Bismarck dzieci

koordynatorka: Katarzyna Werner
[email protected]
Postacie, które zmieniły Niemcy.
data: 25.03.2010
goście:
Adam Krzemiński („Polityka”)
Tematem jedenastego spotkania z cyklu seminariów polsko-niemieckich byli ludzie, którzy
odegrali kluczową rolę w historii Niemiec. Na początek pan Krzemiński zapytał uczestników, kogo ich
zdaniem określić można mianem „postaci, która zmieniła Niemcy”. Wymienione zostały następujące
osoby: Otto von Bismarck, Marcin Luter, Adolf Hitler, Willy Brandt, Helmut Kohl, Gerhard Schröder,
Angela Merkel, Karol Marks, Konrad Adenauer, Fryderyk II Wielki oraz… Martin Schmidt.
Pan redaktor
Krzemiński omawianie
wymienionych postaci rozpoczął w
porządku
chronologicznym. Marcin Luter (1483-1546), jak
wiadomo, był inicjatorem reformacji. Przełożył on
Biblię
na
język
niemiecki,
ogłosił
95
tez
potępiających sprzedaż odpustów, zbuntował się
przeciw
Rzymowi.
Znaczenie
reformacji
dla
Niemiec, bywa porównywane do roli, jaką we
Francji odegrała rewolucja, która wybuchła 1789
roku.
Fryderyk
II
Wielki
(1712-1786)
był
królem Prus w latach 1740-1786. Jego zasługą było
wprowadzenie nowoczesnej struktury państwowej i administracji. Podziwiano go za nowoczesny sposób
rządzenia. Władca był według jego koncepcji sługą państwa (ale posiadającym siłę). Uzyskał też
przydomek „króla filozofa”, ze względu dla jego zainteresowania i wsparcia dla kultury (przyjaźnił się
m.in. z Wolterem). Ciekawym wątkiem jest też fakt, że gdy w latach 80-tych w NRD poszukiwano
elementów wzmacniających narodową tożsamość, Erich Honecker (premier i I sekretarz Niemieckiej
1
Socjalistycznej Partii Jedności) zarządził przywrócenie na prestiżową ulicę Unter den Linden pomnika
Fryderyka Wielkiego.
Karol Marks (1818-1883), był twórcą (wraz z Fryderykiem Engelsem) koncepcji socjalizmu
naukowego, a także współtwórcą Międzynarodowego Stowarzyszenia Robotników (tzw. Pierwszej
Międzynarodówki), w 1864 roku. W 1849 roku zmuszony był do emigracji z rodzinnych Prus. Resztę
życia spędził w Londynie.
Rola Otto von Bismarcka (1815-1898) w historii Niemiec polegała m.in. na tym, że podczas
pełnienia przez niego urzędu premiera Prus, przyczynił się (po zwycięstwach w wojnach z Danią,
Austrią i Francją) do zjednoczenia Niemiec (wg. koncepcji „małoniemieckiej”, czyli z wyłączeniem
Austrii) i utworzenia w 1871 roku Drugiej Rzeszy Niemieckiej. Bismarck piastował urząd kanclerza w
latach 1871-1890. Podczas swoich rządów, „żelazny kanclerz” prowadził Kulturkampf, czyli działania
mające ograniczyć wpływ Kościoła katolickiego w Niemczech. Zwalczał też socjaldemokratów (partię
SPD). Ale, by zjednać sobie klasy pracujące, wprowadził elementy „państwa socjalnego” (m.in.
ubezpieczenia zdrowotne, emerytury i renty, ograniczenia w pracy kobiet i dzieci).
Adolf Hitler (1889-1945) w szybkim czasie zmienił pozycję Niemiec na arenie
międzynarodowej. Porównywany bywa czasem do Napoleona. Jednakże Napoleon tworzył, w swoim
mniemaniu, cesarstwo uniwersalne. Nie towarzyszył mu także, jak Hitlerowi, impet zagłady. Adolf
Hitler obciążył sumienie niemieckie także po wojnie.
Konrad Adenauer (1876-1967), kanclerz Niemiec w latach 1949-1963, jest symbolem
włączenia RFN do zachodnich struktur, jednakże kosztem podziału państwa. Willy Brandt (19131992), pełniący urząd kanclerski w latach 1969-1974, postawił natomiast na politykę wschodnią.
Uznając granicę na Odrze i Nysie Łużyckiej, a tym samym skutki wojny, ułatwił kontakty niemieckoniemieckie. Blok wschodni traktował jako partnera. Był przedstawicielem nowego, gotowego na
reformy niemieckiego pokolenia.
Helmut Kohl (ur. 1930) kojarzy się przede wszystkim ze zjednoczeniem Niemiec. Jednakże 16
lat jego rządów, to także okres zaniechania reform wewnętrznych i stagnacji.
Gerhard Schröder (ur. 1944) wywarł wpływ na Niemcy m.in. zmieniając ustawę o
obywatelstwie, wprowadzając ułatwienia dla jego uzyskania muzułmanom, którzy urodzili się w
Niemczech. Istotną rolę odegrała, też przygotowana w 2004 roku wraz z Joschką Fischerem, Agenda
2010, czyli plan radykalnych reform, obcinających świadczenia socjalne i ułatwiających zwolnienia z
pracy. Spowodowało to wprawdzie utratę przez SPD wyborców, ale miało bardzo pozytywny wpływ na
gospodarkę.
Chronologicznie ostatnią z wymienionych „osób, które zmieniły Niemcy”, była Angela Merkel
(ur. 1954) – pierwsza kobieta kanclerz, piastująca to stanowisko od 2005 roku.
2