Derogacje, czyli odstępstwa od osiągnięcia celów środowiskowych

Derogacje, czyli odstępstwa od osiągnięcia celów środowiskowych

DEPARTAMENT PLANOWANIA I ZASOBÓW WODNYCH
Derogacje, czyli odstępstwa od osiągnięcia celów środowiskowych z tytułu art. 4.7 Ramowej Dyrektywy Wodnej
Nadrzędny dokument określający wymogi i standardy w dziedzinie polityki wodnej Unii Europejskiej
Dyrektywa 2000/60/WE z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, tzw. Ramowa Dyrektywa Wodna (RDW)
Cele środowiskowe zdefiniowano w artykule 4 dyrektywy
Art. 4 ust. 1
osiągnięcie dobrego stanu wszystkich wód i ekosystemów od wód zależnych do 2015 roku
(dobrego stanu ekologicznego i dobrego stanu chemicznego dla wód powierzchniowych oraz dobrego stanu chemicznego i dobrego stanu ilościowego dla wód podziemnych)  osiągnięcie dobrego potencjału ekologicznego i dobrego stanu chemicznego (dla silnie zmienionych i sztucznych części wód)
Art. 4 ust. 1 lit. c)
Państwa członkowskie osiągają zgodność ze wszystkimi normami i celami (..) określonymi w prawodawstwie wspólnotowym w ramach którego zostały ustalone poszczególne obszary chronione.
Art. 4 ust. 2
Tam gdzie więcej niż jeden z celów odnosi się do danej części wód, stosuje się ten najbardziej restrykcyjny.
Art. 4 ust. 8
Stosowanie wyjątków na podstawie artykułu 4 (czyli także w odniesieniu do art. 4 ust. 7) musi być zgodne prawodawstwem wspólnotowym.
Cele środowiskowe, odstępstwa od osiągania celów środowiskowych
Integralną częścią celów środowiskowych, wymienionych w art. 4 RDW są tzw. derogacje (odstępstwa od celów środowiskowych).  Derogacje czasowe – dobry stan wód może zostać osiągnięty najpóźniej do 2021 lub 2027 roku (art. 4.4)
 Ustalenie celów mniej rygorystycznych (art. 4.5)
 Czasowe pogorszenie stanu wód (okoliczności o charakterze naturalnym, działanie siły wyższej, np. powodzie i susze, nagłe zdarzenia) (art. 4.6)
 Nieosiągnięcie celów środowiskowych ze względu na realizację nowych inwestycji w wyniku nowych zmian w charakterystyce fizycznej części wód powierzchniowych lub zmian poziomu wód podziemnych lub niezapobieżenie pogorszeniu się stanu części wód powierzchniowych w wyniku nowych form zrównoważonej działalności gospodarczej człowieka (art. 4.7)
Wymagania i wytyczne Komisji Europejskiej dotyczące odstępstw od osiągania celów środowiskowych: 1. Dyrektywa 2000/60/WE z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, tzw. Ramowa Dyrektywa Wodna (RDW);
2. Ogólnodostępne wytyczne Komisji Europejskiej:
‐ Common Implementation Strategy for the Water Framework Directive (2000/60/EC). Guidance Document No. 20. Guidance document on exemptions to the environmental objectives http://circa.europa.eu/Public/irc/env/wfd/library?l=/framework_directive/guidance_documents/
documentn20_mars09pdf/_EN_1.0_&a=d
http://circa.europa.eu/  environment  WFD CIRCA: "Implementing the Water Framework Directive"  library  public library
Prawo środowiskowe w zakresie inwestycji wodnych
Prawo środowiskowe – szeroki zakres
Dyrektywy istotne dla inwestycji wodnych:
– Dyrektywa 2000/60/WE ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej –
Ramowa Dyrektywa Wodna (RDW);
– Dyrektywy „córki” RDW:
• 2006/118/WE w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu;
• 2008/105/EWG w sprawie środowiskowych norm jakości w dziedzinie polityki wodnej;
– Dyrektywa 2008/56/WE ustanawiająca ramy działań w dziedzinie polityki środowiska morskiego – dyrektywa morska; – Dyrektywa 2007/60/WE w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim – dyrektywa powodziowa; – Dyrektywy „naturowe”:
• 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory – dyrektywa siedliskowa;
• 2009/147/WE w sprawie ochrony dzikiego ptactwa – dyrektywa ptasia; – Dyrektywy „ocenowe”:
• 2001/42/WE w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko – dyrektywa o ocenach strategicznych;
• 85/337/EWG w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne – dyrektywa ocenowa; – Dyrektywa 91/271/EWG dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych – dyrektywa ściekowa; – Dyrektywa 91/676/EWG dotycząca ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego – dyrektywa azotanowa; – Dyrektywa 98/83/WE w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi – dyrektywa pitna; – Dyrektywa 2006/7/WE dotycząca zarządzania jakością wody w kąpieliskach – dyrektywa kąpieliskowa. Ramowa Dyrektywa Wodna
Nieosiągnięcie celów ze względu na realizację nowych inwestycji (art. 4.7)
Nowe zmiany w charakterystyce fizycznej części wód powierzchniowych lub zmiany poziomu wód podziemnych
Nowe zrównoważone formy działalności gospodarczej człowieka
W sytuacji gdy:
 Podjęte zostały wszystkie praktyczne kroki, by ograniczyć niekorzystny wpływ na stan części wód
 Przyczyny zmian lub modyfikacji są określone i wyjaśnione w planie gospodarowania wodami
 Przyczyny zmian lub modyfikacji stanowią nadrzędny interes społeczny i/lub korzyści dla środowiska i społeczeństwa płynące z osiągnięcia celów środowiskowych są przeważone przez wpływ korzyści wynikających z tych zmian na ludzkie zdrowie, bezpieczeństwo lub zrównoważony rozwój
 Korzystne cele, którym służą zmiany lub modyfikacje nie mogą być osiągnięte innymi środkami
(stanowiącymi opcję korzystniejszą środowiskowo) z przyczyn możliwości technicznych lub nieproporcjonalnych kosztów
Art. 4.7 został transponowany do art. 38j ustawy – Prawo wodne ustawą z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw.
ustawa – Prawo wodne
art. 38j ustawy – Prawo wodne 1. Dopuszczalne jest nieosiągnięcie dobrego stanu ekologicznego oraz niezapobieżenie pogorszeniu stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych oraz dobrego potencjału ekologicznego sztucznych i silnie zmienionych jednolitych części wód powierzchniowych, o których mowa w art. 38d ust. 1 i 2, jeżeli:
1) jest ono skutkiem nowych zmian właściwości fizycznych tych wód albo
2) niezapobieżenie pogorszenia się stanu tych wód ze stanu bardzo dobrego do dobrego jest wynikiem nowych działań człowieka, zgodnych z zasadą zrównoważonego rozwoju i niezbędnych dla rozwoju społeczeństwa.
2. Dopuszczalne jest nieosiągnięcie dobrego stanu oraz niezapobieżenie pogorszeniu stanu jednolitych części wód podziemnych, o których mowa w art. 38e, jeżeli jest ono skutkiem:
1) nowych zmian właściwości fizycznych jednolitych części wód powierzchniowych albo
2) zmian poziomu zwierciadła tych wód.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:
1) podejmowane są wszelkie działania, aby łagodzić skutki negatywnych oddziaływań na stan jednolitych części wód;
2) przyczyny zmian i działań, o których mowa w ust. 1 i 2, są szczegółowo przedstawione w planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza;
3) przyczyny zmian i działań, o których mowa w ust. 1 i 2, są uzasadnione nadrzędnym interesem publicznym, a pozytywne efekty dla środowiska i społeczeństwa związane z ochroną zdrowia, utrzymaniem bezpieczeństwa oraz zrównoważonym rozwojem przeważają nad korzyściami utraconymi w następstwie tych zmian i działań;
4) zakładane korzyści wynikające ze zmian i działań, o których mowa w ust. 1‐3, nie mogą zostać osiągnięte przy zastosowaniu innych działań, korzystniejszych z punktu widzenia interesów środowiska, ze względu na negatywne uwarunkowania wykonalności technicznej lub nieproporcjonalnie wysokie koszty w stosunku do spodziewanych korzyści.
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw
wprowadziła istotną zmianę do ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
Po zmianach
art. 81 ust. 3 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
otrzymał brzmienie:
3. Jeżeli z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wynika, że przedsięwzięcie może spowodować nieosiągnięcie celów środowiskowych zawartych w planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach odmawia zgody na realizację przedsięwzięcia, o ile nie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 38j ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne ”.
1. Czy przedsięwzięcie obejmuje nowe zmiany charakterystyki fizycznej części wód powierzchniowych lub
zmiany poziomu części wód podziemnych uniemożliwiające osiągnięcie dobrego stanu wód podziemnych,
dobrego stanu ekologicznego lub, gdzie stosowne, dobrego potencjału ekologicznego albo uniemożliwiające
zapobieżenie pogarszaniu się stanu części wód powierzchniowych bądź podziemnych?
Lub czy przedsięwzięcie obejmuje nowe formy zrównoważonej działalności gospodarczej człowieka
uniemożliwiające zapobieżenie pogarszaniu się ze stanu bardzo dobrego do stanu dobrego części wód
powierzchniowych?
Nie ma
zastosowania
art. 4 ust. 7.
2. Czy zostały podjęte wszystkie możliwe kroki zmierzające do ograniczenia niekorzystnego
wpływu na stan części wód?
Czy można zmienić projekt
przedsięwzięcia?
3. Czy korzystne cele, którym służą te zmiany lub modyfikacje części wód mogą być
osiągnięte za pomocą innych działań, które są możliwe technicznie, nie powodują
nieproporcjonalnych kosztów i są znacznie korzystniejsze z punktu widzenia środowiska
naturalnego?
Alternatywne cele w ramach
RDW nie mogą być ustalane
na podstawie art. 4 ust. 7.
4. Czy istnieją przyczyny, które stanowią nadrzędny interes społeczny, i/lub czy
korzyści dla środowiska naturalnego i dla społeczeństwa płynące z osiągnięcia celów
RDW są mniejsze niż korzyści dla zdrowia ludzi, utrzymania bezpieczeństwa ludzi
lub zrównoważonego rozwoju, wynikające ze zmian lub modyfikacji?
5. Czy przedsięwzięcie w sposób trwały wyklucza lub utrudnia osiąganie celów RDW w innych
częściach wód w tym samym obszarze dorzecza?
6. Czy przedsięwzięcie jest zgodne z wdrażaniem innego prawodawstwa wspólnotowego
dotyczącego ochrony środowiska naturalnego?
7. Czy przedsięwzięcie gwarantuje przynajmniej ten sam poziom ochrony co obowiązujące
ustawodawstwo wspólnotowe?
Źródło:
Guidance Document No. 20.
Guidance document on
exemptions to the
environmental objectives
Alternatywne cele w ramach RDW mogą być ustalane na podstawie art. 4 ust. 7.
Przyczyny tych zmian lub modyfikacji są konkretnie określone i wyjaśnione w planie
gospodarowania wodami w dorzeczu, a cele podlegają ocenie co sześć lat.
Ramowa Dyrektywa Wodna jest dyrektywą środowiskową, zaś wyłączenie
z realizacji jej celów powinno stanowić wyjątek, a nie regułę.
Wyłączeń z celów środowiskowych w ramach RDW nie można stosować, aby
odejść od celów i obowiązków ustalonych w innych aktach ustawodawstwa UE.
źródło: Guidance Document No. 20. Guidance document on exemptions to the environmental objectives
Ramowa Dyrektywa Wodna jest dyrektywą środowiskową, a więc stosowanie
odstępstw w jej wypełnianiu powinno być wyjątkiem, a nie regułą.
źródło: Policy Paper „Exemptions to the Environmental Objectives under the Water Framework Directive”, Common Implementation Strategy for the WFD, November 2007
Dziękuję za uwagę
www.kzgw.gov.pl
www.rdw.org.pl