Edudu.pl - "Testament mój" i "Smutno mi, Boże" wiersze J

Ściąga eksperta
"Testament mój" i "Smutno mi, Boże" wiersze J. Słowackiego
Smutno mi, Boże i Testament mój Juliusza Słowackiego
wiersz Smutno mi, Boże znany jest również jako Hymn; Słowacki zasadniczo zmienił cechy gatunkowe hymnu; hymn był utworem
pochwalnym, samo słowo oznacza z greckiego pieśń pochwalną; hymn sławił bóstwo, wyrażał ludzka podległość Bogu,
bohaterskie czyny, wielkie idee; najczęściej miał religijny lub rytualny charakter, był wypowiedzią zbiorowości; zmiana w konwencji
gatunku nastąpiła właśnie w czasach romantyzmu, m. in. w wierszu Słowackiego; w wierszu Słowackiego wypowiada się
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 1/10
Ściąga eksperta
jednostka, dowód na to mamy już w pierwszym wersie: Smutno mi, Boże – dla mnie na zachodzie/ Rozlałeś tęczę blasków
promienistą; kluczowy jest tu zwrot dla mnie; podległość Bogu zastąpiona została rozmową z Bogiem, w której ważny,
pierwszoplanowy jest człowiek; u Słowackiego Bóg złoci niebo człowiekowi, czyli to Bóg robi coś dla człowieka; odwrócenie
tradycyjnego porządku: Przede mną gasisz w lazurowej wodzie/ Gwiazdę ognistą…/ Choć mi tak niebo Ty złocisz i morze,/ www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 2/10
Ściąga eksperta
Smutno mi Boże!/ Dzisiaj, na wielkim morzu obłąkany,/ Sto mil od brzegu i sto mil przed brzegiem.
osoba mówiąca znajduje się w centrum świata przedstawionego, to jej przemyślenia i refleksje są tu najważniejsze: Dzisiaj, na
wielkim morzu obłąkany,/ Sto mil od brzegu i sto mil przed brzegiem.; sto mil określa sytuację człowieka w świecie: jego
zagubienie, brak przynależności, ciągłą wędrówkę; człowiek ten tylko Bogu chce mówić i mówi o swym cierpieniu, cytuję: Ale
przed Tobą głąb serca otworzę; podmiot liryczny płynie po morzu, obserwuje piękno świata, jednak nie potrafi się nim cieszyć,
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 3/10
Ściąga eksperta
wielokrotnie powtarza Smutno mi, Boże…; jego odczucia są jakby odwrotnością piękna zachodu słońca; tak jakby w jego duszy
słońce zaszło już dawno temu; ta dysproporcja, odwrotność to podstawowy chwyt poetycki w tym wierszu; brak własnego miejsca w
świecie, poczucie wyobcowania i oddalenia od kraju; cały czas podmiot liryczny mówi o sobie, o swych indywidualnych
przeżyciach, przede wszystkim o swej samotności, takiej totalnej, będącej wyobcowaniem; wskazuje to też na jego poczucie
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 4/10
Ściąga eksperta
wyjątkowości, indywidualizm typowo romantyczny, a także troskę o losy kraju i za tym krajem tęsknotę
testament - to dokument sporządzany jednostronnie, zgodnie z przyjętymi zasadami, ustanawiający spadkobierców na wypadek
śmierci testatora; wiersz Słowackiego jest testamentem poetyckim, czyli wyrazem woli, przemyśleń podmiotu lirycznego; znajdują się
w nim również elementy typowe dla „ostatniej woli”, tzn. sprawa dziedzica, kształt pogrzebu; ma on formę mowy wygłaszanej
do odbiorców i przez swą retoryczną formułę jest trudny dla nas – współczesnych jego czytelników; podobnie, jak w wierszu Smutno
mi, Boże, podmiot liryczny mówi w pierwszej osobie, w typowo romantyczny sposób – bezpośrednio; jest to liryka wyznania, a
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 5/10
Ściąga eksperta
jednocześnie zwrotu do adresata: Żyłem z wami, cierpiałem i płakałem z wami,/ Nigdy mi, kto szlachetny, nie był obojętny.
pierwszym adresatem są Polacy, a nawet szerzej - wszyscy ludzie (zjadaczach chleba); częstym błędem jest twierdzenie, że
Słowacki mówi w tym wierszu, podobnie jak w Hymnie… w swoim imieniu; świadczą o tym zasadnicze różnice między wypowiedzią
podmiotu lirycznego, a biografią autora: Żem dla ojczyzny sterał moje lata młode;/ A póki okręt walczył – siedziałem na maszcie,/ A gdy
tonął – z okrętem poszedłem pod wodę.
Słowacki nie uczestniczył przecież w powstaniu listopadowy; kreacja typowo romantycznej postawy poświęcenia dla ojczyzny,
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 6/10
Ściąga eksperta
podporządkowania własnego życia sprawom kraju; kolejny adresat wiersza – testamentu to przyjaciele podmiotu lirycznego, ci
których prosi tez aby: Niech przyjaciele moi w nocy się zgromadzą/ I biedne serce moje spalą w aloesie,/ I tej, która mi dała to serc,
oddadzą –/ Tak się matkom wypłaca świat, gdy proch odniesie…
palenie serca w aloesie to zwyczaj z egipskich rytuałów grobowych; wiąże się on z przekraczaniem granic świata żywych; znany jest
również w chrześcijańskiej tradycji, jako namaszczanie ciała zmarłego wonnościami, między innymi aloesem; tak uczyniono z
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 7/10
Ściąga eksperta
ciałem Chrystusa; poeta sugeruje, że też podejmuje ofiarę i będzie miał udział w śmierci, a co za tym idzie w zmartwychwstaniu
Chrystusa; oddanie serca matce można odczytać w tym kontekście, jako swoistą Pietę; matka podobnie, jak Matka Boska
będzie cierpiała nad tu spopielonym ciałem swego syna; podmiot liryczny silnie odnosi się do tradycji chrześcijańskiej, szczególnie
podkreśla wagę swego poświęcenia, które ponosi on i jego pokolenie
POEZJA TYRTEJSKA - to poświęcenie dla idei wolności było typowym motywem tyrtejskim w poezji romantyków; nakaz: Lecz
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 8/10
Ściąga eksperta
zaklinam – niech żywi nie tracą nadziei/ I przed narodem niosą oświaty kaganiec;/ A kiedy trzeba na śmierć idą po kolei,/ Jak
kamienie przez Boga rzucane na szaniec!....; poetycki testament zawarty w wierszu Słowackiego wypełnili poeci pokolenia
Kolumbów, czyli młodych ludzi, którym dorastać przyszło w czasach II wojny światowej i którzy tę walkę, o której pisał Słowacki,
podjęli; ich losy opisuje Kamiński w książce Kamienie na szaniec; jej bohaterowie określeni zostali przez autora, jako kamienie przez
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 9/10
Ściąga eksperta
Boga rzucone na szaniec
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 10/10