Specjalista radzi: Zdrowe żywienie przedszkolaka

SPECJALISTA RADZI
Zdrowe żywienie przedszkolaka
Zdrowe żywienie (inaczej optymalne) to pokrycie zapotrzebowania organizmu na wszystkie
składniki odżywcze w 100 %. Dzieci nawyki żywieniowe przejmują od nas, dorosłych. I to od nas
zależy, czy one będą prawidłowe, czy nie, a dziecko jest najlepszym obserwatorem i wszystko
rejestruje w pamięci, co je dorosły. Dlatego tak ważne jest by na naszych talerzach znajdowały się
potrawy kolorowe i różnorodne, które będą zachęcać do jedzenia. Jeśli czegoś nie jemy sami,
a próbujemy wmusić to dziecku, spotkamy się z buntem. Warto od najmłodszych lat uczyć dzieci nowych smaków
potraw, warzyw czy owoców. Dzięki temu dostarczamy maluchom witamin i składników odżywczych, których tak bardzo
potrzebują do prawidłowego wzrostu i rozwoju.
Kilkulatki są ruchliwe, energiczne i podczas zabaw szybko spalają kalorie, jak
również szybko rosną. Dlatego trzeba im
zapewnić regularny dopływ energii i
składników odżywczych z pożywienia.
Najważniejszymi są:
BIAŁKA – pełnią
podstawowe funkcje budulcowe w naszym organizmie. Zbudowane z nich
są wszystkie komórki i tkanki. Ogólnym
skutkiem niedoboru białka w pożywieniu
dzieci i młodzieży są zaburzenia wzrostu i
rozwoju. Spada masa ciała, obniża się
odporność organizmu, odczuwane jest
ogólne osłabienie. W skrajnych przypadkach brak białka może prowadzić do
śmierci z wychudzenia i wycieńczenia
organizmu. Objawia się ona brakiem
apetytu i apatią, występują zmiany skórne
oraz ogólne zahamowanie rozwoju
zarówno fizycznego, jak i umysłowego.
Nadmierna podaż białka powoduje zaburzenia metabolizmu, czego wynikiem jest
wiele chorób, nazywanych cywilizacyjnymi
– m.in. miażdżyca. Zaburzeniu ulega
praca silnie obciążonych organów, takich
jak wątroba i nerki. Nadmiaru białek w
organizmie przyczynia się do wzrostu
zachorowalności na choroby serca, nowotwory jelita grubego, alergie, choroby
nerwowe i nadciśnienie tętnicze. Ponadto
częściej występują zaparcia, nerwowości
i kłopoty ze snem.
WĘGLOWODANY (cukry) – proste
i złożone, zapewniają dowóz energii,
odżywiają mózg, uczestniczą w wielu
przemianach metabolicznych. Niedobór
cukru może powodować osłabienie organizmu, gorszą koncentrację, drżenie rąk,
potliwość, tracenie ostrości wzroku, a
12
Kwartalnik Pacjenta
nawet utratę przytomności. Nadmiar
powoduje gorsze gojenie się ran, czy
cukrzycę – zaburzenia pracy trzustki.
Żródła: konserwy rybne, jaja, mąki,
kasze pełnoziarniste, pieczywo.
TŁUSZCZE – roślinne i zwierzęce,
Chronią one przed utratą ciepła. W razie
niedoboru energetycznego tkanka tłuszczowa może być wykorzystana bez większego uszczerbku dla organizmu,
część tłuszczu stanowi materiał
budulcowy. Tłuszcze dostarczają
zarazem niezbędnych nienasyconych
kwasów tłuszczowych Ich brak powoduje zmiany skórne, zaburzenia w funkcjonowaniu nerek, zahamowanie procesu wzrostu.
WAPŃ (Ca) – podstawowy element
budulcowy szkieletu, jego rolą jest, przekazywanie impulsów nerwowych (w synapsach), generowanie skurczów mięśni
poprzecznie prążkowanych, w tym wpływ
na pracę mięśnia sercowego, aktywator
niektórych czynników w procesie krzepnięcia krwi, odpowiada za gospodarkę elektrolitową, reakcje obronne organizmu oraz
działanie przeciwzapalne, przeciwalergiczne,
przeciwobrzękowe. Skutki niedoboru to
osłabienie kości i szkieletu, zaburzenia
wzrostu u dzieci, osteoporoza u dorosłych
(łamliwość kości), podatność zębów na
próchnicę, zaburzenia w pracy układu
nerwowego i mięśniowego, zaburzenia
równowagi biochemicznej.
Żródła: mleko i przetwory, mięso.
MAGNEZ (Mg) – często nazywany
pierwiastkiem życia, jest czynnikiem
wzrostu, przywraca równowagę psychiczną
i układu nerwowego, wzmacnia reakcje
obronne, rozpuszcza kamienie nerkowe,
wzmacnia układ sercowo-naczyniowy,
działa przeciwstresowo, przeciwzapalnie,
relaksująco i znieczulająco, usuwa skurcze
w nogach, łagodzi i uspakaja bezsenność
i zdenerwowanie. Broni organizm przed
zakażeniem i podnosi skuteczność koncentracji. Niedobór mag- nezu to nagłe
zawroty głowy, bolesne skurcze łydek,
uczucie drętwienia i mrowienia rąk i nóg,
wzmożone wypadanie włosów, łamanie
się paznokci, próchnica zębów, rozdrażnienie, lęki, trudności w koncentracji, zaburzenia snu, bóle głowy, mdłości, osłabienie
układu odpornościowego, depresja, zaburzenia pamięci, niepokój.
Żródła: nasiona strączkowe, mąki,
kasze, czekolada, kakao, pestki dyni i
słonecznika, banany, rodzynki, orzechy,
migdały, pomidory.
ŻELAZO (Fe) – bierze udział w
transporcie tlenu oraz tworzeniu składników
krwi. Odpowiada za utrzymanie prawidłowego metabolizmu oraz mechanizmy
odporności. Niedobór prowadzi do zaburzeń
metabolizmu, anemii, osłabienia organizmu,
apatii.
Żródła: mięso, warzywa ciemnozielone
liściaste, zboża, kasze, ryby, zółtko jaj.
WITAMINY takie jak:
– witamina C, dzięki której dziecko
ma większą odporność, mniej choruje,
łatwiej przyswaja żelazo z pożywienia
– witamina D, to mocne kości i zęby.
mgr inż. Katarzyna Majchrzak
Specjalista Dietetyk
Należy przestrzegać kilku zasad. Dziecko powinno:
1. Jeść pięć posiłków dziennie o stałych porach, najlepiej co 2 – 3 godziny.
2. Otrzymywać naturalne witaminy i składniki odżywcze – jeść 5 razy
dziennie warzywa i owoce.
3. Pić przede wszystkim wody mineralne, ale również mogą być to soki,
najlepiej „domowej roboty” – mają wtedy najwięcej witamin.
4. Posiłki mieć przygotowywane kolorowo i różnorodnie, tak by zachęcały
do jedzenia.
5. Jeść małe porcje, tak by się nie przejadać.
6. Jeść potrawy pieczone w piekarniku, gotowane na parze, jak najmniej
smażone.
Nie dosalajmy potraw, gdyż sól jest szkodliwa dla
malucha (niszczy nabłonek jelitowy i żołądek)