Informacja dla osób podróżujących nt. odry

Informacja dla osób podróżujących nt. odry
Opracowano na podstawie materiałów WHO oraz ECDC z 17 grudnia 2015 r.
W Polsce w ostatnich latach obserwuje się niewiele zachorowań na odrę ze względu na wciąż wysoki
(powyżej 95%) odsetek osób zaszczepionych (w 2011 r. wystąpiło łącznie 38 zachorowań na odrę,
a w 2012r. odnotowano 70 zachorowań, zaś w 2013 r. – 84 przypadki. Zgodnie z meldunkami
epidemiologicznymi w okresie 1.01-31.12.2014 r. odnotowano łącznie 110 przypadków zachorowań na odrę.
Od początku b.r. do 15.12.2015 r. odnotowano 47 nowych przypadków.
Podróże mogą zwiększać ryzyko rozprzestrzeniania się choroby w populacjach nieszczepionych
przeciwko odrze i z tego względu pozostających wrażliwymi na wirusy ją wywołujące. Sytuacja
ta stwarza istotne zagrożenie odrą dla osób nieszczepionych, w tym przede wszystkim dla dzieci,
u których szczepienia są opóźnione, a także osób z obniżoną odpornością.
Odra jest wysoce zaraźliwą chorobą wirusową. Łatwo przenosi się z osoby chorej na osoby
nieuodpornione. Człowiek jest jedynym rezerwuarem wirusa. Wirus ten przenosi się drogą kropelkową
(kaszel, kichanie osoby chorej na osoby zdrowe) oraz przez bezpośrednią styczność z wydzieliną z nosa,
gardła lub moczem osoby chorej. Bardzo rzadko do zakażenia dochodzi przez kontakt z przedmiotami
zanieczyszczonymi wydzieliną osoby chorej. Odra zwykle jest chorobą o łagodnym lub umiarkowanie
ciężkim przebiegu. Przyczyną zgonów są zwykle powikłania po chorobie. Występują one w każdym wieku,
najczęściej jednak dotyczy dzieci poniżej 5 roku życia oraz dorosłych powyżej 20 r.ż. Szerzeniu się odry
sprzyja, że człowiek chory zaraża jeszcze przed (5 dni) wystąpieniem charakterystycznych
objawów chorobowych (do 3 dni okresu wysypkowego).
Okres inkubacji choroby trwa ok. 10-12 dni. Do objawów nieswoistych należą: gorączka, katar, złe
samopoczucie, kaszel, zapalenie spojówek. Młodsze dzieci mogą wymiotować i mieć biegunkę. Około 14
dnia od zakażenia pojawia się bardziej charakterystyczne objawy: np. wysypka, trwająca 3-5 dni. Począwszy
od linii włosów na twarzy, zstępuje ku tułowiowi, obejmując następnie ręce i nogi. Na przekrwionej błonie
policzków, mogą zaś powstać plamki Kopika (ustępujące po wystąpieniu plamisto – grudkowej wysypki
Do najczęstszych powikłań należą ślepota, zapalenie ucha środkowego, zapalenie mózgu, zapalenia
związane z układem oddechowym (głównie płuc). Mogą prowadzić również do zapalenia innych narządów:
wątroby, nerek czy mięśnia sercowego.
Nie istnieje skuteczne leczenie odry. Największe znaczenie ma zapobieganie zakażeniom poprzez
stosowanie szczepień ochronnych.
U dzieci w Polsce, zgodnie z aktualnym Programem Szczepień Ochronnych podaje się 2 dawki
szczepionki, które mają postać szczepienia skojarzonego (szczepionka przeciwko odrze, śwince i różyczce).
Pierwszą dawkę podaje się w 13-14 miesiącu życia, natomiast dawka przypominająca przypada na 10 rok
życia dziecka. W stosunku do dzieci powyżej 10 r. ż. (dzieci urodzone po 31.12.1996 r.), które nie otrzymały
dwóch dawek szczepionki, konieczne jest uzupełnienie szczepienia poprzez wykonanie go, nie później
niż do ukończenia 19 r. ż. Osobom niezaszczepionym przeciwko odrze w ramach szczepień obowiązkowych,
podaje się dwie dawki szczepionki skojarzonej w odstępie co najmniej 4 tygodni.
1
Zalecenia WHO dla osób podróżujących do państw, w których odnotowuje się wzmożone
zachorowania na odrę:
 Wszystkim osobom w wieku powyżej 6 miesiąca życia, zaleca posiadanie aktualnego szczepienia
ochronnego przeciwko chorobie.

Decyzję o zastosowaniu dawki przypominającej każdorazowo podejmuje lekarz.

Należy stosować się do poleceń i zakazów wydawanych przez miejscowe służby sanitarne.
W razie wystąpienia objawów chorobowych w trakcie pobytu należy natychmiast zwrócić się o pomoc
lekarską, a w przypadku wystąpienia niepokojących objawów chorobowych po powrocie z ww.
rejonów należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, informując o przebytej podróży.
W celu uzyskania informacji o innych zagrożeniach należy przed wyjazdem do tych krajów
skontaktować się z lekarzem medycyny podróży lub lekarzem medycyny tropikalnej, najlepiej nie
później niż 6 - 8 tyg. przed planowaną podróżą. Pozwoli to na przyjęcie zalecanej przez lekarza
profilaktyki.
Więcej informacji dotyczących bezpieczeństwa w ww. państwach znajduje się na stronie Ministerstwa
Spraw Zagranicznych w zakładce „Polak za granicą”.
W dbałości o bezpieczeństwo w czasie podróży zachęcamy do korzystania z systemu e-konsulat
na stronie internetowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
Sytuacja epidemiologiczna w zakresie odry na świecie (od stycznia 2015r. do września 2015r.):
W wielu krajach Europy Zachodniej w wyniku braku obowiązku szczepień ochronnych, stopień
zaszczepienia populacji spadł poniżej 95%. W efekcie tego, co pewien czas dochodzi do wybuchu epidemii.
Zgodnie z danymi Biura WHO dla Regionu Europy w 2014 r. i na początku 2015 r. w 7 krajach regionu
zgłoszono ponad 22 tys. przypadków zachorowań na odrę. Najwięcej przypadków odnotowano
w Kirgistanie, Bośni i Hercegowinie, Rosji, Gruzji i Włoszech. U 6 osób stwierdzono ostre porażenie
mózgu, jako powikłanie po przebytej odrze (od 1.10.2014r. do 31.09.2015r.).
Od początku roku do 30.09.2015 r. odnotowano 3779 przypadków odry w Europie, z czego jeden przypadek
zakończył się śmiercią (Niemcy). Największą liczbę chorych zgłoszono w Niemczech (ognisko epidemii
trwało od października 2014 r.). Ostatni przypadek miał miejsce 20 sierpnia 2015r. Sytuację opanowano
również we Francji, gdzie od marca do lipca b.r., w regionie Alzacji na odrę zachorowało 230 osób
(We Francji od stycznia do lipca 2015r. wszystkich przypadków odry zarejestrowano 365).
Do najbardziej nagłośnionej przez media epidemii w 2015r. doszło w Stanach Zjednoczonych,
gdzie potwierdzono 189 przypadków, z czego 62% dotyczyło międzystanowego ogniska, powiązanego
z parkiem rozrywki w Kalifornii.
Do września b.r. liczne przypadki zachorowań na odrę miały miejsce w Chinach, Mongolii,
Demokratycznej Republice Konga, Sudanie i Kazachstanie. Nowe ogniska epidemiczne zgłoszono
w Malezji, Pakistanie, Egipcie, Kamerunie, Nigerii i Sudanie Południowym.
Pomimo znacznej liczby zgłoszonych zachorowań w różnych krajach świata, odra jest na tyle wysoce
zaraźliwą chorobą wirusową, że nie zależnie od miejsca, łatwo przenosi się z osoby chorej na osoby
nieuodpornione. Właśnie dlatego dane o sytuacji epidemiologicznej na świecie mają charakter informacyjny.
W krajach, gdzie wystąpiły przypadki odry, prawdopodobieństwo zachorowania jest większe, ale nie
można go wykluczyć w innych obszarach świata. Należy podkreślić, że tylko szczepienia ochronne są
skuteczną ochroną przed zakażeniem.
2