Polska: Partnerstwo

POLSKA: PARTNERSTWO DLA CZŁONKOSTWA
Centrum Informacji Europejskiej
Urząd Komitetu Integracji Europejskiej
Warszawa Grudzień 1998r.
©by EC
http://europa.eu.int
Polska: Partnerstwo dla Członkostwa
1.
Wstęp
W Opinii przedstawionej Radzie Unii Europejskiej w lipcu 1997 r., zgodnie z postanowieniami art.
O Traktatu o Unii Europejskiej, Komisja Europejska zarekomendowała rozpoczęcie z Polską
negocjacji w sprawie członkostwa. Podstawą zalecenia była analiza zawarta w Opinii, w której
Komisja stwierdziła, że:
• w Polsce istnieją stabilne instytucje, a państwo polskie zapewnia poszanowanie zasad
praworządności, praw człowieka i ochronę mniejszości,
• polską gospodarkę można uznać za funkcjonującą gospodarkę rynkową, zdolną do sprostania
presji konkurencji i sił rynkowych w ramach Unii Europejskiej w perspektywie średniookresowej,
• w średnim okresie Polska będzie w stanie stosować acquis, o ile jednak będą kontynuowane
wysiłki na rzecz harmonizacji jej prawa z prawem unijnym, a prace nad wdrażaniem acquis zostaną
zintensyfikowane.
Choć podstawą stosunków Polski i Unii Europejskiej pozostaje Układ Europejski, to zostanie
wzmocniona strategia przedczłonkowska, umożliwiając tym samym kierowanie do państw
aplikujących do UE pomocy finansowej i przeznaczanie jej na szczególne potrzeby każdego z tych
krajów; dopomoże to w rozwiązywaniu wielu problemów wskazanych w Opinii. Jak stwierdziła
Komisja w „Agendzie 2000”: „Wzmocniona strategia przedczłonkowska ma dwa cele: po pierwsze,
połączenie różnych form wsparcia udzielanego przez Unię w jednolite ramy programu Partnerstwo
dla Członkostwa oraz oparcie współpracy z państwami kandydującymi na precyzyjnie
zdefiniowanym projekcie przygotowującym do członkostwa i zawierającym zobowiązania państw
kandydujących do określenia priorytetów, jak również przyjęcia kalendarza ich realizacji. Po drugie,
poprzez możliwość udziału w programach wspólnotowych, zaznajomienie państw kandydujących z
politykami i procedurami Unii”.
W grudniu 1997 r. podczas szczytu luksemburskiego Rada Europejska postanowiła, że Partnerstwo
dla Członkostwa będzie zasadniczym elementem wzmocnionej strategii przedczłonkowskiej,
gromadzącej w jednolitych ramach wszelkie formy pomocy dla państw kandydujących. Decyzja
dotycząca niniejszego Partnerstwa dla Członkostwa została podjęta przez Komisję Europejską po
konsultacji z Polską, na podstawie zasad, priorytetów, celów pośrednich oraz warunków
określonych przez Radę.
2.
Cele
Zadaniem Partnerstwa dla Członkostwa jest ujęcie w jednolite ramy tych dziedzin priorytetowych,
wymagających dalszych dostosowań, które zostały wskazane w Opinii Komisji Europejskiej w
sprawie polskiego wniosku o członkostwo w Unii Europejskiej. Z tymi priorytetami są związane
dostępne środki finansowe, które mają ułatwić państwom kandydującym ich realizację, oraz
warunki, jakie będą musiały być spełnione przy tego rodzaju wsparciu. Partnerstwo dla
Członkostwa zapewnia swoisty system instrumentów polityki, które wesprą proces
przygotowywania się państw kandydujących do członkostwa w Unii Europejskiej. Należy do nich
zaliczyć między innymi Narodowy program przygotowania do członkostwa w Unii Europejskiej
(National Programme for the Adoption of the Acquis), który ma zostać przyjęty przez stronę polską,
Wspólną ocenę priorytetów polityki gospodarczej (Joint Assessment of Economic Policy Priorities)
oraz Pakt przeciwko zorganizowanej przestępczości (Pact against organised crime) i Harmonogram
dochodzenia do rynku wewnętrznego (Internal market road map).
Każdy z tych instrumentów ma odmienny charakter i zostanie przygotowany oraz zastosowany
według specyficznej procedury. Instrumenty te nie będą stanowić integralnej części Partnerstwa, ale
przyjęte priorytety będą z nim zgodne.
3.
ZASADY
Podstawowe obszary priorytetowe odnoszą się do zdolności każdego z państw kandydujących do
spełnienia kryteriów kopenhaskich, stanowiących, iż warunkami członkostwa są:
• osiągnięcie w państwie kandydującym stabilności instytucji gwarantujących demokrację, zasady
państwa prawa, prawa człowieka oraz poszanowanie i ochronę mniejszości narodowych;
• istnienie funkcjonującej gospodarki rynkowej, jak również zdolności przeciwstawienia się presji
konkurencji oraz siłom rynkowym wewnątrz Unii;
• zdolność do sprostania wymogom członkostwa, w tym gotowość do realizacji celów unii
politycznej, gospodarczej i walutowej.
Podczas szczytu Unii w Madrycie Rada Europejska podkreśliła potrzebę takiego dostosowania
struktur administracyjnych państw kandydujących, aby było możliwe sprawne funkcjonowanie
polityk wspólnotowych po wejściu tych państw do Unii. Na szczycie w Luksemburgu Rada z
naciskiem wskazała, iż przeniesienie całości acquis do prawa krajowego jest niezbędne, lecz
niewystarczające, konieczna jest bowiem pewność, iż będzie ono rzeczywiście stosowane.
4.
Priorytety oraz cele pośrednie
Opinie Komisji o poszczególnych krajach oraz ich analiza przeprowadzona przez Radę unaoczniły
zakres dostosowań, które w określonych dziedzinach muszą przeprowadzić państwa kandydujące w
celu przygotowania do członkostwa, jak i wykazały, że obecnie żadne z tych państw nie spełnia
wszystkich kryteriów kopenhaskich. W tych okolicznościach trzeba będzie określić etapy pośrednie
dla poszczególnych priorytetów, w każdym przypadku oparte na precyzyjnie opisanych celach,
ustalonych wspólnie z danym państwem, których realizacja będzie warunkowała zakres
przyznawanego wsparcia oraz postęp w toczących się z niektórymi państwami negocjacjach i
otwarcie ich z innymi. Priorytety i cele pośrednie zostały podzielone na dwie grupy – krótko- oraz
średnioterminowe. Te, które wymieniono w grupie krótkoterminowych, zostały ustalone na
podstawie realistycznych przewidywań, że Polska będzie w stanie je zrealizować lub znacznie
zaawansować prace nad nimi do końca 1998 r. Tak krótki czas oraz umiarkowana zdolność
instytucji administracyjnych do ich sprawnego wdrożenia wpłynęły na ograniczenie liczby
priorytetów zakwalifikowanych jako krótkoterminowe. Przewiduje się, że realizacja priorytetów
wymienionych jako średnioterminowe zajmie więcej niż rok, niemniej prace nad nimi mogą i
powinny się rozpocząć również w 1998 r.
Do końca marca [1998 r.] strona polska opracuje Program przygotowania do członkostwa w Unii
Europejskiej (National Programme for the Adoption of the Acquis), w którym zostaną określone
terminy realizacji tych priorytetów, celów pośrednich, a także – o ile to będzie możliwe i właściwe
– będą sprecyzowane potrzeby kadrowe i finansowe oraz możliwości ich pozyskania.
Partnerstwo dla Członkostwa wymaga, aby Polska wzięła pod uwagę wszystkie kwestie
zidentyfikowane w Opinii, a szczegółowo wymienione w Aneksie. Samo przeniesienie acquis do
prawa polskiego nie wystarczy, gdyż trzeba będzie również bezwzględnie zapewnić jego stosowanie
zgodnie ze standardami Unii Europejskiej. We wszystkich wymienionych dziedzinach istnieje
potrzeba wiarygodnego i efektywnego wdrożenia i przestrzegania acquis.
Wobec Polski, na podstawie analizy Opinii i dyskusji w Radzie, zostały sprecyzowane następujące
krótko- i średnioterminowe priorytety oraz cele pośrednie.
4.1. Krótkoterminowe (1998 r.)
• Reformy gospodarcze: przyjęcie średnioterminowych priorytetów polityki gospodarczej i wspólna
ich ocena w ramach ustanowionych Układem Europejskim; przyspieszenie
prywatyzacji/restrukturyzacji przedsiębiorstw państwowych (włączając telekomunikację); szybki
rozwój sektora finansowego, łącznie z przyspieszeniem prywatyzacji sektora bankowego, z
uwzględnieniem zasad przejrzystości, oraz poprawą postępowania upadłościowego.
• Restrukturyzacja przemysłu: przyjęcie do 30 czerwca i rozpoczęcie wdrażania nowego programu
restrukturyzacji sektora stalowego oraz kontynuowanie restrukturyzacji w sektorze węglowym.
• Wzmocnienie zdolności instytucjonalnej i administracyjnej: w szczególności poprawa warunków
w sprawach ceł, kontroli pomocy państwa, w ministerstwach oraz służbach wymiaru
sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, w dziedzinie kontroli finansowej oraz kontroli
weterynaryjnej i fitosanitarnej (szczególnie dotyczy to wyposażenia przejść granicznych), w
zakresie ochrony środowiska, podatków oraz polityki regionalnej.
• Rynek wewnętrzny: certyfikacja i standaryzacja (dalsze dostosowania zasad prawnych do unijnych
oraz zawarcie porozumienia w sprawie oceny zgodności); dalsze dostosowania w sferze własności
intelektualnej i przemysłowej, pomocy państwa oraz liberalizacja przepływów kapitałowych,
przyjęcie ustawy o pomocy państwa, a także wzmocnienie instytucji zajmujących się
monitorowaniem pomocy państwa oraz utworzenie rejestru udzielanej pomocy.
• Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne: rozwijanie bardziej efektywnych sposobów
administrowania i kontrolowania granic, zwłaszcza zaś z Ukrainą i Białorusią, oraz dostosowanie
systemu wizowego do standardów Unii.
• Rolnictwo: przygotowanie spójnej koncepcji polityki strukturalnej i polityki rozwoju obszarów
wiejskich; wydanie przepisów wykonawczych oraz egzekwowanie wymogów weterynaryjnych i
fitosanitarnych, szczególną zaś troską objęcie mechanizmów inspekcji i kontroli chroniących
zewnętrzne granice Unii Europejskiej. Nadto, modernizacja niektórych przedsiębiorstw sektora
przetwórstwa rolno-spożywczego (produkcja mleka i mięsa) oraz określonych laboratoriów
badawczych i diagnostycznych.
• Ochrona środowiska: kontynuowanie transpozycji legislacji ramowej; opracowanie precyzyjnych
programów dostosowawczych i strategii wdrażania poszczególnych aktów prawnych; rozpoczęcie
procesu realizacji tych programów i strategii.
4.2. Średnioterminowe
• Kryteria polityczne: dalsze wysiłki na rzecz zapewnienia równego dostępu do służb administracji
publicznej.
• Polityka gospodarcza: dokonywanie – zgodnie z zakresem Układu Europejskiego – regularnej
oceny priorytetów polityki gospodarczej (joint assessment of economic policy priorities), działanie
na rzecz osiągnięcia kopenhaskich kryteriów członkostwa w Unii oraz przyjęcia acquis w sferze
polityki gospodarczej i walutowej (koordynacja polityki gospodarczej, przedstawienie programów
konwergencji, unikanie nadmiernych deficytów); mimo że od Polski nie oczekuje się przyjęcia euro
natychmiast po uzyskaniu członkostwa, to jednak należy się spodziewać, że Polska rozpocznie
realizację polityki, której celem będzie uzyskanie rzeczywistej zbieżności, zgodnie z unijnymi
celami spójności gospodarczej i społecznej, oraz nominalnej konwergencji, która będzie zgodna z
końcowym celem, jakim będzie przyjęcie euro.
• Wzmocnienie zdolności instytucjonalnej i administracyjnej: dbałość o rozwój instytucji zajmującej
się zwalczaniem defraudacji oraz kontrolą finansową państwa (state audit office), wzmocnienie
zdolności do kontroli finansowej, poprawa funkcjonowania systemu sądowniczego; szkolenie kadr
wymiaru sprawiedliwości w zakresie prawa wspólnotowego i jego stosowania; wzmocnienie
instytucji wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych (zapewnienie odpowiedniej liczebnie i
właściwie wyszkolonej kadry, zwłaszcza dla służb policyjnych, jednostek ochrony pogranicza,
ministerstw oraz sądów), wzmocnienie parlamentarnych procedur stanowienia prawa, poprawa
zdolności ściągania podatków, reforma administracji celnej oraz podatkowej, przygotowująca do
stosowania acquis w praktyce; wzmocnienie administracji zajmującej się kontrolą żywności.
• Rynek wewnętrzny: zakończenie dostosowywania prawa w dziedzinie zamówień publicznych oraz
usług finansowych; dalszy rozwój instytucji odpowiedzialnych za standaryzację i ocenę zgodności
oraz stworzenie systemu nadzoru rynku; dostosowanie przepisów technicznych dotyczących
produktów przemysłowych; osiągnięcie dalszego postępu w dziedzinie ochrony konkurencji (na
przykład kontrola fuzji), skuteczne wdrażanie prawa dotyczącego ochrony konkurencji, legislacji
dotyczącej sektora audiowizualnego oraz skuteczne wdrażanie ustawodawstwa obejmującego prawo
własności oraz kontrolę granic zewnętrznych; wzmocnienie władz antymonopolowych oraz
instytucji zajmujących się pomocą państwa, promowanie rozwoju przedsiębiorstw, w tym małych i
średnich, dostosowanie do acquis prawa w zakresie telekomunikacji, ochrony konsumenta oraz
jednolitego rynku energetycznego.
• Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne: rozwój efektywnego systemu zarządzania
granicami i wdrażanie nowej polityki migracyjnej oraz nowego systemu azylowego, jak również
walka ze zorganizowaną przestępczością (w szczególności z tzw. praniem brudnych pieniędzy,
handlem narkotykami i handlem żywym towarem) oraz korupcją, wdrażanie przepisów
nowelizujących prawo o cudzoziemcach, jak również dostosowanie polityki wizowej do standardów
Unii Europejskiej, zakończenie adaptacji prawa do konwencji międzynarodowych, zwłaszcza w
kontekście układów z Schengen i związanych z nimi regulacji prawnych.
• Rolnictwo: zakończenie procesu dostosowania prawa do acquis (wraz z kwestiami
weterynaryjnymi i fitasanitarnymi, które zwłaszcza odnoszą się do kontroli na granicach
zewnętrznych), zwrócenie uwagi na aspekty ekologiczne dotyczące rolnictwa i różnorodności
biologicznej; wdrażanie polityki strukturalnej oraz polityki rozwoju obszarów wiejskich.
Wzmacnianie zdolności do stosowania i egzekwowania Wspólnej Polityki Rolnej, szczególnie
dotyczących podstawowych mechanizmów administrowania oraz struktur administracyjnych
monitorujących rynki rolne i wdrażających środki polityki strukturalnej oraz polityki rozwoju
obszarów wiejskich; przyjęcie i zastosowanie wymogów weterynaryjnych i fitosanitarnych;
modernizacja wybranych przedsiębiorstw sektora przetwórstwa rolno-spożywczego oraz
określonych laboratoriów badawczych i diagnostycznych; restrukturyzacja sektora rolno-spożywczego.
• Rybołówstwo: przygotowanie się do wdrożenia zasad wspólnej polityki w dziedzinie
rybołówstwa, a następnie jej egzekwowanie.
• Transport: dalsze wysiłki na rzecz dostosowania do acquis, ze szczególnym uwzględnieniem
transportu drogowego (dostęp do rynku, zasady bezpieczeństwa i zasady opodatkowania) oraz
kolejowego, jak też dokonanie koniecznych inwestycji w infrastrukturze transportowej, tak aby
zapewnić rozwój sieci transeuropejskich.
• Zatrudnienie i sprawy społeczne: rozwój odpowiednich struktur rynku pracy oraz wspólny
przegląd polityki zatrudnienia, przygotowujący do współpracy w ramach koordynacji na szczeblu
Unii Europejskiej; dostosowanie prawa pracy oraz prawa w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny
pracy oraz rozwój struktur zajmujących się jego wdrażaniem, w szczególności szybkie przyjęcie
dyrektywy ramowej dotyczącej bezpieczeństwa i higieny pracy; wdrażanie zasady równych szans
dla kobiet i mężczyzn; systematyczny rozwój aktywnego i autonomicznego dialogu społecznego;
dalszy rozwój ochrony socjalnej; przygotowanie procesu dostosowania standardów ochrony zdrowia
publicznego do norm Unii Europejskiej.
• Ochrona środowiska: rozwój struktur oraz zdolności monitorowania i kontroli wdrażania;
systematyczne planowanie oraz wdrażanie programów dostosowawczych odnoszących się do
poszczególnych aktów prawnych. Szczególny nacisk należy położyć na jakość wody pitnej, ścieki,
gospodarkę odpadami, jak również czystość powietrza, a w tym kontekście – kwestię dużych
spalarni śmieci. Wymogi dotyczące ochrony środowiska oraz potrzeba stosowania polityki rozwoju,
która uwzględniałaby wymogi ekologii, muszą być brane pod uwagę podczas określania i wdrażania
narodowych polityk sektorowych.
• Polityka regionalna i polityka spójności: zakończenie tworzenia podstaw prawnych, rozwój
struktur administracyjnych i procedur budżetowych, rozwój instrumentów finansowych oraz
mechanizmów monitorowania i kontroli, które to działania pozwolą uczestniczyć w programach
strukturalnych Unii Europejskiej.
5. Główne instrumenty pomocy technicznej i finansowej
Wspólnoty
5.1. Programowanie źródeł finansowania
Alokacja PHARE przyznana na lata 1995-1997 wyniosła 526 mln ECU. Pod warunkiem
zatwierdzenia budżetu PHARE obejmującego pozostały okres, Komisja potwierdzi wysokość
odpowiednich alokacji na 1998 r. oraz na rok 1999. Propozycje finansowe zostaną, zgodnie z
rozporządzeniem 3906/89, przedstawione Komitetowi Zarządzającemu PHARE. W stosunku do
wszystkich projektów inwestycyjnych będzie z zasady wymagany udział państw kandydujących we
wspólnym finansowaniu. Komisja Europejska będzie współpracowała z Polską, z Europejskim
Bankiem Inwestycyjnym oraz z międzynarodowymi instytucjami finansowymi, w szczególności z
Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju i Bankiem Światowym, aby usprawnić
współfinansowanie projektów związanych z priorytetami przedczłonkowskimi. Wsparcie finansowe
po 2000 r. obejmie pomoc dla rolnictwa oraz instrument wsparcia strukturalnego, w którym
priorytetowe znaczenie będą miały działania podobne do tych, jakie przewiduje Fundusz Spójności.
Ponadto Polska uzyska dostęp do finansowania w ramach programów wielonarodowych,
bezpośrednio odnoszących się do acquis.
Program PHARE jest podstawowym instrumentem wzmocnionej strategii przedczłonkowskiej.
Podstawowym celem PHARE jest wsparcie przygotowań państw Europy Środkowej i Wschodniej
do członkostwa w Unii Europejskiej; będzie to możliwe dzięki koncentracji świadczonej pomocy na
procesie przyjmowania wspólnotowego dorobku prawnego, a w szczególności na priorytetach
zidentyfikowanych w niniejszym Partnerstwie dla Członkostwa oraz w Programie przygotowania do
członkostwa w Unii Europejskiej. Co roku Komisja będzie podpisywała z Polską memorandum
finansowe, w którym Polska zobowiąże się do realizacji określonych priorytetów wskazanych w
niniejszym Partnerstwie dla Członkostwa, a Komisja będzie podejmowała zobowiązanie
finansowego, które przyczynią się do ich realizacji. Przy programowaniu i określaniu pomocy
finansowej Wspólnoty będą brane pod uwagę priorytety zawarte w Programie przygotowania do
członkostwa w Unii Europejskiej.
Jednocześnie kolejne alokacje pomocy finansowej będą ściśle związane z respektowaniem przez
polski rząd zobowiązań podjętych w Narodowym programie przygotowania do członkostwa w Unii
Europejskiej. Pewne działania przedakcesyjne mogą zostać wzmocnione już obecnie (np. wsparcie
na rzecz budowy instytucji), podczas gdy inne, jak finansowanie dużych projektów inwestycyjnych,
mających służyć spełnieniu wymogów acquis w takich dziedzinach, jak ochrona środowiska i
bezpieczeństwo nuklearne, będą musiały zostać zaplanowane na 5–6 lat.
Od 1998 r. pomoc finansowa będzie dostępna w ramach następujących działań:
• budowa instytucji (około 30%); obejmuje ona wzmacnianie instytucji demokratycznych,
rządów prawa, administracji publicznej i wszystkich jednostek odpowiedzialnych za sektor
użyteczności publicznej, a jej celem będzie utworzenie niezbędnych struktur instytucjonalnych i
administracyjnych oraz wyszkolenie kadr potrzebnych przy wdrażaniu acquis. Pomoc w budowie
instytucji wyrazi się, między innymi, poprzez organizowanie szkoleń, pomoc techniczną i pomoc w
nawiązaniu ścisłych związków polskich instytucji oraz polskich jednostek administracji z
odpowiednimi ciałami w państwach członkowskich. Początkowo wsparcie tego rodzaju będzie
skoncentrowane na takich priorytetowych dziedzinach, jak finanse, rolnictwo, ochrona środowiska,
wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne;
• wspieranie inwestycji (około 70%); celem będzie pomoc dla tych koniecznych inwestycji,
które umożliwią dostosowanie polskiej infrastruktury do standardów acquis Wspólnoty. Pomoc ta
będzie skoncentrowana na:
i. działaniach strukturalnych odnoszących się w szczególności do restrukturyzacji rolnictwa,
rozwoju regionalnego oraz inwestycji w ludzki i intelektualny kapitał, które mogą obejmować
wypłaty z PHARE na uczestnictwo w ramowych programach rozwoju badań naukowych i
technicznych,
ii. dostosowaniu do norm wspólnotowych, zwłaszcza w sprawach ochrony środowiska,
rolnictwa, przemysłu, bezpieczeństwa i higieny pracy, transportu oraz telekomunikacji,
iii. współfinansowaniu dużych przedsięwzięć infrastrukturalnych 1,
iv. wspieraniu rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw 2.
5.2. Rola międzynarodowych instytucji finansowych
Współpraca Polski z międzynarodowymi instytucjami finansowymi otrzyma dzięki Partnerstwu dla
Członkostwa nowy impuls i ujęty w jednym dokumencie swoisty plan działań. Środki udostępnione
w ramach Partnerstwa dla Członkostwa będą bezsprzecznie tym czynnikiem, który spowoduje
przyznawanie jeszcze większych sum w ramach finansowania rozwoju przez międzynarodowe
instytucje finansowe. Nad rozwojem tego procesu będzie czuwała Komisja, współpracując z
krajami kandydującymi, Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI) i międzynarodowymi
instytucjami finansowymi, w szczególności zaś Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju
(EBOiR) oraz Bankiem Światowym, tak aby ułatwić współfinansowanie projektów odnoszących się
do priorytetów przedakcesyjnych.
W ramach nowego mandatu pożyczkowego, jaki obejmuje lata 1997-1999, EBI może udostępnić
krajom Europy Środkowej i Wschodniej 3 520 mln ECU. Nowa pomoc przedczłonkowska,
zatwierdzona przez gubernatorów EBI na początku 1998 r., została zwiększona do kwoty 7 mld
ECU. Pożyczki EBI – w celu ułatwienia procesu akcesyjnego – będą dostępne w tych wszystkich
sektorach, które są właściwe do finansowania przez EBI.
6.
Warunkowość
Wsparcie ze strony Wspólnoty będzie uwarunkowane przestrzeganiem przez Polską zobowiązań
wynikających z Układu Europejskiego, jak również będzie zależeć od systematycznego postępu w
realizowaniu kryteriów kopenhaskich oraz we wdrażaniu niniejszego Partnerstwa dla Członkostwa.
Naruszenie tych ogólnych warunków może prowadzić do podjęcia przez Komisję decyzji o
zawieszeniu pomocy finansowej na podstawie art. 4 rozporządzenia nr 622/98 z 16 marca 1998 r.
7.
WdraŻanie pomocy przedczŁonkowskiej
Przyznanie Polsce pomocy finansowej będzie również zależało od poziomu merytorycznego
projektów zaproponowanych przez polski rząd w celu ich uwzględnienia w memorandum
finansowym. Jeżeli projekt wymaga rozpisania przetargu, Komisja będzie finansowała tylko takie,
które będą przygotowane do zastosowania tej procedury w chwili podpisywania memorandum
finansowego. Co więcej, jakiekolwiek wcześniejsze zobowiązania w tym samym sektorze muszą
być potwierdzone podpisanym kontraktem lub musi trwać ich realizacja. Aby zapewnić skuteczność
wykonania, projekty, które mają zostać sfinansowane, nie mogą, zasadniczo, opiewać na kwotę
niższą niż 2–3 mln ECU, zwłaszcza dotyczy to projektów związanych z infrastrukturą. Jeżeli
konsekwencją stosowania tych zasad będzie sytuacja, iż Polska nie będzie w stanie wykorzystać
całej przyznanej jej alokacji, to alokacja ta zostanie stosownie zredukowana. Różnica między
indykatywnymi a faktycznymi alokacjami będzie automatycznie transferowana do programów
horyzontalnych dotyczących małych i średnich przedsiębiorstw i/lub pomocy w zakresie tzw.
projektów infrastrukturalnych na dużą skalę (Large Scale Infrastructure Facility). Nie są
przewidziane żadne dalsze rekompensaty tej kwoty.
Oczekuje się, iż polski rząd utworzy struktury wdrożeniowe, zapewniające harmonijną spójność
wszystkich form wsparcia finansowego pochodzącego z Unii Europejskiej ze środkami krajowymi.
Krajowy koordynator będzie odpowiedzialny za zapewnienie bezpośredniego powiązania między
ogólnym procesem dochodzenia do członkostwa a programowaniem pomocy finansowej
Wspólnoty.
W 1998 r. rząd polski powoła (najlepiej w Ministerstwie Finansów) Narodowy Fundusz Promocji
Inwestycji i Budowy Instytucji, za którego działalność będzie odpowiedzialny National Authorising
Officer (NAO). Narodowy Fundusz, jako jednostka centralna, za pośrednictwem której fundusze
PHARE i inne formy finansowej pomocy Wspólnoty będą kierowane do Polski, będzie
odpowiedzialny za zarządzanie tymi funduszami w sposób zdecentralizowany, tak by zwiększyć
przejrzystość procesu i ograniczyć rozproszenie środków. Spoczywać na nim będzie pełna
odpowiedzialność za zarządzanie środkami, w tym za zgodność ich wydatkowania z
postanowieniami memorandum finansowego. W tych sprawach Narodowy Fundusz będzie
odpowiedzialny przed Komisją Europejską. Będzie on także zapewniał i nadzorował przepływ
środków krajowych i innych środków współfinansujących zgodnie z zapisami memorandum
finansowego. Szczegółowe funkcje i zakres odpowiedzialności Narodowego Funduszu ustalone
zostaną w indywidualnych memorandach finansowych.
Komisja, we współpracy z polskim rządem, będzie prowadziła politykę dalszej decentralizacji
wdrażania pomocy finansowej, jeśli zostaną spełnione określone warunki wstępne przewidziane w
rozporządzeniu finansowym Wspólnot, w szczególności w art. 105 § 3. Celem tych przedsięwzięć
będzie tworzenie – systematycznie, ale w określonych granicach – takiego klimatu w stosunkach
między Komisją a Polską, aby odpowiedzialność wzięły na siebie wszystkie strony, podobnie jak
ma to miejsce przy wykorzystywaniu przez państwa członkowskie środków z funduszy
strukturalnych.
W tym kontekście Komisja Europejska może poddać analizie możliwość stosowania krajowych
procedur dotyczących zamówień publicznych przy rozpisywaniu przetargów i zawieraniu
kontraktów na projekty w ramach programu PHARE, jeśli polski rząd wyrazi taką wolę, zwłaszcza
wobec inwestycji. Decyzja Komisji w tej kwestii zostanie podjęta po dokonaniu, między innymi,
analizy polskiego prawa dotyczącego zamówień publicznych pod kątem jego zgodności z
podstawowymi uregulowaniami WE w sprawach zamówień publicznych oraz rozporządzeniem
finansowym, łącznie z zagadnieniem równoprawnego udziału w przetargach i postanowieniami art.
118. Poszczególne decyzje w sprawie zastosowania krajowych zasad dotyczących zamówień
publicznych będą podejmowane przez Komisję wobec każdego przypadku i potwierdzane będą
indywidualnymi memorandami finansowymi.
Monitorowanie realizacji programu będzie prowadzone wspólnie z Komisją, według procedur
przyjętych w każdym indywidualnym memorandum finansowym. Aby zapewnić efektywne
monitorowanie wdrażania pomocy udzielanej w ramach programu PHARE, każdy program PHARE
zawierać będzie ściśle sprecyzowane cele materialne i finansowe, które zostaną zawarte w
memorandum finansowym. W celu oceny ich skuteczności, wszystkie operacje finansowane z
funduszu PHARE będą przedmiotem oceny ex post, która pozwoli porównać wyniki z założonymi
celami.
8.
Monitorowanie
Wdrażanie Partnerstwa dla Członkostwa będzie monitorowane przez struktury powołane Układem
Europejskim. Rozpocznie się ono w 1998 r., nim jeszcze Komisja przedstawi Radzie swój pierwszy
okresowy raport dotyczący postępu osiągniętego podczas realizacji Partnerstwa dla Członkostwa.
Poszczególne fragmenty Partnerstwa dla Członkostwa będą omawiane we właściwych
podkomitetach. Komitet Stowarzyszenia będzie omawiał wydarzenia o charakterze ogólnym,
osiągnięte postępy i problemy występujące podczas realizacji priorytetów i celów pośrednich, jak
również zagadnienia bardziej specyficzne, z jakimi zwrócą się do niego podkomitety. Komitet
Stowarzyszenia będzie składał Radzie Stowarzyszenia raporty w sprawie wdrażania Partnerstwa dla
Członkostwa.
Komitet ds. zarządzania PHARE zapewni zgodność decyzji finansowych z treścią Partnerstwa dla
Członkostwa.
O ile zajdzie taka potrzeba, Partnerstwo dla Członkostwa może być nowelizowane, zgodnie z art. 2
rozporządzenia nr 622/98 z 16 marca 1998 r. Komisja zaproponuje przegląd niniejszego
Partnerstwa przed końcem 1999 r. i będzie to systematycznie powtarzać. Zadaniem tych przeglądów
będzie również wskazanie kolejnych celów pośrednich w świetle osiągniętych przez Polskę w
przyszłości postępów w realizacji celów określonych w niniejszym Partnerstwie.
Aneks 1
Polska będzie musiała przedstawić swe stanowisko wobec wszystkich zagadnień wskazanych w
Opinii. Celem niniejszego Aneksu jest przedstawienie pełnej listy tych kwestii. Sformułowano je
jako rekomendację do podjęcia działań. Kolejność, w jakiej je wymieniono, pokrywa się z
porządkiem ich prezentacji w Opinii i nie odzwierciedla żadnej hierarchii ważności lub pilności ich
realizacji. Priorytetowe obszary działań dla każdego z państw kandydujących znalazły odbicie w
priorytetach i celach pośrednich Partnerstwa.
1.
Kryteria polityczne
Należy podjąć wysiłki na rzecz wzmocnienia systemu wymiaru sprawiedliwości, utrzymania
wolności prasy oraz praw dziennikarzy, udoskonalenia sposobów załatwiania wniosków o
kompensatę zagarniętego mienia, jak również intensyfikacji walki z korupcją.
Szczególne środki muszą zostać podjęte, aby zwiększyć poziom ochrony prywatności oraz
nienaruszalności miejsca zamieszkania. Ustawy lustracyjne oraz ich stosowanie pozostają ważną
kwestią.
2.
Kryteria ekonomiczne
Proces liberalizacji powinien zostać zakończony dzięki likwidacji monopoli rynkowych i
jednoczesnym wzmocnieniu organów normatywnych odpowiedzialnych za sprawne
funkcjonowanie rynku. Należy nie szczędzić wysiłków na rzecz zamknięcia procesu restrukturyzacji
i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, zwłaszcza w sektorze stalowym, energetycznym i
telekomunikacyjnym.
Szczególną uwagę należy zwrócić na zachowanie równowagi makroekonomicznej oraz na unikanie
zjawiska przegrzania gospodarki. Ważną rolę odegrają tu zarówno stabilna polityka pieniężna i
podobnie prowadzona polityka kursu walutowego, jak i wdrożenie nowej ustawy o banku
narodowym. Należy pilnie zakończyć reformy systemu emerytalnego oraz systemu zabezpieczeń
społecznych. Niezbędne są dalsze wysiłki na rzecz zreformowania rolnictwa, bankowości oraz
sektora usług finansowych, jak też wdrożenie programu dostosowań w sferze polityki handlowej.
3.
Zdolność do przyjęcia obowiązków wynikających z członkostwa
3.1. Rynek wewnętrzny bez granic
Cztery swobody
Ramy ogólne: Konieczne jest podjęcie wysiłków na rzecz przyspieszenia zmian prawa regulującego
dziedzinę zamówień publicznych, na przykład co do sektora użyteczności publicznej, jak też
środków II etapu przewidzianych w Białej Księdze. Jeśli chodzi o własność przemysłową i
intelektualną, wyjątkową uwagę należy poświęcić prawodawstwu i jego skutecznemu wdrażaniu.
Legislacji obejmującej prawo spółek należy zapewnić całkowitą zgodność z Pierwszą i Dwunastą
Dyrektywą. Konieczne jest udoskonalenie systemu ochrony danych osobowych, a zwłaszcza
powołanie niezależnej instytucji nadzorującej. Konieczne są wysiłki, które usprawnią wdrażanie
postanowień Układu Europejskiego w dziedzinie handlu.
Swobodny przepływ towarów – konieczne jest przyspieszenie przez Polskę prac nad przyjęciem
ramowych regulacji prawnych umożliwiających wprowadzenie systemu Unii Europejskiej.
Infrastruktura w zakresie standaryzacji oraz certyfikacji wymaga wzmocnienia, a dyrektywy tzw.
Nowego Podejścia muszą zostać przyjęte. Negocjacje w sprawie Europejskiego Porozumienia o
Ocenie Zgodności powinny przyspieszyć ten proces. Jeśli chodzi o inną legislację sektorową, należy
doprowadzić do ostatecznego jej zharmonizowania z dyrektywami w sprawie pojazdów
mechanicznych, chemikaliów, polepszenia zgodności prawa dotyczącego farmaceutyków i
żywności. W chwili doprowadzenia do pełnej harmonizacji przepisów technicznych konieczne
będzie stworzenie i wdrożenie mechanizmu nadzoru rynku.
Swobodny przepływ kapitału – ograniczenia dotyczące nabywania nieruchomości przez
obcokrajowców muszą zostać wyjaśnione, a jeśli to będzie konieczne, należy dostosować istniejącą
regulację.
Swobodny przepływ usług – prawo w dziedzinie bankowości musi zostać przejrzane, a tam, gdzie
to będzie konieczne, znowelizowane, aby spełniało wymogi Unii Europejskiej.
Swobodny przepływ osób – jeżeli chodzi o wzajemne uznawanie kwalifikacji zawodowych, należy
zapewnić przyjęcie niezbędnych aktów prawnych, wraz ze stosownymi przepisami wykonawczymi.
Należy też przygotować przyjęcie odpowiedniej legislacji dotyczącej koordynacji systemów
zabezpieczenia społecznego.
Konkurencja – konieczne jest ostateczne dostosowanie ustawy dotyczącej konkurencji, tak aby
udoskonalić kontrolę fuzji przedsiębiorstw oraz wzmocnić kompetencje Urzędu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów. Jeśli chodzi o pomoc państwa, wskazane jest utworzenie rejestru
pomocy państwa i jego systematyczne uaktualnianie, zgodne z praktykami Wspólnoty. Należy
stworzyć wewnętrzne ramy prawne dla pomocy udzielanej przez państwo, obejmujące
monitorowanie, a także dopuszczalność jej stosowania. Istniejące obecnie metody wspierania muszą
zostać zanalizowane, a jeśli zostanie stwierdzona niezgodność z Układem Europejskim – zmienione
lub zaniechane (łącznie z nieuprawnioną pomocą państwa udzielaną przedsiębiorstwom
działającym w specjalnych strefach ekonomicznych). Nowe środki pomocy muszą być dokładnie i
systematycznie monitorowane. Pewne wyłączne prawa i monopole państwowe, które nie są w
zgodzie z acquis, będą musiały być stopniowo dostosowywane lub likwidowane.
3.2. Innowacyjność
Kształcenie, szkolenie i młodzież
Aby sprostać warunkom właściwym dla gospodarki rynkowej oraz osiągnąć postęp w
konkurencyjności i jakości produkcji, konieczne będą takie przedsięwzięcia, które umożliwią
przeprowadzenie gruntownych reform programów nauczania, zapewnią szkolenie nauczycieli,
podręczniki, wyposażenie i lokale, a także niezbędne środki finansowe.
Badania i rozwój technologiczny
Należy dążyć do poprawy poziomu innowacyjności w gospodarce, jak też zacieśnienia więzi
między instytutami badawczym a przemysłem oraz średnimi i małymi przedsiębiorstwami.
Telekomunikacja
Będzie konieczne przeprowadzenie istotnych zmian zarówno w polityce, jak i systemie prawnym,
aby zapewnić zgodność krajowych rozwiązań z dyrektywami UE, zwłaszcza poprzez ustanowienie
właściwie umocowanej instytucji normatywnej i eliminację ograniczeń, jakie wciąż istnieją na
rynku, dla zagranicznych operatorów i producentów z sektora telekomunikacyjnego. Jednocześnie
acquis wymaga obecnie od rządów, aby zapewniły dostęp dla nowoczesnych usług telefonicznych –
wszędzie i po przystępnej cenie. Sprostanie temu zobowiązaniu będzie wymagało poważnych
inwestycji systemowych.
Sektor audiowizualny
Obecne prawodawstwo musi być znowelizowane, szczególnie jeśli chodzi o wolność odbioru,
promocję dzieł europejskich, pewne zasady dotyczące reklamy oraz ochronę nieletnich.
3.3. Zagadnienia gospodarcze i fiskalne
Unia Ekonomiczna i Monetarna
Powinny być kontynuowane wysiłki na rzecz ograniczenia inflacji, co może zapewnić wiarygodna
polityka pieniężna i polityka kursu wymiany walut. Powinna też być zakończona restrukturyzacja
sektora finansowego.
Opodatkowanie
Dostosowania do wymogów Unii Europejskiej wymagają przepisy dotyczące podatku od wartości
dodanej, bowiem dotychczasowe rozwiązania prawne dyskryminują niekiedy importerów.
Szczególnego zainteresowania wymagają zwolnienia od podatku VAT, system zwrotu podatku dla
zagranicznych płatników podatku, struktura stóp podatku VAT i prawo do odliczania VAT-u
pobranego od usług międzynarodowych.
Należy dążyć do zlikwidowania wciąż dużych rozbieżności między polskim systemem akcyzowym
a wymaganiami UE. W sprawach podatku akcyzowego szczególną uwagę należy poświęcić
stworzeniu systemu składowania przy przewozie towarów, wobec których zawieszono pobór cła.
Struktura podatku oraz stawki opłat akcyzowych muszą zostać dostosowane do modelu
wspólnotowego.
Statystyka
Należy zakończyć prace nad ustanowieniem rejestrów oraz kwestiami dotyczącymi statystyki
regionalnej.
3.4. Polityki sektorowe
Przemysł
Aby poprawić konkurencyjność, należy konsekwentnie realizować politykę ukierunkowaną na
promowanie otwartego i konkurencyjnego rynku oraz przyjąć instrumenty kształtujące politykę
przemysłową WE, zarówno w odniesieniu do funkcjonowania rynku (specyfikacja produktów,
dostęp do rynku, polityka przemysłowa, pomoc państwa i polityka konkurencji), jak i środków
wpływających na zdolność przemysłu do przystosowania się do zmian (stabilne środowisko
makroekonomiczne, postęp technologiczny, szkolenia itp.). Należy systematycznie
restrukturalizować niektóre sektory przemysłu, jak np. przemysł stalowy, gdzie konieczne jest
przyjęcie rzeczywistego planu restrukturyzacji.
Rolnictwo
Należy zdecydowanie dostosowywać polskie prawodawstwo do wymogów Unii Europejskiej, tak
aby spójna polityka strukturalna i rozwoju obszarów wiejskich była zdolna sprostać problemom
polskiej struktury agrarnej. Wdrożenie i egzekwowanie wymogów fitosanitarnych i weterynaryjnych
oraz modernizacja struktur w celu dostosowania ich do standardów Unii Europejskiej wymagają
szczególnej uwagi, zwłaszcza w odniesieniu do mechanizmów inspekcji i kontroli chroniących
zewnętrzne granice Unii Europejskiej. Należy również zwrócić uwagę na wzmocnienie struktur
administracyjnych, które byłyby w stanie zapewnić właściwe wdrażanie oraz egzekwowanie
instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej. Należy zmierzać do restrukturyzacji sektora rolnospożywczego i modernizacji określonych zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego (przetwórstwa
mleka i mięsa) oraz niektórych jednostek badawczo-diagnostycznych, co przyczyni się do poprawy
jego konkurencyjności. Konieczne jest wzmocnienie struktur administracyjnych, aby umożliwić
wdrażanie i stosowanie instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej, łącznie z uregulowaniami w
dziedzinie importu.
Rybołówstwo
Aby skutecznie wdrożyć wspólną politykę w dziedzinie rybołówstwa, należy bezwzględnie
wzmocnić sposób administrowania tymi sprawami, szczególnie zaś odnosi się to do ochrony i
zarządzania zasobami, wprowadzenia systemu monitorowania i kontroli, zarządzania wspólnymi
organizacjami działającymi na rynku rybnym i w sektorze zasobów wodnych, prowadzenia rejestru
floty rybackiej, stosowania polityki strukturalnej w sektorze, nadzoru nad organizacją rynku,
zbierania danych statystycznych, jak również wdrażania polityki w dziedzinie rybołówstwa UE – w
szerokim kontekście ochrony środowiska.
Energia
Należy nie ustawać w wysiłkach na rzecz pełnego dostosowania prawa, zwłaszcza w sprawach
monopoli, łącznie z zagadnieniami importu i eksportu, dostępu do sieci, kształtowania cen energii i
interwencji państwa. Szczególną uwagę należy poświęcić restrukturyzacji sektora paliw stałych,
wydajności energetycznej, kwestiom norm ochrony środowiska i przygotowaniu do sytuacji
kryzysowych, w tym budowy składów obowiązkowych rezerw paliwowych.
Transport
Należy wprowadzić zmiany prawne i skutecznie wdrażać przepisy dotyczące transportu drogowego
(dostęp do zawodu, dopuszczalny tonaż i wymiary, zasady bezpieczeństwa, podatek drogowy),
sektora transportu morskiego (bezpieczeństwo) i transportu powietrznego. Musi zostać zapewniona
przejrzystość finansowa w sektorze transportu kolejowego. Należy konsekwentnie działać na rzecz
dalszego rozwoju sieci transeuropejskich. Organy kontrolne muszą zostać wzmocnione, w
szczególności dotyczy to bezpieczeństwa transportu. Należy opracować krajową strategię rozwoju i
finansowania infrastruktury transportowej.
Małe i średnie przedsiębiorstwa
Należy dostosować i wzmocnić spójność polityki prowadzonej w stosunku do małych i średnich
przedsiębiorstw, tak aby uprościć prawo oraz procedury administracyjne i przybliżyć je do potrzeb
małych i średnich przedsiębiorstw, wzmocnić infrastrukturę pomocniczą, polepszyć warunki
podatkowe oraz zwiększyć dostęp małych i średnich przedsiębiorstw do źródeł finansowania.
3.5. Spójność gospodarcza i społeczna
Zatrudnienie i sprawy społeczne
Niezbędne jest osiągnięcie zgodności prawa z wymogami UE w takich dziedzinach, jak
bezpieczeństwo i higiena pracy, prawo pracy i zapewnienie równych szans. Konieczne jest
przeprowadzenie reformy społecznej, a jednocześnie należy znacznie zwiększyć inwestycje w
publicznej służbie zdrowia. Niezbędny jest dalszy aktywny rozwój polityki prowadzonej wobec
rynku pracy i zarazem jej przegląd, traktując to jako elementy przygotowania do uczestnictwa w
koordynacji na szczeblu UE. Konieczny jest aktywny, autonomiczny dialog społeczny i rozwój form
ochrony socjalnej. Aby zapewnić efektywne wdrażanie prawa, należy wzmocnić struktury
administracyjne.
Polityka Regionalna i Spójności
Należy wprowadzić politykę zróżnicowanego podejścia do regionalnych odmienności i stworzyć
struktury administracyjne i budżetowe, które zarządzałyby zintegrowanymi programami
strukturalnymi WE po uzyskaniu członkostwa.
3.6. Jakość życia i ochrona środowiska
Ochrona środowiska
Należy zapewnić przyjęcie wszystkich wymagań acquis w dziedzinie ochrony środowiska, jak
również osiągnąć znaczny postęp w skutecznym jego stosowaniu. Szczególną uwagę należy
poświęcić zapewnieniu pełnej zgodności z ustawodawstwem UE dotyczącym odpadów, wody i
ochrony natury, jak również wdrożeniu ramowej dyrektywy dotyczącej powietrza, odpadów i wody
oraz dyrektywy dotyczącej wspólnego zapobiegania i kontroli zanieczyszczenia. Konieczne jest
zwiększenie nakładów inwestycyjnych, w szczególności na duże spalarnie, sektor wodny,
przemysłowy i miejski, który przyczynia się do zanieczyszczenia powietrza, na nadzór nad
niepłynnymi i niebezpiecznymi odpadami oraz odpadami miejskimi. Należy rozwijać niezbędne
struktury implementacyjne, odpowiedzialne jednocześnie za przestrzeganie prawa. Należy
właściwie oddziaływać na społeczną świadomość w kwestiach dotyczących ochrony środowiska.
Ochrona konsumentów
Należy znowelizować prawo w takich dziedzinach, jak ochrona interesów gospodarczych, sprzedaż
bezpośrednio od producenta, sprzedaż na odległość, pakiety podróżne, własność czasowa,
nieuczciwe warunki kontraktów konsumenckich, kredyty konsumenckie, wprowadzająca w błąd
reklama, określanie cen i bezpieczeństwo produktów. Powinien powstać silny i niezależny ruch
konsumencki, który byłby wspierany przez władze publiczne.
3.7. Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne
Należy nie ustawać w wysiłkach na rzecz udoskonalenia zarządzania i kontroli na granicach.
Skuteczne wdrożenie Konwencji Genewskiej i Protokółu z 1967 r., jak również prawa o
uchodźcach – muszą zostać potwierdzone. Należy zintensyfikować walkę z przestępczością
zorganizowaną, zwłaszcza w takich dziedzinach, jak: produkcja i przemyt narkotyków, handel
żywym towarem, pranie brudnych pieniędzy, przemyt i handel kradzionymi samochodami oraz
bronią. Prawo antynarkotykowe i system jego wdrażania muszą zostać wzmocnione. Konieczne jest
podjęcie kroków mających zapewnić ratyfikację międzynarodowych konwencji w dziedzinie
wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Szczególną uwagę należy poświęcić zapewnieniu
środków, które służyłyby rozwojowi instytucjonalnemu, łącznie z usprawnieniem współpracy
między odpowiednimi służbami. Należy wzmocnić ich wiarygodność i poprawić skuteczność
techniczną, a także zająć się problemem korupcji. Konieczna jest poprawa funkcjonowania wymiaru
sprawiedliwości. Istotne jest również usprawnienie współpracy między służbami, łącznie z tymi,
które odpowiadają za walkę z przestępczością zorganizowaną. Znaczną uwagę należy poświęcić
sprawom praw obcokrajowców i systemowi wizowemu dla obywateli państw powstałych w wyniku
rozpadu ZSRR i innych nie stowarzyszonych ze Wspólnotami państw sąsiadujących.
3.8. Polityka zewnętrzna
Handel i międzynarodowe stosunki gospodarcze
Należy przygotować się do stosowania, od momentu wejścia do UE, różnych wspólnotowych
porozumień o współpracy i handlu preferencyjnym, wielostronnych i dwustronnych zobowiązań
handlowych i autonomicznych środków ochrony handlowej. W tym samym czasie należy
znowelizować krajowe prawo w tej dziedzinie.
Rozwój
Należy przygotować się do stosowania, od chwili uzyskania członkostwa w UE, postanowień
handlowych Konwencji z Lomé w stosunku do państw ACP oraz do udziału, na równi z innymi
państwami członkowskimi, w finansowaniu Europejskiego Funduszu Rozwoju.
Cła
Należy doprowadzić do zgodności prawa celnego z właściwym ustawodawstwem WE oraz do jego
stosowania. Natomiast organizację i obowiązki władz celnych należy przystosować do wymogów
nowoczesnej administracji celnej, jednocześnie umożliwiając zapoznanie się służb celnych z
przepisami UE. Należy wzmocnić wysiłki na rzecz wprowadzenia skomputeryzowanego systemu,
który jest niezbędny do udziału w unii celnej i w Jednolitym Rynku. Szczególną uwagę należy
poświęcić przygotowaniu administracji celnej do stosowania różnego rodzaju procedur o skutkach
ekonomicznych, działania w ramach systemu zawieszeń taryf i stosowania kontyngentów oraz
pułapów celnych. Przy przygotowywaniu planowania strategicznego powinno być wzięte pod
uwagę wzmocnienie posterunków celnych na tych odcinkach wzdłuż zewnętrznych granic Polski,
które tworzą granicę z krajami nie będącymi członkami UE w momencie wstąpienia Polski do UE.
3.9. Zagadnienia finansowe
Należy wprowadzić mechanizm zarządzania i kontroli finansowej, aby zapewnić satysfakcjonujące
wdrażania polityk wspólnotowych. Istniejący system księgowy i system celny muszą zostać tak
znowelizowane, aby mogły one zarządzać systemem „własnych zasobów”. Musi zostać zapewniona
wiarygodność krajowych zapisów księgowych – w kontekście właściwego szacowania wielkości
PNB.
4.
Administracyjna zdolność do stosowania acquis
Aby zapewnić efektywne wdrożenie i stosowanie acquis, muszą zostać przeprowadzone
skomplikowane reformy wzmacniające polskie struktury administracyjne praktycznie we
wszystkich sektorach odpowiadających strukturze UE. Szczególnie należy wzmocnić te organy,
które zapewnią właściwe stosowanie wymogów Wspólnoty w zakresie Jednolitego Rynku; umocnić
też należy władze celne. Jednocześnie konieczne jest ugruntowanie pozycji instytucji
normatywnych i monitorujących w takich dziedzinach, jak konkurencja, bezpieczeństwo,
ubezpieczenia, banki, pranie brudnych pieniędzy, zamówienia publiczne, ochrona konsumentów,
bezpieczeństwo transportu, jak również standaryzacja i certyfikacja, inspektoraty pracy oraz
kontrola weterynaryjna i fitosanitarna, a także kontrola żywności. Wielu wysiłków wymaga
podniesienie kwalifikacji pracowników w sprawach zagadnień europejskich i efektywności
zarządzania publicznego w ogóle. Powinna zostać przygotowana całościowa krajowa strategia
szkoleń dla urzędników państwowych, a także należy konsekwentnie wprowadzać postanowienia
ustawy o służbie cywilnej.
Konieczne jest wzmocnienie systemu sądownictwa w sensie zasobów i rozwiązań systemowych.
Należy dążyć do szybkiego podniesienia kwalifikacji sędziów, w szczególności jeśli chodzi o
zagadnienia związane z członkostwem w Unii i konsekwencjami tego faktu.