Metoda intermencji wobec osoby uzależnionej od

METODA INTERWENCJI WOBEC OSOBY UZALEŻNIONEJ OD ALKOHOLU
Poczucie beznadziei, bezradności, przegranej w walce z uzależnieniem bliskiej osoby to coś co (obok
złości, rozpaczy, żalu) bardzo często towarzyszy tym, którzy pozostają w relacji z alkoholikiem. Mimo wielu
starań czynionych na rzecz zaprzestania picia przez alkoholika, podjęcia przez niego leczenia okazuje
się, że osoby jemu bliskie napotykają na mur nie do pokonania. Stają się zrezygnowane, a to co pozostaje to
przekonanie, iż nic nie da się już zrobić. Sposoby po które sięgają najczęściej to roztrząsanie problemu w
rozmowie z alkoholikiem, błaganie by przestał pić, stosowanie gróźb, pochlebstw, próby przekupstwa,
ignorowanie jego osoby, karanie, kontrolowanie. Z drugiej strony, w odpowiedzi na zachowanie najbliższych
alkoholik wykorzystuje skuteczne techniki odwracania uwagi od problemu i unikania rozmowy o nim, takie jak:
obwinianie innych, obiecywanie zaprzestania picia, ograniczenia spożywania alkoholu, zmiany picia na „mniej
szkodliwe”, deklarowanie podjęcia picia kontrolowanego. Jak podkreślają specjaliści, dla najbliższych alkohol
jest problemem, a trzeźwość i podjęcie leczenia - szansą na jego rozwiązanie, natomiast dla alkoholika to
alkohol jest lekiem na jego problemy. Z uwagi na trudności w zakresie komunikacji między alkoholikiem a jego
otoczeniem rodzi się pytanie, jak się z nim porozumieć, jakiego użyć języka, jakie argumenty przytoczyć, by
dostrzegł rzeczywisty problem, jego skalę i możliwość rozwiązania.
Metoda interwencji uznawana jest jako najbardziej skuteczne narzędzie pomocy uzależnionemu w
dojściu do tego - czego nie jest w stanie osiągnąć samodzielnie – dostrzeżenia faktu swego uzależnienia,
uświadomienia sobie konsekwencji picia, zrozumienia potrzeby leczenia, podjęcia decyzji by skorzystać ze
wsparcia najbliższych. Celem jej jest nakłonienie alkoholika do podjęcia leczenia i zorganizowanie pierwszej
jego wizyty w placówce leczenia uzależnień. Interwencję nazwano ”bronią”, która może zainicjować proces
uzdrawiania zarówno samego alkoholika jak i jego otoczenia. Opiera się ona na miłości, uczciwości, szacunku,
poszanowaniu godności alkoholika. Punktem wyjścia jest tutaj wspólne, dla przygotowujących interwencję
rozumienie uzależnienia jako choroby i przekonanie, że największym sprzymierzeńcem uzależnionego jest ból i
cierpienie, którego doświadczyć może jedynie wtedy, gdy ponosi w całości konsekwencje swego nałogu.
Szansa, że alkoholik wybierze leczenie pojawia się wówczas, gdy przykre następstwa nałogu powodują
dyskomfort silniejszy niż przyjemność płynąca z picia. W ramach interwencji przeprowadzone zostaje spotkanie
z alkoholikiem. W trakcie jego trwania osoby biorące w nim udział kolejno odczytują napisane przez siebie listy
adresowane do alkoholika, oczekując od niego jednoznacznej decyzji o podjęciu, czy też odmowie leczenia.
Wyraźnie podkreśla się, że interwencja jest procesem, na który składają się poszczególne etapy:

planowanie,

przygotowanie,

przeprowadzenie próby,

spotkanie z alkoholikiem,

pomoc w dotarciu do miejsca leczenia,

wsparcie w trakcie trwania terapii, często idące w parze z własną terapią i/lub udziałem w grupie dla
osób współuzależnionych.
Interwencja bezpośrednio dotyczy osoby alkoholika, ukierunkowana jest na to, by w konstruktywny
sposób podjął walkę z nałogiem – rozpoczął życie w trzeźwości i leczenie, ale jednocześnie daje bliskim
możliwość nabrania dystansu do niego i jego problemu. Dystans ów, to warunek niezbędny, by próbować
w konstruktywny sposób udzielić alkoholikowi pomocy. Metoda interwencji wytycza drogę, którą warto pójść
zarówno uzależnionemu, jak i jego najbliższym, tym dla których jest ważny, którzy do tej pory stwarzali
alkoholikowi komfort picia poprzez usprawiedliwianie go, przyjmowanie za niego odpowiedzialności, branie na
siebie konsekwencji jego picia, poddawanie się stosowanym przez niego manipulacjom, ukrywanie problemu.
1
Wskazuje nowy sposób radzenia sobie z uzależnieniem kogoś bliskiego w miejsce dotychczasowych
schematów myślenia i działania. Wartość, którą niesie ze sobą metoda interwencji niezależnie od tego, czy
zasadniczy jej cel tj. zmotywowanie alkoholika do leczenia zostanie osiągnięty, należy dostrzec w tym, że
stwarza ona możliwość:

zbliżenia się do siebie rodziny, określonej grupy osób (wspólne zdobywanie wiedzy, działanie na rzecz
rozwiązania problemu, wymiana informacji),

zakomunikowania alkoholikowi, że jest kochany, szanowany, ważny dla innych,

udzielenia osobie uzależnionej informacji o tym, jak jej picie wpływa na życie innych,

zadeklarowania udzielenia alkoholikowi wsparcia podczas leczenia,

poinformowania alkoholika o tym, jak decyzja, że odmawia leczenia wpłynie na postawę innych wobec
niego.
Metoda interwencji wykorzystuje siłę i potencjał grupy do:

gruntownego zaplanowania i realizacji poszczególnych zadań związanych z przygotowaniem i
przeprowadzeniem spotkania z alkoholikiem,

walki z manipulacjami, które stosuje alkoholik,

wzmocnienia oddziaływania na osobę uzależnioną w porównaniu z pojedynczym wpływem
poszczególnych osób,

wykorzystania przewagi do uświadomienia alkoholikowi szerokich konsekwencji picia,

udzielenia wzajemnego wsparcia jej uczestnikom,

współpracy na poszczególnych jej etapach,

kształtowania
przekonań i postaw tych, którzy w niej uczestniczą (w tym wycofania się z
dotychczasowego sposobu funkcjonowania typowego dla osób współuzależnionych.
Tworząc 3-8 osobowy zespół interwencyjny należy zwrócić uwagę, by w jego skład weszły osoby:

ważne, znaczące, dla alkoholika,

kochane, szanowane, lubiane, podziwiane przez alkoholika,

których alkoholik potrzebuje, od których jest zależny,

samodzielnie podjęły decyzję o uczestnictwie w grupie,

nie są uzależnione od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych,

umieją dochować tajemnicy,

nie pozostają w głębokim konflikcie z alkoholikiem.
Ze względu na wykorzystywanie w metodzie interwencji listownej formy wypowiedzi kierowanej do
alkoholika warto podkreślić na czym polega jej znaczenie.
Dzięki niej łatwiej zapanować nad emocjami (uniknąć wybuchu złości, zastygnięcia), zawrzeć kluczowe kwestie
związane z uzależnieniem alkoholika (przytoczyć fakty związane z jego funkcjonowaniem pod wpływem
alkoholu, nazwać uczucia, które u innych wzbudzały jego zachowania), wyrazić kierowaną do niego miłość,
troskę i szacunek. Autor wypowiedzi zawartej w liście ma możliwość wielokrotnego zweryfikowania jej treści
zanim skieruje ją do alkoholika. Każdy autor listu musi być uważny na to, by uniknąć zawierania w nim
informacji, które mają charakter intymny, zawstydzania, upokarzania, osądzania, obwiniania, wyrażania
niechęci, przywoływania dawnych wspomnień.
Forma spotkania, jaką jest list sprawia, że z udziału w
interwencji nie wyklucza brak możliwości bezpośredniego, tj. fizycznego udziału w niej.
Uczestnictwo każdej osoby wymaga indywidualnego rozważenia, przy czym nie trzeba ograniczać się
wyłącznie do osób z rodziny. Nie należy z góry zakładać, że dana osoba z uwagi na różne okoliczności nie
2
zdecyduje się na udział w interwencji. Warto na początku oswoić się z myślą, że mogą pojawić się różne
reakcje w odpowiedzi na propozycję uczestnictwa w interwencji od entuzjazmu poprzez opór do stanowczego
sprzeciwu. Takie nastawienie pozwala uniknąć rozczarowania i rezygnacji z jej przeprowadzenia, tym bardziej,
że początkowa niechęć wyrażana przez jedną lub więcej osób spośród całego zespołu może być wyrazem
uczuć towarzyszących innym lub wszystkim w związku z uzależnieniem alkoholika. Czas to ważny czynnik w
całym procesie, jakim jest interwencja, także na etapie podejmowania przez każdą z osób decyzji o
uczestnictwie w niej. Odradza się pośpiech, ale ważne są określone ramy czasowe np. w odniesieniu do
długości interwencji, długości listów, przygotowania rzeczy alkoholika, które zabiera na leczenie, stawienia się
uzależnionego w porani lub ośrodku leczenia odwykowego.
Interwencyjne spotkanie z alkoholikiem wymaga przygotowania w usystematyzowany sposób, zgodnie
z kolejnymi punktami i wytycznymi. Niezbędne jest poczynienie zespołowo określonych ustaleń dotyczących
m.in.:

wyboru lidera (gospodarz, przewodnik, rzecznik w trakcie spotkania,

daty, godziny, miejsca spotkania,

miejsc zajmowanych na spotkaniu przez jego uczestników,

powodu, dla którego alkoholik ma stawić się na spotkaniu,

osoby, która ewentualnie przyprowadzi alkoholika na spotkanie,

kolejności odczytywania listów,

informacji o miejscu leczenia (lokalizacja ośrodka, termin, na czym polega leczenie, kto pomoże
dotrzeć, kto pomoże spakować się alkoholikowi)

argumentów wykorzystywanych w odpowiedzi na wymieniane przez alkoholika powody, dla których
odmawia leczenia.
Praca zespołowa w tym wspólne podejmowanie decyzji, wzajemne wsparcie ma kluczowe znaczenie w
realizacji zadań wpisanych w metodę interwencji m.in. takich jak: pisanie listu, próba przed interwencją,
przeanalizowanie ewentualnych trudności i przeszkód, które mogą pojawić się w trakcie interwencji.
Opisaną powyżej metodę interwencji przedstawiono w ogólnym zarysie, ale osoby zainteresowane
zawsze mogą sięgnąć po bardziej wyczerpujące źródła informacji lub bezpośrednio zwrócić się do specjalistów
zajmujących się uzależnieniami w celu poszerzenia wiedzy na jej temat. Być może zapoznanie
interwencji zrodzi w niektórych osobach nadzieję, że to co wydawało
się z metodą
się nierealne (leczenie alkoholika),
będzie możliwe. Natomiast decyzja o jej przeprowadzeniu będzie pierwszym krokiem w kierunku spotkania z
alkoholikiem w jego tragedii i cierpieniu w inny niż dotychczas sposób. Dodatkową zachętą mogą być dane,
które wskazują, iż dobrze przygotowana interwencja w dziewięciu przypadkach na dziesięć kończy się
podjęciem przez alkoholika leczenia.
Joanna Staniszewska
psycholog
3
4