Zeszyt ćwiczeń dla ucznia
Transkrypt
Zeszyt ćwiczeń dla ucznia
Zeszyt ćwiczeń dla ucznia Opracowanie merytoryczne Gabriela Wąs Ćwiczenia do Programu: Innowacyjny program nauczania wczesnoszkolnego (IP) Mam 6 lat i idę do szkoły Człowiek - Najlepsza inwestycja Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wprowadzenie Zeszyt ćwiczeń dla ucznia jest zbiorem zadań do samodzielnego wykonywania. Jest on ściśle powiązany z Programem – Wczesnoszkolne Innowacje, scenariuszami zajęć i skryptem dla ucznia; stanowi swoiste przedłużenie działań edukacyjnych ujętych w kartach pracy, umożliwia dodatkowe ćwiczenie podstawowych kompetencji młodszych uczniów; szczególnie tych uczniów ze specjalnymi potrzebami. Ćwiczenia mogą być wykorzystywane na zajęciach w szkole w sytuacji zróżnicowanego poziomu gotowości szkolnej uczniów, nierównomiernego tempa pracy; służą także wszechstronnemu aktywizowaniu i pobudzaniu do samodzielnej pracy, stanowią wypełnienie pracy pedagogicznej realizowanej metodą projektu edukacyjnego. Tematyka ćwiczeń jest różnorodna, w odpowiedzi na różne profile inteligencji uczniów (zdolności i zainteresowania), o których szerzej pisano w Programie. Są w zestawie ćwiczeń takie zadania, których celem jest rozwijanie umiejętności językowych, przyrodniczych, matematycznych, technicznych (konstrukcyjnych), interpersonalnych, intrapersonalnych (zadania do realizacji w parach lub w grupach kilkuosobowych), przedsiębiorczych i innowacyjnych, plastycznych, muzycznych. Zdarza się, że u dzieci mieszkających w środowisku miejskim nie odnotowuje się inteligencji przyrodniczej, stąd w ćwiczeniu uwzględniono zadania o tej problematyce. Ćwiczenia zostały przygotowane do kręgów tematycznych (małych projektów edukacyjnych), ale o ich wykorzystaniu podczas zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych decyduje nauczyciel, biorąc pod uwagę tempo i kolejność wprowadzania liter, liczb oraz umiejętność czytania i pisania (kodowania i dekodowania). Ćwiczenia mają zróżnicowany charakter i stopień trudności; w propozycji zadań do kręgu tematycznego znajdują się zagadnienia łatwe (dla uczniów o uboższych doświadczeniach, niskiej wiedzy osobistej, słabym poziomie gotowości szkolnej) oraz zagadnienia trudniejsze, których wykonanie można powierzyć uczniom o szybszym tempie pracy. Nauczyciele mogą personalizować ćwiczenia, dostosowywać stopień trudności do posiadanej przez uczniów wiedzy, np. zmieniając (obniżając lub zwiększają) zakres liczbowy działań matematycznych i zadań tekstowych, zmieniając wyrazy do ćwiczeń w analizie i syntezie, rozwijając ilość ćwiczeń na podstawie tekstu, dodając polecenia itp. Niektórzy uczniowie potrzebują większej ilości ćwiczeń utrwalających niż ich rówieśnicy, dlatego proponowane w tym opracowaniu zadania poszerzają warsztat metodyczny nauczyciela. Wśród współczesnych starszych przedszkolaków i młodszych uczniów obserwuje się niski poziom kompetencji grafomotorycznych, stąd obecność ćwiczeń z zakresu rysowania, dobierania, kontynuowania rytmów, doskonalenia koncentracji uwagi i pamięci oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej. Ćwiczenia cechują się różnorodnością i innowacyjnością form oraz metod; podczas ich wykonywania uczeń występuje w roli obserwatora, odkrywcy, sam dostrzega zachodzące w otoczeniu zmiany (np. podczas obserwacji i analizowania ciekawostek). W niektórych ćwiczeniach polecenie brzmi: „wypisz znane ci wyrazy i sylaby”, „napisz poznane litery”. Taka forma poleceń pozwoli uczniom na pełne wykorzystanie i zaprezentowanie swoich umiejętno- ści, w tym wypadku z zakresu pisania i czytania. Każdy uczeń może napisać tyle wyrazów (sylab, zdań), ile potrafi, a nauczyciel uzyska informację zwrotną o efektach edukacyjnych. W realizacji wielu ćwiczeń (zasygnalizowano w poleceniach) proponowana jest praca w parach lub w grupach np. podczas zadań dotyczących dramy, przygotowania gry planszowej i innych sytuacji. Dzięki zastosowaniu tych form aktywności wzrośnie umiejętność współpracy w grupie, nastąpi wzajemne samopoznanie się, ponadto wpłynie to pozytywnie na kształtowanie kompetencji społecznych i przedsiębiorczych uczniów, nauczyciel uzyska większą spoistość grupy. Mamy nadzieję, że ćwiczenia zaproponowane w scenariuszach, kartach pracy, skrypcie dla ucznia oraz zadania w niniejszej propozycji metodycznej stanowią wystarczający zasób pomysłów, umożliwiających wszechstronne aktywizowanie uczniów na zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych (pozaszkolnych). Autorki Wybierz do obserwacji dowolne drzewo (rosnące obok szkoły lub domu) i uzupełnij kartę. Karta obserwacji wybranego drzewa Nazwa drzewa Lokalizacja Obwód pnia Inne dane (w miarę możliwości) np. rysunek liścia lub inne załączniki (np. owoc, pestka, nasionko), odbitka kory (frotaż pnia) 4 Drzewo jesienią (rysunek) Data: Drzewo zimą (rysunek) Data: Drzewo wiosną (rysunek) Data: Drzewo latem (rysunek) Data: Ćwiczenia Azorek i osty Dzień jest pogodny, Słońce przygrzewa, Wietrzyk łagodny Kołysze drzewa. Na spacer krótki Wyszedł Azorek. - Wrócę do budki Na podwieczorek. Rosły nad rowem Osty liliowe. Piesek szedł prosto, Skręcił ku ostom. Długo się błąkał W ostach Azorek. Kudły w nasionkach! Co za potworek! Cz. Janczarski Jak się wabił pies? Opowiedz o przygodzie psa. Określ nastrój wiersza. Ćwiczenia 5 1. Obrysuj liść znaleziony przed szkołą lub przy domu a następnie pokoloruj go dowolnie. 2. Pomaluj paski w taki sposób, by przypominały przejście dla pieszych. Policz, ile jest pasów białych a ile czarnych. Paski białe ponumeruj z lewej strony, a paski czarne z prawej. Zacznij od góry. Których pasków jest więcej i o ile? 6 Ćwiczenia 1. Dokończ szlaczek. 2. Narysuj tyle kół pod wyrazem, ile jest w nim sylab. mama okno Ala aparat tata 3. Połącz figury mające taki sam kształt. Ćwiczenia 7 4. Napisz, tak jak potrafisz, swoje imię lub imię i nazwisko. 5. Policz i napisz ile osób w Waszej klasie ma imiona zaczynające się na literę: Z K H Z A P A Ą B C Ć D E Ę F G H I J K L Ł M N Ń O Ó P R S Ś T U W Y Z Ź Ż 6. Odszukaj i zaznacz kolorem litery, które znasz i potrafisz odczytać. 8 Ćwiczenia 7. Odszukaj wyrazy ukryte w imionach dzieci. ADAM KATARZYNA BARTEK OLEK 8. Odszukaj w każdej ramce niepasujące 2 litery. Skreśl je. d d j d d d d d h m m m n m m m u m t t t t t f t l t 9. Oblicz 1 1 1 1 3 3 + 1 + 1 = i 1 i 1 to razem jest + 2 = i 2 to jest = 1 + + 1 + = 1 i i Ćwiczenia 9 2. Narysuj w pętelce tyle owoców, ile wskazuje liczba. 4 2 3. Odszukaj wyrazy zawierające tyle samo liter; połącz je linią. owoce sad dam Adam dom 10 tata mama Ćwiczenia 4. Odszukaj i podkreśl poznane litery. Marta Lena To l e k mama lala tata mam mapa 5. Narysuj portrety. Ty Ćwiczenia Mama 11 6. Połącz wyrazy z ich modelem dźwiękowym. lala Ala lama mapa len las 7. Uzupełnij brakujące litery w wyrazach. ma....a la....a ....a.... 8. Narysuj, co robi Twoja mama lub tata, pracując zawodowo. 12 Ćwiczenia 9. Dopasuj nazwy zwierząt do obrazków. krowa koza owca koń łoś 10. Napisz litery k, K w liniaturze. 11. Ile liter jest w pętelkach. K Ćwiczenia K K K K K K K K 13 12. Pokoloruj wyrazy czteroliterowe. Tolek Kama mama mak koty lato latam lala Kumak Adam 13. „Zaczaruj” cyfrę 4 w dowolny przedmiot. 4 14 Ćwiczenia 14. Narysuj zwierzę, które ma cztery nogi. 1. Przeczytaj. 1 2 1 2 1 2 1 2 Ćwiczenia 15 2. Oblicz. 2 3 5 5 4 1 5 5 16 + + – – + + – – 3 2 3 2 1 4 1 4 = = = = = = = = Ćwiczenia 3. Uzupełnij. 2+2+1 5 4. Rozwiąż zadanie. W zoo są i Razem jest: Ćwiczenia . Ile jest razem? + = 17 5. Narysuj wybrane zwierzę i jego odbicie w lustrze. 6. Zadanie dla chętnych. Wypisz znane ci wyrazy i sylaby. 18 Ćwiczenia AZOR I KOZIOŁ Pod jaworem, za wioską, Usnął Azor beztrosko. Lecą liście z jawora, Przykrywają Azora. Wracał Kozioł z nad strugi, Skubną listek i drugi… Naraz pies się poruszył: - Kto mnie ciągnie za uszy? Czesław Janczarski Opowiedz o kolejnej przygodzie Azorka. Przygotujcie w parach (grupach) scenkę przedstawiającą przygodę Azorka Ćwiczenia 19 1. Znajdź podobne owoce i połącz. 2. Napisz poznane litery. Najładniej napisaną otocz pętelką. 3. Narysuj na tacy 5 ulubionych owoców i podaj ich nazwy. Powiedz, jaki mają smak. 20 Ćwiczenia 4. Przepisz starannie: To owoce. Dam je Eli. 5. Zapisz działania matematyczne. Dorysuj brakujący obrazek Ćwiczenia + = + = + = + = 21 6. Zapisz swoje obserwacje. Co obserwujemy? Dziś Jutro Temperatura Opady /nasłonecznienie Co się dzieje wśród roślin? Co się dzieje wśród zwierząt? 1. Otocz kolorowymi pętlami zwierzęta należące do ptaków, ssaków i owadów. 22 Ćwiczenia 2. Przepisz starannie: motyl, motyle, lama, kot, lamy, koty. 3. Narysuj dowolne kolekcje, tak jak wskazują liczby. Ćwiczenia 9 8 7 6 23 4. Uzupełnij liczby na osi liczbowej. 0 2 3 6 8 9 5. Dorysuj brakującą połowę osy. 24 Ćwiczenia 1. Oblicz. Jedno jajko kosztuje 2 zł. Ile trzeba zapłacić za: 4 jajka? 2 zł + 2 zł + 2 zł + 2 zł = 6 jajek? Odpowiedź: Butelka oleju kosztuje 5 zł. Ile trzeba zapłacić za: 3 butelki oleju? 1 butelkę oleju i 2 jajka? Odpowiedź: Ćwiczenia 25 1. Przedstaw liczbę 9 w postaci 2 składników. 9 2. Uporządkuj liczby od najmniejszej do największej: 7, 3, 8, 5, 9, 0, 1, 6, 2, 4. 6 1 9 3. Uzupełnij wpisując liczby sąsiednie. 26 Ćwiczenia 4. Zaprojektuj obrus lub serwetę na stół. 1. Uzupełnij magiczny trójkąt tak, by wynik wynosił 10. 3 1 2 Ćwiczenia 27 2. Obserwuj pogodę w ciągu najbliższego tygodnia. Narysuj swoje spostrzeżenia. Dni tygodnia Temperatura Opady Zachmurzenie Kierunek wiatru Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota Niedziela 28 Ćwiczenia 3. Ile brakuje do 10? 4 5 8 6 + + + + = = = = 10 10 10 10 9 + 7 + 10 + = 10 = 10 = 10 Odszukaj i zamaluj na zielono w nazwach miesięcy litery P, p. Podkreśl lub wpisz nazwę obecnego miesiąca grudzień luty maj lipiec sierpień listopad styczeń Odszukaj litery P, p w nazwach dni tygodnia. Jaki dzień tygodnia jest dziś; podkreśl nazwę. poniedziałek wtorek środa czwartek piątek sobota niedziela Ćwiczenia 29 6. Ułóż zadanie o zakupach babci i dziadka. Rozwiązanie przedstaw w dowolny sposób. 7. Narysuj portret Plastusia. Wykreśl co drugą literę a odczytasz tytuł książki. PDLOAMSITBUWSAITOIWDYRPIAIMCISĘHTJNRISK 30 Ćwiczenia 2. Zadanie dla chętnych. Napisz z pamięci znane Ci wyrazy. 3. Rozwiąż zadania. Zadanie 1 Sylwia i Angelika lepiły ludziki z plasteliny. Sylwia zrobiła ich 3 a Angelika 7. Ile ludzików ulepiły razem? + = Odpowiedź: Sylwia i Angelika ulepiły ludzików. Zadanie 2 Mama miała 10 cm gumki krawieckiej. Odcięła kawałek o długości 6 cm. Ile gumki zostało? + Odpowiedź: Zostały Ćwiczenia = centymetry gumki. 31 Firanki Azor patrzy w okno Hanki: - Ładne jest, Bo ma firanki … - O, firanka To ozdoba! Budka mi się nie podoba … Spał dziś Azor noc calutką, a mróz sople ściął nad budką. Obudził się wczesnym rankiem: - I ja piękną mam firankę! Cz. Janczarski Jaką firankę zobaczył Azor w oknie Hanki a jaką we własnej budzie? Narysuj w budzie zimową firankę Azora. 32 Ćwiczenia 1. Przeczytaj zdania. Te zdania, które informują o bezpiecznych zabawach zimowych pozostaw nie skreślone. 1. W ybiegasz z domu, zapominając o czapce, rękawiczkach i szaliku. 2. W ychodzisz z domu, zakładasz ciepłą kurtkę, czapkę, szalik i rękawiczki. 3. Z apraszasz do zabawy kolegów i wspólnie lepicie bałwana. 4. Niechętnie bawisz się z innymi. 5. Zjadasz śnieg, gdy chce ci się pić. 6. Gdy chce ci się pić, prosisz o napój kogoś z dorosłych. 7. Chętnie podejmujesz rozmowy z osobami nieznajomymi. 8. G dy osoba nieznajoma chce z tobą rozmawiać, prosisz nauczyciela lub rodzica 2. Wykonajcie w klasie (w grupie) grę planszową na temat bezpiecznych zabaw zimowych. Wspólnie ustalcie zasady. Ćwiczenia 33 3. Porównaj liczby 2 5 10 9 10 - 1 8 1 0 8 3 10 - 9 10 6 7 10 9 + 1 10 1 8 9 7 + 3 10 10 + 0 0 + 10 34 Ćwiczenia Ciekawostki i badania Górnik w kopalni trzyma w ręce kawałek węgla i oświetla go latarką. Na węglu można było zobaczyć jakby odciśnięty czy wyryty rysunek wielkiego liścia paproci. Dlaczego na węglu pojawiły się ślady paproci? O czym to może świadczyć? Nasypała Marysia soli do szklanki z wodą. Sól zniknęła. Postawiła szklankę w ciepłym miejscu i włożyła do niej cienki patyczek. Nie zaglądała do szklanki przez tydzień. Po paru tygodniach, robiąc porządki, Marysia zobaczyła szklankę. Nie było w niej wody a na patyczku i na dnie widać jakieś śliczne białe kryształki. Co się stało z wodą? W jaki sposób sprawdzić czym są białe kryształki? Lodowy sopelek wisiał nad oknem. Było mu smutno, ponieważ był mały i chciał urosnąć. Zwrócił się o pomoc do słońca. Wysoko po niebie słoneczko wędrowało. Usłyszało prośbę Sopelka. Pomogę mu – pomyślało. I wysłało zaraz jeden ciepły promyczek. Jak myślisz, co się dalej stało? Ćwiczenia 35 1. Narysuj kolekcję złożoną z 11 elementów. 2. Oblicz. 10 + 1 = 1 + 10 = 11 + 0 = 0 + 11 = 11 - 10 = 36 10 + 2 = 2 + 10 = 11 + 1 = 0 + 12 = 12 - 10 = Ćwiczenia 3. Rozwiąż zadanie: zapisz obliczenie i odpowiedź. Czy wszystkie informację są tak samo ważne? Przy paśniku było 10 saren. Po chwili doszły jeszcze dwie. Leśniczy dojechał do paśnika 2 razy. Ile saren było przy paśniku? Obliczenie: Odpowiedź: 4. Zaprojektuj i dokończ rytm. 1. Przeczytaj fragment wiersza Danuty Wawiłow „Moja siostra królewna”. Narysuj portret królewny z wiersza. Ozdób ramkę według własnego pomysłu. Moja siostra królewna Ma z papieru koronę i ma długie warkocze, i ma oczy zielone. Ćwiczenia 37 2. Napisz, jakie znasz tytuły baśni i bajek, w których występuje królewna. 1. Posłuchaj i powiedz, co jest śmiesznego w tej rymowance? Cuda i dziwy Czy Czy Czy Czy Czy Czy koty jedzą namioty? tygrysy jedzą irysy? tapczany jedzą pawiany? reflektory jedzą traktory? samochody kochają lody? maszyny są ze słoniny? Spróbuj układać podobne rymowanki. 38 Ćwiczenia 2. Dodaj wyrazy rymujące się z podanymi. łąka lody ręka kanapka muzyka technika Arktyka - 3. Wykonaj rysunek do działania: 10+5. Zapisz wynik. 10 + 5 = Ćwiczenia 39 1. Przeczytaj wiersz Ryszarda Przymusa „Wielkanoc” i wykonaj do niego ilustrację. Wielkanoc Na stole pisanki Tęczą malowane. Wśród zieleni trawy Cukrowy baranek. Bazie w wazoniku, Ciasta i wędliny. Wielkanoc-i wielkie Spotkanie rodziny 2. Pokoloruj kraszanki zgodnie z informacjami z wiersza Teresy Ferenc „Pisanki, kraszanki”. Pozostałe – według własnego pomysłu. Jedne jak szczypiorek zielony, Drugie jak ruda łuska cebuli, trzecie jak czerwona spódnica Weroniki, czwarte jak fiołki (…). 40 Ćwiczenia Rozwiązujemy zagadki; rozwiązanie możesz narysować lub zapisać. Z wierzchu czerwona, A w środku biała, Kiedym ją jadła W język szczypała H.Ś. Stoi gdzieś przy płocie W łatanej kapocie I odstrasza ptaki. Wiecie, kto to taki? J.Korczakowska Pomyśl Jasiu, chwilę, Tylko nie marszcz czółka: Jak ja się nazywam? A Jaś rzekł: - j ….……. Cz. Janczarski Ćwiczenia 41 1. Przeczytaj i wykonaj plan swojego lub dowolnego podwórka. Wyobraź sobie, że stoisz na środku podwórka. Nasze podwórko Nasze podwórko, miejsce, Które najlepiej znamy. Wszyscy, Bez żadnych wyjątków, Takie podwórka mamy. Jerzy Ludwik Kern 42 Ćwiczenia 3. Wykonaj obliczenia. Wykorzystaj liczydełko lub żetony. 10 + 5 = 5 + 10 = 15 - 5 = 15 - 10 = 10 + = 16 + 10 = 16 16 - 6 16 = 10 + = + 10 = 17 - 7 = 17 = 6 17 17 10 4. Wpisz kolejne liczby. 0 1 3 5 6 11 12 14 9 17 5. Narysuj model dźwiękowy wyrazu - podwórko. Ćwiczenia 43 1. Posłuchaj wiersza czytanego przez nauczyciela lub innych dorosłych; O czym jest ten wiersz? Z jaką porą roku kojarzy się zjawisko opisane w wierszu? Tęcza Czy to łuk promienny jarzy się nad laskiem? Czy świetlista brama Lśni czarownym blaskiem? Czy to wstążka jasna, w powietrzu wisząca, siedmioma barwami na dzieci patrząca? Nie, to w kroplach deszczu cała wykąpana tam nad laskiem wzeszła tęcza malowana. Deszczyku, deszczyku, jesteś jak czarodziej, bo po tobie tęcza siedmiobarwna wschodzi. Ile dni w tygodniu, tyle barw lśni w tęczy. Będzie dobry tydzień, tęcza za to ręczy! Włodzimierz Słobodnik 2. Pokoloruj tęczę odpowiednimi kolorami i we właściwej kolejności. Ponumeruj kolory i zaznacz, którego koloru brakuje. Dorysuj go. 44 Ćwiczenia 3. Pokoloruj sylwetkę Ani barwami ciepłymi. Na dole sukienki narysuj szlaczek. W prawej ręce Ani narysuj balonik. Pod Anią narysuj chodniczek złożony z 20 płytek. Ćwiczenia 45 1. Posłuchaj wiersza czytanego przez dorosłych a następnie uzupełnij zdania. Moja mała Ojczyzna Jest na mapie mała kropka, ja tu mieszkam, tu mnie spotkasz. Jak ciekawie i wesoło w moim świecie naokoło. Na podwórku trzy kałuże, położyły się przy murze, trzepak bardzo dziś kaprysiduży dywan na nim wisi. Kurka Koko i pies Burek, kłócą się o jakiś sznurek, myszka kotu gra na nosie, w polu stoi strachów osiem. Słońce z cieniem gra tu w berka, pan kominiarz z dachu zerka, teraz chyba każdy przyzna, że jest piękna ma Ojczyzna! J. Białobrzeska Narysuj flagę Polski. 46 Ćwiczenia 2. Przeczytaj, gdzie mieszkają dzieci. Zaznacz w tabeli, gdzie mogą spędzić wakacje. Ania często chodzi z rodzicami na spacery nad morze. Hania lubi podczas niedzielnego spaceru oglądać smoka wawelskiego. Krzyś z okien swojego mieszkania widzi Kolumnę Zygmunta. Kraków Gdańsk Warszawa Ania Hania Krzyś Ćwiczenia 47 1. Posłuchaj wiersza Jana Brzechwy „Sójka’’. Przygotujcie w klasie (w grupie) mapę Polski; zaznaczajcie miejsca pobytu sójki. Sójka Wybiera się sójka za morze, Ale wybrać się nie może. „Trudno jest się rozstać z krajem, A ja właśnie się rozstaję." Poleciała więc na kresy Pozałatwiać interesy. Odwiedziła najpierw Szczecin, Bo tam miała dwoje dzieci, W Kielcach była dwa tygodnie, Żeby wyspać się wygodnie, Jedną noc spędziła w Gdyni U znajomej gospodyni, Wpadła także do Pułtuska, Żeby w Narwi się popluskać, A z Pułtuska do Torunia, Gdzie mieszkała jej ciotunia. Po ciotuni jeszcze sójka Odwiedziła w Gnieźnie wujka, Potem matkę, ojca, syna I kuzyna z Krotoszyna. Pożegnała się z rodziną, A tymczasem rok upłynął. Znów wybiera się za morze, Ale wybrać się nie może. Myśli sobie: „Nie zaszkodzi Po zakupy wpaść do Łodzi." Kupowała w Łodzi jaja, Targowała się do maja, Poleciała do Pabianic, Dała dziesięć groszy za nic, A że już nie miała więcej, Więc siedziała pięć miesięcy. „Teraz - rzekła - czas za morze!" Ale wybrać się nie może. Posiedziała w Częstochowie, 48 Ćwiczenia W Jędrzejowie i w Miechowie, Odwiedziła Katowice [Mysłowice], Cieszyn, Tyniec, Wadowice, Potem jeszcze z lotu ptaka Obejrzała miasto Kraka: Wawel, Kopiec, Sukiennice, Piękne place i ulice. „Jeszcze wpadnę do Rogowa, Wtedy będę już gotowa." Przesiedziała tam do września, Bo ją prosił o to chrześniak. Odwiedziła w Gdańsku stryja, A tu trzeci rok już mija. Znów wybiera się za morze, Ale wybrać się nie może. „Trzeba lecieć do Warszawy, Pozałatwiać wszystkie sprawy, Paszport, wizy i dewizy, Kupić kufry i walizy." Poleciała, lecz pod Grójcem Znów się żal zrobiło sójce. „Nic nie stracę, gdy w Warszawie Dłużej dzień czy dwa zabawię." Zabawiła tydzień cały, Miesiąc, kwartał, trzy kwartały, Gdy już rok przebyła w mieście, Pomyślała sobie wreszcie: „Kto chce zwiedzać obce kraje, Niechaj zwiedza. Ja - zostaję. Jan Brzechwa 3. Ustalcie w parach, co może oznaczać powiedzenie: „Wybierać się jak sójka za morze”. Ćwiczenia 49 4. Przeczytaj i uzupełnij zdania, zaznacz na zegarach dorysowując wskazówki. Zosia wraz z całą klasą 1b byli na wycieczce w Krakowie. Na wspaniałą wycieczkę wyruszyli równo o godzinie 8.00. Podróż trwała 3 godziny. Do Krakowa dojechali o godzinie . Sześćdziesiąt minut zwiedzali Starówkę. Godzinę zajęło im dotarcie do teatru i obejrzenie spektaklu. Przez dwie godziny zwiedzali najważniejsze zabytki miasta. Podróż do domu trwała tyle samo, co droga do Krakowa. Cała wycieczka trwała godzin. Początek wycieczki 50 Koniec wycieczki Ćwiczenia 1. Rozwiążcie zadania w grupach. Macie 25 złotych, idziecie na zakupy i chcecie wydać całą kwotę. Ustalcie w grupie, które artykuły żywnościowe możecie kupić. Narysuj swoją propozycję zakupów w koszyku. Oblicz koszt zakupów. Możesz podpisać produkty. Ćwiczenia 51 2. Masz do dyspozycji kilka monet wartości 1 zł, 2 zł, 5 zł. Koszt twoich zakupów wyniósł 9 zł. Jakimi monetami zapłacisz? Podaj możliwe rozwiązania układając monety 3. Zakupy ważyły 3 kg. Co może wchodzić w skład zakupów? Ustalcie w parach lub w grupach. Jakie znacie rodzaje wag? Wagę możecie także skonstruować sami na zajęciach technicznych. 52 Ćwiczenia 1. Posłuchaj wiersza Danuty Wawiłow, czytanego przez nauczyciela. Bajka nowa prostokątna i kwadratowa Za górami i za lasami, tam gdzie rzeki płyną miodowe, było sobie kiedyś królestwo bardzo piękne i kwadratowe. Kwadratowe stały tam chatki, kwadratowe kwitły tam kwiatki, kwadratowe latały ważki, kwadratowe śpiewały ptaszki. Kwadratowy był sobie zamek, cztery wieże i most zwodzony, kwadratowe ogromne wrota, kwadratowe złote balkony. W kwadratowej złotej koronie król zasiadał w sali na tronie, W kwadratową drapał się głowę i do ludu wygłaszał mowę: „Posłuchajcie, moi kochani! Coś tu nudno jest niesłychanie. Życie mamy nazbyt spokojne! Wypowiedzmy sąsiadom wojnę” Nie opodal, za siódmą rzeką, stała góra, a na tej górze Było sobie drugie królestwo, prostokątne i niezbyt duże. Prostokątne stały tam chatki, prostokątne kwitły tam kwiatki, Prostokątne latały ważki, prostokątne śpiewały ptaszki. Prostokątny był również pałac, cztery wieże i most zwodzony, Prostokątne ogromne wrota, prostokątne złote balkony. W prostokątnej złotej koronie król zasiadał na złotym tronie, W prostokątną drapał się głowę i do ludu wygłaszał mowę: „Posłuchajcie, drodzy poddani. Coś tu nudno jest niesłychanie. Życie mamy nazbyt spokojne, więc wypowiem sąsiadom wojnę!” Zatrąbiły trąby bojowe, pędzi wojsko już kwadratowe, Żeby w bitwie wielkiej się zmierzyć z prostokątną armią rycerzy. I krzyknęły obie królowe: „Ej, puknijcie się lepiej w głowę! Dosyć tego! Skończcie tę wojnę! My lubimy życie spokojne!” A królowie się zawstydzili i natychmiast się pogodzili, Wyprawili ucztę wspaniałą i bawili się przez noc całą. Kwadratowa armia rycerzy z prostokątnych jadła talerzy I w ogóle było bombowo prostokątnie i kwadratowo! 2. Uzupełnij zdania: To jest kraina To jest kraina Ćwiczenia 53 3. Zaprojektuj prostokątny lub kwadratowy talerz. Policz, ile osób w klasie wybrało kwadrat, a ile prostokąt. 4. Posłuchaj wiersza Danuty Wawiłow „Trójkątna bajka”. Przygotuj sylwety figur. Posłuchaj wiersza ponownie, gdy usłyszysz słowa oznaczające figurę geometryczną, podnoś do góry właściwą sylwetę. Była raz sobie skała bardzo dziwna, TRÓJKĄTNA, stał na tej skale pałac, bardzo dziwny, TRÓJKĄTNY. W pałacu tym na tronie bardzo dziwnym, TRÓJKĄTNYM, zasiadał król w koronie bardzo dziwnej, TRÓJKĄTNEJ, i patrzył z okna wieży bardzo dziwnej, TRÓJKĄTNEJ, na dzielnych swych rycerzy bardzo dziwnych, TRÓJKĄTNYCH. Aż kiedyś raz dworacy na szczerozłotej tacy przynieśli mu śniadanie 54 Ćwiczenia wykwintne niesłychanie a było to nieduże zwyczajne jajko kurze, bardzo dziwne, OKRĄGŁE! I krzyknął król: „No wiecie! Toż to prawdziwa bajka! Pomyśleć, że na świecie są takie cudne jajka! Więc niech mi odtąd wszędzie OKRĄGŁYM wszystko będzie!" Dworacy - nieboracy zabrali się do pracy i w ciągu jednej chwili jak kazał, tak zrobili. I odtąd stała skała bardzo dziwna, OKRĄGŁA, a na tej skale pałac bardzo dziwny, OKRĄGŁY, w pałacu zaś na tronie bardzo dziwnym, OKRĄGŁYM, zasiadał król w koronie bardzo dziwnej, OKRĄGŁEJ, i patrzył z okna wieży bardzo dziwnej, OKRĄGŁEJ, na dzielnych swych rycerzy bardzo dziwnych, OKRĄGŁYCH. 5. Pomagaj nauczycielowi w czytaniu wiersza, dopowiadając wyrazy. 6. Wykonajcie w grupach rekwizyty do inscenizacji wiersza i przygotujcie przedstawienie. Ćwiczenia 55 1. Narysuj upominek dla mieszkańca wymyślonej fantastycznej krainy. 2. Narysuj swój herb. 56 Ćwiczenia 1. Pokoloruj koła podanymi kolorami. żółty niebieski czerwony To są barwy 2. Pokoloruj obrazek barwami ciepłymi. Komu wręczyłbyś ten bukiet? Uzupełnij zdania: Układaniem bukietów zajmuje się Kwiaty można kupić w Ćwiczenia 57 3. Pokoloruj obrazek barwami zimnymi. Ułóż (ustnie lub pisemnie) kilka zdań opisujących ten bukiet. 4. Rozwiąż zadanie; znajdź kilka rozwiązań. Kwiaciarka miała 6 tulipanów i 12 róż. Jakie bukiety 3-kwiatowe mogła przygotować? Narysuj wybrane rozwiązania. 58 Ćwiczenia 1. Przeczytaj wiersz lub posłuchaj wiersza czytanego przez nauczyciela. Uzupełnij treść nazwą święta dzieci. Zwróć uwagę na pisownię nazw świąt wielką literą. Kalendarz Kalendarz ma kartek wiele: czarne - na co dzień, czerwone w niedzielę. Zrywam dzisiaj kartkę. Znowu zwykła strona! Lepsza na byłaby zielona, albo żółta słoneczna, pachnąca jak róża 2. Odszukaj 6 imion chłopców lub dziewczynek. B R J M N Z E S G T O M A S Z W G Z Ćwiczenia G T R U N Ł A T E J A K U B N E M A T O M Z G W Ś G Ć A N Ń A E F N M N F G T L M I C A G Ł J I M E A J Z C R N T S J C Ł S Z A Ł Z M M A R O A G K R O V E R T R A M F Ł U K A S Z M A R C I N F J U 59 Przepisz imiona, które znalazłeś. Utwórz i dopisz formę zdrobniałą do każdego imienia. Antoni – Antek - Antoś 60 Ćwiczenia 3. Praca w grupach - rozmowy o dzieciach i ich święcie. Grupa I 1. P rzeczytajcie powiedzenia. Wyjaśnijcie kolegom, jak je rozumiecie. „Oddech dzieci śpieszących do szkoły podtrzymuje świat.” „Gdy dziecko się śmieje, śmieje się cały świat’’. 2. Opracujcie zestaw 3 zabaw muzyczno-ruchowych, które zaproponujecie dzieciom w dniu ich święta. Zorganizujcie w klasie te zabawy. Grupa II 1. W ymyślcie nazwy 4 miejsc, do których chciałyby pojechać dzieci. 2. Z aprojektujcie nowe zabawki i opowiedzcie o tym, jak można się nimi bawić. 3. P odajcie, jakie trzy potrawy powinny się znaleźć na stole dzieci. Ćwiczenia 61 1. Posłuchajcie tekstu i do niego trzy pytania. Pierwszy koncert Największe zmartwienie miał Fryderyk z tego powodu, że matka źle się czuła i zamiast na jego koncert, musiała iść do łóżka. Więc tylko pod opieką ojca i siostry, powozem hrabiny Zamoyskiej, pojechał zadziwiać publiczność. - Boisz się, Fryciu? — zadała mu pytanie Ludwisia, ledwie konie ruszyły sprzed domu. Czego mam się bać? Nauczyłem się dobrze tego koncertu i chyba nie będę się mylił. Ach, ja zemdlałabym ze strachu, gdybym miała grać wobec tylu obcych ludzi. Ojciec wsparłszy obie dłonie na lasce, obserwował ukradkiem chłopca. Skarcił córkę za jej ostatnie słowa: — Nie płosz go, Ludwisiu… Pan Mikołaj z córką zasiedli na Sali wśród publiczności, a Fryderyk został w pokoju z Żywnym, nauczy cielem muzyki, który w czasie kon certu miał odwracać nuty. Jeszcze nie istniał wtedy zwyczaj, że soliści grają z pamięci. Więc przezorny Czech zaznaczał uczniowi ołówkiem miejsca wymagające szczególnej uwagi, podkreślał opalcowanie trudniejszych pasaży. — No, Fryciu kochany! Teraz na ciebie kolej — powiedziała wpadając do pokoju hrabina Zamoyska. — Jak dotąd, wszystko odbyło się pomyślnie. Ale publiczność przyszła głównie po to, by ciebie usłyszeć. Z niepokojem obrzuciła spojrzeniem szczupłą, drobną osóbkę pianisty, poprawiła mu pod szyją biały kołnierzyk. — Czy on nie rozpłacze się ze strachu w ostatniej chwili? — szepnęła do ucha Żywnemu, zasłoniwszy usta wachlarzem. — Bo to z dziećmi nigdy nie wiadomo. Po czym znowu zwróciła się do Fryderyka: Nie zrób nam zawodu, malutki. Najpierw ukłoń się ładnie, a potem… A potem będę grał, proszę pani hrabiny. Tak. I nawet jeśli się omylisz trochę, nie martw się, graj dalej. Nauczyłem się na pamięć, pro szę pani hrabiny, więc chyba się nie omylę. Zamoyska pogłaskała go po głowie, mówiąc jednocześnie do Żywnego, nauczyciela Frycka: - Chciałabym, żeby to wypadło przyzwoicie. Żeby nasi łaskawi słuchacze nie sarkali, iż Towarzystwo wyłudziło od nich pieniądze… No, proszę na salę. Wyszła szeleszcząc jedwabiami i chłodząc się wachlarzem. Zasiadła w pierwszym rzędzie, który zajmowali dostojni członkowie Towarzystwa Do broczynności. 62 Ćwiczenia O kilka rzędów dalej siedział Mikołaj Chopin. Ludwisia, ujrzawszy w głębi na podwyższeniu ciemną sylwetkę brata, który przy masywnej postaci Żywnego wyglądał jeszcze niepozorniej, ścisnęła ojca za rękę. Pan Mikołaj machinalnie popra wił na szyi chustkę, coś go zaczęło du sić w gardle. Widział lornetki skiero wane na chłopca, słyszał witające go oklaski — niezbyt gęste, raczej umiarkowane, zdawkowe — i serce tłukło mu się niespokojnie. Znowu pożało wał, iż zgodził się na występ publiczny syna. Tymczasem Fryderyk, odpowie dziawszy paru ukłonami na oklaski, usadawiał się przed fortepianem na krzesełku, a właściwie na jakiejś grubej księdze, którą położono na siedze niu, aby je podwyższyć. Publiczność z pierwszych rzędów widziała, że stopy małego pianisty wiszą o kilka cali nad pedałami. Obserwowano go z ciekawością. Lecz ciekawość jednych była pobłażliwa, drugich nieufna. Do uszu pana Mikołaja z różnych stron dobiegały półgłośne uwagi, podczas gdy Fryderyk umacniał się na swoim siedzisku. Czy to naprawdę dziecko ośmioletnie, czy przebrany karzełek? Ja się dziwię rodzicom, że po zwalają na coś podobnego. Patrzcie, jakie to biedactwo blade. Nie będę zdziwiona, jeśli za chwilę malec wybuchnie płaczem i ucieknie za kulisy. Szmery i rozmowy na Sali ucichły. Fryderyk ponad głowami z przednich rzędów dostrzegł blade oblicze ojca i kokardę na głowie Ludwisi. Uśmiechnął się do nich, potem obrócił wzrok na klawiaturę i uderzył w klawisze. — Dobre — szepnął Żywny z ulgą, lecz mały muzyk nie słyszał tej zachęty. Zapomniał o tłumie przyglą dających mu się ludzi, miał do czynienia tylko z wielkim, opornym trochę instrumentem. Spod palców toczyły się rytmicznie dźwięki jak szklane wisiorki. Utwór był niezbyt długi. Fryderyk grał, nie patrząc w nuty, które śledził nauczyciel, odwracając kartki już odegrane. Wszystko, co wypisał kompozytor Gyrowetz na podwójnej pię ciolinii, wybrzmiało czysto pod ruch liwymi rękami chłopca, wszystkie kla wiatury były mu posłuszne. Wreszcie ostatnich kilka taktów, zapowiadających finał, parę mocnych akordów — i koniec. Fryderyk odjął ręce od klawiatury i spojrzał pytająco na nauczyciela; zdawał się być obojętny na rzę siste brawa, od których zatrzęsła się sala — ważniejszy mu był sąd Żywnego. A Żywny promieniał, w oczach świeciły mu łzy. Drżącymi dłońmi zwijał i rozwijał wydobytą z kieszeni chustę, w końcu wytarł energicznie swój potężny nos, co zabrzmiało jak tryumfalna fanfara, i czmychnął za drzwi. Fryderyk odruchowo chciał pośpieszyć za nim, lecz w porę przypomniał sobie o instrukcjach baletmistrza. Tedy ukłonił się klaszczącej ciągle publiczności trzy razy — na wprost, w lewo i w prawo. Osobnym uśmiechem porozumiał się z siostrą, która stanęła na krześle obok ojca i zapamiętale biła w dłonie. Profesorowie liceum otoczyli pana Mikołaja, gratulując mu tak uzdolnionego syna. To naprawdę cudowne dziecko. Nasz mały Mozart. Czy to prawda, że ten mały sam już komponuje? Ćwiczenia 63 Ależ tak. Wydrukowano mu poloneza własnej kompozycji. Nadzwyczajne! Jeżeli dalej będzie się tak rozwijał… W pokoju dla artystów Żywny dusił Fryderyka w objęciach. Trzepocząc wachlarzem wpadła między nich pani Zamoyska. — Doskonale, mój mały! Muszę cię ucałować. A Żywny nie wypuszczając go z ra mion, zadzierał coraz wyżej nosa, klarując wszystkim dokoła, że to jego najlepszy uczeń i że ho! Ho! To jeszcze nie wszystko, co potrafi. Kiedy zaś usłyszał, że ktoś nazwał jego ucznia cudownym dzieckiem, zaperzył się natychmiast: — To nie cudowne dziecko, panowie. To prawdziwy artysta! Prawdziwy artysta musiał w domu dokładnie opowiedzieć matce, jak się wszystko odbyło. Nie bałeś się ani trochę? — dopytywała się uszczęśliwiona matka. Nie. Przecież nauczyłem się dobrze. A co publiczności najwięcej się podobało? Syn pomyślał chwilę, zanim dał odpowiedź. — Chyba mój kołnierzyk, mamo, bo wszyscy na niego patrzyli. Tadeusz Łopalewski 64 Ćwiczenia Praca w trzech grupach-każda otrzymuje jedną zwrotkę wiersza „Chopin” do przeczytania i zinterpretowania. Chopin Gdy Chopin był mały, tak mały jak ja, to zboża mu grały i księżyc mu grał. Melodią szumiały sitowia nad stawem, piosenki śpiewały skrzypiące żurawie. I wszystkie te pieśni i poszumy drzewa pod jego palcami fortepian wyśpiewał. Jadwiga Izabela Rogowska Objaśnienia trudnych wyrazów: - sitowie - zbiorowiska roślinne porastające brzegi zbiorników wodnych - skrzypiące żurawie (tutaj w wierszu) - stara studnia 4. Co można kupić, dysponując banknotem 20 zł? W Żelazowej Woli można kupić następujące pamiątki: - Monetę z wizerunkiem F. Chopina - 10 zł - Nagranie koncertu skomponowanego przez F. Chopina 15 zł - Kartę pocztową z widokiem Żelazowej Woli - 3 zł - Znaczek na kartę - 2 zł - Pamiątkowy kubek - 6 zł - Książkę o Fryderyku Chopinie - 20 zł. Sprawdź możliwości zakupów za pomocą obliczeń Ćwiczenia 65 5. Jakie inne zadania można ułożyć o sprzedawaniu lub kupowaniu pamiątek w Żelazowej Woli, Muzeum Fryderyka Chopina? Opowiedzcie o tych zadaniach w parach lub w grupach. 1. Uporządkuj sylaby i zapisz wyrazy. karz-lek stra-żak lę-pie-gniar-ka charz-ku pie-karz narz-we-ry-te cjant-po-li mu-rarz 66 Ćwiczenia 1. Wykonaj działania i wpisz wyniki rosnąco (wraz z literami) do tabeli. 20 - 9 = W 17 - 1 = A 12 + 2 = K 15 + 2 = C 20 - 7 = A 19 + 0 = J 20 + 0 = E liczby litery 2. Rozwiąż zadania tekstowe. Wykonaj rysunek, napisz działanie i odpowiedź. Piekarz włożył do koszyka 15 bułek. Następnie dołożył 2 bułki. Ile bułek jest w koszyku? Wykonaj rysunek Obliczenie: Odpowiedź: W koszyku jest bułek. Sprzedawca miał 10 balonów, jednego dnia sprzedał 3 balony, kolejnego dnia sprzedał 2 balony. Ile balonów zostało sprzedawcy? Wykonaj rysunek balonów ołówkiem. Ścieraj sprzedane balony. Obliczenie: Odpowiedź: Sprzedawcy zostało Ćwiczenia balonów 67 3. Ułóż w różny sposób 20 piłek w 4 pudełkach. Narysuj w zeszycie inne ułożenia. Porównaj z rozwiązaniami uczniów w klasie. 4. Pod każdą liczbą napisz liczbę o 10 większą. 0 10 10 20 20 30 40 50 60 70 90 100 5. Pod każdą liczbą napisz liczbę o 10 mniejszą. 10 30 50 60 70 80 0 68 Ćwiczenia 1. Rozwiąż zadanie. Koncert trwał 50 minut; potem była przerwa, która trwała 20 minut. Druga część koncertu trwała 30 minut. Ile minut trwał koncert wraz z przerwą? Obliczenie: Odpowiedź: Koncert wraz z przerwą trwał minut Wykonaj tarczę zegarową z papieru. Zorganizujcie zabawę w parach w ustawianie wskazówek zegara. Jedna osoba mówi, która godzina, a druga osoba demonstruje to na zegarze. Zamieniajcie się rolami. 2. Wykonaj obliczenia. Wychowawczyni klasy I kupowała dekoracje w sklepie papierniczym. Cennik podaje ceny za jedną sztukę ozdoby. Pani wydała 20 złotych. Które ozdoby mogła kupić? po 2 zł po 3 zł po 1 zł po 4 zł Ćwiczenia 69 2. Jak można rozmienić 20 zł? Zapisz kilka możliwości. 20 20 20 20 zł zł zł zł = = = = 1. Pokoloruj prostokąty tak, żeby kolorowych było o jedno więcej niż pustych. 1. Oblicz. 10 30 20 30 70 + + - 20 20 10 10 = = = = 50 60 10 60 + + - 10 10 50 50 = = = = Ćwiczenia Chmurki i niemądry Azorek Pies Azorek patrzy w górę na wędrówkę białych chmurek. Naraz chmurkę wiatr wydłuża: była mała, już jest duża. Rosną chmurce Uszy, ogon I zębami Kłapie srogo… „Jeszcze zje mnie ten potworek”. Więc: do budki Myk! Azorek Cz. Janczarski Wykonaj na pomalowanym na niebiesko kartonie białą plamę, a następnie „zaczaruj” ją w potworka. Czy tego potworka należy się bać? Ćwiczenia 71 Muzyczne ćwiczenia 1. Wymień instrumenty muzyczne, które znasz. 2. Wysłuchaj nagrania i rozpoznaj instrumenty, które usłyszałeś. 3. Wśród niżej wymienionych instrumentów wskaż: - takie, na których można zagrać tylko rytm, - takie, na których można zagrać tylko melodie 72 Ćwiczenia 4. Wykonajcie w parach (w grupach) własne instrumenty perkusyjne. Przygotujcie plastikowe kubeczki oraz kamyki, nasiona, pestki, które rozłożycie do kubeczków. Potrząsajcie kubeczkami i słuchajcie wydawanych dźwięków. Zorganizujcie w grupie zabawę w rozpoznawanie zawartości kubeczka. Jakie dźwięki wydawały wykonane przez was instrumenty muzyczne? 5. Połącz instrumenty z ich nazwami. gitara elektryczna trąbka fortepian puzon flet ksylofon kastaniety waltornia (róg) wiolonczela harfa skrzypce gitara saksofon akordeon klarnet Ćwiczenia 73 wiip.paip.pl