Relacje z pracownikami w sektorze high-tech
Transkrypt
Relacje z pracownikami w sektorze high-tech
RELACJE Z PRACOWNIKAMI W SEKTORZE HIGH-TECH FRAGMENTY RAPORTU Z BADAŃ DR HAB. INŻ. KAROLINA MAZUR, PROF. UZ MGR MAGDALENA WASYLKOWSKA OPIS BADAŃ • Badania przeprowadzono w ramach projektu badawczego finansowanego przez NCN w latach 2010-2011 (NN115 305538) Kontrakt psychologiczny w procesie kształtowania przewagi konkurencyjnej organizacji sektora wysokich technologii • Badaniami przeprowadzono pracowników organizacji zaliczanych do sektora high-tech w Polsce • Badaniami objęto 140 pracowników (jednostką analizy był kontrakt) w 11 przedsiębiorstwach w Polsce. • Zastosowano: krytyczną analizę literatury oraz metaanalizę, zogniskowany wywiad grupowy, wywiady indywidualne i analizę przypadku • Publikacja: K. Mazur (2011) Tworzenie i przywłaszczenie wartości. Perspektywa relacji pracownik-organizacja, Oficyna Wydawnicza UZ, Zielona Góra • Celem projektu było zbadanie wpływu postawy wobec warunków kontraktu psychologicznego (wypełnienia, naruszenia i pogwałcenia) na osiąganie przewagi konkurencyjnej. • Przedmiotem badań były organizacje, w których zasoby niematerialne nie tylko determinowały przewagę konkurencyjną, ale także stanowiły podstawę głównych procesów biznesowych. • Wynikiem badań są wnioski dotyczące postaw wobec kontraktu psychologicznego w Polsce oraz narzędzie analityczne umożliwiające analizę przepływów wartości na poziomie mezo. PODSTAWOWY MODEL WYMIANY WARTOŚCI POMIĘDZY PRACOWNIKIEM A ORGANIZACJĄ Kontrakt psychologiczny CZYM JEST KONTRAKT PSYCHOLOGICZNY? • Pojęcie zdefiniowane przez E.H. Sheina w 1980 roku jako • „niepisany zbiór oczekiwań działających cały czas pomiędzy każdym członkiem organizacji a różnymi kierownikami i innymi osobami w organizacji”. RODZAJE KONTRAKTU PSYCHOLOGICZNEGO Typ kontraktu psychologicznego Transakcyjny Relacyjny Ideologiczny Waluta Ekonomiczna Ekonomiczna i społecznoemocjonalna Ideologiczna Orientacja Zewnętrzna Wewnętrzna Zewnętrzna Ramy czasowe Określone, zdefiniowane Nieokreślone, niezdefiniowane Nieokreślone, niezdefiniowane Stabilność kontraktu Statyczny Zakres Wąski Dynamiczny Rozszerzony Statyczny Szeroki Przykładowe wartości Uznanie kolegów, rozwój kompetencji Zaangażowanie organizacyjne, opieka zdrowotna w gestii pracodawcy Wynagrodzenie PODSTAWOWE POJĘCIA • Naruszenie kontraktu – sytuacja, w której pracownik postrzega pracodawcę jako partnera, który nie wypełnił warunków kontraktu • Pogwałcenie kontraktu – stan emocjonalny odnoszący się do naruszenia • Skutki naruszenia: postawy wobec pracy będące wynikiem naruszenia kontraktu • (w niniejszej prezentacji skoncentrowano się na modelu EVLN, ale w projekcie zbadano szereg innych podejść) REAKCJE NA NARUSZENIE WARUNKÓW KONTRAKTU PSYCHOLOGICZNEGO W MODELU EVLN ZAKRES BADAŃ KONTRAKTU: • Warunki kontraktu • Stopień naruszenia kontraktu wobec pracowników • Skutki naruszenia w zakresie postaw pracowników wobec pracy ANALIZA WARUNKÓW KONTRAKTU PSYCHOLOGICZNEGO - METODYKA • W badaniach zadano 2 otwarte pytania, które miały na celu oszacowanie oczekiwań pracowników będących podstawą kontraktu psychologicznego: 1. Proszę podać trzy najważniejsze wartości, jakich oczekuje Pan/Pani od organizacji. 2. Bez czego nie mógłby Pan/Pani nigdzie pracować? • Zadano dodatkowo 1 pytanie otwarte, które stanowiło podstawę do oszacowania, co jest ofertą pracownika w ramach kontraktu psychologicznego: "Jakie trzy najważniejsze wartości wnosi Pani/Pan do organizacji?". POMIAR NARUSZENIA WARUNKÓW KONTRAKTU PSYCHOLOGICZNEGO - METODYKA • Zadano pytanie zamknięte: Czy pracodawca kiedykolwiek zaniedbał dochowania niejawnych zobowiązań? • Przyjęto skalę odpowiedzi: 1 - tak i 0 - nie. POMIAR SKUTKÓW NARUSZENIA KONTRAKTU PSYCHOLOGICZNEGO - METODYKA • W ramach pomiaru skutków naruszenia zadano pytanie otwarte "Proszę krótko opisać Pana/Pani reakcję na zaistniałą sytuację?". Odpowiedzi zostały skategoryzowane na podstawie analizy własnej autora. KSZTAŁTOWANIE KONTRAKTU Faza 1 Faza 2 Faza 3 Faza 4 Faza 5 Interakcje Wzajemne oczekiwania Utrwalanie zasad współpracy Wzajemne zaufanie Kontrakt psychologiczny WARTOŚCI KSZTAŁTUJĄCE CHARAKTER KONTRAKTU PSYCHOLOGICZNEGO W OPINIACH BADANYCH PRACOWNIKÓW SEKTORA HIGH-TECH Rodzaj wartości Wartości zaliczane do kontraktu relacyjnego Wymienione Wymienione na pierwszym na drugim miejscu miejscu Wymienione na trzecim miejscu Warunkujące zatrudnienie 116 103 87 90 Wartości zaliczane do kontraktu ideologicznego 17 23 39 32 Wartości zaliczane do kontraktu transakcyjnego 7 10 11 17 Brak odpowiedzi 0 4 3 1 140 140 140 140 Suma ZRÓŻNICOWANIE WARTOŚCI NALEŻĄCYCH DO KONTRAKTU RELACYJNEGO I WARUNKUJĄCYCH ZATRUDNIENIE ZRÓŻNICOWANIE WARTOŚCI WARUNKUJĄCYCH ZATRUDNIENIE U DANEGO PRACODAWCY – KRYTERIUM PŁCI ZRÓŻNICOWANIE WARTOŚCI WARUNKUJĄCYCH ZATRUDNIENIE U DANEGO PRACODAWCY – KRYTERIUM WIEKU 50% 45% 40% 35% 45% 36% 34% 30% 30% 25% 20% 15% 10% 22% 17% 11% 4% 5% 0% Wartości należące Wartości należące Wartości należące Wartości należące do kontraktu do kontraktu do kontraktu do kontraktu relacyjnego relacyjnego ideologicznego transakcyjnego rozw ojow ego społecznego Pracow nicy młodzi Pracow nicy dojrzali 0% 2% Brak odpow iedzi NARUSZENIE KONTRAKTU • Aż 87% badanych pracowników (122 osoby) przyznało, że został w stosunku do nich naruszony kontrakt psychologiczny. • Jedynie 13% badanych (18 osób) uznało, że organizacja nigdy nie naruszyła wobec nich zobowiązań niejawnych RODZAJE NARUSZONYCH KONTRAKTÓW 40; 15% 60; 23% 161; 62% Naruszenie transakcyjnego kontraktu psychologicznego Naruszenie relacyjnego kontraktu psychologicznego Naruszenie ideologicznego kontraktu psychologicznego 0 8 6 Brak odpowiedzi 19 Ogólne warunki umowy 10 W obszarze relacji 33 W obszarze władzy 34 W obszarze organizacji pracy 30 W obszarze komunikacji 50 W obszarze bezpieczeństwa i… 60 W obszarze wynagrodzenia i… 60 W obszarze rowoju zawodowego OBSZAR NARUSZENIA KONTRAKTÓW 70 58 40 32 20 17 REAKCJE NA NARUSZENIE KONTRAKTU PSYCHOLOGICZNEGO 140 126 120 100 80 60 40 26 25 20 6 9 0 Reakcje emocjonalne Reakcje w zakresie Reakcje w zakresie Reakcje w zakresie samooceny relacji postawy wobec pracy Brak odpowiedzi POSTAWY PRACOWNIKÓW JAKO REAKCJE NA NARUSZENIE KONTRAKTU 20; 16% Neglect 0; 0% 9; 7% Loyalty 97; 77% Voice Exit DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ