Rozdział 6. Model NK
Transkrypt
Rozdział 6. Model NK
Zaawansowana Makroekonomia: Model Nowo-Keynesistowski Krzysztof Makarski 1 Model Nowo-Keynesistowski (NK) 1.1 Wstep , Gietkie vs. lepkie ceny , • Centralne zalożenie w ekonomii nowo-klasycznej: – ceny (dóbr i czynników produkcji) sa, w pelni gietkie , – Klasyczna dychotomia: pieniadz jest superneutralny a polityka pienieżna nie ma realnych , , skutków – Konsekwencje dla modeli: analizujac , cykl koniunkturalny możemy zignorować sfere, nominalna, i polityke, pienieżn a , , • Ekonomia nowo-keynesistowska: – ceny (dóbr i pracy) sa, lepkie, tj. dostosowuja, sie, powoli do szoków makroekonomicznych (w tym szoków polityki pienieżnej) , – Klasyczna dychotomia nie dziala: polityka pienieżna ma skutki realne , – Ponadto, sztywności powoduja, dodatkowa, propagacje, innych szoków. – Konsekwencje dla modeli: pieniadz i zmienne nominalne sa, ważne , Lepkie ceny: empiria • Czas trwania ceny: – USA: średnio ceny zmieniaja, sie, co 2-4 kwartaly (Blinder et al., 1998; Bils and Klenow, 2004; Klenow and Kryvstov, 2005) – Strefa euro: średni czas pomiedzy zmianami ceny wynosi 4-5 kwartaly (Rumler and , Vilmunen, 2005; Altissimo et al., 2006) – Polska: średni czas trwania ceny wynosi ok 11 miesiecy (Macias i Makarski, 2013) , • Im wyższa inflacja tym czestsze zmiany cen , • Heterogeniczność pomiedzy branżami , – Ceny dóbr handlowych sa, mniej lepkie niż niehandlowych – Ceny dóbr detalicznych sa, bardziej lepkie niż ceny dóbr producenta 1 Dlaczego ceny sa, lepkie? • Lucas (1972): niepelna informacja – Firma obserwujac , zmiany cen swojego produktu na rynku nie wie czy zmiana ta jest wywolana zmiana, ogólnego poziomu cen czy zmiana, relatywnej ceny swojego dobra wzgle, dem pozostalych dób – W pierwszym przypadku nie powinna nic robić, w drugim zwiekszyć produkcje, , – Racjonalna reakcja w przypadku niepewności: zwiekszyć produkt ale nie na tyle ile w , przypadku pelnej informacji po zmianie ceny relatywnej – Rozszerzenia: racjonalna nieuwaga (Sims, 2003; Maćkowiak and Wiederholt, 2009) • Koszty zmiany cen (bezpośrednie lub pośrednie): – Koszty karty dań – Kontrakty których renegocjowanie jest kosztowne – Budowanie dlugoterminowej relacji z klientami • ’Dobre’ przyczyny lepkości cen: w stabilnym otoczeniu ekonomicznych podmioty wierza, w stabilność cen. 1.2 Model Podstawowe cechy modelu nowo-keynesistowskiego (NK) • Model równowagi ogólnej • Konkurencja monopolistyczna: firmy sa, cenotwórcami. • Firmy nie moga, reoptymalizować ceny w każdym okresie - ceny sa, lepkie. • Wówczas, polityka pienieżna ma realne efekty i sposób jej prowadzenia musi być opisana , wewnatrz modelu regu la Taylora. , • W skrócie: – konkurencja monopolistyczna oraz lepkie ceny – wladze monetarne postepuj ace zgodnie z regula, Taylora , , – uproszczenia: brak trendu, tylko szoki stacjonarne Gospodarstwa domowe • Wynajmuja, kapital firmom za stope, wynajmu kapitalu rt . Kapital jest staly kt = k dla każdego t. • Wynajmuja, firmom prace, lt za place, realna, wt . • Sa, wlaścicielami firm i uzyskuja, z tego tytulu dywidende, Divt . • Utrzymuja, nominalne obligacje Bt które oferuja, wolna, od ryzyka nominalna, stope, (tj. wyznaczona, w okresie t ) stope, procentowa, Rt (jeżeli stopa procentowa wynosi 3% to R = 1, 03). 2 • Optymalizuja, miedzyokresowo (poprzez dostosowania stopy procentowej) oraz wewnatrzokre, , sowo (wybór konsumpcja praca), oznaczmy cene, w okresie t jako Pt . • Placa, podatki niezależne od ich aktywności Tt (poglówne). • Gospodarstwa domowe maksymalizuja, oczekiwana, użyteczność (ψt − szok preferencji miedzy, okresowych) ! 1+ϕ ∞ X c1−θ lt+j t+j Ut = Et β j ψt+j (1) −ϑ 1−θ 1+ϕ j=0 • Ograniczenie budżetowe (mnożnik Lagranża λt ) ct+j + Bt+j Rt−1+j Bt−1+j Divt+j = wt+j lt+j + rt+j k + − Tt+j + Pt+j Pt+j Pt+j (2) • Brak możliwości eksploatacji schematu Ponziego (NPG) Bt+j ≥ B̃ (wystarczajaco male) , (3) • Funkcja Lagranża: Lt = Et ∞ X j=0 " j β ψt+j c1−σ t+j 1−σ −ϑ 1+ϕ lt+j ! 1+ϕ Bt+j − λt+j ct+j + Pt+j −wt+j lt+j Divt+j Bt−1+j + Tt+j − − rt+j k − Rt−1+j Pt+j Pt+j • Warunki pierwszego rzedu: , ct : ψt c−σ = λt t (4) lt : ψt ϑltϕ (5) Bt : = λ t wt λt λt+1 = Et Rt Pt Pt+1 oraz warunki transwersalności. GD: Kluczowe równania • Wybór wewnatrzokresowy , • Wybór miedzyokresowy , ϑltγ c−σ = wt t " # ψt+1 c−σ P 1 t t+1 = βEt Rt Pt+1 ψt c−σ t 3 (6) Log-linearyzacja • Ze wzgledu na nieliniowości oraz oczekiwania model ten nie ma rozwiazania analitycznego. , , • Standardowa technika rozwiazywania modelu numerycznie: log-liniowe przybliżenie równań , modelu wokól deterministycznego stanu ustalonego. • Log-linearyzacja opiera sie, na nastepuj acym przybliżeniu , , xat = xa xat x−a = xa ea log xt −a log x = xa ea log xt x = xa eax̂t ≈ xa (1 + ax̂t ) gdzie x̂t = log xxt , GD: Zlog-linearyzowane równania • Wybór wewnatrzokresowy , γ ˆlt + σĉt = ŵt (7) Rt − Et π̂t+1 = σ (Et ĉt+1 − ĉt ) + (1 − ρψ ) ψ̂t (8) • Wybór miedzyokresowy , Firmy • Produkcja dwu stopniowa: – Firmy produkujace dobra finalne poprzez agregacje, dóbr pośrednich , – Firmy produkujace dobra pośrednie wykorzystujace kapital i prace. , , , • W przeciwieństwie do modelu RBC dobra pośrednie produkowane przez poszczególne firmy pośrednie nie sa, doskonalymi substytutami wiec , końcowy produkt nie jest zwykla, suma, dóbr pośrednich. Firmy produkujace dobra finalne , • Firmy produkujace dobra finalne wykorzystuja, funkcje, produkcji CES (agregator Dixita, Stiglitza): Z 1 1+µ 1 1+µ yt = yt (i) di (9) 0 gdzie: – kontinuum firm (i dóbr pośrednich) (indeksowanych przez i) jest znormalizowane do 1 – yt (i) to produkt firmy i – µ > 1 bedzie wyznacza elastyczność substytucji pomiedzy różnymi dobrami poślednimi , , 1+µ , w równowadze bezpośrednio wyznacza marż e producenta dobra i. µ , • Spostrzeżenie: Jeżeli µ → 0, yt staje sie, zwykla, suma produktów pośrednich (tak jak w modelu RBC gdzie wszyscy producenci operuja, w warunkach doskonalej konkurencji). 4 • Firmy produkujace , dobra finalne operuja, w warunkach doskonalej konkurencji, biora, ceny Pt i Pt (i) jako dane. Wybieraja, natomiast wielkość produkcji yt oraz naklady dóbr pośrednich (yt (i))i∈[0,1] . Ich problem maksymalizacyjny ma postać Z Pt yt − max yt ,(yt (i))i∈[0,1] 1 Pt (i)yt (i)di (10) 0 pod warunkiem (9). W równowadze ich zyski wynosza, zero. • Warunek pierwszego rzedu: , yt (i) = Pt (i) Pt −(1+µ) µ yt (11) yt (i) = zt kt (i)α lt (i)1−α (12) • Równanie (11) definiuje popyt na dobro pośrednie i. Firmy produkujace dobra pośrednie , • Funkcja produkcji firmy i : • Produktywność zt jest wspólna dla wszystkich firm i podaż , a, procesem AR(1): ln zt − ln z = ρ(ln zt−1 − ln z) + εz,t (13) gdzie: 0 ≤ ρ < 1 oraz εz,t ∼ iid(0, σ 2 ) • Praca i kapital sa, wynajmowane od gospodarstw domowych, technologia jest za darmo. • Ceny sa, ustalane zgodnie ze schematem Calvo (1983). • Aby uprościć problem maksymalizacji zysku najpierw znajdziemy funkcje, kosztów c(y (i)) (rozwiażemy problem minimalizacji kosztów). , Firmy produkujace dobra pośrednie: minimalizacja kosztów , • Firma i rozwiazuje nastepuj acy problem minimalizacji kosztów: , , , c(yt (i)) = min kt (i),lt (i) [rt kt (i) + wt lt (i)] pod warunkiem funkcji produkcji (12). • Rozwiazuj ac , , otrzymujemy c(yt (i)) = mct yt (i), gdzie mct = oraz αα (1 1 zt−1 rtα wt1−α − α)1−α rt α lt = wt 1 − α kt • Ta funkcja kosztów upraszcza nasze rachunki. 5 Ustalanie cen z gietkimi cenami , • Problem maksymalizacyjny firmy i: max (Pt (i) − mct )yt (i) Pt (i),yt (i) pod warunkiem funkcji popytu (otrzymanej z problemu firmy finalnej) (11). • Podstawiajac , z ograniczenia do funkcji celu otrzymujemy: −(1+µ) µ Pt (i) max (Pt (i) − mct ) yt Pt Pt (i) • Każda firma i jest nieskończenie mala i bierze ogólny poziom cen Pt oraz produkt Yt jako dany. • Warunki pierwszego rzedu: , Pt (i) = (1 + µ)mct (14) • Oznacza to, że w warunkach konkurencji monopolistycznej firmy ustalaja, ceny ze stalym narzutem na koszt krańcowy, gdzie marża wynosi 1 + µ. • Ponieważ ani koszty krańcowe ani marże nie sa, specyficzne dla firmy wszystkie firmy pośrednie chca, ustalić te same ceny w danym okresie. Ustalanie cen z lepkimi cenami • Schemat Calvo: Każda firma w okresie t dostaje sygnal z prawdopodobieństwem 1 − θ, θ ∈ [0, 1] do zreoptymalizowania cen (tj. z prawa wielkich liczb odsetek 1 − θ reoptymalizuje) i wybiera Ptnew (i). • Natomiast z prawdopodobieństwem θ robi jedna, z nastepuj acych trzech rzeczy: , , – nie zmienia ceny (tylko zerowa inflacja w stanie ustalonym możliwa), – indeksuje do inflacji w stanie ustalonym, tj. Pt (i) = Pt−1 (i) π (brak garbatego IRF-a polityki pienieżnej), , – indeksuje zgodnie z formula, Pt (i) = Pt−1 (i) πtζ , gdzie πtζ = (1 − ζ) π + ζπt−1 (garbaty IRF polityki monetarnej). • Firmy, które moga, reoptymalizować ceny biora, pod uwage, fakt, że nie wiadomo kiedy dostana, nastepny sygnal do reoptymalizacji ceny. , • Prawdopodobieństwo, że cena dobra pośredniego firmy i zreoptymalizowana w okresie t nie zostala zreoptymalizowana do okresu t + j wynosi θj . • Oczekiwany czas braku możliwości reoptymalizacji ceny (1 − θ)−1 . • Firmy pośrednia i wybiera Ptnew (i) , {yt+j (i)}∞ j=0 tak aby zmaksymalizować: ! ∞ new (i) π ζ X P t+j t,t+j Et (βθ)j Λt,t+j − mct+j yt+j (i) Pt+j j=0 ζ ζ ζ przy ograniczeniu funkcji popytu (11), gdzie πt,t+j = πt+1 · ... · πt+j . 6 • Wlaścicielami firm sa, gospodarstwa domowe wiec , firmy dyskontuja, przyszlość ich dyskontem j czasowym β Λt,t+j , gdzie Λt,t+j = λt+j /λt oraz λt = ψt c−σ t . • Warunek pierwszego rzedu: , Et X (βθ)j Λt,t+j ζ Ptnew (i) πt,t+j Pt+j j ! − (1 + µ) mct+j yt+j (i) = 0 (15) • Warunek (15) jest taki sam dla każdej reoptymalizujacej firmy. Oznacza, to że wszystkie , new (i) = P new dla każdego i. reoptymalizujace firmy wybieraj a t a sam a cen e P t , , , , , t • Zagregowany poziom cen Pt wynosi: 1 −µ Z −1 Pt = Pt (i) µ di = 0 −1 −µ −1 ζ µ new µ = (1 − θ) (Pt ) + θ Pt−1 πt (16) gdzie pierwsze równanie otrzymujemy przez przyrównanie (10) do zera i podstawienie z (11). Firmy: zlog-linearyzowane równania • Koszt krańcowy m̂ct = αr̂t + (1 − α) ŵt − ẑt (17) • Optymalne zatrudnienie czynników r̂t − ŵt = ˆlt − k̂t (18) θ (π̂t − ζ π̂t−1 ) = (1 − θ) (1 − βθ) m̂ct + βθEt [π̂t+1 − ζ π̂t ] (19) • Ceny Polityka pienieżna , • Lepkie ceny oznaczaja,, że polityka pienieżna ma skutki realne. , • Wladze monetarne ustalaja, krótkookresowa, stope, procentowa, zgodnie z nastepuj ac , , a, regula, Taylora (Taylor, 1993): γπ γy Rt−1 γR πt yt Rt = eεR,t (20) R R π̃t ỹt gdzie: – π̃t i ỹt stanowia, pożadany poziom inflacji i produktu (moga, być zmienne w czasie) oraz , R stopa procentowa w stanie ustalonym (w praktyce parametr modelu) – γR − parametr determinujacy wygladzenie stopy procentowej, γπ > 1, γy ≥ 0. , – εR,t −szok polityki pienieżnej losowany z rozkladu normalnego. , • Bank centralny może calkowicie ustabilizować inflacje, poprzez bardzo agresywne reagowanie na wszelkie odstepstwa inflacji od celu (tj. jeżeli γπ jest bardzo duże) , 7 Rzad , • Rola rzadu jest ograniczona do minimum (możliwe jest jej rozszerzenie). , • Zachodzi równoważność Ricardo. • Rzad , zbiera podatki aby sfinansować egzogeniczne wydatki rzadowe , gt = Tt (21) ct + gt = yt (22) gdzie gt podaża procesem AR(1). , Warunki na oczyszczanie sie, rynków • Produkt calkowity równa sie, popytowi: • Paca i kapital oferowane przez GD sa, równe popytowi firm, patrz równania (12) and (11): Z 1 Z 1 ∆t yt yt (i) (23) lt (i) di = lt = α −α di = zt k α lt−α 0 0 zt kt (i) lt (i) Z 1 k = kt = kt (i) di (24) 0 −(1+µ) µ R1 gdzie: ∆t = 0 PPt (i) di ≥ 1 mierzy dyspersje, cen (∆t = 1 ⇔ ∀i : Pt (i) = Pt ). t Podobnie jak w przypadku równania (16), można pokazać, że: ∆t = (1 − γ) Ptnew Pt −(1+µ) µ +γ Pt−1 Pt −(1+µ) µ ∆t−1 (25) • Zauważ, że w stanie ustalonym ∆ = 1. Domkniecie modelu: Zlog-linearyzowane równania , • Regula Taylora R̂t = γR R̂t−1 + (1 − γR ) (γπ π̂t + γy ŷt ) + εR,t (26) c g ĉt + ĝt = ŷt y y (27) ˆ t = ẑt + αk̂t−1 + (1 − α)ˆlt ŷt + ∆ |{z} (28) k̂t = 0 (29) ĝt = ρg ĝt−1 + εg,t (30) ψ̂t = ρψ ψ̂t−1 + εψ,t (31) ẑt = ρz ẑt−1 + εz,t (32) • Rynek dóbr • Zagregowana funkcja produkcji =0 • Kapital • Szoki 8 1.3 Najprostszy model NK Uproszczenie • Zakladamy, że ζ = 0. • oraz brak sektora rzadowego gt = 0. , Trzyrównaniowy model NK • Z równań (27), (7), (17), (28), (29), oraz (19) otrzymujemy nastepuj ac , , a, nowo-keynesistowska, krzywa, Phillipsa (dynamiczna krzywa AS): θπ̂t = βθEt π̂t+1 + (1 − βθ) (1 − θ) (ϕ + σ)ŷt − (1 − βθ) (1 − θ) (1 + ϕ)ẑt • Z równań (27) i (8) otrzymujemy nastepuj ac , , a, dynamiczna, krzywa, IS: 1 1 ŷt = Et ŷt+1 − R̂t − Et π̂t+1 + (1 − ρψ ) ψ̂t σ σ (33) (34) • Regula Taylora, równanie (26) R̂t = γR R̂t−1 + (1 − γR ) (γπ π̂t + γy ŷt ) + εR,t Kanoniczny model NK • Zaklada sie, zwykle, że szoki popytowe i podażowe (ψ̂t i ẑt ) podażaj a, procesem AR(1). , • Zaklada sie, zwykle, że szok polityki pienieżnej (εR,t ) jest iid (jeżeli wygladzanie stopy pro, centowej wchodzi do reguly Taylora) • Szoki popytowe i polityki pienieżnej oddzialuja, na produkt i inflacje, w tym samym kierunku. , • Natomiast, szoki podażowe w przeciwnych kierunkach, co kreuje konieczność wyboru pomie, dzy dwoma kryteriami stabilizacyjnymi 1.4 Symulacje Parametry • Parametry wykorzystywane w numerycznych symulacjach – σ=2 – β = 0.99 (dla danych kwartalnych) – ϑ=1 – ϕ=1 – µ = 0, 2 (implikuje marże, w stanie ustalonym wynoszac , a, 20%) – θ = 0, 6 – γR = 0, 85, γπ = 1, 5, γy = 0, 5 – ρ = 0.95, σ = 0.01 (dla wszystkich szoków) • Zauważ: ϑ i µ nie pojawiaja, sie, w zlog-linearyzowanej wersji modelu. 9 Szok technologiczny −3 8 x 10 y 6 −0.005 4 −0.01 2 −0.015 0 −3 pi 0 10 20 30 40 0 −4 10 −3 0 8 x 10 20 30 40 −6 10 c 20 30 40 30 40 30 40 30 40 w 0.01 6 −0.005 R −2 −0.02 l x 10 0 4 −0.01 −0.015 −0.01 2 10 20 30 40 0 10 mc 20 30 40 30 40 −0.02 10 20 z 0 0.015 −0.01 0.01 −0.02 0.005 −0.03 −0.04 10 20 30 40 0 10 20 Szok pienieżny , y −3 pi 0 0 6 −0.01 4 −0.02 2 x 10 R −0.005 −0.01 10 20 30 40 −0.03 10 l 20 30 40 0 10 c 0 20 w 0 0 −0.005 −0.02 −0.005 −0.01 −0.015 −0.04 10 20 30 40 30 40 −0.01 10 20 mc 0 −0.02 −0.04 −0.06 10 20 Szok preferencji 10 30 40 −0.06 10 20 −4 15 x 10 −3 y 4 10 3 5 2 0 1 −5 10 −3 3 x 10 20 30 40 1 10 20 1.5 10 30 40 30 40 x 10 20 30 40 0 8 6 5 4 0 2 10 20 10 20 −3 c 10 −5 R x 10 0.5 −4 15 −3 pi 1 0 l 2 0 x 10 30 40 0 10 30 40 30 40 w x 10 20 mc 0.01 0.005 0 1.5 10 20 Wnioski Rola oczekiwań • Równanie (33) implikuje silny wplyw oczekiwań inflacyjnych na bieżac , a, inflacje. , • Wspólczesna polityka pienieżna: zarzadzanie oczekiwaniami. , , • Woodford: For not only do expectations about policy matter, (...) but very little else matters Stabilność modelu • W prostym modelu, jeżeli γy = 0 wówczas stabilność modelu wymaga γπ > 1 (wówczas mamy jedna, równowage). , • Ta parametryzacja eliminuje samo-spelniajace sie, oczekiwania. , • Ignorujemy problem zerowego ograniczenia stóp procentowych. Pieniadz? , • Nasza gospodarka jest pozbawiona pieniadza? , • Dodanie pieniadza jest bardzo proste, wystarczy dodać pieniadz do funkcji użyteczności (ad, , dytywnie separowalna) lub skorzystać z ograniczenia CIA. , • To pozwoli stworzyć równanie LM. • Ale to po prostu doda nam jedno równanie, które wyznaczy podaż podaż pieniadza w rów, nowadze tak aby stopa procentowa byla zgodna z regula, Taylora. 11 Optymalna polityka pienieżna , • Z równania (23) wynika, że dyspersja cen (tj. ∆t > 1) jest niepożadana. , • Dyspersja cen może być wyeliminowana jeżeli bank centralny ustabilizuje inflacje, na zerze (tj. ustala cel inflacyjny na zerze i reaguje bardzo agresywnie na odchylenia od celu). • Jednakże, polityka pienieżna czesto napotyka wybór pomiedzy stabilizacja, inflacji a utrzymy, , , waniem produktu na pożadanym poziomie (niekoniecznie stalym). , • Ten problem znika jeżeli (“boski zbieg okoliczności”): – produkt w stanie ustalonym jest efektywny (tj. dystorcje generowane przez konkurencje, monopolistyczna, sa, wyeliminowane, np. przez subsydia) – nie wystepuj a, szoki dla krzywej Phillipsa , • W takim przypadku doskonala stabilność cen jet optymalna. Niektóre rozszerzenia • Podstawowy trzyrównaniowy model nie radzi sobie bardzo dobrze. Potrzebne rozszerzenia. • Koszty dostosowania kapitalu - daja, inercje, , q-Tobina. • Koszty utylizacji nakladów. • Indeksacja - generuje inercje inflacji (i garb w IRFie polityki pienieżnej). , • Sztywności placowe - zwieksza inercje, efektów szoków (w tym dla inflacji). , • Gospodarka otwarta • Rynki finansowe - Bernanke, Gertler i Gilchrist (1999) lub Iacoviello (2005). • Modele poszukiwań na rynku pracy - bezrobocie. Produkt naturalny i luka popytowa • Clarida, Gali i Gertler, 1999; Woodford, 2003 • 3 zmienne: luka popytowa, inflacja oraz nominalna stopa procentowa (wszystkie w logodchyleniach od stanu ustalonego) • W niektórych modelach polityka pienieżna (regula Taylora) reaguje na zmiany luki popytowej , a nie produktu: ogt = yt − ytn gdzie: ytn produkt naturalny (efektywny), tj. produkt jaki by byl w warunkach w pelni elastycznych cen i bez niektórych szoków. • W naszym przypadków aby wyliczyć ytn wystarczy zalożyć θ = 0 (elastyczne ceny). To jest dość proste. • Proste przeksztalcenia pozwalaja, wyprowadzić nastepuj ace krzywe: , , 12 – dynamiczna krzywa IS ogt = Et ogt+1 − 1 (Rt − Et πt+1 ) + ε̃d,t σ (35) gdzie: ε̃d,t jest funkcja, szoków w modelu (w naszym przypadku szoki preferencji i produktywności) – krzywa Phillipsa (dynamiczna krzywa AS) πt = βEt πt+1 + λogt (36) gdzie λ jest funkcja parametrów glebokich modelu (γ, β, ϕ, θ) , – regula polityki pienieżnej , Rt = γR Rt−1 + (1 − γR )(γπ πt + γog ogt ) + εR,t 1.6 (37) Podsumowanie Model nowo-keynesistowski najważniejsze cechy • Dynamiczny stochastyczny model równowagi ogólnej (DSGE) z konkurencja, monopolistyczna, i lepkimi cenami. • Sila monopolistyczna firm =⇒ zdecentralizowana alokacja nie jest Pareto optymalna (wielkość produkcji jest zbyt mala w stosunku do efektywnej) • Lepkość cen przywraca role, polityce pienieżnej: , – Polityka pienieżna ma efekty realne (wplywa na produkt, konsumpcje, , , place realne). – Daje argument za stabilizacja, cen: stabilność cen eliminuje dyspersje, cen. • Model silnie eksploatowany przez banki centralne. 13