Sagan, Michaela Behe`ego koncepcja nieredukowalnej zlozonosci

Sagan, Michaela Behe`ego koncepcja nieredukowalnej zlozonosci

402 Na PocZQtku. . . Rok 11, listopad-grudzień 2003,
Dariusz Sagan
nr
11-12A (174-175)
*
Michaela Behe'ego koncepcja
nieredukowalnej złożoności
**
Michael J. Behe jest profesorem biochemii na Wy dziale Nauk
Biologicznych w Lehigh University w Bethlehem,
w
stanie Pennsylwania,
Jest on jedną z czołowych postad Ruchu " Inteligentnego Projektu, obok
Philipa E. Johnsona, Williama Dembskiego, Hugh Rossa i innych.
'System riieredukowalnie złożony a mechanizm ewolucji 'darwinowskiej
W roku 1996 Behe opublikował książkę Da rwin ' s Black Box: The
Biochemical Challenge to Evolution [Czarna skrzynka Darwina: bioche­
miczne wyzwanie dla ewolucjonizmu], w której wyraził pogląd, że
pewne
systemy biochemiczne są nieredukowalnie złożone.
Według Behe'ego system nieredukowalnie złożony to taki, który
��mMA . istnienia kilku dobrze dopasowanych, współpracujących ze sobą
części, dzięki którym system może wykonywać swoją funkcję, Usunięcie
choćby jednej części powoduje, że system przestaje sprawnie działać. System
nieredukowalnie złożony, któremu brakuje jakiejś
części, jest z definlcji
niefunkcjonalny . Układy takie stanowią problem dla darwinizmu, ponieważ
darwinizm jest teorią gradualistyczną, co oznacza, że systemy biochemiczne
mogły rozwinąć się tylko wskutek małych, powolnych, niekierowanych kro-
*
Autor jest
s tu dente m IV
Przygotowuje pracę
mag i ste rska
roku filozofii
na Un iwe rsytecie Zielonogórskim.
na temat koncepcj i Michaela Behe'ego, Kontakt:
[email protected]; teł. 607-550-756,
••
Recenzent:
Zielonogórski.
prof, dr hab. Kazimierz Jodkowski, Instytu t
Filozofii, Uniwersytet
Na Początku
. . .
Rok 11, listopad-grudzień
2003,
nr
11-12A (174�175) 403
ków mutacyjnych, przy czym każda część takich systemów musiała osobno
pełnić jakąś podatną na dobór naturalny funkcję, zanim te systemy się utwo­
Sy s temu nieredukowalnie złożonego nie można wytworzyć w procesie
musi wstać stworwny od razu w całości, aby mógł się do czego­
rzyły.
ewolucji
-
kolwiek nadawać. Behe wnioskuje, że skoro takie systemy nie mogły powstać
na
drodze ewolucji,
to musiał je zaprojekto wać j akiś inteligentny czynnik.
Współczesny argument z projektu a jego wersje wcześniejsze
A rg ument Behe ego różni się od wysuwanych w biologii wcześniej­
'
szych wersji argumentu z inteligentnego projektu tym, że nie ma on dowieść
istnienia życzl iwego Boga, a tylko ograni cza się do stwierdzenia, że pewne
systemy
b i o chemi czne musiały zostać zaprojektowane przez inteligentnego
projektanta. Argument ten nie mówi nic o naturze projektanta. W jednym z
artykułów Behe pisze, że:
kandydatami do roli p rojektanta są: Bóg chrześcijań­
nie ; platoński Demiurg; pewna mistyczna moc new­
Centauri; podróżnicy w czasie lub całkowicie nieznana
Możliwymi
ski;
anioł
-
upadły
lub
age; kosmici z Alfa
inteligentna istota.
Co
ficzny
więcej,
I
Behe uważa swój argument za naukowy, a nie filozo­
czy teologiczny. Nie odnosi się on do żadnej doktryny religijnej, ani
nie jest
argumenterrtdedukowanym z pierwszych zasad. Polega on na świa­
i
dectwie fizycznym znajdowanym w przyrodz e , a skoro tak, to można go
'
s
fal syfikow3Ć na podstawie
innego świadectwa fizycznego. W związku z tym
e
argument ten nie prowadzi do niepowątpiewalnego wniosku, lecz wydaj się
być obe cnie najlepszym wyjaśnieniem molekularnego poziomu życia
.
To, że słysząc o argumencie z nieredukowalnej złożoności, mamy
skojarzenia teol ogiczne, nie zmie nia jego r,tatusu jako idei naukowej. Behe
:
Michael J. BEHE, The Modern Intelligent Design Hypothesis: Breaking Rules,
Iw:l Neil A. MANSON (ed.),
modern science, Routledge,
God and Design: The te)eo)ogica) argument and
s. 277 [277-291].
London 2003,
404 Na Początku . Rok 11, listopad-grudzień 2003, nr 11-12A (174-175)
.
.
argumentuje, że z teorią Wielkiego Wybuchu również żwiązahesąskojarze­
nia teologiczne, a mimo to, nawet jeśli zostanie sfalsyfikowana, to nikt nie
będzie uważał jej za nienaukową, ponieważ wspiera się ona danymi empi­
rycznymi. Tak samo jest z argumentem Behe'ego. TeOria inteligentnego
projekfu'ma być więc teorią alternatywną względem darwinizmu.
Przykłady systemów nieredukowalnie złożonych
Behe pisze, że teorię Darwina sfonnułowano w czasie, gdy .cała bio­
logia składała się z czarnych skrzynek. 2 Z powodu ograniczeń, dziewiętnas­
towiecznej nauki, nie znano odpowiedzi na 'pytania dotyczącerpodstawowego
mechanizmu życia, takie jak np. "co się dzieje,.' kiedy: ifoton pada na siat­
k6wkę?", "jak muskuły wywołują ruch?", "jak z poŻ)'wienia'wydobywa się
energię?" czy "jak organizm zwalcza infekcję?". Dopiero współczesna bio­
chemia zdołała otworzyć te skrzynki i ukazać, że pojawienia się mechaniz­
m6w molekularnych nie można wytłumaczyć działaniem doboru naturalnego,
ponieważ są zbyt skomplikowane.
Behe jako przykłady biologicznych mechanizmów nieredukowalnie
złożonych podaje m.in. wić bakteryjną, rzęskę, kaskadę krzepnięcia krwi,
transport międzykomórkowy czy proces widzenia. Wić bakteryjna, na przy­
kład, jest· czymś w rodzaju wirującej, wprawianej w ruch przez strumień
kwasu śruby, jakiej bakteria używa do pływania. Wić wymaga istnienia wielu
części, zanim zacznie funkcjonować - części ruchomej, nieruchomej i sil­
nika, a ponadto do wytworzenia funkcjonującej wici potrzeba około 40 róż­
nych rodzajów białek. Dużą złożoność prezęntl.łjetakże system transportu
· c
międzykom6rkowego.
2
"Czarna
skrzynka"
-
termin cybernetyczny oznaczający układ o nieznanym
mechanizmie funkcjonowania, w który m dane sa j edy nie wejścia i wyjścia. Zob.
Michael J. BEHE, Biologiczne mechanizmy molekularne. Eksperymentalne poparcie
dla kreacjonizmu,
[w:] Kazimierz JODKOWSKl, Metodologicine OlIpekty kontrowersji
ewolucjonizm-kreacjonizm, Realizm. Racjonalność. Relatywizm t. 35, Lublin 1998,
s. 498 [496-511].
Na
Początku
. . .
Rok 11, listopad-grudzień
2003, nr 11-12A (174-175) 405
Komórki zwierzęce i roślinne są podzielone na wiele oddzielnych
przedziałów; zaopatrzenie, w tym enzymy i białka, muszą podróżować
między tymi przedziałami. Niektóre rodzaje zaopatrzenia są pakowane w
molekularne samochody z przyczepami, a każdy z tych samoc hodów ma
klucz, który będzie pasował tylko do zamka jego konkretnego komórkowego
przeznaczenia. Inne białka funkcjonują jak d oki roz ładu nkowe , o t w ierając
ładunki i przesyłając je do odpowiednich przedziałów.
3
df;iłżek przytrzymujący
sprężyna _..--,�--
zapadka
Pułapka na
myszy
Aby jego koncepcję mogli dobrze pojąć nie tylko profesjonalni
naukowcy, lecz także zwykli ludzie, w
Oarwin's
Black Box Behe użył
pospolitej pułapki na myszy j ako analogii dla systemu nieredukowalnie
złożonego. Standardowa pułapka na myszy składa się z pięciu części:
drewnianej
pod stawy
,
młoteczka,
spr ę ży ny
3 Michael J. BEHE, Papież j ewolucja (2),
,
z
drążka przytrzymującego i
jęz. ang. tłum. Mieczysław Pa­
jewski, www.creationism.org.pl/artykuly /MJBe he.p hp
406
Pocżątku
Na
. . .
Rok J1, listopad-grudzień 2003, nr 11-12A (174-175)
--- -----_.
zapadki.
Zdaniem Behe'ego, aby pułapka prawidłbwO działał a, nie może jej
'
brakować ani jednej z tych części i - oczywiście -- �hltego )est ona
nieredukowalnie złożona.
Jednakże John McDonald, profesor z University of Delaware,
zakwestionował tę opinię. Na swojej stronie internetowej 4 zamieścił on
rysunki pułapek na myszy, które składały się z mniejszej ilości części,
poczynaj ąc od pułapki pięcioczęściowej a ko ńc ząc na pułapce jednoczę ś cio
wej. Udowodnił tym samym, że można wykonać prostsze i zarazem
funkcjonal ne pułapki na myszy
Problem jedmłk w tym, że Beh� wcale temu nie zaprzecza. Pisze on
nawet, że mo żn a wykopać stromą dziurę w ziemi aby mysz do niej wpadła
'
i zdechła z głodu - można by powiedzieć, że ma ona zero części. Można
złapać mysz na lep, który ma jedną część. Można o przeć pudełk o na kiju,
licząc na to, że mysz p otrąci kij i pudeł ko na nią spadnie albo można po
prostu zastrzelić'mysz z wiairówki.· Jednakże Behe emu nie chodzi o to, czy
można z robić alternatywne struktury, ale o to, czy te struktury pro wa dzą
krok po kro ku
ana logicznie do ewolucji da� ino w sk i ej - do standardo­
we j pięcioczęściowej p' ułap k i l].a myszy. Odpowit;dź Behe' ego brzmi: nie,
Wykop anego dołka 1:7Jj \via'tiówki nie da się przekształcić w standardową
pułapkę, poniew aż nie są to jej prekursorzy fizyczni.
W czerwcu 2000 roku na konferencji w Concordia Univers ity
Kenneth Miller, p rofeso r biologii w Bro wn University, zaatakował analogię
Behe'ego, stosując do tego celu rysunki McDonalda. McDonald zapewnia,
że'nie zamierzał przedstawiać swoich rysunków jako anal ogii procesu
ewolue.yjłk��;,}�;'Behe -twierdzi, że Miller omawiał jego przykłady
w sposób,'kt6r)t rttógłsugerowac, żew r�zywistości odnosiły się one do
ewolucji darwinowskiej.:Behe wykazał 'jednak;. że pnłap 6k M cDo nalda nie
można tak postrzegać Podczas gdy McDonald rozpoczął od k o mp l etnej
pułapki Behe odwrócił ten porządek , zaczynaj ąc od na jprostszej , jednoczęś
'
,
­
.
,
'
-
-
-
,
.
.
,
4
hUp:/ /udel.edu/ - mcdonald/oldmousetrap,html
-
Na
Początku
. . .
Rok 11, listopad-grudzień 2003, nr 11-12A (174-175)
407
ciowej pułapki na myszy, gdyż tak działałaby ewolucja. Przy przechodzeniu
do bardziej złożonych pułapek kaida oddzielna p oprawkę należ
wać jako mutację. Jeśli przy przechodzeniu od jednej funkcj o n
do następnej musi wystąpić kilka oddzielnych mutacji, to proces
-._--�.�
408 Na Początku ... Rok 11, listopad-grudzieó,2003, nr 11-12A (174-175)
zostaje obalony, ponieważ prawdopodobieństwo wy stąpienia wielu nie
wyselekcjonowanych, przypadkowych mutacj i, 'które; prowadzą ostatecznie do
uzyskania specy fi czn ie
złożonej
stru ktu ry , staje się zbyt niskie.
Rysunki pokazane powy:�ejpI1led-s,ta«riają przejście od pierwszej do
s�da. się.. ! tylko ze sprężyny z wysuniętymi
- -�.... "'*� ':'
oparte o drugie i gdy mysz je poruszy, opadnie
drugiej pułapki. Pierwsza pułapka
ramionami. Jedno ramię jeą!
>
.,'
aja� łap�;nlYśZy między dwoma'ramionami. Należy
edn6częśaowa pułapka nie je�t zwykłą sprężyną, lecz
ono w dół, unieruchami
jednak zauważyć, ile
ta j
ma specytkzną budowę. Gdyby długość
zagięć był niecO inny, to pułąpka"
ramion była zbYt ,p1ała lub gdyb y
'�i�
�
kąt
mogłaby dział ć. Wytrzymałość
materiału, z którego wykonano pułapk�: również musi być odpowiednia,
Behe mówi, że nie jest ona prostym punktem początkowym, lecz została
wyselekcjonowana przy pomocy inteligencji. ,;
Druga pułapka na myszy ma sprę±ynę i podstawę. Jednakże widać
ter az, że ramiona
sprężyny są względem siebie inaczej
ustawione
niż
w
pierwszej pułapce. Jedno ramię zostało odwrócone o około 1800 i skrócone,
a drugie skręcono o około 900
tak,.
żeby było ono prostopadłe do osi sprężyny
i zwrócone do podstawy. Podczas obracania i regulowania ramion pierwsza
pułapka przestałaby funkcjonować, zanim zaczęłaby działać druga.
Pojawia się tutaj nowa część, podstawa, a sprężyna z pierwszej
P\ł�h,�poczywa 'teraz, pa
jej szczycie. Jednak, aby ta pułapka dobrze
działała, sprężyna musi być przytwierdzona do podstawy za pomocą zszywek .
które są ledwie widoczne na powyższych rysunkach. Zatem rysunki te nie
obrazują przejścia od jedno- do dwuczęścipwej pułapki na myszy, lecz od
jedno- do czteroczęściowej. Zdaniem Beheego nie mógłby tego wykonać
proces darwinowski. Problem stanowi także to, że druga pułapka nie jest
oczywistym udoskonaleniem pierwszej; trudno zro zu mieć ,
jak
może ona
funkcjonować lepiej od jednoczdciowej pułapki. Ponadto sposób ułożenia
części wdf4.giej pułapce ,znowu sugeruje, że w jej wytworzenie zaangażowa­
na była inteligencja. Behe. uważa, że nie jest to p�j ścit:, a raczej budowanie
pułapki innego rodzaju, przy użyciu starych materiał9w z pierwszej pułapki
(z poważnymLmodyfikącjami) i pewnych n()wych materiałów, Ostatecznie
Na Początku
. . .
Rok 11, listopad-grudzień
2003, nr U-ł2A (174-175) 409
konstrukcja drugiej pułapki jest przypadkiem inteligentnego kierownictwa.
młoteczek
\
podstawa
drążek
młoteczek
Podobna
przytrzymujący
-----....
sytuację
mamy z pozostałymi pułapkami. Zamieszczam
powyżej rysunki trzy- i czteroczęściowej pułapki na myszy, a poniżej
-
410 Na Początku
. . .
Rok 11,
listopad-grudzień 2003,
pięcioczęściowej. Nie skomentuję ich, pozostawiając
ka
jako "gimnastykę" umysłu.
nr 11-12A (174-175)
to zadanie dla Czytelni­
drążek przytrzymujący
sprężyna _---:;.....--
zapadka
Reakcja darwinistów
McDon<lJd. nie dał tak
łatwo za wygraną.
nowe rysunkfip�łapek na myszy.
Umieścił w
Internecie
5
OptÓCZfp()llownego wykazania, że pułapka
na myszy nie jest nieredukowalnie złożona, McDonald
ś i
wysuwa też zastrzeże­
c
pi
"nieredukowalnej złożoności" j ako w ade twa em ry cznego
na rzecz "inteligentnego projektu". Uważa mianowicie, że część, która nie
jest koniecznym elementem dla rawidłoweg działan�a puJap1d na jednym
nie
w zgl ędem
p
o
o
z
pozi mie jej złożoności, może stać się elementem nie b ędnym na innym
5
http://udel.edu/-mcdonald/mousetrap.html
Na
Początku.
. .
Rok
11, listopad-grudzień 2003,
nr
11-12A (174-175)" '411
poziomie. Nawet tak: prymitywna pułapka jak: ta pokazana poniżej, jest w
stanie złapać mysz.
,
Jej
s kuteczno ść i trwałość s ą jed nak: niewielkie. Aby je ulepszyć, należy
dodawać nowe części lub modyfikować stare. Proces przekształcania starych
części może z czasem zaj ść tak: daleko, że nowe części, które były poc ząt ko
­
wo t y lko ulepszeniem, stają się wtedy konieczne dla utrzymania podstawowej
funkcji pu łap ki jak:ą jest łapanie myszy.
,
Zdaniem Kennetha Millera można sobie wyobrazić wiele zastosowań
służyć jak:o
dla części standardowej pułapki na myszy. Części pułapki mogą
kołatka do drzw i (z 3 części), pr zycisk do papierów (1), wykałaczka (1),
katapulta (4), dziadek do orzechów (3), spinka do krawata (3) czy nawet
jako
drewno na podpałkę (1).
Na gruncie biochemii Miller odwołuje się do badań Huecka,
6
6
który
Kenneth R. MILLER, Answering the biochemical argument from design, Lw:J
MANSON
(ed.),
God and Design .•• ,
s.
300 [292-307].
412 Na pócZQtku.'
Rok 11, listopad-gl1ldzień 2003, nr l1-12A (174-175)
. .
odkrył, że'co najmniej dziesięć białek w aparacie wydzielinowym Typu III
bakterii Yersinia pestis, wywołuj ącej dymienicę morową, jest homologicz­
nych względem białek, które tworzą część podstawy w ic i bakteryj nej . Ozna-­
cza to, że takie same białka są w pełni funkcjonalne w zupełnie innych
systemach
w wici pełnią funkcWJJ.u:lJQwą, a w Yersinia pestis odgrywają
śmiercionośną rolę w niszczących komórkę działaniach. Zdaniem Millera
u
-
Obserwacja ta falsyfikuje główne twierdzenie biochemicznego
argumentu z projektu
-
to mianowicie, re podzbiór czę.�i nieredukowalnie
złożonej struktury musi być
"z
definicji niefunkcjonalny" . Mamy dziesięć
białek z wici, którym brakuje nie tylko jednej, lecz więcej niż czterdziestu
części, a mimo to są one w pełni funkcjonalne w aparacie Typu III.
Pojedyncze
7
części, które mają różne funkcje, mogą łączyć się ze so­
bą dostosowując się do pełnienia nowych funkcji, a następnie tworzyć jeszc7.e
struktury. Obie idee, darwinowską i inteligentnego projektu,
na schematach (patrz dwa następne rysunki).
Miller uważa też, że jedynym twier dzeniem pr zec iwko darwinizmo­
bardziej złożone
przedstawił
Miller
w�.'. jakie, pozostało zwolennikom ,�l��!��,}nt��ig����o pro j:�W, }st to, że
ni,e potrafią oni sobie w yobrazić, jak ,e;v<?\u,cJ a�ow ,\ w y, tw()rzyć syst emy ta­
C
kie jak np. wić bakteryjna. Tymczasein gdy-jeJQokł�dńie zbadać, przykłady
\
zastosowane przez Behe'ego okazują ;ę'; i iilepra�ldlb�e
:ć- ,
�
, ..
Jest to
swoich
dosyć
artykułów 8
�'
r
' ': "
. > . :'
zabawne, poniewlii to właśnie Behe
w j ednym
ze
zarzucał darwinistom, że podczas przedstawiania
nie dbają oni o szczegóły, a nawet "tuszują
darwinowskich scenariuszy
się w nich trudności" po to, aby "ludzie kupili ewolucjt;
darwinowską". W Darwin's Black Box
Behe napisał, że ludzie n ie lubią
zajmować się detalami, ale czasem, żeby zrobić coś dobrze, "trzeba zakasać
pojawiające
...
7
Ibid., 300.
8
Michael J. BEHE,
A
Mousetrap Defended: Response To Critics. Artykuł można
znaleźć na stronie internetowej http://www.discovery.org/scripts/viewDB/index.php?
program =CRSC %20Responses&command = view&id =446
Na
Początku
. . .
Rok 11, listopad-grudzień 2003, nr 11-12A (174-175) 413
rękawy, otworzyć puszkę piwa i zabrać się do roboty". 9 Jednakże darwiniści
tacy jak Kenneth Miller chcą pokazać, że również "piją piwo".
pojedyncza cz,ścl
mechanizm
biochemiczny
nowe funkcje powstałe na
skutek �cz.nla ró:lnych
części
części pełniące
różne
funkcje
t
wyjaśnienie darwinowskie zakłada,
że składniki mechanizmu
pełnią osobne funkcje
9 Zob. Michael J. BEHE, Darwin's Black Box: The Biochemical Challenge to
Evolution, The Free Press, New York 1996, s. xi.
._--_.------- --------_.
414
Na
Początku ...
Rok li, hstci
· ::.i-grudzień
• •
pojedyncze części
mechanizm biochemiCZny .,...,
'
.:--e .
�.
-
- .0
O ••
�
·
.. lekCJonowa
funkCjase
przez dobór naturalny
_-'
c
nlefunkcjonalne,
więc dobór naturalny nie
mo:!:e tworzyć układów
t
b i ochemiczny argument z projektu
zakłada, że składniki mechanizmu
nie pełnią osobnych
funkcji
10
Nie mniej, nie więcej, lecz dokładnie ZERO
Jednym z głównych zarzutów wysuwanych przez Behe'ego wobec
darwinistów jest to, że liczba opublikowanych artykułów opisujących ewo­
lucję jakieg oś systemu biochemicznego wynosi ZERO. Wedle Behe'ego
w
profe s jon alne j literaturze naukowej dotyczącej ewolucji molekularnej do­
minują porównywania sekwencji DNA czy analizy białka, lecz nie ma żadne­
g o artykułu, który analizowałby modele dla form po ś redni ch w rozwoju
struktur biomolekularnych. W związku z tym nie popada on w kont1ikt z
ID Obydwa schematy zaczerpnięto
argument... ,
s.
301.
z:
MILLER, Answering the biochemical
Na Początku.. . Rok 11, listopad-grudzień 2003, nr 11-12A (174-175) 415
żadnym wynikiem eksperymentalnym czy badaniem teoretycznym, gdy wysu­
wa
wn ios ek , że systemy biochemiczne zostały zaprojektowane. Behe uważa,
że s ko ro
tak, to
Należy tylko ponownie zbadać interpretację wszystkich ekspery­
mentów, tak jak po zwróceniu uwagi na dualność fala-cząstka należało
zreinterpretować wyniki eksperymentów spójnych z mewtonowskim ujęciem
Wszechświata.
II
Miller sądzi jednak, że darwiniści nie muszą dawać szczegółowych
wyjaśnień dotyczących ewolucj i systemów biochemicznych, które Behe wska­
zał jako nier edukowal nie złożone. Wy starcz y , jeśli wykażą fałszywość k tór e­
punktów jego argumentu - tego na pr zykł ad , że składniki domniema­
goś z
nych systemów nieredukowalnie złożonych nie pełnią żadnej innej funkcji po­
za tymi układami. Jak wcześniej wspomniałem, Miller argumentuje, że takie
same białka, które w wici bakteryjnej pełnią funkcję ruchową, u bakterii Yer­
sinia
pestis odgrywają śmiercionośną rolę w niszczeniu komórek żywiciela.
Ale na stronie internetowej Talk Origins
opublikowanych książek,
traktują o
12
John Catalano podaje listę 22·
210 artykułów i 2 konferencji, które w szczegółach
ewolucji rozmaitych systemów molekularnych.
Falsyfikowalność
Hipotezie inteligentnego
projektu często zarzuca
się,
że jest
niefalsyfikowalna lub nietestowalna. Behe jednak twierdzi, że argumenty
wysuwane przez darwinistów są zamierzone, aby sfals yfikować tę h ip<)tezę.
Lecz nie można mieć dwóch rzeczy naraz- nie możn�
�jeść:cl'aśtklf(jedno­
cześnie mieć ciastko. Nie można jednocześnie mówić, że inteligentny projekt
jest
niefalsyfikowalny i że i stnieje przeciw niemu jakieś świadectwo em­
piryczne. Albo jest niefalsyfikowalny i przez to nieczuły na wyniki doświad-
11
12
BEHE, Biologiczne m echanizmy molekularne... ,
www.lalkorigins.org/faqs/behe.html
s.
510.
4\6 Na
Początku .
. .
Ro);
"
,
lislc'padgrudzień 2003.
nr
(]74-175)
J I-J2A
czenia, albo można go krytykować na podstawie obserwacji i dlatego jest
testowalny . Sam Miller \vymyślił test na zdolność doboru naturalnego do
produkowania złoźonych systemów biochemicznych, który polega na wyeli­
minowaniu z organizmu jakiegoś złożonego systemu. aby zobaczy<.', czy ewo­
iucja maże zastllpić go nowym systemem. PopierająC swoje wnioski badania
mi eksperymentalnymi stwierdził, że test ten wypadł pomyślnie i hipoteza
inteligentnego projektu została sfa1syfi.kowana. Później okazało sit; jednak, jx
to wyniki tych badań są błędne, ponieważ nie usunięto całego systemu, a
tylko jedną jego część.
tym
W
punkcie pojawia
siG
jak
inna
kwestia:
moźna
sfalsyfikowa<.'
twierdzenie,
że
konkretny
jakiś
system
biochemiczny
został
wytworzony
przez
darwinowski?
Kenneth Miller nie
proces
odrzucił darwinizmu,
gdy okazało
się, że
cytowane przez nie­
go badania
ne.
przez
sa
błęd­
Akceptowanej
siebie
teorii
raczej się broni niż
Dariusz Sagan
przykład
na
od razu odrzuca,
zrzucając 'winę na
eksperymentatora.
Behe UWa7..a, ;/--c to nie teoria inteligentnego projektu jest niefaJsyfiko­
właśnie darwinizm jest nicczuły na falsyfikację. Moźna to zoba·
czyć, gdy sprawdzimy podstawowe założenia tych dwóch teorii, mając na
walna,
lecz
Na Początku
. . .
Rok 11, listopad-grudzień 2003, nr 11-12A (174-175)
417
uwadze konkretny system biochemiczny, taki jak np. wić bakteryjna. Ta
pierwsza
głosi, że żaden nieinteligentny proces nie mógł jej wytworzyć, a
darwinizm
zakłada
,
że mógł ją wytworzyć jakiś nieinteligentny proces. Aby
sfalsyfikować twierdzenie pierwsze, wystarczy wskazać proces, który mógł
wytworzyć wić bakteryjną. Aby sfalsyfikować drugie twierdzenie, należałoby
pokazać, że system ten nie mógł się utworzyć przy pomocy żadnej, potencjal­
nie nieskończonej liczby możliwych nieinteligentnych procesów, co wg
8ehe'ego jest niewykonal�e. Jego zdaniem twierdzenia darwinowskie można
jednak potencjalnie pozytywnie qowieść.
Gdyby jakiś naukowiec przeprowa­
dził eksperyment pokazujący produkcję wici przy pomocy procesów darwi­
nowskich, to twierdzenie darwinizmu dotyczące tego konkretnego systemu
biochemicznego zostałoby potwierdzone. Problem jest tylko z falsyfikacją
takich twierdzeń. Jednakże Behe najwyraźniej zapomina lub w ogóle nie zau­
waża tego, że wskazanie przez niego konkretnych przykładów nieredukowal­
nej
złożoności w układach biochemicznych jest przecież próbą sfalsyfikowania
twierdzeń darwinizmu.
Empiryczna falsyfiko�alność teorii ma świadczyć o jej naukowości.
Naturaliści zarzucają brak falsytikowalności hipotezie inteligentnego projektu,
gdyż
uważają, że w swoich wyj aśnieniach odwołuje się ona do Boga. Jak
wiadomo, twierdzeń o Bogu nie można sprawdzić w sposób naukowy. Jed­
nakże zwolennicy hipotezy inteligentnego projektu nie mówią nic o Bogu, a
tylko dostrzegają w świecie inteligentny projekt. Co więcej, ich twierdzenia
dotyczące konkretnych układów można obalić na gruncie nauki. Nie ma też
nic dziwnego w tym, że dzięki zastosowaniu metod naukowych można do­
strzegać inteligentny projekt. Kryminalistyka, kryptografia, archeologia,
programy badawcze, takie jak SET! (poszukiwanie inteligencji pozaziemskiej)
- wszystkie one mają na celu wykrycie przejawów inteligencji w otaczają­
cym nas świecie. Tak więc obok hipotezy J.nteligentnego projektu nie można
przechodzić obojętnie, a raczej próbować wykazać przy pomocy argumentów
naukowych, czy jest ona prawdziwa
na
"
stos" .
czy
fałszywa i nie skazywać jej od razu
D
Dariusz Sagan