termometrach

PORADNIK ODPADNIK
Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła”
Filia w Warszawie
04-028 Warszawa, al. Stanów Zjednoczonych 53
[email protected], www.zrodla.org
Termometry rtęciowe oraz inne urządzenia pomiarowe zawierające rtęć zostały wycofane z produkcji i
sprzedaży 3 kwietnia 2009r.
RTĘĆ Hg
Rtęć i jej związki mogą przedostać się do organizmu poprzez układ oddechowy, skórę oraz przewód
pokarmowy.
Toksyczne działanie rtęci:
- ostre zatrucie parami rtęci powoduje powstawanie w płucach odczynów zapalnych oraz zaburzenia
ośrodkowego układu nerwowego (wzmożona pobudliwość).
- przewlekłe zatrucie parami rtęci powodują również zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego
(drżenie kończyn, zmiany osobowości, stany depresji, a w ciężkich przypadkach halucynacje).
- zatrucie jonami rtęci działa żrąco na przewód pokarmowy oraz powoduje odkładanie się rtęci w nerkach
i wątrobie, skąd powoli jest wydalany. Ostrym zatruciom towarzyszą wymioty, bóle żołądka, biegunka,
później uszkodzenie nerek.
Dawka śmiertelna wynosi ok. 1g.
Termometr rtęciowy bardzo łatwo uszkodzić. Obudowa ze szkła jest krucha, poza tym żeby
obniżyć słup rtęci w termometrze przed pomiarem temperatury trzeba nim potrząsnąć co dodatkowo
zwiększa ryzyko potłuczenia obudowy.
Jeśli obudowa ulegnie uszkodzeniu, rtęć wydostanie się na zewnątrz, przez co może nastąpić
skażenie środowiska naturalnego. Dlatego podjęto decyzję o wycofaniu z produkcji i obrotu wyrobów
medycznych zawierających rtęć i zastąpieniu ich innymi niezawierającymi tego pierwiastka.
Rtęć, jako jedyny metal w temperaturze pokojowej występuje w postaci cieczy, która nieustannie
paruje i w ten sposób łatwo wnika do naszego organizmu, gdzie odkłada się głównie w mózgu, nerkach i
tkankach płodu (u kobiet w ciąży). Objawami zatrucia rtęcią są bóle głowy, wymioty oraz niewydolność
układu oddechowego. Długotrwałe wdychanie oparów rtęci może powodować stany zapalne jamy ustnej,
drżenie mięśni kończyn i powiek, uszkodzenie mózgu, bezsenność, pogorszenie pamięci, zaburzenia
żołądkowo-jelitowe oraz uszkodzenie nerek. Większość objawów znika po zaraz po tym jak przestaniemy
wdychać trujące pary jednak, zmiany powstałe w mózgu pozostają.
Nie należy! Wrzucać rtęci z rozbitego termometru do zlewu lub toalety!
Rtęć metaliczna po dostaniu się do zbiorników wodnych przekształcana jest przez bakterie zawarte w
mule do rtęci organicznej. Jest to związek rozpuszczalny w tłuszczach, który zatrzymuje się w
organizmie. Szczególnie wysoka zawartość metylortęci występuje w organizmach ryb drapieżnych, tj.
dorsz, rekin, tuńczyk (im wyżej w łańcuchu pokarmowym, tym większa jej zawartość), z mięsem których
przedostaje się do organizmu ludzi. Po wniknięciu do organizmu rtęć wraz z krwią jest transportowana do
wątroby, nerek i mózgu.
Pierwszym objawem zatrucia jest zanik czucia skórnego. Następnie pojawiają się: zaburzenia równowagi,
zaburzenia mowy, głuchota. U dzieci matek zatrutych rtęcią w okresie ciąży, dochodzi do
nieodwracalnego uszkodzenia mózgu, przy czym rozmiar uszkodzenia zależy od dawki: od zaburzenia
rozwoju, ślepoty i obniżenia inteligencji do śmierci.
Projekt dofinansowany jest ze środków
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
PORADNIK ODPADNIK
Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła”
Filia w Warszawie
04-028 Warszawa, al. Stanów Zjednoczonych 53
[email protected], www.zrodla.org
Według badań amerykańskiej agencji EPA (Agencja Ochrony Środowiska),
rtęć z jednego rozbitego termometru może zatruć wszystkie ryby znajdujące się w jeziorze o
powierzchni do 8 hektarów!
Nie wolno również wyrzucać termometrów zawierających rtęć do kosza na śmieci! Termometr może
ulec uszkodzeniu, przez co rtęć przedostanie się do środowiska powodując skażenie np. wody, gleby a
następnie poprzez łańcuch pokarmowy do organizmu człowieka powodując zagrożenie dla zdrowia.
Za wyrzucenie odpadu zawierającego rtęć do śmieci lub porzucenie go na łonie natury grozi kara
grzywny do 5000 złotych!!!
Co zrobić ze starym termometrem rtęciowym?
Należy go zanieść do punktu, w którym znajduje się specjalny pojemnik na odpady zawierające rtęć (np..
w aptece) skąd trafią do przedsiębiorstw wyspecjalizowanych w ich utylizacji. Informacji na temat
najbliższego miejsca składowania rtęci można uzyskać dzwoniąc do Powiatowej Stacji Sanepidu lub
Wojewódzkiego Inspektoratu Sanitarnego.
Co zrobić, gdy potłucze się termometr rtęciowy?
Rtęć należy natychmiast zebrać używając gumowych rękawiczek, zakraplacza do oczu, sztywnej
kartki papieru, czy też łopatki i szczelnie zamknąć w szklanym słoiku lub plastikowym worku. Nie
wolno do tego celu używać domowych środków czyszczących (szczególnie tych zawierających chlor i
amoniak), gdyż reagują one z rtęcią dając groźny, trujący gaz. Rozbity termometr oraz przyrządy
pomagające nam w zebraniu rtęci również należy zamknąć szczelnie w worku plastikowym i zanieść do
najbliższego miejsca utylizacji rtęci lub apteki, która posiada pojemniki na tego typu odpady. Rtęci nie
wolno zbierać pędzlem, miotłą lub odkurzaczem, gdyż rozbijają ją na mniejsze kropelki! Ponadto małe
„kuleczki” rtęci mogą się ukryć w szczelinach i zakamarkach podłogi lub pomiędzy włosiem dywanu.
Należy także pamiętać, by przez kilka dni intensywnie wietrzyć pokój w celu zmniejszenia stężenia par
rtęci do poziomu niezagrażającego zdrowiu.
Projekt dofinansowany jest ze środków
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej