478
479
485
506
527
536
549
Porównując powiat łęczyński do innych powiatów województwa lubelskiego,
obserwujemy nieco niższą aktywność gospodarczą jego mieszkańców, mierzoną właśnie
wskaźnikiem nowopowstających przedsiębiorstw, pomimo
systematycznego wzrostu
podmiotów wpisywanych do rejestru REGON na przestrzenie analizowanych lat. Pomijając
miasta na prawach powiatu, najbardziej dynamicznym środowiskiem dla rozwoju
Strona
18
przedsiębiorczości jest powiat puławski.
Rysunek 1. Liczba podmiotów wpisanych do rejestru REGON na 10 tys. mieszkańców.
Wśród wszystkich podmiotów zarejestrowanych w rejestrze REGON w powiecie
łęczyńskim przeważają mikroprzedsiębiorstwa zatrudniające mniej niż 10 pracowników,
2012 liczba tychże podmiotów w rejestrze REGON wynosiła 3033.
Strona
najliczniejsza grupa podmiotów gospodarczych funkcjonujących na terenie powiatu. W roku
19
których roczny obrót, lub całkowity bilans roczny, nie przekraczają 2 milionów euro. Jest to
Tabela 6. Liczba podmiotów wpisanych do rejestru REGON (0 – 9 zatrudnionych).
Jednostka
terytorialna
Lubelskie
Polska
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
141780
143232
144088
146941
148347
156188
154257
158855
3436841 3455565 3502303 3568137 3548354 3713677 3674970 3794489
Powiat łęczyński
2557
2584
2578
2620
2736
2880
2930
3033
Do podobnych wniosków prowadzi analiza ilościowa liczby podmiotów wpisanych do
rejestru REGON. Najmniejszą kategorię przedsiębiorstw stanowią te zatrudniające od 50 do
249 pracowników.
Rysunek 2. Liczba podmiotów wpisanych do rejestru REGON wg klas wielkości (powiat łęczyński).
10000
2557
2584
2578
2620
2736
2880
2930
3033
127
129
132
128
129
133
135
107
23
23
1000
100
23
22
21
21
22
24
0-9
10 - 49
50 - 249
10
1
Bank
2007
2008
Danych
2009
2010
Lokalnych
2011
2012
(http://www.stat.gov.pl/bdl).
Wśród osób fizycznych, prowadzących działalność gospodarczą, w podziale na sekcje
największą liczebność wykazują:
20
Źródło:
2006
Strona
2005
Sekcja G- handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając
motocykle,
F-budownictwo.
C – Przetwórstwo przemysłowe
Wśród zarejestrowanych podmiotów gospodarczych dominują firmy usługowe.
Kolejnymi
wskaźnikami
rozwoju
przedsiębiorczości
jest
wartość
nakładów
inwestycyjnych w przedsiębiorstwach w przeliczeniu na jednego mieszkańca i wartość brutto
środków trwałych. Wartości tychże wskaźników wzrosły w powiecie łęczyńskim w 2011r., w
stosunku do 2000r., odpowiednio o około 1069 % i około 280%.
Tabela 7. Wybrane dane o Powiecie łęczyńskim i województwie lubelskim.
Powiat/
Miasto
na
prawach
Nakłady inwestycyjne w
Wartość brutto środków trwałych
przedsiębiorstwach**
cd
(ceny bieżące)
(bieżące ceny ewidencyjne)
powiatu
w mln zł
w mln zł
na 1
na 1 mieszkańca w
zł
mieszkańca
w zł
2000
2011
200
2011
2000
2011
2000
2011
0
4399
114 2023
29113 42413 131
,3
,3
3
,5
,3
96
63,5
749,4
111
991,1
3807,1
1739
12993
Źródło: Wybrane dane o podregionach i regionach, GUS.
19502
66008
21
Łęczyński
2522
Strona
województwo
Największy odsetek przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w powiecie
łęczyńskim jest w wieku 25-54 lata. Liczba osób fizycznych prowadzących działalność
gospodarczą, w przeliczeniu na 100 osób w wieku produkcyjnym, w powiecie łęczyńskim jest
o 50% niższa niż w kraju. Porównując powiat i całe województwo lubelskie, liczba ta jest
niższa o około 33%.
Tabela 8. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, w przeliczeniu na 100 osób w
wieku produkcyjnym.
Etykiety wierszy
Polska
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
11
11
11
12
11
12
12
12
Woj. Lubelskie
9
9
9
9
9
9
9
9
Powiat łęczyński
6
6
5
6
6
6
6
6
W powiecie łęczyńskim notuje się najwyższe wskaźniki miesięcznego wynagrodzenia
brutto, zarówno w stosunku do województwa lubelskiego, jak i całego kraju. Co ciekawe,
mieszkańcy Powiatu łęczyńskiego są dużo bardziej niezadowoleni z życia w porównaniu do
mieszkańców innych powiatów województwa lubelskiego. Najbardziej zadowoleni z życia są
mieszkańcy powiatów bialskiego i puławskiego.
Tabela 9. Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto w relacji do średniej krajowej
(Polska=100).
Lubelskie
Powiat łęczyński
2007
2008
2009
2010
2011
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
87,0
86,9
86,7
87,8
87,2
90,2
89,8
137,8
130,8
127,6
130,9
133,2
128,9
131,3
Źródło: (http://www.stat.gov.pl/bdl)
22
Polska
2006
Strona
2005
5.1.2.System wspierania przedsiębiorczości
Szczególną rolę w procesie tworzenia innowacyjnej i konkurencyjnej gospodarki
odgrywają współcześnie instytucje i systemu wspierania przedsiębiorczości. Aktywna
polityka wobec sektora MSP, perspektywiczna polityka technologiczna, której celem powinno
być stymulowanie finansowania badań naukowych i transferu i komercjalizacji technologii
wpłynąć mogą na przyszłą kondycję lokalnej gospodarki Powiatu łęczyńskiego. W Polsce
funkcjonuje tak zwany Krajowy System Usług (KSU), sieć ok. 150 współpracujących ze sobą
organizacji świadczących usługi dla przedsiębiorców i osób planujących rozpoczęcie
działalności gospodarczej, koordynowana przez PARP. W powiecie łęczyńskim nie ma
siedziby żaden ośrodek KSU.
Drugą ważną kategorię usług świadczą tak zwane instytucje wsparcia innowacyjności
i przedsiębiorczości. Określane są one mianem Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości
(OIP).
W powiecie łęczyńskim funkcjonuje tylko jeden podmiot świadczący tego typu usługiAgencja Rozwoju Lokalnego prowadzona przez Lubelską Fundację Rozwoju. 1
Na terenie powiatu łęczyńskiego działają dwie instytucje otoczenia biznesu:
Regionalne Forum Gospodarcze.
Stowarzyszenie Kupców Łęczyńskich.
Na terenie powiatu łęczyńskiego nie funkcjonuje żadna strefa ekonomiczna.
5.1.3.Klastry, inicjatywy klastrowe, gr upy producenckie
Przedsiębiorstwa funkcjonujące Na terenie powiatu łęczyńskiego są członkami następujących
Studium Doskonalenia Zdolności Poznawczych),
1
http://www.pi.gov.pl/parp/data/pdf_071112/index.html
Strona
Lubelskie Drewno - Regionalny Klaster w Lublinie (członkiem jest Joanna Dejko
23
klastrów:
Klastra restauratorów i hotelarzy (członkiem jest
Hotel “Trzy Korony”
Przedsiębiorstwo Produkcyjno-HandlowoUsługowe „Elektropaks” i Restauracja –
Pizzeria Vicenza MK Waldemar Kowalski).
Klastra Dolina Ekologicznej Żywności (Słowiański Gród z Milejowa). 2
W rejestrze grup producentów rolnych, prowadzonym przez marszałka województwa
lubelskiego, wymienione są grupy z terenu Powiatu łęczyńskiego.
Tabela 10. Wykaz grup producentów rolnych w powiecie łęczyńskim.
Nazwa
Forma prawna
Adres
Rodzaj
Rok wydania
produktu ze
decyzji
względu na
administracyjnej
który GPR
otrzymała
decyzję
administracyjną
Grupa
Spółdzielnia
Ziarno
Producentów
nasiona
Rolnych GMINNA
oleistych
zbóż
i
roślin
Ludwin
50
2009
19
2011
21-075 Ludwin
SPÓŁDZIELNIA
"SAMOPOMOC
CHŁOPSKA" W
LUDWINIE
Spółdzielnia
Spółdzielnia
Szyszki chmielowe
21-077 Spiczyn
2
Klastry w województwie lubelskim, PARP 2011.
Strona
24
"CHMIEL"
Spiczyn
W rejestrze wstępnie uznanych grup producentów, uznanych organizacji producentów
i ich zrzeszeń oraz ponadnarodowych organizacji producentów i ich zrzeszeń, na terenie
województwa lubelskiego wymienione są podmioty z Powiatu łęczyńskiego.
Tabela 11. Wykaz wstępnie uznanych grup producentów, uznanych organizacji producentów i ich zrzeszeń oraz
ponadnarodowych organizacji producentów i ich zrzeszeń w powiecie łęczyńskim.
Nazwa
Data i numer decyzji
Ilość
Adres
członków
Rodzaj produktu
ze względu na
Administracyjnej
który grupa
otrzymała
decyzję
administracyjną
Zrzeszenie
RŚ.VII.JC.6022/30/09
36
Producentów
Owoców i
UL.
Owoce i warzywa
Krasnystawska
23 lipca 2009 r.
54
Warzyw w
21-010 Łęczna
Łęcznej
Tel. 81 75 75
149
Zrzeszenie
RŚ.VII.JC.6022/33/09
169
Producentów
Owoców i
Ul. Partyzancka
Owoce i warzywa
13
31 lipca 2009 r.
21-020 Milejów
Warzyw w
Milejowie
Tel.
503 086 307,
503 086 710
Producentów
VII.7166.86.2012.JC
FRUKT Sp. z
Wólka
23 stycznia 2013 r.
Owoce i warzywa
Cycowska nr 46,
21-070 Cyców,
Owoców i
Warzyw EKO-
7
tel. 603 195 247
25
RŚ-
Strona
Grupa
o.o.
5.1.4.Turystyka
Powiat łęczyński należy do wyjątkowo dobrze predysponowanych powiatów
województwa lubelskiego w dziedzinie możliwości wykorzystania walorów turystycznych.
Główne atuty powiatu to różnorodne środowisko przyrodnicze i bogate dziedzictwo
kulturowe. Powiat położony jest w atrakcyjnym krajobrazie doliny Bugu i na obszarze
Rezerwatu Biosfery, w strefie Pojezierza Łęczyńsko- Włodawskiego i w sąsiedztwie
Pojezierza Szackiego. Przypuszczać można, że rozwój turystyki mógłby być jednym z
głównych form wzmacniania lokalnego systemu gospodarczego.
Trudno jednak mówić o sukcesywnym rozwoju turystyki, jako kluczowej branży
gospodarki. W 2012 roku z noclegów w turystycznych obiektach noclegowych na terenie
powiaty skorzystało mniej niż 50 osób w przeliczeniu na 1000 mieszkańców.
Obiekty turystyczne działające Na terenie powiatu łęczyńskiego są bardzo często w
złym stanie technicznym, są słabo wyposażone w podstawową infrastrukturę turystyczną i
komunikacyjną. Powiat nie dysponuje zintegrowaną ofertą turystyczną, nie specjalizuje się w
określonym typie turystyki. Dominującą formą jest tak zwana turystyka weekendowa,
Strona
26
niegenerująca dużych przychodów dla budżetu powiatu.
Rysunek 3. Korzystający z noclegów w turystycznych obiektach noclegowych według powiatów w 2012 r.
Źródło: Turystyka w województwie lubelskim w 2012r., GUS
5.1.5. Rynek pracy i demografia
Na podstawie analizy struktury wieku ludności w powiecie łęczyńskim można wysunąć
przypuszczenie, że w najbliższych 25 latach liczba osób w wieku 25-54 spadnie o około
16,32%.
Na koniec roku 2012 liczba tychże osób wynosiła ogółem 26153, w tym 12885 kobiet i
Strona
wokół poziomu 21896. W powiecie łęczyńskim będzie mieszkało około 11344 mężczyzn i
27
13268 mężczyzn. W roku 2035 ogólna liczba osób w wieku produkcyjnym będzie oscylowała
10552 kobiet. Tendencja spadkowa tego wskaźnika wskazuje o starzeniu się społeczeństwa
Powiatu łęczyńskiego i jest charakterystyczna dla całego obszaru województwa lubelskiego.
Tabela 12. Prognozy dotyczące liczby osób w wieku 25-54 lat. Powiat łęczyński.
mężczyźni ogółem
2011
12908
13258
26166
2012
12885
13268
26153
2013
12826
13259
26085
2014
12765
13279
26044
2015
12768
13271
26039
2016
12690
13241
25931
2017
12662
13217
25879
2018
12509
13177
25686
2019
12391
13170
25561
2020
12296
13158
25454
2021
12236
13115
25351
2022
12184
13046
25230
2023
12121
12987
25108
2024
12031
12923
24954
2025
11934
12829
24763
2026
11833
12763
24596
2027
11728
12636
24364
28
kobiety
Strona
Rok
2028
11625
12532
24157
2029
11472
12380
23852
2030
11342
12217
23559
2031
11181
12036
23217
2032
11052
11879
22931
2033
10889
11718
22607
2034
10731
11527
22258
2035
10552
11344
21896
Źródło: (http://www.stat.gov.pl/gus/5840_11752_PLK_HTML.htm).
Udział liczby bezrobotnych w liczbie cywilnej ludności aktywnej zawodowo w
powiecie łęczyńskim jest niższy od wskaźnika dla województwa lubelskiego o prawie cztery
punkty, jak również niższy od średnich wskaźników dla kraju.
Tabela 13. Stopa bezrobocia rejestrowanego, jako udział liczby bezrobotnych w liczbie
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Polska
17,6
14,8
11,2
9,5
12,1
12,4
12,5
13,4
Lubelskie
17,0
15,5
13,0
11,2
12,9
13,1
13,2
14,1
Powiat łęczyński
18,3
15,8
11,9
10,4
11,9
11,5
10,1
10,3
Strona
29
cywilnej ludności aktywnej zawodowo wyrażony w %.
5.1.6. Wykorzystanie Funduszy Europejskich
Ciekawych informacji na temat charakterystyki lokalnej gospodarki Powiatu
łęczyńskiego
dostarcza analiza zrealizowanych projektów współfinansowanych lub
finansowanych z funduszy europejskich.
Tabela 14. Zestawienie liczby, wartości oraz dofinansowania projektów w podziale na: zakończone oraz
w realizacji.
Wartość projektu [zł]
Dofinansowanie z EU [zł]
Rodzaj projektu Liczba
Średnia
Łączna
Średnia
Łączna
Zakończony
89
1 952 111,82 173 737 951,82
1 186 297,70
105 580 495,66
W realizacji
48
549 403,31 168 969 621,36
537 358,80
130 560 445,38
137
2 501 515,13 342 707 573,18
1 723 656,50
236 140 941,04
Łącznie
Źródło: www.mapadotacji.gov.pl.
Na terenie powiatu łęczyńskiego zakończono realizację 89 projektów, natomiast
łącznie zatwierdzono do realizacji 137. Łączna alokacja funduszy UE dla powiatu wynosi
236 mln zł.
Jest stosunkowo niska kwota. Największa liczba projektów była
współfinansowana z Europejskiego Funduszu Społecznego (ponad 60%). Projekty
współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego stanowiły mniejszy
Strona
30
odsetek, jednak ich łączna wartość ponad pięciokrotnie przewyższa wartość projektów z EFS.
Tabela 15. Zestawienie liczby, wartości oraz dofinansowania projektów w podziale nazwę funduszu.
Nazwa funduszu
Średnia
Europejski
Fundusz
Rozwoju Regionalnego
Europejski
Społeczny
Fundusz
Liczba
53
84
5 500532,82
609 277,78
Łączna
291 528239,44
51 179 333,74
Średnia
3637 602,97
516 047,43
Łączna
192792957,31
43 347 983,73
Taka sama liczba projektów PO KL była realizowana przez stowarzyszenia jak i przez
powiatowe samorządowe jednostki organizacyjne: Starostwo Powiatowe w Łęcznej,
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Łęcznej oraz Powiatowy Urząd Pracy w Łęcznej
(główny beneficjent pomocy). Ponad 17% projektów było realizowanych przez fundacje.
Strona
31
Realizatorami 9% projektów były przedsiębiorstwa
Rysunek 4. Zestawienie projektów ze względu na typ beneficjenta (PO KL).
1.
Beneficjentami innych projektów operacyjnych były, przede wszystkim, jednostki
Strona
32
samorządowe i mikroprzedsiębiorstwa.
Rysunek 5. Zestawienie projektów ze względu na typ beneficjenta (programy operacyjne bez PO KL).
Źródło: www.funduszeeuropejskie.gov.pl.
Najczęstszymi obszarami dofinansowania były: telekomunikacja i e-usługi, ochrona
środowiska, praca i integracja społeczna, nauka i edukacja- projekty realizowane w tych
obszarach uzyskały najwyższą łączną wartość dofinansowania z budżetu Unii Europejskiej.
Natomiast projekty związane z badaniami, rozwojem i innowacjami uzyskały łączną
kwotę dofinansowania w wysokości 3961756,50 zł. Ich łączna wartość wynosiła 8535350,00
zł.
Tabela 16. Zestawienie projektów ze względu na temat projektu.
Temat projektu
Liczba
Średnia
Łączna
Średnia
Łączna
1
919 627,30
919 627,30
781 683,21
781 683,21
badania, rozwój, innowacje
2
4 267 675,00
8 535 350,00
1 980 878,25
3 961 756,50
Brak
3
1 451 826,41
4 355 479,23
1 004 186,75
3 012 560,24
Strona
33
administracja
nauka i edukacja
35
462 172,72 16 176 045,13
376 560,73 13 179 625,66
6
8 624 751,72 51 748 510,33
5 322 617,56 31 935 705,33
51
1 245 961,24 63 544 022,99
1 054 691,30 53 789 256,51
rewitalizacja
2
9 683 967,22 19 367 934,44
6 215 699,63 12 431 399,25
rozwój firm
21
976 874,60 20 514 366,53
ochrona środowiska
praca i integracja społeczna
457 584,08
9 609 265,58
telekomunikacja i e-usługi
6 14 630 277,08 87 781 662,49 11 645 762,82 69 874 576,89
transport
7
9 425 432,26 65 978 025,81
turystyka
3
1 262 182,98
3 786 548,93
5 159 807,56 36 118 652,91
482 152,99
1 446 458,96
Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL)
W ramach projektów dofinansowanych z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
dofinansowanie otrzymały łącznie 84 projekty. Średnia kwota dofinansowania wynosiła
Strona
34
516047,43 zł. Natomiast średnia wartość projektu to 609277,78 zł.
Tabela 17. Zestawienie liczby, wartości oraz dofinansowania projektów dla PO KL.
Nazwa funduszu
Liczba
Średnia
Łączna
Średnia
Łączna
Program Operacyjny
84 609 277,78 51 179 333,74 516 047,43 43 347 983,73
Kapitał Ludzki
Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego (RPO WL)
Największą
popularnością
cieszyły
się
projekty
informatyczne,
zwłaszcza
informatyzacja administracji i urzędów, realizowane na obszarze wielu powiatów.
Tabela 18. Zestawienie liczby, wartości oraz dofinansowania projektów dla RPO WL.
Nazwa funduszu
Liczba
Średnia
Łączna
Średnia
Łączna
Regionalny Program Operacyjny
45
5 604 788,45
252 215 480,10
3 635 589,05
163 601 507,27
- w tym Oś Priorytetowa I
19
1 157 010,36
21 983 196,90
484 498,97
9 205 480,34
- w tym Oś Priorytetowa II
4
413 550,49
1 654 201,97
281 604,02
1 126 416,08
Województwa Lubelskiego
Źródło: www.mapadotacji.gov.pl , www.mapa.rpo.lubelskie.pl.
projektów
zrealizowanych
w
Operacyjnego Województwa Lubelskiego przedstawia poniższa tabela.
ramach
Programu
35
największych
Strona
Zestawienie
Tabela 19. Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego - największe projekty.
Nazwa
Lp
.
1
Wrota
– Województw
Lubelszczyzny
Informatyzacja Administracji
Wirtualne
2
beneficjenta
Tytuł projektu
powiaty.
społeczeństwa
o Lubelskie
Budowa
informacyjnego
na
Lubelszczyźnie Etap III.
Powiat
łęczyński
Wartość
Dofinansowa
projektu [zł]
nie z EU [zł]
34 580327,42
29 323 018,28
30183 964,66
25 563 719,96
24248 254,65
16 550 755,58
22534 518,27
11 267 259,13
18656 848,35
12 539 921,57
16944 518,22
9 258 438,48
Modernizacja przejazdów kolejowych
w celu podniesienia bezpieczeństwa
ruchu
3
na
skrzyżowaniach
linii
kolejowych z drogami publicznymi na
terenie województwa lubelskiego w
zakresie
urządzeń
zabezpieczenia
PKP Polskie
Linie
Kolejowe
S.A.
przejazdów.
Budowa
4
sieci
kanalizacyjnej
dla
miejscowości: Ciechanki, Ostrówek,
Szpica, Zawadów, i Jasieniec
Gmina
Puchaczów
Komenda
5
Lubelskie Bezpieczne
Wojewódzka
Policji
w
Lublinie
powiatowych o Nr 2013L i 1716L Powiat
wraz z przebudową skrzyżowania w łęczyński
m. Nadrybie poprzez budowę ronda
Strona
6
36
Program Bogdanka - przebudowa dróg
7
Rewitalizacja
Starego
Miasta
w Gmina
Łęcznej– I etap
Łęczna
13879 902,56
8 886 347,68
10119 053,43
5 128 927,10
8 872 570,99
2 987 349,27
8 026 392,80
2 998 239,82
Budowa kanalizacji ścieków bytowo
8
gospodarczych w Milejowie - Etap II Gmina
wraz z modernizacją oczyszczalni Milejów
ścieków.
9
Rozbudowa sieci drogowej łączącej
drogę
krajową
Nr
82
z
drogą
wojewódzką Nr 829 w Łęcznej
Gmina
Łęczna
Budowa ulicy 05 KZ w Łęcznej - II
10
etap wraz z remontem ulic łączących Gmina
drogę
krajową
nr
82
z
drogą Łęczna
wojewódzką nr 820
Znaczna część projektów dotyczyła budowy i modernizacji dróg oraz gospodarki
wodno-ściekowej.
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW)
Łączna kwota dofinansowania w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich
wyniosła:
- samorząd: 21 533 319,50 zł.
Strona
37
- LGD Polesie: 1 692 087,05 zł.
Tabela 20. Zestawienie liczby, wartości oraz dofinansowania projektów dla PROW.
Nazwa funduszu
Średnia
Program
Rozwoju
Obszarów
Wiejskich
Liczba
Łączna
Średnia
Łączna
71
643 348,78
45 677 763,03
303 286,19
21 533 319,50
45
78 908,89
3 550 900,09
37 601,93
1 692 087,05
(samorząd)
Program
Rozwoju
Obszarów
Wiejskich
(LGD Polesie)
Uwaga: LGD Polesie obejmuje swoim działaniem także powiat parczewski, włodawski oraz
chełmski.
Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW)
Na terenie powiatu łęczyńskiego nie są realizowane żadne projekty dofinansowane z
Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej.
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka(PO IG)
W ramach PO IG, siedem projektów dotyczyło Powiatu łęczyńskiego. Największym z
nich był projekt dotyczący przeciwdziałaniu wykluczeniu cyfrowemu na terenie całego
województwa.
Tabela 21. Zestawienie liczby, wartości oraz dofinansowania projektów dla PO IG.
Nazwa funduszu
Liczba
Średnia
Łączna
Średnia
Łączna
5 305 681,62
37 139 771,34
3 906 344,32
27 344 410,24
Strona
7
Innowacyjna Gospodarka
38
Program Operacyjny
Inne realizowane projekty dotyczyły, między innymi, rozwoju społeczeństwa
informacyjnego i podnoszeniu konkurencyjności przez przedsiębiorstwa.
Tabela 22. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka - największe projekty.
Nazwa beneficjenta
Wartość
Dofinansowa
projektu [zł]
nie z EU [zł]
18 445445,00
15 678 628,25
8 123 300,00
3 784 021,50
6 678 360,00
5 676 606,00
52 Falcom Spz o.o.
2 233 690,06
1 067 311,38
wykluczeniu cyfrowemu w Gmina Milejów
1 527 526,28
1 076 966,11
118 950,00
52 377,00
Lp
Tytuł projektu
.
Przeciwdziałanie
1
wykluczeniu cyfrowemu w
województwie lubelskim
Opracowanie
2
i
wzorów
Województwo
Lubelskie
wdrożenie
dotyczących DRILLING
produkcji suchych mieszanek Spółka Akcyjna
MS
do torkretowania
Przeciwdziałanie
3
wykluczeniu cyfrowemu w Województwo
województwie
lubelskim - Lubelskie
edycja II
Zapewnienie
szerokopasmowego
4
do
Internetu
dostępu
miejscowościom
Lubelszczyzny
Przeciwdziałanie
5
Platforma
dalszego
B2B
szansą WYTWÓRNIA
rozwoju MAKARONU
Strona
6
39
gminie Milejów
Przedsiębiorstwa POL-MAK
DOMOWEGO POLMAK
SPÓŁKA
AKCYJNA
Przygotowanie
7
Rozwoju
Planu
Eksportu
Wytwórni
dla
Makaronu
Domowego POL-MAK S.A.
Wytwórnia Makaronu
Domowego
POL-
12 500,00
8 500,00
MAK S.A.
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (PO IiŚ)
W ramach Programu zrealizowano jeden projekt dotyczący planu ochrony dla Poleskiego
Parku Narodowego i obszarów Natura 2000 znajdujących się w granicach parku.
Tabela 23. Zestawienie liczby, wartości oraz dofinansowania projektów dla PO IiŚ.
Nazwa funduszu
Liczba
Średnia
Łączna
Średnia
Łączna
Program Operacyjny
1
2 172 988,00
2 172 988,00
1 847 039,80
1 847 039,80
Infrastruktura i Środowisko
Program Współpracy Transgranicznej Polska – Białoruś – Ukraina (PWT –
PL-BY-UA)
W ramach programu PWT – PL-BY-UA nie są realizowane żadne projekty Na terenie
Projekt realizowany w ramach Funduszu Szwajcarskiego nie ograniczał się jedynie do
obszaru Powiatu łęczyńskiego.
Strona
Fundusz Szwajcarski
40
powiatu łęczyńskiego.
Tabela 24. Zestawienie projektów z Funduszu Szwajcarskiego.
Nazwa
Obszar
tematyczny
Pilotażowy
azbestowymi
Infrastruktura
miejska
nie (w CHF)
system
gospodarowania
03.1.
Dofinansowa
beneficjenta
Tytuł projektu
odpadami
na
terenie
województwa
lubelskiego
wzmocniony
sprawnym
monitoringiem
ilości
kontroli
usuwania
ich
oraz
i
Urząd
Marszałkowski
13 215 785
Województwa
Lubelskiego
w
Lublinie
unieszkodliwiania
Źródło: Strona programu www.programszwajcarski.gov.pl.
Fundusz Norweski
W ramach Funduszu Norweskiego nie są realizowane żadne projekty Na terenie powiatu
łęczyńskiego.
5.3.7. Bariery rozwoju przedsiębiorczości
Powiat łęczyński bardzo często charakteryzowany jest, jako teren o przeciętnej
atrakcyjności inwestycyjnej dla działalności przemysłowej. Akcentowana jest natomiast
powszechnie jego wysoka atrakcyjność dla działalności usługowej. Powiat łęczyński
zaliczany jest do jednych z najbogatszych obszarów na terenie województwa lubelskiego,
biorąc pod uwagę średnie wartości osiąganych dochodów przez mieszkańców. Największym
przedsiębiorstwa, na terenie powiatu nie powstało atrakcyjne środowisko dla rozwoju
Strona
przychodów finansowych i innowacji. Pomimo działalności dużego, innowacyjnego
41
pracodawcą w powiecie jest spółka Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A., generująca najwięcej
specjalistycznych branż, powiązanych z przemysłem wydobywczym. Jakie są, więc, główne
bariery rozwoju przedsiębiorczości Na terenie powiatu łęczyńskiego?
Rysunek 6. Atrakcyjność inwestycyjna podregionów dla działalności przemysłowej w 2012 r.
Źródło: M.Nowicki i inni: Atrakcyjności inwestycyjnej województw i podregionów Polski 2012, IBnGR
Wśród czterech podstawowych czynników wzrostu wymienia się najczęściej warunki
rozwoju, czyli jakość siły roboczej, kapitału, wiedzy i jej dostępność; zapotrzebowanie- skalę
i jakość rynku regionalnego; przemysł dostawczy- dostawcy konkurencyjni w skali globalnej,
specjalistyczne usługi oraz strategie biznesu- rywalizacja pomiędzy lokalnymi firmami lecz
3
„Analiza Porównawcza Czynników Dynamizujących Rozwój na Przykładzie Miast Europejskich”, Dr inż.
Bogdan Sedler, Fundacja Naukowo-Techniczna Gdańsk, Rzeszów, wrzesień 1999r.
Strona
gospodarczym świadczą, m.in., takie zjawiska, jak: wzrost produktu krajowego brutto,
42
również wolę kooperacji w dziedzinie badań, sprzedaży i marketingu 3. O rozwoju
wyższy niż stopa inflacji wzrost dochodów ludności, wzrost wskaźnika zatrudnienia, wzrost
wskaźnika aktywności gospodarczej.
Wskaźniki tychże wartością przemawiają za
klasyfikacją Powiatu łęczyńskiego, jako obszaru o wysokim potencjale konkurencyjnym. W
szczególności mowa tu o wskaźnikach finansowych, kapitału intelektualnego i społecznego
mieszkańców.
Do głównych barier rozwoju powiatu zaliczyć należy, przede wszystkim:
- złą infrastrukturę komunikacyjną,
- nierozwinięty lokalny system wspierania przedsiębiorczości,
- mała ilość działających instytucji otoczenia biznesu,
- ograniczony dostęp do informacji gospodarczej,
- niskie wskaźniki sieciowania, brak nastawienia na kooperację w ramach różnych
inicjatyw,
- niska aktywność gospodarcza mieszkańców powiatu,
- zmniejszająca się liczba osób z wieku produkcyjnym.
Potencjał gospodarczy powiatu może zostać wykorzystany dzięki wparciu rozwoju
lokalnego systemu innowacji, specjalizacji technologicznej i funkcjonalnej powiatu.
Najbardziej racjonalną strategią biznesową będzie nawiązanie ścisłej współpracy z Powiatem
Świdnickim. Stworzony w ten sposób obszar wzrostu stwarzałby lepsze możliwości
wykorzystania potencjału tych dwóch powiatów.
5.1.8. Syntetyczne zestawienie wskaźników konkurencyjności
Analizowane wskaźniki można pogrupować w trzy główne kategorie:
1. Zamożność gmin.
Strona
3. Konkurencyjność.
43
2. Nowoczesność.
Rys. 7. Syntetyczne zestawienie wskaźników.
Wskaźnik zamożności utworzono w oparciu o analizę następujących zagadnień:
 Dochody własne powiatu na mieszkańca.
 Wydatki budżetu powiatu na 1 mieszkańca.
 Wydatki na obsługę długu publicznego w % wydatków ogółem budżetu
powiatu.
 Mieszkania oddane do użytkowania na 10 tys. mieszkańców.
 Produkcja sprzedana przemysłu na 1 mieszkańca.
Wskaźnik nowoczesności utworzono w oparciu o następujące zmienne:
 Odsetek ludności korzystającej z instalacji kanalizacyjnej wodociągowej i
 Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania.
Strona
 Liczba obiektów turystycznych.
44
gazowej.
Wskaźnik konkurencyjności utworzono w oparciu o następujące zagadnienia:
 Liczba ludności na km2.
 Saldo migracji.
 Liczba udzielonych noclegów.
 Podmioty w rejestrze REGON na 10 tys. ludności.
 Stopa bezrobocia rejestrowanego.
 Środki w dochodach budżetu powiatu na finansowanie i współfinansowanie
programów projektów unijnych na 1 mieszkańca.
Syntetyczne zestawienie wskaźników dla powiatu łęczyńskiego:
 Ludność na 1 km2.
9
 Saldo migracji na 1000 mieszkańców, Dochody własne budżetu powiatu na 1
mieszkańca.
13
 Dochody własne budżetu powiatu na 1 mieszkańca.
11
19
programów i projektów UE na 1 mieszkańca.
14
 Wydatki na obsługę długu publicznego w % wydatków ogółem budżetu powiatu.
11
 Czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 mieszkańców.
3
16
b) Udzielone noclegi.
Strona
a) Obiekty.
45
 Turystyczne obiekty zbiorowego zakwaterowanie:
20
 Mieszkania oddane do użytkowania na 10 tyś. Mieszkańców.
7
12
 Odsetek ludności korzystającej z instalacji:
a) Wodociągowej.
10
b) Kanalizacyjnej.
8
c) Gazowej.
7
3
 Podmioty w rejestrze REGON na 10 tyś. Mieszkańców.
21
---
5.2. Potencjał konkurencyjny powiatu świdnickiego
5.2.1. Struktura podmiotów gospodarczych
W powiecie świdnickim na koniec 2012 r. zarejestrowanych było 10680 podmiotów
gospodarczych. W analizowanym okresie lat 2005-2012 liczba tychże podmiotów stale rosła.
o 1,9 % więcej niż w roku poprzednim. W województwie lubelskim liczba wpisanych
Strona
jednak duży spadek pod względem liczebności. W 2012 r. zarejestrowanych podmiotów było
46
Rok 2011 stanowił wyjątek, liczba rejestrowanych podmiotów spadła wówczas, nie był to
podmiotów do rejestru REGON zwiększyła się w tym samym roku o 2,43 %. Porównując
osiągane wyniki w skali kraju, liczba podmiotów wpisanych do rejestru REGON wzrosła w
Polsce o 2,73 %.
Tabela 25. Liczba podmiotów wpisanych do rejestru REGON (ogółem).
Jednostka
terytorialna
Polska
Woj. lubelskie
Powiat świdnicki
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
7231242
7272078
7371216
7514186
7485346
7819604
7739794
7950668
298038
301158
303028
309190
312360
328152
324190
332054
9202
9246
9316
9574
9936
10604
10480
10680
Tabela 26. Podmioty nowo zarejestrowane w rejestrze REGON, (w przeliczeniu na 10 tys. ludności.
Etykiety wierszy
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Polska
69
78
77
83
92
104
90
93
Woj. lubelskie
51
57
59
63
69
81
67
72
Powiat świdnicki
60
62
58
65
74
96
78
74
W analizowanym okresie lat 2005-2012 liczba podmiotów nowo zarejestrowanych
przewyższała liczbę podmiotów wyrejestrowywanych.
W powiecie świdnickim, w
Strona
2010.
47
przeliczeniu na 10 tyś. mieszkańców ludności, liczba ta osiągnęła najwyższy wskaźnik w roku
Tabela 27. Podmioty nowo zarejestrowane (sektor prywatny).
Polska
Woj. lubelskie
2009
2010
2011
2012
346914
398083
343189
354096
14914
17416
14574
15245
528
694
570
539
Powiat świdnicki
W sektorze prywatnym w roku 2012 zarejestrowanych zostało 539 podmiotów.
Największy ich odsetek powstał w roku 2010.
Tabela 28. Jednostki wykreślone z rejestru REGON (w przeliczeniu na 10 tys. ludności).
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Polska
56
71
64
64
94
62
100
65
Woj. lubelskie
48
48
53
48
59
46
74
51
Powiat świdnicki
55
58
55
48
51
51
85
60
Wskaźnik przedsiębiorczości w powiecie świdnickim, mierzony liczbą podmiotów
gospodarczych przypadających na 10 tys. mieszkańców, jest niższy od średniej w
województwie lubelskim. Co ciekawe, jest on także niższy o 29,17%, w stosunku do
wskaźnika przedsiębiorczości dla kraju. Ogólny współczynnik przedsiębiorczości liczony dla
Strona
48
Powiatu świdnickiego jest jednak dodatni.
Tabela 29. Podmioty zarejestrowane w rejestrze REGON (w przeliczeniu na 10 tys. ludności).
Etykiety wierszy
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Polska
948
954
967
985
981
1015
1004
1032
Woj. lubelskie
684
693
699
715
724
753
746
767
Powiat świdnicki
637
639
643
661
687
722
715
731
Powiat świdnicki zajmuje wysoką pozycję (miejsce siódme) pod względem ilości
podmiotów wpisanych do rejestru REGON na 10 tys. mieszkańców w województwie
Rysunek 8. Liczba podmiotów wpisanych do rejestru REGON na 10 tys. mieszkańców.
Strona
49
lubelskim.
Tabela 30. Liczba podmiotów wpisanych do rejestru REGON (0 – 9 zatrudnionych).
Strona
50
W powiecie świdnickim w rejestrze REGON dominują mikroprzedsiębiorstwa.
Jednostka
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
141780
143232
144088
146941
148347
156188
154257
158855
3436841
3455565
3502303
3568137
3548354
3713677
3674970
3794489
4402
4420
4445
4560
4738
5066
4999
5130
terytorialna
Lubelskie
Polska
Powiat świdnicki
Liczba mikroprzedsiębiorstw w roku 2012 osiągnęła poziom 5130. W roku 2005, dla
porównania, 4402.
Rysunek 9. Liczba podmiotów wpisanych do rejestru REGON wg klas wielkości (powiat świdnicki).
10000
4402
4420
4445
4560
4738
5066
4999
5130
166
171
183
195
197
204
207
174
1000
100
0-9
30
29
27
27
29
27
29
31
10 - 49
50 - 249
10
1
2005
Źródło:
2006
2007
Bank
2008
Danych
2009
2010
2011
Lokalnych
2012
(http://www.stat.gov.pl/bdl).
Wśród osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w podziale na sekcje
największą liczebność wykazuje:
 Sekcja F- Budownictwo.
Strona
włączając motocykle.
51
 Sekcja G- Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych,
 Sekcja C- na tle województwa widoczne jest duża koncentracja Na terenie powiatu
świdnickiego podmiotów gospodarczych prowadzących działalność związaną z
przetwórstwem przemysłowym.
 Sekcji M- prowadzących działalność profesjonalną, naukową i techniczną.
 Sekcji H, tj. Transport i gospodarka magazynowa.
 Sekcja Q - Opieka zdrowotna i pomoc społeczna.
 Sekcja S - Pozostała działalność usługowa.
 Sekcja T- Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe
produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby.
W powiecie świdnickim nakłady inwestycyjne w przedsiębiorstwach w przeliczeniu
na jednego mieszkańca oraz wartość brutto środków trwałych wzrosły w 2011r. w stosunku
do 2000r. odpowiednio o ponad 88% i ponad 42%.
Tabela 31. Wybrane dane o powiecie świdnickim i województwie lubelskim
Produkcja sprzedana
Nakłady inwestycyjne w
Wartość brutto środków trwałych
przemysłu
przedsiębiorstwach**
cd
prawach
(ceny bieżące) w
(ceny bieżące)
(bieżące ceny ewidencyjne)
powiatu
2011r.*
Powiat/
Miasto
na
w mln zł
w mln zł
w mln
na 1
na 1
na 1
zł
mieszkańca
mieszkańca w
mieszkańca w
w zł
zł
zł
2000
2011
2000
2011
2000
2011
2000
2011
województwo
26145,4
12022
2522,3
4399,3
1143
2023
29113,5
42413,3
13196
19502
Świdnicki
1219,1
16613
62,8
119,6
865
1630
856,0
1230,5
11802
16768
Źródło: Wybrane dane o podregionach i regionach, GUS.
Strona
52
Największy odsetek przedsiębiorców w powiecie świdnickim jest w wieku 25-54 lata.
Tabela 32. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (w przeliczeniu na 100 osób w wieku
produkcyjnym).
Etykiety wierszy
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
11
11
11
12
11
12
12
12
Woj. lubelskie
9
9
9
9
9
9
9
9
Powiat świdnicki
8
8
8
8
9
9
9
9
Polska
Liczba osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w powiecie świdnickim w
przeliczeniu na 100 osób w wieku produkcyjnym w zasadzie nie uległa diametralnej zmianie
na przestrzeni analizowanych lat i osiąga takie same wartości, jak wskaźnik liczony dla
całego województwa lubelskiego.
5.2.2.
System wspierania przedsiębiorczości
Na terenie powiatu świdnickiego nie ma siedziby żaden ośrodek Krajowego Systemu
Usług.
Powiat
świdnicki
jest
stosunkowo
dobrze
wyposażony
infrastrukturę
wspierania
przedsiębiorczości i innowacji. Ewentualne braki rekompensują możliwości pobliskiego
Lublina. Na terenie powiatu działają oddziały dużych banków komercyjnych i kas
spółdzielczych:
 PKO BP S.A.,
 PeKaO S.A.,
 Getin Bank,
 SKOK im. Z. Chmielewskiego,
 SKOK Stefczyka,
Strona
 Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa SKOK,
53
 BGŻ S.A.,
 Spółdzielczy Bank Powiatowy,
 Bankowe Centrum Kredytowe.
Ważną rolę instytucji doradczej dla inwestorów pełni Regionalny Park Przemysłowy
ŚWIDNIK Sp. z.o.o4 .
Starostwo Powiatowe w Świdniku, jako 1 z 11 jednostek samorządowych oraz jako
jedyna jednostka
samorządu powiatowego w województwie lubelskim zostało
wyróżnione na seminarium podsumowującym wdrażanie Programu „Centrum Obsługi
Inwestora”. Wyniki certyfikacji w ramach programu Partner COI obrazują
przygotowanie poszczególnych JST do obsługi inwestorów, zarówno w zakresie
posiadanej oferty, jak i kwalifikacji kadr.
Niestety żadna ze stref położonych na terenie województwa lubelskiego nie obejmuje
swoim zasięgiem powiatu świdnickiego.
5.2.3. Klastry, inicjatywy klastrowe, grupy producenckie
Na terenie powiatu świdnickiego działają następujące inicjatywy klastrowe:
 Lubelski Klaster Lotniczy,
 Stowarzyszenie Klaster Turystyczny ”Zagrody Lubelskie”.
Niektóre z przedsiębiorstw działających Na terenie powiatu świdnickiego są
członkami różnych organizacji:
 Budexpol jest członkiem klastra Lubelskie Drewno - Regionalny Klaster w
Lublinie.
 Lachówka („Lach-Us” Krzysztof LachowskiP.H.U.) jest członkiem Klastra
Restauratorów i Hotelarzy.
 Zespół Pałacowo-Parkowy Wierzchowiska s.c, Restauracja Pałacowa, Pole
4
P. Kolas, Analiza atrakcyjności inwestycyjnej i potencjału innowacyjnego powiatu świdnickiego, 2008.
Strona
 PZL-Świdnik S.A. jest członkiem klastra Dolina Lotnicza.
54
Golfowe są członkami Klastra Restauratorów i Hotelarzy.
Trzy przedsiębiorstwa z terenu Powiatu świdnickiego (Agropellet Andrzej Łepecki,
Lubelska Agencja Ochrony Środowiska S.A.,PROMIX Sp. z o.o.) działają w ramach
Lubelskiego Klastra Ekoenergetycznego.5
Na terenie powiatu funkcjonuje także Zrzeszenie Producentów Owoców „StryjnoSad”.
5.2.4. Turystyka
Do najbardziej atrakcyjnych terenów turystycznych w powiecie świdnickim zalicza się:
 Piaski – dolina rzeki Giełczew i Sierotki, wzdłuż których przebiegają
korytarze ekologiczne łączące Krzczonowski i Nadwieprzański Park
Krajobrazowy;
 Rybczewice – dolina rzeki Giełczew, południowe krańce gminy znajdują
się w strefie ochronnej Krzczonowskiego Parku Krajobrazowego;
 Trawniki – kompleksy leśne w północnej części gminy i dolina rzeki
Wieprz, z projektowaną budową zbiornika wodnego;
 Mełgiew – dolina rzeki Stawek-Stoki z kompleksami podmokłych łąk.
Przez teren powiatu przebiegają dwie piesze ścieżki przyrodnicze:
 Szlak pieszy od Zalewu Zemborzyckiego do Mełgwi,;
 Od Abramowic do Chełma (od północno – zachodniego skraju Rezerwatu leśnego
5
6
Klastry w województwie lubelskim, PARP 2012.
Strategia Rozwoju Powiatu świdnickiego na lata 2007 – 2020, Świdnik 2008.
Strona
55
Wierzchowiska i przebiega on przez Bystrzejowice, Piaski, Biskupice, Trawniki). 6
5.2.5.Wykorzystanie funduszy europejskich
Łączna alokacja funduszy UE dla Powiatu świdnickiego wynosi blisko 710 mln zł.
Tabela 33. Zestawienie liczby, wartości oraz dofinansowania projektów w podziale na zakończone oraz w realizacji.
Rodzaj projektu Liczba
Średnia
Łączna
Średnia
Łączna
Zakończony
164 2 972 078,51
487 420 876,23 1 884 424,76
309 045 660,45
W realizacji
60 3 251 025,90
906 554 511,88 1 284 742,12
400 847 720,34
224 6 223 104,41 1 393 975 388,11 3 169 166,88
709 893 380,79
Łącznie
Alokacja z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego blisko dziesięciokrotnie
przewyższa środki z Europejskiego Funduszu Społecznego. W ramach projektów dużo
większą średnią wartość osiągały projekty infrastrukturalne. Średnie dofinansowanie
projektów z EFRR wynosiło ponad 5 mln zł. Natomiast średnie dofinansowanie projektów z
Strona
56
EFS osiągało poziom około 750 tys. zł.
Tabela 34. Zestawienie liczby, wartości oraz dofinansowania projektów w podziale nazwę funduszu.
Nazwa funduszu
Liczb
a
Średnia
Europejski Fundusz
Społeczny
Fundusz Spójności
99
Łączna
1 285 223
5 059
627 430
703,20
197,31
924,97
695,95
895 658,69
88 670 210,28
753 390,30
Regionalnego
Europejski Fundusz
Średnia
10 364
124
Rozwoju
Łączna
1
20 081
980,52
20 081 980,52
7 877
044,96
74 585
639,88
7 877 044,96
30 % projektów finansowanych z pozostałych programów operacyjnych było realizowanych
przez
osoby
fizyczne
prowadzące
działalność
gospodarczą
(niewielkie
projekty:
modernizacja, podnoszenie konkurencyjności). Jedynie 10% projektów było realizowanych
Strona
57
przez gminy znajdujące się na terenie powiatu.
Rysunek 10. Zestawienie projektów ze względu na typ beneficjenta (PO KL).
Strona
58
Rysunek 11. Zestawienie projektów ze względu na typ beneficjenta (programy operacyjne bez PO KL).
Najwięcej projektów było realizowanych w obszarach: rozwój firm, praca i integracja
społeczna, nauka i edukacja, badania, rozwój, innowacje.
Tabela 35. Zestawienie projektów ze względu na temat projektu.
Liczba
administracja
Łączna
Średnia
Łączna
1
1 809 322,14
1 809 322,14
1 537 923,82
1 537 923,82
badania, rozwój, innowacje
14
15 258 982,03
213 625 748,47
6 228 272,01
87 195 808,07
nauka i edukacja
40
655 233,28
26 209 331,02
542 818,11
21 712 724,47
8
4 763 327,50
38 106 619,96
3 210 471,19
25 683 769,54
ochrona środowiska
59
Średnia
Strona
Temat projektu
praca i integracja społeczna
60
1 374 498,45
82 469 907,20
1 156 921,82
69 415 309,05
rewitalizacja
2
15 554 226,01
31 108 452,01
6 160 424,58
12 320 849,15
rozwój firm
74
981 894,32
72 660 180,00
466 500,46
34 521 033,80
telekomunikacja i e-usługi
10
8 831 378,37
88 313 783,69
7 013 953,11
70 139 531,12
transport
9
88 007 753,50
792 069 781,51
39 684 087,54
357 156 787,83
turystyka
2
1 387 523,57
2 775 047,14
713 402,24
1 426 804,48
energetyka
1
20 081 980,52
20 081 980,52
7 877 044,96
7 877 044,96
kultura i sztuka
1
19 231 575,92
19 231 575,92
16 322 904,51
16 322 904,51
ochrona zdrowia
1
4 864 380,29
4 864 380,29
4 134 723,24
4 134 723,24
Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL)
W ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki zostało zrealizowanych 99
projektów o łącznej wartości 88670210,28 zł i łącznej kwocie dofinansowania 74585639,88
zł.
Nazwa funduszu
Liczba
Średnia
Program Operacyjny
99
Łączna
Średnia
Łączna
895 658,69 88 670 210,28 753 390,30 74 585 639,88
www.mapadotacji.gov.pl.
Strona
Tabela 36. Zestawienie liczby, wartości oraz dofinansowania projektów dla PO KL. Źródło:
60
Kapitał Ludzki
Zestawienie największych projektów prezentuje poniższa tabela.
Tabela 37. Program Operacyjny Kapitał Ludzki - największe projekty.
Nazwa beneficjenta
Lp
Tytuł projektu
.
Wartość
projektu
[zł]
Dofinansowa
nie z EU [zł]
Twój cel – nasze wsparcie –
1
wspólny sukces
2
Mam prawo
Powiat świdnicki/Powiatowy
Urząd Pracy w Świdniku
Stowarzyszenie
Inicjatyw
Samorządowych
14332498,26
11 846 602,41
4 837 356,00
4 111 752,60
4 169 030,01
3 543 675,51
3 457 781,00
2 939 113,85
3 004 616,00
2 553 923,60
2 958 559,80
2 514 775,83
2 799 032,80
2 379 177,88
Krok w przyszłość-program
aktywizacji
poprzez
3
zawodowej
dokształcanie
podnoszenie
i
kwalifikacji
osób
zagrożonych
wykluczeniem społecznym w
POWIAT
ŚWIDNICKI/POWIATOWE
CENTRUM
POMOCY
RODZINIE W ŚWIDNIKU
powiecie świdnickim
SZANSA-Aktywizacja
4
społeczno-zawodowa
młodzieży
trudnej
na
Stowarzyszenie POSTIS
6
7
NOWE POLE WIDZENIA Fundacja
Rozwoju
LUBELSZCZYZNY
Lubelszczyzny
Czas na biznes!
Lubelska Fundacja Rozwoju
Akademia
Możliwości
Wielkich Gmina Rybczewice/ Zespół
Szkół
Ogólnokształcących
Strona
5
61
Lubelszczyźnie-II edycja
im. gen. Józefa Sobiesiaka w
Rybczewicach
8
Biznes życia
9
W nowej ROLI
Powiat świdnicki/Powiatowy
Urząd Pracy w Świdniku
Fundacja
Rozwoju
Lubelszczyzny
2 419 504,36
2 056 578,71
2 398 190,01
2 038 461,51
2 103 406,24
1 787 895,30
AKTYWNI W ZAWODZIE
- staże krajowe i zagraniczne
10
dla
uczniów
zawodowych
szkół
Powiatu
Powiat
świdnicki
Świdniku
w
świdnickiego
Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego (RPO WL)
W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego w
powiecie świdnickim zrealizowano 98 projektów o łącznej wartości 1025462143,11 zł. I
Strona
62
łącznej kwocie dofinansowania 502035244,06 zł.
Nazwa funduszu
Liczba
Średnia
Regionalny
Łączna
Średnia
Łączna
Program
Operacyjny
Województwa Lubelskiego
98
10 463 899,42
1 025 462 143,11
5 122 808,61
502 035 244,06
- w tym Oś Priorytetowa I
73
993 048,93
72 492 571,67
422 230,57
30 822 831,73
- w tym Oś Priorytetowa II
6
332 805,44
1 996 832,63
240 970,57
1 445 823,40
Tabela 38. Zestawienie liczby, wartości oraz dofinansowania projektów dla RPO WL.
Źródło: www.mapadotacji.gov.pl oraz www.mapa.rpo.lubelskie.pl.
2/3 ogólnej wartości tworzą dwa projekty: Rozbudowa Regionalnego Portu Lotniczego i
poprawą spójności komunikacyjnej województwa lubelskiego. Zestawienie największych
projektów zrealizowanych w powiecie świdnickim przedstawia poniższa tabela.
Tabela 39. Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego - największe projekty.
Nazwa
Lp
.
Port
Port Lotniczy Lublin S.A. (Świdnik)
Lublin S.A.
Poprawa
wewnętrznej
spójności
komunikacyjnej województwa
Lotniczy
Powiat
Dofinansowanie
projektu [zł]
z EU [zł]
473 692 255,60
125 000 000,00
177 624
131 600
253,60
000,00
lubelskiego poprzez budowę i przebudowę
dróg powiatowych zwiększających dostępność
do dróg krajowych i wojewódzkich
Lubelski
63
2
Rozbudowa Regionalnego Portu Lotniczego:
Wartość
Strona
1
beneficjenta
Tytuł projektu
3
4
5
Rozbudowa drogi wojewódzkiej Nr 822
Województwo
Lublin - Port Lotniczy Świdnik
Lubelskie
Wrota
Lubelszczyzny
-
Informatyzacja
Województwo
Administracji
Lubelskie
Wirtualne powiaty. Budowa społeczeństwa
Powiat
informacyjnego na Lubelszczyźnie Etap III.
łęczyński
68 849 470,09
53 850 314,42
34 580 327,42
29 323 018,28
30 183 964,66
25 563 719,96
24 248 254,65
16 550 755,58
19 052 862,30
9 997 694,17
18 656 848,35
12 539 921,57
17 402 752,14
12 028 351,47
16 928 740,77
9 087 550,51
Modernizacja przejazdów kolejowych w celu
podniesienia
6
bezpieczeństwa
ruchu
na
skrzyżowaniach linii kolejowych z drogami
publicznymi
na
lubelskiego
w
terenie
zakresie
województwa
urządzeń
PKP
Polskie
Linie Kolejowe
S.A.
zabezpieczenia przejazdów.
Rewitalizacja
7
północnych
obszarów
przyległych do strefy przemysłowej miasta
Świdnik
Gmina Miejska
Świdnik
Komenda
8
Wojewódzka
Lubelskie Bezpieczne
Policji
w
Lublinie
9
Budowa toru dojazdowego od stacji Świdnik
PKP
do terminalu Portu Lotniczego S.A. w
Linie Kolejowe
Świdniku wraz z infrastrukturą towarzyszącą.
S.A.
Polskie
Budowa OŚ Trawniki Kolonia i budowa sieci
kanalizacji sanitarnej w m. Trawniki i
Trawniki Kolonia Etap 1 oraz Budowa
kanalizacji
sanitarnej
dla
miejscowości
Gmina Trawniki
2
64
Trawniki i Trawniki Kolonia. Etap II zadanie
Strona
10
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW)
W ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich Na terenie powiatu świdnickiego
zrealizowano 101 projektów.
Tabela 40. Zestawienie liczby, wartości oraz dofinansowania projektów dla PROW.
Nazwa funduszu
Średnia
Program
Liczba
Łączna
Średnia
Łączna
Rozwoju
Obszarów
Wiejskich
(samorząd)
Program
62
548 533,42
34 009 071,86
261 040,78
16 184 528,27
29
63 002,20
1 827 063,68
45 745,16
1 326 609,53
Rozwoju
Obszarów Wiejskich (LGD
Dolina Giełczwi)
Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW)
W ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej zrealizowano dwa
projekty o łącznej wartości dofinansowania 66228167,35 zł.
Tabela 41. Zestawienie liczby, wartości oraz dofinansowania projektów dla PO RPW.
Nazwa funduszu
Liczba
Średnia
Łączna
Średnia
Łączna
81 824 106,03
163 648 212,05
33 114 083,68
66 228 167,35
Program Operacyjny
2
Strona
65
Rozwój Polski Wschodniej
Największe projekty zrealizowane w powiecie świdnickim zostały wyszczególnione w
poniższej tabeli.
Tabela 42. Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej- największe projekty
Nazwa
Lp
.
1
beneficjenta
Tytuł projektu
Rozbudowa
infrastruktury
zaplecza
Wartość projektu
Dofinansowanie
[zł]
z EU [zł]
Wytwórnia
Sprzętu
badawczo-rozwojowego
119 025 898,00
41 650 000,00
44 622 314,05
24 578 167,35
Komunikacyjn
Wytwórni
"PZL
Sprzętu
Świdnik"
Komunikacyjnego
ego
S.A.
Świdnik"
wraz
z
zatrudnieniem wykwalifikowanej kadry
"PZL-
Spółka
Akcyjna
Zapewnienie rozwoju innowacji poprzez
modernizację i rozbudowę infrastruktury
2
oraz
stworzenie
producentów
bazy
lotniczych
dla
i
klastra
Centrów
Badawczo-Rozwojowych w Regionalnym
Parku Przemysłowym ŚWIDNIK
Regionalny
Park
Przemysłowy
Świdnik Sp. z
o.o.
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka(PO IG)
Strona
projekty o łącznej wartości dofinansowania 40457634,14 zł.
66
W ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka zrealizowano 22
Tabela 43. Zestawienie liczby, wartości oraz dofinansowania projektów dla PO IG.
Nazwa funduszu
Liczba
Średnia
Łączna
Średnia
Łączna
3 366 969,54
74 073 329,88
1 838 983,37
40 457 634,14
Program Operacyjny
22
Innowacyjna Gospodarka
Wykaz największych projektów zawiera poniższa tabela.
Tabela 44. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka - największe projekty.
Nazwa beneficjenta
Tytuł projektu
Lp.
Przeciwdziałanie
1
cyfrowemu
Wartość
Dofinansowanie
projektu [zł]
z EU [zł]
wykluczeniu
w
województwie
Województwo Lubelskie
18 445 445,00
15 678 628,25
15 655 190,00
6 761 155,00
11 997 860,00
4 034 486,75
6 491 016,00
2 423 383,15
lubelskim
redukcji
zanieczyszczeń - w tym CO2 pochodzących ze spalania węgli
brunatnych
Dywersyfikacja
3
Polska
produkcji
poprzez
CBM
wdrożenie
innowacyjnej technologii i nowych
produktów
4
Spalanie
węgla
katalitycznym:
z
dodatkiem
opracowanie
SMF POLAND Spółka z
ograniczoną
odpowiedzialnością
CBM POLSKA Spółka z
ograniczoną
odpowiedzialnością
SMF Poland Sp. z o.o.
67
2
metoda
Strona
Katalityczna
technologii i jej wdrożenie.
Spalanie
5
węgla
z
katalitycznym:
dodatkiem
opracowanie
SMF Poland Sp. z o.o.
6 466 000,00
3 153 500,00
4 953 440,00
2 680 985,00
2 208 839,96
1 068 503,87
1 274 456,00
484 287,50
998 476,68
848 705,17
894 450,00
339 056,50
technologii i jej wdrożenie.
Turbogenerator
6
energii
z
spalin:
regeneracją
opracowanie
technologii i wdrożenie produkcji
7
Budowa
infrastruktury
szerokopasmowego
dostępu
do
Internetu przez firmę ŚwidMAN
o.o.
Świdman s. c. Mariusz
Bzowski, Dariusz Drelich
Spółka Cywilna
Turbogenerator
8
energii
z
spalin:
regeneracją
opracowanie
technologii i wdrożenie produkcji
9
MEŁGIEW
gminą
równego
dostępu do Internetu
Opracowanie
10
-
technologii
innowacyjnej
laserowej
diamentu polikrystalicznego
obróbki
o.o.
Gmina Mełgiew
J.G.
Reszka
Service
Grzegorz
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (PO IiŚ)
W ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Na terenie powiatu
świdnickiego zostały zrealizowane trzy projekty o łącznej kwocie dofinansowania
Strona
68
26586695,36 zł.
Tabela 45. Zestawienie liczby, wartości oraz dofinansowania projektów dla PO IiŚ.
Nazwa funduszu
Liczba
Średnia
Łączna
Średnia
Łączna
14 040 497,60
42 121 492,79
8 862 231,79
26 586 695,36
Program Operacyjny
3
Infrastruktura i Środowisko
Zestawienie największych projektów zawiera poniższa tabela.
Tabela 46. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko - największe projekty.
Nazwa beneficjenta
Tytuł projektu
Lp.
Wartość
Dofinansowanie
projektu [zł]
z EU [zł]
„Budowa elektrowni biogazowej do
1
produkcji energii elektrycznej w
Wikana Bioenergia Sp. z
skojarzeniu
o.o.
z
ciepłem
w
20 081 980,52
7 877 044,96
19 231 575,92
16 322 904,51
2 807 936,35
2 386 745,89
Siedliszczkach”
Budowa
2
Europejskiego Ośrodka
Praktyk
Teatralnych
w
Gardzienicach
3
Ośrodek
Praktyk
Teatralnych "Gardzienice"
Ochrona siedlisk przyrodniczych i
Regionalna
Dyrekcja
gatunków na obszarach sieci Natura
Ochrony Środowiska
2000 w województwie lubelskim
Lublinie
w
Strona
Program Współpracy Transgranicznej Polska – Białoruś – Ukraina (PWT –
PL-BY-UA)
69
W ramach programu PWT- PL-BY-UA nie były realizowane żadne projekty Na
terenie powiatu świdnickiego.
Fundusz Szwajcarski
Dwa projekty realizowane w ramach Fundusz Szwajcarskiego zostały zrealizowane w
powiecie świdnickim, obejmując swym zasięgiem także inne obszary geograficzne.
Tabela 47. Zestawienie projektów z Funduszu Szwajcarskiego.
Nazwa beneficjenta
Tytuł projektu
Dofinansowa
nie (w CHF)
Pilotażowy system gospodarowania odpadami
azbestowymi na terenie województwa lubelskiego
wzmocniony sprawnym monitoringiem ilości oraz
kontroli ich usuwania i unieszkodliwiania
Urząd
Marszałkowski
Województwa
Lubelskiego
13 215 785
w
Lublinie
Marka lokalna szansą rozwoju przedsiębiorczości
na
Szlacheckim
Lubelskim
Szlaku
w
Województwie
Gmina Mełgiew
5 284 955
Źródło: Strona programu www.programszwajcarski.gov.pl.
Fundusz Norweski
Na terenie powiatu świdnickiego zrealizowano jedne projekt finansowany z Funduszu
Strona
70
Norweskiego.
Tabela 48. Zestawienie projektów z Funduszu Norweskiego.
Nazwa
Priorytet
Tytuł Projektu
Beneficjenta
Szlak
2.9 Polityka regionalna i
Urząd
działania transgraniczne
Rybczewice
Gminy
dziedzictwa
Sobieskiego
Typ
indywidualny
szansą współpracy transgranicznej
wschodniej
Polski
i
zachodniej
Ukrainy
Źródło: Strona programu www.2004-2009.eog.gov.pl.
5.2.6. Rynek pracy i demografia
W najbliższych 25 latach liczba osób w wieku 25-54 spadnie w powiecie świdnickim
o około 14,83 %. Na koniec roku 2012 w powiecie świdnickim mieszkało 31330 osób, w tym
15748 mężczyzn i 15582 kobiety. Wedle prognoz, w roku 2035 w powiedzie będzie
mieszkało 26824 osób, w tym 13435 mężczyzn i 13389 kobiety. Dane te są porównywalne do
wyników prognozowanych dla Powiatu łęczyńskiego.
Tabela 49. Prognozy dotyczące liczby osób w wieku 25-54 lat. Powiat świdnicki.
mężczyźni
ogółem
2011
15707
15786
31493
2012
15582
15748
31330
2013
15533
15715
31248
2014
15532
15694
31226
2015
15491
15775
31266
2016
15518
15738
31256
71
kobiety
Strona
Rok
15736
31285
2018
15529
15704
31233
2019
15495
15697
31192
2020
15461
15623
31084
2021
15453
15569
31022
2022
15394
15529
30923
2023
15373
15489
30862
2024
15285
15403
30688
2025
15163
15297
30460
2026
15046
15164
30210
2027
14900
14995
29895
2028
14732
14813
29545
2029
14543
14608
29151
2030
14344
14425
28769
2031
14130
14202
28332
2032
13934
14023
27957
2033
13748
13796
27544
2034
13580
13618
27198
2035
13389
13435
26824
72
15549
Strona
2017
Proces postępującego starzenia się społeczeństwa może implikować w przyszłości
szereg niekorzystnych zjawisk, między innymi zahamowanie tempa rozwoju gospodarczego
powiatu.
Rysunek 12. Prognozy dotyczące liczby osób w wieku 25-54 lat. Powiat świdnicki.
35000
30000
25000
20000
15000
10000
5000
kobiety
mężczyźni
2035
2034
2033
2032
2031
2030
2029
2028
2027
2026
2025
2024
2023
2022
2021
2020
2019
2018
2017
2016
2015
2014
2013
2012
2011
0
ogółem
5.2.7. Bariery rozwoju przedsiębiorczości
Teren Powiatu świdnickiego w znacznej części zaliczany jest do strefy aglomeracji
lubelskiej. Relatywnie wysoka gęstość zaludnienia, wysoki poziom urbanizacji i położenie w
obszarze metropolitalnym Lublina tworzy możliwości rozwoju bazy ekonomicznej, funkcji
wyższego rzędu i wielofunkcyjności terenów wiejskich. Na terenie powiatu zlokalizowany
Strategiczny zakładem przemysłowym Na terenie powiatu świdnickiego są PZL Świdnik,
które są największym zakładem pracy. Działalność PZL-Świdnik koncentruje się na
Strona
samorządy: Województwa Lubelskiego, miasta Lublina oraz miasta i powiatu Świdnik.
73
jest Port Lotniczy Lublin. Właścicielami spółki akcyjnej Port Lotniczy Lublin są w 100%
następujących segmentach: produkcja śmigłowców, usługi remontowe, produkcja części
zamiennych do śmigłowców, produkcja szybowców, produkcja kooperacyjna, pozostałe
usługi technologiczne lotnicze, odkuwki i normalia, usługi w zakresie prac badawczorozwojowych, usługi nieprzemysłowe.
Oprócz PZL-Świdnik do najbardziej znaczących firm działających Na terenie powiatu
świdnickiego zalicza się:
Elektrociepłownię GIGA;
Zakład Przetwórstwa Mleka w Piaskach;
Zakład Produkcji Dziewiarskiej TRAWENA ZIAJKOWSKI ANMAR S.A.;
Fabrykę Traktorów w Kol. Jacków gmina Mełgiew „SAME-DEUTZ”.7
Na terenie powiatu zarejestrowane są także spółki z udziałem kapitału zagranicznego, takie
jak np. Daimler Chrysler Aerospace – Świdnik (Niemcy), Carrefour – supermarket (Francja),
Same Deutz Fahr Polska Sp. z o.o. w Mełgwi (Włochy), Remondis Sp. z o.o. (Niemcy),
Rossmann Supermarkety Drogeryjne Polska Sp. z o.o. (Niemcy) czy CBM5
Polska
7
8
Strategia Rozwoju Powiatu świdnickiego na lata 2007 – 2020, Świdnik 2008.
P. Kolas, Analiza atrakcyjności inwestycyjnej i potencjału innowacyjnego powiatu świdnickiego, 2008.
Strona
74
(Holandia).8
Rysunek 13. Atrakcyjność inwestycyjna podregionów dla działalności usługowej w 2012 r.
Źródło: M.Nowicki i inni: Atrakcyjności inwestycyjnej województw i podregionów Polski 2012, IBnGR
Do głównych barier rozwoju przedsiębiorczości w powiecie świdnickim należy
zaliczyć, przede wszystkim:
Rozdrobnione rolnictwo, wielofunkcyjne gospodarstwa rolnicze.
Niską produktywność sektora małych i średnich przedsiębiorstw.
Wysokie bezrobocie, utrwalanie się marginalizacji i ubóstwa.
Położenie w środowisku o cechach standardowych, bez szczególnych walorów
Niski poziom współpracy pomiędzy różnymi podmiotami.
Niską aktywność gospodarcza i społeczną mieszkańców.
Strona
Złe prognozy demograficzne.
75
przyrodniczych dla turystyki
Potencjał gospodarczy powiatu może zostać wykorzystany dzięki wparciu rozwoju
lokalnego systemu innowacji, specjalizacji technologicznej i funkcjonalnej powiatu.
Najbardziej racjonalną strategią biznesową będzie nawiązanie ścisłej współpracy z Powiatem
Łęczyńskim. Stworzony w ten sposób obszar wzrostu stwarzałby lepsze możliwości
wykorzystania potencjału tych dwóch powiatów.
5.2.8. Syntetyczne zestawienie wskaźników konkurencyjności
Wskaźniki konkurencyjności można pogrupować w trzy główne kategorie:
4. Zamożność gmin.
5. Nowoczesność
6. Konkurencyjność.
Wskaźnik zamożności utworzono w oparciu o analizę następujących zagadnień:
 Dochody własne powiatu na mieszkańca.
 Wydatki na obsługę długu publicznego w % wydatków ogółem budżetu
powiatu.
 Mieszkania oddane do użytkowania na 10 tys. mieszkańców.
Wskaźnik nowoczesności utworzono w oparciu o następujące zmienne:
 Odsetek ludności korzystającej z instalacji kanalizacyjnej wodociągowej i
Strona
 Liczba obiektów turystycznych.
76
gazowej.
Wskaźnik konkurencyjności utworzono w oparciu o następujące zagadnienia:
 Liczba ludności na km2.
 Saldo migracji.
 Liczba udzielonych noclegów.
 Podmioty w rejestrze REGON na 10 tys. ludności.
programów projektów unijnych na 1 mieszkańca.
Syntetyczne zestawienie wskaźników dla powiatu świdnickiego:
 Ludność na 1 km2.
5
 Saldo migracji na 1000 mieszkańców, Dochody własne budżetu powiatu na 1
mieszkańca.
2
 Dochody własne budżetu powiatu na 1 mieszkańca.
8
21
programów i projektów UE na 1 mieszkańca.
23
 Wydatki na obsługę długu publicznego w % wydatków ogółem budżetu powiatu.
3
 Czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 mieszkańców.
c) Obiekty.
19
Strona
 Turystyczne obiekty zbiorowego zakwaterowanie:
77
5
d) Udzielone noclegi.
19
 Mieszkania oddane do użytkowania na 10 tyś. Mieszkańców.
16
21
 Odsetek ludności korzystającej z instalacji:
d) Wodociągowej.
5
e) Kanalizacyjnej.
5
f) Gazowej.
4
16
 Podmioty w rejestrze REGON na 10 tyś. Mieszkańców.
21
Strona
78
7
7. POTENCJAŁ INNOWACYJNY OBSZARU WZROSTU
7.1. Potencjał innowacyjny przedsiębiorstw
Przewaga konkurencyjna regionów zależy również od ich zdolności do wytworzenia,
rozwinięcia i rozprzestrzenienia innowacji. Skutecznie mogą konkurować tylko te regiony,
które są innowacyjne9.
Badanie innowacyjności przedsiębiorstw komplikuje brak jednoznacznej definicji
innowacyjności. Generalnie, działalność innowacyjna jest rozumiana, jako ciąg działań o
charakterze naukowo-technicznym, a także organizacyjnym, finansowym oraz komercyjnym,
które mają na celu wprowadzenie innowacji
10
. Natomiast innowacja to „wdrożenie nowego
lub istotnie ulepszonego produktu (wyrobu lub usługi) lub procesu, nowej metody
organizacyjnej lub nowej metody marketingowej w praktyce gospodarczej, organizacji
miejsca
pracy
lub
stosunkach
z
otoczeniem” 11.
Działalność
innowacyjna
w
przedsiębiorstwach jest szeroko rozumiana. Obejmuje wytwarzanie całkiem nowego
produktu, ale także produktu ulepszonego. Nieczęsto zdarza się opracowanie
i
wyprodukowanie produktu całkowicie nowatorskiego, natomiast wiele przedsiębiorstw może
wprowadzać większe lub mniejsze zmiany w produkcie. Trudno wskazać moment, gdzie te
zmiany są „istotne”. W węższym sensie, za przedsiębiorstwo innowacyjne należy uważać
takie, które w badanym okresie wprowadziło na rynek co najmniej jedną innowację
produktową (nowy lub istotnie ulepszony produkt) lub procesową (nowy lub istotnie
ulepszony proces)12.
Do działań innowacyjnych można zaliczyć nie tylko działania sensu stricto
innowacyjne, niektóre mogą nie zawierać elementu nowości, lecz są niezbędne do
opracowania i wdrożenia innowacji. Uważa się również, że działalność innowacyjna
11
12
Nauka i technika w Polsce w 2008 r., GUS, Warszawa 2010, s. 140.
Tamże, s. 142.
Strona
K. Dyjach, Innowacyjność przedsiębiorstw jako czynnik konkurencyjności regionu, s. 7. w:
http://www.ur.edu.pl/file/5684/17.pdf (z 17. 09. 2013 r.).
10
Rocznik statystyczny województw 2009, GUS, Warszawa 2010, s. 457-458; M. Górzyński, Definicja
innowacji, w: http://dyrektor.nf.pl/Artykul/7532/Definicja-innowacji/innowacje-RIS-RITTS-technologie/ z dn.
9. 08. 3013r.).
79
9
związana jest z opracowywaniem i wdrażaniem innowacji technicznych i obejmuje: prace
badawcze i rozwojowe, zakup licencji, prace wdrożeniowe, zakup oraz montaż maszyn i
urządzeń oraz budowę, rozbudowę lub modernizację budynków służących wdrażaniu
innowacji, szkolenie personelu, marketing nowych i zmodernizowanych wyrobów 13.
Badania działalności innowacyjnej przedsiębiorstw w powiatach łęczyńskim i
świdnickim zostały przeprowadzone na przełomie maja i czerwca 2013 r. Badania wykonane
techniką wywiadów telefonicznych.
Patenty, licencje i finansowanie prac badawczo-rozwojowych
Czy Pana(i) firma korzysta z
patentów, licencji, know – how
nabytych odpłatnie?
Odpowiedzi
Liczebność
% z N w kolumnie
Tak
41
21,8%
Nie
147
78,2%
Ogółm
188
100,0%
Tab.50. Wykorzystanie patentów, licencji, know-how przez przedsiębiorstwa działające na
terenie obszaru wzrostu ( ogółem powiat łęczyński i powiat świdnicki).
Analizując zbiorczo wyniki badań dla obszaru wzrostu obejmującego powiat łęczyński
i powiat świdnicki można wysunąć przypuszczenie o niskim poziomie innowacyjności
lokalnych struktur gospodarczych. Jedynie 21,8% badanych odpowiedziała twierdząco na
pytanie o korzystanie z patentów, licencji i know-how nabytych odpłatnie. Nie można, więc,
mówić o symetrycznym transferze wiedzy pomiędzy wyszczególnionym obszarem a resztą
13
M. Górzyński, j.w.
Strona
80
województwa, czy kraju.
Czy Pana(i) firma korzysta z
patentów, licencji, know – how
nabytych odpłatnie?
Powiat
Łęczyński
Liczebno
ść
Odpowiedzi
Świdnicki
%zNw
kolumnie
Liczebno
ść
%zNw
kolumnie
tak
14
19,2%
27
23,5%
nie
59
80,8%
88
76,5%
Ogółe
m
73
100,0%
115
100,0%
Tab.51. Wykorzystanie patentów, licencji, know-how przez przedsiębiorstwa działające na
obszaru wzrostu w podziale na powiaty.
Wyniki osiągnięte przez poszczególne powiaty działające w ramach wybranego
obszaru są bardzo podobne. W powiecie łęczyńskim 19,2 % badanych odpowiedziało
twierdząco na pytanie o wykorzystanie zakupionych patentów, licencji. W powiecie
świdnickim wskaźnik pozytywnych odpowiedzi był niewiele większy, osiągając poziom 23, 5
%. Pomiędzy dwoma, wyszczególnionymi podmiotami występuję niespełna pięcioprocentowa
różnica.
Czy Pana(i) firma posiada
własne, stworzone w Pana(i)
firmie patenty lub sprzedaje
wydane przez siebie licencje,
know – how ?
tak
Odpowiedzi
nie
Ogółem
Liczebność
% z N w kolumnie
6
182
188
3,2%
96,8%
100,0%
Strona
na obszaru wzrostu ( ogółem).
81
Tab.52. Posiadanie własnych patentów, licencji, know-how przez przedsiębiorstwa działające
Kolejnym wskaźnikiem potencjału innowacyjnego lokalnych przedsiębiorstw jest
posiadanie własnych patentów lub sprzedaż wydanych przez siebie licencji, czy też
specyficznej know-how.
Jedynie 3,2 % badanych udzieliło odpowiedzi twierdzącej na to pytanie. Analizując
odpowiedzi w podziale na powiaty widzimy także niewielką różnicę pozytywnych wskazań:
4,1 % w powiecie łęczyńskim i 2,6 % w powiecie świdnickim.
Czy Pana(i) firma posiada
Powiat
własne, stworzone w Pana(i)
Łęczyński
Świdnicki
firmie patenty lub sprzedaje Liczebność
%zNw
Liczebność
%zNw
wydane przez siebie licencje,
kolumnie
kolumnie
know – how ?
tak
3
4,1%
3
2,6%
Odpowiedzi
nie
Ogółem
70
73
95,9%
100,0%
112
115
97,4%
100,0%
Tab.53. Posiadanie własnych patentów, licencji, know-how przez przedsiębiorstwa działające
na obszarze wzrostu w podziale na powiaty.
Wskaźnik nakładów na prace badawczo-rozwojowe osiągnął także bardzo niskie
wyniki. Jedynie 4,8 % badanych odpowiedziało twierdząco na pytanie o prace B+R.
Czy Pana(i) firma przeznaczała Liczebność
środki na prace badawczo –
rozwojowe w okresie ostatniego
roku (2012)
tak
9
Odpowiedzi
nie
179
Ogółem
% z N w kolumnie
188
4,8%
95,2%
100,0%
Tab.54. Środki przeznaczane na prace badawczo – rozwojowe w okresie ostatniego roku
wskaźniki twierdzących odpowiedzi.
Strona
Porównując uzyskane odpowiedzi w podziale na powiaty, obserwujemy podobne
82
(2012) przez przedsiębiorstwa działające na obszarze wzrostu (ogółem).
Czy Pana(i) firma przeznaczała
Powiat
środki na prace badawczo –
Łęczyński
Świdnicki
rozwojowe w okresie ostatniego Liczebność
%zNw
Liczebność
%zNw
roku (2012)
kolumnie
kolumnie
tak
nie
Ogółem
Odpowiedzi
4
69
73
5,5%
94,5%
100,0%
5
110
115
4,3%
95,7%
100,0%
Tab. 55. Środki przeznaczane na prace badawczo – rozwojowe w okresie ostatniego roku
(2012) przez przedsiębiorstwa działające na obszarze wzrostu w podziale na powiaty.
Nowe produkty, usługi i rozwiązania modernizacyjne
Pomimo niskich wartości podobnych wskaźników innowacyjności aż 36, 7 %
przedsiębiorstw wprowadziło dotychczas nową usługę lub produkt, 23,4 % wdrożyło nową
technologię, 16,5 % unowocześniło infrastrukturę produkcyjną, 42 % podnosiło przez
szkolenia wiedzę i umiejętności pracowników.
Liczebność
wprowadziła
nowy tak
produkt lub usługę
nie
69
119
36,7%
63,3%
nową tak
nie
44
144
23,4%
76,6%
unowocześniła
infrastrukturę
produkcyjną
tak
31
16,5%
nie
157
83,5%
unowocześniła
infrastrukturę
dystrybucyjną
tak
27
14,4%
nie
161
85,6%
podnosiła
przez tak
szkolenia wiedzę i
umiejętności
nie
pracowników
79
42,0%
109
58,0%
wdrożyła
technologię
83
% z N w kolumnie
Strona
Czy firma dotychczas:
Tab.56. Działalność proinnowacyjna przedsiębiorstw działających na obszarze wzrostu
(ogółem).
Analizując uzyskane wyniki w podziale na powiaty, można wysunąć przypuszczenie,
że powiat świdnicki charakteryzuje się nieco wyższym potencjałem innowacyjnym.
Powiat
Czy firma dotychczas:
wprowadziła
nowy
wdrożyła
nową
technologię
unowocześniła
infrastrukturę
produkcyjną
unowocześniła
infrastrukturę
dystrybucyjną
tak
nie
tak
nie
tak
Łęczyński
Świdnicki
Liczebność
%zNw
Liczebność % z N w kolumnie
kolumnie
26
35,6%
43
37,4%
47
64,4%
72
62,6%
14
19,2%
30
26,1%
59
80,8%
85
73,9%
13
17,8%
18
15,7%
nie
60
82,2%
97
84,3%
tak
9
12,3%
18
15,7%
nie
64
87,7%
97
84,3%
podnosiła
przez tak
szkolenia wiedzę i
umiejętności
nie
pracowników
32
43,8%
47
40,9%
41
56,2%
68
59,1%
Tabela 57. Działalność proinnowacyjna przedsiębiorstw działających na obszarze wzrostu w
podziale na powiaty.
Aż 37,2 % przedsiębiorstw w badanym obszarze planuje jednak wprowadzić nową
usługę lub produkt. 24,5 % przedsiębiorstw chce wdrożyć nowe technologie w przyszłości.
Największy pozytywny odsetek wskazań odnosił się do kwestii podnoszenia wiedzy i
umiejętności pracowników poprzez udział w szkoleniach-42,6 % spośród wszystkich
Strona
84
badanych.
Liczebność
Czy firm planuje:
tak
wprowadzić
nowy
nie
99
tak
wdrożyć
nową
nie
technologię
99
tak
unowocześnić
infrastrukturę
nie
produkcyjną
99
tak
unowocześnić
infrastrukturę
nie
dystrybucyjną
99
podnieść
przez tak
szkolenia wiedzę i nie
umiejętności
99
pracowników
% z N w kolumnie
70
117
1
46
141
1
30
157
1
27
159
1
80
107
37,2%
62,2%
0,5%
24,5%
75,0%
0,5%
16,0%
83,5%
0,5%
14,4%
85,0%
0,5%
42,6%
56,9%
1
0,5%
Tab.58. Planowane działania związane z podniesieniem poziomu innowacyjności- ogółem.
Analiza pozytywnych odpowiedzi na pytanie o plany przedsiębiorstw związane z
tworzeniem i wdrażaniem innowacyjnych rozwiązań w podziale na powiaty pozwala na
potwierdzenie
przypuszczenia
o
większym
potencjale
proinnowacyjnym
Powiatu
świdnickiego. Większa ilość nowych inwestycji związanych z wprowadzaniem nowych
produktów lub usług, wdrażaniem nowych technologii, itp., planowana jest w powiecie
świdnickim.
wprowadzić
nowy tak
nie
Łęczyński
Świdnicki
Liczebność
%zNw
Liczebność
%zNw
kolumnie
kolumnie
23
31,5%
47
40,9%
49
67,1%
68
59,1%
Strona
Czy firma planuje:
85
Powiat
99
tak
wdrożyć
nową
nie
technologię
99
tak
unowocześnić
infrastrukturę
nie
produkcyjną
99
tak
unowocześnić
infrastrukturę
nie
dystrybucyjną
99
podnieść
przez tak
szkolenia wiedzę i nie
umiejętnośści
99
pracowników
1
14
58
1
9
63
1
6
65
1
27
45
1,4%
19,2%
79,5%
1,4%
12,3%
86,3%
1,4%
8,3%
90,3%
1,4%
37,0%
61,6%
0
32
83
0
21
94
0
21
94
0
53
62
0,0%
27,8%
72,2%
0,0%
18,3%
81,7%
0,0%
18,3%
81,7%
0,0%
46,1%
53,9%
1
1,4%
0
0,0%
Tab.59. Planowane działania związane z podniesieniem poziomu innowacyjności w podziale
na powiaty.
Kolejnym analizowanym wskaźnikiem było wykorzystanie funduszy europejskich. W
wybranym obszarze wykorzystano niewielką ilość środków europejskich. Jedynie 17,6 %
badanych
przedsiębiorstw
wykorzystało
fundusze
europejskie
w
celu
poprawy
konkurencyjności i innowacyjności swojej działalności.
Wykorzystanie funduszy europejskich na rozwój firm
% z N w kolumnie
86
Liczebność
Strona
Czy Pana/Pani firma korzystała
w ciągu ostatnich 3 lat ze
środków finansowych UE w celu
poprawy konkurencyjności i
innowacyjności
swojej
działalności?
Odpowiedzi
tak
nie
3
33
154
1
17,6%
81,9%
0,5%
Ogółem
188
100,0%
Tab.60. Wykorzystanie funduszy europejskich w celu poprawy konkurencyjności i
innowacyjności przez przedsiębiorstwa działające na obszarze wzrostu-ogółem.
Analizowane powiaty osiągnęły podobne wskaźniki pod względem twierdzącym
odpowiedzi na to pytanie.
Czy Pana/Pani firma korzystała
Powiat
w ciągu ostatnich 3 lat ze
Łęczyński
Świdnicki
środków finansowych UE w celu Liczebność
%zNw
poprawy konkurencyjności i
kolumnie
innowacyjności
swojej
działalności?
tak
13
17,8%
20
17,4%
Odpowiedzi
nie
3
Ogółem
60
0
73
82,2%
0,0%
100,0%
94
1
115
81,7%
0,9%
100,0%
Tab. 61. Wykorzystanie funduszy europejskich w celu poprawy konkurencyjności i
innowacyjności przez przedsiębiorstwa działające na obszarze wzrostu w podziale na
powiaty.
Niewielki odsetek przedsiębiorstw działających na terenie wybranego obszaru planuje
skorzystanie z tychże środków w ciągu najbliższych 3 lat. Twierdząco na to pytanie
odpowiedziało ogółem 21, 8 % badanych.
87
% z N w kolumnie
21,8%
Strona
Czy Pan(i) firma planuje w ciągu Liczebność
najbliższych 3 lat skorzystać ze środków
finansowych UE w celu poprawy
konkurencyjności i innowacyjności swojej
działalności?
Odpowiedzi
tak
41
nie
trudno
powiedzieć
99
Ogółem
84
44,7%
0
0,0%
63
188
33,5%
100,0%
Tab.62. Plany związane z wykorzystaniem funduszy europejskich w celu poprawy
konkurencyjności i innowacyjności przez przedsiębiorstwa działające na obszarze wzrostuogółem.
Procenty twierdzących odpowiedzi na pytanie o plany związane z wykorzystaniem
środków z funduszy europejskich w celu podniesienia poziomu innowacyjności i
konkurencyjności, uzyskane w poszczególnych powiatach, są zbliżone.
Czy Pan(i) firma planuje w ciągu
Powiat
najbliższych 3 lat skorzystać ze środków
Łęczyński
Świdnicki
finansowych UE w celu poprawy Liczebność
% z N w Liczebność
%zNw
konkurencyjności i innowacyjności swojej
kolumnie
kolumnie
działalności?
Odpowiedzi
tak
nie
trudno
powiedzieć
99
16
37
21,9%
50,7%
25
47
21,7%
40,9%
0
0,0%
0
0,0%
20
27,4%
43
37,4%
Ogółem
73
100,0%
115
100,0%
Tab.63. Plany związane z wykorzystaniem funduszy europejskich w celu poprawy
konkurencyjności i innowacyjności przez przedsiębiorstwa działające na obszarze wzrostu w
podziale na powiaty.
Oczekiwania dotyczące wsparcia firm w działalności innowacyjnej
Strona
po to, by wprowadzić nowoczesne rozwiązania w firmie.
88
Co ciekawe, aż 51, 6 % przedsiębiorstw oczekiwałoby pomocy ze strony różnych instytucji,
Czy oczekiwałby Pan(i) pomocy ze strony
różnych instytucji, po to aby wprowadzić
nowoczesne rozwiązania w firmie
Liczebność
tak
raczej tak
raczej nie
nie
trudno
powiedzieć
Ogółem
Odpowiedzi
% z N w kolumnie
52
45
45
26
27,7%
23,9%
23,9%
13,8%
20
10,6%
188
100,0%
Tab.64. Oczekiwania wobec instytucji zewnętrznych- ogółem.
W powiecie łęczyńskim tego typu pomocy oczekiwałoby 47,9 %, natomiast w
powiecie świdnickim 53,9 % badanych.
Czy oczekiwałby Pan(i) pomocy ze strony
Powiat
różnych instytucji, po to aby wprowadzić
Łęczyński
Świdnicki
nowoczesne rozwiązania w firmie
Liczebność
% z N w Liczebność
%zNw
kolumnie
kolumnie
tak
15
20,5%
37
32,2%
raczej tak
20
27,4%
25
21,7%
raczej nie
14
19,2%
31
27,0%
nie
12
16,4%
14
12,2%
Odpowiedzi
trudno
12
16,4%
8
7,0%
powiedzieć
Ogółem
73
100,0%
115
100,0%
Tab.65. Oczekiwania wobec instytucji zewnętrznych w podziale na powiaty.
Najczęściej wybieranym obszarem wsparcia były: wprowadzanie nowych sposobów
promocji produktów lub usług, poprawa jakości produktu lub usługi, opracowywanie nowych
pomocy
przedsiębiorstwo:
oczekuje Liczebnoś
ć
% z N w kolumnie
Strona
Jakiej
89
technik sprzedaży, poprawa jakości organizacji produkcji.
wybrał
nie
przy poprawie jakości
wybrał
produktu bądź usługi
88
99
wybrał
nie
wybrał
organizacji produkcji
88
99
wybrał
przy
wprowadzaniu
nie
nowych
sposobów
wybrał
promocji
produktów
88
lub usług
99
wybrał
przy opracowywaniu nie
nowych
technik wybrał
sprzedaży
88
99
wybrał
nie
wybrał
Innej
88
99
34
18,1%
59
31,4%
91
4
21
48,4%
2,1%
11,2%
72
38,3%
91
4
50
48,4%
2,1%
26,6%
43
22,9%
91
4
26
48,4%
2,1%
13,8%
67
35,6%
91
4
12
48,4%
2,1%
6,4%
81
43,1%
91
48,4%
4
2,1%
Tab.66. Rodzaj oczekiwanej pomocy-ogółem.
W powiecie łęczyńskim przedsiębiorcy oczekują pomocy w takich obszarach, jak
poprawa jakości produktu bądź usługi, wprowadzanie nowych sposobów promocji produktów
lub usług, opracowywanie nowych technik sprzedaży, poprawa jakości organizacji produkcji.
Natomiast w powiecie świdnickim zanotowano najwięcej wskazań w obszarach:
bądź usługi, opracowywanie nowych technik sprzedaży.
Jakiej
pomocy
oczekuje
Powiat
Strona
90
wprowadzanie nowych sposobów promocji produktów lub usług, poprawa jakości produktu
Łęczyński
Liczebność
%zNw
kolumnie
przedsiębiorstwo:
produktu bądź usługi
organizacji produkcji
przy
wprowadzaniu
nowych
sposobów
promocji
produktów
lub usług
przy opracowywaniu
nowych
technik
sprzedaży
Innej
wybrał
nie
wybrał
88
99
wybrał
nie
wybrał
88
99
wybrał
nie
wybrał
88
99
wybrał
nie
wybrał
88
99
wybrał
nie
wybrał
88
99
Świdnicki
14
19,2%
20
17,4%
18
24,7%
41
35,7%
38
3
9
52,1%
4,1%
12,3%
53
1
12
46,1%
0,9%
10,4%
23
31,5%
49
42,6%
38
3
13
52,1%
4,1%
17,8%
53
1
37
46,1%
0,9%
32,2%
19
26,0%
24
20,9%
38
3
13
52,1%
4,1%
17,8%
53
1
13
46,1%
0,9%
11,3%
19
26,0%
48
41,7%
38
3
7
52,1%
4,1%
9,6%
53
1
5
46,1%
0,9%
4,3%
25
34,2%
56
48,7%
38
3
52,1%
4,1%
53
1
46,1%
0,9%
Tab.67. Rodzaj oczekiwanej pomocy w podziale na powiaty.
7.2Kapitał intelektualny mieszkańców
realizacji własnych interesów i zarazem interesów ogółu, czyli na ile rozwinięty jest w danej
Strona
tego na ile są oni przygotowani do innowacyjnych rozwiązań i współdziałania na rzecz
91
Potencjał innowacyjny regionów zależy od innowacyjności samych mieszkańców, od
grupie kapitał ludzki-indywidualny i społeczny. Projekt Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny,
w trakcie którego dokonano pomiaru i diagnozy potencjału innowacyjnego regionu, miał
dwie edycje:
I. "Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny: badanie potencjału regionu, została wykonana w
ramach projektu nr Z/2.06/II/2.6/08/04 w roku 2006/2007".
II. "Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny 2010-2013".
Pomysł na realizację badania, jak i jego przebieg, był innowacyjny. Nowatorskie
podejście metodologiczne i kompleksowość badania wiązały się, przede wszystkim, z
poszukiwaniami odpowiedzi na pytanie o potencjał regionu przy wykorzystaniu wielu
konceptualnych ścieżek eksploracyjnych. Autorzy pierwszego badania nawiązali do
popularnych w latach 90-tych XX wieku rozwiązań stosowanych na świecie w zarządzaniu
przedsiębiorstwami. Zaadoptowali rozwiązania metodologiczne prof. Leifa Edvinssona, z
Uniwersytetu w Lund w Szwecji, zastosowane w międzynarodowej korporacji finansowej
Skandia, w celu identyfikacji kapitału intelektualnego przedsiębiorstwa. Projekt miał na celu
zbadanie potencjału Lubelszczyzny, czyli zidentyfikowanie obszarów o najwyższym
potencjale rozwojowym i zidentyfikowanie czynników determinujących podniesienie
potencjału rozwojowego. Poszukiwanie obszarów o najwyższym potencjale rozwojowym
koncentrowało się nie tylko na obszarach geograficznych, co wymaga szczególnego
podkreślenia, ale także domen działalności gospodarczej i klastrów biznesowo-naukowych.
Stworzono wówczas model kapitału intelektualnego regionu, składający się z czterech
głównych elementów:
-kapitał ludzki- indywidualny,
-kapitał ludzki społeczny,
-kapitał strukturalny,
-kapitał relacji.
W II edycji projektu przyjęto podobne założenia konceptualne odnoszące się do
Strona
strukturę drzewiastą, składającą się z wyszczególnionych konstruktów tematycznych.
92
sposobu budowania modelu kapitału intelektualnego Lubelszczyzny. Założono, że ma on
Kapitał ludzki-indywidualny, to zawarty w każdym człowieku i społeczeństwie, jako
całości, zasób fachowej wiedzy, umiejętności, doświadczenia, zdrowia i energii. Jest on
wskaźnikiem możliwości adaptacyjnych, produkcyjnych i kreatywności.
Z kolej kapitał społeczny, to składnik życia w zorganizowanym społeczeństwie,
oznacza jakość wzajemnych relacji społecznych i zaufanie jednostek, które dzięki niemu
mogą osiągać więcej korzyści z ekonomicznego i społecznego punktu widzenia (efekt
synergii).
W ekspertyzie „Analiza konfirmacji będącej próbą porównana sytuacji regionu w zakresie
kapitału intelektualnego w stosunku do wcześniejszych zrealizowanych badań empirycznych
przeprowadzonych przez UMCS w latach 2006-2007” dokonano agregacji zebranych w
trakcie wywiadów kwestionariuszowych danych. Na jej podstawie sporządzono ranking
powiatów Lubelszczyzny pod względem wartości średniej charakteryzującej stopień kapitału
indywidualnego ludzkiego i społecznego poszczególnych geograficznych obszarów 14.
W wyniku przeprowadzonego badania zaobserwowano ciekawą tendencję. Na obszarach
osiągających
najwyższe
wyniku
kapitału
ludzkiego-indywidualnego,
wskaźniki
charakteryzujące kapitał społeczny były proporcjonalnie niższe. Im wyższy był wskaźnik
kapitału społecznego, tym niższy kapitału indywidualnego-ludzkiego. w kolejności
alfabetycznej, miejsce w rankingu kapitał indywidualny-ludzki, miejsce w rankingu kapitał
społeczny.
Miejsce w rankingu
Nazwa
Kapitał społeczny
A. Betlej, A. Sępoch, „Analiza konfirmacji będącej próbą porównana sytuacji regionu w zakresie
kapitału intelektualnego w stosunku do wcześniejszych zrealizowanych badań empirycznych
przeprowadzonych przez UMCS w latach 2006-2007” .
93
14
Kapitał indywidualny-ludzki
Strona
Nazwa
22
Powiat
łęczyński
13
łęczyński
11
Powiat
Powiat
świdnicki
Powiat
15
Świdnicki
Tab. 68. Porównanie wyników: miejsce w rankingu kapitał indywidualny-ludzki, kapitał
społeczny dla powiatów.
Interpretacja danych przysparza interpretacyjnych problemów. O ile wysokie
wskaźniki osiągane w rankingu poziomu kapitału indywidualnego ludzkiego nie budzą
wątpliwości, wiele trudności interpretacyjnych nadal przysparza ocena kapitału społecznego.
Kapitał społeczny jest traktowany jako czynnik, który powinien ułatwiać współdziałanie,
który powstaje jako bezpośredni efekt interakcji społecznych, dobro pozwalające na
tworzenie sieci współpracy i kooperacji ( J. Coleman).
Bardzo istotnym wskaźnikiem kapitału społecznego jest poziom zaufania, normy i
wartości, powstające w procesie strukturacji (Putnam, Fukuyama). Za pomocą wskaźnika
kapitału społecznego możemy mierzyć więc zdolność ludzi do współpracy między sobą w
grupie, do podtrzymywania wspólnotowości opartej na określonym systemie więzi i
społecznych interakcji. Wysoki poziom kapitału społecznego powinien świadczyć o
potencjalnych możliwościach uzyskania określonych zysków ekonomicznych ( zasoby
zaufania społecznego posiadane przez grupę mogą przekładać się na wzrost produktywności
innych kapitałów- fizycznego, materialnego, itp.). Struktura społeczna, czy też demograficzna
mieszkańców obszaru wzrostu ( która powinna sprzyjać tworzeniu sieci współpracy)- a więc
poziom wykształcenia, dochody, klasa średnia- nie implikuje wzrostu kapitału społecznego, w
niektórych przypadkach obserwujemy wręcz odwrotne tendencje.
Strona
charakterystyczny dla obszarów biedniejszych, słabiej rozwijających się. Charakterystyka
94
Analizując ranking powiatów widzimy, że kapitał społeczny „występuje”, czy też jest
wyników pomiaru kapitału społecznego obszaru wzrostu sprowadza się więc do analizy
względem dwóch kluczowych cech jego mieszkańców:
a) tendencji do zamykania się w małych, znajomych strukturach silnych więzi, a więc
postawy zamknięcia na otoczenie zewnętrzne, nieumiejętności budowania relacji opartych na
zaufaniu normatywnym ( kapitał spajający),
b) zdolności do tworzenia powiązań z nieznajomymi, relacji słabych więzi opartych na
zaufaniu
normatywnym,
umiejętności
realizacji
nowych
działań
w
elastycznym,
zmieniającym się stale otoczeniu ( kapitał pomostowy).
Wartość
Powiat
kapitału N
spajającego
Odchylenie
standardowe
Łęczyński
-,1760724
27
1,05263513
Świdnicki
-,1405181
37
1,05498842
Tab. 69. Kapitał spajający w podziale na powiaty.
Powiat łęczyński zajął miejsce 18 w rankingu wszystkich powiatów województwa
Strona
podobne wyniki, zajmując 17 miejsce w tymże rankingu.
95
lubelskiego pod kątem posiadanych zasobów kapitału spajającego. Powiat świdnicki uzyskał
Powiat
Wartość
N
Odchylenie standardowe
kapitału
pomostowego
łęczyński
-,1476653
27
,91897995
świdnicki
-,2154124
37
1,12961208
Tab. 70. Kapitał pomostowy w podziale na powiaty.
Powiat łęczyński zajął miejsce 14 w rankingu wszystkich powiatów województwa
lubelskiego pod kątem posiadanych zasobów kapitału pomostowego. Powiat świdnicki
uzyskał podobne wyniki, zajmując 16 miejsce w tymże rankingu.
Kapitał spajający
Powiat
Kapitał
pomostowy
Łęczyński
-,1760724
-,1476653
( miejsce 18 na (miejsce 14 na
Świdnicki
24)
24)
-,1405181
-,2154124
(miejsce
24)
17
na (miejsce 16 na
24)
Strona
96
Tab. 71. Kapitał spajający-kapitał pomostowy: porównanie.
W analizach kapitału ludzkiego i kapitału społecznego wykorzystano wyniki badań
zrealizowanych przez P. Rydzewskiego w ramach projektu „Kapitał Intelektualny
Lubelszczyzny 2010 – 2013” w 2011 r. Udział respondentów z obszaru wzrostu w próbie
mieszkańców Lubelszczyzny zostanie opisany w kolejnym podrozdziale.
Kapitał ludzki-indywidualny
Ważnym elementem kapitału ludzkiego-indywidualnego są wiedza i umiejętności
nabyte w różnych okolicznościach: w trakcie nauki szkolnej i studiów, uzupełnianie wiedzy i
umiejętności poprzez uczestnictwo w szkoleniach i kursach, umiejętność posługiwania się
urządzeniami niezbędnymi w epoce rozwiniętej informatyzacji, umożliwiającymi skuteczne
funkcjonowanie w nowoczesnym społeczeństwie.
W porównaniu z mieszkańcami województwa lubelskiego, mieszkańcy obszaru
wzrostu nieco rzadziej uczestniczą w różnego rodzaju kursach podnoszących ich kwalifikacje.
Tymczasem zdecydowana większość ogółu respondentów nie brała udziału w żadnych
kursach.
Tab. 72. Uczestnictwo w kursach.
Liczba
procent
Obszar wzrostu
liczba
procent
Tak
356
32,4%
16
23,5%
Nie
744
67,6%
52
76,5%
1100
100,0%
68
100,0%
Ogółem (próba)
97
Województwo lubelskie
Strona
Odpowiedzi
Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania mieszkańców Lubelszczyzny
zrealizowanego w projekcie „Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny 2010 – 2013 (P.
Rydzewski)
Zdecydowana większość mieszkańców, którzy w ogóle uczestniczyli w szkoleniach,
brała udział w szkoleniach zawodowych (mieszkańcy Lubelszczyzny – 89,1%; mieszkańcy
obszaru wzrostu – 68,8%). W następnej kolejności respondenci wymieniali konferencje,
szkolenia komputerowe i seminaria. Warto zauważyć, że stosunkowo nikła grupa osób uczyła
się języka obcego.
Tab. 73. Typ szkolenia.
Odpowiedzi
[możliwość udzielania
Liczba
procent
Obszar wzrostu
liczba
procent
więcej niż 1
61
17,2%
2
12,5%
Konferencje
94
26,6%
3
18,8%
E-learning
57
16,1%
0
0,0%
Zawodowe
290
81,9%
11
68,8%
Komputerowe
61
17,2%
3
18,8%
Językowe
33
9,3%
0
0,0%
Podyplomowe
26
7,3%
0
0,0%
Strona
Seminaria
98
odpowiedzi]
Doktoranckie
16
4,5%
0
0%
Inne
37
10,5%
0
0%
675
190,7%
19
118,9%
Ogółem
Rydzewski)
Mieszkańcy korzystają z komputera najczęściej w domu. Rzadziej korzystają z
komputera w pracy, w porównaniu z mieszkańcami Lubelszczyzny. Większy jest także
odsetek osób niekorzystających z komputera.
Tab. 74. Korzystanie z komputera
Odpowiedzi
Liczba
procent
Obszar wzrostu
liczba
procent
więcej niż 1
odpowiedzi]
Tak, w domu , w
284
25,9%
12
17,6%
pracy
Tak,
wyłącznie
w
429
39,1%
28
41,2%
wyłącznie
w
24
2,2%
0
0,0%
360
32,8%
28
41,2%
domu
Tak,
Strona
Nie korzystam
99
pracy
Ogółem (próba)
1097
68
100,0%
100%
Rydzewski)
Najczęściej deklarowaną umiejętnością związaną z używaniem komputera jest
umiejętność napisania tekstu i wydruku (97,4%), dokonania przelewu bankowego przez
internet 59% i stworzenia prezentacji multimedialnej (43,6%).
Tab. 75. Umiejętność posługiwania się komputerem.
Odpowiedzi
Liczba
procent
Obszar wzrostu
liczba
procent
więcej niż 1
odpowiedzi]
486
72,6%
23
59%
i
648
96,9%
38
97,4%
Stworzenia prezentacji
348
52,0%
17
43,6%
stron
158
23,6%
8
20,5%
programu,
60
9,0%
0
0,0%
Dokonania
przelewu
bankowego
przez
Internet
Napisania
pisma
wydruku
multimedialnej
Tworzenie
makra
Strona
Napisanie
100
WWW
Ogółem (odpowiedzi)
1700
86
254,1%
220.6%
Rydzewski)
Mieszkańcy korzystają z internetu najczęściej w domu. Rzadziej korzystają oni z
internetu w pracy, w porównaniu z mieszkańcami Lubelszczyzny. Ważną
informacją
wynikająca z badań jest poziom wykluczenia cyfrowego definiowanego jako brak dostępu do
nowoczesnych form komunikacji. Biorąc pod uwagę odsetki mieszkańców obszaru stagnacji
nie korzystających z komputera (35,8%) i z internetu (8,7%) mimo, że korzystają oni z
komputera, daje to skalę wykluczenia cyfrowego. Jest ono większe w obszarze stagnacji niż
województwie lubelskim.
Tab. 76. Korzystanie z internetu.
Odpowiedzi
Liczba
procent
Obszar wzrostu
liczba
procent
więcej niż 1
odpowiedzi]
Tak, w domu , w
249
33,6%
11
27,5%
pracy
Tak,
wyłącznie
w
437
59,1%
28
70,0%
wyłącznie
w
18
2,4%
0
0,0%
36
4,9%
1
2,5%
740
100,0%
40
100,0%
domu
Tak,
Ogółem
Strona
Nie korzystam
101
pracy
Rydzewski)
Mieszkańcy obszaru wzrostu częściej niż mieszkańcy województwa lubelskiego
wykorzystują internet do takich celów jak: czytanie gazet online, oglądanie filmów, szukanie
pracy, wyszukiwanie informacji o towarach, aktywność na czatach i forach. Natomiast ci
ostatni częściej używają internetu w trakcie aktywności na portalach społecznościowych,
bankach internetowych, administracji publicznej, zakupów, sprzedaży towarów.
Tab. 77. Wykorzystanie internetu
Odpowiedzi
Liczba
procent
Obszar wzrostu
liczba
procent
więcej niż 1
odpowiedzi]
411
60,3%
16
41%
Czytanie gazet on-line
335
49,1%
20
51,3%
Oglądanie filmów
345
50,6%
21
53,8%
Banki internetowe.
387
56,7%
20
51,3%
Administracja
227
33,3%
11
28,2%
82
12,0%
0
0,00%
401
58,8%
19
48,7%
Portale
społecznościowe
Zakupy
Strona
E-learning
102
publiczna
Sprzedaż towarów
170
24,9%
7
17,9%
Szukanie pracy
204
29,9%
18
46,2%
Wyszukiwanie
409
60,0%
26
66,7%
384
56,3%
17
43,6%
Czaty, fora
132
19,4%
8
20,5%
Lektura bloga
118
17,3%
5
12,8%
Prowadzenie bloga
17
2,5%
0
0,0%
Inne
65
9,5%
2
5,1%
3687
540,6%
190
487,1%
informacji o towarach
Wyszukiwanie
informacji do pracy,
nauki
Rydzewski)
Mieszkańcy obszaru wzrostu częściej deklarują brak znajomości języka obcego, niż
mieszkań województwa. Osoby deklarujące znajomość języka obcego wymieniają głównie
znajomość języka rosyjskiego i angielskiego.
Tab. 78.Umiejętność posługiwania się językiem obcym.
więcej niż 1
odpowiedzi]
Liczba
Procent
Obszar stagnacji
liczba
procent
103
Strona
Odpowiedzi
Angielski
314
28,6%
8
11,8%
Niemiecki
127
11,6%
4
5,9%
Rosyjski
356
32,5%
15
22,1%
Francuski
50
4,6%
0
0%
Hiszpański
6
0,5%
0
0%
Włoski
43
3,9%
0
0%
Ukraiński
14
1,3%
0
0%
4
0,4%
0
0%
637
58,1%
49
72,1%
1551
141,5%
76
111,9%
Inny
Żaden
Rydzewski)
Mieszkańcy obszaru wzrostu rzadziej niż pozostali przebywali za granicą (14,7%
wobec 15,9%). Wymieniali oni jako główny cel wyjazdu za granicę wykonywanie pracy.
Tab.79. Przebywanie za granicą.
Liczba
Tak
175
Procent
15,9%
Obszar wzrostu
liczba
procent
10
14,7%
104
Strona
Odpowiedzi
Nie
Ogółem (próba)
924
84,1%
58
85,3%
1099
100,0%
68
100,0%
Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania mieszkańców z Lubelszczyzny
realizowanego w projekcie „Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny 2010 – 2013 (P.
Rydzewski)
Tab. 80. Cel przebywania za granicą.
Odpowiedzi
Liczba
procent
Obszar wzrostu
liczba
procent
więcej niż 1
odpowiedzi]
Poszukiwanie pracy
3
1,7%
0
0%
Wykonywanie pracy
150
85,7%
9
90%
5
2,9%
0
0%
11
6,3%
1
10%
6
3,4%
0
0%
175
100,0%
10
100%
Nauka, studia
Z
przyczyn
rodzinnych
Z innego powodu
Ogółem
granicą mogą stanowić pewną wartość. Poprzez pracę za granicą jednostki wzbogacają się o
Strona
Z punktu widzenia rozwoju kapitału ludzkiego nowe umiejętności zdobyte w pracy za
105
Rydzewski)
nowe doświadczenia i umiejętność pracy w międzynarodowym środowisku. Jednak tylko
25% powracających z zagranicy wykorzystuje zdobytą wiedzę w pracy w kraju.
Tab. 81. Czy wiedza zdobyta za granicą wykorzystywana jest w kraju.
Odpowiedzi
Liczba
procent
Obszar wzrostu
liczba
procent
Tak
49
36,6%
1
25%
Nie
85
63,4%
3
75%
134
100,0%
4
100,0%
Ogółem
Rydzewski)
Kapitał społeczny
Niektórzy socjologowie wysuwają tezę, iż dotychczas kapitał ludzki pełnił rolę paliwa
stymulującego wzrost gospodarczy, lecz wkrótce to nie wystarczy, w niedalekiej przyszłości
społeczeństwo polskie natknie się na barierę rozwoju. Aby kontynuować wzrost gospodarczy
15
Prof. J. Czpiński twierdzi: „za kilka lat wejdziemy do grupy społeczeństw względnie bogatych, gdzie rozwój
wymaga innego paliwa niż wzrost kapitału ludzkiego. Od pewnego poziomu, żeby rozwijać się dalej, poza
Strona
106
konieczny będzie kapitał społeczny15.
Poziom kapitału społecznego w Polsce jest dużo niższy niż w krajach zachodnich, a na
poziomie społeczności lokalnych często niższy niż w metropoliach. Poziom kapitału
społecznego można mierzyć przy pomocy kilku wskaźników,
jednym z głównych jest
poziom zaufania. Tylko 20,9% mieszkańców analizowanego obszaru twierdzi, że większości
ludzi można ufać. Najwięcej osób deklaruje ostrożność, a 9% mieszkańców nie ufa ludziom.
Tab. 82. Czy można ufać ludziom.
Odpowiedzi
Liczba
procent
Obszar wzrostu
liczba
procent
więcej niż 1
odpowiedzi]
Większości
ludzi
160
14,7%
14
20,9%
W kontaktach z ludźmi
705
64,7%
44
65,7%
159
14,6%
6
9%
65
6,0%
3
4,5%
1089
100,0%
67
100,0%
można ufać
należy być ostrożnym
Większości ludzi nie
można ufać
Trudno powiedzieć
Ogółem (próba)
fizycznym,
finansowym
i
ludzkim,
trzeba
jeszcze
mieć
kapitał
społeczny”.
http://brandsandpeople.blogspot.com/2009/04/kapita-spoeczny-czyli-smutna-przyszosc.html (z 18. 09. 2013 r.)
Strona
kapitałem
107
Rydzewski)
Mieszkańcy obdarzają zaufaniem osoby z najbliższego otoczenia (bliższą i dalszą
rodzinę, znajomych i rzadziej sąsiadów). Warto zwrócić uwagę, że znacznie rzadziej
deklarowane jest zaufanie do instytucji publicznych, na tym tle nieco lepiej wypada zaufanie
do władz lokalnych niż do władz na poziomie krajowym.
Tab. 83. Zaufanie.
Odpowiedzi16
Liczba
procent
Obszar wzrostu
liczba
procent
więcej niż 1
16
1054
97,6%
67
98,6%
Dalszej rodziny
906
83,9%
54
79,4%
Przyjaciół, znajomych
967
89,5%
63
92,7%
Sąsiadów
679
62,9%
49
72%
Duchownych
581
53,8%
28
20,6%
Władz lokalnych
410
38,0%
30
44,1%
Władz województwa
310
28,7%
12
17,7%
Sądów
414
38,3%
19
27,9%
Policji
555
51,4%
31
45,6%
Rządu
248
23,0%
14
20,6%
Parlamentu
221
20,5%
12
17,6%
Zliczono odpowiedzi tak i raczej tak.
Strona
Najbliższej rodziny
108
odpowiedzi]
Prezydenta
362
33,5%
27
39,8%
Instytucji europejskich
267
24,7%
21
30,9%
1080
-
427
-
Ogółem (próba)
Rydzewski)
Kapitał społeczny mierzony aktywnością społeczną polegającą na działaniach
obywateli na rzecz różnych organizacji jest również niski. Aż 76,5% mieszkańców nie jest
aktywna w działach na rzecz jakiejkolwiek organizacji. To nieco więcej, niż wynika z
deklaracji mieszkańców całego województwa.
Charakter zaangażowania na rzecz organizacji wskazuje, że są to działania z jednej
strony „obowiązkowe”. Natomiast bardzo rzadko deklarowane są konkretne działania na
rzecz społeczności lokalnej takie jak: działania na rzecz samorządów dzielnicowych,
osiedlowych, działania na rzecz samorządów gminnych powiatowych wojewódzkich,
działania na rzecz organizacji starających się o załatwienie
konkretnej sprawy.
Obywatelskość na Lubelszczyźnie ma generalnie charakter „enklawowy”, a otocznie nie
sprzyja wartościom obywatelskim17.
Tab. 84. Działania na rzecz organizacji.
Województwo
17
lubelskie
A. Kolasa-Nowak, Aktywność obywatelska mieszkańców Lubelszczyzny (ekspertyza napisana w ramach
projektu „Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny 2010 – 2013”.
109
[możliwość udzielania więcej niż 1
Obszar wzrostu
Strona
Odpowiedzi
liczba
odpowiedzi]
procent
liczba
procent
392
36,2%
24
35,3%
264
24,4%
9
13,2%
142
13,1%
5
7,4%
organizacji
102
9,4%
3
4,4%
organizacji
150
13,9%
2
2,9%
organizacji
27
2,5%
0
0%
58
5,4%
0
0%
29
2,7%
0
0%
Czy w rozliczeniu PIT wpisana jest
organizacja pożytku publicznego
Zaangażowanie w działania na rzecz
społeczności lokalnej
Działania
na
rzecz
komitet
rodzicielski,
organizacji
fundacja
szkolna
Działania
na
rzecz
sportowych turystycznych
Działania
na
rzecz
kościelnych, religijnych
Działania
na
rzecz
wędkarzy,
myśliwych,
działkowiczów
Działania na rzecz ochotniczej straży
pożarnej
Działania
na
rzecz
organizacji
stowarzyszeń artystycznych
Działania
na
rzecz
organizacji
73
6,7%
2
2,9%
rzecz
organizacji
12
1,1%
1
1,5%
30
2,8%
1
1,5%
charytatywnych
Działania
na
na
rzecz
organizacji
emerytów, klubów seniora
Strona
Działania
110
towarzystwa przyjaciół zwierząt
Działania
na
rzecz
organizacji
44
4,1%
1
1,5%
34
3,1%
1
1,5%
27
2,5%
0
0%
miłośników miasta regionu
Działania
na
rzecz
samorządów
dzielnicowych, osiedlowych
Działania
na
starających
rzecz
się
organizacji
o
załatwienie
konkretnej sprawy
Działania
na
rzecz
organizacji
55
5,1%
0
1,5%
na
rzecz
związków
39
3,6%
3
4,4%
samorządów
30
2,8%
1
1,5%
lub
24
2,2%
0
0%
klubów
47
4,3%
1
1,5%
towarzystw
33
3,0%
0
0%
43
4,0%
3
4,4%
Brak działań na rzecz organizacji
740
68,4%
52
76,5%
Pełnienie
120
11,1%
6
40%
kobiecych
Działania
zawodowych
Działania
na
rzecz
gminnych
powiatowych
wojewódzkich
Działania
na
rzecz
partii
stowarzyszeń politycznych
Działania
na
rzecz
kolekcjonerów, hobbystów
Działania
na
rzecz
naukowych
Działania
na
rzecz
innych
w
tych
Strona
organizacjach
funkcji
111
organizacji
2515
115
232,4%
201,9
%
Rydzewski)
Stosunek obywateli do demokracji, jako systemu zakładającego udział obywateli w
sprawach publicznych, bez których aktywności demokracja jest tylko pozorem demokracji,
wskazuje na kondycję społeczeństwa obywatelskiego ale też na kondycję kapitału
społecznego. Z badania wynika, że większość mieszkańców analizowanego obszaru
(podobnie jak ogół ankietowanych) uznaje demokrację za raczej dobrą formę rządów, jednak
jej akceptacja jest niepełna, ponieważ tylko 7,4% twierdzi, że jest najlepszą formą rządów.
Wyniki badania potwierdzają raczej sceptyczny stosunek mieszkańców obszaru oraz całego
województwa do demokracji.
Tab. 85. Stosunek do demokracji.
Odpowiedzi
Liczba
procent
Obszar wzrostu
liczba
procent
więcej niż 1
odpowiedzi]
Demokracja
najlepszą
jest
101
9,2%
5
7,4%
578
52,9%
37
54,4%
161
14,7%
12
17,6%
formą
dobrą formą rządów
Nie ma to w gruncie
Strona
Demokracja jest raczej
112
rządów
rzeczy znaczenia
złą
63
5,8%
6
8,8%
Nie mam zdania
189
17,3%
8
11,8%
Ogółem (próba)
1092
100,0%
68
100,0%
Demokracja
jest
formą rządów
Rydzewski)
7.3. Potencjał innowacyjny gmin
Samorządy,
aby
odgrywać
rolę
w
promowaniu
innowacyjności
wśród
przedsiębiorców, same muszą unowocześniać się, dostosowywać do wymogów nowoczesnej
gospodarki, a także stwarzać dogodne warunki do rozwoju przedsiębiorczości. Tymczasem,
jak wynika z badań, nie wszystkie gminy posiadają np. plan zagospodarowania
przestrzennego, plan rozwoju lokalnego, czy też cyfrowy obiegu dokumentów18.
W analizach danych o gminach wykorzystano wyniki badania zrealizowanego przez
P. Rydzewskiego w ramach projektu „Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny 2010 – 2013”.
Wyniki badania w gminach będą podawane dla całego obszaru wzrostu bez podziału na
18
Od momentu realizacji badania w 2011 r. ta sytuacja mogła się zmienić.
Strona
113
powiaty i porównywane do wyników uzyskanych dla całego województwa.
Elementy strategiczne
Plan zagospodarowania przestrzennego (określający rozmieszczenie terenów m.in.
inwestycyjnych dla działalności gospodarczej) jest istotny dla przedsiębiorców.
Statystyki opisowe
PYTANIE
Średnia
N
Liczba urzędników zatrudnionych w Urzędzie
Gminy
10
39,2
Liczba urzędników z wykształceniem wyższym
10
25,3
Liczba urzędników z co
znajomością języka obcego
10
8,5
najmniej
dobrą
N
10
Tab.86. Zatrudnienia w urzędach gmin na terenie obszaru wzrostu.
W urzędach gmina pracuje średnio 39,2 pracowników. Średnia liczba pracowników
urzędów gmin z wykształceniem wyższym na wybranych obszarze wzrostu wynosi 25,3.
Średnia liczba pracowników wykazujących co najmniej dobrą znajomość języka obcego, dla
powiatu świdnickiego i łęczyńskiego, wynosi 8,5 na jedną gminę.
Czy gmina posiada tak
aktualny
Plan nie
Zagospodarowania
Ogółem
Przestrzennego?
Liczebno
ść
% z N w kolumnie
9
1
90,0%
10,0%
10
100,0%
Tab.87. Plan Zagospodarowania Przestrzennego w gminach na terenie obszaru wzrostu.
Zdecydowana większość gmin działających na obszarze wzrostu, aż 90 %, posiada
aktualny Plan Zagospodarowania Przestrzennego.
114
ODPOWIEDŹ
Strona
PYTANIE
PYTANIE
ODPOWIEDŹ
Liczebno % z N w kolumnie
ść
0
0,0%
8
80,0%
2
20,0%
10
100,0%
Bo
Czy gmina posiada
tak
Plan
Rozwoju
nie
Lokalnego?
Ogółem
Tab.88. Plan Rozwoju Lokalnego w gminach na terenie obszaru wzrostu.
80 % gmin dysponuje także Planem Rozwoju Lokalnego. Jedynie dwie, z pośród
badanych gmin, nie posiadają takiego dokumentu.
PYTANIE
ODPOWIEDŹ
Liczebnoś % z N w kolumnie
ć
Czy
w
strukturze
tak
organizacyjnej gminy
znajduje się komórka nie
stanowisko pracy ds.
planowania
Ogółem
strategicznego?
3
7
30,0%
70,0%
10
100,0%
Tab. 89. Stanowiska pracy związane z planowaniem strategicznym w gminach na terenie
obszaru wzrostu.
Tylko w 30 % gmin na terenie obszaru wzrostu wydzielono w strukturze
organizacyjnej komórkę, stanowisko pracy ds. planowanie strategicznego. Aż 70 % gmin nie
posiada takiego stanowiska w swojej strukturze.
Statystyki opisowe
z
funduszy
z
funduszy
Średnia
10
12,8
10
7,8
115
N
Strona
PROJEKTY
Liczba projektów współfinansowanych
europejskich złożonych
Liczba projektów współfinansowanych
europejskich realizowanych
N Ważnych (wyłączanie obserwacjami)
10
Tab.90. Opracowywanie i realizacja projektów europejskich w gminach na terenie obszaru
wzrostu.
Średnia liczba złożonych projektów współfinansowanych z funduszy europejskich
liczona łącznie dla gmin na obszarze wzrostu wyniosła 12,8. Jest to stosunkowo niska wartość
wskaźnika. Natomiast średnia liczba realizowanych projektów współfinansowanych z
funduszy europejskich osiągnęła poziom 7,8.
Cyfryzacja w gminach
Cyfryzacja w urzędach administracji publicznej ma na celu poprawę jakości usług
publicznych i ułatwić komunikację on-line pomiędzy urzędnikiem a obywatelem. Służy
temu np. stworzenie elektronicznej skrzynki podawczej w każdym urzędzie, większy dostęp
do elektronicznej dokumentacji.
ODPOWIEDŹ
Bo
Czy gmina posiada
Tak
cyfrowy
obieg
Nie
dokumentów?
Ogółem
PYTANIE
Liczebność
0
7
3
10
% z N w kolumnie
0,0%
70,0%
30,0%
100,0%
Tab.91. Cyfrowy obieg dokumentów w gminach na terenie obszaru wzrostu.
Duży odsetek gmin posiada cyfrowy obieg dokumentów ( 70 %). Jest to bardzo dobry
Czy gmina
cyfrowy
powiadomień?
ODPOWIEDŹ
Bo
posiada
Tak
system
Nie
Ogółem
0
0,0%
1
10,0%
9
90,0%
10
Tab.92. Cyfrowy system powiadomień w gminach na terenie obszaru wzrostu.
100,0%
Strona
PYTANIE
116
wynik. Jedynie, jednak, 10 % gmin posiada cyfrowy system powiadomień.
Mały odsetek gmin na obszarze wzrostu posiada cyfrowy system obsługi
mieszkańców ( 30 %). W przeważającej liczbie gmin nie wykorzystuje się tego typu
nowoczesnych rozwiązań.
PYTANIE
ODPOWIEDŹ
Liczebność
Czy gmina posiada
Tak
cyfrowy
system
Nie
obsługi mieszkańców?
Ogółem
% z N w kolumnie
3
7
10
30,0%
70,0%
100,0%
Tab.93. Cyfrowy system obsługi mieszkańców.
Średnia liczba dostawców Internetu na terenie gmin wyniosła 5,8.
Statystyki opisowe
DOSTAWCY INTERNETU
Liczba dostawców Internetu działających na terenie
gminy
Średnia
N
10
5,8
10
Tab.94. Liczba dostawców Internetu.
członkiem
związków
Tak
Nie
Ogółe
m
7
70,0%
10
100,0%
117
Czy gmina jest
międzygminnych?
3
30,0%
Strona
ZWIĄZKI MIĘDZYGMINNE
Tab.95.
Funkcjonowanie
w
ramach
związków
międzygminnych.
70 % gmin jest członkiem związków międzygminnych. Jest to ciekawy wskaźnik
związany z charakterystyką jakości kapitału społecznego na terenie obszaru.
STOWARZYSZENIA ODPOWIEDŹ
Czy
gmina
jest Tak
członkiem
Nie
stowarzyszeń?
Ogółem
5
50,0%
5
50,0%
10
100,0%
Tab.96. Członkostwo w stowarzyszeniach.
Połowa, z pośród badanych gmin, jest członkiem stowarzyszeń. Średnia liczba
organizowanych wydarzeń na terenach gmin jest bardzo niska, oscylując wokół jedynki.
Statystyki opisowe
ORGANIZACJA WYDARZEŃ
Liczba konferencji na terenie gminy
Liczba warsztatów na terenie gminy
Liczba targów, wystaw na terenie gminy
Liczba wizyt studyjnych na terenie gminy
N
10
10
10
10
10
Średnia
0E-10
0,4
0,2
1,0
Tab.97. Organizacja wydarzeń w gminach na terenie obszaru wzrostu
Współpraca
Statystyki opisowe
10
4,7
118
Średnia
N
Strona
WSPÓŁPRACA
Liczba
przypadków
zlecania
organizacjom
pozarządowym realizacji zadań w trybie otwartego
konkursu ofert
Liczba przypadków wspólnego opracowywania i
realizacji projektów finansowanych ze środków
zewnętrznych
Liczba przypadków wzajemnego informowania się o
planowanych kierunkach działań
Liczba przypadków tworzenia wspólnych zespołów o
charakterze doradczym
Liczba gmin/ miast partnerskich
Liczba projektów międzynarodowych zrealizowanych
we współpracy z gminami/ miastami partnerskimi w
roku 2010
10
-,2
10
-,6
10
-,3
10
3,0
10
-,3
10
Tab.98. Współpraca gmin w ramach różnych inicjatyw.
Gminy rzadko współpracują w ramach różnych inicjatyw z innymi instytucjami,
organizacjami. Najwięcej przypadków takowej współpracy wiązało się ze zleceniami
realizacji różnych zadań w trybie otwartego konkursu ofert organizacjom pozarządowym.
Statystyki opisowe
Średnia
N
10
0E-10
10
2,2
10
0,2
Tab.99. Aktywność gmin w wybranych obszarach.
Gminy
często
obejmowały
patronatem
projekty
i
inicjatywy
organizacji
pozarządowych, prowadziły serwisy internetowe tychże organizacji na stronach gmin,
119
10
Strona
AKTYWNOŚĆ
Liczba
przypadków
prowadzenia
serwisu
Internetowego dla organizacji pozarządowych na
stronie Internetowej gminy
Liczba
przypadków
obejmowania
patronatem
projektów i inicjatyw realizowanych przez organizacje
pozarządowe
Liczba
przypadków
prowadzenia
działalności
edukacyjnej i doradczej związanej z funkcjonowaniem
organizacji pozarządowych
natomiast rzadko prowadziły działalność edukacyjną i doradczą związaną z funkcjonowaniem
organizacji pozarządowych.
7.4. Kluczowe specjalizacje
Specjalizacjami o kluczowym dla dalszego rozwoju wyszczególnionego obszaru
wzrostu są:
 innowacyjne sektory związane z lotnictwem,
 gospodarką opartą na wiedzy (automatyka, maszyny lotnicze),
 przemysł energetyczno- wydobywczym,
 produkcja i przetwórstwo żywności,
 turystyka,
 specjalistyczne usługi medyczne.
Sektory te charakteryzują się największym potencjałem innowacyjnym, definiowanym
poprzez ich zdolność do tworzenia, wykorzystywania i produkcji szeroko pojętych innowacji.
Wsparcie procesu rozwoju tychże specjalizacji warunkować będzie o dalszym rozwoju
obszaru wzrostu. Pro-rozwojowa strategia działań powinna zostać skoncentrowana na
Strona
120
wsparciu lokalnego systemu innowacji na obszarze wzrostu.
Rys. 14. Pro-rozwojowe strategie działań.
Ważną rolę w dalszej specjalizacji technologicznej obszaru będzie odgrywała także jego
specjalizacja funkcjonalna w ramach Lubelskiego Obszaru Metropolitalnego.
Działania projektowane w ramach Lokalnej Strategii Innowacji powinny zmierzać do
wsparcia tych dwóch pro-rozwojowych procesów na obszarze wzrostu.
8. LOKALNA STRATEGIA INNOWACJI
ANALIZA SWOT
SŁABE STRONY
MOCNE STRONY
 Lokalizacja w niewielkiej odległości
od Lublina.
 Rozdrobnione rolnictwo.
 Dostęp
do
instytucji
otoczenia
biznesu
i
zaplecza
naukowo-
badawczego lubelskich uczelni.
 Ujemny przyrost naturalny.
 Niski poziom współpracy między
różnymi
podmiotami
na
rzecz
121
 Wielofunkcyjne gospodarstwa rolne.
Strona
8.1.
 Bogactwo surowców naturalnych.
 Dziedzictwo
przyrodnicze
rozwoju.
i
kulturowe.

 Niska
przemysłu rolno-spożywczego.
 Niska
i
aktywność
gospodarcza
mieszkańców powiatu.
Wolne tereny inwestycyjne,
tereny atrakcyjne dla inwestorów,

konkurencyjność
innowacyjność przedsiębiorstw.
Zaplecze surowcowe dla

 Niski wskaźnik przedsiębiorczości.
 Słabe zaplecze turystyczne.
Tereny o wysokiej atrakcyjności
inwestycyjnej dla działalności
usługowej.
 Duże, innowacyjne przedsiębiorstwa.
 Port Lotniczy Lublin.
ZAGROŻENIA
SZANSE
innowacji
dla
jednego obszaru wzrostu (
Powiat łęczyński i powiat
 Zmniejszająca się liczba osób
w wieku produkcyjnym.
 Odpływ
świdnicki).
 Zacieśnienie
sieciowej
 Depopulacja wsi.
współpracy
w
kadry
wykwalifikowanej
poza
teren
województwa lubelskiego.
ramach
wyszczególnionego obszaru
 Brak sprecyzowanej strategii
wzrostu ( Powiat łęczyński i
wsparcia
powiat świdnicki).
specjalizacji technologicznej
 Wsparcie
innowacyjnych
rozwoju
obszaru.
rozwoju
sektorów
 Brak sprecyzowanej strategii
wsparcia
rozwoju
122
systemu
lokalnego
Strona
 Stworzenie
gospodarki obszaru wzrostu.
 Możliwość
korzystania
ze
specjalizacji
funkcjonalnej
obszaru.
środków
pomocy
 Nieefektywne wykorzystanie
europejskiej,
napływ
środków strukturalnych na
środków
finansowych
na
działalność innowacyjną.
prace rozwojowe, w tym
finansowanie
przyszłym
innowacji w
okresie
programowania 2014-2020.
8.2.
Misja, wizja, cel nadrzędny
MISJA
Wsparcie rozwoju innowacyjnych sektorów gospodarki w obszarze
wzrostu (Powiaty Łęczyński i Świdnicki), poprzez stymulowanie
lokalnego systemu innowacji i wielopłaszczyznowej współpracy w
Strona
123
obszarach uznanych za kluczowe dla rozwoju powiatów.
Wizja
Powiat łęczyński i powiat świdnicki są obszarem wzrostu,
specjalizującym się w innowacyjnych sektorach związanych
z lotnictwem, gospodarką opartą na wiedzy (automatyka, maszyny
lotnicze), przemysłem energetyczno- wydobywczym, produkcją i
przetwórstwem żywności, turystyką, specjalistycznymi usługami
medycznymi, uzupełniającym funkcje miasta Lublina w ramach
Lubelskiego Obszaru Metropolitalnego.
Cel nadrzędny
Rozwój
innowacyjnych
sektorów
związanych
z
lotnictwem,
gospodarką opartą na wiedzy (automatyka, maszyny lotnicze),
przemysłem
energetyczno-
wydobywczym,
produkcją
i
przetwórstwem żywności, turystyką, specjalistycznymi usługami
Strona
124
medycznymi, w ramach lokalnego systemu innowacji.
8.3.
PRIORYTETY
Rys.15. Priorytety Lokalnej Strategii Innowacji dla obszaru wzrostu- Powiatu
łęczyńskiego i Świdnickiego.
CELE OPERACYJNE
Stworzenie warunków dla Wsparcie
Priorytet 3
procesu Wsparcie
procesu
rozwoju lokalnego systemu specjalizacji
specjalizacji funkcjonalnej
innowacji
obszaru
Cele operacyjne
technologicznej obszaru
Cele operacyjne
Cele operacyjne
125
Priorytet 2
Strona
Priorytet 1
1.1.
Wspieranie
innowacji
w
publicznym
rozwoju 2.1. Stworzenie warunków 3.1.
Wzmocnienie
dla rozwoju innowacyjnych
sektorze
współpracy z podmiotami
sektorów związanych z
lotnictwem,
gospodarką działającymi w ramach
opartą na wiedzy.
Lubelskiego
Obszaru
Metropolitalnego.
2.2. Stworzenie warunków 3.2.
Rozwój
funkcji
wielopłaszczyznowej
lokalnych i ponadlokalnych
współpracy
pomiędzy przemysłem energetyczno- w
ramach
Lubelskiego
wydobywczym.
Obszaru Metropolitalnego.
przedsiębiorstwami,
1.2.
Wspieranie
instytucjami
samorządowymi,
instytucjami
biznesu,
procesie
otoczenia
naukowcami
w
tworzenia
Strona
126
innowacji.
1.3.
intensyfikacja
innowacyjnej.
1.4.
2.3. Stworzenie warunków
działalności
produkcją i przetwórstwem
żywności.
Integracja
Wspieranie
innowacyjnych
współpracy
i
rozwoju 2.4. Stworzenie warunków
sieci
produktów
i
usług
medycznych.
2.5. Stworzenie warunków
dla rozwoju innowacji w
sektorze turystycznym.
Tab.100. Priorytety i cele operacyjne Lokalnej Strategii Innowacji dla obszaru wzrostu.
STRUKTURA CELÓW OPERACYJNYCH
Ad.1. Priorytet 1: Stworzenie warunków dla rozwoju lokalnego systemu innowacji.
127
Struktura celów operacyjnych.
Strona
8.4.
Cele operacyjne:
Cel 1.1. Wspieranie rozwoju innowacji w sektorze publicznym.
 Wykorzystanie
technologii
informacyjnych
do
aktywizacji
mieszkańców,
przedsiębiorców, instytucji otoczenia biznesu i popularyzacji wiedzy na temat
lokalnego potencjału innowacyjnego poprzez tworzenie nowoczesnych serwisów
internetowych.
 Stworzenie
platformy
tematycznej
internetowej
poświęconej
możliwościom
finansowania innowacyjnych projektów realizowanych przez różne podmioty, także w
ramach partnerstw publiczno-prywatnych.
 Popularyzacja wiedzy na temat możliwości wdrażania innowacyjnych rozwiązań w
administracji publicznej.
 Wspieranie innowacyjnych projektów społecznych w zakresie wykorzystywania
nowoczesnych technologii w procesie rozwiązywania aktualnych problemów społecznogospodarczych.
Cel 1.2. Wspieranie wielopłaszczyznowej współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami,
instytucjami samorządowymi, instytucjami otoczenia biznesu, naukowcami w procesie
tworzenia innowacji.
 Popularyzacja
wiedzy
na
temat
korzyści
wynikających
z
kooperacji
z
przedsiębiorstwami/instytucjami reprezentującymi podobne branże.
 Wspieranie rozwoju współpracy z bliskim sąsiedztwem wyższych uczelni i innych
placówek naukowo-badawczych prowadzących badania innowacyjne i kształcących
kadry.
 Promocja walorów środowiskowych powiatu, które mogą odgrywać kluczową rolę w
różnych procesach technologicznych.
 Popularyzacja wiedzy o możliwościach finansowania innowacyjnych projektów,
realizowanych przez różne podmioty, także w ramach partnerstw publiczno-
funduszy kapitałowych wysokiego ryzyka poprzez profesjonalne doradztwo.
Strona
 Wsparcie komercjalizacji badań przemysłowych i prac rozwojowych z udziałem
128
prywatnych.
 Wsparcie procesu tworzenia agend zajmujących się doradztwem, organizowaniem i
zarządzaniem zintegrowanymi, systemowymi projektami.
Cel 1.3. Integracja i intensyfikacja innowacyjnej.
 Stworzenie warunków dla rozwoju strategicznych specjalizacji technologicznych
obszaru poprzez integrację działalności innowacyjnej w ramach sieci współpracy
takich, jak doliny technologiczne, klastry technologiczne, sieci dla rozwoju wiedzy,
grupy producenckie, lokalne grupy działania.
 Wsparcie procesów dywersyfikacji działalności badawczo-rozwojowej podmiotów
opierających swą przewagę konkurencyjną na rozwoju innowacyjnych produktów i
rozwiązań technologicznych.
 Popularyzacja wiedzy na temat możliwości pozyskiwania środków finansowych na
badania, także podstawowe, modernizację produkcji, testowanie nowych wyrobów.
 Zwiększenie efektywności wykorzystania infrastruktury naukowo-badawczej poprzez
współpracę w ramach projektów w partnerstwach z innymi podmiotami o
komplementarnych kompetencjach.
 Promocja innowacji i budowanie świadomości proinnowacyjnej poprzez wdrożenie
nowatorskich ścieżek edukacyjnych w szkołach podstawowych i gimnazjach
poświęconych innowacyjności.
Cel 1.4. Wspieranie rozwoju innowacyjnych sieci współpracy.
 Stworzenie warunków do rozwoju podstrefy ekonomicznej w Piaskach.
 Budowa portu przeładunkowego Cargo w ramach Portu Lotniczego Lublin.
 Profesjonalne doradztwo w zakresie identyfikacji potrzeb lokalnych przedsiębiorstw w
zakresie innowacyjnych technologii.
 Inicjowanie współpracy B+R pomiędzy przedsiębiorcami.
Strona
współpracy w zakresie rozwijania innowacyjnych rozwiązań i wymiany wiedzy.
129
 Pomoc w pozyskiwanie partnerów ze środowisk naukowych i biznesowych do
 Wspieranie rozwoju innowacji społecznych w ramach zintegrowanych projektów
realizowanych przez różne podmioty.
 Wspieranie systemu promocji lokalnych marek i produktów.
 Wspieranie procesu dystrybucji lokalnych produktów na rynek
Zintegrowanie kapitałów różnych instytucji działających w regionie, pobudzenie inicjatywy
(aktywności) gospodarczej.
Ad.2. Priorytet 2. Wsparcie procesu specjalizacji technologicznej obszaru.
Cele operacyjne:
Cel 2.1. Stworzenie warunków dla rozwoju innowacyjnych sektorów związanych z
lotnictwem, gospodarką opartą na wiedzy.
 Popularyzacja wiedzy na temat dostępu do unijnych programów finansowania
innowacji.
 Stworzenie warunków dla powstania lokalnego partnerstwa innowacji w celu
przyspieszenia badań, rozwoju i rynkowej realizacji innowacji łączących lokalne
zasoby i specjalistyczną wiedzy w zakresie sektorów związanych z lotnictwem i
gospodarką opartą na wiedzy.
 Zwiększania konkurencyjności obszaru poprzez stworzenie warunków dla rozwoju
innowacyjnej doliny technologicznej na jego terenie.
Cel.2.2. Stworzenie warunków dla rozwoju innowacyjnych sektorów związanych z
przemysłem energetyczno-wydobywczym.
 Stworzenie warunków dla rozwoju specjalistycznych dziedzin przedsiębiorczości
związanych z produkcją innowacyjnych produktów na potrzeby przemysłu
energetyczno-wydobywczego.
przyspieszenia badań, rozwoju i rynkowej realizacji innowacji łączących lokalne
 Popularyzacja
wiedzy o
możliwościach
finansowania
z
różnych
funduszy
nowoczesnych technologii wzbogacania i przeróbki węgla, innowacyjnych rozwiązań
Strona
energetyczno-wydobywczym (energetyka, geologia, ekoenergetyka).
130
zasoby i specjalistyczną wiedzy w zakresie sektorów związanych z przemysłem
technicznych eksploatacji górniczej, poprawy bezpieczeństwa pracy i technologii
racjonalnego gospodarowania energią.
 Stworzenie warunków dla rozwoju innowacyjnej sieci współpracy na jego terenie.
Cel 2.3. Stworzenie warunków dla rozwoju innowacyjnych sektorów związanych z
produkcją i przetwórstwem żywności.
 Wspieranie rozwoju kooperacji, współpracy sieciowej podmiotów ukierunkowanych
na produkcję i przetwórstwo produktów rolno-spożywczych (owoców, warzyw, zbóż),
poprzez wspomaganie działań w zakresie współpracy z odpowiednimi podmiotami, na
rzecz rozwoju produktów i usług opartych na lokalnych surowcach.
 Wspieranie inicjatyw na rzecz transferu wyników badań i technologii z podmiotów
naukowo-badawczych do instytucji doradztwa rolniczego.
 Popularyzacja wiedzy o ekoinnowacjach w rolnictwie i przemyśle przetwórczym.
 Wspieranie inicjatyw w zakresie edukacji i podniesienia kompetencji rolników.
Cel. 2.4. Stworzenie warunków dla rozwoju innowacyjnych produktów i usług
medycznych.
 Integracja i intensyfikacja prac b+r w sektorze usług medycznych.
 Wsparcie specjalizacji usług medycznych.
Cel. 2.5. Stworzenie warunków dla rozwoju innowacji w sektorze turystycznym.
 Popularyzacja wiedzy o innowacjach wykorzystywanych w turystyce.
 Tworzenie innowacyjnych produktów turystycznych.
Strona
ramach partnerstw publiczno-prywatnych.
131
 Tworzenie zintegrowanych produktów turystycznych, zintegrowanych inwestycji w
 Promocja nowoczesnych form turystyki, przede wszystkim eko-turystyki i turystyki
przemysłowej.
Ad3. Priorytet 3. Wsparcie procesu specjalizacji funkcjonalnej obszaru.
CELE OPERACYJNE
Cel 3.1. Wzmocnienie współpracy z podmiotami działającymi w ramach Lubelskiego
Obszaru Metropolitalnego.
 Popularyzacja wiedzy o możliwościach i korzyściach wynikających ze współpracy w
ramach
zintegrowanych
projektów
związanych
z
przemysłem
lotniczym,
energetyczno-wydobywczym, produkcją i przetwórstwem żywności, turystyką,
usługami medycznymi.
 Popularyzacja wiedzy na temat możliwości finansowania zintegrowanych inwestycji
w ramach partnerstw publiczno-prywatnych.
3.2. Rozwój funkcji lokalnych i ponadlokalnych w ramach Lubelskiego Obszaru
Metropolitalnego.
 Wsparcie procesu rozwoju regionalnego obszaru kooperacji w zakresie podniesienia
konkurencyjności, rozwoju instytucji nauki i kultury, usprawnienia i integracji
systemów gospodarki komunalnej, promocji i rozwoju turystyki.
przyspieszenia
badań,
rozwoju
i
rynkowej
realizacji
innowacji
służących
rozwiązywaniu głównych problemów społeczno-gospodarczych obszaru, łączenia
lokalnych zasobów i specjalistycznej wiedzy.
 Wsparcie procesu specjalizacji funkcjonalnej obszaru, jako innowacyjnej doliny
Strona
132
technologicznej w województwie lubelskim.
ZAKOŃCZENIE
Innowacyjność i konkurencyjność mogą być definiowane na wiele różnych sposobów.
Nie możemy jednak zapominać o tym, iż główne czynniki konkurencyjności i innowacyjności
są zakorzenione w konkretnych kulturowo-gospodarczych układach lokalnych, także w
kulturze. Wzrost innowacyjności konkretnych obszarów lokalnych powinien, więc, być
związany z ich zdolnością do tworzenia i podtrzymywania sieci współpracy, konkurencji i
koopetycji. Źródło regionalnej konkurencyjności tkwi w wiedzy – umiejętności uczenia się i
tworzenia warunków sprzyjających powstaniu innowacji.
W poszczególnych terytorialnych modelach innowacji: dystrykty przemysłowe,
terytorialne systemy produkcyjne, klastry, środowiska przedsiębiorczości, regionalne systemy
innowacji- akcentuje się znaczenie wielu różnic czynników w procesie rozwoju
innowacyjności regionalnej. Nasza koncepcja jest bardzo mocno zakorzeniona w koncepcji
regionu uczącego się (ang. learning region), która zawiera wiele elementów wspólnych z
wymienionymi wcześniej modelami teoretycznymi. Nowy typ rozwoju bazuje na korzyściach
trwałych, samoutrzymujących i samoorganizujących system (region, jako całość) poprzez
nieustanny
proces
tworzenia
wiedzy
i
udoskonalania
funkcjonowania.
Rozwój
innowacyjności regionu uczącego się napędzany jest przez endogeniczne czynniki takie jak:
wiedza, kapitał indywidualny, kapitał społeczny, potencjał gospodarczy, infrastrukturę
instytucjonalną.
Powiaty Łęczyński i Świdnicki posiadają bardzo duży potencjał innowacyjny. Jak
pokazały przeprowadzone przez nas badania, na terenie wytypowanego przez nas obszaru
Strona
133
wzrostu funkcjonują pro-innowacyjne struktury, zdolne do absorpcji innowacji.
BIBLIOGRAFIA
1. Antonowicz A., Powiązania globalne jednostek naukowych w województwie
lubelskim, Ekspertyza naukowa w ramach projektu „Kapitał Intelektualny
Lubelszczyzny 2010-2013”.
2. Bartkowski J., Kapitał społeczny i jego oddziaływanie na rozwój w ujęciu
socjologicznym, [w:] Herbst M. (red.), Kapitał ludzki i kapitał społeczny a rozwój
regionalny, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2007.
3. Betlej A., Sępoch A., Analiza konfirmacyjna kapitału intelektualna Lubelszczyzny,
Ekspertyza naukowa wykonana w ramach projektu „„Kapitał Intelektualny
4. Betlej A., Błaszczak D., Analiza obszarów wzrostu i stagnacji w województwie
lubelskim, Ekspertyza naukowa w ramach projektu „„Kapitał Intelektualny
5. Betlej A., Znaczenie badań naukowych i prac B+R w gospodarce sieciowej, [w:]
Partycki S. (red.), Społeczeństwo sieci, gospodarka sieciowa, Tom 1, Wydawnictwo
KUL, Lublin 2011.
6. Błaszczak D., Kapitał społeczny jako remedium w dobie kryzysu, [w:] Partycki S.
(red.), Kryzys finansowy – przebieg i skutki społeczno-gospodarcze w Europie
Środkowej i Wschodniej, Tom2, Wydawnictwo KUL, Lublin 2012.
7. Bourdieu P., Wacquant L., Zaproszenie do socjologii refleksyjnej, Wydawnictwo
Oficyna Naukowa, Warszawa 2001.
8. Cichy K., Malaga K., Kapitał ludzki w modelach i teorii wzrostu gospodarczego, [w:]
Herbst M. (red.), Kapitał ludzki i społeczny a rozwój regionalny, Wydawnictwo
Naukowe Scholar, Warszawa 2007.
9. Coleman J., Social Capital in The Creation of Human Capital, cyt. za: Fukuyama F.,
Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu, Wydawnictwo Naukowe PWN,
[w:] Woźniak M. G. (red)., Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy,
Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2011.
Strona
10. Dyjach K., Innowacyjność przedsiębiorstw jako czynnik konkurencyjności regionu,
134
Warszawa-Wrocław 1997.
11. Kalenik S., Region ekonomiczny w nowych realiach społeczno-gospodarczych,
Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa 2011.
12. Kelly K., Nowe reguły nowej gospodarki, Wydawnictwo WIG-Press, Warszawa 2001.
13. Kijek T. i inni, Perspektywy oraz bariery rozwoju branży energetyczno-wydobywczej
w powiecie puławskim, chełmskim i łęczyńskim, Ekspertyza naukowa w ramach
projektu „„Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny 2010-2013”.
14. Kijek T., Komor A., Matras-Bolibok A., Zmiany demograficzne i ich wpływ na
przemiany społeczno-gospodarcze na przykładzie wybranych obszarów wzrostu i
stagnacji,
Ekspertyza
naukowa
w
ramach
projektu
„Kapitał
Intelektualny
15. Klastry w województwie lubelskim, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości,
Warszawa 2011.
16. Kolas P., Analiza atrakcyjności inwestycyjnej i potencjału innowacyjnego powiatu
świdnickiego, 2008.
17. Leśniak-Moczuk K., Sieci społeczne jako komponent kapitału społecznego w
społeczności lokalnej, [w:] Partycki S. (red.), E-gospodarka, E-społeczeństwo w
Europie Środkowej i Wschodniej, Tom 2, Wydawnictwo KUL, Lublin 2009.
18. Mileska M., Regiony turystyczne Polski. Stan obecny i potencjale warunki rozwoju.
„Prace Geograficzne”, nr 43/1963, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1963.
19. Misztal W. (red.), Raport końcowy wykonany w ramach projektu systemowego
„Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny 2010-2013”, Lublin 2013.
20. Naumowicz K., Potencjał turystyczny i regionalizacja turystyczna Polski, Rozprawy i
Studia Turystyczne, nr 136/1993, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego,
Szczecin 1993.
21. Niećko I., Stan obecny i perspektywy rynku pracy w powiecie puławskim, świdnickim
i łęczyńskim, Ekspertyza naukowa w ramach projektu „„Kapitał Intelektualny
Lubelszczyzny 2010-2013.
Strona
łęczyńskim, Ekspertyza naukowa w ramach projektu Kapitał Intelektualny
135
22. Piotrowski M. i inni, Perspektywy i bariery rozwoju przedsiębiorczości w powiecie
23. Piotrowski M. i inni, Perspektywy i bariery rozwoju przedsiębiorczości w powiecie
świdnickim, Ekspertyza naukowa w ramach projektu Kapitał Intelektualny
Lubelszczyzny 2010-2013.
24. Piotrowski M. i inni, Wykorzystanie funduszy europejskich w powiecie łęczyńskim,
Ekspertyza naukowa w ramach projektu „Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny 20102013”
25. Piotrowski M. i inni, Wykorzystanie funduszy europejskich w powiecie świdnickim,
Ekspertyza naukowa w ramach projektu „Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny 20102013”
26. Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku, Załącznik do uchwały nr 202/2009 Rady
Ministrów z dnia 10 listopada 2009, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, 10
listopada
2009,
http://www.mg.gov.pl/files/upload/8134/Polityka%20energetyczna%20ost.pdf
(04.07.2013.), za: Kijek T. i inni, Perspektywy oraz bariery rozwoju branży
energetyczno-wydobywczej w powiecie puławskim, chełmskim i łęczyńskim,
Ekspertyza naukowa w w ramach projektu „Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny
2010-2013”
27. Przygodzki Z., Znaczenie kapitału społecznego w rozwoju, [w:] Jewtuchowicz A.,
Wiedza, innowacyjność, przedsiębiorczość a rozwój regionów, Wydawnictwo
Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2004.
28. Putnam R., Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych
Włoszech, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Fundacja im. Stefana Batorego,
Kraków-Warszawa 1993.
29. Strategia Rozwoju Powiatu łęczyńskiego na lata 2008-2015.
30. Strategia Rozwoju Powiatu świdnickiego na lata 2008-2015.
31. Szewczak M., Innowacyjność w rolnictwie i przetwórstwie rolnym (w województwie
tym
zdiagnozowanie
przedsięwzięć
innowacyjnych
czynników
motywujących
w
wdrażanie
rolnictwie
i przetwórstwie, Ekspertyza naukowa w ramach projektu Kapitał Intelektualny
136
w
Strona
lubelskim),
32. Świdzińska A., Analiza istniejącej infrastruktury wspierania przedsiębiorczości i
innowacji. Ekspertyza naukowa w ramach projektu „Kapitał Intelektualny
33. Świeca A., Potencjał turystyczny regionu lubelskiego, Ekspertyza naukowa w ramach
projektu „Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny 2010-2013”.
34. Thlon M., Analiza lokalnych obszarów wzrostu i stagnacji w województwie lubelskim
– wsparcie lokalnych sieci innowacji w województwie lubelskim”, Ekspertyza
naukowa w ramach projektu „Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny 2010-2013”.
35. Tucki A., Potencjał turystyczny regionu lubelskiego i możliwości jego wykorzystania,
UMCS 2008, za: Świeca A., Potencjał turystyczny regionu lubelskiego, Ekspertyza
naukowa w ramach projektu „Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny 2010-2013”.
36. Wójcik G., Znaczenie i uwarunkowania innowacyjności obszarów wiejskich w Polsce,
„Wiadomości Zootechniczne”, R. XLIX (2011).
37. Wyrzykowski J., Geograficzne uwarunkowania rozwoju urlopowej turystyki
wypoczynkowej w Polsce, „Studia Geograficzne XLIV”, Wrocław 1986.
38. Zacher L. W., W poszukiwaniu nowych wzorców rozwoju, [w:] Partycki S. (red.),
Teorie kryzysu, Wydawnictwo KUL, Lublin 2013.
NETOGRAFIA
1.http://www.stat.gov.pl/bdl
2. http://www.pi.gov.pl/parp/data/pdf_071112/index.html
5. www.funduszeeuropejskie.gov.pl
6. www.mapa.rpo.lubelskie.pl
Strona
4. www.mapadotacji.gov.pl
137
3. http://www.stat.gov.pl/gus/5840_11752_PLK_HTML.htm
7. www.programszwajcarski.gov.pl
8. Rocznik statystyczny województw 2009, GUS, Warszawa 2010, s. 457-458; M. Górzyński,
Definicja innowacji, w: http://dyrektor.nf.pl/Artykul/7532/Definicja-innowacji/innowacjeRIS-RITTS-technologie/ z dn. 9. 08. 3013r.).
9.
Strategia Rozwoju Powiatu
świdnickiego
na
lata
2007 – 2020,
http://spswidnik.bip.lubelskie.pl/index.php?id=136&p1=szczegoly&p2=442658.
10.
Strategia
rozwoju
Miasta
Świdnik
na
lata
2009-2015,
http://www.bip.swidnik.tensoft.pl/index.php?gid=738
11.
Strategia
Zrównoważonego
Rozwoju
Powiatu
łęczyńskiego
2004-2013,
http://www.spzoz.powiatleczynski.pl/strony,show,205,strategia-zrownowazonego-rozwojupowiatu-leczynskiego-20042013.html
12.
Strategia
Rozwoju
Turystyki
Powiatu
łęczyńskiego,
http://powiatleczynski.pl/strony,show,208,strategia-rozwoju-turystyki-powiatu-
Strona
138
leczynskiego.html

LSI – powiat łęczyński i powiat świdnicki

Transkrypt

Podobne dokumenty

Ratownictwo medyczne w zarządzaniu kryzysowym

Akcja Motoserce Krew Darem Życia