Strategia rozwoju GMINY SIEMIATYCZE

Transkrypt

Suwalska Rada
Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych
Naczelnej Organizacji Technicznej
Strategia rozwoju
GMINY SIEMIATYCZE
Suwałki, wrzesień 2000r.
2
Strategia Rozwoju Gminy Siemiatycze na lata 2000-2015
______________________________________________________________________
Strategia opracowana została przez zespół autorski w składzie :
Cezary Cieślukowski
Małgorzata Dudzińska
Elżbieta Szypiłło
Wirginia Sawicka
Marian Szypiłło
Dorota Zdancewicz
przy konsultacji Zarządu Gminy i Społeczeństwa Gminy Siemiatycze
Przy opracowaniu strategii wykorzystano materiały :
•
statystyczne byłego województwa białostockiego;
•
statystyczne województwa podlaskiego oraz powiatu siemiatyckiego;
•
informacyjne Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego;
•
Studium diagnostyczne obszaru funkcjonalnego Zielone Płuca Polski;
•
budżet gminy Siemiatycze;
•
planowane w roku 1999 dochody i wydatki budżetowe gminy Siemiatycze;
•
poglądowe – analiza SWOT;
•
informacyjne przygotowane przez pracowników urzędu gminy;
•
Narodowy Atlas Polski – Instytut Geografii PAN;
•
Atlas Rzeczypospolitej Polskiej – Główny Geodeta Kraju.
•
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
Siemiatycze
3
______________________________________________________________________
SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE
I.
DIAGNOZA STANU ISTNIEJĄCEGO.
1. Ogólna charakterystyka gminy.
2. Środowisko przyrodnicze.
3. Potencjał demograficzny i rynek pracy.
3.1. Demografia
3.2. Rynek pracy
3.3. Zasoby mieszkaniowe
4. Infrastruktura społeczna.
4.1. Ochrona zdrowia i pomoc społeczna.
4.2. Edukacja i wychowanie
4.3. Kultura, sport i wypoczynek.
5. Infrastruktura techniczna
5.1. Drogi.
5.2. Wodociągi i kanalizacja.
5.3. Gospodarka odpadami.
5.4. Pozostała infrastruktura.
6. Rolnictwo.
6.1. Grunty i zasiewy.
6.2. Gospodarstwa rolne.
6.3. Poziom produkcji rolnej.
7. Sieć handlowo-usługowa
8. Pozostała działalność gospodarcza.
9. Finanse gminy.
9.1. Analiza budżetu.
9.2. Prognoza budżetu na lata 2000-2006
10. Informacja o stanie miasta Siemiatycze.
II.
ANALIZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH I WEWNĘTRZNYCH
1. Uwarunkowania rozwoju gminy w oczach społeczności lokalnej
4
______________________________________________________________________
2. Uwarunkowania rozwoju w oczach autorów opracowania.
III.
IDENTYFIKACJA PODSTAWOWYCH PROBLEMÓW ROZWOJU
IV.
KIERUNKI I CELE ROZWOJU GOSPODARCZEGO
1. Kierunki rozwoju gospodarczego.
2. Cele rozwoju.
3. Zasady realizacji celów.
V.
ZADANIA REALIZACYJNE
VI.
SPIS WYKRESÓW I TABEL
5
______________________________________________________________________
WPROWADZENIE
Rozwój gminy to proces ciągłych przekształceń w strukturze funkcjonalnej, a także
w relacjach między strukturą funkcji a strukturą zagospodarowania. W tych warunkach
działalność władzy lokalnej nie może polegać jedynie na nieskoordynowanych działaniach
zmierzających do przyciągania na teren gminy nowych przedsiębiorstw produkcyjnych lub
firm handlowych. Jest to bezpośredni i ważny przejaw aktywności władz lokalnych
stymulującej działalność gospodarczą, niemniej powinien on wynikać ze sformułowanej
strategii rozwoju gminy. Strategia ta będąca wizją rozwoju gminy, wkomponowanego w
szerszy system społeczno-gospodarczy pozwala na pełniejsze sterowanie procesami
gospodarczymi, na większe uniezależnienie się od wpływów zewnętrznych. Ponadto
przyczynia się do przyciągnięcia do współdziałania większej liczby podmiotów
gospodarczych i instytucji publicznych, co jednoznacznie silnie łączy te jednostki z danym
terytorium i wyzwala w nich szereg lokalnych inicjatyw w sferze rozwoju gospodarczego.
W procesie stymulowania rozwoju lokalnego organy gminy mogą wykorzystywać
różne mechanizmy i narzędzia oddziaływania. Konkretny ich wybór zależy już od
zagospodarowania przestrzennego danej gminy, poziomu jej rozwoju, jej struktury
społeczno-ekonomicznej, a także skuteczności poszczególnych narzędzi oddziaływania w
określonych warunkach społecznych. Opracowanie strategii pomaga dokonać najbardziej
racjonalnego wyboru czynników stymulujących lokalny rozwój gospodarczy.
Strategia rozwoju to określona koncepcja świadomego i systemowego sterowania
długofalowym rozwojem gminy. Strategia to swoisty plan działania określający główne
strategiczne cele rozwoju gminy i przyjmujący takie kierunki i priorytety działania oraz
alokację zasobów (zwłaszcza finansowych), które są niezbędne dla realizacji przyjętych
celów i przedsięwzięć rozwojowych, a w konsekwencji zapewnienia społeczności danej
gminy optymalnych warunków egzystencji i rozwoju.
6
______________________________________________________________________
Zadaniem niniejszej strategii jest stworzenie podstaw do:
•
sprawnego, efektywnego i skutecznego zarządzania gminą zarówno w dłuższym, jak i
krótkim horyzoncie czasu;
•
przygotowanie władz samorządowych do działań w sytuacji niepewności i ryzyka,
wynikających ze zmieniających się uwarunkowań rozwojowych;
•
stwarzania takich warunków, które z uwzględnieniem wymagań zmieniającego się
otoczenia – ułatwiają przełamywanie barier rozwojowych, a także eliminowanie (lub
przynajmniej minimalizowanie) różnorodnych konfliktów wykrytych w toku diagnozy
obecnego poziomu gminy;
•
optymalnego wykorzystania ograniczonych własnych środków finansowych;
•
pozyskiwania przez władze gminne środków finansowych ze źródeł zewnętrznych (np.
banków, prywatnych i publicznych inwestorów krajowych i zagranicznych,
zagranicznych organizacji pomocowych, funduszy Unii Europejskiej itp.) na realizację
przewidzianych w strategii przedsięwzięć inwestycyjnych;
•
promocji gminy, a zwłaszcza jej atrakcyjności lokalizacyjnej dla inwestorów.
Dokonujące się w naszym kraju przemiany systemowe stwarzają potrzebę stosowania
nowych metod zarządzania, nowego sposobu myślenia o przyszłości gminy. Zarządzanie
długookresowym rozwojem gminy wymaga zarządzania strategicznego, rozumianego jako
ukierunkowany na przyszłość proces kształtujący przyszłe wydarzenia i przyszły poziom
rozwoju gminy oraz jej pozycję w otoczeniu. W warunkach niepewności i
nieprzewidywalności przebiegu różnego rodzaju zjawisk i procesów w otoczeniu, ryzyka
podejmowanych decyzji rozwojowych, liczenia na własne siły, zasoby i możliwości,
zarządzanie strategiczne jest koniecznością, a strategia rozwoju gminy jest pierwszym
krokiem na drodze do wprowadzenia zasad nowoczesnego zarządzania gminą.
7
______________________________________________________________________
I.
DIAGNOZA STANU ISTNIEJĄCEGO.
8
______________________________________________________________________
1. Ogólna charakterystyka gminy.
Gmina Siemiatycze – położona w północno – wschodniej Polsce, w południowej
części województwa podlaskiego, w powiecie siemiatyckim zajmuje obszar 227,14 km².
Jako samodzielna jednostka administracyjna gmina rozpoczęła funkcjonowanie po
podziale miasta i gminy Siemiatycze tj. od 1 kwietnia 1992 roku. Siedzibą władz gminy
nadal pozostało miasto Siemiatycze.
Pod względem fizjograficznym teren gminy położony jest w obrębie dwóch
jednostek fizyczno-geograficznych w randze mezoregionów: Wysoczyzny Drohickiej
wchodzącej w skład makroregionu Niziny Północnopodlaskiej oraz Podlaskiego Przełomu
Bugu wchodzącego w skład makroregionu Niziny Południowopodlaskiej.
Gminę Siemiatycze tworzą 42 sołectwa (45 miejscowości) położone wokół miasta
Siemiatycz. To „obce” centrum stanowi o specyfice gminy. Wszelkie zjawiska społeczne i
gospodarcze zachodzące w gminie i mieście Siemiatycze są wzajemnie ze sobą powiązane.
Według stanu na koniec grudnia 1998r. liczba mieszkańców gminy wynosiła 7057 osób, co
stanowiło 13,5% ludności powiatu1.
Terytorium gminy sąsiaduje:
- od północy z gminami – Dziadkowice i Grodzisk,
- od południa poprzez rzekę Bug z gminami – Platerów i Sarnaki (województwo
mazowieckie),
- od wschodu z gminami – Nurzec Stacja, Milejczyce i Mielnik,
- od zachodu z gminą - Drohiczyn.
Gmina usytuowana jest na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych tj.
drogi krajowej nr 19 granica państwa – Budzisko – Suwałki – Białystok – Lublin –
Stalowa Wola i drogi krajowej nr 637 Warszawa – Sokołów Podlaski – Drohiczyn –
Radziwiłłówka – granica państwa. Korzystną cechą położenia gminy są niewielkie
1
Urząd Statystyczny w Białymstoku : Ludność w województwie podlaskim w 1998r., Białystok 1999r.
9
______________________________________________________________________
odległości dzielące ją od dużych ośrodków akademickich oraz centrów administracyjnych,
co ilustruje tabela nr 1.
Tabela nr 1. Położenie komunikacyjne gminy Siemiatycze.
Miasto
Warszawa
Lublin
Białystok
Odległość od gminy Siemiatycze
150 km
140 km
90 km
W 1996 roku władze gminy podpisały umowę o współpracy z niemiecką gminą
Gransee. Główne dziedziny współpracy to: kultura, sport i oświata. Wspólnie
organizowane przedsięwzięcia, takie jak: wymiana młodzieży, uczestnictwo w targach
międzynarodowych (EXPO 2000) i imprezach kulturalnych, stwarza możliwość szerokiej
promocji gminy na arenie międzynarodowej.
2. Środowisko przyrodnicze.
10
______________________________________________________________________
Dominująca część obszaru gminy Siemiatycze położona jest w obrębie
Wysoczyzny
Drohickiej
charakteryzującej
się
łagodną
powierzchnią
falistą
i
występowaniem licznych wzgórz moren czołowych, moren martwego lodu, ozów i wzgórz
kemowych.
Wśród obszarów i obiektów podlegających ochronie prawnej należy wymienić:
•
Obszar chronionego krajobrazu „Dolina Bugu” stanowiący element krajowego systemu
przyrodniczego o funkcjach: ekologicznej, bioklimatycznej, krajobrazowej
i rekreacyjnej;
•
Pięć pomników przyrody:
-
grupa 3 dębów położonych w pasie drogowym drogi Białystok – Bielsk Podlaski –
Siemiatycze na wysokości wsi Leszczka (obwód pni: 250, 260 i 260 cm, wysokość:
20-21 m, wiek ok. 150 lat);
-
dąb położony w pasie w/w drogi w pobliżu granicy administracyjnej miasta
Siemiatycze (obwód pnia: 305 cm, wysokość: 21 m, wiek ok. 150 lat);
-
dąb położony j.w. (obwód pnia: 260 cm, wysokość: 20 m, wiek ok. 150 lat);
-
dąb położony j.w. (obwód pnia: 295 cm, wysokość: 20 m, wiek ok. 150 lat);
-
głaz narzutowy położony na gruntach Technikum Rolniczego w Czartajewie
(obwód: 6,2 m, długość: 2,1 m, szerokość: 1,4 m, wysokość: 0,9 m);
•
Pozostałości parku podworskiego w Bacikach Średnich;
•
Użytki ekologiczne ekosystemów bagiennych i oczek wodnych o łącznej powierzchni
6,57 ha.
KLIMAT
Obszar gminy Siemiatycze zaliczany jest do dwóch krain klimatycznych: Krainy
Wysoczyzn Północnopodlaskich (dominująca część gminy) oraz Krainy Nadbużańskiej
(dolina Bugu oraz fragment obszaru południowej części Wysoczyzny Drohickiej).
Średnia roczna temperatura powietrza wynosi tu około 7,4°C. Okres wegetacyjny
trwa od 205 do 208 dni. Okres bezprzymrozkowy wynosi średnio ca 160 dni. Średnia
roczna ilość opadów atmosferycznych wynosi 558 mm.
Warunki klimatyczne należą do najlepszych w regionie i nie stwarzają ograniczeń
w rozwoju gospodarczym gminy.
11
______________________________________________________________________
WODY
Pod względem hydrograficznym obszar gminy należy do dorzecza Wisły i
położony jest w obrębie zlewni Bugu. Główny układ sieci hydrograficznej tworzy rzeka
Bug i jej prawobrzeżne dopływy: rzeka Kamionka z Mahometem, Szysia i Moszczona,
które mimo swojego lokalnego charakteru odgrywają istotną rolę w gospodarce wodnej
gminy. Warunki naturalne dolin rzecznych gminy Siemiatycze stwarzają możliwości
budowy zbiorników wodnych małej retencji, które oprócz funkcji rolniczej mogą także
pełnić funkcję rekreacyjną. Według autorów „Studium uwarunkowań i zagospodarowania
przestrzennego gminy Siemiatycze” na terenie gminy tylko dwie miejscowości: Ogrodniki
i Wólka Nadbużna zagrożone są falą powodziową Bugu.
Tabela nr 2. Klasa czystości wód w rzekach gminy Siemiatycze2 według badań
pomiarowo-kontrolnych przeprowadzonych w 1971r.
Rzeka
Stan istniejący w 1971r.
Stan projektowany
BUG
Na wysokości obszaru gminy
wody nie odpowiadają normom
Od granicy państwa do ujścia
rzeki Nurzec II klasa czystości
KAMIONKA
Od źródeł do m. Siemiatycze
włącznie II klasa czystości,
poniżej miasta do ujścia wody
pozaklasowe
Od źródeł do odcinka ujściowego
II klasa czystości, poniżej miasta
III klasa czystości
SZYSIA
Na całej długości II klasa
czystości
II klasa czystości
Na pozostałych ciekach wodnych brak jest badań pomiarowo – kontrolnych. Przeważnie są
to wody zaliczane do II klasy czystości.
Gmina Siemiatycze należy do obszarów o ograniczonych, lokalnie dobrych
zasobach wód podziemnych.
GLEBY
Pod względem przyrodniczych walorów gleb oraz jakości rolniczej przestrzeni
produkcyjnej dominująca część obszaru gminy (ok. 65% całej powierzchni) obejmująca
tereny położone w północnej, środkowo-zachodniej i południowo-zachodniej części gminy
zaliczona jest do najlepszych w regionie. Tereny te stanowią obszar intensywnej
2
Zarządzenie Nr 18/71 Prezydium WRN w Białymstoku z dnia 27.05.1971r.
12
______________________________________________________________________
gospodarki rolnej. Natomiast wschodnia i południowo-wschodnia część gminy to obszar o
ograniczonych możliwościach produkcji rolnej.
Wykres nr 1. Struktura użytkowania gruntów gminy Siemiatycze w 1996r.3
6,9%
22,0%
6,9%
grunty orne
sady
łąki
pastwiska
55,3%
lasy
grunty pozostałe
8,5%
0,4%
Pod względem typologicznym dominującym typem gleb gminy Siemiatycze są
gleby piaskowe – bielicowe, rdzawe, brunatne i kwaśne koncentrujące się głównie w
północno-wschodniej, południowo-wschodniej i południowo-zachodniej części gminy.
Natomiast w północno- zachodniej i środkowo-zachodniej części gminy znajdują się gleby
pseudobielicowe, brunatne wyługowane i kwaśne.
LASY
Lasy zajmują 22% w ogólnej powierzchni gminy, z czego 35% stanowią lasy
państwowe. Największe kompleksy leśne występują w północnej i północno-wschodniej
części gminy. Największe prywatne kompleksy leśne znajdują się w południowej części w
okolicy wsi Wólka Nad Bugiem, Turna i Anusin.
Lasy występujące na terenie gminy Siemiatycze zaliczane są głównie do lasów
gospodarczych, stąd też ich podstawową funkcją jest produkcja surowca drzewnego na
potrzeby gospodarcze kraju oraz potrzeby własne ludności.
3
Powszechny Spis Rolny 1996r.
13
______________________________________________________________________
Jedynie kompleksy leśne położone w okolicy wsi Wólka Nad Bugiem i Turna Duża
zaliczane są do lasów ochronnych o funkcji turystycznej.
SUROWCE MINERALNE
Na terenie gminy eksploatowane jest wyłącznie kruszywo naturalne grube i drobne
(piaski). Znajduje się tu ogółem 78 czynnych okresowo wyrobisk, z których z uwagi na
wyczerpywanie się zasobów bądź słabą jakość surowca 38 wyrobisk proponowanych jest
do rekultywacji.
3. Potencjał demograficzny i rynek pracy.
3.1.
Demografia
14
______________________________________________________________________
Gminę Siemiatycze zamieszkuje 7057 osób, z czego 48,7% stanowią kobiety. W
okresie transformacji społeczno-gospodarczej w latach dziewięćdziesiątych zaznaczyły się
na obszarze gminy następujące trendy ludnościowe :
-
nastąpiło osłabienie migracji ze wsi do miast jako efekt recesji w gospodarce,
ujawniający się w postaci spadku popytu na pracę, wzrostu bezrobocia oraz bariery
wysokich cen mieszkań w miastach;
-
wystąpił spadek liczby urodzeń oraz znaczna liczba zgonów, co dało ujemny przyrost
naturalny.
Gmina Siemiatycze cechuje się od lat ujemnym bilansem przepływów
migracyjnych. Najniższe saldo migracji występowało w latach 1988-91. Aktualnie średnia
gęstość zaludnienia w gminie wynosi 31 osób na km², podczas gdy w Polsce 124 osoby
na km², a w województwie – 61 osób na km².
Tabela nr 3 Migracje ludności w latach 1988-1998
Napływ
Rok
Ogółem z miast
1988
128
1991
49
1992
71
1993
90
1994
73
1995
110
1996
96
1997
77
1998
76
x – brak danych
Odpływ
ze wsi
58
32
37
59
36
71
62
46
x
z zagra- Ogółem
nicy
70
17
33
29
36
39
33
26
x
1
2
1
1
5
-
239
192
100
137
142
116
108
103
97
do
miast
184
145
59
103
114
94
88
77
x
na wieś
za
granicę
53
47
41
34
28
22
20
26
x
2
-
Saldo
migracji
- 111
- 143
- 29
- 47
- 69
-6
- 12
- 26
-21
Tendencje depopulacyjne na obszarach wiejskich pociągają za sobą szereg
negatywnych konsekwencji demograficznych i społecznych:
-
szybkie starzenie się ludności wywołane masowym odpływem młodzieży do miast;
-
obniżenie przyrostu naturalnego;
-
maskulinizacja coraz większych obszarów polegająca na nadwyżce mężczyzn w
stosunku do liczby kobiet w wieku produkcyjnym (95 kobiet na 100 mężczyzn – wg
danych na koniec 1998r.);
-
zaostrzenie się problemu związanego z koniecznością zapewnienia opieki zdrowotnej i
pomocy społecznej starszym osobom samotnym, o niskich dochodach.
15
______________________________________________________________________
Na koniec 1998r. struktura ludności gminy Siemiatycze według podstawowych
grup wieku przedstawiała się następująco:
-
25,3% - ludność w wieku 0-18 lat
(Polska – 26,3%, województwo – 27,8%)
-
50,6% - ludność w wieku 18-64/59 lat
(Polska – 59,5%, województwo – 56,8%)
-
24,1% – ludność w wieku 65/60 lat i więcej (Polska – 14,2%, województwo – 15,4%)
Wykres nr 2 Ludność gminy Siemiatycze według grup wiekowych
na przestrzeni lat 1990-1998
4500
4000
3500
3000
1990
2500
1994
2000
1500
1996
1997
1000
1998
500
0
wiek przedprodukcyjny
wiek produkcyjny
wiek poprodukcyjny
Jak widać z przedstawionego wyżej wykresu w latach 1990-1998 na terenie gminy
Siemiatycze nastąpił spadek
udziału
ludności w
wieku
przedprodukcyjnym
i
produkcyjnym oraz wzrost udziału ludności w wieku poprodukcyjnym.
3.2.
Rynek pracy
W 1998 roku gminny rynek pracy oferował zatrudnienie 565 osobom. Strukturę
zatrudnienia według sekcji EKD ilustruje niżej przedstawiony wykres.
16
______________________________________________________________________
Wykres nr 3 Pracujący w gospodarce narodowej wg sekcji EKD
6,0%
Przemysł
7,4%
Budow nictw o
handel i napraw y
Transport, składow anie i łączność
49,2%
26,5%
Administracja publiczna i obrona
narodow a
Edukacja
Ochrona zdrow ia i opieka socjalna
0,7%
Pozostała działalność
2,1%
5,5%
2,5%
Według danych statystycznych z 1998 roku w strukturze zatrudnienia największy
odsetek stanowią osoby prowadzące działalność produkcyjną – 49,2% oraz osoby
pracujące w dziale edukacji – 26,5%.
W latach 1988-1991 liczba pracujących w gospodarce narodowej spadła aż o 43%.
Od 1992r. notuje się stopniowy wzrost liczby pracujących, jednakże poziom zatrudnienia
w gospodarce narodowej jest nadal dużo niższy niż w latach 80-tych.
Wykres nr 4 Zatrudnienie ludności gminy Siemiatycze w gospodarce narodowej
w latach 1988-1998
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
1988
1991
1992
1993
1994
1995
liczba zatrudnionych
1996
1997
1998
17
______________________________________________________________________
Ponad 50% mieszkańców gminy jest czynnych zawodowo, z czego około 81%
utrzymuje się wyłącznie z rolnictwa, 15,8% z pracy w gospodarstwie i pracy pozarolniczej i 3,2% wyłącznie z pracy poza -rolniczej.
Według statystyki GUS na koniec III kwartału 1998r. liczba zarejestrowanych
bezrobotnych wynosiła 191 osób, z czego 97 osób tj. 50,8% nie posiadało prawa do
zasiłku.
Wykres nr 5 Bezrobocie w gminie Siemiatycze w latach 1992-1998
400
300
mężczyźni
200
kobiety
ogó³em
bezrobotni
100
0
1992
3.3.
1993
1994
1995
1996
1997
1998
Zasoby mieszkaniowe
Wskaźniki dotyczące warunków zamieszkania w gminie Siemiatycze są zbliżone
do średnich w regionie na terenach wiejskich:
- powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 mieszkańca
- 22,2 m²
- liczba osób na 1 mieszkanie
- 3,15
- liczba osób na 1 izbę
- 0,84
18
______________________________________________________________________
Zasoby mieszkaniowe gminy stanowią głównie własność indywidualną. Na terenie
gminy znajduje się 13 mieszkań przy szkołach podstawowych oraz w budynkach byłych
szkół podstawowych.
Tabela nr 4 Zasoby i warunki mieszkaniowe gminy Siemiatycze
Wyszczególnienie
1990r.
1996r.
1997r.
1998r.
Mieszkania
2.189
2.187
2.194
2.199
Izby
8.022
8.132
8.174
8.203
149.228
152.024
153.102
153.637
Przeciętna powierzchnia
mieszkania w m2 na 1 osobę
20,4
21,6
22,0
22,2
Liczba izb w mieszkaniu
3,66
3,72
3,72
3,73
Liczba osób w 1 mieszkaniu
3,35
3,23
3,17
3,15
Liczba osób na izbę
0,91
0,87
0,85
0,84
Liczba mieszkańców na 1000
mieszkań
294
304
310
321
Powierzchnia użytkowa w m2
W latach 90-tych przekazano do użytku 74 nowe mieszkania (wszystkie w
budownictwie indywidualnym) o łącznej powierzchni użytkowej 9703 m2.
Ponad połowa mieszkań w gminie zbudowana została przed rokiem 1960 i
wykonana jest z drewna.
19
______________________________________________________________________
4. Infrastruktura społeczna.
Na infrastrukturę społeczną składają się obiekty i urządzenia służące obsłudze
ludności. Ich ilość, jakość i rozmieszczenie decydują w zasadniczym stopniu o jakości
życia mieszkańców. Usługi publiczne dzielą się na usługi pozostające w sferze
kompetencji samorządu i władz rządowych oraz usługi publiczne i komercyjne świadczone
przez jednostki organizacyjne lub osoby fizyczne.
4.1.
Ochrona zdrowia i pomoc społeczna.
W zakresie lecznictwa otwartego gmina obsługiwana jest przez Wiejski Ośrodek
Zdrowia w miejscowości Siemiatycze Stacja (obecnie w trakcie przekształcania), który
zatrudnia 1 lekarza i 2 pielęgniarki. Natomiast w zakresie lecznictwa zamkniętego i
specjalistycznego gmina obsługiwana jest przez ośrodki zdrowia, szpital i poradnie
specjalistyczne w mieście Siemiatycze.
Brak w gminie apteki, punktu aptecznego oraz domu pomocy społecznej. Dom
Pomocy Społecznej znajduje się w mieście Siemiatycze i obsługuje on obszar całego
powiatu.
Do końca 1997 roku na terenie gminy funkcjonowało Państwowe Prewentorium
Przeciwgruźlicze w Bacikach Średnich (obiekt o znaczeniu ponad lokalnym), które
dysponowało 65 łóżkami. W 1997 roku z jego usług skorzystało 156 kuracjuszy. W
okresie 1.01.1998 – 31.08.2000 placówka ta funkcjonowała jako Samodzielny Publiczny
ZOZ Prewentorium Przeciwgruźlicze. Od dnia 1 września 2000r. placówka została
przekształcona w Samodzielny Publiczny Zakład Opiekuńczo-Leczniczy dla Dzieci i
Młodzieży. Obecnie znajduje się w nim około 30 podopiecznych. Przewiduje się, że
docelowo SPZOL będzie mógł przyjąć około 50 osób. Opieką objęte są dzieci po
przebytych chorobach: układu krążenia, oddechowego, nerwowego, pokarmowego,
nowotworowych, dzieci z wadami aparatu słuchowego i wzroku oraz innymi schorzeniami
gdzie nie ma ograniczenia sprawności ruchowej.
Na terenie gminy działa Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, który zatrudnia 4
pracowników. W 1999r. pod jego opieką znajdowało się 221 rodzin (293 osoby), które
korzystały z następujących form pomocy :
20
______________________________________________________________________
α) finansowej
- zasiłki stałe z tytułu opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym
- 14 rodzin
- zasiłki stałe wyrównawcze
- 10 rodzin
- renty socjalne
- 23 osoby
- zasiłki okresowe
- 129 rodzin
- zasiłki z tytułu ochrony macierzyństwa
- 19 osób
- zasiłki pielęgnacyjne
- 16 osób
- zasiłki rodzinne
- 1 rodzina
- zasiłki celowe ogółem
- 27 rodzin
- pomoc dla kombatantów
- 13 osób
β) w naturze
- dożywianie dzieci w szkołach
- 242 uczniów
- wydawanie odzieży używanej
χ) pracy socjalnej
- wspomaganie osób i rodzin w osiągnięciu pełnej aktywności społecznej, zapobieganie
procesowi marginalizacji osób, przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom w środowisku
lokalnym, udzielanie informacji – 91 rodzin.
W planie budżetu na 2000r. gmina przeznaczyła na ochronę zdrowia 0,9% ogółu
wydatków budżetowych, natomiast na opiekę społeczną – 6,8%.
4.2.
Edukacja i wychowanie
Szkolnictwo podstawowe w gminie Siemiatycze realizowane jest przez sieć 4 szkół
podstawowych w miejscowościach: Czartajew, Szerszenie, Tołwin i Kłopoty Bujny.
Łącznie dysponują one 44 pomieszczeniami do nauczania. W roku szkolnym 1998/1999 do
szkół podstawowych uczęszczało łącznie 715 uczniów.
Ze względu na zmniejszenie się liczby dzieci w latach 90-tych zlikwidowane
zostały 3 szkoły. W roku 2000 zlikwidowana została szkoła w Klekotowie. Planowana jest
także likwidacja szkoły w Kłopotach Bujnach, jednakże uzależnione to jest od rozbudowy
zaplecza SP w Czartajewie.
21
______________________________________________________________________
Podstawowe wskaźniki charakteryzujące placówki szkolnictwa w gminie
przedstawiają się następująco :
- liczba uczniów na 1 pomieszczenie do nauczania - 14
- liczba uczniów na 1 szkołę
- 143
- liczba uczniów na oddział
- 19
Sytuacja w zakresie szkolnictwa podstawowego w gminie Siemiatycze jest bardzo
zbliżona do występującej na terenach wiejskich województwa.
Ze względu na specyficzny charakter gminy Siemiatycze (gmina wokół -miejska)
szczególne znaczenie ma tu system dowożenia dzieci do szkół. Ogółem z dowozu korzysta
520 dzieci, w tym 120 dzieci dowożonych jest autobusem szkolnym tzw. Gimbusem a
pozostałe 400 dzieci korzysta z dojazdów autobusami PKS (7 autobusów).
W 1999r. w mieście Siemiatycze powstało Gimnazjum Gminne. W roku szkolnym
2000/2001 w gimnazjum uczy się w 6 oddziałach 166 dzieci. Docelowo funkcjonować
będzie 9 oddziałów – przewidywana liczba uczniów to 250 – 260 dzieci.
Gimnazjum dysponuje nowoczesnym budynkiem o powierzchni użytkowej
1912 m2, w którym znajduje się:
-
11 sal dydaktycznych (w tym dobrze wyposażona sala komputerowa i pracownia
historyczna),
-
biblioteka z czytelnią,
-
szatnie,
-
sklepik,
-
stołówka,
-
siłownia,
-
„Dom Noclegowy” z 37 miejscami noclegowymi.
Przy gimnazjum znajduje się kompleks boisk sportowych o nawierzchni asfaltowej.
Planowana jest także budowa pełno-wymiarowej sali sportowej.
Wychowaniem przedszkolnym objętych jest około 90 dzieci w pięciu oddziałach
przedszkolnych przy szkołach podstawowych.
22
______________________________________________________________________
Wydatki na oświatę i wychowanie stanowią znaczne obciążenie budżetu gminy i
wynosiły w 1998r. – 51,9%, a w 1999r. – 59% ogółu wydatków.
4.3.
Kultura, sport i wypoczynek.
ŚRODOWISKO KULTUROWE
Walory kulturowe gminy nie stanowią głównej atrakcji turystycznej, są jednak
bardzo istotnym dopełnieniem walorów przyrodniczych, podkreślającym odrębność tego
obszaru w stosunku do innych terenów Polski.
Gmina Siemiatycze położona jest na obszarze Wysoczyzny Drohiczyńskiej, która
rozciąga się pomiędzy Bugiem i Nurcem. Pierwsze ślady osadnictwa na tych terenach
datują się na ok. 6,5 tys. lat p.n.e. Stanowiska z tego okresu odkryto w Słochach
Annopolskich i Słochach Ogrodzkich.
Opisywane tereny przez kilkaset lat stanowiły administracyjne pogranicze
Mazowsza i Podlasia. Od wczesnego średniowiecza zmieniały przynależność państwową
podlegając piastom polskim lub książętom ruskim. Od północy często najeżdżali ją
Jaćwingowie. Osadnictwo mazowieckie posuwające się wzdłuż linii Bugu dotarło do rzeki
Nurzec, która przez dłuższy czas stanowiła mazowiecko – ruską linię graniczną.
Trwająca od 2 połowy XII wieku ekspansja litewska przyniosła wyniszczające najazdy i w
efekcie wyludnienie pogranicza mazowiecko – ruskiego. Dopiero po małżeństwie księcia
mazowieckiego Janusza z litewską księżniczką Danutą /1376 r./ oraz po unii w Krewie /
1385 r./ wojny ustały. W 1391 r. król Władysław Jagiełło nadał ziemię drohicką księciu
mazowieckiemu i wówczas rozpoczął się ponowny napływ osadników z Mazowsza, wśród
których dominowało drobne rycerstwo otrzymujące niewielkie nadania.
Pierwsze zapisy o dobrach siemiatyckich pochodzą z XV wieku. Z nadania książąt
mazowieckich od 1497r. były one w posiadaniu Tęczyńskich. Od 1585r. przeszły w
posiadanie Radziwiłłów a następnie poprzez koligacje rodzinne w ręce Sapiehów.
Rozwój gospodarczy i kulturalny regionu , który nastąpił w XVI wieku trwał do
połowy XVII wieku. Liczne przemarsze wojsk, bitwy i rozboje w okresie „potopu”
szwedzkiego spowodowały upadek gospodarczy Mazowsza i Podlasia. Częste w tym
czasie epidemie spowodowały także znaczne zmniejszenie się liczby ludności.
Ponowne ożywienie gospodarcze regionu nastąpiło w XVIII wieku. Od 1750 roku
właścicielką dóbr siemiatyckich była Anna Jabłonowska z Sapiehów, znana reformatorka.
23
______________________________________________________________________
Pod jej rządami nastąpił znaczny wzrost gospodarczy tych terenów, zahamowany
w okresie zaboru rosyjskiego. Mieszkańcy gminy aktywnie uczestniczyli w powstaniu
styczniowym.
Na terenie gminy występowały wszystkie kategorie własności ziemskiej, zaś
specyfiką gminy były stosunkowo liczne wsie zamieszkałe przez drobną szlachtę np.
Kłopoty Waśki – siedziba rodu Kłopotowskich, Tołwin – Tołwińskich, Osmola –
Osmólskich.
W latach 1939 – 1941 omawiany teren znalazł się pod okupacją sowiecką, a po roku 1941
pod okupacją niemiecką. Odbudowa ze zniszczeń wojennych i rozbudowa przemysłu nieco
zmieniły obraz gospodarki regionu. Dominującą dziedziną gospodarki pozostało tu jednak
rolnictwo, a podstawową gałęzią przemysłu jest przetwórstwo rolno - spożywcze.
Do ciekawszych świadectw historii wpisanych do rejestru zabytków należą :
-
pozostałości zespołu dworskiego w Bacikach Średnich (kaplica drewniana, garaż
murowany, obora, magazyn murowany, pozostałości parku);
-
dom nr 17 w Klukowie;
-
dom nr 1 w Krupicach;
-
zespół cerkwi grekokatolickiej, obecnie prawosławnej filialnej cmentarnej p.w. Nie
Ręką Ludzką Uczynionego Obrazu Zbawiciela w Rogawce
-
cerkiew z cmentarzem oraz drewniany dom parafialny w miejscowości Rogawka,
-
dom nr 6 w miejscowości Skiwy Małe.
Obiekty te podlegają ochronie konserwatorskiej, stąd też wszelkie prace przy nich i w ich
bezpośrednim
sąsiedztwie
wymagają
zezwolenia
Wojewódzkiego
Konserwatora
Zabytków.
Ponadto na terenie gminy znajdują się:
-
104 obiekty o charakterze zabytkowym nie wpisane do rejestru zabytków, znajdujące
się w miejscowościach: Anusin (5), Baciki Bliższe (3), Baciki Średnie (10), Boratyniec
Lacki (4), Boratyniec Ruski (1), Cecele (1), Czartajew (4), Grzyby – Orzepy (2),
Kajanka (3), Klekotowo (1), Klukowo (1), Kłopoty – Bujny (4), Kłopoty – Stanisławy
(1), Korzeniówka Duża (3), Krasewicze – Czerepy (3), Krasewicze Jagiełki (4),
Krupice (1), Kułygi (2), Lachówka (1), Olendry (3), Rogawka (1), Skiwy Duże (1),
Skiwy Małe (5), Słochy Annopolskie (2), Stare Krasewicze (6), Stare Moczydły (2),
24
______________________________________________________________________
Szerszenie (4), Tołwin (7), Turna Duża (3), Turna Mała (2), Wiercień Duży (9), Wólka
Nad Bugiem (2), Zalesie (3);
-
3 cmentarze o wartościach historyczno-kulturowych w miejscowościach:
1) Kłopoty Stanisławy (cmentarz przykościelny – 1920r. oraz cmentarz parafialny
rzymskokatolicki – po 1920r.)
2) Turna Duża (cmentarz wojenny żołnierzy rosyjskich z okresu I wojny światowej).
Około 90% powierzchni gminy objęto badaniami archeologicznymi. Na zbadanym terenie
stwierdzono występowanie osadnictwa pradziejowego oraz wczesnośredniowiecznego
i średniowiecznego.
Spośród występujących na terenie gminy stanowisk archeologicznych, takich jak:
kurhany, cmentarzyska, grodziska, osady wczesnośredniowieczne, 20 wpisano do rejestru
zabytków. Do najciekawszych badań wykopaliskowych należą między innymi duże
cmentarzyska ciałopalne i szkieletowe w Cecelach i Krupicach, datowane na I-IV w. n.e.
KULTURA
Według stanu na dzień 31 marca 1999r. na terenie gminy Siemiatycze działalność
w zakresie kultury prowadziły 23 świetlice, 1 biblioteka gminna z dwiema filiami w
miejscowościach Szerszenie i Czartajew dysponująca około 36 tysiącami woluminów oraz
4 punkty biblioteczne.
W latach 1990-1999 nastąpiło znaczne pogorszenie wyposażenia gminy w
placówki biblioteczne - w 1990 roku istniało 20 tego typu placówek, w tym: 1 biblioteka, 2
filie i 17 punktów bibliotecznych.
SPORT I WYPOCZYNEK
Zaplecze dla działalności sportowej w gminie obejmuje:
-
3 boiska sportowe przy szkołach podstawowych w miejscowościach Czartajew,
Szerszenie i Tołwin;
-
kompleks boisk i siłownia przy Gimnazjum Gminnym;
-
sala sportowa przy szkole podstawowej w Tołwinie.
Urządzenia sportowe o znaczeniu ponad lokalnym znajdują się w mieście Siemiatycze.
Zaplecze rekreacyjne gminy stanowią :
25
______________________________________________________________________
-
szlaki turystyczne wzdłuż pasa nadbużańskiego,
-
tereny rekreacyjne w rejonie wsi Wólka Nad Bugiem.
Baza turystyczna na terenie gminy jest bardzo skromna. Funkcjonuje tu 1 ośrodek
wczasowy we wsi Wólka Nad Bugiem – łącznie 413 miejsc noclegowych. Ośrodek czynny
jest w sezonie letnim i posiada: domki campingowe o zróżnicowanym standardzie,
restaurację, bar, świetlicę, korty tenisowe, basen i kąpielisko rzeczne.
Niewątpliwą atrakcją gminy są dwie cykliczne imprezy sportowo-rekreacyjne
o zasięgu ogólnokrajowym:
-
Ogólnopolskie Zawody Wędkarskie im. Jana Frączka o puchar Przewodniczącego
NSZZ „Solidarność” odbywające się co roku w ostatni weekend czerwca w Wólce
n/Bugiem;
-
Ogólnopolski Zlot Motocykli i Motorowerów „Motoriada” organizowany co roku we
wsi Romanówka przez Nadbużański Klub Motorowy, PZMot oraz gminę i miasto
Siemiatycze.
26
______________________________________________________________________
5. Infrastruktura techniczna
5.1.
Komunikacja.
System komunikacyjny w gminie Siemiatycze stanowią:
-
sieć drogowa,
-
linia kolejowa,
-
komunikacja autobusowa PKS.
DROGI
Zgodnie z ustawą o drogach publicznych od początku 1999 roku w Polsce
rozróżnia się cztery kategorie dróg publicznych: krajowe, wojewódzkie, powiatowe i
gminne. Drogi krajowe stanowią własność Skarbu Państwa, natomiast drogi wojewódzkie,
powiatowe i gminne są własnością właściwych samorządów.
Przez teren gminy przebiega sieć dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych i
gminnych o łącznej długości 211 km, w tym nawierzchnię bitumiczną posiada 120 km
dróg. Długość dróg gminnych wynosi 72 km . W latach 1992 – 1998 gmina wykonała 21
km asfaltu na drogach wszystkich kategorii.
Przez teren gminy przebiegają odcinki dróg krajowych:
-
Nr S 19 granica państwa – Budzisko – Suwałki – Białystok – Lublin – Stalowa Wola
zaliczona do dróg ekspresowych;
-
Nr 637 Warszawa – Sokołów Podlaski – Drohiczyn – Radziwiłłówka – granica
państwa.
KOLEJ
Przez obszar gminy Siemiatycze przebiega pierwszorzędna jednotorowa linia
kolejowa Siedlce – Czeremcha – Siemianówka – granica państwa, wg rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 3 września 1996r. zaliczona do linii kolejowych o znaczeniu
państwowym. Długość linii na terenie gminy wynosi około 4,5 km . Obsługa podróżnych
odbywa się na Stacji Siemiatycze.
27
______________________________________________________________________
KOMUNIKACJA AUTOBUSOWA
Obszar gminy Siemiatycze obsługiwany jest przez PKS Siemiatycze oraz inne jednostki –
ogółem 19 linii autobusowych. Obsługa podróżnych odbywa się na dworcu w
Siemiatyczach i na przystankach poszczególnych linii. W ostatnich latach występuje ciągły
spadek przewozu pasażerów. Tendencja ta jest zauważalna także na poziomie
województwa i kraju.
Siemiatycze posiadają stałe międzynarodowe połączenia komunikacyjne, w tym
między innymi z Brukselą oraz wieloma miastami Niemiec i Holandii.
5.2.
Wodociągi i kanalizacja.
Zaopatrzenie w wodę mieszkańców 31 wsi odbywa się z 3 ujęć i stacji
wodociągowych stanowiących własność gminy Siemiatycze, znajdujących się w
miejscowościach: Kłopoty Stanisławy, Tołwin i Czartajew. Pozostałe 14 wsi
zaopatrywanych jest w wodę ze stacji wodociągowej „Narojki” w gminie Drohiczyn.
W 1998 roku zakończono wodociągowanie gminy – wszystkie wsie z wyłączeniem
zabudowy kolonijnej podłączone są do wodociągu. Łączna długość sieci wodociągowej
wynosi 114 km (1341 przyłączy).
Stan gospodarki ściekowej na terenie gminy jest niezadowalający. Gmina nie
posiada własnej oczyszczalni ścieków. Kanalizację sanitarną o długości 0,9 km z
oczyszczalnią ścieków mechaniczno-biologiczną posiada jedynie Zespół Szkół Rolniczych
w Czartajewie. Poza tym ścieki odprowadzane są do lokalnych urządzeń takich jak
zbiorniki szczelne i suche ustępy. Wywóz nieczystości do punktu zlewnego przy
oczyszczalni ścieków w Siemiatyczach odbywa się na indywidualne zlecenie mieszkańców
i zakładów.
5.3.
Gospodarka odpadami.
Na obszarze gminy 7 wsi (Krupice, Słochy Annopolskie, Szerszenie, Boratyniec
Lacki, Kułygi, Czartajew, Kłopoty Bańki) posiada wysypiska odpadów stałych o łącznej
powierzchni 6,84 ha, gdzie wywożone są śmieci z całego obszaru gminy. Eksploatacją
28
______________________________________________________________________
wysypisk zajmuje się gmina Siemiatycze. Wysypiska nie posiadają stałego dozoru, stąd też
składowanie odpadów odbywa się w sposób niekontrolowany. Wywozem śmieci
mieszkańcy i zakłady zajmują się we własnym zakresie.
Na terenie gminy znajdują się dwa mogilniki:
-
w miejscowości Anusin (w całości wykorzystany)
-
w miejscowości Słochy Annopolskie.
Mogilniki te są nieczynne. Zostały zabezpieczone i obecnie znajdują się pod kontrolą
Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska.
5.4.
Pozostała infrastruktura.
ELEKTROENERGETYKA.
Źródłem zasilania gminy w energie elektryczną jest stacja transformatorowo
-rozdzielcza RPZ 110/15kV w mieście Siemiatycze. Stacja ta w pełni pokrywa
zapotrzebowanie mocy i energii elektrycznej. Rozprowadzenie energii elektrycznej do
poszczególnych odbiorców odbywa się poprzez system sieci SN 15 kV.
Na terenie gminy zlokalizowane są stacje transformatorowe słupowe, z czego 11
kwalifikuje się do demontażu i wymiany na nowe. Dotyczy to miejscowości: Baciki
Bliższe, Baciki Średnie, kol. Czartajew, Czartajew, Boratyniec, Krupice, Ogrodniki,
Słochy Annopolskie i Kułygi. W miejscowościach tych planuje się również zwiększenie
ilości stacji transformatorowych z uwagi na większe zapotrzebowanie mocy i energii
elektrycznej zgłaszane przez mieszkańców.
GAZOWNICTWO
Według danych Powszechnego Spisu Rolnego 1996r. – 982 gospodarstwa tj. 63%
ogółu gospodarstw rolnych na terenie gminy korzystało z gazu butlowego, 4 gospodarstwa
podłączone były do sieci gazowej, natomiast pozostałe gospodarstwa nie korzystały z gazu
jako źródła energii.
Gmina posiada możliwość pozyskania gazu przewodowego poprzez rozbudowę
istniejącego gazociągu w mieście Siemiatycze lub od strony gminy Sarnaki. W roku 1999
29
______________________________________________________________________
zakończono gazyfikację wsi Czartajew - 52 przyłącza, w tym budynek Szkoły
Podstawowej i Technikum Rolniczego.
CIEPŁOWNICTWO
Na terenie gminy istniejące źródła ciepła pracują na paliwie tradycyjnym (węgiel),
gazowym (propan-butan) lub olejowym. W obiektach użyteczności publicznej (szkoły,
SPZOL) działa 6 kotłowni, w tym 4 na olej opałowy a 2 na paliwo stałe – koks i węgiel.
Według informacji Urzędu Gminy w Siemiatyczach 3 szkoły posiadają kotłownie na olej
opałowy, natomiast szkoła w Czartajewie posiada ogrzewanie gazowe. W zabudowie
mieszkaniowej dominującym rozwiązaniem są lokalne źródła ciepła na paliwo stałe.
Istniejące źródła ciepła pokrywają zapotrzebowanie odbiorców.
TELEKOMUNIKACJA
Gmina Siemiatycze obsługiwana jest przez 4 centrale automatyczne o łącznej
pojemności 7550 numerów:
-
centrala automatyczna cyfrowa w m. Siemiatycze o pojemności 6480 (zajętość 5015) –
do centrali podłączonych jest 677 abonentów z gminy Siemiatycze, pozostali to
odbiorcy z miasta;
-
centrala automatyczna analogowa w miejscowości Siemiatycze Stacja o pojemności
239 (zajętość 239)
-
centrala automatyczna analogowa w Słochach Annopolskich o pojemności 96
(zajętość 96);
-
centrala automatyczna analogowa we wsi Kłopoty Stanisławy o pojemności 96
(zajętość 93).
Na koniec 1998r. wskaźnik nasycenia telefonów na 100 gospodarstw domowych
wynosił 50,25.
30
______________________________________________________________________
6. Rolnictwo.
6.1.
Grunty i zasiewy.
Gmina posiada 16 104 ha użytków rolnych, które stanowią 70,9 % powierzchni
ogólnej. Grunty orne zajmują 12 516 ha /55,1 % pow. ogólnej/, a trwałe użytki zielone
3497 ha. Strukturę użytków rolnych przedstawia wykres nr 6.
Wykres nr 6 Struktura użytków rolnych gminy Siemiatycze
0,6%
12,0%
9,7%
grunty orne
sady
łąki
pastwiska
77,7%
Na gruntach ornych występuje mozaika gleb od klasy III a do VI z, jakkolwiek
przeważają gleby klas IVa,b i V stanowiące 76,9 %. Wskaźnik waloryzacji rolniczej
przestrzeni produkcyjnej wynoszący 56,0 pkt. kształtuje się na poziomie średniej
wojewódzkiej.
Rozmieszczenie użytków zielonych ściśle wiąże się z układem dolin rzecznych i
obniżeń terenowych. Dominuje kompleks 2 z – użytki zielone średnie (61%) przy
znacznym udziale kompleksu 3 z – użytki zielone słabe i bardzo słabe (39%).
31
______________________________________________________________________
Wykres nr 7. Udział procentowy klas bonitacyjnych w gruntach ornych
gminy Siemiatycze wg stanu na 1.01.1990r.4
0,03%
1,37%
1,65%
III a
19,50%
19,96%
III b
IV a
IV b
V
VI
30,14%
VI z
27,34%
Przydatność rolniczą gleb określa przynależność do kompleksów glebowych,
których udział w powierzchni łącznej gruntów ornych określa wykres nr 8.
Wykres nr 8. Kompleksy przydatności rolniczej gleb – grunty orne w gminie
Siemiatycze
pszenny dobry
20,5%
22,8%
pszenny wadliwy
żytni b.dobry
żytni dobry
27,0%
17,4%
żytni słaby
żytni b.słaby
0,1%
3,4%
0,9%
7,8%
zbożowo-pastewny mocny
zbożowo-pastewny słaby
4
Rocznik Statystyczny województwa białostockiego – WUS Białystok 1994r.
32
______________________________________________________________________
Na gruntach ornych uprawia się głównie:
-
zboża (ok. 68,9 % obszaru upraw), wśród których znaczny udział ma żyto – 28,6%,
mieszanki zbożowe – 16,5% oraz owies – 10,1%;
-
rośliny pastewne – 16,1%;
-
ziemniaki – 10,3
Niewielki udział w powierzchni zasiewów mają uprawy warzyw i owoców – 3,5%.
6.2.
Gospodarstwa rolne.
W 1998 roku w gminie było 1389 gospodarstw, w tym 1382 indywidualne
gospodarstwa rolne oraz 7 działek rolnych o powierzchni od 0,1 do 1,0 ha. W ogólnej
liczbie indywidualnych gospodarstw rolnych najliczniejszą grupę tworzą gospodarstwa o
powierzchni 7–15 i więcej ha, stanowiące 74,6% ogółu gospodarstw.
W okresie 1996-1998 nastąpił znaczny wzrost liczby gospodarstw powyżej 5 ha,
natomiast w grupach obszarowych do 5 ha nastąpił ponad dwukrotny spadek liczby
gospodarstw.
Średnia powierzchnia indywidualnego gospodarstwa rolnego w gminie wynosi 12,1
ha i jest równa średniej wojewódzkiej na terenach wiejskich.
Tabela nr 5. Kierunki i cele produkcji indywidualnych gospodarstw rolnych
w gminie Siemiatycze w 1996r. wg PSR
Gospodarstwa
OGÓŁEM
Liczba indywidualnych
gospodarstw rolnych
1.382
Według kierunku produkcji:
- roślinna
- zwierzęca
- mieszana
334
310
712
Według celu produkcji:
- nie prowadzące produkcji
- produkujące wyłącznie na własne potrzeby
- produkujące głównie na własne potrzeby
- produkujące głównie lub wyłącznie na sprzedaż
15
40
356
967
33
______________________________________________________________________
Uzyskujące dochody wyłącznie z produkcji rolniczej
171
W kierunkach produkcji dominują gospodarstwa mieszane – 52%. Pozostałe
gospodarstwa w zbliżonym procencie ukierunkowane są na produkcję roślinną – 24% i
zwierzęcą – 22%.
Gospodarstwa rolne produkują w 70% głównie lub wyłącznie na sprzedaż.
Niewielki odsetek gospodarstw nie prowadzi produkcji, a dochody wyłącznie z produkcji
rolniczej uzyskuje jedynie 12,4% gospodarstw.
6.3.
Poziom produkcji rolnej.
PRODUKCJA ROŚLINNA
Plony zbóż i ziemniaków w gospodarstwach indywidualnych na terenie gminy
Siemiatycze na tle województwa ilustruje tabela nr 6.
Tabela nr 6. Plony zbóż i ziemniaków w gospodarstwach indywidualnych w 1997r.
Wyszczególnienie
Zboża ogółem
W tym:
- żyto
- pszenica
- jęczmień
- owies
- pszenżyto
- mieszanki zbożowe
- gryka
Ziemniaki
Gmina
Siemiatycze
23,3
Plon z 1 ha w dt
Województwo
ogółem
Gminy wiejskie
24,6
25,0
21,0
26,5
24,0
22,0
25,6
26,0
4,0
21,6
28,5
25,4
22,5
29,5
24,7
7,9
21,4
21,6
20,5
22,3
22,0
24,5
8,9
170
162
159
W 1997r. w porównaniu do 1996 roku nastąpił znaczny spadek plonów
ziemniaków. Taka sama tendencja wystąpiła w całym województwie. Na spadek produkcji
ziemniaków miały wpływ złe warunki pogodowe.
W tym samym okresie spadły także plony następujących zbóż: pszenicy,
jęczmienia, pszenżyta i gryki. Jednocześnie nastąpił wzrost plonów żyta oraz mieszanek
zbożowych.
34
______________________________________________________________________
W roku bieżącym szacuje się uzyskanie dużo niższych plonów zbóż i roślin
pastewnych spowodowanych szkodami mrozowymi, oraz długotrwałą wiosenną suszą.
PRODUKCJA ZWIERZĘCA
Według danych PSR w 1996r. liczba gospodarstw rolnych prowadzących produkcję
zwierzęcą wynosiła:
•
gospodarstwa rolne ogółem
1.382
•
posiadające zwierzęta
1.245
w tym: bydło
1.092
w tym krowy
•
1.072
trzodę chlewną
898
konie
336
owce
66
nie posiadające podstawowych
gatunków zwierząt gospod.
•
217
nie posiadające zwierząt gosp.
137
Tabela nr 7. Pogłowie zwierząt gospodarskich w gminie Siemiatycze w 1996r. wg PSR
Wyszczególnienie
Bydło
w tym: cielęta
jałówki, byczki, buhaje
krowy
trzoda chlewna
w tym: lochy
owce
konie
kozy
króliki
zwierzęta futerkowe
drób
w tym: kury
gęsi
kaczki
indyki
Gmina Siemiatycze
Województwo
Ogółem sztuk
Na 100 ha
użytków rolnych
Na 100 ha użytków
rolnych
7.760
1.388
2.323
4.049
8.596
390
286
425
19
160
10
20518
19437
259
495
327
54,4
52,3
28,4
60,3
5,0
2,0
26,5
60,3
5,3
5,4
35
______________________________________________________________________
Wskaźniki obsady zwierząt gospodarskich (oprócz owiec) w 1996r. były zbliżone do
średnich wojewódzkich, a w obsadzie krów nawet je przewyższały.
7. Sieć handlowo-usługowa.
Według danych Urzędu Statystycznego w Białymstoku w 1999r. na terenie gminy
Siemiatycze funkcjonowało 51 jednostek gospodarczych prowadzących działalność w
zakresie handlu i napraw, w tym 48 prowadzonych przez osoby fizyczne. Mieszkańcy
gminy obsługiwani byli przez 26 punktów handlu stałego oraz, 29 osób prowadzących
handel okrężny.
Obsługę rolnictwa w gminie zapewniają:
•
Zakład Mleczarski „POLSER”
•
Zlewnie mleka w miejscowościach: Anusin, Baciki Bliższe, Cecele, Grzyby
Orzepy, Klekotowo, Kłopoty Stanisławy, Leszczka, Ogrodniki, Rogawka, Słochy
Annopolskie, Skiwy Duże, Tołwin, Wiercień Duży oraz Korzeniówka.
•
Zakład Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego „HORTEX” w Siemiatyczach.
Ponadto na terenie gminy aktywnie działają Oddziały Ochotniczej Straży Pożarnej
w miejscowościach: Baciki Średnie, Kłopoty Bujny, Krupice, Ogrodniki, Słochy
Annopolskie i Tołwin.
Wśród obiektów użyteczności publicznej należy wymienić 5 urzędów pocztowych
w miejscowościach Czartajew, Krupice, Baciki Średnie, Siemiatycze Stacja i Skiwy Małe.
Usługi gastronomiczne prowadzą:
•
Restauracja „Pod Sosną” we wsi Wólka n/Bugiem – okres letni,
•
Bar „Oczko” we wsi Leszczka
•
Bar przy Stacji Kolejowej Siemiatycze,
36
______________________________________________________________________
8. Pozostała działalność gospodarcza.
Według danych Urzędu Statystycznego w Białymstoku w 1999r. w gminie
Siemiatycze zarejestrowanych było 228 jednostek gospodarczych, z tego 219 w sektorze
prywatnym i 9 w sektorze publicznym. Działalność gospodarczą prowadziły 2 spółki
prawa handlowego, 4 spółki cywilne oraz 222 osoby fizyczne.
Największa liczba jednostek gospodarczych koncentrowała się w miejscowościach:
•
Siemiatycze Stacja
26
•
Czartajew
15
•
Romanówka
15
•
Słochy Annopolskie
14
•
Wólka Nadbużna
10
•
Anusin
10
Wykres nr 9. Struktura podmiotów gospodarczych gminy Siemiatycze wg sekcji EKD
wg stanu na 31.12.1999r.
4%
1% 6%
rolnictwo, lesnictwo
8%
dzialalnosc produkcyjna
3%
2%
budownictwo
handel, naprawy
9%
30%
transport, skladowanie,
lacznosc
posrednictwo finansowe
obsluga nieruchomosci
edukacja
22%
ochrona zdrowia
15%
pozostala dzialalnosc
37
______________________________________________________________________
Działalność gospodarcza prowadzona przez osoby fizyczne jest bardzo urozmaicona i
obejmuje 35 rodzajów działalności o dosyć wąskiej specjalizacji:
-
murarstwo (20 osób)
-
betoniarstwo (5 osób)
-
kombajnowanie zbóż (5 osób)
-
transport drogowy (11 osób)
-
malarstwo (4 osoby)
-
handel stały (26 osób)
-
handel okrężny (29 osób)
-
mechanika pojazdowa (10 osób)
-
instalatorstwo c.o. (4 osoby)
-
ścinka drzew (5 osób)
-
produkcja części samochodowych (1 osoba)
-
stolarstwo (16 osób)
-
usługi inseminacyjne (1 osoba)
-
blacharstwo (5 osób)
-
dekarstwo (5 osób)
-
usługi gastronomiczne (4 osoby)
-
galwanizacja (1 osoba)
-
przewóz osób (4 osoby)
-
szycie cholewek (1 osoba)
-
kotlarstwo (1 osoba)
-
wyrób pieców (1 osoba)
-
wyrób i sprzedaż wyrobów z wikliny (1 osoba)
-
objazdowy skup zwierząt (1 osoba)
-
tartak (1 osoba)
-
piekarnia (1 osoba)
-
ślusarstwo (2 osoby)
-
naprawa instalacji samochodowych (1 osoba)
-
wyrób filców (1 osoba)
38
______________________________________________________________________
-
usługi koparką (1 osoba)
-
produkcja usługowa (1 osoba)
-
produkcja artykułów spożywczych (1 osoba)
-
wyrób siatki (1 osoba)
-
wulkanizacja (1 osoba)
-
usługi akwizycyjne (1 osoba)
-
tłumaczenia z języków obcych (2 osoby)
Główna baza produkcyjno-magazynowa na terenie gminy skoncentrowana jest w
miejscowości Siemiatycze Stacja i obejmuje następujące firmy:
-
„Pater Firma” Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe Produkcji Kostki,
-
Wytwórnia Wód Gazowanych i Rozlewnia Piwa Gminnej Spółdzielni „Samopomoc
Chłopska”,
-
Piekarnia GS ”SCh”,
-
Magazyn Artykułów Masowych GS „SCh”
-
Firma Usługowo-Remontowo-Budowlana (prywatna),
-
Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „Węglopol” Produkcja – Handel – Eksport – Import,
-
Hurtownia Artykułów Przemysłowych (prywatna),
-
Spółdzielnia transportu Wiejskiego (baza samochodowa).
39
______________________________________________________________________
9. Finanse gminy.
9.1. Analiza budżetu
Organy gminy realizują określone zadania publiczne, których rozmiary i strukturę
określa budżet gminy. Budżet ten, będąc zespołem narzędzi i środków służących realizacji
określonych lokalnych zadań społeczno-ekonomicznych, może być wykorzystywany przez
organy gminy w oddziaływaniu na proces rozwoju lokalnego, jego dynamikę i strukturę.
Budżet gminy jest także pewną prezentacją programu działania władz
samorządowych, w których ogólne cele społeczne, ekonomiczne i ekologiczne zostały
przekształcone w konkretne, wyrażone liczbowo zamierzenia realizacyjne.
Tabela nr 8 Zestawienie dochodów i wydatków budżetu gminy Siemiatycze
w latach 1994-1999
Rok
Dochody ogółem
w tys. zł
Wydatki ogółem
w tys. zł
Nadwyżka/niedobór
w tys. zł
1994
1573,5
1542,7
+30,8
1995
2346,3
2313,7
+32,6
1996
4503,2
4553,4
-50,2
1997
5357,0
5569,5
-212,5
1998
5607,9
5700,8
-92,9
1999
6602,0
7340,0
Źródło: Obliczenia własne na podstawie sprawozdań z dochodów i wydatków
Urzędu Gminy w Siemiatyczach
-738,0
Rozwój gminy uzależniony jest od jej zdolności do inwestowania oraz aktywnej
polityki podatkowej. Przedstawiona wyżej tabela obrazuje stan finansów gminy
Siemiatycze w latach 1994-1999. Na uwagę zasługuje fakt, że od 1996 roku gmina
Siemiatycze wykazuje deficyt budżetowy, który w 1999r. osiągnął poziom ponad 11%
dochodów budżetu ogółem.
40
______________________________________________________________________
Przyczyną takiego stanu są niewątpliwie znaczne wydatki ponoszone przez gminę
na inwestycje. Należy tu podkreślić, że w latach 1998-1999 gmina Siemiatycze poniosła
znaczne wydatki na inwestycje w dziedzinie oświaty i wychowania.
Wykres nr 10 Udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem
budżetu gminy Siemiatycze
50,00%
40,00%
30,00%
20,00%
10,00%
0,00%
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
W latach 1992-1997 udział wydatków inwestycyjnych ponoszonych przez gminę
kształtował się na poziomie ponad 30% wydatków ogółem budżetu gminy. W roku 1995
przekroczył nawet 40%.
Interesująco na tym tle przedstawia się struktura ponoszonych przez gminę
wydatków inwestycyjnych, co ilustruje wykres nr 11. W ostatnich latach nastąpiła
radykalna zmiana. Od 1996 roku w inwestycjach gminnych następuje systematyczny
wzrost wydatków na inwestycje w dziedzinie oświaty i wychowania.
41
______________________________________________________________________
Wykres nr 11 Struktura wydatków inwestycyjnych w latach 1994-1999
Rolnictwo
1994
Transport
1995
Gospodarka mieszkaniowa
1996
Oświata i wychowanie
1997
Administracja państwowa i
samorządowa
Opieka społeczna
1998
1999
Turystyka i wypoczynek
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Dochody gminy w przeliczeniu na jednego mieszkańca kształtują się znacznie niżej
od średniej krajowej. Wzrost dochodów własnych uniemożliwia słaba kondycja
ekonomiczna podstawowego kierunku działalności gospodarczej w gminie, jakim jest
rolnictwo. Stąd też gmina zmuszona jest do korzystania z zewnętrznych źródeł
finansowania.
Wykres nr 12 Dochody własne budżetu gminy Siemiatycze w przeliczeniu
na jednego mieszkańca na tle średniej krajowej (w zł)
400
350
300
250
200
150
100
50
0
1994
1995
gmina Siemiatycze
1996
1997
średnia krajowa
42
______________________________________________________________________
9.2. Prognoza dochodów i wydatków gminy.
Szacowanie przychodów jest bardziej sztuką niż nauką ścisłą. Zależy ono bowiem
od przyszłych wydarzeń, których większość oparta jest na nieprzewidywalnych
czynnikach, takich jak zmiana warunków ekonomicznych lub w strukturze i liczebności
ludności. Od zmian tych czynników mogą zależeć wpływy do budżetu.
Nie istnieje pewna i wypróbowana metoda szacowania przyszłych wpływów.
Większość prognoz wpływów w samorządach opiera się na danych z lat poprzednich oraz
na sytuacji finansowej i tendencjach ekonomicznych w roku bieżącym. Dodatkowo
przyjmowane są pewne kryteria prognozowania.
W celu dokonania wieloletnich projekcji dochodów i wydatków budżetowych,
uwzględniających trendy i kierunki rozwoju ekonomicznego gminy Siemiatycze został
opracowany zestaw założeń. Założenia te uwzględniają specyfikę gminy i zostały ustalone
podczas dyskusji z pracownikami gminy oraz na podstawie analiz dokonanych przez
autorów tego opracowania.
Analiza danych historycznych wskazuje, że projekcje na lata 2000-2006 nie mogą
być w pełni oparte na trendach historycznych (patrz tabele nr 9,10,11). Dotyczy to
zarówno gminy Siemiatycze, jak również innych gmin i wynika z procesu transformacji
systemu samorządowego i dostosowania gmin do nowych zadań.
W niniejszym opracowaniu projekcje na lata 2000-2006 zostały oparte na
najbardziej aktualnych wynikach finansowych, odpowiednio modyfikowanych o wskaźniki
przewidywanej inflacji, wzrostu PKB oraz inne, definiowane indywidualnie dla
poszczególnych kategorii. Za wielkości bazowe obrano przede wszystkim dane z 1999
roku oraz z projektu budżetu gminy na rok 2000.
Tabela nr 9 Zmiany w dochodach budżetu gminy Siemiatycze w latach 1994-1999
a
Kategorie dochodów
b
Udziały we wpływach z podatku dochodowego od
osób prawnych
Udziały we wpływach z podatku dochodowego od
osób fizycznych
a
b
a
b
a
b
a
b
a
b
a
b
a
b
a
b
a
b
a
b
a
b
a
b
a
b
Podatek rolny
Podatek od nieruchomości
Podatek leśny
Podatek od środków transportu
Podatek dochodowy od osób fizycznych (karta
podatkowa)
Podatek od spadków i darowizn
Opłata skarbowa
Dotacje celowe
Subwencje
Pozostałe dochody
OGÓŁEM DOCHODY
a – kwota w zł
1994
1995
0
462853
240570
215855
11077
84499
6572
5041
35946
2521927
628904
196007
1573502
1996
0
612638
32,36
281866
17,17
306624
42,05
37441
238,01
123996
46,74
8838
34,48
1866
-62,98
29906
-16,80
525914
-79,15
103393
-83,56
313840
60,12
2346322
49,11
141
698617
14,03
348741
23,73
348793
13,75
51157
36,63
164639
32,78
11499
30,11
3181
70,47
37928
26,82
887165
68,69
1485179
1336,44
874926
178,78
4503193
91,93
b – wzrost /spadek dochodów w stosunku do roku poprzedniego w %
Tabela nr 10 Wydatki gminy Siemiatycze w latach 1994-1999
1997
1998
1999
1918
1260,28
760019
8,79
408212
17,05
457414
0,31
47581
-6,99
206799
25,61
20846
0,81
2759
-13,27
70518
85,93
751405
-15,30
1822918
22,74
806654
-7,80
5357043
18,96
1016
-47,03
829991
9,21
374293
-8,31
516565
12,93
50697
6,55
29457
-85,76
13544
-35,03
5585
102,43
64862
-8,02
874670
16,40
2447286
34,25
399906
-50,42
5607872
4,68
1081
6,40
711182
-14,31
376848
0,68
600100
16,17
44498
-12,23
32226
9,40
14795
9,24
10129
81,36
57995
-10,59
723240
-17,31
3500813
43,05
529112
32,31
6602019
17,73
Średni wzrost
/spadek w %
406,55
10,02
10,06
17,04
52,39
5,75
7,92
35,60
15,47
-5,33
270,58
42,60
36,48
_
a
Kategorie wydatków
Rolnictwo
Transport
Gospodarka komunalna
Gospodarka mieszkaniowa i niematerialne usługi
komunalne
Oświata i wychowanie
Kultura i sztuka
Ochrona zdrowia
Opieka społeczna
Kultura fizyczna i sport
Administracja państwowa i samorządowa
Pozostałe wydatki
OGÓŁEM WYDATKI
b
a
b
a
b
a
b
a
b
a
b
a
b
a
b
a
b
a
b
a
b
a
b
a
b
1994
581856
102069
118294
17040
147061
78208
2476
135245
3366
353793
3259
1542668
a – kwota w zł
b – wzrost / spadek wydatków w stosunku do roku poprzedniego w %
Tabela nr 11. Wydatki bieżące gminy Siemiatycze w latach 1994-1999
1995
1996
1997
1998
1999
954235
64,00
199721
95,67
140888
19,10
28592
67,79
171430
16,57
80661
3,14
5786
133,68
254407
88,11
3930
16,76
460557
30,18
13476
313,50
2313683
49,98
1112066
16,54
497531
149,11
140314
-0,41
36713
28,40
1814135
958,24
102533
27,12
5264
-9,02
274664
7,96
3214
-18,22
538941
17,02
28029
107,99
4553404
96,80
598835
-46,15
983020
97,58
156091
11,24
59445
61,92
2561942
41,22
102743
0,20
2764
-47,49
352517
28,34
4110
27,88
704917
30,80
43120
53,84
5569504
22,32
25543
-95,73
1046311
6,44
185409
18,78
91933
54,65
2959259
15,51
110082
7,14
39053
1312,92
446692
26,72
2725
-33,70
756529
7,32
37221
-13,68
5700757
2,36
78411
206,98
638391
-38,99
586393
216,27
114584
24,64
4333415
46,44
109697
-0,35
54368
39,22
423776
-5,13
2106
-22,72
889742
17,61
109112
193,15
7339995
28,75
Średni wzrost
/spadek w %
29,13
61,96
53,00
47,48
215,59
7,45
285,86
29,20
-6,00
20,58
130,96
40,04
_
Wyszczególnienie
1994
1995
1996
1997
1998
1999
Wydatki bieżące ogółem
965780
1359945
2857709
3572118
4603374
5327525
- wynagrodzenia i pochodne
400117
512068
1823074
2265015
2677096
3040658
- dotacje
x
x
x
x
x
118590
- obsługa długu
x
x
x
x
x
81485
565663
847877
1034635
1307103
1926278
2086792
- pozostałe wydatki
Tabela nr 12. Zmiany wskaźników makroekonomicznych w latach 1994-1999
Wyszczególnienie
PKB – wzrost w %
1994
1995
1996
1997
1998
1999
5,2
7,1
6,1
6,9
5,6
4,8
26,8
19,4
14,8
11,8
9,8
Inflacja średnioroczna
30,7
Źródło: Dane Głównego Urzędu Statystycznego
4
_________________________________________________________________________
Możliwości finansowe gminy Siemiatycze pozostają w bezpośrednim związku z jej
sytuacją gospodarczą. Dochód gminy zależy pośrednio od kondycji gospodarczej kraju i
województwa, renotowności podmiotów prowadzących działalność gospodarczą na terenie
gminy oraz od dochodów jej mieszkańców. Od tych czynników zależy wysokość
wpływów z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych.
Na dochody gminy składają się:
1) dochody własne:
wpływy z podatków ustalanych i pobieranych na podstawie odrębnych ustaw
(podatek od nieruchomości, środków transportu, rolny, leśny), wpływy z opłaty
skarbowej, dochody z majątku gminy, wpływy z usług, dochody z dzierżawy i
leasingu oraz inne dochody własne, m.in. opłaty lokalne;
2) dochody z budżetu państwa:
udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa (podatek dochodowy
od osób fizycznych i prawnych), dotacje celowe na realizację zadań zleconych i
powierzonych gminie oraz na finansowanie zadań własnych gminy, środki na
dofinansowanie zadań gminy ze źródeł pozabudżetowych (np.: dochody z funduszy
wojewódzkich), subwencje uzupełniające dochody własne gminy i jednocześnie
umożliwiające gminie realizację podstawowych zadań.
Oprócz wymienionych wyżej dochodów gmina może zasilać swój budżet przychodami
takimi jak: kredyty bankowe, pożyczki, dochody z emisji i sprzedaży papierów
wartościowych.
_
Tabela nr 13. Prognoza dochodów gminy Siemiatycze (w tys. zł)
Wyszczególnienie
Dochody ogółem
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Razem
6628,5
7042,0
7544,4
8104,5
8583,5
9130,7
9737,2
56770,8
Dochody własne
2548,4
2689,6
2823,1
3012,7
3105,7
3247,1
3386,3
20812,9
Udziały w CIT
1,0
1,1
1,2
1,2
1,2
1,2
1,4
8,3
Udziały w PIT
611,3
649,8
686,7
733,1
782,3
831,0
880,8
5175,0
Podatki lokalne
1090,0
1149,8
1205,2
1308,4
1312,9
1366,2
1417,6
8850,1
60,0
63,1
66,0
68,9
71,6
74,4
77,2
481,2
786,1
825,8
864,0
901,1
937,7
974,3
1009,3
6298,3
526,8
558,5
589,8
620,7
651,7
683,0
713,9
4344,4
3553,3
3793,9
4131,5
4471,1
4826,1
5200,6
5637,0
31613,5
Opłaty
Pozostałe dochody
Dotacje celowe
Subwencje
Źródło: Obliczenia własne
Z przedstawionej prognozy dochodów budżetu gminy Siemiatycze do roku 2006 wynika, że około 37% dochodów stanowić będą
dochody własne, w tym 27% z lokalnych opłat i podatków. Pozostałą część dochodów własnych stanowić będą udziały w PIT i CIT. Dotacje i
subwencje z budżetu państwa stanowić będą około 63% łącznych dochodów gminy.
_
Tabela nr 14. Prognoza wydatków bieżących gminy Siemiatycze na lata 2000-2006
Wyszczególnienie
Wydatki bieżące
Wynagrodzenia i pochodne
Dotacje
Obsługa długu
Pozostałe wydatki
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Razem
5816,3
6224,6
6613,5
7015,2
7403,7
7799,0
8184,9
49057,2
3314,6
3546,0
3780,0
4014,4
4250,8
4493,5
4734,8
28134,1
129,3
137,2
144,9
152,7
160,5
168,5
176,3
1069,4
97,8
151,9
189,4
241,2
278,6
317,6
352,7
1629,2
2274,6
2389,5
2499,2
2606,9
2713,8
2819,4
2921,1
18224,5
Z prognozy wynika, że bieżące wydatki gminy pochłoną w latach 2000-2006 około 86,4% łącznych dochodów gminy. Około 57%
wydatków bieżących stanowić będą koszty wynagrodzeń oraz pochodnych . Drugą dużą pozycją będą pozostałe wydatki – około 37% wydatków
bieżących. Na uwagę zasługuje fakt, iż pomimo założonego wzrostu długu, udział kosztów obsługi zadłużenia jest niski – około 3%.
Dominującym źródłem finansowania potrzeb rozwojowych jest budżet gmin, powiatu, województwa, budżet państwa oraz zyski
przedsiębiorstw. Uzupełnieniem źródeł inwestycji są również kredyty i pożyczki, w tym preferencyjne kredyty i pożyczki z NFOŚiGW oraz
Banku Ochrony Środowiska, a także środki z funduszy pomocowych Unii Europejskiej.
_
Tabela nr 15. Potencjał inwestycyjny własny gminy Siemiatycze (w tys. zł)
Wyszczególnienie
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Razem
Dochody ogółem
6628,5
7042,0
7544,4
8104,5
8583,5
9130,7
9737,2
56770,8
Wydatki bieżące
5816,3
6224,6
6613,5
7015,2
7403,7
7799,0
8184,9
49057,2
Wydatki majątkowe
812,2
817,4
930,9
1089,3
1179,8
1331,7
1552,3
7713,6
Zakupy inwestycyjne
81,2
81,7
93,1
108,9
118,0
133,2
155,2
771,4
Potencjał inwestycyjny własny
731
735,7
837,8
980,4
1061,8
1198,5
1397,1
6942,2
Z przedstawionych obliczeń wynika, że w latach 2000-2006 gmina Siemiatycze będzie dysponowała na wydatki inwestycyjne kwotą
771,4 tys. zł. W efekcie kwota pozostała na kontynuację inwestycji rozpoczętych oraz realizację nowych zadań inwestycyjnych wynosi
6,9 mln zł. Możliwości podejmowania nowych przedsięwzięć mogą być zwiększone dzięki zewnętrznym źródłom finansowania.

Strategia rozwoju GMINY SIEMIATYCZE

Transkrypt

Podobne dokumenty

Generuj PDF - KPP Siemiatycze

operator maszyn

KPP Siemiatycze Bezpieczny kibic

Udostępnianie rejestru cen i wartości nieruchomości

Udostępnianie rejestru cen i wartości nieruchomości

1 Czy Składający zapytanie ofertowe zgadza się na

pracownik produkcji Firma: Randstad Polska Lokalizacja

pobierz

Solary szansą na poprawę życia mieszkańców Gminy Siemiatycze

zapytanie ofertowe kurs fryzjerski