DREWNIANE WIĄZARY DACHOWE Drewno – uniwersalny materiał

DREWNIANE WIĄZARY DACHOWE
Drewno – uniwersalny materiał budowlany, przez wieki powszechnie stosowany
w budownictwie jest systematycznie wypierany przez inne materiały. Są jednak
elementy budynków w których drewno jest ciągle lepsze od rywali. Takim
elementem bez wątpienia jest konstrukcja dachów o rozpietości do 12 m.
Do wykonania konstrukcji dachów należy stosować drewno sosnowe lub świerkowe o
wilgotności nie przekraczającej 20 %. Drewno należy zabezpieczyć przed korozją
biologiczną środkami dopuszczonymi do stosowania przez ITB i PZH. W konstrukcjach
dachowych ciesielskich przekazywanie sił odbywa się w miejscach złączy, głównie
poprzez połączenia ciesielskie. Gwoździe, śruby, klamry są połączeniami pomocniczymi
stosowanymi do wzmocnienia połączeń ciesielskich.
Najważniejsze elementy więźby dachowej to:
Krokwie – przenoszą obciążenia od pokrycia dachowego , parcia albo ssania wiatru,
obciążenia śniegiem itp., rozstawia się je przeważnie co 1 m, najkorzystniejszym ich
przekrojem jest prostokąt o stosunku boków 1: 2, 1:3.
Jętki – stanowią pośrednie podpory krokwi, w zależności od obciążenia przenoszonego
od krokwi stosuje się najczęściej przekroje; 12x14, 12x16, 14x16, 16x18, 16x20 cm.
Płatwie – w ścianach stolcowych przenoszą obciążenia od jętki, w zależności od ich
wielkości oraz odległości pomiędzy podparciami pośrednimi stosuje się przekroje; 14x16,
14x18, 16x18, 16x20, 18x22, 20x22 cm.
Słupy – mają głównie przekrój kwadratowy, jego powierzchnia zależy od wielkości
obciążenia przekazywanego przez płatew oraz od wysokości słupa. Najczęściej stosuje się
przekroje; 12x12, 14x14, 16x16, 18x18, 20x20 cm.
Miecze – stanowią usztywnienie ram utworzonych przez płatwie , słupy oraz podwalinę,
jak również zmniejszają rozpiętości płatwi pomiędzy słupami. Wykonuje się je pod katem
45 stopni. Odpowiednio do przejmowanych obciążeń stosuje się przekroje; 8x10, 10x12,
10x14, 12x14, 12x16 cm.
Podwaliny – przenoszą obciążenia na strop, powinny być układane prostopadle do jego
elementów konstrukcyjnych, najczęściej ich przekroje są takie same jak przekroje
słupów.
Rozróżniamy następujące konstrukcje więźb dachowych:
DACH KROKWIOWY – konstrukcja, która składa się z wiązarów krokwiowych. Krokwie
posiadają tylko 2 oparcia: - w kalenicy, jako złącze krokwi,
- na murłacie ułożonej na ścianie zewnętrznej.
Wiązary krokwiowe możemy stosować przy rozpiętościach dachu do 7,0 m w świetle
ścian zewnętrznych.
Długość krokwi powinna wynosić do 4,5 m przy pokryciu ciężkim (np. dachówka
ceramiczna) lub 5,0 m przy pokryciu lekkim (np. gont bitumiczny na deskowaniu).
Usztywnienie więźby uzyskuje się za pomocą wiatrownic z desek, które przybija się do
każdej krokwi dwoma gwoździami od dołu tj. od strony poddasza. Krokwie mają przekrój
prostokątny o stosunku szerokości do wysokości 1/2 do 1/3 . Nie należy stosować krokwi
węższych od 5 cm (utrudnione przybijanie deskowania lub wiatrownic).
DACH KROKWIOWO-JĘTKOWY – są to wiązary, w których każdą parę krokwi usztywnia
się dodatkową rozporą, tzw. jętką. Stosujemy je, gdy rozpiętość dachu w świetle ścian
zewnętrznych wynosi od 5,0 do 7,5 m i długość krokwi jest dłuższa niż 4,5 m. Jętkę
umieszcza się na wysokości do 0,6 długości krokwi.
Schemat konstrukcji
krokwiowo-belkowej:
1-wiatrownica
2-belka główna
DACH KROKWIOWO-JĘTKOWY – są to wiązary, w których każdą parę krokwi usztywnia
się dodatkową rozporą, tzw. jętką. Stosujemy je, gdy rozpiętość dachu w świetle ścian
zewnętrznych wynosi od 5,0 do 7,5 m i długość krokwi jest dłuższa niż 4,5 m. Jętkę
umieszcza się na wysokości do 0,6 długości krokwi.
Schemat konstrukcji
krokwiowo-jętkowej:
1-murłata
2-belka
3-jętka
4-krokiew i wiatrownica
Przykład dachu o konstrukcji krokwiowo-jętkowej
DACH PŁATWIOWO-JĘTKOWY – taką konstrukcję stosujemy, gdy rozpiętość dachu w
świetle ścian zewnętrznych wynosi od 9,0 do 11,0 m, a jętka ma długość większą niż 3,5
m.
Jętki zostają podparte płatwiami, czyli belkami podłużnymi, które oparte są na słupach.
W skład układu wchodzą również miecze, czyli belki, które na słupach dodatkowo
podpierają jętki i płatwie. Słupy oparte są na podwalinach.
Schemat konstrukcji
płatwiowo-jętkowej:
1-krokiew
2-jętka
3-płatew
4-podwalina
5-murłata
6-miecz
Przykład dachu o konstrukcji płatwiowo-jętkowej
Przykład dachu o konstrukcji płatwiowo-jętkowej
DACH PŁATWIOWO-KROKWIOWY – stosuje się przy rozpiętości dachu do 12,0 m.
Konstrukcja składa się z wiązarów głównych (pełnych) ustawionych w odstępach 3,0 ÷
5,0 m. Składają się one z pary krokwi, pary kleszczy i dwóch słupów. Kleszcze obejmują
z obu stron słupy oraz krokwie. Płatwie są dodatkowo podparte mieczami, które
usztywniają dach w kierunku podłużnym.
Wyżej omówione wiązary główne ustawia się co 4 krokwie.
Wiązary pośrednie (puste) wykonane są tylko z pary krokwi.
Schemat wiązara pustego
konstrukcji płatwiowokleszczowej:
1-krokiew
2-płatew
3-murłata
4-podwalina
Schemat wiązara pełnego
konstrukcji płatwiowokleszczowej:
1-krokiew
2-płatew
3-kleszcze
4-miecz
5-słup
6-murłata
7-podwalina
W przypadku wykorzystania poddasza do celów mieszkalnych można stosować
konstrukcje płatwiowo-kleszczowe ze ścianką kolankową. Podniesienie dachu zwiększy
wówczas powierzchnię użytkową pomieszczenia
Schemat wiązara pełnego
konstrukcji płatwiowokleszczowej ze ścianką
kolankową:
1-krokiew
2-płatew
3-kleszcze
4-miecz
5-podwalina
6-słup
7-słupek żelbetowy z ścianie
kolankowej
WIĄZARY KRATOWE – stosuje się, gdy rozpiętość dachu w świetle ścian nośnych
przekracza 11,0 m.
Wiązary (dźwigary) kratowe wykonane są z desek impregnowanych o grubości 2,5 cm.
Składają się z:
- pasa górnego, na którym układa się poszycie dachowe,
- pasa dolnego, do którego przymocowuje się podsufitkę,
- krzyżulców i słupków, które łączą oba pasy wiązara.
Na kształt wiązarów wpływają: rozpiętość, spadek dachu i rodzaj pokrycia.
Zasadniczymi typami wiązarów kratowych są wiązary trójkątne, dwutrapezowe, z górnym
pasem łukowym.
Usługi Ciesielskie - domy drewniane - domy szkieletowe - konstrukcje dachowe więźby - www.lechbud.org