tutaj

Spis treści
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
Rozdział I. Teoretyczne podstawy polskiej polityki społecznej . . .
Tło polskiej polityki społecznej w latach 1918–1945 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozwiązania prawne okresu powojennego – propozycja periodyzacji . . . .
Polityka społeczna jako działalność i jako dyscyplina naukowa . . . . . . . . .
Geneza polityki społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pojęcie polityka społeczna w Polsce do II wojny światowej . . . . . . . . . . . . . .
Warszawska szkoła polityki społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Polscy teoretycy polityki społecznej do II wojny światowej . . . . . . . . . . . .
Nurt socjalistyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nurt liberalny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nurt narodowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nurt agraryzmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nurt konserwatyzmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nurt katolicyzmu społecznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Polityka społeczna w programach lat okupacji (1939–1944) . . . . . . . . . . . .
W poszukiwaniu nowego ładu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Koncepcje socjalistyczne (nie komunistyczne) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Koncepcje narodowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Koncepcje chadeckie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Koncepcje agrarne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nauka o polityce społecznej po II wojnie światowej. . . . . . . . . . . . . . . . . .
Klasyfikacja teorii według Stefana Grzybowskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nauka o polityce społecznej po 1957 r. – nowe podejścia i definicje . . . . . . .
Nauka o polityce społecznej po 1989 r. – kontekst gospodarki rynkowej . . . .
Polityka społeczna w systemie nauk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Prekursorzy w nauce o polityce społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
29
29
36
42
42
44
49
61
61
68
77
81
84
92
101
101
101
102
105
106
107
107
110
117
124
128
136
6
SPIS TREŚCI
Rozdział II. Globalna polityka społeczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
Uwagi wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Organizacja Narodów Zjednoczonych jako podmiot globalnej polityki
społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rada Gospodarczo-Społeczna ONZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Programy i fundusze ONZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju – UNDP . . . . . . . . . . . . . . .
Fundusz Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom – UNICEF . . . . . . . .
Urząd Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw
Uchodźców – UNHCR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Światowy Program Żywnościowy – WFP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Fundusz Narodów Zjednoczonych do Spraw Działalności Populacyjnej
– UNFPA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Biuro ONZ ds. Narkotyków i Przestępczości – UNODC . . . . . . . . . . . . . . . .
Centrum Narodów Zjednoczonych do Spraw Osiedli Ludzkich – Habitat . .
Instytut Badawczy Narodów Zjednoczonych dla Rozwoju Społecznego
– UNRISD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
139
142
145
147
147
150
152
154
155
156
157
158
Agencje wyspecjalizowane ONZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
Międzynarodowa Organizacja Pracy – ILO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa
– FAO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty, Nauki i Kultury
– UNESCO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Światowa Organizacja Zdrowia – WHO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju – IBRD . . . . . . . . . . . . . . . . .
Międzynarodowy Fundusz Walutowy – IMF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
162
164
167
170
171
Rozdział III. Europejska polityka społeczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
Główne problemy społeczne Unii Europejskiej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Problemy demograficzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sytuacja ekonomiczna gospodarstw domowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Problemy edukacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zatrudnienie i bezrobocie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zabezpieczenie społeczne i zasiłki socjalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ubóstwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Europejskie modele polityki społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rada Europy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Unia Europejska i jej instytucje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Parlament Europejski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
173
174
182
184
187
191
193
196
200
202
205
SPIS TREŚCI
7
Komitet Ekonomiczno-Społeczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
Europejskie fundusze strukturalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
Socjalne programy działania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
Rozdział IV. Główne problemy społeczne Polski . . . . . . . . . . . . . . . . 218
Demografia i migracje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Praca i bezrobocie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Problemy osób niepełnosprawnych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niepełnosprawność w liczbach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wykształcenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zatrudnienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bezrobocie i aktywizacja niepełnosprawnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Źródła utrzymania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kapitał intelektualny i edukacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ubóstwo niezawinione – dzieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Młodzież – edukacja i kapitał intelektualny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Studenci – edukacja i kapitał intelektualny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dorośli – edukacja ustawiczna i kapitał intelektualny . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Seniorzy – edukacja i kapitał intelektualny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zdrowie jako kluczowy segment polityki społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . .
AIDS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Narkomania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Alkoholizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pomoc społeczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mieszkalnictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
218
219
228
229
229
230
231
233
235
237
245
245
248
249
255
259
260
265
268
272
279
Rozdział V. Organizacja i finansowanie polskiej polityki społecznej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
Ład socjalny – Konstytucja z 2 kwietnia 1997 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Prawne instrumenty polityki społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Podstawowe prawa i obowiązki obywateli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Organizacja podmiotów polskiej polityki społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Podmioty ustawodawcze polityki społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Podmioty wykonawcze polityki społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Podmioty kontrolne polityki społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Podmioty sądownicze polityki społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Instrumenty finansowe polityki społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
280
281
282
288
288
295
309
320
324
8
SPIS TREŚCI
Fundusz Ubezpieczeń Społecznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Narodowy Fundusz Zdrowia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Fundusz Pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Fundusz Rezerwy Demograficznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych . . . . . . . . . . . . .
Fundusz Pożyczek i Kredytów Studenckich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Fundusz Alimentacyjny – likwidacja i reaktywacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Państwowy Fundusz Kombatantów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Krajowy Fundusz Mieszkaniowy – Fundusz Dopłat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Europejski Fundusz Społeczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
326
327
329
334
336
337
341
343
344
345
346
348
Rozdział VI. Scenariusze polityki społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354
Nieprzewidywalność a prognozowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Struktura społeczna jako podstawa prognozowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Scenariusz liberalny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Scenariusz liberalizmu socjalnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Scenariusz neosolidarności społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zakończenie – jaki wybór?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
354
355
359
362
365
367
„Współczesna Polityka Społeczna” – wykaz publikacji wydanych
w ramach projektu „Społecznie Odpowiedzialna Uczelnia” . . . . . 371
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373
Spis tabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
Spis wykresów, schematów, map, fotografii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386
Indeks nazwisk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
Aneks statystyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392