PDF streszczenie

M. Rosińska-Bukowska, Rola kapitału intelektualnego w kreowaniu wartości współczesnych
przedsiębiorstw, [w:] Współczesne trendy i wyzwania w zarządzaniu wartością przedsiębiorstw. Finanse –
Strategie – Kompetencje, (red.) M. Jabłoński, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie
Górniczej, Dąbrowa Górnicza 2014, s. 159–175.
Magdalena Rosińska-Bukowska
Uniwersytet Łódzki
Rola kapitału intelektualnego w kreowaniu wartości współczesnych
przedsiębiorstw
Podstawowa teza niniejszego rozdziału brzmi, że kapitał intelektualny (KI) pełni
kluczową rolę w kreowaniu wartości współczesnych przedsiębiorstw, a wręcz determinuje
sukces organizacji. Konkurencyjność przedsiębiorstw w dobie globalizacji de facto opiera się
na sile tej warstwy ich kapitału. W gospodarce opartej na wiedzy (GOW) kapitał
ekonomiczny stanowi warunek konieczny, ale niewystarczający dla zdobycia i utrzymania
przewagi konkurencyjnej. Kapitalnego znaczenia nabiera zaś poziom rozwoju kapitału
intelektualnego organizacji. W konsekwencji uzyskanie silnej pozycji na rynku, czyli kreacja
wartości przedsiębiorstwa związana jest wręcz ze zmianą sposobu myślenia o ogólnych
wymogach konkurencyjności. Wymaga nowego podejścia, całościowego i długookresowego
–
strategii
zarządzania
wartością
uwzględniającej
systematyczne
rozwijanie
wielowarstwowego kapitału intelektualnego.
Celem rozważań jest przedstawienie strategii zarządzania wartością przedsiębiorstwa
jako kompleksowego projektu eksploatacji i pomnażania kapitału ekonomicznego podmiotu
dzięki odpowiednim walorom jego kapitału intelektualnego. Podjęto próbę wykazania, że
kapitał intelektualny stanowi współcześnie swoisty mnożnik kapitału ekonomicznego –
podstawę zdolności przedsiębiorstwa do kreacji wartości dodanej. Wskazano ponadto, że w
konsekwencji przy wycenie wartości przedsiębiorstwa konieczne jest wykorzystywanie miar
uwzględniających także ocenę składowych kapitału intelektualnego.
Rozdział podzielono na trzy części. W pierwszej scharakteryzowano wybrane modele
kapitału intelektualnego – podkreślając istotę warstwowości i zasad wyceny poszczególnych
elementów KI. W części drugiej przedstawiono rekomendacje odnośnie do strategii
zarządzania wartością przedsiębiorstwa w dobie GOW – wskazując modele organizacyjne
adekwatne do nowych wyzwań. W ostatnim podrozdziale przedstawiono koncepcję miernika
oceny zdolności przedsiębiorstwa do kreacji wartości dodanej, akcentującą kluczowe
znaczenie kapitału intelektualnego w tym procesie.
1
M. Rosińska-Bukowska, Rola kapitału intelektualnego w kreowaniu wartości współczesnych
przedsiębiorstw, [w:] Współczesne trendy i wyzwania w zarządzaniu wartością przedsiębiorstw. Finanse –
Strategie – Kompetencje, (red.) M. Jabłoński, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie
Górniczej, Dąbrowa Górnicza 2014, s. 159–175.
Modele kapitału intelektualnego – istota warstwowości KI
Na podstawie studiów literaturowych, na potrzeby niniejszego opracowania,
wyodrębniono trzy składowe kapitału intelektualnego:

kapitał innowacyjny – efekt synergii z połączenia kapitału ludzkiego i
technologicznego; wartość tworzona dzięki innowacjom (działalności B+R);

kapitał organizacyjny – wypadkowa zasad zarządzania i modelu struktur
organizacyjnych (aktywność w wymiarze przestrzennym i branżowym) oraz
materialnych wartości, stanowiących efekt działalności kapitału ludzkiego (np. znaki
towarowe, patenty – wiedza zakorzeniona w obszarach bieżącego funkcjonowania
przedsiębiorstwa);

kapitał instytucjonalny – efekt modelu rozwojowego oparty na kulturze
organizacyjnej (relacje z otoczeniem zewnętrznym i wewnętrznym); zdolność
dostosowania się do potrzeb konkretnych obszarów rynku.
Kapitał intelektualny rozumiany jako kompleksowa i unikalna wiedza organizacji
oparta na kapitale ludzkim i mechanizmach konstytuujących jego sieć biznesową
(wewnętrzne i zewnętrzne relacje) umożliwia przedsiębiorstwu przekształcanie jego zasobów
w sposób, zapewniający poprawę pozycji konkurencyjnej. Współcześnie zatem to on jest
elementem o kapitalnym znaczeniu dla sukcesu każdego przedsiębiorstwa.
Struktura przedsiębiorstwa jako mechanizm eksploracji otoczenia
na rzecz kreacji wartości organizacji
W tej części rozdziału starano się podkreślić, że w dobie GOW struktura
przedsiębiorstwa ma do spełnienia bardzo ważną funkcję, a mianowicie musi być sprawnym
mechanizmem eksploracji otoczenia, pozwalającym na stałe podnoszenie wartości
organizacji. Eksploracja rozumiana jest tu jako proces pozyskiwania nowej wiedzy,
penetrowania nowych obszarów, badania ich zdolności do kreowania innowacyjnych
rozwiązań. Dotyczy zarówno otoczenia wewnętrznego jak i zewnętrznego przedsiębiorstwa.
Struktura organizacyjna stanowi bowiem ten element kapitału intelektualnego, który jest
infrastrukturą zarządzania wartością organizacji. Od jej jakości zależy sprawność
wewnątrzorganizacyjnego przepływu wiedzy oraz wizerunek przedsiębiorstwa w otoczeniu.
2
M. Rosińska-Bukowska, Rola kapitału intelektualnego w kreowaniu wartości współczesnych
przedsiębiorstw, [w:] Współczesne trendy i wyzwania w zarządzaniu wartością przedsiębiorstw. Finanse –
Strategie – Kompetencje, (red.) M. Jabłoński, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie
Górniczej, Dąbrowa Górnicza 2014, s. 159–175.
The Role of Intellectual Capital in the Value Creation of Modern Enterprises
The basic thesis of this chapter is that the intellectual capital (IC) plays a key role in the creation of
today's businesses, moreover it determines the success of the organization. In the knowledge-based economy
(KBE) competitiveness is de facto based on the strength of this element of their capital. The maintenance of
enterprise value must take into account the systematic development of a multi-layer structure of intellectual
capital.
The purpose of these considerations is to provide a management strategy focused on building
shareholder value as a coherent project, in which the economic benefits arise from the use of its intellectual
capital strength. An attempt was made to demonstrate that intellectual capital is a modern type of multiplier
economic capital – the basis for the company's ability to creation of added value. It was also stressed that in the
valorization of the company it is necessary to use measures taking into account the evaluation of the components
of intellectual capital.
The chapter is divided into three parts. The first is the characteristics of some models of intellectual
capital – highlighting the essence of stratification and principles for the different elements of IC. The second
section shows recommendations for the strategy for value based management in the era of knowledge-based
economy – indicating organizational models appropriate to the new challenges. The final section presents the
concept of measure of the evaluation capacity of the firm to the creation of value-added accent key intellectual
capital in the process.
3